wiatopogld galilejski

Pierwsza poowa XVII w. to czas przemiany europejskiej postawy wobec przyrody,

epoka zmierzchu wiatopogldu arystotelesowskiego i narodzin nowej wizji, wicej
w istocie do dzi. Od imienia Galileusza wiatopogld w nazywa si galileizmem, ale
jest to tylko porczna etykietka, nie oznaczajca wycznej zasugi; rwnie istotny wkad
wnieli inni, choby Descartes. Zasadnicze aspekty wspomnianej przemiany to m.in.:
(1) matematyzacja czy geometryzacja fizyki [...]; 2) odejcie od arystotelesowskiego
ujmowania przyrody jako swego rodzaju organizmu przypominajcego rolin i oy-
wianego przez nisus czy si urzeczywistniajc z gry zadane cele, przyjcie natomiast
wizji mechanistycznej, tak e przyroda staje si czym w rodzaju zegara lub maszyny;
(3) rezygnacja z drobiazgowych i sytuacyjnych wyjanie na rzecz teorii oglnych; (4)
utrata arystotelesowskiego zaufania do zmysw w wyniku przewiadczenia, e rzeczy
mog wyglda zupenie inaczej ni zmysy nam mwi, e wygldaj; i wreszcie (5)
zwizana z tym wiara w ostateczny autorytet eksperymentu, obserwacji o zupenie
nowych wymogach poprawnoci.

S. Blackburn, Oksfordzki sownik filozoficzny, red. naukowy J. Woleski, tum. C. Cieliski, Warszawa 1997, s. 393.