1.

UVOD

U naselju Mirijevo u Beogradu, predviena je izgradnja objekta socijalnog

stanovanja na katastarskoj parceli br. 861/4, KO Mirijevo. Planirana spratnost
objekta je P + 1.

Na osnovu dogovora sa investitorom izgradnje objekta i preduzea Panedifik

inenjering iz Zemuna, uraen je elaborat o geotehnikim uslovima projektovanja
i izgradnje. U elaboratu se analizira stanje temeljnog tla, napona i deformacija pod
uticajem konstrukcije objekta, kao i stanje stabilnosti objekta i terena nakon izgradnje
i u toku korienja.

Elaborat je obraen na osnovu podataka postojeih geolokih istraivanja izvedenih

na ovom prostoru u predhodnom periodu. Po sadrini, elaborat je spoj interpretacije
geolokih svojstava terena koja su definisana razliitim istraivakim disciplinama, sa
podacima graevinsko-konstruktivnih elemenata objekta. Podaci istraivakih
metoda, prikupljaju se merenjima na terenu i u laboratoriji, interpretiraju i apliciraju
na temeljno tlo u zoni uticaja objekta, i sa referentnim parametrima izvode prorauni
kojima se definiu uslovi i metode temeljenja objekta, horizontalna i vertikalna
stabilnost tla, uticaji zemljanih masa, potisci na konstrukciju i sl. Drugi parametri koji
potiu od uticaja regionalnog karaktera, kao to su seizmiki uticaji ili reim voda u
podzemnim izdanima, koriste se iz regionalnih istraivanja i primenjuju na lokaciji
objekta u skladu sa njenom pozicijom u prostoru.

Osnovna svrha elaborata je da se na osnovu graevinskih i geolokih podataka

definiu uslovi temeljenja objekta, optimalne vrste i dimenzije temelja, mere sanacije
i zatite temeljnog tla, zatita iskopa i susednih objekata, egzistencija objekta kroz
vreme, kao i uslovi regulacije, nivelacije i dr.
Elaborat sadri tekst izvetaja i grafike priloge:
- geoloko-geotehnicke karakteristike terena,
- geostatiki prorauni za uslove temeljenja i zatite iskopa,
- grafiki prilozi - situaciju terena, osnove i preseci objekta i terena, legenda.

Elaborat je uren prem zkonskoj regulativi:

1. Zkonu o geolokim istrivnjim Republike Srbije (Sl. gl. R.S. br. 44/95);
2. Zkonu o plnirnju i izgrdnji objekt (Sl. gl. R.S. br. 72/09);
3. Prvilniku o sdrini projekt geolokih istrivnj i elbort o rezulttim
geolokih istrivnj (Sl. gl. R.S. br. 51/96);
4. Prvilniku o potrebnom stepenu istrenosti inenjerskogeolokih svojstv
teren z potrebe plnirnj, projektovnj i izgrdnje (Sl. gl. R.S. br. 51/96);
5. Prvilniku o tehnikim normtivim z izgrdnju objekt u seizmikim
podrujim (S.l. SFRJ 31/81, 49/82, 29/83, 21/88 i 52/90), po kome je osnov
z projektovnje seizmiki intenzitet prikzn n krti z povrtni period
oscilcij od 500 godin.

Elaborat je uraen u 4 istovetna primerka.

2. FOND DOSADANJIH ISTRAIVANJA

Za izradu ovog elaborata korieni su podaci iz arhivske dokumentacije geolokih

istraivanja za ui i iri prostor lokacije budueg objekta, na kome su izvedena
detaljna inenjerskogeoloka istraivanja, uglavnom namenskog karaktera za lokacije
planirane za izgradnju stambenih zgrada, pojedinanih objekata i saobraajnica.
Konkretna lokacija ovog objekta obuhvaena je isranim radovima koji su izvedeni za
plansku dokumentaciju, tanije, kao i za glavni projekat saobraajnica. Rezultati
istraivanja sauvani su u geolokom fondu Sekretarijata za urbanizam Skuptine
grada Beograda.

Podaci o terenu korieni za definisanje inenjersko-geolokih i geotehnikih preseka

i prisutnih litotipova koji su registrovani na istranom prostoru, korieni su iz
sledee arhivske dokumentacije:

1. Geotehniki elaborat za izradu projekta saobraajnica i pratee

infrastrukture u Orlovskom naselju, Kosovoprojekt Geotehnika, 2009;

2
 2. Inenjerskogeoloko kartiranje terena na lokaciji objekta socijalnog
stanovanja u Orlovskom naselju i ire, Panedifik Inenjering, Zemun, 2013;
3. Elaborat o geotehnikim uslovima izgradnje stambenih objekata na delu
KP 861, KO Mirijevo sa jugoistone strane ul. Orlovske u Mirijevu, Graevinski
fakultet Univeziteta u Beogradu, 2009.

Sva izvedena istraivanja pokazala su istovetan geoloki profil terena, sa razvijenim

kopnenim naslagama, oznaenim u dokumentaciji kao deluvijalne gline (Q2 dpg), kao i
laporovitom glinom u bazi terena (M31Lpp). Pored toga, evidentirane su i povlatne
humizirane gline , male debljine, kao i nasipi, odn, razno smee, industrijski i
graevinski otpad.

3. VRSTE I OBIM IZVEDENIH ISTRAIVANJA

Za izradu inenjerskoke podloge na lokaciji budueg stambenog objekata , koriena

je postojea dokumentacija koja sadri sledee vrste istraivanja:

Istrano buenje,
Laboratorijska geomehanika ispitivanja,
neadekvatan opit statike penetracije,
inenjerskogeoloko rekognosciranje terena.

3. 1 Istrano buenje

Istrane buotine arhivskih istraivanja izvedene su u periodu do 2007 2009.

godine, a buenje se izvodilo buaim garniturama sa rotacionim buenjem, sa
prenicima 146 mm. Iz buotina su vaeni poremeeni i neporemeeni uzorci tla
iz svake litoloke promene. Po zavretku buenja u buotinama je osmatrana pojava
podzemnih voda, bez ustaljenja sezonskog nivoa.

Na osnovu uzoraka tla uzetih iz navedenih i ostalih buotina sa ovog prostora,

uraena su detaljna laboratorijska ispitivanja. Tako dobijeni podaci u najveoj meri
iskorieni su za izradu ovog elaborata.

Poloaj istranih buotina prikazan je na situacionom planu ireg prostora (prilog 1) .

Buotine su oznaene slovima i brojevima prema originalnim oznakama iz arhivske
dokumentacije.

Izvedeno je vie istranih buotina u vie istraivakih faza, dubine do 8.0 m. Sve

3
izvedene buotine pokazuju isti geoloki profil, sa razvijenim litolokim tipovima
nastalim od tla lesnog porekla, oznaenim u dokumentaciji istraivanja kao
deluvijum, iju podlogu predstavljaju sarmatske prekonsolidovane gline,
neujednaano peskovite, ili proslojene sa peskom koji u dokumentaciji nije posebno
naznaen. Dubina naslaga oznaenih kao deluvijalne gline je izmeu 1.0 3.5 m,
ispod kojih je svuda glineno laporoviti masiv. Prva podzemna etaa je uglavnom u
nivou deluvijalne gline.

3.2 Laboratorijska geomehanika ispitivanja tla

Kompleksna laboratorijska ispitivanja na uzorcima razliitih litogenetskih sredina

izvrena su i na vie poremeenih i neporemeenih uzoraka tla. Laboratorijska
ispitivanja obuhvatila su identifikaciono-klasifikaciona svojstva i karakteristike
vrstoe i deformabilnosti tla.

Laboratorijska geomehanika ispitivanja na materijalu iz uzoraka uzetih na terenu

izvena su prema aktuelnim standardima grupa SRPS U.B1. i to:

- Odreivanje prirodne vlanosti tla po SRPS.U.B1.012, suenjem tla na

temperaturi od 106 o C, do ustaljene mase;
- Odreivanje zapreminske mase tla sa porama, po SRPS U.B1.013, cilindrom
prenika f;
- Odreivanje granulometrijskog sastava tla po SRPS U.B1.018 kombinovanom
metodom hidrometrisanja i sejanja, a uee pojedinih frakcija koloidnih i
zrnastih estica prikazano je u odgovarajuim dijagramima, u procentima
frakcija na jedinicu zapremine;
- Odreivanje konsistencije tla po SRPS U.B1.020, utvrivanjem Atterberg-ovih
granica teenja tla;
- Opiti edometarske stiljivosti tla po standardu SRPS U.B1.032, na
neporemeenim uzorcima tla, u edometarskom aparatu R/H=10.0/4.0 cm, pod
sukcesivnim optereenjem od 50 100 i 200 - 400 kN/m2; konsolidacija
peskovitog tla do 4h, glinenog do 8.0 h;
- Opiti vrstoe tla metodom triaksialne kompresije tla, po standardu SRPS
U.B1.028, u prirodno vlanom i zasienom stanju, sa konsolidacijom i
dreniranjem tla, za efektivne i totalne napone.

Ispitivanja fiziko-mehanikih svojstava izvedena su preteno na uzorcima iz gornjih

kvartarnih nivoa u kojima se objekat temelji. Rezultati slue za prognozu ponaanja
tla u prirodnim i vetakim uslovima pri raznim inenjerskogeolokim i graevinskim
radovima.
*

4
Kako su postojea istraivanja, ne samo na lokaciji objekta, ve i na celokupnom
prostoru, detaljno definisala poreklo, vrste i prirodu sedimenata, kao i ritmiku
horizontalnog i vertikalnog pojavljivanja, pri izradi ove dokumentacije, nepobitno je
utvreno da se koncepcija temeljnja objekta moe osloniti na zateene podatke o
terenu, bez novih istranih radova. Posebno iz razloga to su strukturni sklop i
litologija terena na irokom prostoru istovetni:
-svuda su zastupljene iste kvartarne vrste tla;
-dubina pojavljivanja i debljina pojedinih jedinica svuda je vrlo slina;
-geoloka podloga - laporovito-glinoviti kompleks, svuda je ista i
pojavljuje se na dubini od 2.5 3.5 m dubine;
-ne postoji nikakva verovatnoa da se u geolokom profilu pojave druge
vrste sedimenata;
-kvartarne naslage dobro su ispitane laboratorijskim analizama;
-fiziko-mehanika svojstva su zadovoljavajua za potrebe izgradnje i
samo u lokalnim uslovima zahtevaju posebne mere zatite i sanacije, to uglavnom
zavisi od tipa graevinske konstrukcije;
-na terenu nisu identifikovani problemi stabilnosti ili hidrogeoloki ili
drugi uslovi koji posebno ometaju izgradnju, mada je u postojeoj dokumentaciji
podruje oznaeno kao zona umirenih klizita;
-seizminost terena je svuda identina i spada u red VIII O seizmikog
intenziteta MCS.

4. INENJERSKOGEOLOKA SVOJSTVA TERENA

4.1 Morfoloka svojstva terena

Lokacija na kojoj e se graditi objekat u Orlovskom naselju (ul. anga Rajnharta)

nalazi se na nelegalno urbanizovanom delu grada, u noici padine. Teren je nagiba do
15o sa apsolutnim kotama od 145.0 146.0 m nv, a uz padinu navie kote terena su
iznad 150.0 m nv. Lokacija objekta nalazi se tano u zoni visinskih kota 143.00
146.00 m nv.

4.2 Fiziko-mehanike karakteristike tla

Analizom i sintezom svih dosadanjih podataka, zakljueno je da je teren izgraen od

sarmatskih lapora i glina masivne teksture (M31Lpp), peskovitog sastava, ili sa
peskom nataloenim izmeu ravni ili u obliku proslojaka. Preko ovih laporovitih glina
nataloeni su kvartarni kopneni nanosi deluvijalnog porekla. Karakteristino je da je
ovakav geoloki profil zastupljen na celoj ovoj padini i da debljine svih kvartarnih
tvorevina ne prelaze debljinu od oko 8.0 m.
5
KVARTAR (Q)

Nasip (n) savremenog porekla, od raznog komunalnog i graevinskog otpada,

debljine do 1.0 m, nekonsolidovan, nehomogen, slabo zbijen, nepovoljan kao
temeljno tlo; pored ovog nasipa, evidentirani su odseci priblino paralelni sa padom
padine, nastali otkopima i deponovanjem zemljanog, lesoidnog tla sa lokacije.
Debljina ovog tla nije utvrena.

Humizirana glina (lh) prainstog sastava, sa ueem organskih materija, u najvioj

zoni sa ilicama i korenjem biljaka, smee boje; poroznost sitno cevasta i prslinska,
krupnije pore zapunjene glinenim talogom; tlo mrviaste strukture, bez teksture,
tvrdo, pod pritiskom se troi, debljine proseno 1.5 m; tlo nije vodom zasieno, dobro
vodopropusno.

Fiziko mehaniki parametri tla dobijeni laboratorijskim opitima za ovo tlo su u

sledeem rasponu:

Prirodna vlanost: W= 18.4 -20.7 %

Granica teenja: Wl=42.5- 44.0 %
Index plastinosti: Ip=18.8 20.9
Index konsistencije: Ic=0.67 1.28
Zapreminska teina tla: =18.37 19.27 kN/m3
Zapreminska teina u vlanom stanju: d=15.47 15.96 kN/m3
Ugao unutraenjeg trenja = 20
Kohezija tla: c= 13.0 kN/m2
Modul stiljivosti tla: Ms(100-200)= 6.493 kN/m2
Modul stiljivosti tla: Ms(200-400)= 5.168 kN/m2

Deluvijalna glina (Q2dpg) zastupljena je u povlati nivoa, debljine do 3.5 m, smee

boje; homogenog prainastog sastava, sa 10.0 % glinene i peskovite frakcije. Sadri
sekundarne sastojke karbonatnog praha ili ovrslih zrna karbonata, veliine i do 3.0
cm; glina je srednje do visoko plastina, prslinsko pukotinski porozna; struktura je
grudvasta, bez teksture; tvrda, kompaktna, drobi se u manje monolite; verovatno je
vodom zasiena u bazi sloja.

Fiziko mehaniki parametri ovog tla su u sledeim rasponima:

Prirodna vlanost: W= 20.5 -28.5 %

Granica teenja: Wl=50.0 - 57.0 %
Index plastinosti: Ip=25.4 - 29.0
Index konsistencije: Ic=1.18 1.20
Zapreminska teina tla: =19.6 21.0 kN/m3

6
Zapreminska teina u vlanom stanju: d=17.4 17.6 kN/m3
Ugao unutraenjeg trenja = 22
Kohezija tla: c= 15.0 kN/m2
Modul stiljivosti tla: Ms(100-200)= 6.500 kN/m2
Modul stiljivosti tla: Ms(200-400)= 12.500 kN/m2

MIOCEN (Sarmat M31)

Laporovita glina i lapor (M31 gl,l)

Ovi sedimenti su neutvrene debljine, prekonsolidovani ili na granici krutosti.

Formirani su u dva nivoa, kao gornja zona oksido-redukcije i donja neizmenjena
zona. Sedimenti su smee-zelene boje, sa pokazateljima procesa dezintegracije,
naroito u pripovrinskoj zoni. Gline se odlikuju masivnom ili slabom tabliastom
teksturom i prisustvom pukotinsko-prslinskih sistema ispunjenih gipsom, anhidritom
ili kalcitnim prahom koji se nalaze i izmeu ploastih ravni; to su prekonsolidovane
gline, srednje do visoke plastinosti, izgraene od pretenih prainatih frakcija
karbonatnog sastava, ali mogu sadrati i pesak u visokom procentu, kao i itave
proslojke peska; u pogodnim morfolokim uslovima, ovaj nivo je u najvioj zoni
delimino zasien vodom, i predstavlja bazu jedinstvenog, manjeg kolektora
podzemne vode sa donjim poroznim kvartarnim nivoima.

Odlikuju se znaajnom vrstoom na pritisak, sa snienom vrstoom na smicanje, sa

sklonostima klizanju u pogodnim morfolokim i hidraulikim uslovima. Masiv je
pogodan za mainski i podzemni rad, ali je higroskopan i hemijski promenljiv u
vremenu. U dubokim iskopima karakteristino je naknadno isticanje voda iz
pukotinskog sistema, lokalno i sa snanim priticajima. Najnepovoljniji uslovi gradnje
su u nivoima u kojima se pojavljuju proslojci peska ili znaajnije prisustvo peska u
granulometrijskom sastavu. Fiziko mehaniki parametri ovog tla su u sledeem
rasponu:

Prirodna vlanost: W= 25.0 -28.5 %

Granica teenja: Wl=43.0 - 70.0 %
Index plastinosti: Ip=23.0 - 44.0
Index konsistencije: Ic=0.8 1.10
Zapreminska teina tla: =19.6 kN/m3
Zapreminska teina u vlanom stanju: d=18.7 kN/m3
Ugao unutraenjeg trenja = 21 - 23
Kohezija tla: c= 42.0 kN/m2
Modul stiljivosti tla: Ms(100-200)= 7.900 kN/m2
Modul stiljivosti tla: Ms(200-400)= 18.500 kN/m2

7
4.3 Hidrogeoloke karakteristike terena

Mnogobrojna istraivanja i iskopi za objekte visokogradnje, sa podzemnim etaama,

potvruju da je geoloki profil na ovoj padini, celom duinom potpuno identian, tj,
izgrauju ga padinski deluvijumi ukupne debljine proseno 3.0 4.0 m. Osnovu
terena ini sarmatska glinovito laporovita serija.

Sa hidrogeolokog aspekta, zastupljeni sedimentni nivoi ine tri hidrogeoloki

razliite sredine:

-padinski lesovi (el l*, l, pz), sa najviih nivoa padine, svi kvartarne
starosti, po prirodi su normalno konsolidovano tlo, po sastavu praine sa malo peska i
glinene frakcije, uglavnom cevasto porozni, vodopropustljivi u vertikalnom i neto
slabije u horizontalnom pravcu; uglavni nezasieni vodom, sa koeficijentom
vodopropustljivosti reda 10-5 cm/sec;
-deluvijum (d pg) po sastavu posne praine, sa 15.0-20.0 % glinene
frakcije i promenljivim sadrajem peska, kao i mestiminim prisustvom sitne drobine
i odlomaka stena; kod njih je zastupljena zaostala cevasta i preovlaujua prslinska
poroznost, a koeficijent vodopropustljivosti je reda 10-(4-5) cm/sec;
-sarmatska serija (M31gl), predstavlja glineno laporoviti masiv, neretko
sa proslojcima peska, koji se odlikuje meuslojnom, prslinsko-pukotinskom i
intergranularnom poroznou, s tim to su pukotine zapunjene glinenom masom, ili
drugim materijalima izluenim tokom dijageneze; ova sredina je praktino
vodonepropusna, osim to se cirkulacija voda obavlja sporim kretanjem kroz
pukotinski sistem i mogue je formiranje manjih lebdeih izdani, ukoliko nema
slojeva peska monog vodozasienja.

Opte je pravilo da u ovim materijalima, debljina deluvijalnih slojeva odreuje

debljinu izdani koja je na lokaciji objekta max. 4.0-5.0 m debljine. Vodozasienje je
karakteristino za deluvijalne gline. Sa aspekta vodosnabdevanja, ovaj teren nema
povoljne uslove za formiranje izdani koje obezbeuju znaajnije koliine voda. Izdan
u ovim sedimentima je freatskog tipa. Kapacitet izdani je 0.1-0.5, najvie 2 l/sec.
Izdanske vode su hidrokarbonatne, natrijumskog tipa, tvrdoe 18-25o dH, uglavnom
slabo zagaene industrijskim kontaminatima, ali su retko agresivne na beton.

Prihranjivanje izdani podzemnih voda vri se uglavnom iz padavinskog bilansa. Voda

se pojavljuje na dubini oko 4.0 m, nekada i dublje, ali je u iskopu priliv voda
relativno mali. Znaajniji kapacitet moe se oekivati tek u niim nivoima
deluvijalnog tla, gde se planira objekat, a znaajniji priliv podzemne vode mogu je
kod veeg padavinskog izluivanja.

Na terenu oko i iznad objekta, nivo vode je izmeren ispod granice deluvijuma, ak, u
8
gornjem nivou glinovito laporovitog kompleksa, na dubini 4.5-6.9 m, to znai da je
voda izmerena u sunoj sezoni. U normalnim ili maksimalnim padavinskim uslovima
ne moe biti ispod 3.0 4.0 m dubine, pogotovu u noici padine gde se objekat
planira.

4.4 Seizminost terena

Na irem prostoru oko ovog objekta nisu izvedena seizmika istraivanja za

procenu lokalnih karakteristika tla. Ranijim propisima za aseizmiku gradnju
istraivanja su podrazumevala seimiku mikrorejonizaciju terena po metodi
Medvedeva koja je obuhvatala utvrivanje fiziko-dinamikih odlika lokalnog tla
raznovrsnim metodama geofizike kole.

Svetska seizmika kola je ovu metodu napustila i oslonila se na podatke regionalnih

seizmikih karata koje se baziraju na podacima osmatranja seizmikih pokreta u
zemljinoj kori. Izmenom i dopunom Pravilnika o gradnji objekata u seizmiki
aktivnim podrujima iz 1989. god, itav prostor bive Jugoslavije, dobio je uveani
stepen seizmikog intenziteta za 1o MCS, pa je tako veina terena, pa i cela panonska
nizija, dobila seizmiki intenzitet uglavnom od 8MCS.

Osnovni razlog je to je uvean povratni period oscilacija sa 100 na 200, 500 i vie
godina. Osim toga, te karte su uradjene za rizino, a ne za proseno tlo, to je bio
sluaj sa prehodnom Kartom seizmike regionalizacije SFR Jugoslavije. To je
predpostavka da proseni teren u Jugoslaviji nije izgraen od glinovito-stenovitog tla,
ve od peskovito-muljevitog vodozasienog tla. Ta injenica uticala je na uveanje
svih parametara rizika u tlu, a produeni povratni period oscilacije uslovio je
verovatnou pojava zemljotresa i vieg intenziteta.

Lokacija objekta nalazi se u podruju sa umerenim stepenom seizminosti, to je u

osnovi i najvei deo Srbije (6-8o MSK-64). Na seizmolokoj karti publikovanoj
1987.godine za povratne periode 50,100,200, 500, 1000 i 10 000 godina koja
prikazuje oekivani maksimalni intenzitet zemljotresa, sa verovatnoom pojave 63%,
podruje Beograda se nalazi u sledeim rasponima perioda i intenziteta:

na oleati u zoni intenziteta

za povratni period (godina) MSK-64
50 70
100 70
200 80
500 80
1000 90
10000 90

Na kartama su prikazani oekivani makroseizmiki intenziteti na povrini terena za

9
karakteristino tlo. Pojam karakteristinog tla nije detaljno definisan ali se na osnovu
primenjene metodologije u izradi karte moe zakljuiti da su u okviru ovog pojma
predstavljena sva tla, razliitih geomehanikih svojstava, koja u smislu amplifikacije
uticaja zemljotresa uzrokuju ekvivalentan efekat. Pri tom je dogoeni maksimalni
seizmiki intenzitet na podruju Beograda bio 60MSK, kao manifestacija posledica
Rudnikog zemljotresa.

U proteklih 100 godina na prostoru Srbije dogodilo se 16 zemljotresa magnitude M 5.

Aktivnost je zapoela 1905. godine zemljotresom kod Krupnja, da bi se poslednji
snaan zemljotres dogodio kod Gnjilana 2002. godine, a zatim kod Mionice 1999
godine, pa zatim Kraljeva 2010 godine. Jake zemljotrese su pratile serije naknadnih
udara, a u pojedinim delovima zone dogaali su se nezavisni slabiji zemljotresi.

Seizmiki hazard Beograda pa i istraivane lokacije, uslovljen je seizmikom

aktivnou pet seizmikih arita u njegovoj relativno blioj okolini. To su arita po
seizmogenetskim kapacitetima Svilajnca(1), Rudnika (3), Lazarevca (2), Temivara
(4) i Mionice (5). Parametri glavnih zemljotresa ovih arita dati su u tabeli 2. U
tabeli su prikazani vremenski parametri zemljotresa (datum i vreme dogaanja)
prostorni ( geografske koordinate i dubina hipocentra), energetski (magnituda,
proraunata ili izmerena i intenzitet u epicentralnoj oblasti) .

Tabela 1

datum vrem irina duin. dubin. Imax M intenz. u zarite

o
MCS Beogr.
08.04.1893 13:47 44.3 21.3 15km VIII 5.8 VI Svilajnac
24.03.1922. 12:22 44.5 20.5 20km VIII 5.7 VI Lazarevac
15.05.1927. 02:47 44.3 20.8 24km VIII 5.7 VI-VII Rudnik
12.07.1991 10:42 45.42 21.07 26km VIII 5.5 IV Temivar
29.09.1998. 00:15 44.24 20.03 19km VIII 5.6 V Mionica

Parametri seizmikog hazarda, generalno posmatrano, odreuju se u sledeim

postupcima:
-definisanjem statistikih modela dogaanja zemljotresa u arinim zonama;
-definisanjem zakonitosti atenuacije seizmikih parametara u prostoru
arine zone -posmatrana lokacija;
-proraunom numerikih vrednosti seizmikog hazarda, primenom
odgovarajuih metoda i statistikih modela.

Ovakav pristup ne zahteva analizu potpunog kataloga zemljotresa ve samo ekstrema

u unapred izabranim jedininim intervalima za period koji obuhvata baza podataka.
Kako na bazi mehanizama zemljotresa i konane otpornosti stenske mase, magnituda
moguih zemljotresa u regionu ima gornju granicu, to je opravdanija i pouzdanija

10
primena modela sa ogranienom maksimalnom moguom magnitudom. U ovom
proraunu primenjena je III Gumbelova raspodela (Yegulalp i Kuo,1974) definisana
preko relacije:

P(M)=exp(-(w-M)/(w-u)k
pri emu je:
w gornja granica magnitude
u modalna vrednost magnitude
P(M) verovatno}a da je M godi{nji maksimum
k recipro~na vrednost zakrivljenosti krive raspodele

Sprovedena analiza (Gruji i Radovanovi, 1989) za period od 88 godina pokazala je

da je:
w gornja granica magnitude jednaka 7.3
u modalna vrednost magnitude 4.1
k reciprona vrednost krive raspodele 4.115

Po ovim parametrima III Gumbelove raspodele maksimalne oekivane magnitude za

dva nivoa verovatnoe (0.7 i 0.9) i razliite periode posmatranja (100, 200,500 i 1000
godina) prikazane su u tabeli 3.

Tabela 2
T M(50%) M(70%) M(90%) T (70%) T(90%
100 6.2 6.3 6.6 140 475
200 6.4 6.5 6.7 280
500 6.5 6.6 6.8 701
1000 6.7 6.7 1402

U tabeli 2 oseneno su prikazane vrednosti za veliinu projektnih zemljotresa Z1 i Z2 .

Odgovarajui srednji povratni nivoi ovih zemljotresa su 140 i 1400 godina sa
verovatnoom pojave 70%.

U tabeli su prikazane i magnitude projektnog zemljotresa (verovatnoa pojave 70% i

period osmatranja 500 godina) kako je definisano standardima EVROCOD-a 8.

Kako su parametri raspodele sraunati na uzorku od 88 godina, izvreno je

uporeivanje dogoenog broja zemljotresa odreenih znaajnih magnituda sa teorijski
sraunatim brojem istih dogaaja po usvojenom modelu raspodele, u cilju verifikacije
pouzdanosti modela. Iz prikazanih rezultata moe se zakljuiti da predloeni model
verno predstavlja dogaanje zemljotresa na prostoru Srbije.

11
 Tabela 3

M Tm(god N(s) N(osmotr)

5 9 11-12 9
5.5 23 4-5 4
6 82 1-2 1
6.5 607 - -
7.0 34000 - -

U procesu dinamike analize lokalnog modela terena, utvreno je da se, po parametru

dominantne periode u funkciji transfera i parametru kvaliteta tla, pri proraunima
graevinskih konstrukcija, moraju koristiti zemljotresi sa dominantnim periodama
koje obuhvataju opseg od 0.3-14s. Moe se oekivati potres sa verovatnoom od 70%
u periodu od 500 godina, intenziteta VIIO MSS-64.

Maksimalno horizontalno ubrzanje na osnovnoj steni za povratni period od 500

godina sa verovatnoom pojave 70% je a0= 0.05g, to odgovara VIIO MSC-64; na
povrini, ubrzanje se oekuje u vrednosti od amax=0.05g, za teren sa debelim
povrinskim slojem izgraenim od koherentnih i mekih stena, to odgovara
intenzitetu VIIIOMSC-64*. Koeficijent Ks u proraunu horizontalnih deformacija
konstrukcije, ne treba da je vei od 0.035.

4.5 Stabilnost terena

Deo padine na kome se nalazi objekat, kao i vii, uzbrdni deo, u arhivskoj
dokumentaciji oznaen je kao umireno klizite.

Uvidom na terenu, utvreno je da nema znakova bilo kakve aktivnosti tla. Padina na
celom frontu izmeu ul. Djanga Rajnharta i najblie gornje ulice, zarasla je u trnje i
delom neprohodna, pre se ini kao podruje u kome su izvrena zasecanja prolaza,
sa deponovanjem iskopanog materijala.

Na sredini padine evidentirane su manje karpe koje mogu biti odseci nastali
kretanjem, ali ih nema na najnovijem topografskom snimku 1: 500, uraenom za
Geotehniki elaborat Graevinskog fakulteta. Ostale znaajno vee karpe, nastale su
iskopom tla za krenje prolaza ili eksploataciju tla.

Na topografskom snimku terena 1 : 1000, kao i najnovijem snimku 1: 500, sve kote
terena izohipse, poreane su u pravilnom, odn, uglavnom paralelnom ritmu, to
pokazuje statinost kosine, osim delova terena sa karpama od raznih iskopa.

12
Foto 1 Pogled na ul. Djanga Rajnharta sa ulazom prema montanom naselju

Foto 2 Pogled niz padinu prema ul. Djanga Rajnharda

13
Foto 3 Pogled na objekte na vrhu padine uz gornju ulicu

Foto 4 Pogled niz padinu prema Mirijevu

14
Foto 5 Pogled na montano naselje sa sredine padine

Foto 6 Pogled na odsek najvee karpe

15
Foto 7 Pogled na drugu stabilnu karpu

Foto 8 Manji odsek na sredini padine, bez znakova kretanja

16
Foto 9 Pogled na mikrolokaciju objekta

5. GEOTEHNIKI USLOVI PROJEKTOVANJA OBJEKTA

5.1 Opte tehnike karakteristike objekta

Objekat za socijalnog stanovanja u ul. Orlovskoj (Djanga Rajnharta), planiran je kao

P + 1, gabaritnih dimenzija u obliku slova G irilicom 30.00 x 11.00 m u jednom
pravcu i 27.60 x 11.00 m u drugom pravcu. Konstrukcija zidova je od blokova,
tavanica nad suterenom LMT meuspratna konstrukcija. Temelji objekta trake po
svim pravcima. Objekat je smeten u noici nenaseljene padine, preko puta Orlovskog
naselja, uz saobraajnicu Djanga Rajnharta.
Ovim elaboratom analiziraju se uslovi temeljenja objekta sa potencijalnim
optereenjima i naponima u tlu, odn, uticajima na temeljnim trakama.

5.2 Uslovi u temeljnom tlu

Na geotehnikim presecima terena prikazane su sedimentne jedinice od kojih je ovaj

teren izgraen. Projektovanim reenjem objekta, kota poda najnie etae postavljena

17
je u sloju deluvijuma (Q2dpg) u kome se realizuju naponi od optereenja. U podlozi
ovog tla koje u zbiru sa gornjim slojem ima debljinu oko 5.0 m, lee panonski
prekonsolidovani lapori, kao prekonsolidovano tlo.

Nivo podzemnih voda je na dubini ispod temelja objekta. Prema projektnom reenju,
kote podova donjih etaa, terena i temelja su:
- kota prizemlja 0+00 m (aps. kota 144.60 m n);
- kota temeljenja objekta max. -1.0 m (aps. kota 143.60 m nv);
- kota terena na uzbrdnoj strani objekta oko 147.50 148.00 m nv;
- dubina temeljenja objekta od nivelisanog terena 1.0 m.

Sa ovom dispozicijom, najnia kota iskopa je oko 3.00 na uzbrdnoj strani, + (-1.0 m)
za temeljne trake. Na najnioj strani objekta, za formiranje podne konstrukcije,
izvrie se eventualno nasipanje visine do 0.5 m. Iza objekta na uzbrdnoj strani,
formira se karpa visine 3.0 3.5 m

Objekat se izvodi u slojevima deluvijalnog tla a naponi se prostiru u istoj sredini i u

povlati panonskog laporovito glinenog kompleksa.

Proraunski parametri tla u iskopu i donjeg, temeljnog tla do dubine uticaja napona:

Deluvijalna glina (Q2dpg)

Prirodna vlanost: W= 20.5 %

Granica teenja: Wl=50.0 %
Index plastinosti: Ip=25.4
Index konsistencije: Ic=1.18
Zapreminska teina tla: =19.6 kN/m3
Zapreminska teina u vlanom stanju: d=17.4 kN/m3
Ugao unutraenjeg trenja = 22
Kohezija tla: c= 15.0 kN/m2
Modul stiljivosti tla: Ms(100-200)= 6.500 kN/m2
Modul stiljivosti tla: Ms(200-400)= 12.500 kN/m2

5.3 Geostatiki prorauni

U narednom tekstu prikazani su rezultati prorauna nosivosti i sleganja tla na primeru

temeljnih traka. Prorauni su izvedeni sa parametrima deluvijalnog tla, do dubine
uticaja napona od objekta. Analiziraju se vrednosti dozvoljenog optereenja tla i
sleganja za maksimalni dozvoljeni napon u tlu.

Uticajni parametar prorauna dozvoljenog optereenja je dubina temeljenja, irina

18
temeljne trake i ugao unutranjeg trenja i kohezija tla:

I. Proraun dozvoljenog optereenja (qa) izvodi se po formuli :

qf
qa = ------------
Fs
gde je:

qf - granina nosivost (kN/m2)

Fs faktor sigurnosti, Fs = 2,5

Granina nosivost (qf) za svaku sredinu je sraunata po obrascu Terzaghi-ja za

pravougaonu temeljnu plou:

2 B
qf = ------ (1 + 0,3 x ------) x C x Nc' + x D x Nq' + 0,5 x x B x N'
3 L

gde je:
- zapreminska teina tla iznad temeljnog dna (kN/m3)
- zapreminska teina tla ispod temeljnog dna (kN/m3)
c - kohezija tla (kN/m2)
D - dubina fundiranja (m)
V irina temelja (m)
Nc', Nq', N' redukovani faktori nosivosti

II. Proraun sleganja

Proraun sleganja je izveden po obrascu:

Pz
S = --------- x H
Ms
gde je:
S - sleganje (cm)
Pz - napon na dubini z usled dopunskog optereenja (kN/m2)
Ms- modul stiljivosti (kN/m2)
H - debljina sloja (cm)

Rasprostiranje vertikalnih napona u tlu koji e se prenositi pod uticajem optereenja

19
sraunato je za karakteristinu taku temeljne trake.

TEMELJNA TRAKA ZIDA

Analize se izvode na varijantne temeljne trake i napone u tlu. Uzimaju se sledei

elementi:

- dimenzije temeljne trake l=10.0 m, b=0.60 b=0.80 m; b=1.0 m;

- dubina temelja 0.80 m ispod kote nivelacije terena, odn, 1.0 m od kote poda ili
sl.;
- naponi u tlu od 120.0, 150.0, 200.0 kN/m2;
- zapreminska teina = 19.6 kN/m3
- ugao unutranjeg trenja = 22o
- kohezija c = 15.0 kN/m2
- Modul stiljivosti ( 100 200 kN/m2) Ms = 6.500 kN/m2

1. Dozvoljeno opterecenje po metodi Brinch-Hansen-a , irina trake 0.60 m

Podaci o objektu
Dubina fundiranja Df = 1.0 m.
Duzina temelja L (m), Sirina temelja B (m)
1. 10.00 0.60
2. 0.00 0.00
3. 0.00 0.00
4. 0.00 0.00
5. 0.00 0.00
6. 0.00 0.00
7. 0.00 0.00
8. 0.00 0.00
9. 0.00 0.00
10. 0.00 0.00

Podaci o tlu: 1. sloj

Kohezija: c=15.0 kN/m2
Ugao unutranjeg trenja: =22
Zapreminska teina tla: =19.6 kN/m3

Dubina fundiranja Df: 1.00 m

Fim: 15.075
Cm: 6.000
Nc: 10.024
Nq: 3.969
Ngama: 1.440
L( 1) = 10.00 m B( 1) = 0.60 m
Qf = C * Nc * Sc * Dc * Ic +
0.5 * Gama * B * Ngama * Sgama * Dgama * Igama +

Gama * Df * Nq * Sq * Dq * Iq Dozvoljeno optereenje Qa= 189.00 kPa

20
1. Dozvoljeno opterecenje po metodi Brinch-Hansen-a, irina trake 0.8 m
Podaci o objektu
Dubina fundiranja Df = 1.00 m.
Duzina temelja L (m), Sirina temelja B (m)
1. 10.00 0.80
2. 0.00 0.00
3. 0.00 0.00
4. 0.00 0.00
5. 0.00 0.00
6. 0.00 0.00
7. 0.00 0.00
8. 0.00 0.00
9. 0.00 0.00
10. 0.00 0.00

Podaci o tlu: 1. sloj

Kohezija: c=15.0 kN/m2
Ugao unutranjeg trenja: =22
Zapreminska teina tla: =19.6 kN/m3

Dubina fundiranja Df: 1.00 m

Fim: 15.075
Cm: 6.000
Nc: 10.024
Nq: 3.969
Ngama: 1.440
L( 1) = 10.00 m B( 1) = 0.80 m
Qf = C * Nc * Sc * Dc * Ic +
0.5 * Gama * B * Ngama * Sgama * Dgama * Igama +
Gama * Df * Nq * Sq * Dq * Iq

Dozvoljeno optereenje Qa= 187.00 kPa

1. Dozvoljeno opterecenje po metodi Brinch-Hansen-a, irina trake 1.0 m

Podaci o objektu
Dubina fundiranja Df = 1.00 m.
Duzina temelja L (m), Sirina temelja B (m)
1. 10.00 1.00
2. 0.00 0.00
3. 0.00 0.00
4. 0.00 0.00
5. 0.00 0.00
6. 0.00 0.00
7. 0.00 0.00
8. 0.00 0.00
9. 0.00 0.00
10. 0.00 0.00

Podaci o tlu: 1. sloj

Kohezija: c=15.0 kN/m2

21
 Ugao unutranjeg trenja: =22
Zapreminska teina tla: =19.6 kN/m3

Dubina fundiranja Df: 1.90 m

Fim: 13.639
Cm: 6.000
Nc: 10.162
Nq: 3.466
Ngama: 1.077
L( 1) = 10.00 m B( 1) = 1.00 m
Qf = C * Nc * Sc * Dc * Ic +
0.5 * Gama * B * Ngama * Sgama * Dgama * Igama +
Gama * Df * Nq * Sq * Dq * Iq

Dozvoljeno optereenje Qa= 188.00 kPa

2. Proraun konsolidacionog sleganja po Steinbrenner-u, irina trake 0.80 m

Podaci o objektu duina temelja L = 10.00 m

irina temelja B = 0.80 m
Poluprenik temelja r = 0.00 m
Geostatiki napon u nivou kote fundiranja Gp = 20.0 kN/m2
Kontaktno optereenje = 120.0, 150.0, 200.0 kN/m2
Kriterijum Sz >= Sg * 0.2 = 20.00 %
Proraun konsolidacionog sleganja po Steinbrenner-u (za poluprostor)

Sloj Debljina (m) Gama (kN/m3) C

---------------------------------------------------------------------------
1 0.50 19.60 6500
2 0.50 19.60 6500
3 0.50 20.00 7000
4 0.50 20.00 7000
5 0.50 20.50 7500
6 0.50 20.50 7500
7 0.50 21.00 8000
8 0.50 21.00 8000
9 0.50 21.50 8500
10 0.50 21.50 8500
----------------------------------------------------------------------------
Sleganje slojeva za napon =150.0, 200.0 i 250.0 kN/m2
=120.0 kN/m2 =150.0 kN/m2 =200.0 kN/m2
s(1) = 0.246 cm s(1) = 0.316 cm s(1) = 0.491 cm
s(2) = 0.246 cm s(2) = 0.316 cm s(1) = 0.491 cm
s(3) = 0.215 cm s(3) = 0.276 cm s(2) = 0.491 cm
s(4) = 0.215 cm s(4) = 0.275 cm s(3) = 0.430 cm
s(5) = 0.199 cm s(5) = 0.253 cm s(4) = 0.428 cm
s(6) = 0.198 cm s(6) = 0.251 cm s(5) = 0.394 cm
s(7) = 0.184 cm s(7) = 0.230 cm s(6) = 0.390 cm
s(8) = 0.182 cm s(8) = 0.226 cm s(7) = 0.358 cm
s(9) = 0.000 cm s(9) = 0.207 cm s(8) = 0.352 cm
s(10) = 0.000 cm s(10) =0.202 cm s(9) = 0.323 cm
Ukupno:S=1.485 cm Ukupno:S=2.552 cm Ukupno:S=3.971 cm

22
Za traku irine 0.80 m, sleganja tla od napona =120.0 200.0 kN/m2, nia su od
gornje granice dozvoljenih, pa se moe smatrati da je stanje slino i za temeljne trake
irine 0.60 1.0 m, tj, toleriu se razlike proraunskih sleganja od +/- 1.0 2.0 cm.
Iz ovoga sledi da temeljne trake navedenih dimenzija, zadovoljavaju napone u tlu do
200.0 kN/m2, za ta nije neophodna nikakva sanacija tla.

5. ZAKLJUCI O FUNDIRANJU

Lokacija stambene zgrade nalazi se na terenu sa kotama oko 143.0 145.0

m.n.v, odn, sa oko 2.00 m visinske razlike na duini zgrade;

Geoloku grau terena do dubine uticaja napona od objekta, ine kvartarni

sedimenti predstavljeni deluvijalnim tlom, koje je oslonjeno na vrste do krte
panonske gline i lapore;

Na lokaciji objekta, kao i uzbrdno, na gornjim delovima padine, nema

objektivnih znakova kretanja tla, odn, klizanja, puenja ili odlamanja; padina
je stabilna i manjim sanacionim objektima mogu se otkloniti eventualni rizici
od potencijalnih problema koji ne mogu imati znaajne razmere;

Delovi terena do 3.5 4.0 m dubine, imaju funkciju slabog kolektora

sprovodnika; ispod te dubine, tlo je stalno vodom zasieno; meutim, kako je
lokacija objekta u noici padine, u kinom periodu moe se oekivati
vodozasienje iskopa odmah nakon zasecanja tla, s obzirom da se voda
gravitaciono sputa niz padinu, a iskop je zagat koji se odmah puni vodom;
priticaj, odn, kapacitet vode u plitkom iskopu zavisi od kontinuiteta i koliine
padavina;

Sa projektovanom kotom fundiranja Kf = - 3.30 ili vie, odn, 0.8 1.0 m od

kote nivelacije (ili kote poda prizemlja), objekat e se oslanjati na sloj
deluvijuma, a pritisci od optereenja od objekta prenosie se kroz isti sloj, kao
i plitko kroz donje lapore, odn, gline;

Prorauni nosivosti i sleganja temeljnog tla izvedeni su za temeljnu traku

varijantnih irina (b= 0.6, 0.80, 1.0 m) i optereenja u zidu (napona u tlu) od
150.0, 200.0 i 250.0 kN/m2;

Utvreno je da je dozvoljeno optereenje tla oko 180.0 kN/m2 (+/-), za dubinu

temelja do 1.00 m od kote poda prizemlja (0.80 m od kote nivelacije);

23
 Sleganja u ovom tlu, od napona nieg reda veliine, ne ugroavaju stabilnost
objekta. Za irine temelja od 0.80 m, za max. primenjene napone do 200.0
kN/m2 nema sleganja iznad dozvoljenih granica; isti zakljuak odnosi se na
druge predloene irine traka od 0.60 1.0 m;

Prorauni su izvedeni sa prosenim parametrima tla koje je istovetno na celom

gabaritu objekta i ire.

Pri proraunima naprezanja konstrukcije, gde se koriste koeficijenti posteljice

tla, za deluvijalno tlo na ovom podruju, mogu se koristiti vrednosti koeficijenta
posteljice tla u iznosu od k=10.000 kN/m3

7. OSTALI GEOTEHNIKI USLOVI

7.1 Izrada zemljanog iskopa

U ovom tlu, projektovani zemljani iskop moe se izvoditi pod sledeim uslovima:

- iskop se izvodi u stabilnom tlu, a do izrade potporne konstrukcije, moe se

tititi razupiranjem;

- ovaj materijal je II kategorije po GN 200, litoloki homogen i izotropan,

prirodno vlaan i mek za runi i mainski rad.

Svi radovi na iskopu moraju se obavljati kontinualno, u maksimalno kratkom roku, sa

betonskim radovima u kontinuitetu, bez zaputanja iskopa.

7.2 Odvodnjavanje i hidrotehnika zatita objekta

Instalacije hidrotehnike mree izvesti po mogustvu u betonskim kanalima tako da

su vidljive i dostupne za intervencije, s obzirom na osetljivost tla na naknadna
provlaavanja.

Oluni sistem proraunati na maksimalni prijem voda, a vodu izvesti kanalicama u

rigolu du ul. Djanga Rajnharta (strana prema objektu). Duinu rigole odrediti u
dogovoru sa nadlenima investitora i projektantom hidrotehnike mree.

Trotoari se izvode na min. 1.0 m od zida objekta, na podlozi od ljunanog maltera,

preko dobro zbijenog tla valjcima za koherentno tlo.

Hidrotehniku zatitu objekta od vlage u tlu, predvideti u projektu vodootpornim

24
betonom, jer nema uslova za odvod podzemne vode, a mogue je ni potrebe za izradu
drenae. Pri zavretku iskopa za temelje, proceniti potencijale podzemne vode i doneti
odluku o tipu zatite objekta vodootporni beton ili hidroizolacija. Ovu odluku doneti
zapisniki, na licu mesta, u dogovoru sa potpisnikom ovog elaborata.

7.3 Nivelaciono nasipanje

Nivelaciono nasipanje oko objekta, kao i ureenja povrina, izvodi se pod sledeim
uslovima:
nivelaciono nasipanje izvan objekta, izvodi se tlom iz iskopa sa dubine do 2.5
m, ili bilo kojim materijalom zrnastog granulata.

Zbijanje vezanog tla za nivelacioni nasip izvodi se valjcima odgovarajuih dimenzija,

u slojevima debljine 20-25 cm, do 90 % po Proctor u.

7.4 Izrada zatitnih objekata

Visinska razlika u terenu na gabaritu objekta, ulovie iskop sa odsekom visine oko +/-
2.0 m, za ta je neophodno uraditi projekat potpornog zida sa kontraforima prema
padini i barbakanama za odvod vode iz zemljane prizme iza zida. Dubinu temelja
potpornog zida i irinu temeljne stope utvrdie projektant, a parametri za proraune
stabilnosti zida na klizanje iznose:

Zapreminska teina tla: =18.0 kN/m3

Ugao unutraenjeg trenja = 20
Kohezija tla: c= 10.0 kN/m2

8. USLOVI IZRADE SPOLJNE INFRASTRUKTURE

8.1 Fekalna kanalizacija

Radi sanitacije prostora mogua je obaveza investitora da izgradi fekalnu
kanalizacionu mreu. Linijska mrea e imati neujednaene padove. Prema
standardima izgradnje kanalizacione mree, dubina iskopa nee biti vea od 2.0 m, a
na toj dubini mogu se polagati manji cevni objekti bez sanacije tla, dok je za
kolektore veih prenika od Fi=400.0 mm neophodna sanacija podtla izradom
ljunanih podloga i nivelacionog sloja od peska.

Uslovi iskopa rovova nemaju posebne zahteve, ukoliko su plii od dva metra, s
obzirom na karakteristike tla. Za dublje rovove od 2.0 m, neophodna je zatita
razupiranjem.

25
Izgradnja prateih objekata izvodie se konkretnim uslovima sanacije temeljnog tla, u
zavisnosti od optereenja, odn, napona na temeljnoj spojnici. Objekti ahta su malih
gabaritnih optereenja i temeljenje se moe izvoditi na svim tipovima direktnih
temelja.
Za objekte koji manipuliu procesnom ili tehnolokom vodom, neophodna je izrada
vodonepropusnih tankvana ili irokih trotoara, da bi se temelji zatitili od uticaja
izlivanja voda pod pritiskom, ili suvinih voda. Takoe, objekti koji koriste mazute i
druge derivate, kao i otrovne i opasne materije, moraju imati nepropusne tankvane
radi zatite podzemlja od zagaenja.
Uslovi za izgradnju kanalizacije otpadnih voda sa prateim objektima, istovetni su, ali
se podrazumeva primena propisa o zatiti voda i tla od opasnih i otrovnih materija.

8.2 Vodovodna mrea

Uslovi za vodovodnu mreu vrlo su ujednaeni i povoljni na celom prostoru.

Pratei objekti vodovoda, ahte, podstanice i eventualni objekti visokogradnje, mogu

se temeljiti na lokalnom tlu direktnim metodama (plitko temeljenje), na svim vrstama
temelja. Naponi na temeljnom kontaktu, ne treba da budu vei od 130.0 150.0
kN/m2; u suprotnom, potrebne su manje sanacije temeljnog tla, zavisno od dubine
temeljenja.

Objekti na kojima se vri distribucija vode ili je koriste u tehnolokom procesu,

moraju imati zatitne trotoare zbog izlivanja vode i ugroavanja temelja.

8.3 Elektro-instalacije

Posebni uslovi za izradu elektro-mree nisu neophodni, jer se visokonaponski kablovi

postavljaju direktno u tlo, na kotama koje nisu uslovljene karakteristikama tla. U
svakom sluaju, kablovi naponske mree bie izvan nivoa podzemnih voda i nebitno
je da li su u humiziranom sloju ili osnovnom tlu.

Krupni objekti elektro-mree, kao to su podstanice, transformatori i sl, mogu imati

velika optereenja od konstrukcije, pa se temeljenje moe izvoditi direktno, ali uz
obaveznu sanaciju temeljnog tla, izradom razliitih vrsta tamponskih slojeva.

Za objekte koji u tehnologiji koriste otrovne i opasne materije (iva), moraju se

predvideti nepropusne tankvane radi zatite podzemlja od zagaenja.

26
ZAKLJUAK

Objekat se moe graditi bez posebnih uslova sanacije temeljnog tla i posebnih uslova
zatite terena.

Nema pojava klizanja ili drugih oblika destrukcije tla, osim zateenih degradacija,
nastalih neplanskom gradnjom i nenamenskim korienjem zemljita.

Povrinsko tlo do dubine 2.5 4.0 m je kopnenog kvartarnog porekla, vodopropusno i

bezvodno, a podzemna voda uglavnom je u njegovoj bazi.

Na gabaritu objekta koji je u noici dela padine, pri znaajnim padavinama moe se
skupljati povrinska i gravitaciona voda u zagatu iskopa koji nije dubok.

Projekat objekta treba da sadri reenja o zatiti objekta od vlage i vode

vodonepropusnim betonom, kao univerzalnim reenjem. Pojedinosti oko zatite treba
reiti uviajem na gotovom iskopu na koti temeljenja. Nakon toga, zapisniki utvrditi
nain zatite objekta nepropusnim betonom ili hidroizolacijom.

Izrada drenae za podzemnu vodu, nema svrhu, s obzirom da nema odvoda na ulici, a
neposredno ispod ulice nalaze se stambeni objekti. Osim toga, objekat titi
hiroizolacija ili vodonepropusni beton.

Kinicu sa krova odvesti kanalicama do rigole na gornjoj strani ul. Djanga Rajnharta
(prema objektu). Duinu rigole du ulice utvrditi u konsultacijama sa projektantom
hidrotehnike zatite.

Beograd, 07.09.2013 Obradila:

Zagorka Komad, dipl. ing. geol.

27