Table of Contents

Mi a tr mt cch hc

Khi dy ti a kh nng tim n trong mi a tr

Chng I. Phong c|ch hc tp l g?

Chng II. Phong c|ch hc tp ca con bn l g?

Chng III. Phong c|ch hc c th theo trnh t

Chng IV. Phong cch hc tru tng-theo trnh t

Chng V. Phong c|ch hc tru tng-ngu nhin

Chng VI. Phong c|ch hc c th-ngu nhin

Chng VII. Chng ta tp trung theo cch no?

Chng VIII. Chng ta ghi nh thng tin theo cch no?

Chng IX. Chng ta hiu theo cch no?

Chng X. Chng ta c th thng minh theo bao nhiu cch?

Chng XI. Kt hp cc phong cch

Chng XII. S khc nhau gia phong cch hc v nhng khim khuyt trong vic hc
CYNTHIA ULRICH TOBIAS

MI A TR MT CCH HC

Bn quyn ting Vit 2011 Cng ty Sch Alpha

NH XUT BN LAO NG - X HI

Chia s ebook : http://downloadsachfree.com/

Follow us on Facebook : https://www.facebook.com/taiebookfree

Nu bn c kh nng hy mua sch gc ng h tc gi, ngi dch v Nh Xut Bn

KHI DY TI A KH NNG TIM N TRONG MI A TR

Cc ph huynh bn rn rt d cm thy lc bt tng t}m v{ bung xui khi ~ cng sc

gip con hc tp m{ dng nh cng cc vn hon cng cc. Khi , h thng mc nhin quy
kt rng tt c l do tr cha c gng ht sc. Tuy nhin, mi a tr c cch hc tp tng ng
vi t cht bm sinh ca mnh. Kt qu hc tp trng v s ch ng ca tr ph thuc nhiu
vo vic tr c hc theo phong cch t nhin ca mnh hay khng. chnh l{ thng ip t
cun sch Mi a tr mt cch hc ca din gi, nh gio dc hc Cynthia Ulrich Tobias.

Ngo{i tnh yu thng, s kin nh v n lc, iu quyt nh cui cng l mt phng ph|p
ng. Ch khi nhn nhn mi a tr l mt c th vi c tnh ring bit, bn mi khng i v{o
li mn rp khun v lm lch lc thin hng ca mt a tr. Khi x|c nh ng phong c|ch
hc tp ca tr, bn mi c th khi dy ti a kh nng tim tng trong con bn. Vi Mi a
tr mt cch hc, s uyn bc, s linh hot v nhng kin gii su sc, y kinh nghim ca mt
chuyn gia gio dc t{i nng s cung cp cho bn phng ph|p tuyt vi ny. Cun s|ch cng s
xa b rt nhiu iu hoang tng hay ngh bi quan lin quan n kh nng v{ phng ph|p
hc tp.

Bn s tm thy cun sch li gii |p cho rt nhiu cu hi ct li: }u l{ phong c|ch hc tp

ca bn thn bn v con bn? Vi phong cch hc tp y, bn nn c cch thc h tr v sp xp
khng gian, nhit , nh sng, thi gian hc ra sao? L{m sao tr ch ng tp trung, nh
v hiu hiu qu nht? }u l{ im khc bit gia phong cch hc v nhng hn ch trong kh
nng nhn thc?

Khng bao gi l qu mun thay i cch dy ca bn v cch hc ca con. Nu bn ang c

c may m mt ht si, cn sm nhn ra iu khng t n vo trong chu cnh.

H Ni, th|ng 4 nm 2011

CNG TY SCH ALPHA

CHNG I. PHONG CCH HC TP L G?

"a b u tin ra ri!"

Khng kh trong phng sinh trn ngp s ho hc v{ mong i. Ti sinh m nn hon ton tnh
to chng kin s ra i ca hai a con trai trong bui chiu th|ng t .

B|c s b a tr b bng cn hn ln v th thm: "Thng b tht d thng!" Ch hai pht

sau, ng b ln a th hai.

"Cu cu trng ging ht a trc!" Mt c y t tht ln.

Nhng ti ph}n bit c hai a ngay tc khc. a tr no khi mi lt lng u biu hin
ngay nhng c ch ging ht nh nhng g ~ th hin my thng cui trong bng m. Ti v hai
a tr ~ bt u lm quen vi nhau ngay t lc chng cn trong trng nc, nhng gi nhn
chng, ti mi kinh ngc khi thy hai a tr ging nhau nh c n{y li kh|c nhau n th. D
phi mt n h{ng nm tri mi quen c vi tnh cch phc tp ca mi a tr, nhng r
rng s khc bit gia chng ~ sm bc l ngay t khi ch{o i.

Bn b v{ ngi quen khi nhn v{o hai c|i u tc thng kinh ngc hi ti lm sao phn
bit ni hai a vi nhau. Ti thng tr li: "C ngm chng vi pht, cu s bit." Nu lng
nghe cch chng ni vi nhau v ni vi bn, nu quan st cch chng x s vi mi ngi v
ng x vi cc tnh hung, bn s chng my may nghi ng rng hai cu b sinh cng ngy cng
thng cng nm n{y li c hai c tnh hon ton khc bit.

Khi cn nh xu, chi yu thch ca cp song sinh nh ti l mt ci bn di ca th my vi

ba v nhng ci cht. Robert, cu con trai thch-l-lm, t ra rt khoi ch vi vic p rm rm
ln nhng ci cht. Cn Michael, vi bn nng "{o s}u ph}n tch" hn, li ly lm thch th vi
pht hin rng, chnh gia ci bn c mt ci hc nh va kht ct mt chic ba.

Nu bn sng trong mt gia nh ng anh ch em, t hn bn ~ nhn thy rng nhng a tr

ln ln trong cng iu kin v{ mi trng vn c nhng cch tip cn cuc sng khc hn
nhau. Bn bt u nhn thy rng con ngi khc nhau mt cch c bn. l{ do c| tnh, iu
khin mi ngi l mt, l ring, l duy nht nhng li l nhng thch thc ln cho cc bc ph
huynh. Khng th c quyt nh cch nui nng mt a tr ri p dng nguyn xi cho tt c
nhng a sau ny. Ph huynh cn phi hiu con mnh, tng a mt v phi hiu khng c cp
song sinh no ging ht nhau!

Thng th, vi tt c s tn tm v nhng nh tt p nht, chng ta sp xp cc kho hc

v ln k hoch cc s kin trong cuc i con mnh theo cch chng ta cm thy hiu qu nht
- c|ch chng ta ~ l{m. Xt cho cng, chng ta ~ kim nghim v chng minh c|ch c hiu
qu m{! Nhng iu him khi chng ta l nhng ngi khc, thm ch ngay c nhng
ngi trong gia nh, c th nhn th gii ho{n to{n kh|c chng ta. l{ l do v sao khi chng
ta c dy d hay giao tip vi con mnh (hoc vi ngi khc), khng phi a n{o cng tip
thu c nh nhau theo cng mt cch.

Nu thuc s ng c|c bc ph huynh bn rn, bn c th cm thy bt lc khi r|t hi bng c

km con lm bi tp v nh hay gip con n tp trc bi kim tra m chng ch g. Bn d quy
chp rng tt c ch n gin l do con bn cha c gng ht sc. Nhng tht ra, tr nhn thc
cuc sng khc vi chng ta. Mi a l mt c| nh}n c |o vi s trng v s thch ring.
Xu hng ca c nhn hay c tnh ca tr s nh hnh ci gi l phong cch hc ca tr.

Cho d chng ta chp nhn, hoc thm ch cn cm thy vui v vi s c |o ca tng a tr,
nhng tr c ngn y c tnh khng phi l vic n gin, nht l khi ln thi kha biu chung
cho c gia nh v{ dung ha c yu cu t trng lp ca con v cng vic ca mnh.

Khi bit mnh s lm m ca mt cp sinh i, ti ~ c rt nhiu. Ti ~ tm thy mt bi bo

c gi tuyt vi cho mi ng b b m: cha m nn dnh t nht 15 pht mi ngy mt mnh
vi tng a tr. Chn mt ni an to{n, vui v v{ con cho bn thy b mun chi v{ giao tip
vi bn theo cch no. Bn tuyt i ng un nn, gi hay mng con. Ch n gin l tn
hng thi gian vi con mnh. Khen con cng nhiu cng tt, v ch ghi nh cch con thch
lm mi vic. Nu chu kh dnh thi gian cho con, bn s ngc nhin khi thy rng vic xc
nh phong cch hc ca con khng n ni qu phc tp!

Hiu v chp nhn mi a tr l mt c th vi nhng c tnh ring bit l c mt qu trnh

mt mi nhng b cng. Cuc sng ca chng ta cng tr nn bn rn v phc tp bao nhiu th
chng ta cng kh nh c rng mi ngi trong gia nh u c c|ch ng gp theo c|ch
nhn ca ring h.

Mc ch ca ti l gip cc bn khm ph ra nhng cch nhn khc nhau v{ h tr bn pht

trin nhng phng ph|p cp tc v thit thc gip con bn ph|t huy c cc th mnh ca
tr, |p ng c nhng i hi a dng ca vic hc trng by gi v sut cuc i cn li.

Cc bc b m him khi c lm con mnh tht vng, nhng v tnh hay hu , iu vn xy

ra. Cun sch ny s a ra c|ch nhn bit }u l{ nhng trng hp m tht vng v mu
thun xut pht trc tip t s khc bit phong cch hc gia tr v cha m. Ch khng nhm
ph nhn uy quyn ca cha m. Th thch cho cc ph huynh l phi tm ra nhng cch tch cc
gip tr pht trin th mnh thin bm m khng phi hi sinh nhng c vng chng ta t
vo con. D bn tin hay khng, iu l{ c th!

Mt nhim v quan trng na ca cha m l gip con hc tp hiu qu vi nhiu gio vin khc
nhau, vi nhiu phong cch dy kh|c nhau. Sau khi c cun sch ny, bn s thu thp c
nhng thng tin rt tch cc chia s vi cc gio vin ca con mnh. L{ ngi trong ngh, ti
c th khng nh rng nu bn tip cn vi c ban gim hiu v cc gio vin vi ci nhn tch
cc, bn s thy rng h rt sn lng chp nhn cch hc tp ring ca con bn.

Khi mi bt u i dy, ti ng ngng nhn thy rng rt nhiu hc sinh ca ti khng hc theo
c|ch ti tng hc. Nhng ti ~ thc s ngh rng ch l v cc em khng bit cch. V nu
ti dy cc em hc c cch ca ti, chc chn cc em s hc theo cch ny.

Vi bu nhit huyt sn c ca mt gio vin mi vo ngh, ti quyt tm s khin l tr ho

hc n trng. V cho rng c|c em u ging mnh, ti khng nh rng ni bun chn l k
th s mt trong s nghip cp s|ch n trng ca i hc sinh. Ti bt u ln mt chin
dch phng chng cm gic bun chn trong lp.

Ng{y u tin i dy, i l tr ra v, ti bt tay sp xp li bn gh theo mt th t mi v sng

to. Ti khng thng b|o s ch ngi c th, nn khng lng trc c nhng phn ng
m mnh nhn c vo ngy hm sau.
"Em ngi }u ?" Mt s hc sinh hi.

"Ngi }u cng c!" Ti ho hng tr li. "Bn gh hm nay c xp theo hnh con bm.
Cc em c thy hai ci cnh khng?"

"Vy, c mun bn em ngi }u ?" Cc em nghi ngi hi.

Gi th ti ~ hi bc mnh. "C khng quan tm," ti gt gng, "cc em hy chn mt phn ca

con bm v ngi ch ngi mi ca mnh i!"

Hc sinh ca ti i mt vng quanh lp v ng xung ngn b{n.

"B{n mnh }u ri khng bit?" Mt hc sinh cu nhu.

Hm , rt nhiu em ~ |nh du bn ca chng hm sau c th tm thy. Ti sm nhn ra

rng s nhm chn i vi ngi ny li chnh l s an to{n i vi ngi khc. D trong nhng
nm u dy hc, ti c nhiu hc sinh yu qu v tn trng v quan tm v sng to, nhng
thi thong vn c hc sinh gp rc ri vi phng ph|p ca ti. Sau ny, khi ti khm ph ra cc
phong cch hc, ti bt u p dng nhiu phng ph|p kh|c nhau tng t|c vi l tr. Tht
nh nhm khi khm ph ra rng chng khng c tnh lm ti kh chu, m ch l v phong cch
hc ca chng khc ca ti!

Cun sch ny mi ch l "phn ni ca tng bng tri" v cc phong cch hc. Trong , ti s
nhn mnh nhng kha cnh thit thc nht ca nm m hnh nghin cu h{ng u v vn
ny. Mt danh mc tra cu c nh km bn c th tip tc nghin cu s}u hn. Ti ngh
bn s thc s say m. T trc n nay, ~ c nhiu bi vit v nghin cu c gng a tt c
mi ngi vo nhng khun mu c sn. Nhng v mi ngi l mt thc th duy nht v l
tng hp phc tp ca nhiu c tnh, nn khng mt mu phong cch hc no c th bao hm
trn vn mt con ngi. D nhng chng on ca cun sch ny c lm cho mi vic tr nn
sng t hn, th bn vn nn khc ct khi tm rng: Mi chng ch l mt ming ghp trong
mt tr chi xp hnh m thi. Chng c th gip ta nhn ra v phn bit cc kiu c x v giao
tip, nhng th s l cha kha cho vic thu hiu v{ |nh gi| c|c phong c|ch hc tp khc
nhau. Nhng iu m chng ti khng dm lm l khun mi ngi hon ton vo mt loi
chuyn bit theo kiu o chn cho va giy.

Cho d bn c th tm thy nhng danh sch v nhng |nh gi| hu ch t cun sch ny, bn
cng ng thi khm ph ra rng vic phn bit v thu hiu cc phong cch hc l mt hnh
trnh v tn ca nhng quan st v nhng n tng. Trong khi bn c qua v bt u dng
nhng nh ngha n{y, h~y ghi nh nhng nguyn tc c bn sau:

Tt c nhng iu bn khm ph ra t cun sch ny ch l mt phn ca bc tranh tng th. C

rt nhiu iu na cn phi hc, v{ l{ l do ti sao ti nh km thm mt danh mc tra cu
mang tnh bao qut. Khi bn c cun sch ny, hy tm nhng mnh ghp cn thiu ca bc
tranh v phong cch hc ca con bn. H~y cng li s cm d ca vic "dn mc" ln con bn
hay ln bt c ai. ng c ng khung h vo mt phong cch hc no.
Mt khi khm ph ra nhng im mnh bm sinh ca ring mnh cng nh ca con bn, bn s
cm thy nh nhm v bit rng nhng rc ri v{ c|ch c x ca chng c lin quan nhiu n
yu t bm sinh hn l{ tht bi ca bn trong vai tr lm cha m.

Sau khi tri qua kha {o to v cc phong cch hc tp, mt b m dy con hc ti gia phn
n{o ~ cm thy nh nhm khi bit rng con b{ "ho{n to{n bnh thng". B tha nhn rng
dy cu b hc rt kh, nht l khi dy cu m nhc. "Gi ti ~ hiu ti sao," b ni, "khi ti bo
n l nt gch trn nt nhc phi thng, n li v cho, v khi ti bo n c tn cc nt nhc, n
li t cho chng nhng c|i tn nh Larry." Cu b ny khng c tnh gy rc ri. Cu cng
khng b khim khuyt trong vic hc. n gin ch l cu p dng c|ch nhn c |o ca mnh
khi lm cc bi tp m thi.

KT LUN

Hc cch nhn ra v tn trng cc phong cch hc tp khc nhau c th gip bn x|c nh c

th mnh bm sinh v{ thin hng ca mi ngi. Khi bn c c|c chng tip theo, bn s
khm ph ra nhng iu tch cc v bn thn ln con bn. Cun sch ny ch l{ bc u tin
trong chuyn phiu lu ca bn. Chng ta thng tn t ba n nm nm tm hiu, quan st
v s dng thng tin v phong cch hc trc khi n n s}u th{nh bn cht. Hy kin nhn vi
bn th}n, v{ ng bn t}m n vic phn loi tt c mi ngi theo mt phong cch hc c th
n{o .

Tin s Holland London, mt mc s c kinh nghim trong giao tip, ~ ph|t biu trong mt
bui hp mt m ti tham gia gn }y. Bng mt li dn dt c |o, ch trong mt khong thi
gian rt ngn, ng ~ trnh b{y c rt nhiu vn mt cch hm hnh v thng thi. C mt
ln, ng dng li v ni st vo micro: "Mi ngi thng hi ti sao ti hay ni vng vo. Ti tr
li h rng nhng mc ch ti mun vn ti khng nm trn ng cao tc."

L mt ph huynh v mt nh gio, ti ngi , suy ngh v cch chng ta c gng y l tr i

trn ng cao tc trnh phi gii quyt phin phc ca nhng con ng vng.

C th thay v dnh qu nhiu thi gian v cng sc c gng y l tr i v{o con ng thng
m chng ta chn, sao li khng ng h chng i ti ch qua nhng on ng vng? Ai bit
trc c? C th chng cn tm thy c nhng ni m{ chnh chng ta tng mun n!
CHNG II. PHONG CCH HC TP CA CON BN L G?

Nu ti ni vi bn bng ting Nga nhng bn li khng bit ting Nga, bn s khng hiu ti
ni g. Nu n nt mt ng ng|c ca bn, ti s ni chm r~i. Nhng d ti c gng ni to
v{ r r{ng hn, hay nhc i nhc li bao nhiu ln th ti vn ang ni ting Nga, v{ kh c c
hi bn hiu c ti ni g.

~ bao nhiu ln bn ni vi con bn cu ny: "M ~ bo con bao nhiu ln ri?" hay "B ~
ni g no? Con c nghe b ni g khng?" Thc t l, chng c th nghe thy nhng li bn ni
nhng chng khng hiu bn mun ni g. Chng ta tip nhn thng tin theo nhng cch khc
nhau, v v phong cch hc ca chng ta rt a dng, nn nhiu khi chng ta nh ang c giao
tip vi nhau bng hai th ngn ng.

Khi mi quen nhau, ti v chng ti thng rt kh ni cho ngi kia hiu mnh. Mt hm,
chng ti bc mnh but ming: "Anh ch ang c ni vi em theo cch anh mun em ni vi
anh m{ thi." Ni xong, anh t ngt ngng li ri ni thm: "V chc l{ em cng ang l{m nh
th."

Ln u tin, chng ti nhn ra rng quy tc vng Mun ngi khc c x vi mnh nh th no,
hy c x vi h nh th khng phi lc n{o cng c tc dng trong giao tip. Nu chng ta ch
ni vi ngi khc theo cch m chng ta mun h ni chuyn vi chng ta, v nu h cng
ang l{m nh vy, th chng ai tht s lng nghe ngi kia c: chng ta cha t ti s ng
iu trong giao tip.

M HNH PHONG CCH HC GREGORC

Mt trong nhng m hnh hiu qu nht gip bn am hiu s khc bit gia cc phong cch hc
tp l nghin cu ca Tin s Anthony F. Gregorc. M hnh ca ng gip chng ta hiu cch tr
no nhn thc v nm bt cc thng tin.

Hai quan im
Nhn thc: Cch chng ta tip nhn thng tin.

Chng ta bit rng con ngi khng ging nhau. iu m chng ta him khi nhn ra l mi
ngi u c xu hng nhn th gii theo mt cch ring bit. Cch chng ta nhn th gii c
gi l nhn thc. Nhn thc chi phi c|ch chng ta suy ngh, c|ch chng ta a ra quyt nh v
cch chng ta coi ci g l quan trng. Nhn thc ca c nhn quyt nh th mnh t nhin
trong vic hc, hay cn gi l phong cch hc.

Tr no ca mi ngi s hu hai kiu nhn thc. l{ nhn thc c th v nhn thc tru
trng.

C th

Nng lc ny gip chng ta tip nhn thng tin trc tip qua nm gi|c quan: th gic, khu gic,
xc gic, v gi|c v{ thnh gi|c. Khi chng ta dng c|c nng lc c th, chng ta i mt vi
nhng th lin quan n "by gi" v " }y" - nhng th c th s nm c, nhng th hin
nhin. Chng ta khng i tm nhng ngha tim n, khng c gng lin kt nhng tng hay
nh ngha. Ni mt c|ch n gin: "S vic chnh l nhng g ta nhn thy."

Tru tng

Nng lc ny cho php ta hnh dung, tng tng, hiu, hoc tin vo nhng th khng thy
c. Khi s dng kh nng tru tng, chng ta dng trc gic, l lun, tr tng tng ca
mnh: Chng ta nhn vt qua c nhng th trc mt ln nhng ng tinh vi hn. Nhn thc
tru tng c th cht li trong mt cu l: "S vt khng phi lc no cng nh chng ta
thy."

Cho d h{ng ng{y, ai cng dng c hai kiu nhn thc trn, mi ngi li cm thy thoi mi
hn vi mt trong hai kiu. N tr thnh kh nng ch o ca ngi . V d, mt ngi c
im mnh l nhn thc c th s thch lng nghe nhng iu thng thn, theo ngha en v{
khng c h{m . Trong khi , nhng ngi c nhn thc tru tng ln t li hay ng trong
khi giao tip.

Chng ti ang l|i xe trn mt xa l Los Angeles ng c th ti thy mt bin qung co

c |o v{ ni vi anh: "John, anh nhn bin qung co kia ka!" John quay li nhn. V ngay lc
, xe chng ti ln sang l{n ng ca ngi khc. H bm ci inh i v la ht m .

Ti quay sang John: "Anh ch vo vic li xe i!"

Anh thng thng |p: "Em va bo anh nhn bin qung c|o c m{. em l{ lic ?"

Ti bc mnh: "Th chng l anh khng ngh th ?"

Anh lc u: "Anh chng ngh th. Em bo anh nhn th anh nhn. Anh khng thy g trn bin
qung co c, em khng bo chnh xc anh phi nhn ci g."

John, bng cch dng li nhn thc c th, hiu nhng iu ti ni theo ng ngha en ca n.
Ti li khng ngh rng anh s ch hiu chn chn trn mt cu ch th. Phi cn kiu nhn thc
tru tng nm bt c ngha h{m n bn trong.

DNG NHNG G CHNG TA BIT

Sp xp: Cch chng ta s dng thng tin m chng ta hiu.

Mt khi chng ta ~ hiu thng tin, chng ta dng hai phong cch sp xp m chng ta bit.
Theo Gregorc, hai phong cch sp xp l theo trnh t v ngu nhin.

Theo trnh t

Phong cch sp xp theo trnh t cho php tr no sp xp thng tin tun t theo hng li.
Nhng ngi c phong c|ch n{y i theo mt chui suy ngh logic, mt cch x l thng tin theo
quy c. Nhng ngi c kh nng sp xp theo trnh t tt thng ln k hoch v tun th
cht ch, ch khng lm vic theo p lc. Nguyn tc l: "Lm theo tng bc"

Ngu nhin

Phong cch sp xp ngu nhin cho php tr no sp xp thng tin thnh tng on v khng c
th t c th. Ngi c phong cch ngu nhin thng xuyn b qua c|c bc trong tin trnh
lm vic m vn c c hiu qu mong mun. H cn c th bt u t giai on gia hay
thm ch bt u t giai on cui cng v{ o ngc hon ton quy trnh. Nhng ngi c kh
nng sp xp thng tin ngu nhin thng c v lun c thi thc v c tnh ngu hng cao
hn. H l nhng ngi "v k hoch". Nguyn tc l: "Xong vic l{ c!"

Bn s kt hp

Khi chng ta kt hp tt c c|c nh ngha ca Gregorc li vi nhau, chng ta c bn s kt hp

ca cc kh nng nhn thc v sp xp mnh nht. Hy nh rng, khng c nhn no s hu ch
mt phong cch duy nht. Mi chng ta c mt phong cch ch o hoc pha trn nhiu phong
cch vi nhau, cho ra mt kt hp c |o gia nhng im mnh v cc kh nng bm sinh.
S nhn thc v sp xp ny cho chng ta bn phong cch hc tp. Bng lit k sau a ra
nhng t hay dng nht miu t nhng ngi thuc tng kiu khc nhau.

Hiu c nhng c im c bn ca mi nhm phong cch ny, chng ta c th d dng xc

nh v{ |nh gi| nhng g chng ta gii nht v{ thin hng ca mnh. ng thi, chng ta cng
s hc c cch phn bit v ci thin nhng tnh c|ch m{ chng ta ~ tr|nh ch v khng hiu
r v chng.
Chng ta, cc bc ph huynh, trc ht phi nhn ra phong cch hc ca chnh mnh. Nhn ra
cch bn thn tip nhn thng tin, chng ta s hiu r hn thin hng ca mnh v con ci, v
c th x|c nh nhng im khc nhau no d gy bc mnh v hiu lm gia cha m v con ci.

Bn lit k sau }y l{ mt c|ch x|c nh nhanh chng v{ n gin c im phong cch hc tp

ca chng ta. Mt ln na, hy nh rng tt c chng ta l tng hp ca c bn phong cch hc
trn. Khng mt ai ch thuc v mt phong cch hc duy nht.

C IM CC PHONG CCH HC TP CH O

M t nhng g lun ng vi bn. |nh du bn cnh mi cu m t ng nht.

C th-theo trnh t

Ti gn nh lun lun:

thch lm mi vic theo cch ging nhau

lm vic hiu qu vi nhng ngi khng ngn ngi hnh ng ngay

quan t}m n nhng iu hin nhin hn l{ i tm nhng ngha c n giu

thch mt mi trng gn g{ng v{ ngn np

hi: "Lm ci ny th n{o?" u tin

Tng cng: ____

Tru tng-theo trnh t

Ti gn nh lun lun:

cn cng nhiu thng tin cng tt trc khi a ra quyt nh

cn thi gian lm chu ton mt cng vic

thch c hng dn

quan t}m n ngun thng tin

hi: "Ti c th tm thm thng tin }u?"

Tng cng: ____

Tru tng-ngu nhin

Ti gn nh lun lun:

thch ly kin ngi kh|c trc khi a ra quyt nh

c gng ng cm vi ngi khc

lm vic c hiu qu vi i tc

khng cm thy phin trong mt mi trng n o

cn li khuyn ca ngi khc khi khng chc chn iu g

Tng cng: ____

C th-ngu nhin

Ti gn nh lun lun:

gii quyt vn mt cch sng to

nc n chn mi nhy

lm vic hiu qu nht vi nhng ngi cng trnh

thch nhng s thay i thng xuyn trong mi trng sng

ch thch hc nhng g cn hc

Tng cng: ____

By gi th bn ~ nh hnh c phong cch hc ch o ca mnh. Di }y l{ mt bn khi

qut v so snh nhanh gia bn phong cch hc v nhng vn ch cht.
KT LUN

Vic con bn khng tr li khng phi lc n{o cng c ngha l{ chng khng nghe li. C th l
s khc bit gia hai cch nhn ln n ni thnh thong bn v con c th cm thy nh ang
sng hai t nc khc nhau v ni nhng th ting khc nhau. Hc cch lng nghe - cch
din t mt iu g - thay v ch lng nghe t ng c th gip giao tip hiu qu hn v{ c
th to nn s khc bit rt ln!
CHNG III. PHONG CCH HC C TH THEO TRNH T

Hm , c mt cuc hp ti ti nh th a phng. V mt vi l do, nhng ngi tham gia

cuc hp thuc phong cch ngu nhin. Nhng ngi thuc phong cch c th-theo trnh t
vng mt.

Ni dung chnh trong chng trnh l{ nhim v qung b cho ngy l ln sp ti. "Ny mi
ngi!", mt ngi ho hc ni: "Ti c mt tng tuyt vi!" (}y l{ kiu c}u thng lm
phn ln nhng ngi c th-theo trnh t kinh hi.) "Chng ta nn mua 1.000 qu bng bm
kh heli, b thng bo vo trong ri th chng ln tri. Chng s ri xung c|c ni trong vng
ny, v mi ngi s bit v s kin." Nhng ngi ngu nhin u ngh }y l mt tng
hay, v h ~ i mua bng bay ngay trong tun .

Trc khi bt tay vo tin hnh s kin, li c mt cuc hp khc v ln ny c mt nhng

ngi c th-theo trnh t. Nhng ngi ngu nhin ho hng chia s k hoch, v nhng
ngi c th-theo trnh t lng nghe rt lch s. Nghe xong, mt ngi c th-theo trnh t gi
tay. "Cc bn c bit nhng qu bng bm kh heli c th i bao xa trc khi ri xung khng?"
Anh ta hi.

Nhng ngi thuc phong cch ngu nhin bi ri: "Khng, chng ti khng bit." Ngi c
th-theo trnh t ni tip: "Chng c th bay xa ti 200 hoc 300 dm. Ti khng ngh l{ nhng
ngi bn kia ni s bit ti i hi }u."

" nh, chng ti ~ khng ngh ti iu ." Mt ngi ngu nhin th nhn.
Mt ngi c th-theo trnh t kh|c gi tay: "C|c bn c bit bng bay bm heli c th bao
lu trn tri trc khi ri xung khng?"

"Khng." Mt ngi ngu nhin bn ln tha nhn.

C gi gii |p: "T hai n ba th|ng. Lc , i hi ~ kt thc ri."

Nhng ngi ngu nhin tha nhn: " nh, cc bn ni phi."

Cc thnh vin tham gia cuc hp ~ c mt bi hc gi tr. Trc , nhng ngi ngu nhin
i lc ngh rng nhng ngi c th-theo trnh t ch thch bc b kin v ph phn nhng
k hoch thiu thc t. Gi th h ~ nhn ra rng ng gp ca nhng ngi c th-theo trnh
t l v gi. V by gi, ti cc bui hp, tht khng l khi ai ni: "i ~! Chng ta khng th
bt u m thiu nhng ngi c th-theo trnh t c!"

NHNG NGI THUC PHONG CCH HC C TH-THEO TRNH T

Khi tip cn vi mt tng tru tng, ngi theo thin hng c th-theo trnh t c kh
nng c bit trong vic nhn ra mt thc t ca vn . H rt bit cch lm cho mt k hoch
t c hiu qu cao nht, c s trng sp xp cng vic hp l v{ n}ng cao nng sut. Kh
nng suy ngh theo c|c bc ca h khin h c th kt hp cc yu t ri rc trong cng vic
li vi nhau bng cch lm theo nhng ch dn tng bc.

Ngi c th-theo trnh t sng rt thng thn. Cch ni nng ca h thng sc tch, nhanh v
hng h|ch. Th|i in hnh ca c th-theo trnh t l: "Cn phi lm th lm" v "Cn phi ni
th ni". Nhng ngi c th-theo trnh t khng bao gi ni iu v ngha, h ch ni iu h
ngh. H thng khng hiu nhng iu t nh hay bng gi xa xi. H mun bn ni vi h
chnh x|c iu bn mun h lm.

D chng ti ch yu thuc phong cch tru tng-theo trnh t, anh cng c nhiu nt ca
mt ngi c th-theo trnh t. Cc gi thng khng ch g khi anh chn qu tng ti vo
nhng dp quan trng. Gi|ng Sinh u tin sau khi chng ti ci nhau, anh ~ chun b cho ti
mt "mn qu ln". "N m{u ," anh ni, "}y l{ mt th em s khng bao gi t mua cho
mnh, v anh khng th t n va vn di gc cy thng v n rt to." Vo ngy Ging Sinh, ti
tm thy mn qu{ di hin. l{ mt th m{u chi... mt ci my ct c. Sau vi ma Ging
Sinh c nhn nhng th nh m|y xay sinh t hay rm phng tm, cui cng ti cng thc
c rng anh khng th c c ngh ca ti. Anh s lun lun ni rng anh thc s mun
lm ti hnh phc, nhng ti cn phi ni vi anh ci g c th lm ti hnh phc. Cho d ~ dn
dn nh c kh nhiu nhng th ti thch, anh vn rt vui khi ti a cho anh danh s|ch
chnh xc nhng g ti cn.

Vic tng nhng mn qu thc dng th hin kh nng nhy bn v thc t ca ngi c th-
theo trnh t. Do bn nng thc t, h rt gii trong vic lm theo thi kho biu v sp xp,
duy tr mt h thng. H lun vch ra cc danh sch, v thm ch mt s ngi c th-theo trnh
t tha nhn rng h ph thuc v{o c|c danh s|ch n ni nu lm mt vic khng c trong
danh sch, h s vit thm vic v{o danh s|ch c c nim tha m~n c gch n i.
Ngi c th-theo trnh t thng l nhng ngi nht nhnh cc mnh v, dn dp ng hn
n v vt i c|c tha. H th t mnh lm mi vic cn hn l{ chng d dang, nhng nu
~ nhng tay v{o th h s khng i no chu ng trong im lng. Nhng ngi sng vi ngi
c th-theo trnh t lun b nhc nh v trch nhim, hoc phi nghe mt bi thuyt ging l
th ri thy mnh tht l ti li.

CC BC PH HUYNH THUC PHONG CCH HC

C TH-THEO TRNH T

Trong bui hp ph huynh sng th by, mt i v chng ng tui b mun gn mt ting

ng h. Ngi v bin h: "Chng ti ng qun mt. Hm qua chng ti ~ thu ba b phim
cc k d ko di ti tn hai gi sng."

Khi ti hi ti sao h phi chu ng mt bui ti nh{m ch|n n th, b c v ngc nhin.
"Chng ti tr tin c xem nhng b phim . Chng ti khng th khng xem ht
c!"

Ngi c th-theo trnh t lun thc r rng v th t v trch nhim, v h lun cn c mt

m u, mt on gia, v mt phn kt. Trong vic i x vi con ci, ph huynh c th-theo
trnh t thng:

Giao tip vi con ci vi th|i dt kho|t v{ mong i c nhn iu tng t.

Tin rng mt cu hi c-khng cn c mt cu tr li ph nh hay khng nh ch khng cn

li gii thch di dng.

Mong mun ch dn ca mnh phi c tun theo, khng thc mc hay tr hon.

t ra nhng lut l r rng m con ci cn tun theo, nhng hnh pht cho vic khng nghe
li. Tt c u dt kho|t v{ kin nh.
 Tr nn kh chu khi phi nhc li iu g nhiu ln.

Bc mnh khi thy con mnh chn cch phc tp lm mt vic m h cho l d dng.

Cc bc ph huynh c th-theo trnh t gn nh lun lun k vng nhiu vo vic hc hnh v

c x ca con ci. H gn nh khng gp rc ri g vi vic thch nghi vi cc phong cch hc
truyn thng ca hu ht c|c trng hc, v nhng phong c|ch thng c th v theo trnh
t. Nu mt a tr gp nhiu kh khn trong vic hc, cha m c th-theo trnh t ca a tr
thng ngh rng tr cha c gng ht sc.

Nhng ph huynh c th-theo trnh t thng khng bao gi chp nhn nhng l do nh "B{i
qu kh", "Con khng thch n" hay "Con chng hiu g c!" Bn cht ca h l lm nhng g cn
lm, d c thch hay khng. Nhim v v bn phn ng vai tr quan trng trong cuc sng ca
h, v h mong i con mnh cng l{m c nh th.

V mt k lut, cc ph huynh c th-theo trnh t mun con mnh lm theo nhng g chng
c ch bo hoc s b pht nu khng nghe li. Trong thc ca cc bc ph huynh c th-
theo trnh t, cc hnh pht s ngn nga c s h n. Nu con h khng nghe li, cch x
l yu thch ca h l{ "m ngc".

C|ch m ngc c hiu qu vi rt nhiu a tr, nhng khng phi tt c. V d, khi m ti

ni vi ch ti: "Sandee, m s m ti ba v con phi c mt }y ngay. Mt... hai...", ch y s
ti ngay.

Nhng ti li khng phc tng d nh th. Bn cht bng bnh ca ti khin ti chng i. M
ti m: "Mt... hai... hai ri... hai ba phn t... hai by phn t|m..." Ti thng l{m thinh,
xem chuyn g s xy ra. Tt nhin l ti b pht!

}y l{ mt v d khc v s i lp gia cc phong cch. Mt ph huynh c th-theo trnh t

nhu m{y nhn a con c th-ngu nhin ang ng trn bn tr. B m cnh bo: "Nu con c
ng trn bn, m s |nh n y." a tr im lng mt cht ri nhn vai v ni: "M c |nh
con i. D au v{ nhiu th n{o cng c."

i vi cc ph huynh c th-theo trnh t, ch cn da |nh n thi l{ . H dng nh

khng th hiu ni vic mt a tr chp nhn th b |nh n ch nht nh khng chu nghe
li.

Mt kh|c, i vi mt a tr c th-theo trnh t, cch tip cn ca cc ph huynh c th-theo

trnh t gn nh c hiu qu ngay lp tc. D sao th chng cng hiu c|ch ngh ca cha m.
Nhng a tr c th-theo trnh t cm thy thoi mi khi bit nhng g ang ch i chng, v
bit rng cc thi quen v thi kho biu s n nh. Vi nhng a tr thin hng ngu nhin
hn, c|ch tip cn ca cc ph huynh c th-theo trnh t li c v c ti v cng nhc. Do cch
nhn ca nhng ngi ngu nhin khc nhng ngi c th r rt, nn vic hiu quan im ca
nhau gn nh khng th.

NHNG A TR THUC PHONG CCH HC C TH-THEO TRNH T

Kelli l mt hc sinh lp ba thng minh v cn thn. i vi c b, mn lch s l mn kh nht.

Mt bui ti, c b c bi v vng Georgia v tr li cu hi cui bi. Cu hi u tin l "Vng
Georgia c nhng ngun ti nguyn thin nhin no?" Kelli tr nn lng tng. C c li ton b
chng s|ch nhng khng t{i n{o tm thy cm t "ti nguyn thin nhin". C b t ra bi ri,
v b c phi ngi xung bn cnh: "Chuyn g th, Kelli?"

"Con khng tm thy t ti nguyn thin nhin }u c." Kelli th d{i. Sau , b gii thch
ngha ca t v{ a ra c|c v d. t nhin, c b nhn ra iu g . Khi c li chng s|ch,
c ~ nhanh chng c c cu tr li. V s hu kiu phong cch c th-theo trnh t, c b d
dng nh c cc chi tit nh. Tuy nhin, bi tp mn lch s li dy c b cch nhn bit
nhng khi nim tru tng. Nhng a tr c th-theo trnh t rt gii x l cc s vic thc
t, nhng chng phi tp nhn bit nhng khi nim hay hnh nh tru tng hn.

Mt s c im c trng ca nhng a tr c th-theo trnh t:

Rt ngn np, dt khot v cn thn.

C th hi i hi li chc chn hoc hi thm ch dn chi tit v mun chc chn l mnh lm
ng.

Lun lun cm thy an t}m hn khi c mt ch dn lm theo, mt bn mu bt chc,

hoc ai l{m mu.

dy chng lm vic nh, sng c trch nhim, v{ c x tt, cch c hiu qu nht l treo
thng v{ ch th}n bn phi l{m gng.
 c bit kin nh, v c th thng xuyn nhc b m v nhng li ha v{ c|c bc b thiu
trong khi lm mt vic g . C|c bc ph huynh ngu nhin c khi chng bao gi ln mt danh
sch vic cn l{m, ni g n vic lm theo chng!

Hu nh s nht nht tin li b m. V nhng ngi c th-theo trnh t lun giao tip theo
ngha en, nhiu ch dn ca cc bc ph huynh tru tng s b hiu nhm, v h ngh rng
a con c th-theo trnh t ca h s hiu nhng g h mun ni ch khng ch iu h ni ra.

Mt b m tr t ra rt lo lng khi thy a con gi 5 tui ca mnh mt r ri sau ng{y i hc

mu gi|o u tin. "Sao con li mt mi th?" B m hi.

C b th hn hn: "M i, con gn nh phi chy c ngy!"

"Ti sao con li phi chy nhiu th?"

C b tr li nghim tc: "C gio con bo rng Khi i trn va h th phi bc t t, khi trn
sn c th hy chy chi. Con ng trn c sut, nn con c phi chy thi". Khi , b{ m nhn
thy rng con mnh c nhng c im c th-theo trnh t rt r rng.

Tracy l mt c b mi tui rt cn thn v{ mang c trng c th-theo trnh t t b. Mt ln

i ti trung t}m thng mi mua sm, c b hi mt cu hi chc chn ~ thc mc t lu:
"Ti sao trn np cc thng rc li ghi ch CM N ?"

M c kin nhn gii thch: " l{ cm n nhng ngi ~ b r|c v{o ."

C b gt u hiu, nhng li thc mc tip. "Nhng }u phi ai cng b r|c v{o ?"

M c b tr li. "N ch cm n nhng ngi b rc vo thi."

Tracy nhu my v ni ra kin c th-theo trnh t ca mnh: "Th th phi ghi l CM N NU

BN B R|C V{O }Y."

Cc bc ph huynh nh ph huynh ca Tracy cn gip con mnh pht trin nng khiu l gii
ngn ng ca nhng a con c th-theo trnh t bng cch thu hiu v ch ra cho con thy li
ch ca vic l mt ngi c th-theo trnh t. V d, tr c th-theo trnh t thng xuyn mc
li v chng nhn mi vic theo ng ngha en. Khi chng cm thy an tm v gi tr ca kh
nng giao tip t nhin ca mnh th vic khuyn khch cc em pht trin t nhin v da trn
phong cch ca mnh s tr nn d d{ng hn.

IU G LM H CNG THNG?
Cc bc ph huynh v nhng a tr c th-theo trnh t c rt nhiu im tng ng v
nguyn nhn lm h cng thng v cch gii to c cng thng.

KT LUN

Ngi c th-theo trnh t s ng gp rt ln cho gia nh v{ x~ hi vi xu hng bm sinh

thin v t chc, kh nng d bo v giao tip. S sng to ca h s xut hin khi h iu chnh
v pht trin tng gc ca ngi kh|c. Tnh kin nh v{ |ng tin cy ca h thng lm h
d c trng dng hn nhng ngi ngu nhin. Hy nh rng mi ngi u c t nhiu t
cht c th-theo trnh t. khng phi l phong cch hc tp ch o ca bn khng c ngha
l bn khng th dng n n lc cn. Bn cng nhn ra c t cht c th-theo trnh t ca
mnh bao nhiu th bn s c{ng |nh gi| cao nhng ngi c phong cch hc tp ny by nhiu.
CHNG IV. PHONG CCH HC TRU TNG-THEO TRNH T

Mt i v chng tr quyt nh i xe. Ngi v, theo cch tru tng ca mnh, ho hng
ni: "Mnh nn n ni b|n xe xem mt vng." Ngi chng, mt ngi tru tng-theo trnh
t, ngn ngi nhn v. "Nhng chng ta ~ bit mnh cn tm loi xe n{o }u?" Ngi v nhn
vai: "Khi no nhn thy n, chng ta s bit."

Ba tun sau, sau khi ~ tm hiu cc bn bo gi, xem xt cc mu xe thnh h{nh v{ ~ l|i th
nhng chic xe h{ng u vi ln, ngi v nhn ra rng vic chn mua xe ~ kh|c hn so vi lc
h cn cha ci. Ngi chng ~ g|c yu t lng mn sang mt bn. H mua c mt chic
xe tit kim hn nhiu so vi chic xe trc. Gi th ngi chng ch tic l h mua xe cha
thc s ng thi im.

NHNG NGI THUC PHONG CCH HC TRU TNG-THEO TRNH T

Khi phi a ra quyt nh, nhng ngi tru tng-theo trnh t lun xem xt k c|c la chn.
Qu trnh thu thp thng tin quan trng vi ngi tru tng-theo trnh t khin h thng
xuyn cn nhc v{ suy ngh k c{ng. H c kh nng logic v{ suy lun bm sinh. H xem xt k
mi th, t nhng quyt nh ln trong cuc i n vic gi mn cho ba tra. iu c bit
c |o trong qu| trnh |nh gi| ca ngi tru tng-theo trnh t l h vn tip tc |nh gi|,
phn tch sau khi quyt nh ~ c a ra. Cho d qu| trnh din ra khng tch cc bng
trc lc a ra quyt nh, ngi tru tng-theo trnh t vn tha nhn rng h khng
ngng trn an mnh rng khng cn gii php no tt hn c na.

Nu ngi tru tng-theo trnh t ~ mua mt mn nhng sau li tm thy mt mn

khc tt hn, i vi h, ch c hai la chn. Nu khng qu mun, mn s c mang i.
Nhng nu ~ qu| mun, h s t than thn trch phn mt thi gian di, v chng c cch g
lm h bt cn rt.

Bn nng ca ngi tru tng-theo trnh t l{ ph}n tch, v{ a s h tin rng mnh khng bao
gi c thng tin. H dng nh lun trn mt hnh trnh tm kim tri thc v tn.
Hu ht ngi tru tng-theo trnh t cho rng mi ngi u c nhu cu tm hiu thng tin,
nn d bn hi mt cu hi ngn, h vn s a ra c}u tr li rt d{i. Ngi tru tng-theo
trnh t khng th no ngng thao thao bt tuyt v mt vn m h quan tm. V d bn ~
chn ngy, h cng khng h nhn ra.

Ngi tru tng-theo trnh t lun ngh rng tnh cm phi c chng minh bng nhng
vic lm thc t. Nhiu ngi tru tng-theo trnh t rt l tr khi yu. Hu ht h c th yu
cung nhit, nhng him khi tin ti nhng rng buc tnh cm tr phi thc t lm h cm thy
chc chn v mi quan h ca mnh. H him khi th hin tnh cm, tr phi ~ bit chc chn ti
sao h li c tnh cm nh vy. V h cng mun bn phi chc chn c tnh cm ca mnh.

Ti ~ c v{i kinh nghim v nhng ngi tru tng-theo trnh t t chng ti. Lc hn h
c ba thng, gia chng ti n ra mt cuc tranh ci gay gt. Khi v nh, ti bc bi vit ngay
nhng ngh ln xn ca mnh ln mt t giy. Ban u, ti ngn ng khng dm gi. Nhng
sau , ti ~ gi i.

Vi ngy sau, John gi cho ti, mi ti i n tra ni chuyn v bc th. Khi chng ti ang
ngi trong xe, anh ly bc th ca ti ra. Anh ~ sp xp li n theo dn bi chi tit vi nhng
chng mc c |nh s La M I, II, III v cc tiu mc |nh du a, b, c. Ti kinh ngc khng
tht ln c li no. Anh nhn thy th|i ca ti v vi vng gii thch: "Cindy, anh yu em.
Nhng g em vit rt c ngha vi em. Nu tr li em ngay lc , anh s b st nhiu iu
quan trng vi em. Anh vit li chc chn rng tt c nhng g em quan t}m u c tr
li."

Lm sao ti c th tranh c~i c vi anh v iu ny? Anh y dng nh c v qu lnh lng

v{ tnh to|n, nhng thc ra n xut pht t tnh yu.

CC BC PH HUYNH THUC PHONG CCH HC TRU TNG-THEO TRNH T

Ph huynh tru tng-theo trnh t rt mun con mnh c suy ngh logic v{ kh nng ph}n tch.
Do khuynh hng t duy n{y, i khi h qun mt rng h ang ni chuyn vi mt a tr, v
chng c th khng cng phong cch hc tp vi mnh. Cc ph huynh tru tng-theo trnh t
thng mong i rt nhiu con mnh. Hy nh rng, h tin tng vo nhng cn nhc thu
|o v{ c|c ph}n tch cn thn trong gn nh tt c cc tnh hung. Ch cn mt cu hi n gin
nh: "Con nui mt con ch con c c khng ?" cng c th mang n cho a tr hng lot
cu hi khc. Cc ph huynh tru tng-theo trnh t s tr li con bng nhng cu hi nh:
" l{ loi ch g? Con s n ng }u? Con s cho n n g? Con s v sinh cho n nh th
no? Tin chm sc sc khe cho n l bao nhiu?" Ph huynh tru tng-theo trnh t c khi
cn yu cu a tr phi ghi chp cn thn qu trnh nui con ch, hoc ngay t u phi c
mt bn xin php vit tay.

i vi cc ph huynh tru tng-theo trnh t, vic tp cho con bit suy ngh logic rt quan
trng. H t thy mnh bt buc phi nhn xa hn nhng g trc mt v tm ra nhng ngha
tim n. Ph huynh tru tng-theo trnh t lun mun con mnh hiu c ngha nh}n vn
ca cc cu chuyn. H lun quan t}m n on kt ca cu chuyn, v khng ngng hi: "Con
~ hc c g t cu chuyn ny no?" Mt a tr ngu nhin s lun lm cho cha m tru
tng-theo trnh t bc mnh, v vic ch dn cho mt ngi c u c ngu nhin c c li
phn tch c cu trc, lp lang gn nh l{ mt nhim v bt kh thi.

Ti c mt li gi tuyt vi t mt gi|o s. Ngi chng tru tng-theo trnh t ca b rt

quan t}m n vic dy d a con gi thiu kin nhn v mnh m tui teen ca h. C b ght
nhng bi ging di dng, v ng b thy kh chu bi s thiu tp trung ca con. Sau mt vi
ln khng thnh cng, h ngh ra mt quy c c |o. Khi b bt u thuyt ging, c c th
ngt li b bt c thi im n{o ni ra iu c ngh b nh ni. Nu c ni ng, ng b s
phi dng bi thuyt ging li. Nu c ni sai, b c s tip tc bi thuyt ging cho ti khi c
hiu bi. Gi th b c b hi lng v con ch lng nghe, v c b bit rng s khng phi chu
ng mt bi thuyt ging di dng.

}y l{ kiu tha hip c th gip c cc ph huynh tru tng-theo trnh t dy nhng a

tr khng c chung cch phn tch, cch ni v cch lp lun vi h.

NHNG A TR THUC PHONG CCH HC TRU TNG-THEO TRNH T

Mt b m dy con hc ti gia gp rt nhiu rc ri khi dy a con tru tng-theo trnh t

lp mt ca mnh hc c. Cu b lun cho rng mnh bit c ri. Do , cu n trnh tt c cc
bi hc c. Sau khi c v cc phong cch hc tp v khm ph ra rng phong cch tru tng-
theo trnh t ca Jimmy lun cn khong cch v tnh khch quan, b m ~ ngh ra mt gii
ph|p c |o. B{ a Jimmy n ca hng v chn bt c con ri no m cu thch. Cu b chn
chut Mickey. Khi h mang n v nh, hai m con bt u dy n c. By gi ~ c mt khong
cch khch quan, v cu b khng cn ngh v kh nng c ca mnh na. Cu ~ nhanh chng
c thng tho nh nhng bi ging cho Mickey.

Nhng a tr tru tng-theo trnh t thng suy ngh c h thng v cn trng nh cha m
mnh. Nhm n{y thng cn nhiu thi gian hn ngi kh|c lm mi vic theo ng thch
ca mnh. Cho d c v chm, nhng thng l{ chng ang l{m mi vic rt cn thn. Cc ph
huynh ca nhng a tr n{y thng t ra ngc nhin khi thy con mnh th khng lm bi tp
cn hn l{ l{m s s{i, cu th. Thng th tr ~ gn nh ho{n th{nh xong b{i tp, nhng khi
c yu cu "c np nhng g c|c em ~ l{m cng c", chng li quyt nh khng np g.

Mt a tr c phong cch tru tng-theo trnh t thng t ra bnh tnh v{ thu mnh hn
nhng a tr kh|c. u c chng lun ph}n tch v{ |nh gi| c|c qu| trnh, v{ chng s khng
ni g cho ti khi ~ hiu vn .

Mt b m tnh c|ch hng ngoi t ra rt lo lng vi a con gi t ni ca mnh. C b c

trong phng hng gi ng h lin, suy ngh v{ c. C b t khi tham gia vo cc cuc tho
lun trong gia nh hay trn lp. Nhng nhng bi vit ca c b li rt xut sc. D mt bui
phn tch ca ti v phong cch hc v nhn ra th mnh ca con gi mnh, b m n{y ~ |nh
gi cao li suy ngh thu |o m{ c b c c. B nhn ra rng khi c lm vic trong mi
trng khng c p lc, c b bt u d dng ni ra nhng g mnh cm thy.

Nhng a tr tru tng-theo trnh t c ph sn tnh kh|ch quan, v{ chng thng t ra

khng thoi mi vi cc cu hi c lin quan n s ring t. Tr rt kh chia s cm xc, nht
l nu cm xc khng th c gii thch mt cch logic. Cc bui chia s trng cng c
th tr th{nh kh khn i vi tr nu tr b bt buc phi ni ra nhng th chng cho l ring
t. Ph huynh c th gip con em c thin hng tru tng-theo trnh t ca mnh i mt
vi cm gic khng thoi mi bng c|ch ng vin tr phn tch tm quan trng ca vic chia s.

IU G L{M NGI TRU TNG-THEO TRNH T CNG THNG?

Cc bc ph huynh tru tng-theo trnh t v nhng a tr tru tng-theo trnh t c rt

nhiu im tng ng v nhng yu t g}y cng thng v cch gii to c cng thng.
KT LUN

Nhng ngi tru tng-theo trnh t ch chim t l nh trong dn s ton cu. Quan im ca
mt ngi c phong cch hc tru tng-theo trnh t khng c ngha lm vi nhng ngi
khng c chung li suy ngh logic v{ tnh kh|ch quan nh h. Cho d dng nh nhn nhn
cuc sng qu nghim tc v rch ri, h cng c tnh cm, th tnh cm m{ i khi nhng
ngi khng |nh gi| cao c|ch tip cn s vic ca h khng thy c. Gia cc phong cch
hc lun c s giao thoa. Cho d xu hng tru tng-theo trnh t ca bn cn dng tim
n, khut lp }u , h~y hc cch nhn ra v p dng n.
CHNG V. PHONG CCH HC TRU TNG-NGU NHIN

K tnh nghi ngi mt mnh trong phng thm vn. S quan Baker, mt trong nhng cnh st
gii nht, bc bi bc ra ngoi. "Hn khng chu khai! Ti ~ l{m mi c|ch, nhng hn nht
quyt khng h rng."

Thanh tra Frye ci |p: " ti ni chuyn vi hn."

"Ti ni ri," Baker cu knh. "Ti ~ th ht cch."

Thanh tra Frye i v{o phng thm vn v Baker h nghi theo di h qua tm gng mt chiu.
Thanh tra Frye t tay ln u nghi phm, v hn bt u khc thn thc. Thanh tra Frye bt
my ghi m ln, v cuc th ti ko di gn mt ting.

"Cu ~ l{m g vy?" Baker kinh ngc hi khi Frye bc khi phng.

Thanh tra Frye nhn vai: "Ti ch ni chuyn vi hn thi."

NHNG NGI THUC PHONG CCH HC TRU TNG-NGU NHIN

Nhng thanh tra v nhn vin cnh st thuc phong cch theo trnh t thng bc bi khi cc
i tng khng hp tc. Trong hc vin cnh st, h c dy cch tra hi mt nghi phm,
phng vn mt nn nhn, v ly thng tin t mt nhn chng theo mt s quy trnh nht nh.
V vy khi mt nhn vin cnh st thuc phong cch theo trnh t ~ tu}n th nghim ngt qu
trnh v{ tht bi, anh ta thng tr nn cng thng. l{ nhng g ~ xy ra trong cu
chuyn trn. S quan Baker khng th hiu ni ti sao thanh tra Frye, mt ngi c phong cch
hc tru tng-ngu nhin li ch cn ni mt vi cu l lm cho nghi phm ni ra mi chuyn.
Trong rt nhiu trng hp, k nng khng ch n gin l nhng g m mt ngi c th hc t
sch v.

Nhng ngi tru tng-ngu nhin c gic quan th s|u hiu c nhng g ngi khc
cn m khng cn h phi ni ra. Nhng iu tim n dng nh lun khin nhng ngi
thuc phong cch theo trnh t khng hiu ni li l th rt d dng vi nhm tru tng-ngu
nhin.

V ngi tru tng-ngu nhin rt tin tng vo trc gic, trc gic ca h cng ngy cng tr
nn nhy bn theo thi gian. Tuy nhin, gii thch ti sao h bit c nhng iu li
chng d dng.

Ngi tru tng-ngu nhin tin rng trn i khng ch c nhng con s lnh lo, kh khan
hay cc chi tit di dng v tn. H cm thy kh khn khi phi lm vic trong mt mi trng
khng ha thun. H thng l nhng ngi i ha gii, nhiu khi cn t ng ra nhn li thay.
Nhiu ngi tru tng-ngu nhin thng xuyn phi li hay xin li v nhng g ng
nghip hoc ngi th}n ~ l{m.

Trc khi a ra quyt nh, ngi tru tng-ngu nhin lun mun c s gp ca bn b
v{ ngi th}n. Ngi tru tng-ngu nhin t phong tt nht khi h l mt thnh vin
trong nhm. Vic quan t}m n kin ca nhng ngi xung quanh gip h c li sng ha
ng.

D phong cch hc tp ch o ca ti l c th- ngu nhin, c|c c im ngi tru tng-

ngu nhin ca ti cng rt r. iu ny biu hin r nht trong thi gian ti ang hn h vi
ngi chng thuc phong cch theo trnh t. Gia chng ti xy ra rt nhiu mu thun thng
thng ca cc cp i.

Nu John hi: "Em mun i n ti khng?"

Ti s ho hng ng .

"Em mun i }u?" Anh y s hi tip.

V khng mun a ra mt la chn khng hp l, ti s n tr|nh: "Em cng khng bit na,
anh mun i }u?"
V anh y s nhn vai. "Chuyn khng quan trng. Em c chn mt nh{ h{ng i."

C th cho n khi c hai u ni cu. Ti sao ti khng a ra quyt nh? Anh y khng nhn
ra rng l{ v ti tn trng kin ca anh y sao? Ti khi chng ti chn c nh hng th c
hai ~ bc mnh n mc chng cn hng th }u m{ thng thc ba ti.

Cui cng, John ngh ra c|ch trnh ci c. By gi khi mi ti i n ti, anh y s a ra ba

la chn: " n Trung Quc, Mexico, hay M?", chnh l{ ba kiu n m{ chng ti thch.
"Trung Quc," ti quyt nh. Ri anh gi ba ca h{ng n Trung Quc m anh thy kh l
tng. Ti chn mt trong ba, thng khng mt n mt pht. Ti chn c th mnh thch,
anh c c mt quyt nh nhanh chng, v{ chng ti u tn hng c ba ti.

Trong mt nhiu ngi, ngi tru tng-ngu nhin dng nh thiu kh nng thuyt phc
v quyt o|n, nhng thc ra l{ c|ch h c gng dung ha mun ca nhiu ngi. Trong
thc t, }y li chnh l nhm c kh nng thuyt phc tt nht trong bn nhm, v mt khi ~
chn mt cng vic, khng ai c th tn tm bng ngi nhm ny.

CC BC PH HUYNH THUC PHONG CCH HC TRU TNG-NGU NHIN

Cn phng hn n, chng cht giy t, qun o. Trn bn lm vic ng khung khu hiu ca
mt ngi tru tng-ngu nhin: mt cn nh{ sch s l biu hin ca cuc sng ph hoi!

Tuy h c th sp xp ngi nh ca mnh ngn np nhng vic li khng phi l{ u tin ca

h. H sng t do, v{ thng gp kh khn khi phi duy tr mt thi kha biu hay mt thi
quen. Phn ln cc bc ph huynh tru tng-ngu nhin rt n cn, tru mn, lun khen ngi
v lm yn lng con. Khi nui dy mt a con thuc phong cch theo trnh t, cc bc ph
huynh tru tng-ngu nhin thng b coi l{ khng kin nh, h phi quyt nh xem nht
thit phi dy con iu g.

Thi quen n tr|nh xung t ca nhng ngi tru tng-ngu nhin c th bin h thnh mt
ngi mm yu trong gia nh. Trong rt nhiu trng hp, h chp nhn thay i kin ca
mnh khi phi tranh ci. H c gng lm tt c mi ngi hi lng, v{ iu c ngha l{ h
c th b qua cc vn m l ra phi ch trng - iu m cc bc ph huynh theo trnh t chc
chn s l{m. Cho d ngi tru tng-ngu nhin lun kin nh trong cc vn an ton c
nh}n hay o c, mi th kh|c u ph thuc vo tm trng ca h. iu ny rt d gy hiu
nhm, nht l{ i vi mt a tr thuc phong cch theo trnh t. a tr s b pht khi lm
mt iu g sai, nhng ng{y hm sau, nu vic c tip din li chng sao.
Nhng ngi tru tng-ngu nhin nu ly chng hoc v thuc phong cch theo trnh t
thng mu thun v cch dy d v rn k lut cho con ci. H thng thy cn phi mm do
lm du bt s cng rn ca ngi chng hoc v theo trnh t ca mnh.

Ph huynh phong cch tru tng-ngu nhin lun lun l cc ph huynh tn t}m, v{ thng
thy khng thoi mi khi phi yu cu con mnh dn phng, trong khi cc bc ph huynh theo
trnh t li rt nghim khc trong vic ny. Rt d khin h cm thy c li. T nh con h ~
bit c iu ny v chng s bit cch chi phi cha m. H rt nhy cm vi nhng cm xc
ca ngi kh|c, v{ va l mt th mnh va l mt nhc im v h rt quan t}m n suy
ngh ca ngi khc.

NHNG A TR THUC PHONG CCH HC TRU TNG-NGU NHIN

Mt b m than phin rng khi a con gi tru tng-ngu nhin ca mnh qu mn mt gio
vin n{o , c b s ni n m mua tng c rt nhiu th. Sau mt nm tri y nhng mn qu
v nhng li cm n, b{ m ~ hiu hn s nhy cm ca con gi mnh. "Tuy nhin, nm ti,
chng ti mong rng con gi chng ti gp mt gio vin nghim khc hn!" B{ m tha nhn.

Nhng a tr tru tng-ngu nhin, hn tt c nhng a tr thuc cc phong cch hc

khc, rt quan t}m n vic l{m h{i lng ngi kh|c. i vi chng, cuc sng l mt tri
nghim mang tnh c nhn cao.

Nhng a tr ny rt kh tp trung vo cc mn hc m tr thy khng c nh hng g n

cuc sng ca mnh v nhng ngi thn. Chng c th c ng lc t c im tt n
gin ch v iu quan trng i vi cha m mnh. Tr c th hay b quy kt l "khng sng
ng vi nng lc ca mnh" v him khi theo ui kin thc n thun v thch hc.

Mt a tr tru tng-ngu nhin c th thy kh x trong mt lp hc m cc hc sinh khc

khng vui v hay gio vin khng quan tm, qu mn tr. Gn nh chng c loi ng-ten v hnh
rt nhy vi cc rc ri. Nu c mu thun hoc xung t gia cc c nhn, th chng "bt sng"
ra ngay v gn nh khng th tp trung c vo vic hc na.

Nhng a tr ny s l{ ngi ln thng bo vi gio vin nhng chuyn nh: "Con ch ca bn

Susie b }m s|ng nay, v{ bn y ang khc. Chng em c th sang phng kia ni chuyn vi
bn y c khng ?" Nhng a tr khc c th cng s ni ra chuyn ca Susie, nhng
thng th chng s k rng: "Bn Susie ang khc, c c th tm ai ni chuyn vi bn y c
khng ?" Khng phi mt nhiu thi gian nhng a tr khc nhn ra rng nhng a tr
c phong cch tru tng-ngu nhin c th lng nghe v an i ngi khc t nhin nht.
IU G LM H CNG THNG?

Cc bc ph huynh tru tng-ngu nhin v nhng a tr tru tng-ngu nhin c rt

nhiu im tng ng v nhng nguyn nhn khin h cng thng v cch gii to c cng
thng.

Nhng ngi tru tng-ngu nhin cn:

Nhng li khen chn tht v{ thng xuyn

c yu mn v tn trng

C hi lm vic nhm

C hi dng n s sng to v{ tr tng tng

c th hin tnh cm

Nhng iu lm h cng thng:

Phi th hin r th|i

Cnh tranh c nhn

Khng c qu mn v tn trng

p lc ca ngi th}n c tnh cch ca nhm theo trnh t nhiu hn.

Cch lm h bt cng thng:

h lm vic nhm

Nhn ra c|c u im, khng cn ch ra nhng nhc im

Lun c yu mn v tn trng

c lng nghe, nhng ng a ra li khuyn nu h khng yu cu.

KT LUN

Trong giao tip, khng ai c th cnh tranh c vi ngi phong cch tru tng-ngu nhin
v kh nng cm nhn c iu cn lm v ha hp vi nhng ngi kh tnh. H giu tnh
thng v{ tt bng. Nhng ngi thuc phong c|ch kh|c i khi khng |nh gi| cao s t gic
v mm do ca h. Nu mun sng ha thun vi ngi khc, mi chng ta cn s dng k
nng n{y mi ngy.
CHNG VI. PHONG CCH HC C TH-NGU NHIN

Mt b m c phong cch hc c th-ngu nhin ung mt ngm nc cam ri nhn mt v nh

ra: "Tri t! Chua qu!" B ku ln.

a con cng phong c|ch c th-ngu nhin ca b cm ly cc nc cam v{ hi: "Con nm

th c khng ?"

B m nhn con sng st: "Con khng tin m ? Ti sao con li mun nm th m m ~ bo con
l rt chua?"

Khng phi cu b khng tin m - cu ch mun nm th trc khi thc s tin v{o iu .

NHNG NGI THUC PHONG CCH HC C TH-NGU NHIN

}y l{ nhm t tin v{o li ni ca ngi khc nht. Nhng ngi ny lun lun thy cn phi t
tri nghim cng nhiu cng tt. H khng c gng ging nhng ngi bnh thng. Nu tt c
mi ngi c chung mt nhn xt, th h s ni vi bn iu ngc li, v vy nhng iu c
coi l{ ng vi ngi khc th thng vi h li khng.

V ngi c th-ngu nhin sng trong mt th gii thc, bt c iu g h cha tri nghim qua
u l nhng iu khng th tin tng c. H lun l nhng ngi a mo him. H tin rng
bn khng th chy trn khi s tm thng tr khi bn sn s{ng bc qua cc gii hn.

Ngi c th-ngu nhin c trc gic nhy bn, h ngh nhanh, t m v{ c t{i xoay x. Phn c
th khin h rt thc t, nhng phn ngu nhin khin h tr nn kh o|n trc. H thng
khng c k hoch v cc thi quen, v{ thch m cc la chn ca mnh. Mi th dng nh
i qua nhanh chng mt vi h v h khng ngng i tm c|c th thch mi. Nu mt th bt
u tr thnh thi quen hay tr nn nhm chn, h s t b ngay lp tc v{ tm n mt th
khc hp dn hn.

Vic ngi c th-ngu nhin nhy vic khng phi iu l, i khi h cn l{m ng thi c hai
cng vic. khng hn l s thiu tp trung, m h mun c cm gic chinh phc nhng th
cha bit n. H c th bin nhng th hin nhin thnh mt iu g khng ai ng ti.

Mt bui ti, ti ang l|i xe v nh{, hai a con sinh i hai tui ri ca ti chnh che nhau
trn gh sau. Michael (cc k c th-ngu nhin) |nh cu em tru tng-ngu nhin ca n,
Robert. D ti bit r chuyn, ti vn phi da Michael mt trn.
"Michael," ti nghim ngh ni, "m s tp vo l ng v bt n ln. Nu ng l{ con ang
|nh em, con s b pht nng y." Ti dng xe, bt n ln, v{ quay li xem Michael c ang
|nh em khng. Nhanh nh chp, Mike tot ming ci v ni: "C ny, c ny!"

}y l{ mt v d hon ho v kh nng g}y ra v{ tho|t khi rc ri rt nhanh chng ca ngi

phong cch c th-ngu nhin. H t xoay x rt nhanh nn bn s him khi thy h vi phm
mt lut l n{o .

H coi hu ht cc lut l l{ c|c hng dn. i vi h, lut l ch dnh cho nhng ngi khng
bit l{m ng c|ch.

Ti l mt ngi mang m c im ca phong cch c th-ngu nhin. Mt nm khi ~ gn

n Gi|ng sinh, ti v{ ngi ch c phong cch tru tng-ngu nhin ca ti, Sandee cng a
con nh ca ch i mua sm mt ca h{ng b|ch ha. Khi chng ti n thang my vi mt
chic xe y, Sandee c mt bin ch dn: "Khng a xe y vo thang my." Khi ch c bin
ch dn, ti ang mi xp ln xe y.

Sandee ht hong: "Bin ch dn ni l{ khng c y xe y vo thang my!"

Ti nhn ch: ", vy cnh st s ti bt chng ta ? Ch Sandee, }y l{ bin ch dn dnh cho

nhng ngi khng bit c|ch y xe y vo thang my an ton. Em bit cch lm, v ci bin
chng c ngha g i vi em c."

Ch khng chu i theo ti ln tng, khng mun mi ngi nhn thy ch ang i cng mt
ngi khng tun theo lut l. i vi ti, ch l mt li hng dn.

Tht kh nhng ngi c th-ngu nhin chp nhn cc gii hn v cc hn ch, nht l khi
cc lut l c o|n. Hu ht nhng ngi c th-ngu nhin tin tng vo vic lm mt cng
dn tun th php lut, v h rt tnh to trong vic nu gng tt cho con mnh. H ch gp
nhiu rc ri nht vi cc lut l c v v l i vi cuc sng ca mnh.

Ngi c th-ngu nhin khng bao gi b nht ch bi t "bt kh thi" nu h ~ kin quyt t
c mc ch ca mnh. Ngc li, mt mc ch kh|c rt d t c li c th b b qua nu
h thy rng vic t c n khng quan trng.

Mt ngi ph n c phong cch c th-ngu nhin tr ~ ti gp ti sau mt bui hi tho v

k cho ti nghe cu chuyn ca chnh c. Khi hc mn Ha hc trng i hc, c ~ rt ngc
nhin khi nghe li tuyn b lnh lng ca thy gio ngay trong bui hc u tin. ng ni vi
hc sinh rng: khng ai c th c im A trong bi kim tra nu h khng lm bi tp v nh,
nn bi tp v nh s chim na tng s im ca c hc k.

Ngi ph n ny cm thy tc gin. "Ngay lc ," c ni vi ti, "Ti quyt nh s khng lm

mt bi tp v nh no ht. V{ ti ~ gi{nh c im A trong tt c cc bi kim tra."

Ti ci v{ ni: "Nhng im tng kt ca ch l{ C, ng khng?".

C y ci: "ng th, nhng l{ im C tuyt vi nht m ti tng c!"

Ngi c th-ngu nhin i khi l{m ngi khc bc mnh v h h{nh ng khng ging ai, v
h lun lun tm c|ch thay i h thng ~ c sn hay th nhng ci mi. Nhng cng chnh
iu n{y thc y nhng ngi xung quanh xem xt n nhng kh nng mi l v{ cha c
th nghim.

CC BC PH HUYNH THUC PHONG CCH HC C TH-NGU NHIN

Mt bui ti, mt ngi b tr thuc phong cch c th-ngu nhin c truyn cho a con bn
tui ca mnh trc khi i ng. Cu b cng thuc phong cch c th-ngu nhin. Trong lc
ngi b sp ri khi phng, cu b bo: "B i, b n h{nh lang s|ng nh."

Ngi b tr li: "Khng c con , phi tt n i."

"i m{ b, con mun n h{nh lang s|ng."

"Khng, khng bt c."

"i m{ b!"

"Khng!"

"i m b!"

"Khng!" V{ n h{nh lang tt pht.

Cu b bt u khc. B m cu b ngh rng cu s khc mt lc ri ng. Nhng hai ting ng

h sau , c ba ngi u mt mi. Cu b ~ khc khn ting, nhng cu khng chu b cuc.
B m ~ ch|n phi nghe cu khc, nhng h kin quyt khng bt n h{nh lang.

Cui cng ngi b i xung phng cu b, v thy rng cu ~ th mt bn chn ra khi chn.
Cu b thn thc: "B i, nu b p chn cho con th con s i ng."
Ngi cha p chn cho con v cu i ng. Bn thy y, cuc chin chng |ng thng - nhng
i vi c ngi b v cu b thuc phong cch c th-ngu nhin, u h{ng v iu kin l
chuyn khng th.

Cc ph hunh thuc phong cch c th-ngu nhin lun thy bc mnh nu con ci khng nghe
li. Nhng chnh h cng l{ nhng con ngi bng bnh, khng bao gi lm nhng vic c
yu cu. Mt khi ~ quyt nh mt vic phi nh th no, h thng s a ra nhng nguyn
tc v mnh lnh m chnh h c th ~ tng khng bao gi mun tun theo.

Cc ph huynh c th-ngu nhin rt tin tng vo sc thuyt phc ca mnh. H mun iu tt

nht cho con mnh, nhng i khi h khng khng dy con mnh theo cch ca mnh d chng
c thch hay khng.

Cc ph huynh c th-ngu nhin thng l nhng ngi bn vui tnh ca con. H tham gia vo
hu ht mi th v{ ng vin con chi ht mnh. Cuc i i vi h l mt cuc phiu lu, v{
h mun l nhng ngi u tin chinh phc nhng vng t mi.

V ph huynh c th-ngu nhin hiu c tnh c|ch cng c th-ngu nhin ca con mnh, h
lun ngh s sng ha hp vi chng. D i lc h rt ha hp nhng vic ging nhau khng
mang li nhiu li ch. Do h khng bao gi chu thua, cng nh nhng a con ng bng
ca h, nn gia h v con ci hay xy ra nhng cuc chin tranh lnh di bt tn.

NHNG A TR THUC PHONG CCH HC C TH-NGU NHIN

Mt gio vin mu gio giao cho hc sinh ca mnh mt bi tp v sng to: "C mun cc em v
mt bc tranh v mt ngi m cc em thc s ngng m." Nh c|ch c|c gi|o vin vn lm,
c v mu mt bc tranh v mt ngi c ngng m nht. Sau khi hu ht cc hc sinh ~ v
xong, c thy rng hu nh chng sao y nguyn bc tranh ca mnh. Mt cu b thuc phong
cch c th-ngu nhin vn cn ang h hi v. Khi c hi cu ang v ai, cu b lin t ho tr
li: "}y l{ bc tranh v Cha."

C gi|o ci bi ri v ni rng: "Nhng khng ai bit Cha trng nh th no."

Cu b ch tr li: "H s bit nu h xem bc tranh ca em!"

Nhng a tr ny khng bao gi thiu nng lng, s t m v nhng tng mi. Nhm
chn l k th s mt ca chng, v{ trng hc thng c coi nh mt nh t. Chng s phi
chu ng cch gio dc cng nhc cho ti khi chng t bit mnh nn hc g.

Trong mt thp k ging dy v cc phong cch hc, ti cha tng ni chuyn vi mt ngi c
th-ngu nhin no khng to bo. iu n{y khng c ngha l{ h ni lon hay ngang ngnh, m
ch kin quyt sng theo cch ca ring mnh. H khng t ng phn i cc lut l, nhng h
mong i tnh thc t trong cc lut l .

H c mt bn nng chng li mi s bt buc. Nu bn ni "h~y l{m i khng th...", th h s

chn "khng th...". H c th m thm th hin iu , nhng h bit rng ngoi tr vic cht
ra th h khng bt buc phi lm g c. H lun sn sng lm mi vic, nhng ch khi iu
thc s cn thit. Hu nh nhng ngi thuc phong cch hc khc s khng b qua nhng
iu lt vt, nhng h s sn sng b qua nhng chuyn nh nht .

Khi ti cn nh, ti v m mu thun dai dng v phng ng ba bn ca ti. Nu ti cn tm

thy c|i ging th vi ti mi th vn cn sch s. Tuy nhin, m ti mong i nhiu hn th.

Phng ca ti l ngun gc ca rt nhiu tranh ci ca hai m con. Mt ng{y, t nhin ti quyt

nh rng ti s lm mt iu g tt v bt ng vi m ti. Ti kin quyt dn sch s nh m
ti mun. l{ mt bt ng tuyt vi phi khng? Trn ng i v phng, ti gp m. M ~
qua mt ngy mt nhc. B{ ~ dn dp phng c c ngy.

M ti ch tay vo ti v ni: "Cynthia Kay Ulrich, v phng con ngay. Con s khng c bc
ra khi cho n khi con dn sch n."

iu m ti rt mun lm bng nhin tr thnh mt ti hu th. Ti lp tc phn i ngay li

p buc . Ti quyt nh rng m ti s khng th bt ti dn phng.

Ti nhn tt c mi hnh pht: Ti b |nh n. Ti b cm ra khi phng. Ti phi nhn ba ti.

Chng c g t ra c hiu qu. M ti c th t ch|y cn phng v{ ti s vn chn cch khng
tun lnh.

Ti khng c tnh khng nghe li m. Khi c cm gic b kim sot, ti s t chi khng hp tc.
Mnh lnh ~ c a ra, v{ ti khng cn la chn no khc ngoi vic chng t rng ti
khng bt buc phi nghe li.

Kh nng c th lun gip h rt c chnh t cc lut l. H s tm c cch lm nhng

vic mnh thch m khng tht s i ngc li vi cc lut l.
Carol, mt trong nhng gio vin tham d lp hc cch dy nhng a tr bng bnh, k li
mt k nim hi cn nh, th hin r tnh c|ch bng bnh ca mt ngi phong cch c th-
ngu nhin nh c. Khi ang hc mt trng trung hc c s, mt ngy, c gio cho c lp
chuyn tay mt cy liu xem. C gio bo c lp thoi m|i c cm v{ chi vi cy liu,
nhng khng c chng gn tai. Carol l{ ngi cui cng c cm cy liu. Trong khi ch
ti lt mnh, c b Carol ph|t in ln khng hiu ti sao c gio li ni rng khng c
n vo tai. Ti sao li khng c? Chuyn g s xy ra?

Khi cy liu c chuyn n tay Carol, c b ci xung ngn b{n, giu mt mnh i, v{ nht cy
liu khng phi v{o tai, m{ l{ v{o mi. V{ c b phi ng gc lp kh lu v th nghim ca
mnh. Ti by gi, Carol vn bc mnh vi gio vin ca mnh. C ~ khng nht c}y liu vo tai
mnh, vy }u phi c ~ khng nghe li?

D nhng a tr thuc phong cch c th-ngu nhin rt d lm cho cha m mnh bc mnh,
chng li rt mun cha m mnh l nhng ngi dn ng. Cc em lun mun c bit trc
ranh gii v tip nhn s an ton khi bit c gii hn. Th thch ln nht l cch cha m
truyn t nhng ch dn ti a con mnh.

Mt v{i nm trc, ang ngi trong mt nh hng, ti nghe thy mt cuc ni chuyn cng
thng bn bn cnh. Ti lic sang v nhn thy mt i v chng tr vi a con khong tm
tui. Ngi cha p chic da xung bn v ch tay vo con: "B con t chn trong thc
n cho tr em, ri con li khng n nhng g con gi. T by gi b s gi v con s phi
n."

Cu b khng bit l cu va nghe thy mt lut l mi. Ngi cha ci gn cu b hn. "V{
chng ta s khng ri khi }y cho n khi con n ht nhng g con ~ gi."

Ti lic nhn cu b. Khng cn ni mt li, nt mt cu b ~ hin r thng ip: "B bo h

mang giy t thu nh{ ra }y, chc chng ta s li v sng }y y." Mnh lnh ~ c a
ra, v cu b r r{ng khng c nh tu}n theo. Ngi cha ang ngi quay lng v pha ti,
nhng ti vn c th thy c anh ta ang tc nghn ln tn c. Anh ta ni gn xanh, v anh ta
gin run ln. Ngi m c v ang kh chu. Chc rng c ~ tri qua tnh trng ny rt nhiu
ln. C gng lm du bt tnh hnh, c y a ca mnh cho a con: "Con c th n trn
a ca m n{y," c ni. "Em khng c gip n!" Ngi cha gm g. "N s phi lm theo cch
ca anh!"
Mt vi pht sau, ti nhn gia nh n{y ri khi qu|n n. Ngi cha ng ng bc ra ngoi,
gn nh sp ln cn au tim. Ngi m rm rm nc mt, v{ a con, vi v mt th , b li
mt a cn nguyn thc n.

L mt ngi m, ti hon ton c th thng cm vi i v chng n{y. Nhng bn thn vn l

ngi bng bnh, ti bit rng hu nh c|c c|ch tip cn ca h u khng c tc dng.

Ti l mt a tr bng bnh, v bn c bit iu g s khin ti nghe li khng? Nu b ti

ni: "Con c nh n n khng?" v{ ti tr li: "Khng ," b ti s gi bi b{n ly mt ti
ng mang v. B ti s quay sang ti v{ ni: "c thi. Con khng phi n n b}y gi, nhng
ba tip theo con s phi n n. Con thy y, lut l con phi n nhng th con ~ gi." Nu b
ti cho ti mt cht quyn quyt nh s n mn n khi n{o, th ti s lun nghe li. iu ny
thuc vn s kim so|t hn l{ s ch dn.

IU G LM H CNG THNG?

Cc bc ph huynh v nhng a tr c phong cch c th-ngu nhin c rt nhiu im tng

ng v nhng nguyn nhn lm h cng thng v cch gii to c cng thng.

Bn ~ c mt s hiu bit v cc phong cch hc v hi vng l{ ~ c th nhn bit c cch

hc ca chnh mnh, hy ly ra mt t giy v v mt bc tranh minh ha mt s tnh cch ca
con hoc ca chnh bn. bt u, }y l{ mt bc tranh bin th c im ca mt ngi c
th-ngu nhin.
Hy gi li bc tranh ca bn. Chng ta s cn thm nhiu yu t v{o .

KT LUN

Ti thng ni vi cc ph huynh ca nhng a tr c th-ngu nhin bng bnh rng

nhng a tr s l{m thay i th gii m{ khng c trng hp ngc li. Mt khi bit c
th mnh ca nhng ngi c th-ngu nhin, bn s kinh ngc khi thy h ~ ng gp v{o s
bin i ca th gii nh th no. Thay v c gng bt h phi tun lnh, chng ta nn ti
nhng tng mi tht s c tc dng ca h. Phn c th-ngu nhin trong mi chng ta lun
gip chng ta vt qua c chnh mnh.
CHNG VII. CHNG TA TP TRUNG THEO CCH NO?

Bn ~ c nhng hiu bit c bn v c|ch u c chng ta lm vic, nh cc m t ca Gregorc.

By gi, ti s b sung mt phn na vo bc tranh tng qut. Mi ngi trong chng ta u
cn mt mi trng lm vic ring, vi nhng i hi v{ u tin kh|c bit. Cc yu t nh |nh
sng v nhit trong phng, gh ngi c thoi m|i khng, chng ta c i hay khng u c
th nh hng n hiu qu v kh nng tp trung ca chng ta.

X|c nh c mi trng lm vic a thch s gip chng ta hiu r thm phong cch hc ca
mnh.

Cch }y v{i nm, ti c d mt bui ta {m ca mt nh{ t vn gio dc. ng va xut bn

mt cun sch dnh cho ph huynh, hng dn h cch bt buc nhng a con bng bnh
phi lm bi tp. Nh sn xut cho mi mt s b m v con h n trng quay. Ngi dn
chng trnh tc gi v cc b m trao i thng thn vi nhau.

Cho d cu chuyn ca cc b m khng ging nhau, "chuyn gia bi tp" vn khng khng nhc
i nhc li mt gii php duy nht cho mi trng hp: "Hy bin vic lm bi tp thnh mt
cuc theo ui khng nao nng. t ra nhng vic cn lm, v khng b cuc cho ti khi vic
tr thnh thi quen ca tr."

Mt b m c con 12 tui phn b|c: "Nhng c|i g cng l{m con ti mt tp trung!" Chuyn gia
bi tp lc u v ln ging khin trch: "Vy th ch vn cha bin c vic ny thnh mt
trong nhng thi quen quan trng hng ngy ca gia nh." B{ m bc mnh kia phc mt c ch
tc gin ri a con ri khi sn khu.

Mt b m khc ln ting: "Ti ~ th mi cch bt con gi ti lm bi tp, ch thiu nc

da git n na thi. Nhng ch nc u vt." V chuyn gia ci v li ni: "Ch ch cn lm
cho vic tr nn quan trng hn."
Ti chng kin ln lt tng b m tht vng ri khi , mt s ngi cn hoang mang hn,
khi ngh rng khng ch c li ca con h khng chu lm bi tp, m cn c li ca chnh h v
~ khng cng rn v tn t}m tm ra gii php.

Ch ring chuyn phi ngh c|ch bt bn tr lm bi tp ~ ni ln tr kh tp trung vo vic

hc n mc no. Cho d rt nhiu nguyn nh}n ~ c m x, nhm bin minh cho s thiu
tp trung ny, ti tin rng nguyn nh}n x|c |ng v{ c l nht ~ b b qua.

Trong mt ca mt ph huynh, bt con phi hc v c nhng phng ph|p l{m b{i tp rp

khun cch ca bn thn l chuyn bnh thng. Chng g chng ta cng l{ nhng nhn chng
sng, chng ta bit mi mi c|ch n{o hiu qu, cch no khng. Phi khng no cc bc ph
huynh?

Nhng h~y ngh li. C bao nhiu ngi trong s cc bn ~ ci mt ngi ging y ht mnh?
m trn u ngn tay. (C mt s tht th v l hu ht chng ta u b cun ht bi nhng
ngi hon ton khc mnh v h c "cch nhn cuc i rt mi m", nhng sau li thy
phin toi v s xung t gia li sng v cc chun mc hng ngy ny.) Nu cch tip cn cuc
sng ca bn v bn i cn cc k kh|c nhau nh th, th h~y tng tng xem n con bn,
s kt hp s cho ra mt c| tnh c biu hin phc tp n nh th no!

Nhng t t hy nn! Chng ta khng b tay. Chng ta c th quan st mi trng hc a thch

ca con t gip tr tp trung v hc tt hn. H~y xem qua mt s mi trng hc di
}y v{ xem }u l{ mi trng ph hp nht cho ngi mun tp trung v tip thu hiu qu.

Kenneth v Rita Dunn l nhng nh nghin cu h{ng u v lnh vc ny. H ~ b h{ng nm

tri nghin cu nh hng ca mi trng ln cc c nhn v tm hiu xem cch hc c lin
quan th n{o n kh nng tp trung v ghi nh thng tin. Da trn nghin cu ca h, ti s
nhn mnh mt s yu t quan trng m cc bc ph huynh cn ch tm ra cch hiu qu
nht gip con mnh tp trung.

CON BN NN HC }U?

Quan im cho rng nu mun con hc tt th trc ht phi chn cho con mt ch hc ph
hp vn l{ quan im bt di bt dch qua nhiu th h ph huynh. Theo h, tt nht l nn ngi
hc vo mt gi c nh mi ti trong mt cn phng sch s, yn tnh, nh sng, bn gh
tm tt, khng c iu g gy mt tp trung. i vi nhiu a tr, cng nh nhiu ngi ln,
}y l{ iu kin l tng tp trung. Nhng i vi mt s ngi, iu kin ny chng khc g
t giam lng.
T nh ti ln, ti ch thch ngi hc v lm vic di sn nh. K c khi ang mc nguyn c b
cng s, ti vn ng ca vn phng li v{ b{y mi giy t ti liu ra nn nh{ trc khi
bt u lm vic. nh, chng ti thng xuyn bt gp cnh ti ngi bt gia ng sch v,
giy t v{ m chiu suy ngh. Anh rt lo lng.

"nh sng }y km qu|!" Anh ku ln. "V{ nu c ci gm xung s{n nh th, em s b au

lng y. }y! V{o }y! Mnh c c|i b{n cun tuyt vi v{ ngn np th n{y c m{!" Anh nht
ng giy t ln v{ t chng gn gng trn bn, ko ti ln gh, bt n l{m vic, v{ p tay ln
vai ti.

"Thy cha, th c phi tt hn khng?" Anh hi.

Ti gt u, ch cho ti khi anh bc ra ngoi, ri li gom ht giy t v ri xung nn nh. Ti

c th ngi ti b{n nh anh y mun. Nhng ti s ch ngi nh phng bn chic bn cun. Ti
c th ngi nh th c ting ng h, nhng khi anh quay li, ti s chng ho{n th{nh c g
ht. "Sao vy?" Anh s hi. "Em ~ c mt iu kin l tng: mt ting ng h khng b lm
phin v mt ni sch s, y |nh s|ng lm vic. Ti sao em li khng l{m c g?" Anh
khng ti no hiu c mt ngi u c bnh thng li c th lm vic tt hn khi ngi bt,
hay trong mi pht, cng ting nhc v{ th ting n, li lm vic hiu qu hn hn so vi
mt ting ng h yn tnh.

Vi mt s ngi khc, ngi trn gh bnh hay cun trn trn sn li l cch duy nht cm
thy thoi m|i tp trung. Tm li, mi ngi c mt s thch ring, vy nn nh rng cch
ca ring chng ta thng l khng c tc dng vi nhng ngi kh|c trong gia nh. Thay v
khng khng bt con bn phi hc mt ni quy nh n{o , hy ch quan st v tr con bn
hay ngi nht khi c sch hoc lm nhng vic kh|c, v{ chng hc ch .

Phi yn tnh nh th no?

Mt s ph huynh khng tng tng ni mt ngi li cn ting n khng b mt tp trung.

Ti l mt ngi rt d mt tp trung bi s vng v v{ yn tnh. Chng ti, ngc li, tp
trung lm vic, li hon ton ph thuc vo hai yu t . Chng ti vn cha tm ra c mi
trng hc thch hp cho hai a con. Bi v bn tr khng c g ging nhau ngoi tr ngoi
hnh, v chc chn mi a s c mt mi trng hc a thch kh|c nhau.

Thng th cc bc ph huynh s ly lm ngc nhin v con mnh gii bi tp nhoay nhoy khi
ngi gia phng khch vi tivi ang bt v{ ngi i qua i li n o. Rt nhiu hc sinh ni vi
ti rng cc em lm vic hiu qu nht khi c nm thoi m|i trn ging. S khc th phi
ngi trn gh cng mi tp trung c.

Th cn nh sng?

Hu ht chng ta ~ tng nghe m ni: "Bt n ln, khng hng mt by gi!" Tht ra, mi
ngi c cm gic thoi mi hay kh chu vi cc mc |nh s|ng kh|c nhau. Thng th gia
nh n{o cng th, s lun c mt ngi i tt bng n ngay khi ngi khc va bt ln. Cc
trng cng lun lun dng bng n tup c |nh s|ng mnh, lm mt s hc sinh mt tp
trung v chng cn nh sng du hn. H~y th nghim c|c s|ng kh|c nhau tm ra mc
ph hp nht vi con bn v nh to mi trng hc tp ph hp nht cho con. B quyt ch
l chn nh sng sao cho con bn khng cn cng mt ra nhn. Hy nh l, rt c th s thch
ca bn v con bn hon ton khc nhau!

C nn tng nhit khng?

}u cng vy, bc vo phng hc, bn c th chng kin cnh nhng hc sinh n{y ang ngi
thoi mi, phong phanh trong mt chic o phng ngn tay, cn nhng hc sinh khc li co ro
trong tng tng lp lp o trong o ngoi.

Khng c mt nhit phng l tng chung cho tt c mi ngi, v th trng mi ngi mt

khc. Nu nhit phng qu nng hoc qu lnh, rt nhiu hc sinh s khng th tp trung
c. Trong khi mt s thch nghi d dng vi cc mc nhit khc nhau, s khc li cn cn
phng c mt nhit ph hp n nh trc khi c th ch n th khc.

Mt trong nhng giai thoi ti thch nht lin quan n tit hc ca b Rita Dunn, nh nghin
cu m{ ti ~ nhc n. Mt ln, trong tit ting Anh, b kim tra t vng c bn. "o len l g
no?" B hi. Mt cu b lp tc gi tay v{ tr li tht th{: " l{ th m bn bt bn mc khi b
thy lnh."

C nn cho php hc sinh n trong lc hc khng?

Cm n ung trong lp l mt quy tc nm lng mi lp hc truyn thng. i vi mt s a

tr, }y chng phi l mt vn g nghim trng, v n ung s lm chng mt tp trung.
Nhng cng c nhng a nu khng c n ung, s chng c bng d no ch vo vic
khc. Nu lun cn mt cc c ph hay mt lon x-a bn cnh khi lm vic, bn c th hiu ti
sao mt s hc sinh li mt tp trung khi phi nghe ging vi ci bng rng hay lc kht kh
hng.
Nu bn nhn thy mt hc sinh cn bt hay gm thc k, th c th cu b hay c b ang
c gng qun i cn i cn co c lm le ko chng ra khi bi hc. Cho d quy nh cho php
n ung trong phng hc l khng thit thc, th mt mu ko ngm hoc ko cao su cng
gip mt hc sinh ang i tp trung vo bi ging hn l{ mi ngh v gi n tra.

LNG NGHE NG H SINH HC

Vn lun lun tnh to vo bui s|ng, ti ~ rt ngc nhin khi thy mt s ngi ly lm cu
knh vi nhng ngi nhanh nhn v vui v trc 10 gi s|ng. Ngc li, vi ti n bn tin 11
gi ti l ht ng{y, trong khi y mi l lc nhng ngi a hot ng ban m bt u trn
y nng lng. D chng ta c th bt bn thn lm vic vo bt c gi no trong ngy, hu ht
chng ta u c mt gi nht nh lm vic hiu qu nht.

Khi bn c mt a con nhanh nhn nht vo bui sng v mt a nh mt con c m, th

ng mt cng trng ch chng lm bi tp hiu qu nht vo cng mt thi im. cng l{ l
do ti sao khi mt hc sinh phi hc mt mn kh v nhm chn, thnh tch s kh quan hn
nu tit hc din ra vo gi cu ta tnh to nht. Ch t cu ta cng c th ho{n th{nh c
ng bi tp. V nu cu ta c c iu kin thng xuyn, kh nng tp trung ca cu
cng s c ci thin |ng k.

Gn }y, ti c dp tho lun v k nng hc tp vi cc em hc sinh trung hc. Ti t ra tnh

hung sau:

Gi s bn ang bi ri khng bit mnh c c im cao trong k thi hc k mn Lch s hay

khng, k thi c tnh cht quyt nh im tng kt hc k. Ph huynh ca bn cng lo lng n
mc sn sng treo gii mt chic xe hi nu bn t c kt qu tt. Hy ly ra mt t giy ln
v v ni l tng nht m bn mun hc cho k thi quan trng ny. V cng chi tit cng tt:
a im, |nh s|ng, n v.v., tt c nhng iu cn thit cho mt ch hc l tng.

Khi v xong, cc hc sinh ghi tn v np li. Mt s c ng ln gii thch iu kin hc tp l

tng ca mnh. Cc hc sinh khng cng quan im lin tc ku ln: "Cu hc trong phng ng
{? Khng i no! T m lm th c m ng ln quay ngay!" hay "Khng c |nh s|ng t nhin
th t khng th tp trung c," hoc "Lm sao m hc c ngoi tri c ch!" Khi cuc
tranh lun kt thc, ti hi c lp mt cu quan trng: "Th th }u l{ ch hc l tng nht?"
Cu tr li rt n gin v thng nht: " l{ ni thch hp vi bn."

CHP NHN TH NGHIM CON BN TM PHC KHU PHC LM BI TP

Rt nhiu ph huynh phn nn rng con h i hc nhng ch v vo nhng lc rt qu|i n.
Nhng ngi ny lun thc mc lm sao mt ngi li c th lm vic rt khuya trn mt chic
gh bnh, vi mt hp bp rang b v{ radio m to. Nu bo con bn lm bi tp l mt nhim
v gn nh bt kh thi, th }y l{ mt gii php cho bn, d rng thi gian u bn c thy hi
kh chu. Nhng h~y kin nhn no!

Hy tha thun vi c/cu hc tr bng bnh ca mnh. Trong hai tun, h~y cho chng hc
bt c lc no, bt c }u, vi bt c th g chng ni l cn (tt nhin khng phi nhng th
phi php hay cm k). Ht hai tun , nu con bn l{m y bi tp v{ im ca chng c tin
b, bn s chp nhn l con mnh bit phng ph|p hc tt nht. Cn nu khng, chng s phi
chp nhn phng ph|p hc m bn a ra.

phng ph|p n{y thc s hiu qu, hy lin lc vi gio vin ca con trc khong hai tun.
Trnh by k hoch v nh gi|o vin gip |nh gi| tin b ca con trong thi gian th nghim.

Ti nhn thy rng, cho d hai hoc ba ng{y u, cc hc sinh c xu hng thch th tr tai
qui, cc em vn nhn ra rng phi chng minh c l cch ca mnh l c hiu qu. Cui cng,
rt nhiu hc sinh s tin gn ti phng ph|p m{ ph huynh chng nh p dng t trc.
Tht th v l chnh ph huynh qua cng thy rng h c th dn xp hiu qu mi vic theo
cch m h cha bao gi ngh n.

Mt b m ~ ho{n to{n nn lng phn nn rng con gi b ly phong cch hc lm c c

xem chng trnh tivi yu thch. "Con ti khng khng rng n ch c th gii quyt c bi tp
kh nht nu c xem chng trnh y." Ti gi cho b cch lt ty c con gi. Nu l{ mt
chng trnh ph hp, hy c c b va lm bi tp va xem tivi. Nhng ht chng trnh,
hy kim tra v. C b phi chng minh c l{ phng ph|p ca mnh ng. Tr|ch nhim
lun l trn ht!

Ghi nh: Bn cn nh rng khng phi iu kin mi trng l tng n{o cng quan trng nh
nhau i vi tt c mi ngi. Vi ngi ny, c th yu t ny mi l quyt nh; cn nhng
yu t kh|c th v thng v pht, c cng c, khng c cng khng sao. V d, ti tp trung
tt hn nu c th g nhm nhp khi lm vic, nhng nu khng c th ti vn lm vic tt.
Tri li, ti chng th lm vic g ra hn nu b lnh. Hy c gng x|c nh yu t no l ct yu
gip con bn tp trung cao . Sau , tp hp cng nhiu yu t mi trng ph hp cng tt,
v{ thng xuyn con lm vic trong mi trng .

Nhng bn cng cn nh rng, khng nn con ly phong cch hc ra lm c thoi thc

nhng g khng thch lm. Ch cn x|c nh r rng nhng g bn mun con t c, bn s c
cch gip con mnh thc hin mc tiu theo c|ch ph hp nht vi phong cch hc ca
chng. Nh th, c hi thnh cng ca chng s ln hn. Trong trng hp khng th hp tc
vi phong cch hc ca con, bn c th gip con hiu v x l nhng yu cu c a ra bng
cch chuyn tr v tm hiu ti sao bn tr li thy nhng yu cu l{ bt kh thi. Bn c th
ch cho con cch nhn bit v tn dng th mnh t nhin lm nhng vic vn khng d
dng vi chng.

THC HNH

Nhng gi di }y c th gip bn x|c nh c mt s yu t mi trng hc ph hp vi

con bn. ng thi, cng gip bn pht hin c th mnh v phong cch hc ca chnh mnh.
Mt khi ~ x|c nh c phong cch hc, cc bc cha m v con ci nn chia s vi nhau, nh
vy c hai s hiu v tn trng nhng im ging v khc nhau gia hai bn.

a cho con bn mt t giy ln v bt mu. Yu cu tr v ra mt bc tranh v ni hc l

tng ca mnh, cng chi tit cng tt, ri chng gii thch bc v.

Nu chnh con bn cng khng hnh dung c ni hc l tng ca mnh, hy quan st tnh
hung thc t. V d, cho con bn lm bi tp trong mt cn phng tht s|ng, sau chuyn
sang mt cn phng t |nh s|ng hn. Ri hi xem tp trung trong cn phng no d d{ng hn.
(ng ngc nhin nu bn nhn c cu tr li: "Con chng thy c g khc nhau". Hy nh
rng, i khi ng l{ khng c g kh|c bit c).

Yu cu con bn thit k, tng tng hoc miu t ni hc l tng. V c gng bin iu

thnh hin thc.

Hy tm li bc tranh bn ~ v trong chng trc. By gi thm vo cc yu t bn mun cho

mt mi trng hc l tng. Bn cn nhiu nh sng khng? Bn c cn cn phng m p
khng?

KT LUN
Khng c ci g gi l mt mi trng hc "chun" p dng cho tt c mi ngi. Quan trng l:
Bn c bit mi trng no thch hp vi bn khng? i vi con bn th sao? Mc d nhiu
ngi trong s cc bn c th phi thay i kin v mt "ni hc l tng", th i li bn s
"ng" ra mt iu: nu c lm vic trong mi trng ph hp vi phong cch hc ca tng
ngi th bi tp s c gii quyt d d{ng hn. Thm ch bn cn phi ng ng{ng v v{i ngi
trong chng ta cn mt ni ba bn th mi lm vic c.
CHNG VIII. CHNG TA GHI NH THENG TIN THEO CCH NO?

Bn mt bao nhiu thi gian hc c c|ch |nh vn t ny? Bn nh bng cch no? Vic
nghe cch pht m ca t trc khi bn hc |nh vn c quan trng khng?

Chng ta dng c nm gi|c quan x l v ghi nh s vt, s vic. c gi l "nhn thc

gic quan". Ni cch khc, khi "nhn thc", hay tip nhn thng tin, chng ta s dng t nht mt
gi|c quan hiu v ghi nh.

}y l{ mt kha cnh khc b sung vo bc tranh ton cnh v c|c c trng cng nh th
mnh ca phong cch hc t nhin. Nu m hnh nghin cu ca Gregorc gip nhn thu cch
tr c chng ta vn hnh, v m hnh nghin cu ca nh{ Dunn ~ ch ra cc dng mi trng
ph hp, th m hnh nghin cu ny s cung cp cch ghi nh thng tin.

Hy lm bi kim tra sau x|c nh c bn v con mnh thuc mu hc bng thnh gic, th
gic hay vn ng.

BN LIT K PHNG THC

H~y |nh du vo nhng cu miu t v bn ng nht.

Thuc thnh gic

Ti phi c to ln th mi nh c.

c th gii quyt c mt vn , ti phi ni chuyn v n.

B quyt ghi nh ca ti l nhc i nhc li thng tin.

Vi ti, cc thng tin c vn hoc nhc iu l d nh nht.

Ti thch ngi kh|c c s|ch cho nghe hn l{ ngi t c ly.

Thuc th gic

Ti cn xem tranh minh ha ca th cn hc th mi hiu c.

Ti lun thch nhng cun sch minh ha.

Trng ti lc n{o cng m m m{ng m{ng v phi c hnh dung nhng g c ni n thnh
hnh nh.

Ti nh tt hn khi nhn thy ngi ang ni.

Vn ng

Ti khng th ngi im mt ch qu vi pht.

Ti thng hc hiu qu nht khi c php "ng tay, ng chn".

Mt s b phn c th ca ti gn nh khng lc n{o ngng hot ng.

Ti thch c sch hoc nghe k nhng cu chuyn c nhiu tnh tit h{nh ng.

Ti nh tt nht nu c vn dng ngay cc thng tin ny.

Theo hai nh nghin cu phong cch hc Walter Barbe v Raymond Swassing, c ba loi nhn
thc gic quan (cch ghi nh) m tt c chng ta t nhiu u dng n. Chng cng c gi l
cc th thc. Cc th thc ph bin nht l: nhn thc theo thnh gic, th gic v vn ng. Hy
cng xem xt k ba th thc ny.

Theo thnh gic. Hc bng cch lng nghe c|c hng dn, nh bng cch nghe pht m ca tng
t.

Nhn thc theo thnh gic ca bn ni tri khng c ngha l{ bn ch cn nghe mt ln l nh.
M{ n c ngha l{ nh c, trong a s trng hp, bn cn phi c to ln.

Nu kh nng nhn thc theo thnh gic ca bn tri hn hn, bn s thng c thnh ting
thay v c thm, hay t ni chuyn vi bn thn hoc nhc i nhc li c|c hng dn chc
chn rng ~ hiu. Nu kh nng nhn thc theo thnh gic ca con bn tri hn hn, bn c th
gip con hc bi bng cch lng cc s kin v ngy thng vo li b{i h|t, t thnh v hay bt
c th g c nhc iu. S rt hiu qu. V i vi ngi nhn thc bng thnh gic, nghe mt t
c ph|t }m dng nh rt quan trng hc c ngha ca t .
Khi ti cn lm mt s quan cnh st, mt trong nhng nhim v ca ti l pht hin v bt gi
c|c l|i xe say ru. Phn ct yu x|c nh xem mt l|i xe c say ru hay khng l "bi kim
tra tnh to". Sau khi buc ngi li xe b nghi vn tri qua mt lot bi kim tra v thng
bng, cui cng ti lun hi h mt cu: "Anh c th c bng ch c|i c khng?"

Bn bit khng, tr phi bn l mt trng hp c bit hay mt ngi tu lng rt kh, nu

khng, mt khi ~ ung ru, bn kh lng c c bng ch ci theo tc bnh thng.
Nu li xe khi say ru m khng phi l li nghim trng n th, th hn s rt th v khi nghe
nhng phin bn bng ch ci qua ming ca nhng ngi say ru ny. Mt iu th v khng
km, l{ d mt ngi c say quc cn cu th vn c th ht khng sai mt ch no bi ht v
bng ch c|i. Ti ~ tng gp khng t cnh mt ngi say ru ng lo o bn ng trong
b c|nh t tin v{ h|t v|ng b{i h|t ABC nh ra bng ch ci bt u th no.

n }y ti xin lu c|c bn mt cht. Cc ph huynh hc theo thnh gi|c thng bt con mnh
c to n bi. Nu kh nng nhn thc theo thnh gic l khng ni tri a tr, n s gp
kh khn trong vic ghi nh theo cch ny. Ni cch khc, sau khi hi sinh bao thi gian vng
ngc ca bui ti bn rn gip con n bi, kt qu l kin thc ca con h li cn vi i qu| ti.
Cc ng b, b m nn lng ny s cho con mnh ci ti l l{, mt tp trung, khng c ch tin
th. V thm ch chnh con h cng khng bit ti sao chng khng th ghi nh c.

Theo th gic. Hc bng cch nhn v quan st; kt hp ti a th gic.

Nu hc theo th gic, bn s thng mng tng ra nhng g ang hc. Bn d b gn mc

"m mng". Mt ngi thin v th gi|c thng nh tt nht nu kt hp c hnh nh vi t
ng hoc cc khi nim c nhc ti. Khi c hay ghi nh, ngi hc theo th gi|c thng c
xu hng tng tng xem th trng nh th n{o v{ i khi cn tng tng ra mt th
khc xa thc t.

L mt ngi hc theo th gi|c in hnh, ti bt u son ra mt bn lit k tn c|c a im

gy n tng hnh nh mnh vi mnh, cho d nhng hnh nh trong u ti khng hon ton
chnh xc. V d, ti c cm gic m p v rn rng khi nhn thy bin tn ph Nampa, Idaho
ghi l{ ti ang i v{o "Con ng Mn g ba ti". Nhng li chng c ly mt hnh nh vui ti
no hin ln trong u ti khi c bin tn ca mt b~i xe c k Boise: "B~i xe |ng tin cy ca
Bob". Nhng cho n gi, hnh nh sng ng nht m ti tng c l{ khi ti ang l|i xe v pha
nam th trn Seattle v{ i qua mt khu nh mu xanh l cy v tm bin "Khn lau tit trng
hiu con tru". Tht l mt hnh nh kh qun!
Nu con bn c xu hng hc theo th gic, nn khuyn khch tr dng kp ti liu mu sc rc
r phn loi giy t hay s dng nhng cun v bt mt lm bi tp. Nht l khi con bn
ang n tp cho bi kim tra, hc vi cc th mu s rt hiu qu. V lm th, con bn s tp
trung vo cc hnh nh gn vi cc khi nim cn nh. Ngay c khi con bn khng c t cht
ngh s cho lm, th phc tho nhanh mt hnh nh c lin quan n th cn nh vn l mt
cch hiu qu.

Bng vn ng. Hc bng cch tham gia vn ng th cht v lm mt vic g lin quan n
bi hc

Nu con bn nhn thc bng vn ng, bn s thy chng khng ngng ng nguy. Chng s
hay b gn mc l "lun tay lun chn" hay "con thoi". Nhng a tr ny hu nh lc n{o cng
phi nghe nhng c}u nh "Ngi yn n{o!", "t chn xung s{n!" hay "Con khng c ti vi
nc cng cng na!" D cc ph huynh v thy c gio ht e nt li d d{nh cng khng th
gi chng ngi yn c. Bn tr buc phi ng nguy, phi "h{nh ng" trong lc hc nu
khng kin thc s bay }u mt. D nhng h{nh ng ca chng ch n gin l nhp nhp chn
hay i i li li trong lc c hay hc thuc, n cng gip chng ghi nh hiu qu hn.

Anne, mt ngi bn hc theo vn ng ca ti, (gi l mt gio vin th dc) tha nhn rng
cha m ca c lun phin lng khi thy c khng lc no ngng vn ng. M c bt phi yn
trong phng ng di tng hm cho ti khi lm xong bi tp. Cui cng th c gi hiu ng
nhanh tr n{y ~ tm ra c mt c|ch hc vo m vn c t do vn ng. C tn dng
chnh cu thang tng hm. Khi hc |nh vn hay t vng, mi mt bc thang l mt ch hoc
mt t. Khi hc lch s, mi bc thang l mt s kin hay mt mc thi gian quan trng. Khi hc
a l, mi bc thang l mt a phng. M c rt bi ri khng hiu ti sao Anne c lin tc
ln xung cu thang. Tt c nhng g b bit l bi tp ca Anne ~ c ho{n th{nh y v
im s ca Anne tin b trng thy.

Nhng a tr c thin hng hc bng vn ng thng ch c th tp trung vo mt th ti

a 10 pht. V vn ng vi nhm tr ny l rt quan trng, nn nu l ph huynh ca a tr
nh th, bn nn gi con th t bi tp ln mt tm bng cng ri tha h va lm bi tp va
vn ng. Ch cn t ra thi hn phi hon thnh, ri mc a con hiu ng ca bn "
m hi" lm bi. Nu con bn cn ghi nh cc thng tin quan trng, hy th kt hp c|c ng
t|c c th vi nhng g cn nh.

C|C PHNG PH|P THT S C TC DNG!

Ti ~ c ba nm kinh nghim lm gio vin ting Anh trung hc v{ ti ~ tng dy lp Vit
lun trung cp. Lp hc bao gm hc sinh c|c tui ln nh khc nhau, thng l cc hc
sinh khng nng lc theo hc lp cao cp nhng li tha trnh hc lp c bn. Ban
gim hiu gn nh |m ch rng ti chng phi c cng phn u g nhiu. Ti ch cn c gng
gip bn tr qua c mn n{y c th tt nghip. Mt trong nhng hot ng yu thch nht
ca ti trn lp l cc bi tp t vng. Ti kin quyt rng hc sinh ca mnh s c hc ni v
c trnh cao hn l{ "hc cho bit". Nhng tun no cc hc sinh ca ti cng min cng
lm bi kim tra t vng, v tun n{o cng nh tun n{o, im s vn c lt t.

Cho ti tn cui hc k, ti mi c dp d mt hi ngh v hc tp m din gi chnh l mt

chuyn gia v phong cch hc. Ti ~ ngi nghe khng st mt ch no bi pht biu ca b.
Nh gio kim nh nghin cu t nhin ~ h thng ha nhng g ti, vi t c|ch l{ mt
gi|o vin, ~ bit t lu. Tt c cc hc sinh u c th hc, nhng chng ta khng th mong i
cc em hc theo cch ging ht nhau. B{ ~ gi mt s phng ph|p dy hc thit thc p
dng cho mi th thc hc nhm gip chng d dng ghi nh.

Quay tr li lp hc vo ngy th hai, ti tr{n y nhit huyt, hng say truyn ti nhng thng
tin ~ hc c ti cc hc sinh thiu nhit tnh ca mnh. Chng ti ang chun b cho bi kim
tra cui k vi 84 t rt kh. V t trc ti nay, cc bi kim tra hng tun u c kt qu rt
km, hc sinh ca ti chng mong g hn l{ vt trong bi thi cui k. Thy ti qu phn khch
vi phong cch hc n{y, c|c em cng thy ho hng l}y d cha hiu chuyn g. Ti tha nhn
vi cc em rng bn th}n tng n{y cng l{ rt mi m i vi chnh ti. Ti hi xem lp c
mun thc hin mt th nghim v hc t vng cho bi thi cui k theo cch hon ton mi hay
khng.

Ti gii thch v ba th thc: nhn thc theo thnh gic, theo th gic v bng vn ng. Mi hc
sinh in vo bn lit k v{ suy o|n th thc ph hp nht i vi mnh. Ri ti trnh by k
hoch: trong ba ngy ti, chng ti s dnh ht thi gian trn lp hc t vng. Ln ny, ti s
chia lp thnh ba nhm theo phong cch hc. Hc sinh c ty chn nhm, v chuyn nhm
thoi mi.

}y l{ hng dn cho mi nhm:

Nhm hc theo thnh gic luyn tp bng c|ch c to ln. Ln lt tng hc sinh s c mt t,
v mt thnh vin khc trong nhm s a ra nh ngha. Nhm n{y lun lun n {o, v ai cng
u mun c v th nh ngha. Tht may mn, ti ~ tm c mt phng ph nhm c th
trao i thoi mi m khng lm phin ngi khc.
Nhm hc theo th gic vit cc t vng cn thn ln cc th mu v minh ha bng hnh nh
ph hp. Tht ra, vi a s thnh vin trong nhm, ch cn vit t ra v{ minh ha trn th
mu l tha sc nh c t vng, nhng c|c em vn ho hng trao i th m{u kim tra
ln nhau.

Nhm hc bng vn ng l nhm khng bao gi ngng ngh! V }y l{ nhm lun ch}n lun tay,
ti gi cc em nn to cho mi t mt ng t|c nh c nh ngha. a n{o a ny ho
hc chp nhn th th|ch n{y v{ i khi cn u vt vi nhau quyt nh ng tc no ph
hp vi t cn hc nht.

Ngy thi cui cng cng ~ ti. Thng th vo ngy thi, ti lun phi nghe t nht hai kiu nn
n ca hc sinh khi bc vo lp: "C c th li bi kim tra li c khng c?" hay "C cho em
xem trc i c?"

Nhng ng{y hm , tt c hc sinh ca ti t tin bc vo lp v ni: "C c a b{i thi cho

bn em - bn em sn sng ri!" Hai mi chn c|i u cm ci vo lm bi thi. Nhm vn ng
trng tht th v. Chng khng ngng ng nguy, v ti mi t chng s dng li, khua tay ma
chn mt ng t|c n{o (thng l trng rt b n), ri |nh du cu tr li v tip tc lm
cu tip theo.

Trong s 29 hc sinh "xong" ca ti, 26 em khng b st mt t no. V trong s ba em cn li,

khng em no b st qu 5 t. Ti cha bao gi thy lp hc ca mnh ho hc n vy! Nhng
hc sinh cha bao gi t c im A trong i gi trn ngp nim vui ca thnh cng. Chng
ti cng tho lun l do ti sao c|c phng ph|p li c tc dng ri m tic pizza n mng.

Rt phn khi, ti bn em th{nh cng ca mnh chia s vi ng nghip trong khoa. Nhng
phn ng ca h li nh mt g|o nc lnh di vo mt ti. "Bi kim tra chc l qu d." "Chc
ch ~ nhc bi cho chng ri." "Chc chng gian ln." "n may thi! Chuyn s khng xy ra
na }u."

Cm thy bao phn khi tiu tan ht, ti suy ngh li v phng ph|p ca mnh. Lm sao ti
chc chn c l hc sinh ca ti tht s bit c nhiu nh th? Hai tun sau, khng bo
trc, ti a cho chng mt bi kim tra vi cng tng t nhng theo mt dng kh|c. im
hai ln gn nh ging ht nhau. Bn tr cm thy khng h{i lng v ti ~ nghi ng kin thc
ca chng. "C Ulrich, bn em bit nhng t m{!"

Mike l mt trong nhng hc sinh lp , v{ sau khi tt nghip, cu gia nhp Hi qu}n. Hai nm
sau , mi ln Mike v nh, cu u n trc ca lp hc ca ti sau gi hc. "C i," cu ta
ni, "c c cn gi bi kim tra t vng c khng ?" Ti a v{ cu ta s nhanh chng |nh
du cc cu tr li ri t h{o a li cho ti chm im. Hu nh lc n{o cu cng t 82/84
im (cu ta hay gp rc ri vi t imminent v eminent). Cu ta ci v ni: "C thy cha, em
~ ni l{ em bit rt r nhng t m{!"

Khng phi th nghim phong cch hc no ca ti cng cho kt qu r rt hn nh vy, nhng

a phn, kt qu thu c u cho thy tin b |ng k. Do ti khng c nhiu c hi i mi
phng ph|p dy hc trong khun kh quy ch ca Ban gim hiu nh{ trng, nn ti t ng
ra t chc cc bui hp ph huynh nh k mi thng mt ln. Ti gip cc bc ph huynh c
c cch h tr con mnh hc tt hn. Ti xin chia s vi bn mt s phng ph|p yu thch
ca ti:

Nu con bn hc theo thnh gic

n b{i bng c|ch c to ln mi th, hoc thu xp cho con hc nhm hoc hc cng mt bn
trn lp.

Gip con to giai iu cho cc thng tin cn ghi nh - nh t v hoc ph nhc.

i vi c|c b{i c, h~y con c to ln, thm ch c th thu vo mt my ghi m, ri bt li

n tp.

Gim ti a nhng th thu ht th gic trong khng gian hc tp.

Nu con bn hc theo th gic

Cho tr nhng cy ch mu rc r v mt khng gian rng tha h vit v v.

Khuyn khch con ghi chp li hoc v phc ha nhng g c nghe.

Lu con nn gch ch}n hay |nh du tht m cc chnh trong v vit thm ch l trong
sch gio khoa, bt c khi no c th. Lm th s gip bn tr v ra c bc tranh (d xu hay
p) m t cc s kin, ch ci, hoc t lin quan.

Nu con bn hc bng vn ng

Khuyn khch con ngh gii lao thng xuyn trong lc hc.
 Cho tr hc ni c khng gian rng tha h vit v v.

K nhng cu chuyn nhiu tnh tit h{nh ng.

Hng dn tr ghi chp hoc gch chn cc thng tin trong khi nghe.

Tm li, c ba cch tip nhn v ghi nh thng tin: bng thnh gic, th gic v vn ng. Gi hy
thm vo bc tranh ca bn cc chi tit minh ha cch bn tip nhn thng tin. Bn c th l
mt ngi c th-theo trnh t, tru tng-theo trnh t, tru tng-ngu nhin hay c th-
ngu nhin v c th tip nhn thng tin qua bt c th thc n{o trn }y. H~y xem cu b tru
tng-ngu nhin trong bc tranh cn nhng g. Cu l mt ngi tip nhn thng tin ch yu
qua th gic.

KT LUN

Hu ht mi ngi u thy mnh c t nht hai trn ba th thc ni tri, m c khi cn l c ba.
Khng ai b b hp trong mt th thc duy nht. Nu bn khng chc chn th thc no ph
hp vi con mnh, hy th tng th thc cho n khi tm ra th thc ph hp nht. Qu trnh
ny c th ko d{i. Nhng iu ct yu l{ tm c phng ph|p ghi nh v n tp hiu qu
nht cho tng c nhn!
CHNG IX. CHNG TA HIU THEO CCH NO?

"Anh c th cho ti bit th vin u khng?"

"Chc chn ri! C i thng qua hai ta nh ti khu cng vin c bc tng chnh gia, anh
bit y, ch m{ ngi ta {o ng nm ngo|i y. R phi v{ i cho ti trm cu ha, i qua
thm ba ta nh na, anh s nhn thy mt ngi nh ln mu trng c hng ro mu xanh l cy
bao quanh. Th vin ngay bn ng."

"Xin li anh, ti hi ln ln mt cht. Anh ni cho ti tn ng c khng? Anh c th cho ti

a ch ca th vin khng?"

"H? . Khng c ri. Tht s xin li anh, ti ch bit c|ch i t }y ti thi!"

cc phn trn, chng ta ~ bit c mt s cch phn bit cc phong cch hc. Phn ny s
tip tc cung cp thm cho bn kin thc v cch bn hoc con bn x l thng tin ngay t lc
tip nhn. Nh ta c th thy t cu chuyn trn, khi chng ta hc, c mt s kh|c nhau c bn
trong cch mi ngi tip nhn thng tin v truyn ti thng tin. Trong , c|ch chng ta tip
nhn thng tin nh hng n vic truyn ti chng n ngi khc. M hnh nghin cu
Witkin v cc phong cch hc s gip chng ta nhn bit v hiu r hn iu ny.

Chng n{y gip bn hiu rng ngi hc d la tui n{o cng u c th t c kt qu

tt nu bit v vn dng tt cc th mnh bm sinh x l mi vic, t bi tp n cc bi
kim tra. Nu ch quan st mi quan h gia ph huynh-hc sinh v gio vin-hc sinh, chng
ta s hiu l do ti sao con mnh li thnh cng hay khng thnh cng trong hc tp.

Trong Chin tranh Th gii th hai, Hi qun M ~ c mt pht hin git mnh v cc phi cng
my bay chin u ca h. Tt c c|c phi cng n{y u c bit thng minh, cc k t{i nng, y
nhit huyt, nghim tc, v{ c hun luyn k c{ng. Tuy nhin, khi bay qua sng m, mt vi
ngi trong s h c xu hng ln ngc m|y bay. iu ny lm cho Hi qun lo lng. H
khng chi bc t mang v cc phi cng hon ton mt phng hng mi khi tm nhn b che
ph nh th.

Hi qun M lin cho mi nh nghin cu tm l Herman Witkin tin hnh mt s bi kim tra
c|c phi cng quyt nh ai vn c tip tc li v ai cn hun luyn thm trn mt t trc
khi c th cm l|i trong iu kin thi tit nhiu m}y hn.

Witkin thit k mt cn phng c bit cho th nghim ca mnh. ng mi phi cng ngi trn
nhng chic gh nghing ng trong mt cn phng cng nghing ng. Khi no phi cng chc
chn rng anh ta ngi thng hay ang ln ngc, anh ta s phi ni vi Witkin. Nhiu phi cng
nhn rng mnh ang ngi thng, nhng khi Witkin kim tra, h v{ cn phng ang nghing, i
khi n 30 ! H cn cn phng vung gc vi mnh th mi cm thy l{ ang ngi thng.

Cm gic ny rt ging khi bn ngi trong rp chiu phim v c nm ly tay gh khng ri

khi chic xe ti bn thy trn mn hnh. Nu n trong rp bng dng bt sng, bn s thy
h{nh ng ca mnh tht ng ngn. Chng c g ang chuyn ng c. Bn vn ang ng im v
th duy nht thay i l tm nhn ca bn.

Mt s phi cng khc tham gia bi kim tra ca Witkin li lun lun bit khi no h ang ngi
thng, d cn phng c nghing n mc no. R rng l h khng b nh hng bi tm nhn
nhiu nh c|c phi cng trc. Th nghim n{y ban u ch n gin l bi kim tra v th cht.
Nhng ngu nhin, Witkin v cc tr l ca ng thy rng c im tnh cch v cch x l
ca hai nhm phi cng ny khi h mt tm nhn, v cch h tip cn vi th nghim ny l kh
nht qun.

Nhng phi cng lun bit mnh ang ngi thng bt k ngoi cnh ra sao c xu hng c lp
hn, hoc c tnh ph}n tch hn khi tip nhn thng tin mi. Vi bt c thng tin no nhn
c, h u t ng phn tch thnh tng phn ri tp trung vo chi tit. Nhng phi cng
khc, nhng ngi cn c tm nhn bit rng mnh c ang ngi thng hay khng, li thng
c xu hng tip cn thng tin mt cch ph thuc hn hay tng th hn. Ngha l{, nhng ngi
ny c mt bc tranh ton cnh, hay "bn cht" ct li ca s vt, nhng ch th thi, h khng
t}m n chi tit. Hy nh rng c hai nhm phi cng u rt thng minh, t{i nng v{ hng
h|i. im khc nhau khng nm ch liu h c hc c hay khng, m l lm th no h c
th hc hiu qu nht, theo cch ph hp vi tnh cch t nhin ca mnh.

Do mi ngi u c cch nhn th gii khc nhau (tng th hay phn tch), nn chng c g
|ng ngc nhin khi cng chng kin mt s vic nhng mi ngi li c mt phin bn ring
v chuyn thc s din ra.
Khi cn l mt s quan cnh st, ti tng tham gia iu tra nhiu v tai nn t. Ti ti hin
trng, gp cc nhn chng v bt u cuc th thch tm hiu chnh xc chuyn ~ xy ra.
Nhn chng u tin c th s cung cp cho ti nhn dng chi tit chic xe gy tai nn - nm sn
xut, hng xe, mu xe, mu xe. Nhn chng tip theo c th chng nh g v chic xe nhng li
c th m t t m ngi li. Nhn chng th ba c th bi ri khi khng nh c hnh dng
chic xe hay c im l|i xe, nhng li rt nng lng tng thut li v tai nn ~ xy ra nh th
no.

Nhng ngi ny c chng kin cng mt v tai nn khng? C, nhng nhng g h thy li
ho{n to{n kh|c nhau; iu n{y cng ging ht nh trng hp cc phi cng. Nhng ngi cng
chng kin mt v tai nn nhn s kin t nhng "ca s" khc nhau. Nhng ngi c tnh
phn tch s t ng ghi cc chi tit vo b nh; cn nhng ngi c tnh tng th thng quan
t}m n bc tranh tng qu|t xem c|i g ~ xy ra.

L hc sinh/sinh vin, cch chng ta hc, kt qu hc tp v cch chng ta lm bi kim tra cng
chu nh hng r rt bi xu hng tng th hay phn tch. Thng thng, khng ai ch thun
ty thuc mt kiu. Nhng nu x|c nh c im ni tri v{ c|c khuynh hng t nhin ca
mnh, chng ta s tm ra c cch hc tp hiu qu hn.

Bng iu tra di }y s gip bn x|c nh c mnh thuc th mnh tng qut hay phn
tch. Sau bn nn a bng iu tra ny cho con bn lm hoc in h con nu n cn qu
nh. Hy tr li cng thnh tht cng tt, v k c khi bn thy c hai phng |n u ng, h~y
c gng chn ra th bn hay l{m hn.

Chng ta nghe nh thng tin theo cch no?

H~y |nh du vo cu m t s thch ca bn trong lc hc.

Khi hc, bn thng

AB

1._ Thch hc mt mnh hn l{ hc cng mt ngi khc hoc hc nhm?

Thch hc vi mt ngi khc hay hc nhm hn l{ phi hc mt mnh?

2._ Hon thnh ln lt tng cng vic mt?

Bt tay vo vic khc ngay c khi bn cha ho{n th{nh vic trc?
3._ Bt u lm vic m khng cn ch xem ngi khc lm cng vic nh th no?

Mun ai bt u trc khi bn bt tay vo lm?

4._ Thy vic ghi nh chi tit d hn vic ghi nh chnh khi c?

__Thy vic ghi nh chnh d hn vic ghi nh chi tit khi c?

5._ Thch kiu bi kim trc nghim hn?

Thch kiu bi t lun hn?

6._ Cn bn gh v{ ni l{m vic ngn np mi tp trung c?

Thy rng mnh hon ton c th lm tt cng vic gia mt ng ba bn?

7._ Thy tht ph cng lm bi khi thy c khng chm im?

___ Khng quan tm c chm im hay khng, ch cn thy c bit mnh ~ l{m b{i?

8._ Thch cnh tranh gia c|c c| nh}n hn l{ cnh tranh gia cc nhm?

Thch cnh tranh gia c|c nhm hn l{ cnh tranh gia cc c nhn?

9._ Thch c t do la chn cch lm bi tp?

Mun thy c gio ni chnh xc cch hon thnh bi tp?

10. Mun xem li bi kim tra ~ chm cha li nhng li sai?

Mun xem li im bi kim tra nhng khng mun cha cu sai?

11. Khng b sao nh~ng khi ang hc hoc lm vic?

Rt d sao nh~ng khi ang hc hoc lm vic?

12. Thch chia nh bi tp ra v lm tng phn mt?

Mun bit ton b bi tp trc khi bt tay vo lm tng phn?

13. Mun t a ra quyt nh v t mnh lm vic?

Hi kin ca ngi khc nu bn khng chc chn v quyt nh ca mnh?

14. Khng t |i khi ai ni bn l{m sai iu g?

T |i khi ai ni bn l{m sai iu g?

15. ti cho bi kim tra nu bn lm bi khng tt d ~ hc theo ng li c bo?

T trch mnh nu bn lm bi khng tt d ~ hc ng nh c dy?

Tng cng: ______

Hy tnh tng cc du tch mi ct. Nu s du tch ct A nhiu hn, bn c thin hng

ph}n tch hn. Nu s du tch ct B nhiu hn, bn c thin hng tng th hn.

Cho d im bn ct ny ca bn cao hn hn ct kia, hy nh rng khng ai ch thun ty theo

mt phong cch c. Tt c chng ta u l s kt hp, pha trn ca nhiu c im phong cch
kh|c nhau. Hai nh ngha "ph}n tch" v{ "tng th" u l cc im, v hu ht chng ta s thy
mnh nm khong gia hai khi nim . V{ bn cng nn nh rng, cc phong cch theo
nghin cu Gregorc s nh hng n phong cch phn tch hay tng th. V d nh, mt ngi
phn tch thuc phong cch tru tng-ngu nhin s hon ton khc vi kiu phn tch ca
mt ngi c th-theo trnh t.

Chng ti, John, thin hn v phong cch phn tch. Khi chng ti xem phim cng nhau, anh y
phi xem chi tit tng tn nhn vt, o din v ton b o{n l{m phim. Anh c tng ci tn
mt v ghi chp li cc thng tin. Nu sau bn hi John b phim c ni dung nh th no, anh
y s k vanh vch ton b cu chuyn, t m n tng chi tit, thm ch cn c c c|c on hi
thoi. Ti cng xem cng b phim . Nhng v ti mang phong c|ch tng th, nn nu bn hi
ti ni dung phim th no, ti s ch tm tt ngn gn din bin chnh. Ai th vai chnh trong b
phim ? Ti khng bit - mt anh ch{ng cao to tc n}u n{o ~ tng tham gia mt chng
trnh truyn hnh n{o . B phim c quay }u? Ti khng bit - mt thnh ph ln, vi
nhng ta nh chc tri, vo ma tuyt ri. Xt cho cng, bn c bo ti l cn mt bn m t
chi tit sau khi ti xem xong }u? Bn thy y, ti ch tri nghim b phim thi. Ti khng ch
n chi tit tr khi bn bo trc ti cn ch ti c|i .

Nhng ngi mang phong cch tng th lun nhn thy mt bc tranh ln, ni cch khc, c
mt ci nhn tng qut, trong khi nhng ngi mang phong cch phn tch li ch vo cc chi
tit to nn bc tranh . Nu l mt ngi c thin hng phn tch, bn s phi hiu tng
tn tng phn nh trc khi hiu c ton b bc tranh ln. Cn nu c thin hng tng th,
bn s thy rng chng vic g phi c lm sng t chi tit n{o nu trng n chng c v g l
ph hp vi bc tranh tng qut. Nhng ngi c thin hng tng th lun thy cc phn nh
lin kt vi nhau, v h gp rc ri khi phi phn tch bc tranh ln thnh cc phn nh.

Vic rt ging vi tr ghp hnh. L mt ngi mang thin hng tng th, ti lun phi nhn
vo bc tranh trn v hp c th xp cc mnh ghp v{o ng ch. Ngi chng phn tch
ca ti li thng thch d xem cc mnh ghp c va nhau hay khng. C khi anh y ~ xp
c mt s phn ring l trc khi ngh n vic ghp li thnh mt bc tranh hon chnh.

Hy xem xt bn lit k c|c c im ca phong cch phn tch v tng th di }y. Chc chn
bn s thy c|c c tnh ca mnh ri u trong c hai danh s|ch, nhng bn vn hon ton c
th x|c nh c phong cch ca mnh da vo cch tip cn thng tin v cch x l chng.
Hy nh rng, thin hng tng th hay phn tch ch lin quan n cch bn x l thng tin,
ch khng quyt nh cch bn c x vi ngi khc.

MC PHN TCH CA BN N }U?

Cc th mnh ca thin hng phn tch

Chi tit

C tiu im

C t chc

Ghi nh chi tit

C|c c}u tr li trc tip

Nht qun

Cng bng, tin vo cng l

Kh|ch quan

Cnh tranh c nhn

Ho{n th{nh ln lt tng vic mt

Nhng iu bn cn bit v thin hng phn tch

Thch nhng th c sp xp c trt t

 Ghi nh chi tit d dng

Cn c chun b trc

Cn bit trc mc tiu hng ti

Thng |nh gi| s vic cao hn cm xc

Thch ho{n th{nh ln lt tng vic mt

Him khi b nh hng bi tnh cm c nhn

C logic

T thn vn ng

Ghi nh tt cc s kin nhng i khi li b qua chnh

Nhng kh khn ca ngi c thin hng phn tch

Phi by t kin bng cc s vic tht

Khng hiu mc ch ca vic phi lm

Khng hiu c|ch |nh gi| v{ cho im ca gio vin

Phi nghe mt bn tng kt m khng hiu c|c bc ~ thc hin

Phi nghe mt li gii thch di dng khi tt c nhng g h cn ch n gin l khng nh

"c" hoc "khng"

Phi x l cc thng tin khi qut

Phi rt ra bi hc c nhn t nhng g c hc

Phi bt tay vo lm mt vic khc khi vn cha ho{n th{nh cng vic trc.

MC TNG TH CA BN N }U?

Cc th mnh ca thin hng tng th

Nhn thy c bc tranh tng th

 D dng nhn ra mi lin h, tng quan gia cc s vt, s vic

L{m vic nhm

Cng t}m

Nhn ra c nhiu gii php

Kh nng din t

L{m nhiu vic cng mt lc

Cho v{ nhn nhng li khen

c c ngn ng c th

Li cun c ngi khc

Nhng iu bn cn bit v thin hng tng th

Nhy cm vi cm xc ca ngi khc

Linh hot

Hc bng cch tranh lun v lm vic vi ngi khc

Cn s cam oan v{ khng nh chc chn

L{m vic chm ch l{m h{i lng ngi khc

T i khi b ph bnh

Ngi cnh tranh c nhn

Lun c tr|nh g}y xung t

C th b qua c|c bc hay cc chi tit

Nhng kh khn ca ngi c thin hng tng th

Phi t gii thch theo cch phn tch

Khng c c hi thanh minh

 Khng hiu ngha ca vic mnh ang l{m

Phi lm vic ln lt theo tng bc mt m khng bit n dn n }u

Khng thy c lin h ca nhng g ang hc vi thc t

C gng m{ khng c ghi nhn

Phi gii thch c|c bc ~ l{m ra c |p |n cui cng

Phi chp nhn li ph bnh m{ khng c t i

Phi tip xc vi nhng ngi khng nhy cm vi cm xc ca ngi khc

D c thin hng phn tch hay tng th, chng ta u c xu hng ngh rng ngi khc
mun ta truyn t cho h thng tin theo nh c|ch chnh chng ta tip nhn.

nh, John mang tnh ph}n tch r r{ng hn ti, v{ ti thng xuyn cm thy ti li khi khng
ti nhu cu thng tin chi tit ca anh. Mt trong nhng tnh hung ph bin nht l khi anh
hi ti tm mt vt n{o }u. "N phng khc y." Ti tr li.

Anh ch nhn ti v hi: "Phng khc no?"

" phng n."

" ch no ca phng n?"

"Ch ci bn cun y."

"Trong ngn b{n cun hay trn mt bn?"

"Em ngh l{ trong ngn b{n."

"ng trc hay ng sau?"

"ng sau."

" bn phi hay bn tri?"

"Bn tri."
Cu chuyn trn xy ra ~ kh| l}u, v{ ti ~ hc c thm nhiu iu v cch m mt b no
phn tch mun tip nhn thng tin. By gi khi John hi ti mt th n{o }u, ti s ngh
giy lt. V ri ti s ni nhng c}u nh: "N trong bp, trong t chn bn tri bp l v{ ngn
gia pha bn phi nhn t trong ra." John s nhn ti vi mt n ci bit n v{ ni: "Cm n
em v ~ ni chi tit nh th!"

Ti c th khng bit chnh xc v tr ca vt , nhng ti bit l n gn ch ti ni. Ti cng

bit rng nu ti a ra mt ch dn chi tit, anh y s khng ngi tm kim tip.

M hnh nghin cu Witkin tp trung nghin cu cch m chng ta tip nhn v x l thng tin.
Chng ta hy xem xt s khc nhau gia nhng ngi c thin hng tng th v phn tch khi
hc c|c k nng.

LU

Phong cch hc ch o s nh hng n cch bn nghe, thng tin bn ch v quyt nh

nhng g bn nh.

Khi mt ngi c thin hng tng th nghe mt thng tin mi, h ch nghe thy "ct li" ca
vn . H c th nhanh chng nm bt c ch hoc chnh v{ i khi thy mnh i trc
c ngi ang din thuyt. V h khng c thi quen lng nghe cc chi tit, nn i khi ngi ta
cho rng h khng tp trung. Nhng tht ra, h ~ nm c nhng iu c bn v khi qut
c vn ang ni n. Tr phi ~ kh cng rn luyn cch lng nghe cc chi tit, nu khng
h rt d b qua nhng phn quan trng ca bi ging.

Mt b m hi a con c thin hng tng th c trng: "Hm nay trng con ~ l{m g
no?"

a con gi ho hng tr li: "M i, hm nay vui lm! Chng con hc v phn s. C gio v
mt chic pizza c hnh nhn hiu Mercedes, v ri chng con u c n pizza!"

B m hi lng hi: "Th con c bi tp g khng?"

a con gi ngc nhin: "Bi tp y ? Con khng ngh l{ c. Con khng nghe thy c gio ni g
v bi tp v nh c."

a tr mang thin hng tng th n{y ~ qu| ch ti vic tri nghim lp hc m{ khng
tm ti nhng chi tit nh{m ch|n nh b{i tp v nh.
Cn nhng ngi c thin hng phn tch, khi nghe thng tin, thng ch cc chi tit. H
thm ch cn c th nhc li chnh xc li l ca ngi va ni. Nhng vi h, nm c khi
qut m cc chi tit ny nhm n li l vic kh khn. V d, mt ngi mang thin hng
phn tch c th k vanh vch din bin, s kin ca mt cu chuyn nhng li khng th gii
thch ch ca cu chuyn . Ngi mang thin hng phn tch cn tp cch thy c v
thu hiu bc tranh ton cnh.

LM THEO CH DN

S khc bit gia nhng ngi c thin hng tng th ch o v nhng ngi phn tch ch
o th hin rt r qua cch nghe v lm theo ch dn. V d, khi cha m hay gi|o vin a ra
mt ch dn, mt ngi c thin hng phn tch s nghe rt chm ch, v{ bt tay vo vic ngay
lp tc. Cn mt ngi c thin hng tng th cng c th lng nghe, nhng s lin tc yu
cu nhc li ch dn. H s ch lng nghe nhng g cn lm, khng nht thit l cch lm c
vic . Thm v{o , h d b mt tp trung v mi bn khon xem cn nhng g khng c
ni n.

Trong mt lp chin lc dy hc gn }y, ti chia c|c gi|o vin th{nh hai nhm - tng th v
phn tch. C hai nhm phi thit k mt bi ging v Thuyt tng i ca Einstein sao cho
ph hp nht vi nhng hc sinh mang c tnh tng th. Do mt s gio vin vn m h v
thuyt ny, nn mt gio vin vt l ~ tng qut li vn trong 10 pht.

Sau khi nhm ph}n tch ~ chia s xong k hoch dy hc chi tit, n lt nhm tng th ng
ln trnh by. H t ra c phn lng tng. Cui cng ngi i din nhm ni rng: "Chng ti
phi th nhn l{ ~ khng ch lng nghe bi ging v l thuyt ny. Khi gio vin vt l gii
thch, chng ti li mi ngh n nhng iu nh: Lm sao Einstein li ngh ra c nhng iu
ny? Phng th nghim ca ng y u gara ? Einstein c v khng? Khi chng ti quay tr
li bi ging th gi|o vin ~ ni xong mt ri. Chng ti u c chung cm gic l trng mnh
tht ngc nghch."

Nhng ngi c thin hng phn tch lun lun lng nghe n tng chi tit v rt d bc mnh
nu c b nhc i nhc li ch dn. H lun sn sng tin hnh cng vic v khng mun nghe li
nhng g ~ bit. Ngc li, nu ta ni vi nhng ngi c thin hng tng th rng ch dn s
khng c nhc li v h buc phi ch nghe ngay t ln u, h s tr nn cng thng v
nhiu kh nng l{ khng th l{m c.

Vy nu bn l ph huynh hay gio vin, lm th n{o dung ha c nhu cu ca c hai

nhm ny? Cho d tr li cho cu hi ny khng h n gin, v{ dng nh khng c cu tr li
tha m~n ho{n to{n, nhng nu l{m r c mc ch kh|i qu|t trc khi i v{o chi tit, bn s
c th a ra c|c ch dn m khng cn phi nhc li nhiu ln. Trc ht, hy ni r hm nay
chng ta s hc g, ri sau mi cp n cch tip cn. V d, bn c th ni nhng c}u nh:
"Chng ta s hc v ba nguyn nhn chnh ca cuc ni chin. Cc em s phi tm hai v d cho
mi nguyn nhn m chng ta tho lun. By gi c s ch cho cc em thy phi tm cc v d
}u."

Trong mt s trng hp, nu qu trnh hay khi nim c cp n qu phc tp, bn nn

ng vin nhng hc sinh c thin hng phn tch t ra khoan dung mt cht i vi nhng
hc sinh c thin hng tng th. Xt cho cng, nu nhng hc sinh c thin hng tng th
khng hiu c ngay ln u tin v thy c khng nhc li, th chnh nhng hc sinh c thin
hng phn tch ngi cnh s l nhng ngi phi gii thch li.

T CHC V QUN L THI GIAN

Nu phi suy o|n v phong cch ca mt ngi dy qun l thi gian, th bn o|n l{ phong
c|ch n{o? ng y, l phn tch. Cn nhng ngi nh tham gia cc kha hc ny? Li ng, l{
nhng ngi c thin hng tng th! Cho d c hai phong c|ch n{y u c th t t chc bn
th}n th{nh cng, nhng h lun c c|c quan im v t chc v qun l thi gian khc nhau.
Gi th bn ~ hiu ti sao thi kha biu c dng trng hc v cng s thng khng
hiu qu ri ch?

Mt gio vin ting Anh mang c phong cch phn tch c gng thuyt phc cc hc sinh trung
hc ca c xp giy t vo cc cp ti liu chia theo ch . Cho d tt c hc sinh u rm rp
lm theo, vn c mt cu b, mang c tnh cch tng th, khng mang theo cp ti liu bao gi.
Cu ta lun mc mt chic |o kho|c qu}n i c rt nhiu ti v lun chun b sn bt giy. Cui
cng, bun phin v cu b nht nh khng chu nghe li, c gio ting Anh quyt nh phi lm
mt iu g .

Mt hm, cui gi c bo c lp trc khi v li tp ti liu trn bn. C s chm im da

theo vic hc sinh c sp xp giy t ca mnh ng ch hay khng.

Trong khi cc hc sinh kh|c t ngay ngn tp ti liu trn bn, cu b kia ci chic o ca mnh
ra, treo ln gh v{ i v. C gio thn trng kim tra chic |o. V{ ng nh c o|n, mi ti l
mt ch , v{ trong khng thiu mt t giy no.

i vi nhng ngi c thin hng ph}n tch, ngn np l mi vt u c mt ch ring

v{ no phi v{o ng ch ny. Cn nhng ngi c thin hng tng th li thng cho l
mnh ngn np khi h c th tm c vt bt c khi no mnh cn, cho d c khi phi lc
tung c ng ln xn ln. Mc d nhng ngi c thin hng tng th thng trng chng c
v g l c t chc, nhng bn s ngc nhin v tc tm vt cn thit ca h.

V h thng trng hc truyn thng mang c trng phong c|ch ph}n tch, nn c|ch qun l
thi gian v sp xp dng c hc tp ca nhng hc sinh c thin hng n{y c |nh gi| cao.
Trong khi , }y ng l{ vn nan gii i vi nhng hc sinh c thin hng tng th.
Phong cch tng th thng khng ph hp vi trng hc truyn thng.

Nu bn l ph huynh ca mt a tr c thin hng tng th, lc n{o trng cng c v lum

thum, ba bn, hy c gng gip n hiu s cn thit ca vic ngn np. Nu mc ch ca vic
ngn np l{ c th tm thy giy t v dng c hc tp d dng, th con bn cn phi m bo
c rng h thng ca n (d c v ba bn v thiu ngn np i vi bn) c hiu qu. Hy
kim tra xem con bn c th tm thy giy t n cn trong vng mt pht hay khng. Nu n
l{m c, th hin nhin l h thng c hiu qu. Cn nu khng, h thng ca n cn phi
ci tin.

Nhng ngi c thin hng phn tch v nhng ngi c thin hng tng th gp phi
nhng rc ri khc nhau trong kh nng t chc v qun l thi gian. Trong nhng trang tip
theo, bn s tm thy vn gp phi ca c hai phng ph|p v{ c|ch gii quyt cc vn .

CH}N DUNG NGI C THIN HNG PHN TCH

Tht kh lm vic khi c b ngt qung lin tc. Do xu hng bm sinh ca nhng ngi c thin
hng phn tch l ch ngh v duy nht mt th mt lc, v h s cm thy b gi|n on khi
ang tp trung vo th ny m li t nhin phi ngh v th khc. V th, nhng ngi c thin
hng ph}n tch thng lm vic tt hn khi mt mnh, v ch tham gia vo hot ng tp th
sau khi cng vic ~ c hon thnh. Nu bn l gio vin hay ph huynh ca mt hc sinh c
thin hng ny, th khi bn mun bo chng lm ci g hoc c g cn ni ngay gia lc chng
vn cha ho{n th{nh bi tp, tt nht l{ ng ct ngang lm chng mt tp trung. Hy vit vic
ra v{ ni chuyn khi chng ~ ho{n th{nh cng vic.

C qu nhiu cng vic phi sp xp mt lc. Nhng ngi c thin hng phn tch lun lun
lm vic tt hn nu bi tp hay cng vic c chia ra thnh nhiu phn hoc nhiu giai on
nh. i vi h, to nn khc bit ln mt lnh vc nh c nhiu ngha hn l{ to nn khc
bit nh cho mt lnh vc ln.
Ngay trc |m ci ca chng ti, c tnh tng th ca ti ni ln khi phi i mt vi nhng
cng vic pht cht v nhng iu "cht nh ra". Ti c lin tc nhc John, ch r c thin
hng phn tch ca mnh, nhng th nh: "Anh ~ ha l s ct c trc khi m anh n ri
y" v "Anh gi cho ng ta {m ph|n hp ng cha?" v{ "Khi anh ti Bc Seatle, anh nh
ly nhn ci nh." Cui cng, John ni: "Cindy, em nn lm cho anh mt c|i danh s|ch i." Ti
ngi vit nn nt danh sch nhng vic cn lm. Ti trnh by r rng tng th mt, |nh s
th t v{ mt khong trng trc mi s John c th |nh du nhng vic ~ l{m xong.
Ti t h{o a danh s|ch cho John, v{ anh lch s cm n ti. V{i pht sau khi i ngang qua
phng n, ti thy John ang vit li danh sch ca mnh. "Danh sch ca em c vn g vy?"
Ti ngc nhin.

Anh gi t giy va vit li ln. Danh s|ch c chia r rng thnh bn mc: "C| nh}n", "|m
ci", "Cng vic" v "Nhng vic khc". "Em trn mi th vo vi nhau," anh tr li, v hoi
nghi. "Em khng nn {m ph|n hp ng (mt cng vic cn thit) vi ct c (mt vic nn
lm khi c thi gian) vo cng mt danh sch!" Khi John sp xp xong danh sch ca ti, anh bt
tay vo lm vic mit m{i hon thnh tng vic mt.

Cn mt h thng c t chc. Nhng ngi c thin hng phn tch thng lm vic c hiu
qu nht khi nm c phng ph|p tin hnh cng vic, nht l khi h t mnh sng to ra
phng ph|p . Tu}n th thi gian biu hng ngy hay danh sch nhng vic cn lm l cch
hiu qu gip nhng ngi c thin hng phn tch gi c phong lm vic. Nhng ngi
c thin hng ph}n tch thng thy thoi mi nht khi h c th t t ra v{ t c mc
ch c th.

CH}N DUNG NGI C THIN HNG TNG TH

Xy dng c mt h thng c t chc d hn nhiu vic duy tr n. Nhng ngi c thin

hng tng th thng s hu mt h thng sp xp giy t v{ dng c gi l "chng cht
v min cng". Ban u, h lun ho hng sp xp mi th, nhng sau v{i bn ly th ny, th
n, dng xong h li nm tut vo chic hp nhng-th-cn-sp xp, nh bng s sp xp li
sau. Kt qu l{ trc khi h kp hiu chuyn g xy ra, th ~ c c mt chng giy t ln xn l
l xut hin v cn sp-xp-mt-cch-min-cng. Vi nhng ca ny, bn c th p dng mt
mo nh hu ch, l{ s dng h thng sp xp c{ng n gin cng tt, nh vy khi s dng
xong h s ngi xp li mi th. Chng hn nh c th dng nhng chic r to hay nhng cp
ti liu sc s chia theo cc mc c bn nht, nh th t nht cng s khuyn khch bn t giy
t tr li ng ni quy nh.
i khi, k c nhng ngi c thin hng tng th cng khng chp nhn c vic ba bn,
sp xp thiu khoa hc. Khi ti cui cng cng nhn ra mnh phi lau dn v sp xp phng lm
vic, iu u tin ti l{m l{ i ti ca h{ng. Ti say sa mua th t nhng r ng
mu sc, t nha n nhng cp ti liu xch tay. V khi tr v cng vi ng chin li phm,
ti li chng cn hng no bt tay vo sp xp, v th l ti li quay v lm vic - trong ng
ba bn.

Qu d mt tp trung. Nhng ngi c thin hng tng th thng quan tm nhiu th mt

lc. Khi h ang tp trung vo mt vic n{o , m{ c mt vic khc cn phi hon thnh xen
vo, kiu g th kiu, thay v lm cho xong vic u tin, h li bt u ngay cng vic mi v c
th lm song song c hai vic cho n khi c th g khc lm h sao nhng hn vic u tin.
Mt trong nhng cch hiu qu nht hn ch c xu hng d mt tp trung ny l lm vic
cng vi ngi khc. Bn c th ha vi ngi kia s lm xong vic ny mi bt tay vo lm
vic khc. V bn s phi ngc nhin khi thy lm vic vi ngi khc, bn s tp trung d dng
n nh th no.

"Em s lm" khng phi lc no cng c ngha l "Em s lm ngay by gi". Thng th nhng
hc sinh c thin hng tng th c rt nhiu tng hay, nhng theo |nh gi| ca ph huynh
v thy c th chng khng tch cc theo ui nhng tng n cng v h thng phi p
chng lm cho xong. Tr hon lun c sc cm d gh gm i vi nhng ngi c thin hng
tng th, v{ }y chnh l{ ngun gc ca nhiu xung t gia h v nhng ngi c thin hng
phn tch. Nu bn mun mt ngi c thin hng tng th lm mt vic g ngay, h~y c
gng cng lm vi h t nht cng buc h bt tay vo vic. V d, l mt ngi c thin
hng tng th in hnh, ti thng cn n mt th gi l "c hch". Tc l, ch cn bn chu
kh thc p ti lm vic trong v{i pht u, th ngay sau ti s c th t mnh tin hnh v
hon thnh cng vic.

MI THIN HNG MT MO LM BI KIM TRA

Cho d c hai nhm u chng mn m g vi nhng bi kim tra, th ni chung hc sinh c

thin hng phn tch vn khng t ra lo lng bng nhm c thin hng tng th. Nhm ny
lun c cm gic rng cc bi kim tra u mang tnh c nhn. V rng thy c ch mun chi
kh mnh v ct sao lm mnh cm thy ngu ngc. i vi nhng hc sinh ny, bi kim tra
thng qu trang trng v cng nhc, v{ i khi chng b kt qu km ch v khng tin mnh
qua c.
Ngc li, nhng hc sinh c thin hng ph}n tch dng nh i mt vi bi thi t tin hn.
Do bn nng ca nhm ny l phn tch thng tin ra thnh nhiu phn nh, nn chng d dng
chia bi kim tra thnh nhiu phn v gii quyt ln lt. Nu mt hc sinh c thin hng
phn tch trt mt b{i thi, thng th l do l{ ~ khng c chun b k ch khng phi do
cu ta ngh rng gio vin c tnh |nh trt mnh.

Mt trong nhng kh khn ln nht ca hc sinh c thin hng tng th l d c th d dng

hiu khi qut vn nhng c|c em li gp rc ri vi nhng bi kim tra i v{o chi tit v c
th m{ dng nh ch sinh ra d{nh cho nhm c thin hng phn tch. Nu nhng em c
thin hng tng th t tin hn v k nng l{m b{i kim tra c bn, chng s thy rng mnh
thng minh hn rt nhiu so vi im s trn bi kim tra kia.

C ti v ch Sandee ca ti u c thin hng tng th. Chng ti ang ni chuyn vi mt

gio vin vt l th Sandee c mt cu hi th v: "Nu mt ci l vi sng c th nhanh chng lm
nng, ti sao ngi ta li khng ngh ra mt th c th lm lnh ngay?" Gi|o vin ci khoan
dung v ni rng l{ mt iu i ngc li cc nguyn l t nhin. Ri ng kin nhn nu ra
v gii thch c|c nguyn l . Khi ng y ni xong, nhng g cn ng li trong u ti ch l cu
hi ca ch Sandee. "ng , nhng nu mt ci l vi sng c th nhanh chng l{m nng"
Nhng nguyn l m{ ngi gi|o vin gii thch ch tho|ng qua u hai chng ti m thi.

Chng ti, mt ngi phin dch hon ho cho nhng tnh hung nh th ny, can thip. "N l
nh th ny ny," anh gii thch. "Gi s em c 1000 qu bng bn trong mt ti li treo trn
trn nh. Nu em m ti ra, nhng qu bng s nhanh chng trn ra khp phng. l{ nguyn
l ng sau chic l vi sng. V{ o ngc quy trnh , em s phi nht li tng qu bng
b{n, t chng tr li ti li, v treo ln trn nh."

Gi th ti ~ hiu. Ti vn cha th c tn nguyn l v{ l{m mt bi kim tra nghim tc,

nhng ti ~ hiu c cch n vn hnh ra lm sao. Tht khng may cho nhng ngi c thin
hng tng th chng ta, mt khi ~ khng qua c bi kim tra v cc chi tit mang tnh
phn tch th d c hiu c nguyn l tng th, chng ta cng kh lng t c kt qu cao
trng hc.

Gn }y, ti ~ yu cu mt s nhm hc sinh trung hc th a ra c|c mo lm mt bi

kim tra xut sc. Trong khi nhm thin hng phn tch ngay lp tc cn nhc, v{ suy ngh
nghim tc, th nhm thin hng tng th li o o lit k ra nhng th nh: "|nh mt knh
|p trng khi phi lm bi", "Bo chy gi", v "Dng dao nhp ca mu nh git ln bi kim
tra gio vin cm thy thng hi."
Sau khi bn bc mt hi, nhng hc sinh c thin hng phn tch v tng th c kinh nghim
i ph v{ i ph thnh cng vi cc loi bi kim tra ~ chia s mt s b quyt. Tht khng
h kh c th nhn ra s khc bit gia hai danh sch ny.

Mo lm bi kim tra cho hc sinh c thin thng phn tch

c lt qua mt lt bit c bao nhiu cu hi t lun, bao nhiu cu trc nghim hay
bao nhiu cu tr li ng-sai. Sau ph}n chia hp l thi gian lm bi.

Tr li cc cu hi d trc; li nhng cu c v kh v phc tp sau.

Gi bn hoc ni l{m vic ngn np; nh vy s khin bn tp trung hn khi l{m b{i.

Lun mang d tr thm bt cho bi kim tra.

Mo lm bi kim tra cho hc sinh c thin thng tng th

Gi kim tra nn n mc thoi mi.

n mt th g trc khi l{m b{i khng b i.

Sau khi t n tp, tp trung thnh tng nhm nh kim tra ln nhau.

Khng nn n lp qu sm trong ng{y thi khi b vic nhi nht kin thc lm hoang
mang thm.

Trong mt bi pht biu ngn hi tho thanh nin, ti thy mt c b lp by lng nghe
rt chm ch v{ h{o hng nhng iu ti ni v phong c|ch v{ k nng hc. Khi bi pht biu
kt thc, c b phng ra ca v ht ln vi c bn: "Ny, Stacy! Mnh khng ngc - mnh l tng
th!"

NHN DIN PHONG CCH GIO VIN

Khng gio vin no ch thun ty c thin hng tng th hay ph}n tch. Nhng vic quan st
cc biu hin v s thch ca thy c gi|o cng rt c ch i vi hc sinh. Vic s gip cc em
hiu ti sao vi mt s gio vin, chng li cm thy gi hc kh khn n th.

C th cc bc ph huynh v hc sinh s ngh rng tt nht l gio vin v hc sinh nn c cng

phong cch hc. Tuy nhin, khng nht thit phi vy. i khi, tt nht li l{ mt hc sinh c
thin hng tng th in hnh trong lp hc ca mt gi|o vin c thin hng phn tch.
Gi|o vin c thin hng phn tch s a ra cho hc sinh c thin hng tng th cu trc bi
r r{ng hn, v{ i khi mt hc sinh c thin hng phn tch li t kt qu tt nht trong lp
hc ca mt gi|o vin c thin hng tng th bi v , cu ta hc c cch nhn ra bc
tranh tng qut thay v ch chm chm ch v{o c|c chi tit.

Do hu nh tt c c|c gi|o vin u l s kt hp gia hai phng php, nn quan trng l phi
thy c gi|o vin i hi hc sinh c phong cch hc n{o. Nhn ra c gi|o vin trng i g
hc sinh cn quan trng hn vic tm hiu phong cch ca gi|o vin . gip bn nhn
din c phong cch hc tp m gio vin ca con mnh i hi, ti s lit k ra nhng biu
hin r rt nht.

Mi trng lp hc

Bn hon ton c th x|c nh c gio vin l mt ngi c thin hng tng th hay phn
tch ch bng cch quan st lp hc ca gi|o vin . Mt gio vin c thin hng tng th
thng sp xp phng hc gn nh nh{ ca mnh. Phng hc s c nhng bc tranh treo tng,
cy cnh, thm, v gh b{nh. Di mt ca nhng ngi c thin hng ph}n tch, ni n{y
trng ht nh mt b~i r|c. Nhng i vi nhng ngi c thin hng tng th, }y ng l{
mi trng hc l tng.

Ngc li, phng hc ca mt gi|o vin c thin hng phn tch trng li c v n iu. Bc
v{o cn phng , bn c th tm thy hng dn khi c ha hon, bng thng bo hng ngy,
nhng biu lin quan n bi hc hm . Nhng th kh|c u b cho l lm mt tp trung.
Nhng gi|o vin c thin hng ph}n tch thng gi phng hc ca mnh cng sch, cng
ngn np cng tt hc sinh hon ton tp trung vo bi hc ch khng b sao nhng bi mi
trng xung quanh.

Trong mt kha hc h t chc cho cc gio vin, mt gi|o vin c thin hng phn tch ni
rng c ~ chun b rt k cho k hc ti. C ~ vit sn cc k hoch cho tng thng mt ln
bng thng b|o. V{ c ~ b cc gio vin c thin hng tng th phn i kch lit.

Cch t chc lp hc

Nhng gi|o vin c thin hng phn tch gn nh lun lun in sn bn ni quy lp hc v pht
cho c lp t u nm. C|c lut l v hnh pht u c nu r trnh thc mc hay nhm
ln.
Nhng gio vin c thin hng tng th s ch c mt hay hai ni quy c bn. V d nh: "C
x tt v lch s vi ngi khc" hay "Tn trng ngi kh|c". Sau , ty tng tnh hung m
chnh gio vin s trc tip ng ra gii quyt.

Th|i i vi hc sinh

Nhng gi|o vin c thin hng tng th coi t tin l yu t c bn to nn thnh cng v h s
bi dng cho hc sinh phm cht n{y trc khi i v{o ging dy chuyn mn. H tin rng
ngi ta s khng th thnh cng tr phi t tin vo bn thn mnh.

Nhng gio vin c thin hng ph}n tch cng |nh gi| cao s t tin, nhng h li tin rng
ngi ta s ch t tin khi ~ c c thnh cng. Vy nn hu ht c|c gi|o vin c thin hng
phn tch s t ra nhng tiu chun cao v c v kh thc hin cho cc hc sinh, v h mong
mun chng s gt h|i c thnh cng, nh s t tin hn v{o bn thn.

V th, i khi tht kh cho nhng hc sinh c thin hng tng th hiu c l nhng gio
vin c thin hng phn tch rt quan t}m n chng. Trong thc t, c hai nhm gio vin
u thng hc sinh nh nhau, h ch th hin theo cch khc nhau m thi.

Gi s mt bui hp ban gim hiu c xp vo lc 3 gi chiu. 2 gi 55 pht, mt gio vin

phong c|ch ph}n tch ang i trn h{nh lang tin v phng hp. Mt hc sinh gp kh khn
ti gp gi|o vin v{ xin gip . iu d xy ra nht l{ gi|o vin s dng li, trn tnh hc
sinh v{ hn gp sau, c th l ngay khi bui hp kt thc hay trc gi hc sng hm sau.

Cn nu hc sinh gp mt gio vin c thin hng tng th th sao? Kh nng ln l gio

vin s khng ti c bui hp. C ai trong s hai gio vin ny quan tm nhiu hn n
hc sinh khng? Khng. C hai ngi u thng hc sinh ca mnh nh nhau, ch c iu h
th hin khc nhau m thi.

Cch truyn t bi hc

Khi cn truyn t ni dung bi hc, nhng gi|o vin c thin hng ph}n tch thng thuyt
ging rt nhiu, ch trng cc hot ng c| nh}n, v{ c|c b{i c. H khuyn khch hc sinh lm
vic c lp v{ i vi nhng hc sinh c thin hng tng th, h c v khng my thin cm.

Mt gi|o vin c thin hng tng th li thng u tin t chc nhng bui tranh lun, cc
hot ng nhm v phong cch hc h tr ln nhau. V c|c gi|o vin n{y thng mun hc sinh
t nhn thy mn hc quan trng vi bn thn chng, nn h c xu hng chia s kinh
nghim ca mnh v mun hc sinh l{m theo tng t. iu ny c th khin nhng hc sinh c
thin hng phn tch cm thy kh chu v mt kin nhn.

Cch chm im

Cc gio vin c thin hng phn tch gn nh lun lun c mt thang im c nh. Nu quy
nh t 92 n 100 l{ thang im A v mt hc sinh t 91.8 im, gi|o vin c thin hng
phn tch s cho hc sinh im B. H lun c nhng tiu chun cho im r rng, v hc sinh
c th tin tng l{ im s n{y l{ ho{n to{n chnh x|c. C|c gi|o vin c thin hng phn tch
c v kim li khen, nhng mt khi h ni "Tt", ng l{ li khen tt nht m bn c th
nhn c.

C|c gi|o vin c thin hng tng th li khng thch qu rch ri, chi li trong chm im. Nu
92 l{ c mt im A v mt hc sinh c 91.8, gi|o vin c th cho rng l{ mt im
" tiu chun nng", da vo s chm ch ca hc sinh . Nhng gi|o vin n{y cao s tham
gia vo tit hc v c th cho im da trn ng gp v{o gi hc trn lp hay s nng n trong
cc hot ng nhm. H thng ho phng dnh cho hc sinh ca mnh nhng nhn xt tch
cc, khen ngi chng v nhng th c th chng lin quan g n lp hc.

Ph huynh v hc sinh cn phi hiu l{ phng ph|p ca gi|o vin ng gp rt ln vo thnh

cng ca hc sinh. Cha kha ti thnh cng l hc sinh phi hiu c nhng g gio vin
ang l{m v{ nhng g gi|o vin ang i hi chng.

Chng ta khng th c phn loi tt thy mi ngi vo nhng chic hp v ni c c phong

cch hc ging nhau l ging nhau tt. S tht khng hp l nu c c gng phn loi tng
ngi. ng l{ mt ngi c th-theo trnh t, mt ngi tru tng-theo trnh t, mt ngi
tru tng-ngu nhin hay mt ngi c th-ngu nhin c th mang tt c c|c tnh c|ch c
trng chng ta g|n cho nhm ca h nhng h khng th ch mang tnh tng th hay ch phn
tch c.

iu ny c th gy bi ri v kh hiu. C th bn s ngh rng vic mt ngi c th-theo

trnh t c thin hng tng th l{ iu khng th. Th m{ c y. V mt ngi tru tng-
ngu nhin cng c th mang m tnh ph}n tch nh thng.

V bn khng th hon ton thuc v mt phng ph|p duy nht, hy thm vo bc tranh
tnhng th m bn cho l th hin tnh cht phn tch hay tng th. Hy xem v d sau ca mt
cu b tru tng-ngu nhin c thin hng tng th c tng cho ring mnh.
KT LUN

X l thng tin l{ iu c bn trong gn nh tt c mi vic ta l{m h{ng ng{y. X|c nh c

cch tip nhn thng tin ca mnh, tng th hay phn tch, c th gip chng ta thot ra khi
phong cch hc ca chnh mnh v{ khai th|c c phng ph|p hc hon ton khc. M thm
ch ch ring vic bit c rng ta c th thay i n{y ~ rt c gi tr, khng ch trong mi
trng hc tp ni ring m{ cn trong mi trng lm vic v giao tip ni chung. Nu khng
hiu nhng g bn mun ni, lm sao ti bit c bn ang ni c|i g?
CHNG X. CHNG TA C TH THNG MINH THEO BAO NHIU
CCH?

Bn c thy mnh thng minh khng?

Lm sao bn bit mnh thng minh hay khng?

M xt cho cng th ai quyt nh iu ny?

Vi th h ph huynh tr li }y ~ dn i n ch ph thc cho cc bi kim tra IQ quyn |nh

gi lc hc ca con mnh v ly l{m c s chn chng trnh ph hp cho tr. Nu bn c
cun sch ny, chc hn bn s nhn ra l{ phong c|ch n{o cng u c th thng minh. V s
thng minh mi phong cch biu hin hon ton khc nhau. Ch l{ chng ta ~ c hun
luyn tr thnh nhng bc ph huynh, nhng thy c gio ch chm chm cng nhn mt vi
kiu thng minh nht nh theo chun mc ca trng hc truyn thng: logic v{ k nng to|n
hc, t ng v{ k nng truyn ti thng tin qua bi vit, v kh nng ph}n tch v{ t chc. Nu
bn hay con bn li thng minh theo kiu khng c trng hc cng nhn, bn s d c xu
hng ngh rng nhng ngi kh|c thng minh v{ th{nh cng hn mnh. Nhng iu khng
h ng!

V{i nm trc, Howard Gardner, gi|o s trng Havard, ng thi l mt nh nghin cu xut
sc, ~ cng b nhng bng chng thuyt phc chng minh rng con ngi s hu nhiu loi
hnh thng minh. Mi loi hnh thng minh li do cc phn khc nhau trong no b chi phi. Cho
n nay, gi|o s Gardner ~ ph|t hin ra by loi hnh, v ng vn ang tip tc nghin cu
tm ra nhng loi hnh khc.
Cc nh gio dc nhanh chng nhn ra tm quan trng ca nghin cu n{y, v{ ~ cho th im
p dng phng ph|p dy hc a dng ph hp vi tng loi hnh thng minh trong trng
hc. Mt khi c p dng i tr, m hnh nghin cu ca gi|o s Gardner chc chn s lm
nn thay i su sc trong cng cuc ci tin trng cng M. Khng cn kiu hc vt v ra
sc nhc i nhc li cc s kin cho nh, phng ph|p gi|o dc a tr thng minh s gip bn
tr t tri nghim mn hc qua thc h{nh. Khng cn n gin l hc thuc lng din bin cc
cuc ni chin v cc cuc xung t, hc sinh s c hiu l do ti sao chin tranh li din ra
v nhng g cn l{m tr|nh c n. Khng ch dng li vic truyn dy l thuyt n
thun, phng ph|p gi|o dc a tr thng minh s gip hc sinh nhn ra v tn dng th mnh
thng minh t nhin ca mnh x l mi cng vic, nh t c thnh tch cao trong hc
tp.

Chng n{y s a ra tm lc khi qut nghin cu quan trng n{y. tm hiu k hn, bn
c th tm c cun Nhng khung hnh ca tr c ca Howard Gardner v cun 7 loi hnh thng
minh S|ch ~ c Alpha Books chn dch v xut bn. ca Thomas Armstrong.

Khc vi nhng c im v phong cch hc m{ chng ta ~ ni n cc phn trc, nghin

cu ca Gardner ch ra rng thng minh khng phi l bm sinh, v{ n cng khng bt di bt
dch trong sut qu~ng i ca mt con ngi. N hnh th{nh, thay i, v pht trin theo thi
gian v theo nhng c hi m{ c|c c| nh}n c c. Cc bc ph huynh v cc nh gio dc cn
phi nhn ra v tn trng tt c cc loi hnh thng minh ca mt a tr. Cc bi kim tra IQ
ch c th |nh gi| thc lc ca hc sinh theo tiu chun h thng gio dc truyn thng hin
nay, ch cha th ni trc c tim nng th{nh cng ca hc sinh khi chng ri gh nh
trng.

Hiu trng ca mt trng t gn }y ~ tha nhn rng ban gim hiu a thch nhng hc
sinh truyn thng, thuc phong cch sp xp theo trnh t v{ ngoan ngo~n hn. "Nhng," b{
chia s, "chng ti cng rt lng vi nhng hc sinh hay gp kh khn trn lp hc, v
chng thng li l nhng ngi kim c rt nhiu tin v quay li u t vn v{o trng."

Theo pht hin ca Gardner, ai cng c th hc cch s dng c 7 loi hnh thng minh, cho d
hu nh mi ngi thng ch c th gii 2 hay 3 loi v gp kh khn trong vic dng nhng
loi hnh cn li. Nhng m t vn tt di }y s gip bn d d{ng x|c nh c mnh gii
kiu no nht. Khng ni n nhng g bn ~ c dy, bt c v tt c nhng kiu thng
minh n{y u ni ln rng bn thng minh. V hy nh rng, khng ai gii mi th c!

V ngn ng
Kiu thng minh v ngn ng lin quan n kh nng ngn ng, v nhng ngi s hu kiu
thng minh n{y thng rt gii vit, c, ni v tranh lun. Rt nhiu nh bo, nh gio v nh
th c ch s thng minh ngn ng rt cao. V v nhng bi kim tra IQ truyn thng thng
thin v |nh gi| kh nng ngn ng nn nhng ngi c kiu thng minh ngn ng thng
c cho l rt thng minh. H l nhng ngi c vn t vng phong ph, s dng ngn ng
rt linh hot v{ c bit gii trong c|c tr chi lin quan n t vng v ng ngha.

Chng ti, John, c ch s thng minh ngn ng rt cao. Anh dng ngn ng rt chnh xc v
thng la chn t rt k trc khi ni. Khi chng ti cn ang hn h, gia chng ti ~ n ra
mt cuc ci v ln. Ti khng gii xin li, nhng trong mt khonh khc him c, ti c nut
lng t trng v nn ra cu: "Em cm thy mnh c li." Anh bnh tnh ni: "Cm thy c li l
mt trng thi; cn xin li l mt ng t. By gi th em ang cm thy c li hay em ch xin li
thi?" Cho d bui chiu hm khng ai ni vi ai cu no, ti nhn ra vi John, cch din t
quan trng n th no.

Ch v bn khng c nng khiu ngn ng khng c ngha l{ bn khng th pht trin k nng
v chinh phc x hi |nh gi| cao k nng n{y. Cun 7 loi hnh thng minh ca Armstrong, ~
lit k c mt danh sch di nhng vic bn c th l{m pht trin kh nng ngn ng cng
nh c|c kh nng kh|c.

Tnh ton logic

Kiu thng minh v tnh to|n logic lin quan n kh nng x l cc con s v l lun logic ca
c nhn. Cho d phi tha nhn rng ch cn ngh ti kiu thng minh n{y thi ~ lnh sng
lng, nhng ti tin rng mi ngi t nhiu u cn c nhng hiu bit c bn v ton hc v
logic. Mt iu chc chn l, nu gii tnh ton logic, bn s t c im rt cao trong bi
kim tra IQ truyn thng. Nhng ngi c thin hng thng minh tnh to|n logic thng l
nhng nh khoa hc, ton hc v trit gia v i. ng dng ph bin hn ca loi hnh ny l cn
bng chi tiu v hiu c tm quan trng ca n quc gia.

Nhng ngi bn c thin hng phn tch v phong cch sp xp theo trnh t ca ti thng
t ra kinh ngc khi bit ti khng bit cn bng chi tiu ca mnh. D ti vn gi nhng cuc gi
ngi nhn tr tin tit kim, v{ ti cng khng bao gi phung ph mt tm sc no c,
nhng ti vn gp kh khn vi vic tnh ton chi tit ti khon ca mnh. Ngc li, m chng
ti lun kim tra ti khon ngay lp tc sau khi chi tiu. i vi ti, n gin ch cn i ngn
h{ng nh k v{i nm mt ln v bt u li t u.
Bn nn hiu rng thng minh tnh to|n logic khng c ngha l{ bn phi l mt thn ng ton
hc. C qu nhiu th trong cuc sng ca chng ta lin quan n nhng b n ca th gii khoa
hc n mc hu ht chng ta d t d nhiu u ~ tng s dng n kh nng thng minh
tnh ton logic ny, ch c iu l khng h hay bit. C th l nu chng ta dp c nh kin:
h ngh n nhng con s v logic l thy kh khan, cng nhc th chng ta c th a chng li
gn gi hn ti mi ngi.

Khng gian

Kiu thng minh v khng gian cho chng ta kh nng t duy bng cch ti hin s vt, hin
tng thnh nhng hnh nh sng ng trong tr no. Nhng ngi c kiu thng minh ny
thng ch cn nhn mt vt l ch ngay ra c cn chnh sa chi tit n{o chng trng p
hn hay c |o hn. Nhng ngh nghip i hi dng thng minh khng gian bao gm kin
trc, ha v v k thut. Trong hu ht tnh hung, nhng ngi c ch s thng minh khng
gian cao c kh nng thin bm nhn ra d dng tim nng ca mt vt.

Gi|o s mn thng k ca ti hi trung hc l mt ngi c ch s thng minh khng gian cao,

lun ni rng ng l mt ngi c trc gic. "V d nh," ng ni, "khi mun ti mt ni cha
tng n, ti ch cn nhn vo bn v ghi nh. Trn ng i, ti ch vic hnh dung ra bn
v c th li xe mt cch trc gic thng n ."

Nhng ngi khng c kiu thng minh khng gian s d dng nhn thy rng kh nng nh v
im n ca ngi gi|o s kia chng lin quan g n trc gic. Ch l kh nng ni tri v
khng gian ~ gip ng t|i to chnh xc hnh nh ca chic bn trong t}m tr m{ thi.

Bn c th s nhn ra mt bi tp v khng gian trong bi kim tra IQ truyn thng nh kiu bi

c nhng khi hp vung c tri phng ra, vi yu cu l bn phi tm ra mt no trn
cng nu chic hp c gp li. Bi tp ny nhn c quen khng?

Nhng hnh vung ny s c gp li thnh mt khi hp h mt mt trn cng.

Mnh hp c ch ci no s l mt |y ca chic hp ?
ng t cho mnh l ngc nghch nu bn khng tm ra c cu tr li!

m nhc

Kiu thng minh v m nhc th hin qua nhng giai iu t nhin, v nhng ngi c kiu
thng minh n{y thng c v nh ang sng trong mt bn nhc. Cho d khng c "tai nhc"
hay "cht ging tuyt ho", bn vn c th s hu kh nng v m nhc. Rt nhiu ngi cn
phi nghe nhc th mi c th lm vic, v h thng thy mnh g nhp chn mt cch gn nh
l v thc. Nu c ch s thng minh v m nhc cao, bn c th nghe nhc theo phong cch
phn tch, v thy c nhng sc thi m nhng ngi khc c th khng thy c.

Cathy, mt ngi m tr, ni vi ti rng c cm thy mnh v c con gi Michelle 10 tui khc
nhau r rt. "Cho d chng ti u c thin hng m nhc," Cathy ni, "Michelle c xu hng
rt thch phn tch cc bn nhc, v ti cm thy khng thoi mi khi nghe nhc vi con. Khi
chng ti cng nghe mt bn giao hng, c b s tm dng bn nhc li v{ reo ln: y, m
nghe ny. M c nghe thy ting kn Ph|p khng? Khi ti cn ang |nh vt nghe ra c
ting , th n ~ ph|t hin ra c mt on ghita bass rt hay. Cn ti ch ngh n gin rng
l{ mt bn nhc rt hay m thi!"

Rt nhiu a tr b li cun bi m nhc v rt mun c chm tay vo nhng dng c m

nhc nh v trng. Nhng tht khng may, khi mt ngi trng mun ct gim chi ph, m
nhc s l mt trong nhng mn u tin b tm dng. C rt nhiu c|ch chng ta c th s
dng kh nng }m nhc nh hay trn lp hc, v nu chng ta c gng hn trong vic pht
trin th mnh m nhc ca l tr, th s c lc chng ta h|t khen chng!

Vn ng thn th
Kiu thng minh v vn ng thn th phn nh mc kh nng vn ng hoc cc hot ng
ca c th. }y thng l kiu ca nhng ngi c i b{n tay t{i hoa, v d nh c|c b|c s phu
thut hay cc th my; nhng ngi mang ngh thut n vi cuc i, nh nhng din vin v
ngh s; nhng ngi theo ui s kt hp gia c ng c th v cc chin thut, nh c|c vn
ng vin v hun luyn vin. Cho d c|c trng hc vn rt nhit tnh a v{o ging dy cc
mn th dc v cc hot ng th thao, nhng ngi c kiu thng minh v vn ng thn th
vn khng c cho l thng minh. Trong thc t, c nhng hc sinh l nhng vn ng vin
xut sc nhng v khng c kiu thng minh v ngn ng nh nhng hc sinh kh|c nn thng
b d bu l "t chi pht trin". ~ n lc chng ta phi nhn ra v{ |nh gi| cao kiu thng
minh ny thay v ch coi kiu mt sch ngoan ngon mi l thng minh.

C hai ch em n gp ti sau bui hi tho v nhng loi hnh thng minh. H rm rm nc

mt k cho ti nghe cu chuyn v cha ca h, ng ~ phi b hc t lp 8 v kim sng bng
ngh th mc. Nhng ni tht v nhng tc phm ng lm ra cc k tinh xo v{ t hng. Cho
d iu ny chng t ng l{ ngi c tr thng minh v vn ng thn th, song ng vn lun
cm thy t ti. ng khng thi dn vt, day dt ch v ~ b nhi nht ngh rng ngi ta khng
th thng minh nu khng c hc h{nh n ni n chn.

Nhng ngi c kiu thng minh v vn ng thn th thng c th "cm nhn mi th t bn

trong c th ca h", v h c mt cuc sng vn ng khng ngng. Cng bt h ngi yn th
h s cng bt rt v kh tip thu nhng kin thc kh khan. V th thay v c ni p h phi
yn, chng ta nn khuyn khch h chuyn ngun nng lng ny vo vic hc sao cho hiu
qu.

X hi

Kiu thng minh v x hi thng i cng nhng ngi c kh nng thu hiu, |nh gi| cao v{
ha thun vi ngi khc. Kiu thng minh n{y khng c tnh trong nn gio dc truyn
thng, v nhng ngi s hu kiu thng minh n{y thng gp phi rc ri khi s dng n. H
c gic quan th su. H gn nh lun lun c th bit c ang c chuyn g, cho d cha ai
ni cu no. Nhng ngi ang cn bn b chia s lun lun tm n nhng ngi c kiu
thng minh ny.

Mt gio vin tha nhn rng c ~ khng s dng gio trnh truyn thng. Gio n ca c
ging mt cun nht k hn, v{ c vit v{o nhng g ~ lm, ch khng phi nhng g nh
lm. Mc d lun ln sn sn bi ging, nhng c mun ch n khi "nm" c hc lc ca
hc sinh mnh ri mi quyt nh s trin khai bi hc nh th no.
Thng nhng ngi thng minh kiu ny lm trong nhng ngnh ngh gip ngi khc
nh t vn v lun cm thy kh nng x~ hi l yu t quyt nh gip h thnh cng trong s
nghip. Cho d hon ton c th hc thng minh theo kiu ny, nhiu ngi vn khng thy
thoi mi khi h khng sinh ra ~ c t cht thng minh x hi.

C nhn

Kh c th nhn bit c nhng ngi c kiu thng minh c nhn v h thng ch th hin
lc mt mnh. Nhng ngi thng minh theo kiu ny c kh nng t thu hiu bn thn, bit
mnh l ai v mnh thch nghi vi th gii bn ngo{i nh th no. H thng dnh thi gian
nhn li bn thn, ngi thin v mt mnh. V{ cng chnh h l nhng ngi s hu ci ti
mnh m v tch cc hn hu ht nhng ngi khc, v chng cn phi nh kin ca ai
quyt nh cuc sng ca mnh.

Mt v d hon ho ca kiu thng minh c| nh}n c tm thy trong cun Ngi khch du lch
tnh c ca Anne Tyler. Nhn vt chnh, Macon, ni vi mt ngi bn ca mnh rng c y ni
qu nhiu. Macon, ngc li, l{ tup ngi ngh rng s yn lng cn hay hn c m nhc. Khi
v tt {i i, anh s ni: "Nghe ny, h ang chi b{i h|t yu thch ca anh y."

i khi chng ta hiu lm nhng ngi c kiu thng minh c| nh}n. Chng ta thng ni h
hay thu mnh v nht nht, trong khi h c mt c tnh bn trong rt mnh.

KT LUN

Khng bi kim tra n l no c th x|c nh c hay tin o|n c mc thng minh ca

mt con ngi. Ai cng c th chin thng nu bn cho h c hi th hin h thng minh
theo cch no. Chp nhn thuyt a tr thng minh gip ta |nh gi| c s khc bit gia nn
vn ha ca c|c nc khc nhau. V c th nn vn ha ca chng ta ch trng kiu thng minh
v ngn ng, nhng nhng ni kh|c, kh nng c v vit li phi nhng ch cho kh nng
khng gian. Chng ta cng bit cch phn bit v vn dng c nhiu loi hnh thng minh, th
h thng gio dc ca chng ta s c{ng c ci tin, v hiu qu hn.
CHNG XI. KT HP CC PHONG CCH

Ti va kt thc kha dy giao tip cp tc cho mt trm cnh st ln. Cnh s|t trng gi ti
v{o vn phng ca ng cm n v{ a ra mt ngh quan trng. ng a ti mt bn danh
s|ch y tn tt c nhn vin, bao gm cc cnh s|t, vn th v{ nhng nhn vin khc. "Ti
mun ch ghi phong cch hc ca mi ngi bn cnh tn ca h." ng nghim ngh ni.

Ti c nn bi ri trc mun phn loi rnh mch ca ng. Tuy nhin, nh th ti cng phn
n{o o|n ra phong c|ch ca ng y. Vy nn ti ni, "Vng, hy bt u vi tn ca ng. Ti nn
xp ng v{o phng ph|p n{o }y?"

ng suy ngh mt lc. "Ti l mt tru tng-ngu nhin," ng tr li, "nhng thc ra, ti thnh
thong cng l{ mt c th-theo trnh t. V{, ti c thin hng phn tch nhiu hn l{ tng th.
V ti tip thu bng th gic."

Ti ci. "Th th ti nn vit g bn cnh tn ca ng }y?"

ng nhu my v pht , nhng ri th d{i. "c ri, c ri, ti hiu ca c ri. Khng mt
phn loi ring l no c th c trng cho mt ngi. Nhng nu ti c mt danh sch cho bit
chnh x|c ang phi lm vic vi ngi thuc phong cch no th c phi d d{ng hn khng!"

Khi mi pht hin ra nhng phong cch hc ny, chng ta s lun c xu hng mun xp mi
ngi v mi th vo mt phong cch hc c th, phn loi v nht h vo mt ci hp. Nhng
mt khi ~ hiu r cc phong cch hc, bn s khng mt cng c gng phn loi mi ngi. Mi
ngi l duy nht, y nh du vn tay ca h vy. Cho d cc du vn tay trng c v ging nhau,
nhng khng c c|i n{o ging ht c|i n{o. i khi rt kh nhn ra s khc bit, nhng nhn
chung, chng rt r rng.

Trong cun s|ch n{y, ti ~ ln lt gii thiu vi bn nm m hnh phong c|ch hc khc nhau
gip bn hiu c mi con ngi l mt kt hp phc tp v{ c |o ca cc th mnh bm
sinh v cc s thch. Cng nhn li mt lt:

Phng ph|p ca tr no (Gregorc)

Nhn bit c tr no hot ng nh th no.

u tin v mi trng hc (Nh Dunn)

Thit k mi trng hc tp l tng.

Cc th thc ghi nh (Barbe-Swassing)

Chin lc ghi nh hiu qu.

Cch x l thng tin theo kiu phn tch-tng th (Witkin)

Phn bit c|c phng ph|p v{ c|c k nng hc hiu qu.

Thuyt a tr thng minh (Gardner)

Phn bit 7 loi hnh thng minh.

Mi phong cch hc c xp loi theo nm m hnh n{y u m ra cho chng ta thm hiu
bit v bn thn v nhng ngi xung quanh. Ngo{i nm m hnh n{y ra, cn c h{ng trm m
hnh nghin cu phong cch hc khc. Trong cun sch ny, ti ch chn gii thiu vi cc bn
nm phng ph|p ti thy t}m c nht, v ti ~ c c hi kim nghim tnh chnh xc v thit
thc ca chng, v{ cng bi v nm m hnh u c c s |ng tin cy. Gi th khi ~ thc
c v cc phong cch hc, bn s hiu ngha ca vic phn loi cc phong cch. Hy coi mi
m hnh nghin cu hay c|c ph}n tch b sung thm mt tng hiu bit mi ca bn, ch
khng phi l ph nhn hon ton, thay th tt c nhng g bn ~ bit.

a s chng ta cho d c c vn dng bao nhiu phong cch hc i chng na, vn thy rng th
mnh bm sinh v s thch ca mnh lun lun trc sau nh mt. V d, tnh cch ngu nhin
ca ti rt thch hp vi thin hng tng th ca ti. Ti khng gp kh khn hiu bn thn
mnh v lun bit chnh xc mnh cn g trong hu nh tt c tnh hung. Mt tri ca tnh nht
qu|n cao ny l nhng khi ti cn dng n phng ph|p tri ngc vi th mnh t nhin
ca mnh, ti cn phi rt k lut v lm vic chm ch, v ri cui cng ti lc n{o cng thy bc
bi v kit sc.

Mt trong nhng ngi bn thn ca ti thy mnh rt ngu nhin, nhng cng li c thin
hng ph}n tch. iu ny gy ra rt nhiu mu thun trong bn thn c. C cn nhng thng
tin c t chc v chi tit do phong c|ch ph}n tch quy nh, nhng l{ mt ngi c tnh cch
ngu nhin mnh m, c li kh lng t chc hay t}m n cc chi tit c. Cho n khi hiu
v cc phong cch hc, c ~ bit kho lo vn dng nhng c tnh tng chng rt tr|i ngc
nhau ca mnh t cn bng. C luyn cch s dng thin hng phn tch khi cn chi tit v
s dng c tnh ngu nhin khi mun thy c bc tranh tng qut.

Mt s ngi cm thy bc bi v dng nh chng ri trn vo phong cch hc hay giao tip
no c. Ti thng vui v a rng h hoc l rt cn bng, hoc qu ln xn. H t nhn ngay
l mnh rt ln xn, nhng ch cn hiu bit s}u hn mt cht, luyn tp thm mt cht cch s
dng cc phong cch hc, l h ~ bt u nhn ra th mnh trong tnh cch ca mnh, v d
d{ng thay i phng ph|p linh hot ty theo tng trng hp.

Mt trong nhng iu ct li khi bn v cc phong cch hc l{ phi lun ghi nh rng cc

phong cch hc l cc gi tr trung lp. Khng c phong cch no l tt nht. Khng c phong
cch ring l n{o thng minh hn phong c|ch n{o, cng nh khng c s kt hp phong cch
no l tt hay ti c. Cha kha nm cch bn s dng th mnh t nhin ca mnh nh th
no v bn sn sng hc hay giao tip theo cch c v kh vi bn n }u.

S DNG CC PHONG CCH HC CHIN U V CHIN THNG!

Sau nhng nm th|ng ging dy v phong cch hc cho hu nh mi thnh phn khn gi,
ti ~ ph|t hin ra quy trnh t hiu cho n s dng thnh cng cc khi nim v chin lc v
phong cch hc. Theo , d l{ tr con hay ngi ln cng u tri qua nm giai on.

Giai on mt - Nhn thc

Khi pht hin ra nhng im khc nhau gia cc phong cch hc, chng ta mi giai on nhn
thc. S c rt nhiu ting "! Ra th" v nhng khm ph mi c lm sng t, v{ thng th
chng ta ly lm th v v ~ kh|m ph| ra "bn cht" ca mnh. i vi nhiu ngi, n va lm
yn lng, nhng cng va gy lo ngi v ha ra cn c nhng ngi cng nhn cuc sng ging
mnh. c bit l nhng a tr vn gp kh khn trong vic hc s rt ho hng khm ph ra
rng chng cng thng minh, v{ s ho hc cho chng ta bit chng thch g v phi th no th
chng mi hc vo nht.

Giai on hai - Chia nhm

Sau nim vui ban u ca pht hin mi, giai on tip theo c th khin chng ta lo lng. Khi
quan st tnh cch ca nhng ngi c phong c|ch tr|i ngc, chng ta d ngh rng phong
cch ca chng ta tt hn hn. D khng c , chng ta c th s i qu| { n mc xc phm
nhng ngi c phong c|ch tr|i ngc.

Bi tr con i khi c xu hng phng i s khc bit, ngi ln c th s thy lo lng khi
nghe thy nhng a tr c thin hng tng th hay ngu nhin b gi l{ "ngi gii" hay
nhng a tr c thin hng phn tch hay theo trnh t b gi l{ "l mt sch". Mt ph
huynh khn kho trong trng hp ny s kho lo can thip, nhc i nhc li rng khng c
phong cch no l tt hn c, v th mnh ca mi ngi u cn thit gi th gii cn bng.
Giai on tiu cc ny ch l mt phn bnh thng ca qu trnh thu hiu cc phong cch hc.
V rt may l n khng ko di.

Giai on ba - Trn trng

Sau khi quyt nh rng mnh yu qu phong cch t nhin ca bn thn, chng ta s bt u
nhn ra nhng mt hn ch. Lc ny, chng ta s bit trn trng phong cch hc i lp. Chng
ta t nhn ra rng mi phong c|ch u c im mnh ring, v{ ai cng u c li t tt c
nhng im mnh . V d, khi mt hc sinh c thin hng tng th phi ngh nh hai hay
ba ngy v cn phi xem li cc ghi chp v bi tp, th hc sinh him khi chn mn bi ca
mt hc sinh tng th khc. D rt yu qu ngi bn tng th ca mnh, nhng h bit rng
nhng ngi bn c thin hng phn tch chc chn s chp bi trn lp cn thn hn.

Cng th, nhng ngi c thin hng ph}n tch thng khng mun lm vic trong mt nhm
m tt c mi ngi u thuc phong c|ch . Ch v, c v nh nhng ngi ph}n tch thng
khng t}m n cm ngh ca ngi kh|c. Ai cng ch chm chm ti vic by t quan im
ca mnh, chng bun ti phn ng ca ngi khc. Mt vn na l trong mt nhm c
thin hng phn tch, khng ai thy c bc tranh tng qut. H u mc vo chi tit. V
khng sm th mun h cng s phi nhn quanh v ni: "Chng ta cn mt s ngi tng th
trong nhm n{y." }y chnh l{ giai on trn trng, giai on m t tr em n ngi ln u
nhn ra c gi tr ca nhng ngi thuc phong cch khc mnh.

Giai on bn - Bo cha

Sau giai on tch cc trn, chng ta tin n giai on m cc ph huynh v cc thy c gio rt
kh khoan dung, v h lun phi nghe nhng c}u nh: "Em thuc phong cch ngu nhin - em
khng l{m to|n }u", hay "Em c thin hng phn tch - em khng thch lm vic nhm".

Mt ln na, nht thit phi nhc li rng nu vn cn ly phong cch hc ca mnh ra lm ci

c, th chng ta vn cha hc c cch tn dng phong cch hc i n thnh cng. Khi tm
ra th mnh ca mnh, chng ta c th dng n vt qua gn nh tt c mi th. V mt khi
~ hc c cch s dng th mnh ca mnh, th chng ta s khng cn n s bo cha.

Giai on nm - Un nn phong cch

Un nn phong cch c ngha l{ chng ta khng ch bit vn dng th mnh phong cch hc t
nhin ca mnh m cn bit un nn mm do, bin ha phong c|ch th{nh mt phong cch
mi dung ha c nhng c tnh vn khng quen thuc vi chng ta. l{ vic hon ton c
th thc hin c nhng phi khi no chng ta tht s quyt tm. Bn s ngc nhin khi thy
rng lm mt vic tr|i ngc vi phong cch ca mnh d d{ng n th no mt khi bn ~ bit
c nguyn nhn nm }u. n lc , bn c th t mnh thu xp, x l c kh khn.

Thng thng, con ci hay phn ng li vi b m nht l khi chng khng hiu ti sao li c b
p phi hc theo cch m chng thy l ch ch g. V nu c b buc phi lm nhng th khng
ph hp vi phong cch t nhin ca mnh, cho d l{ lc kho chng cn cha bit n l{ g i
chng na, th bn tr s lun cm thy bc bi v t ti v thng kt qu t c khng cao
cho lm. Ngc li, mt a tr c c hi nhn bit v s dng cc th mnh ca mnh, s dn
ly li t tin, v dm dng cm bc ra khi mi trng thoi mi quen thuc ca mnh th
chinh phc nhng th th|ch kh khn hn.

GIP CON BN THNH CNG TRONG VIC HC TRN LP

i khi ph huynh tng rng con h s hc tt nht khi c dy bi gio vin c cng phong
cch hc v c cng th mnh t nhin vi chng. Tuy nhin, hc vi mt gio vin c phong
c|ch ho{n to{n i lp tht ra li tt hn nhiu. V d, mt gi|o vin c thin hng tng th c
th truyn ti kin thc tng qu|t hn n mt a tr c thin hng phn tch. Mt gio vin
thuc phong cch sp xp theo trnh t c th mang n thc v th t cho mt hc sinh
thuc phong cch ngu nhin.

Khng cn phi thc mc v iu - bn tr phi c hc cch thch nghi vi nhiu phong

cch hc khc nhau nu chng mun thnh cng trong th gii a ng v{ thay i lin tc ny.
iu quan trng cn nh l con bn phi mun hc cch ha hp vi cc phong cch hc khc.
V mi a s c mt ng c thc y khc nhau.

Khi ni chuyn vi hc sinh, ti thng c gng s dng nhiu minh ha nhn mnh tm
quan trng ca vic dung ha cc phong cch hc khc vi phong cch hc t nhin ca cc em,
nh th c hi thnh cng ca chng s rng m hn. }y l{ mt trong nhng minh ho in
hnh:

Gi s bn sng nc ngo{i trong hai nm. Bn khng nh hc ngn ng ca nc , v{ bn

s ch ni chuyn vi nhng ngi ni c ting Anh. Hn na, bn cng khng nh thay i
cch sng ca mnh bng cch lm quen vi vn ha v{ thi quen nc . Bn ch c nh
lm nhng g ph hp vi bn thn mnh.

Chc chn l th th bn vn c th sng st, nhng bn s khng th c c nhng tri

nghim nh hc ngn ng v phong tc ca t nc . Tng t nh vic hc trng,
nh, v sau ny ni l{m vic. Chu kh hc hi v{ thch nghi c vi nhng phong cch hc
khc, bn s m rng c phm vi nh hng ca mnh v{ th{nh cng hn.

KT LUN

Phong cch hc ny c th khc hon ton phong cch hc kia, nh hai ngn ng khc nhau vy.
L ph huynh v gio vin, nu chng ta c th kt hp cc phong cch khc nhau, th chng ta
c th dy bn tr cch s dng nhng phong cch khc m khng phi hy sinh phong cch ca
mnh. Nhng iu quan trng nht l chng ta c th gip chng th{nh cng cho d iu kin
trng hc hay ni l{m vic c nh th no.
CHNG XII. S KHC NHAU GIA PHONG CCH HC V NHNG
KHIM KHUYT TRONG VIC HC

Karen l mt hc sinh lp mt ht sc hiu ng v hot bt. Gio vin ca c b bt u e ngi

v khuyn ph huynh cho c b i kim tra du hiu ca s kch ng, hay Chng Tng ng-
Gim Ch (A.D.D.). Cho d Karen rt sng d v sng to, nhng c b khng chu nghe li. C
b thng khng ngi yn c v khng th kin tr vi mt vic g qu| nm pht. C b him
khi ho{n th{nh c bi tp vit, v mi c b kh ha nhp vi nhng bn khc trong lp.

B m ca Karen a c b i kh|m. Sau , c b phi tri qua mt qu trnh xt nghim

cng mnh xem c khim khuyt v hc tp khng. Sau qu trnh kim tra, b|c s ~ kt
lun rng c b l mt ca tng ng-gim ch nh. B|c s khuyn nn bt u iu tr bng
thuc kim so|t h{nh ng.

B m v ng b c b thy kh lng p c b hiu ng kia vo mt ch iu tr nghim tc

v lin tc. H bt u tm hiu nhng bin php thay th kh|c, v{ trong qu| trnh , h c
nghe v cc phong cch hc v nh hng ca phong cch hc n thi quen v{ h{nh ng. Khi
bt u hiu v phong cch hc ca c b, h nhn ra rng cch m Karen hc khng thch hp
vi yu cu ca mt lp hc bnh thng.

V d, Karen l mt ngi thuc phong cch vn ng, c b lun hot ng kt hp vi lng

nghe. Nhng gi|o vin ch mun c b ngi yn. B m c b quyt nh th mt cch khc.
Thay v p c b ngi yn v ch nhn h khi nghe cc ch dn, h c t do vn vo v nhn
ng xung quanh. Sau h kim tra xem c b c lng nghe khng v h ~ phi kinh ngc khi
c b nhc li khng st mt li.

Thin hng tng th ca Karen cho php c b lin tc quan s|t mi trng xung quanh, lng
nghe v ch vo rt nhiu ging ni v cc tc nhn kch thch khc trong cng mt lc. Phong
cch ngu nhin ca c b lin tc i tm s thay i v c b c th thy c nhng kh nng
m nhng ngi khc c th khng thy c r r{ng. c im c th-ngu nhin lm c tr
nn thiu kin nhn khi phi hc nhng th m mnh khng thy hng th.

Cha m c b cng ph|t hin c mt s vn tnh cm c th gii thch c cho nhng

biu hin v t ca c b i vi cc bn trong lp. Bng cch gip Karen nhn ra c cc th
mnh v phong cch hc ca mnh, cha m v gio vin ca c b ~ gip c b vt qua c
ni bun bc i vi mi trng lp hc truyn thng. H khng Karen t b khi bt gp
mt vn m c b khng thch, m khuyn khch c b dng nhng bn nng v hc tp ca
mnh. H buc c b tm ra c|ch c th thnh cng.

Ph huynh ca b Karen ~ rt khn ngoan khi p dng nhng gii php thay th gii quyt
nhng kh khn trng. H coi iu tr bng thuc l gii php cui cng ch khng phi l
phng ph|p cha cp tc. D mt s a tr tht s phi dng n thuc, song ti ~ thy rt
nhiu gio vin, nh vt l hc, v nhng chuyn gia gio dc lo lng trc tnh trng rt nhiu
tr ang b chn o|n u v b gn m|c l{ tng ng-gim ch hoc mt chng bnh tng t
v b cho iu tr bng thuc qu sm.

Rt nhiu hc sinh gp rc ri trong vic hc trng ch n gin l v c phong cch hc

khng ph hp vi mi trng lp hc truyn thng v{ i hi ca trng hc. i khi cc ph
huynh vi cho rng con mnh c khim khuyt v hc tp hoc mc mt chng ri lon n{o
v chng khng t c kt qu cao trng. Nng lng mun con mnh thnh cng, nhiu
bc cha m sn sng hao cng tn ca tm ra c|c phng ph|p iu tr. Trong khi tt c nhng
g h cn l{m l{ tnh t}m suy ngh li xem c bao nhiu vn ca con l do khng ph hp vi
phng ph|p dy hc truyn thng.

Hy nh rng mt lp hc truyn thng in hnh c nhng yu cu nht nh v bt di bt

dch. Hc sinh phi ngi yn (rt kh cho nhng hc sinh c phong cch vn ng), phi gi trt
t (khng phi lc n{o cng d d{ng i vi nhng hc sinh tip thu bng vic nghe), lm vic
c| nh}n (thng phn tc dng i vi hc sinh c thin hng tng th hay cc em c thin
hng tru tng-ngu nhin), v th hin kin thc mt cch c trnh t, chi tit (ng l{ mt
th th|ch i vi nhng hc sinh mang phong cch tng th v ngu nhin).

Vi nhng a tr s hu nhng phong cch ph hp vi yu cu ca trng hc, vic hc

dng nh khng bao gi l vn . Nhng khi chng thuc nhm kh|c thng i vi mi
trng trng hc, chng s cm thy bc bi vi chnh mnh v bt mn vi h thng gio
dc. Nu khng c kin thc v hiu bit v cc phong cch hc, hc sinh thng khng th ni
vi gio vin hc nh th no s c tc dng vi chng v th no s g}y kh khn, cng nh
khng bit cch kt hp linh hot sao cho ph hp vi phong c|ch i lp ca gio vin.

Cn rt nhiu kha cnh khc c th b{n n. Rt nhiu vn vt ln c phong cch hc.

Nhng th nh bt ha gia nh, bo lc, ri lon tnh cm, gii hn th cht u c th nh
hng n kh nng hc ca mt hc sinh. Thng th nhng vn ny cn n iu tr y t
v{ gip ca cc chuyn gia. Tht ngc nhin khi bit rng nhng can thip s hiu qu
hn khi chng ta x|c nh c phong cch hc ca nhng ngi ang gp kh khn.
Bn cn hiu rng k c nhng chng trnh v{ c|ch tip cn tt nht cng c th hon ton
phn tc dng nu phong cch hc ca tr khng ph hp. Nu c th gip tr x|c nh c v
vn dng nhng phong cch ph hp vi th mnh t nhin, bn s thy con mnh thnh cng
hn c nhng g bn trng i.

Sau khi c cun sch ny, bn ~ bit c nhiu hn v phong cch hc ca con. Ngay c khi
con bn cn s can thip chuyn nghip ca y hc, bn vn c th hi nhng chuyn gia cung
cp ph|c iu tr nhng im chnh yu ca chng trnh xem c ph hp vi phong
cch hc ca con hay khng. Nu bn bit con mnh thuc phong cch theo trnh t, th liu
chng trnh c cung cp nhng phng ph|p n gin v logic khng? Nu con bn thuc
phong cch ngu nhin, th liu chng trnh c mm do hay thin v c nhn khng?

Trong qu trnh lm vic vi cc b|c s khoa nhi v{ c|c chuyn gia gi|o dc, ti nhn thy rng
nhng ngi x l cc vn v khim khuyt trong hc tp hiu qu nht l nhng ngi a
ra c phng ph|p iu tr/cch tip cn dung ha vi cc phong cch hc. Cch tip cn ny
ch n c phong cch hc ca tr bn cnh cc nhn t kh|c nh t}m l, tnh cm v nhng
khim khuyt v c th.

Hn ch v c th tn ti mt s tr, v ti cm thy bit n rng chng ta c rt nhiu chuyn

gia xut sc v tn t}m chn o|n, iu tr cc bnh ny. Tuy nhin, ti mun khuyn cc bc
ph huynh rng h cn kin nhn trong thi k u tin. Trc khi t|c ng mnh hoc can
thip ti tr, chng ta cn b thi gian v cng sc tm hiu con mnh. Chng ta khng nn qu
vi vng kt lun rng nhng thi quen kh chu v nhng c x khng ng mc ca con l
biu hin ca chng ri lon vic hc. i khi ph huynh chng ta qu| n vic chng ta
mun con mnh lm mi vic nh th no m qun mt chng ta mun con mnh t c
nhng g. Nu ch trng nhiu hn n kt qu ch khng qu xt nt phng php thc hin,
chng ta s thy con mnh hon ton c th thnh cng theo cch chng ta chng bao gi ng
c. Khi ~ x|c nh r c mnh mun con l{m c nhng g - kt qu mong mun - v
khng qu bn t}m n qu trnh con thc hin, bn s tm thy c mt s bin php thay
th cho phng ph|p dy v hc truyn thng.

Di }y l{ mt s v d v nhng ri lon c x thng lm cha m ngh rng con mnh c vn

v kh nng hc, trong khi thc ra ch l biu hin cho thy phong cch hc tp ca chng
khng ph hp vi cc yu cu gio dc a ra.

Vn

Tr rt hiu ng; Khng bao gi chu ngi yn.

Bn cn tr t c iu g?

Ti cn cc em nghe cu chuyn m{ ti ang c.

Gii php

C tr ngi trn sn hoc ty thay i t th ch sao cho trnh lm nh hng n nhng

bn xung quanh. Sau yu cu tr k li cc din bin chnh v ct truyn.

Bn cn tr t c iu g?

Ti cn cc em hiu c khi nim ang c dy.

Gii php

Yu cu tr gii thch li khi nim cho cha m, gio vin hoc bn cng lp, ni hay vit u
c.

Bn cn tr t c iu g?

Ti cn cc em lm theo li ti.

Gii php

Yu cu tr nhc li kim tra xem tr c hiu nhng li ch dn khng.

Bn cn tr t c iu g?

Ti mun cc em khng lm cc bn khc mt tp trung.

Gii php

Th tr tm ra c cch hot ng m khng lm phin ngi khc. V d nh v nguch

ngoc ln giy, ghi chp hay nhp nhp chn trong yn lng.

Kt hp cc gii php cho tr hiu ng

Mt gio vin tiu hc pht hin ra rng vic qun l lp hc s tr nn d d{ng hn nhiu nu
c x|c nh trc kt qu m mnh mong mun. Trong lp, c ang phi tht s |nh vt vi
mt cu b hiu ng v cu khng bao gi mun ngi yn ti ch v lng nghe cu chuyn c
c. Mc d ht sc bc tc, song c c nn li, dng mt vi pht v t nh: "Mnh ang cn g
nh? Mnh cn cu b ngi yn trn gh, hay mnh cn n lng nghe cu chuyn kia?" Ri c cho
php cu b c ngi bt c ch no cu mun, min l cu phi trt t lng nghe cu
chuyn v khng lm nh hng n cc bn kh|c. V{ c ~ ho{n to{n bt ng, khi thy cu b
ngoan ngon ngi xung sn nh cui lp v hon ton tp trung nghe c ni.

Vn

Tr khng chu hon thnh bi tp

Bn cn tr t c iu g?

Ti cn cc em phi hon thnh nhng g ~ bt tay vo lm.

Gii php

Gip tr chia bi tp ra thnh nhiu phn nh d qun l hn. Khng nht thit bt tr lm ht
bi tp trong mt bui, nhng phi lin tc nhc nh l tr phi c trch nhim lm ton b
cc phn .

Bn cn tr t c iu g?

Ti cn cc em chng minh c l{ ~ hiu bi.

Gii php

Giao hn l tr phi duy tr c im s nht nh (92 hay cao hn) trong c|c b{i kim tra, v
ch yu cu tr lm s bi tp chng cm thy hiu c bi.

Kt hp cc gii ph|p gip tr hon thnh bi tp

Sarah l mt c b lp 5 sng d v{ c nng khiu, v sau hc k u tin t ra vt tri mn

to|n, c b t nhin quyt nh khng lm bi tp ton v nh na. Gio vin v cha m ca
Sarah rt lo lng. Bi tp cng chim mt phn khng nh trong vic xp hng hc k, v gi
im trung bnh ca c b ang tt xung nghim trng.

Ti c mi n ni chuyn vi c b tm ra nguyn nh}n l{m c b thay i t ngt nh

vy, cng nh khuyn c b tip tc lm bi tp. Khng cn phi i l}u, Sarah ~ ni cho ti
bit ti sao c b khng thch lm bi tp na.
"Chn lm ," c b gii thch mt c|ch n gin. "Chu ght phi gii ti 20 bi ton khi ch cn
gii 5 b{i l{ hiu cch lm ri. Th nn chu quyt nh l chng vic g phi tn cng th."

"V chu vn qua c bi kim tra ton ch?" Ti hi.

"Vng, tt nhin ri ," c b tr li. "Lc n{o ch|u cng t im A."

Sau vi bui ni chuyn vi Sarah, b m, v gio vin ca c b, chng ti ~ ngh ra mt gii

php cho vn n{y. Sarah ng s lm t nht na s bi tp c giao mi ti. Nu bi kim
tra n{o c b cng l{m c 92% hoc nhiu hn, gi|o vin ca c b s vn cho c b im
lm bi tp ti a. Cn nu im c b thp hn 92, c b s phi hon thnh bt c bi tp no
m gio vin cm thy cn thit.

Sarah ~ duy tr th{nh cng giao ko n{y. C nhng hm c b lm nhiu hn mt na s bi

tp, v by gi th c b ~ hiu rng c cn l{m hiu c bi hc. V trong cc bi kim
tra sut nm hc , c b cha bao gi b im di 92/100.

Vn

Tr khng chu tp trung vo vic g qu vi pht.

Bn cn tr t c iu g?

Ti cn cc em tp trung vo ch mt th mt lc.

Gii php

Cho tr c la chn. Quyt nh xem nhng g cn phi lm, ri gi mt hoc hai c|ch
l{m c vic . Cho tr t do thay i cch lm nu mun, v{ tr hot ng ty thch trong
lc lm bi. Thuyt phc tr lm tng vic mt, cho d tr c th rt hay nhy t vic ny sang
vic n. Gip tr nhn bit c|c phng ph|p chng ang dng lm vic.

Bn cn tr t c iu g?

Ti mun cc em lm theo cch ca ti!

Gii php

L cc bc cha m, chng ta phi tha nhn rng s d hn cho chng ta nhiu nu con tr lm
theo cch ca chnh chng ta. Hy c gng gii thch cho tr ti sao cch ca chng ta li c hiu
qu, v cho php tr t do lm theo cch ca n min l tr chng minh c l cch ca chng
cng c hiu qu. iu kh khn nht l bn phi cc k kin nhn v khoan dung, cho php con
bn th cch ca chng.

Kt hp cc gii ph|p gip tr duy tr mt cng vic

V{i nm trc, ti tng nhn c mt bc th ca mt b m ~ n d mt trong nhng

bui hi tho ca ti. Bc th vn l mt trong nhng bc th yu thch nht ca ti bi v
n minh ha sng ng cho gi tr ca vic con mnh t chn c|ch ring hon thnh cng
vic. B m n{y ~ vit:

Nhn thc c cc phong cch hc ~ thay i cuc sng ca chng ti. Sau khi bit c iu
ny, ti tm cch khuyn khch Dan sng to v thnh cng. Chng ti c mt trang tri nh, v
Dan c mt ming t nh ring cho mnh. N lun ti nc bng mt c|i vi v{ bnh ti.
}y ng l{ mt cc hnh v Dan khng ngng li nhi iu vi ti. Ti bo n th ngh ra
c|ch gii quyt chuyn ti nc v tt nht l ln mt danh s|ch 5 c|ch. V{ sau , c th
"bn" li ph|t minh cho chng ti. Gia nh ti c hai nh{ knh ~ l}u khng dng n. Dan a
ra mt h thng ti nc dng nhng vi cu ha ca hai nh{ knh . Ti ngh l{ mt gii
php rt hay, v (a) n c th l{m c bng nhng dng sn c v{ (b) nc t cc vi cu
ha s nhanh chng ti m ton b khu vn. Ti bo n th lp vi nc cu ha vi vi
phun v{ bnh ti xem hiu sut bm l{ bao nhiu. N mi 11 tui. N ~ ng v nghin cu
h thng trong mt tun.

N dnh c mt tun t my m nghin cu v dng gp 6 ln s vi nc m ti hay dng, c

nhng vi ch T, mu ni, mu chn, nhng ci kp. Nhng n ~ t lm mi th, v h thng
ti m ht khu t ch sau ba ln quay. Thm ch nhng vi nc gia cn phun nc
thnh hnh tn ca Dan. H thng c |o y nh Dan vy!

Bn ng nn tin rng con bn ch thng minh v thnh cng nu t c kt qu tt trng

hc. C rt nhiu kiu thng minh. Nu c th gip con mnh nhn ra c vng thng minh ca
n v{ ph|t huy nng lc , bn s gip con t tin hn v{ bc l nhng kh nng kh|c m{ thm
ch bn cha h ngh n. V ngay c trong trng hp bn tin rng con mnh mc cc khim
khuyt hay ri lon v hc tp, bn vn c th gip con thnh cng bng c|ch x|c nh phong
cch hc ca chng v{ xem kh khn n{o ca con bn l do s khc bit phong cch hc v kh
khn no hon ton v l do tnh cm hay th cht.

David l mt cu b 15 tui ni lon. Cha m ca cu b ~ gn nh ht cch. H ~ khng bit

bao nhiu ln n gp gio vin, cc nh tm l hc c t vn, ni chuyn vi cc chuyn
gia y t, v ti nh th cu nguyn. H ~ th pht, thng, trao i, e da, k c a ra nhng
ti hu th. Nhng chng c tin trin g, David cng ngy cng kh kim sot. Khi David b nh
i ln th ba trong 6 thng v b bt do n cp vt, b m cu quyt nh p dng bin php
mnh. H s a cu n mt trng gi|o dng v cu s b giam lng 24/24. , cu s
phi tun theo k lut nghim ngt un nn c|ch c x ca nhng thiu nin h hng.

Ngay trc t gi|o dng ca David, b m ca cu ~ d hi tho v phong cch hc ca ti.

Khi c nghe v phong cch c th-ngu nhin mnh m, h ngay lp tc nhn ra phong cch
ca con mnh. Khi h kh|m ph| ra c cch lm vic ca mt tr no c th-ngu nhin v xc
nh c cch c v v{ k lut thch hp i vi phong c|ch n{y, quan im v David ca h ~
thay i. Trong bui hi tho cui cng, khi c hi cch x tr vi David th no, h ~ c
mt cu tr li lm nhng ngi cn li sng st.

H k: "m qua, chng ti ~ ni vi David rng hy tha th cho chng ti. Chng ti bo chu
rng chng ti cm thy c li v ~ khng ti kin ca n. Chng ti khng xin li v ~
trng ch n phi tt hn nhng gi }y chng ti nhn ra rng trong nhiu trng hp |ng
l chng ti hon ton c th gii quyt theo cch ph hp vi li suy ngh ca David. Chng ti
~ c th gip n hiu c rng n l mt phn rt quan trng trong gia nh."

Trong nhng tun tip theo, cha m ca David ~ ni chuyn vi cu v cc gii hn, nhng kt
qu h ch i v gii thch hu qu khi cu khng chu lm. Ri h David bc bch nhng g
cu cn v nhng g cu khng chu c. Vi s gip ca mt nh{ t vn, h bt u mt
quy trnh hn gn v tr li l mt gia nh.

David nhn ra rng cu vn phi tr gi cho nhng h{nh ng ni lon v phm ti. Cho d tri
gi|o dng l mt chng trnh c hiu qu i vi mt s phong cch hc, cha m cu nhn
thy rng bin php ca tri c th s phn tc dng i vi phong cch ca David. Vi s tin
b ca David v s gip ca nh{ t vn, h ~ tm thy mt chng trnh ci to ph hp vi
phong cch c th-ngu nhin ca cu. Quy trnh rt chm v{ i khi rt kh khn, nhng David
v b m cu tin rng nhn ra v trn trng cc phong cch hc kh|c nhau ang gip h xy
dng li gia nh ca mnh.

Rt nhiu tnh hung xy ra m cc bc ph huynh c th hiu nhm l con h c tnh tru

ngi hay chc tc mnh nhng thc ra ch l v khc bit trong cch tip cn v{ quan im.
Nu chng ta c th phn bit c }u l{ phn ng do khc bit phong c|ch v{ }u n thun
l chng i hay thch thc, chng ta s tr thnh nhng bc cha m thng th|i hn.
Ti tng iu hnh mt bui hi tho vi cc gio vin mu gio v cc nhn vin khc. Chng
ti chia h ra thnh 2 nhm, ngu nhin v theo trnh t, vi mi nhm, ti t ra cng mt cu
hi.

"Nu bn khng c tng lng, th ban gi|m hiu s phi l{m g bn vn vui v li lm
vic?"

Gn nh tt c u nht tr: "Vy h ng bt chng ti phi dy nhng lp kh na."

Nhng khi ti yu cu h nh ngha th no l mt "lp kh", th kin gia hai nhm tri
ngc r rt. Nhng gio vin thuc nhm theo trnh t cho rng l{ nhng hc sinh qu
nhiu tnh cch ngu nhin n mc chng khng th tun theo d ch mt ch dn n gin
nht. Nhng a tr rt bt ph|t, kh o|n trc v{ thng rt ba bn.

Cc gio vin thuc nhm ngu nhin kch lit phn i. H cho rng "lp kh" y l nhng
a tr mang qu nhiu tnh cch lin tip. Chng rt kiu cch v cng nhc, v chng bao gi
th hin rng chng hi lng c. Chng lun i phi c thi kha biu c nh v rt ch vo
chi tit.

Cui cng, tt c chng ti ~ thng nht a ra kt lun. Khng c ci g thc s gi l mt "lp

kh". Chng ch l nhng a tr khng ngh theo c|ch ca chng ta m thi!

KT LUN

Chng ta ~ b kha kh thi gian i ht cun sch ny v c nhn bit c nhng nt c

trng ca cc phong cch hc ca tng c nhn. Cho d chng ta c th hc c|ch x|c nh nhiu
phong cch khc bit, chng ai li ch mang ho{n to{n c|c c im ca mt phong cch v
chng ta s khng bao gi c th phn loi "ai vo phong cch ny". Bi v tnh c|ch con ngi
rt phc tp, nn c l chng ta s khng bao gi c th |nh gi| y c tt c nhng s
khc bit .

Gip con mnh thnh cng trong th gii kh hiu n{y cha bao gi quan trng n th. Bn
s ngc nhin v tin b vt bc ca con mnh nu chu kh b thi gian v cng sc khm ph
phong cch hc tp ca con bn.

Chia s ebook : http://downloadsachfree.com/

Follow us on Facebook : https://www.facebook.com/taiebookfree