Professional Documents
Culture Documents
Bai Mo Dau
Bai Mo Dau
BI M U
L THUYT SAI S
I. Php o cc i lng vt l
Mi tnh cht vt l ca cc i tng vt cht c dc trng bi mt i lng vt
l. xc nh nh tnh v nh lng cc tnh cht vt l, ngi ta phi tin hnh php o
cc i lng vt l.
Php o mt i lng vt l l php so snh n vi mt i lng cng loi c qui
c chn lm n v o.
Mun thc hin php o, ngi ta phi xy dng l thuyt ca cc phng php o v
s dng cc dng c o.
II. Sai s ca php o cc i lng vt l
nhy v chnh xc ca cc dng c o b gii hn, gic quan ca ngi lm th
nghim thiu nhy cm, iu kin ca cc ln o khng n nh, phng php o c tnh cht
gn ng,. Do khng th o chnh xc tuyt i gi tr thc ca i lng vt l cn o,
ni cch khc l kt qu ca php o c sai s. Nh vy khi tin hnh php o, khng nhng
chng ta phi xc nh gi tr ca i lng cn o m phi xc nh c sai s ca kt qu o.
C nhiu loi sai s gy bi cc nguyn nhn khc nhau.
- Sai s ngu nhin: l loi sai s khin cho kt qu o khi th ln hn, khi th nh hn
gi tr thc ca i lng cn o. Th d khi o thi gian chuyn ng ca vt ri t do,
chng ta khng th bm ng h ng thi im vt bt u ri v thi im vt bt u
chm t m thng bm sm hn hoc chm hn cc thi im ny. R rng khng th kh
c sai s ngu nhin, nhng chng ta c th gim nh gi tr ca n bng cch thc hin
php o nhiu ln trong cng iu kin v xc nh gi tr trung bnh ca n da trn c s
ca php tnh xc sut thng k.
- Sai s dng c: l sai s do bn thn dng c, thit b o gy ra.
- Sai s h thng: L sai s lm cho kt qu o hoc bao gi cng ln hn hoc bao
gi cng nh hn gi tr thc ca i lng cn o. Sai s h thng thng do ngi lm thc
nghim thiu cn thn, do dng c o cha c hiu chnh ng. V th sai s h thng l
loi sai s c th kh c.
Tm li khi lm th nghim chng ta ch cn bit cch xc nh hai loi sai s l sai s
ngu nhin v sai s dng c.
III. Cch xc nh sai s ca php o cc i lng trc tip
Php o cc i lng o trc tip l php o m kt qu ca n c c trc tip
ngay trn thang o ca dng c o.
Ga s i lng cn o F c gi tr chnh xc l A. Nu o trc tip i lng ny n
ln trong cng iu kin, ta s nhn c cc gi tr A 1, A2, A3,,An ni chung khc vi gi
tr A, ngha l mi ln o u c sai s.
Ln o Ga tr o c Sai s ca mi ln o
1 A1 A A A
1 1
2 A2 A A A
2 2
22
Th nghim vt l
3 A3 A3 A3 A
n An An An A
TB A A2 ... An A1 A2 ... An
A 1 A
n n
f ms m g 2 h2 h1 h1h2
f ms m g h12 h22
Trong :
h1 h2
f ms m g
h1 h2
f ms . f ms
100
Cn c vo bng s liu trn v
80
th
60
40 24
20
1 2 3 4 5 t(1000C)
Th nghim vt l
- V h trc ta , chn t l thch hp
- Vi mi cp R, t tng ng v mt im trn th, v bao sai s ca t v R
- V ng biu din thnh mt ng lin tc sao cho i qua bao sai s
Lu :
1. Qui tc lm trn s:
Vic lm trn s theo qui c sau: cc phn b i hoc thm vo phi nh hn 1/10 gi tr
ca phn gc. th d: 0,7328 lm trn thnh 0,7 v phn b i bng 0,0328<1/10 ca
0,7328; 0,2674 lm trn thnh 0,27 v phn thm vo bng 0,0026< 1/10 ca 0,2674
2. Sai s ca hng s: i vi hng s nh , g, e, th ly gi tr ca hng s n ch
s m sai s tng i ca hng s nh hn hoc bng 1/10 gi tr ca t nht mt sai s
tng di khc c trong cng thc tnh.
Th d: ta c cng thc:
V 0,2 0,1
0,0086
V 30,2 50,1
0,001 0,0086
Ta phi ly = 3,142 0,000318
3,142 10
HNG DN HC TH NGHIM
25