1

T.C. CELALBAYAR
NVERSTES MHENDSLK
FAKLTES
MAKNA MHENDSL BLM

amar Makinesi Tamburun Tasarm ve Analizi

SAIFUDDIN ARIAPOUR

120301094

PROJEY YNETEN
Do. Dr. B. Burak ZHAN
 2

TEZ SINAV SONU FORMU

Bu alma / / . gn toplanan jrimiz tarafndan BTRME TEZ olarak kabul

edilmitir.

Yaryl ii baar notu 100 (yz) tam not zerinden ( .. ) dir.

Bakan ye ye

Makine Mhendislii Blm Bakanlna,

.. numaral jrimiz tarafndan / / . gn saat

da yaplan snavda 100 (yz) tam not zerinden . almtr.

Bakan ye ye
 3

ONAY

TEEKKR
 4

NDEKLER

1 zet.......6

1.1 Yapilmi almalar.........6

1.2 Bu almadaki yaklam.....7
2.Giri.7
2.1amar makinas bileenleri .
.11
3 . Kat Model
Oluturma........................................................................................................................................16
3.1 Tamburun Statik
Analizi...........................................................................................................................18
3.2 Meshing.......20

4 .Sonular .....27

5.Dinamik Analizi....28
5.1Titreimli sistemin doal frekans zerine
etki.....................................................................................................................30
5.3 Sonular ...36
6 Genel deerlendirme .......37
7. kaynaklar38
 5

EKL LSTES

ekil 1 Modelin Sketch Oluturmu Hali..................................................................................... 17

ekil 2 Modelin Extrude yaplm Hali......................................................................................... 17

ekil 3 Modelin Unfold yaplm

Hali................................................................................................................17

ekil 4 Modelin Linear ve Circular Pattern Yaplm Hali.............................................................17

ekil 5 tamburun izilmi Kat Modeli........................................................................................ 18

ekil 6 Tamburun IGES(*.igs) Dosyasna Dntrme ilemi......................................................18

ekil 7 : Ansys Workbench Arayz.......................................................................................... 19

ekil 8 Ansys Workbench Engineering Data Mens..................................................................20

ekil 9 Ansys Workbench te Import lemi................................................................................. 20

ekil 10 Ansys Workbench te Import Edilmi Geometri..............................................................21

ekil 11 Ansys Workbench te Import Edilmi Geometri..............................................................21

Sekil 12 Ansys Workbench te Mesh Yaplm

Geometri...21
 6

Sekil 13. Ansys Workbench te Uygulanan Snr

artlar..22
Sekil 14 Ansys Workbench te Uygulanan Snr artlar.
.22

ekil 15 Ansys Workbench te Bulunan Toplam Deformasyon......................................................22

ekil 16 Ansys Workbench te Bulunan Equivalent Stress (Von-Mises).........................................23

ekil 17 Ansys Workbench Engineering Data Mens................................................................24

ekil 18 Ansys Workbench te Bulunan Normal Gerilmesi............................................................24

ekil 19 Normal Elastik

Dalm............................................................................................................................2
5

ekil 20 Tamburun Kayma

gerilmesi.............................................................................................................25

ekil 21 Tamburun Kayma Elastik Gerilmesi Dalm.................................................................26

ekil 22 Tamburun zerinde gerilme iddeti.............................................................................. 26

ekil 23 Tamburun Elastik gerinim iddeti.................................................................................. 27

ekil 24 Tamburun titreim grafii.............................................................................................. 28

ekil 25 Tamburun titreim grafii..28

ekil 26 M ve k'nin sistemin doal frekans zerindeki etkisi......................................................30

ekil 27 M, k ve c'nin sistemin snm oran zerindeki etkisi ...................................................31

ekil 28 M = 6.68 kg ve k = 5 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz................................31

ekil19 M = 6.68 kg ve kn = 10 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve

hz.......................................................................32

ekil 30 M = 6.68 kg ve kn = 15 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz..........................................32

ekil 31 M = 20 kg ve k = 5 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz...................................33

ekil 32 M = 20 kg ve kn = 10 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz.............................................33

ekil 33 M = 20 kg ve kn iin titreim yer deitirmesi ve hz = 15 kN / m.............................................34

ekil34 M = 30 kg ve k = 5 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz....................................34

ekil 35 M = 30 kg ve kn = 10 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz...............................35

ekil 36 M = 30 kg ve kn = 15 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz.............................................35

ekil 37 M = 30 kg ve k = 5 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz...................................36

 7

amar Makinesi Tamburun Tasarm ve Analizi

ZET

Tamburlar otomatik amasr makinelerinin nemli paralarndan biridir. Tamburun

mukavemeti ve dinamik davranm gvenli bir alsma iin saglanmaldr. Hz, ivme
ve

dengesiz yk dzgn tambur alsma kosullarn etkileyen faktrlerin basnda

gelmektedir.

Tamburla beraber alsan paralarn tambur davranmna gre modellenmesi

gerekmektedir.

Bu alsmada amar Makinesi Tamburun Tasarm ve Analizi modeli

olusturulmustur. En kritik ykleme durumundaki zaman, evrim ve dengesiz yk
parametrelerini ieren bir senaryo olusturularak tamburda olusan yer degistirme ve
gerilme seviyeleri elde edilmistir. Titreim grafiklerin zm iin Adams yazlmnda
kullanlan Frekans Grafikleri kullanlmtr.

Bu almada, bir Ykama Makinesi tamburun, kat Model oluturulan yazlmnda

ina edilmi ve ANSYS yazlmnda analiz edilmitir. Analiz arlkl olarak sabit bir
asal hzda eit ekilde datlan bir yk ile ilgilidir. Yk, kyafet yerine kurun
plakalar yardmyla uygulanr. tamburun boyutlu modeli, kat Model oluturulan
yazlm kullanlarak oluturulmutur. Model,snr koullar, ykler ve kstlamalar
verilen ANSYS'ye aktarlp ve analiz edilmitir.

Yapilmi almalar
 8

Bu tasarmda, bir amar makinesinde mekanik titreimin azaltlmas ve alglanan

akustik grltnn azaltlmas iin bir kontrol sisteminin analizi ve tasarm hakknda
aklama yaplmtr.

Bir n ykleme tipi amar makinesi iin gelitirilen ok boylu dinamik modeli
hakknda detayl bilgi.

amar makineleri gibi istenmeyen titreim ve grlt retebilen ev aletlerinin

altrlmas hakknda bilgi verir ve bu almann amac, bu alma iin bir kontrol
sistemi analiz etmek ve gelitirmektir.

Akll malzemeler kullanan amar makinelerinin titreim azaltma.

almalarnda, normal alma srasnda titreimler hakknda aklamalar.

Bu almadaki Yaklam

Bu alma kapsamnda, amar makinas ok cisimli toplu parametreli bir sistem

olarak ele alnmaktadr.yayl parametreli olarak modellenecek paralardan alnan
numuneler ile malzeme zellikleri (Statik zellikleri,mekanik zellikleri, titreim
Analizleri) llmektedir. llen malzeme zellikleri kullanlarak titreimlerini
azalmak iin gereken deerlendirmeler yaplacaktr, makina paralarnn (tambur)
modelleri ansys kullanlarak yaplmtr. amar makinasnda kullanlan balant
elemanlarnn (yay, amortisr gibi) titreim davranlar belirlenmitir..

oluturulan amar makinas tamburun modelini snamak iin ise, bir dizi saysal
analiz Ve lmler yaplmtr. Modelden elde edilen veriler ile lmlerden elde
edilen verilerin uyumlu olduu grlmtr. kurulan model yardmyla makinann
titreim davrannda etkin olan parametreler grafiklerle belirlenmitir .

GR

lk amar Makinesinin cad; amar makinesi 1906da Ala Fischer tarafndan icat
ediIdi. Makinenin iine yatay oIarak yerIetiriImi metaI tambura kirIi amarIar
konuIuyordu. Tambur, eIektrik yardmyIa dndrIyor ve hareket srasnda
 9

amarIar srekIi suyIa temas ederek temizIenmi oIuyordu. Ik kurutucuIu amar

makinesi ise 1924te retiIdi. amar makineIeri srekIi geIierek gnmzdeki
haIini aId. amar makinesinin tarihi Modern teknoIojinin ncesinde amar
ykamak hi de sanId kadar koIay, sradan bir i deiIdi. amar ykamak, en az
iki gnIk, uzun bir ura gerektiriyordu. amar ykamak iin mutIaka hazrIk
yapImas, bir gn nceden mee odunu kInn bir gaz tenekesinde ya da kazanda
iyice kaynatImas gerekirdi. O su ateten indiriIip dinIenmeye brakIrd. KIIer iyice
dibe kp, su tamamen berrakIard. amara baIanaca zaman ocakta
kaynayan su iIe souk kII su, uygun miktarda (geneIIikIe bir tas kII suya iki tas
scak su), Ieende kartrIr: bu su ve sabunIa amarIar ykanrd. KII su iIe
amar ykamann zorIuu sadece harcanan zaman ve emekten ibaret deiIdi;
kaynar su, kII su, kimiIerinin buna ekIedii soda iIe amarIarn kirini
karabiImek iin iyice itiIemek, amar ykayanIarn eIIerinde ar tahribat
yapard. 1858de HamiIton E. Smith, Amerikann ve tabii ki dnyann iIk mekanik
amar ykama cihaznn patentini aId. Ik amar makineIeri byk bir kutu
biimindeki tekne iinde dnen arkIardan ibaretti. Teknenin yanndaki koI eIIe
evriIdii zaman iindeki arkIar da dnerek sudaki amarIar kartrr, kirIerini
aktrd. Ancak bu makineIeri kuIIanmak neredeyse amar tokaIamak kadar zor bir
iti. 1908de, AmerikaI A.J. Fisher eIektrik motoru iIe aIan bir makine geIitiriIdi.
Ik motorIu amar makineIerinin ounda teknenin ortasna hem yukar-aa hem
de saa-soIa hareket eden bir miIIe tutturuImu kartrc, amarIar da evirerek
sabunIu suyun araIarndan gemesini saIar ve amarIar ykard. YzyIn
ortaIarnda bir ngiIiz firmas kartrcy teknenin i kenarna yerIetirmi, bir
pervane hzyIa dnen kartrcnn amarIara demeksizin yaInzca suyu iddetIe
kartrarak, su iinde aIabora oIan amarIarn ykanmasn saIamtr. Bu
teknoIoji, teknik zeIIikIeri son derece geIimi gnmz otomatik amar
makineIerinin iIk rneidir. Otomatik amar makineIeri sadece bu hzI dnIe
amarIar ykamakIa kaImaz. Makine nce ykanan amarIarn suyunu skar.
Ardndan teknenin iinde byk bir hzIa dndrIen amarIar, santrifj
(merkezka) gcyIe suIarn kaybeder ve ksa sreIi bir havaIandrmadan sonra
tIenecek kadar nemIi bir haIe geIirIer. Trkiyede ise amar makinesine taIep
1950Ierde kendini hissettirmi, 1959da AreIik, bir yI sonra ProfiIo retime
baIamtr. Bugn 18 irket buIunan sektrde retimin %53 bu iki firma tarafndan
gerekIetiriImektedir. Rekor sat 1979da 313 bin makine iIe gerekIetiriImitir.
 10

Bugn artk amarIar kir ve IekeIerden arndrmak iin biIinen tm maddeIerden

daha etkiIi oIan deterjanIar, giysiIerimizin mrn uzatan yumuatcIar, ho kokuIu
temizIik rnIeri ve geIimi amar makineIeri sayesinde, amar
ecenindunyasi.com ykamak iin harcadmz zaman birka dakikadr.iIk amar
makinesi YzyIIar boyunca kadnIar amarIarn akarsu kenarIarnda eIIeriyIe
ovarak ve tokaIayarak ykadIar. AkarsuIarnoImad yerIerde,amarIar,tahta
bakrya da demir IeenIer iinde ykand.20.yzyIn bana geIinceye
dein,dnyann her yerinde baka bir amar ykama yntemi yoktu.1782de Henry
Sidgier adI bir LondraI,aItgen biiminde kapaI bir amar teknesi gerekIetirdi.
Bu teknenin iine yerIetiriIen tahta ubukIar arasna amarIar sktrIyordu.
Teknenin iki ucu.iki askya asIyor, sonrada koI gcyIedndrIyordu. tamamen
insan emeine dayanan bu sistem hem ok yorucuydu,hemde aIIageImi
yntemIere oranIa daha uzun zaman aIyordu.Makineden karIan sIak
amarIar,iki tahta merdanrnin arasndan geiriIerek sktrIyor, byIece bir
yandan suIar szIrken,bir yandan da bir anIamda tIenmi oIuyordu. 1791de
Ferguson Hardie adnda bir ingiIiz, merdane koIunun tek ynI hareketiyIe,
merdaneIerin hem iIeri hem de geri geImesini saIayan bir sistem geIitirdi. bu
sistem sayesinde,hi deiIse skma mekanizmasnda bir Ide koIayIk saIanmt.
ama yinede btn iIemIer insan emeine dayanyordu ve ok yorucuydu. 1906da
chicago kentinden AIva Fisher, eIektrik enerjisi iIe aIan iIk amar makinesini
gerekIetirdi. 1924de iIk kurutmaI makineIer piyasaya kt. 1940I yIIardan
itibaren, Tam Otomatik makineIer ev hanmIarnn hizmetine girmeye baIad.

Gnmzde, beyaz eya sektrnde, titreim ve grlt performans bakmndan

en kritik rnlerden biri amar makinasdr. amar makinasnn en yksek
titreim dzeyinin skma

alma admnda olduu bilinmektedir. Makina zerinde ok sayda esnek yapnn

bulunmas

nedeniyle ilgilenilen frekans aralnda titreimi yaratan parann hangisi olduunu

anlamak ok

gtr. Baz durumlarda, byle bir tespiti yapmak ok zaman almakta, baz
durumlarda

mmkn bile olmamaktadr.

 11

Dk frekanslarda (0-400 Hz) grlen grlt, makinann paralarnn yaratt

titreimlerin bir

sonucu olarak ortaya kmaktadr. Bu paralarn titreim davranlar dikkate

alnarak tasarlanmalar gerekmektedir. Sz konusu tasarmlarn da kalp tasarm
ncesinde analiz edilmesi gerekmektedir. Analizlerin tamamlanma srelerinin
tasarm hzna ve metodolojik yaklamla uyumlu olmas gerekmektedir. Bu
almada, ihtiya duyulan metodoloji, bir ok ileri analiz paket programlar
kullanlarak, lm sistemleri ve analiz prosedrleri hazrlanarak ina edilmitir.
amar makinasnn dinamik modeli elastic ok cisimli bir mekanik sistemin
modellenmesi problemidir. ok cisimli sistemlerin dinamiinin modellenmesine
ynelik literatrde ok sayda makale bulunmaktadr. Titreim teorisini temel alan
ok cisimli sistemlerin dinamiinintemelleri Roberson ve Schwertassek (1988), Sonlu
Elemanlar Yntemi ve Teorik ModalAnaliz Yntemi kullanlarak problemlerin
modellenmesi Cook vd. (1989), bir ubuk zerindekidalgann yaylm Escalona vd.
(1998), elastik ve ok cisimli sistemlerin dinamii Bremer (1999), tarafndan
allmtr.

Literatrde, beyaz eya endstrisine ynelik almalar incelendiinde, dorudan

bileen mod

sentezi yntemi kullanlarak amar makinas mekanik modelinin kurulduu bir

kaynaa ulalmas

olduka gtr. Ancak, uak ve uzay endstrisinde ise, bileen mod sentezi
yntemini

temel alan bir ok alma bulunmaktadr. Karmak yaplar birbirine bal bileenler
olarak

ele alp, blmlere ayrarak analiz edebilecek bir yntem Hurty (1965), mekanik
sistem modelinin serbestlik derecesi saysnn azaltlmasna ynelik bir yntem Hintz
(1965), mekanik sistemleri oluturan cisimlerin kat cisim hareketlerinin daha basit
bir ekilde ifade edilebildii bir yntem Craig ve Bampton (1968) tarafndan
gelitirilmitir. Snr artlarnn sabit ya da serbest olmas durumlarnda, mekanik
sistemi oluturan cisimlerin titreim biimlerinin belirlenebileceini bir yntem
Benfield ve Hruda (1971), mekanik sistemi oluturan cisimlerin bazlarnn sabit
 12

bazlarnn serbest bal olarak modellenebilecei hibrit bir yntem MacNeal (1971),
belirli bir ykleme koulu altnda, tm mekanik sistemin dinamik davrann
zmleyebilecek bir yntem Klosterman ve Mc Clelland (1973), mekanik
sistemlerin paralara ayrlarak modellenmesine ynelik bir yntem Meirovitch ve
Hale (1981) tarafndan gelitirilmitir. Literatrde ok sayda bulunan, bileen mod
dnmne ynelik yntemlerin fiziksel anlamn aklayan bir yntem de Craig
(2000) tarafndan gelitirilmitir. Literatrde, dorudan amar makinasnn
modellenmesine ynelik almalar incelendiinde snrl sayda alma
bulunmutur. Bulunan almalar; amar makinasnn yrme probleminin
modellenmesi Soward (1972), amar makinasnn ulalabilir skma hznn, ask
sisteminin direngenliine bal olduunu gsteren bir alma Conrad (1994), yere
paralel eksenli bir amar makinas iin, bir kat cisim modeli Trkay (1995), zemin
titreimine bal amar makinas yrme probleminin zm iin Sonlu Elemanlar
yntemini temel alan bir yntem Kato ve Honma (1998), amar makinasnn
dinamik davrann tanmlayabilmek iin, bir mekanik model Wagner (2000)
tarafndan gelitirilmitir. Literatrdeki almalarn genelde makinann belirli bir
blmn modelledii ve makinay kat ok cisimli sistem olarak gz nne ald
grlmtr. amasr makineleri tm dnyada yaygn olarak ok sayda
kullanlmaktadr. Bu pazardaki byme ile birlikte degisik ihtiyalara cevap veren
degisik zelliklere sahip rnler ortaya kmstr. Bu alanda ok sayda arastrma
yrtlmesine karsn bunlarn nemli bir blm ticari kayglar nedeniyle
yaynlanamamstr.

Sibar 1975 ylnda ykama islemi ve amasr makinesi paralarnn boyutlarnn

belirlenmesi zerine alsmstr [1]. Bu alsma ayn zamanda temel retim
fizibilitesi konusunu da kapsamaktadr. Trkay 1992 ylnda nden yklemeli amasr
makinesinin sspansiyon sisteminin modellenmesi ve dinamik analizi zerine
alsmstr [2]. Conradn 1994 ylndaki alsmas amasr makinesi tasarmndaki
dinamik snr kosullarn kapsamaktadr [3]. Wagner 2000 ylnda amasr
makinesinin dinamik davranmn ieren bir matematiksel model zerinde alsmstr
. Ayn yl Cui amasr makinesi yapsal tasarm zerine sonlu elemanlar yntemi ile
bir alsma gereklestirmistir .

amar makineleri, dnya apnda hemen hemen her evde yaygn olarak
kullanlmaktadr. Bu aletler giysileri temizlemeyi kolaylatrr;O zamanlar nce ar
 13

ve ho olmayan bir sre. Bu makinelerin performans, su ve bir eit temizleme

tozu veya sabun ile kartrldnda silindir iindeki giysilerin dnmesine dayanr. Bu
kyafetlerin suyun iine batrldnda yklerinin, dnerken silindire byk reaksiyon
kuvvetleri yaratabileceini hayal etmek zor deildir. Bu durum doru hesaplamay
ve sz konusu silindirin mekanik zelliklerini ve dnme kuvvetlerini silindire ileten
tripoda emniyet taraf iin ok nemlidir.

amar makinas bileenleri

amar makinesinde iki elik Tub veya tamburu vardr var. tamburu giysileri tutan
tamburudur. Ortasnda bir kartrc ve yanlar deliklerle delinmi, bylece kvet
dndnde su ayrlabilir.
Tm suyu tkayan d kvet, rondela gvdesine vidalanr. ykama tamburu, ykama
srasnda titreip makinenin dier blmlerine arpmadan hareket etmesini salayacak bir
ekilde monte edilmitir.
teki tpe(tambur) yandaki resimde grdnz zere siyah metal ereveye bal olan
anzmana tutturulmutur. Bu ereve motor, dili kutusu ve beton arl tuturmutur.

Plumbing (Shhi Tesisat ){tke karln bulamadm iin Googlein kart

sonuunu aldm}

amar makinesindeki plumbng (shhi tesisat) eitli grevleri vardr:

amar makinesini doru scaklktaki suyla dolduruyor.

Ykama suyunun altndan ykama suyunun st ksmna geri dner (ykama dngs
srasnda).
Suyu tahliye borusuna pompalamaktadr (dnme evrimi srasnda).
amar makinesinde arkadaki iki su hatt, birisi scak su, dieri souk su iin balantlar
bulunmaktadr. Bu hatlar solenoid vana gvdesine balanr.
 14

Pompa
Shhi tesisat sisteminin geri kalan ksm, suyu devridaim yapan ksm ve onu
boaltan ksm pompay ierir.
Aadaki resimde, pompann nasl balandn grebiliriz. Bu pompa aslnda iki ayr
pompadr: Pompann alt yars boaltma hattna balanrken st yars ykama
suyunu devridair.
Pompa, suyun boaltma hattna pompalanp pompalanmayacana ya da ykama
tamburuna geri dndne nasl karar verir?

Burada, amar makinesinin en Dzgn hilelerinden biri : Pompay altran motor yn

tersine eviriyor. Ykayc bir ykama devresinde alrken ve suyu devridaim yaparken bir
ekilde dner; Ve ykayc bir dnme dngs yaparken ve suyu boalttnda dier ynde
dner.

Tahrik Mekanizmas
Bir amar makinesindeki tahrik mekanizmasnn iki ii vardr:
Kyafetleri alkalamak iin, onlar ykama tamburnunda ileri geri hareket ettiriyor.
 15

Ykama tamburunu dndrmek, ve suyun dar atlmasn salamaktr.

Bu iki ii halledecek bir anzman vardr ve pompann yapt gibi ayn pf noktasn
kullanyor. Motor bir ynde dnerse, anzman alkalanyor; Aksi ynde dnerse dili kutusu
dnme dngsne girer.

anzmann ii

Ykama dngsne girdiinde, tm mekanizma kilitlenir ve her eyin motora balanan giri
ile ayn hzda dnmesine neden olur. Buradaki ilgin ey, motor dili kutusunu tek ynde
dndrdnde, kartrc akar ve dier ynden dndnde, tm makine kilitlenir. Bunu
nasl yapar?
Aadaki Resimlerde grld gibi ekilde, al dili dililere dikkat edilirse. nde, byk
diin arkasnda al dili kk bir dili vardr. Al dileri olan tek dililer bunlardr. Viteslerin
hangi ynde dnmekte olduuna bal olarak, di as, i diliyi vites kutusunun soluna veya
sana kaydrmaya itecektir. Sola kayarsa, anzman kilitleyen bir mekanizma devreye girer.
 16

Kontrol Sistemleri

Makinenin kontrolleri, mikro denetleyiciler aletler kullanlmadan nce tasarlanr. Aslnda, btn
makinede tek bir diren veya kondansatr yoktur. lk nce, dng alterine bir gz atalm
iindeki mekanizmalar hayret edici bir eydir. evrim anahtar, evrimin farkl blmlerinin ne
kadar sre dayanacan belirleme iini sahiptir.

Tambur

Tambur, kirli amarlarn iine yklediimiz geni, ak bir alandr. Esasen kendi
kendine temizleme zelliine sahip olduu iin, bakm iin nispeten basit bir
parasdr.amar makinesinin tamburu, ykama esnasnda giyim ve araflar
tuturan bir mekanizmadr. Tambur, amarlar ykama, temizleme, durulama ve
kurutmak iin dndrr. amar makinesinin tamburu aadaki paralardan
olumaktadr:
st Sepet Dura, Davul Kasnak Somunu, CivataTransit Cvatas, tambur Contas,
zel Cvatalar
Lower Balance Weight Bracket, tambur Paddle Pimi Destek Yay, Teleskopik
Amortisr, Sspansiyon yay Destek Rh yay,Transit Cvata Seti, Tambur Kasna ve
Tambur Rulmanlar.
amar Makinesi Tamburun nemli Bileenleri Aadaki Resimlerde
Gsterilmektedir:

Tambur
 17

DRUM BEARING KIT SPARES PARTS Bracket

Dryer DRUM PADDLE LIFTER

Washing Machine Drum to Pump Sump Hose WASHING MACHINE DRUM PULLEY SPARES

amar Makinesinin genel Bak

 18

Kat Model Oluturma

amar makinesi tamburun modellemesi bilgisayarda Solidworks program kullanarak

yaplmtr. SolidWorks Corporation 1993 ylnda Jon Hirschtick tarafndan Concord,

Massachusetts`te kuruldu. Yazlmn ilk versiyonunu 1995`te piyasaya kardktan sonra

1997 ylnda Dassault Systemes SolidWorks Corp. tarafndan satn alnd. Windows'a entegre

ilk 3 boyutlu kat modelleme (3D CAD) yazlmdr. Tek bir izgi izmeksizin para ve montaj

modelinin teknik resimlerini kartr. Para ve Montajda yaplan deiiklikleri teknik resimlere

ve malzeme listesine (BOM) otomatik olarak yanstr. Bunun yannda Kurumsal entegrasyonu

tamamlayacanz Kurumsal Veri Ynetimi zm Enterprise PDM ile ERP programlarna

kadar entegre olabilmektedir. rn gamna en son ekledii 3DVIA Composer rn ile rn

dokmantasyonunda devrimsel bir zm sunmaktadr. Tm rn klavuzlarnn ok daha

kaliteli ve zengin ierikli salanmasn salayan 3DVIA composer, direk 3B CAD modelle bal

olarak ilgili klavuz imajlarn oluturmakta ve rndeki tm revizyonlar kataloglardaki

imajlara kadar gncellemesini salamaktadr.

Makina Mhendislii, Tasarm ve malat iin ayr reticiler tarafndan kullanlmaktadr.

Sektrdeki En Gl, Esnek 3D Modelleme Yazlmdr. tamburun modeli Solidworks yazlmn

kullanarak izilmitir. Modelin oluumu aadaki resimlerde adm adm gsterilmektedir.

 19

Modeli oluturmak iin Solidworkste on grn planei seip daire izildikten Sheet metal

komutunu seip katy modeli extrude yaplmtr,modeli kat hale dntrdkten sonra

Unfold komutunu kullanlarak modeli dz hale evirilmitir,sheet metal parasnda linear

patterns ve circular patterns komutlar kullanlrak parann zerine aada resimlerde

grld gibi delikler almtr.delikler aldktan sonra paray unfold yaplp tekrar kat

model haline dntrlmtr.

Kat model izildikten sonra modeli Ansys Programnda Analizlerini yaplmas iim modeli

*iges dosyanna evirip kaydedilmitir. Aadaki resimlerde tm admlar gsterilmektedir:

ekil 1:- Modelin Sketch Oluturmu Hali ekil2:- Modelin Extrude yaplm Hali

ekil 3:- Modelin Unfold yaplm Hali ekil 4:-Modelin Linear ve Circular Pattern
Yaplm Hali
 20

ekil 5:-tamburun izilmi Kat Modeli

Tamburun Statik Analizi

Tamburun statik analizi bilgisayarda Ansys Workbench kullanlarak yaplmtr.

Modellenmi tambur,aadaki resimde gsterildii gibi IGES(*.igs) Dosyasna dntrlp

analizini gerekletirmek iin Ansys'e aktarlmtr.

ekil 6:- Tamburun IGES(*.igs) Dosyasna Dntrme ilemi

 21

ekil7: Ansys Workbench Arayz

lk olarak Ansys Engineering Data blmnde kullanlacak malzemeye ait

zellikleri tanmlanmas gerekir. Malzeme Stainless steel (Paslanmaz elik)
olarak kullanlarak analiz yaplr ve meydana gelen gerilmeler,Titreim ve
deformasyonlar baklr.
 22

ekil8- Ansys Workbench Engineering Data Mens

Model (Tambur) analizi yaparken daha sonra Solidworkste tasarlanan Tambur

modeli Workbenchte Geometry import edilir.

ekil9:-Ansys Workbench te Import lemi

Daha sonra mesh ilemi gerekletirilecektir.

 23

ekil10-11:- Ansys Workbench te Import Edilmi Geometri

ekil 12: Ansys Workbench te Mesh Yaplm Geometri

Tambura uygulanacak basnlar uygulanr ve tamburun Dnme Hareketi

yapacak ekseni seilip fixed support yaplr.
 24

ekil 13-14 :- Ansys Workbench te Uygulanan Snr artlar

Maksimum gerilmesini bulmak iin Solution A6ya Total Deformation eklenir ve

Solve botununa baslr.

Aratrmas istenen sonular toplam deformasyon ve Equivalent Stress (Von-

Mises) olarak seilmitir. Toplam deformasyon miktar maksimum 0.00059612
mm olarak saptanmtr.

ekil15:- Ansys Workbench te Bulunan Toplam Deformasyon

 25

Maksimum gerilmesini bulmak iin Solution A6a Equivalent Stressi

eklenir ve Solve botununa baslr,aadaki sonu elde edilir.

Tambura meydana gelen maksimum gerilme 1,4333 MPa olarak

bulunmutur.

ekil16:- Ansys Workbench te Bulunan Equivalent Stress (Von-Mises)

Daha sonra kompozit zellikleri karm Paslanmaz elik zellikleri

kullanlarak analiz yaplmtr.Kompozit malzemenin zellikleri tabloda
gsterilmitir.Buna termal ve mekanik zellikler dahildir.

Younluk 7.75e-006 kg mm^-3

Young's Modulus 1.93e+0
Poisson Oran 0.31
Coefficient of Thermal
1.7e-005 C^-1
Expansion
Specific Heat 4.8e+005 mJ kg^-1 C^-1
Thermal 1.51e-002 W mm^-1 C^-1
Resistivity 7.7e-004 ohm mm
Tablo1:- Malzemenin zellikleri
 26

ekil 17 Ansys Workbench Engineering Data Mens

Tamburun normal gerilmesini bulmak iin workbenchte static structural komutunu

srkleyerek ana sayfaya yerletirip Engineering Data blmnde Paslanmaz elii seip
Project blmnden Modeli ap Mesh Generate ilemi yapldktan sonra static structure
komutunda Fixed supportu seilip inser ksmnda Force komutunu eklenir, tamburun zerine
ne kadar kuvvet yklendiini belirleyip Define By blmnde Vector yerine Component
komutunu seip tamburun hangi noktalarnda kuvvet yklenecein blgeleri seip ve hangi
eksende ne kadar kuvvet geldiini girdikten sonra Solve komutunu seip ve ortaya kan
deerleri elde edilir.aadaki resimde ortaya kan maximum Normal Gerilmesi 1,5317 Mpa
olarak elde edilmitir.
 27

ekil 18 Ansys Workbench te Bulunan Normal Gerilmesi

Tamburun Normal Elastik Dalmn bulmak iin workbench te static structural komutunu
srkleyerek ana sayfaya yerletirip Engineering Data blmnde Paslanmaz elii
seildikten sonra Project blmnden Modeli ap Mesh Generate ilemi yapldktan sonra
static structure komutunda Fixed supportu seilip insert ksmnda Normal Elastic Strain
komutunu ekleyip Solve komutunu seilir ve ortaya kan deerleri elde edilir.aadaki
resimde ortaya kan maximum Normal Elastik Dalmnn sonuu 0,000075356 Mpa olarak
elde edilmitir.

ekil 19:- Normal Elastik Dalm

Ykardaki ilemlerden zikr edilen ilemlerden Kayma gerilmesi de elde edilir ve maximum
kayma gerilmesi 6.221 MPa olarak elde edilir.Aadaki ekilde tm deerleri gsterilmitir.
 28

ekil20:-Tamburun Kayma gerilmesi

Tamburun Kayma elastik gerilmesini bulmak iin yukardaki aklanan ilemlerden elde
edilir.ve elde edilen maximum kayma elastik gerilmesi dalm 0,00084451 MPa olarak elde
edilmitir.

ekil21:-Tamburun Kayma Elastik Gerilmesi Dalm

Tamburun zerinde maximum gerilme iddeti 1,4709 MPa olarak gsterilmitir.

 29

ekil22:- Tamburun zerinde gerilme iddeti

Tamburun maximum Elastik gerinim iddeti 0,00099837 MPa olarak gsterilmitir.

ekil23:-Tamburun Elastik gerinim iddeti

Sonular
 30

Tambuurun titreim analizini yaparken meydana gelen Doal frekans aadaki ekilde
verilmitir tamburun Dnme hz 73,4 Rad/Sec yaklak 700 RPM dnme hzn 3 modta
deerlendirilmitir ve titreimin grafii aadaki ekildeki gibi elde edilmitir.ekilde
grld gibi meydana gelen frekans fazla olup ve bu deerler ise amar makinesinde
fazla ses kma sebebi olabilme ihtimal olabilir.bunu sorunu dzenlenebilmesi iin tamburun
dnme hzn biraz ykseltilebilir 1000eRpm aaya kadar ses ve titreeim seviyesi
azaltlr.dnme hzda 1000rpm -1600rpm rakamlara ulalmamas olmamas gerekmektedir
aksi takdirde titreim ve ses seviyesi ykselmek grlmtr.

Model (A4, B4, C4) > Modal (A5) > Solution (A6)
Mode Frequency [Hz]
1. 1861.6
2. 2101.6
3. 2816.1

Tablo2:- Meydana gelen Frekans

ekil24:-Tamburun titreim grafii

 31

ekil25:-Tamburun titreim grafii

Dinamik Analizi
Tamburun dinamik analizi yapmak iin gereken yapmak iin Ansys
workbenchte yaplan analizlere gre elde edildii sonulara gre tamburun
dinamik davranlar incelenmitir.
amarlar tutan i rotor N (devir / dakika) hzyla dner ve asal Hz (rad / s) amarn
kitlesine m bal eylemsizlik kuvveti amarnki hzlanma ile orantldr. zerine etki eden atalet
kuvveti Rotor iin,:
Fi = m2e (1)
Bu kuvvet, x ekseni ile bir oryantasyon t'ye sahip olacaktr. Atalet kuvvetin x bileeni
olacaktr:
Fx = m2e cos t (2)
Sistemin dinamik modeli dinamik hareket x ve y asndan tretilebilir iki ynde (x ve y).
Bununla birlikte, daha basit bir analiz gerekletirmek mmkndr. Sadece bir yndeki
hareketi dnerek (y) [9]. Bu yaklam aadaki ekilde izlenir:
Yatay yndeki tambur dinamik hareketi x'dir. Snmleyici pistonun sapmas
s: eim asna baldr . Yani:
s = xcos(90 ) = xsin (3)
Ayn ekilde, damper piston d eilimi:
d = xcos(90 ) = xsin (4)
ki elastik kuvvet ve tambura etki eden iki snmleme kuvveti kullanlarak,tamburun
diferansiyel
denklemi, Newton hareketinin ikinci kanunu kullanlarak elde edilir:
 32

Mx + 2cx(sin)2 + 2kx(sin)2 = m2e cos t (5)

X 'titreim hzn ve x "titreim ivmesini ifade etmektedir.
Ke = 2k (sin) 2 Ve ce = 2c (sin) 2
Denklem 5:
Mx + cex + kex = m2e cos t (6) olur.
Denklem 6 kullanlarak titreimli sistemin doal frekans ve snm oran aadaki
ekilde elde edilmitir:
n = (ke / M) rad/s
or fn = n / (2) Hz
Ve : = ce / (2M n )
Denklem 6'daki kararl durum zm, tambura kararl durum titreim hareketini u ekilde
ortaya koymaktadr:
x = Xsin(t ) (7)
Burada X, tambur titreiminin pik genlii(pik amplitddr) ve , k hareketi ve atalet
momenti kuveti.
Atalet momenti frekans motor hz N ile ilgili:
= 2 N / 60 rad/s (8)
Frekans oran, r'nin atalet momenti ve doal frekanslar arasndaki sistem orandr.
Yani:
r = / n
Titreim tepe genlii X, Denklem 6 ve 7'yi birletirerek elde edilir. Bu, aadakileri verir:
X = (me/M)r2 / {(1 r2)2 + (2r)2} (9)
Denklem 9'daki titreim tepe amplitd sspansiyon parametrelerinin, k, c, ve

fonksiyonudur;

tamburun kitlesi M, dengesizlik ve atalet momenti frekans . Titreimli sistemin etkisi

Parametreleri aadaki gibi incelenmitir:

- Eim as ve 45 derecede sabit tutulur.

- Tamburun ktlesi M, 6.68 M 30 kg aralnda deitirilir.

- zolasyon rijitlii k, 5 k 15 kN / m aralnda deitirilir.

- zolasyon snm katsays c 50 c 550 Ns / m aralnda deitirilir.

 33

Tamburun hangi kitlelerdaki doal frekanslarn inceleyerek hesplamas yaplmtr,aadaki

ekillerde grdnz gibi titreimlerin doal frekanslarn zerine nasl etkilediini

gsterilmitir.

Titreimli sistemin doal frekans zerine etki

Tamburun ktlesi ve yaltclarn sertliinin doal frekans zerindeki etkisi
ekil 26'te gsterilmitir.

ekil26:- M ve k'nin sistemin doal frekans zerindeki etkisi.

zolatr sertliini azaltmak ve tamburun ktlesini arttrmak, doal Titreim sisteminin

frekans, rezonans durumunu nlemek iin bir deiiklik gsterilirmiitir.Titreimli sistemin
snm oran zerindeki etki: Tambur ktlesi ve izolatr rijitlii ve snm katsaysnn Titreim
sisteminin snm oran ekil 27'da gsterilmitir.
 34

ekil27:- M, k ve c'nin sistemin snm oran zerindeki etkisi.

ekil 27'daki diyagram parametre M, k ve c araclyla titreim sistemi iin herhangi bir
istenen snm orann kolayca ayarlamaya yardmc olur. ekil28 de M, k ve c'nin pik
titreim genlii ve titreim hz / mm / s zerindeki etkisini ekil 28 de gsterilmitir.

ekil28:- M = 6.68 kg ve k = 5 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz.

Tamburun ktlesi ve zolasyon rijitlii k deerlerine gre ekil 28 de t titreim yer
deitirmesi ve hz gsterilmitir.
 35

- M = 6.68 kg ve k = 10 kN / m'nin etkisi: ekil29:.

ekil29:- M = 6.68 kg ve kn = 10 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve

hz.

-M = 6.68 kg ve kn = 15 kN / m'nin etkisi: ekil30 de gsterilmitir

ekil30:-M = 6.68 kg ve kn = 15 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz.

 36

- M = 20 kg ve k = 5 kN / m'nin etkisi: ekil31

ekil31:- M = 20 kg ve k = 5 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz.

-M = 20 kg ve kn = 10 kN / m'nin etkisi: ekil32

 37

ekil32:- M = 20 kg ve kn = 10 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz.

- M = 20 kg ve kn = 15 kN / m'nin etkisi: ekil33

ekil33:- M = 20 kg ve kn iin titreim yer deitirmesi ve hz = 15 kN / m.

-Effect of M = 30 kg and k = 5 kN/m: Fig34

 38

.
ekil34:-M = 30 kg ve k = 5 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz.

-M = 30 kg ve kn = 10 kN / m'nin etkisi: ekil35

ekil35:- M = 30 kg ve kn = 10 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz.

-M = 30 kg ve kn = 15 kN / m'nin etkisi: ekil36

 39

ekil36:- M = 30 kg ve kn = 15 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz.

Sonular

ekil25 ile 34 arasndaki, en iyi zolatrlerin ve Taamburun ktle parametrelerinin

kombinasyonu:
M = 30 kg, k = 5 kN / s ve c = 390 Ns / m
Dnme hz> 300 dev / dak [1] olmas gerektii iin, Dnme hznn
Tambur titreimi yer deitirme genlii ve hz zerinde 400 ila 1200 dev / dak.
Tablo 3.

TABLO 3

M = 30, K = 5 kN / m ve c = 390 Ns / m.m iin Titreim Deiimi ve Hz.

Dnme Hz Titreim yer Titreim hz (mm / s

(Dev / dak) deitirmesi (mm pik) RMS)
400 1.0452 30.9536
500 1.0296 38.1056
600 1.0205 45.3244
700 1.0151 52.6108
800 1.0116 59.9180
900 1.0092 67.2462
1000 1.0075 74.5892
1100 1.0062 81.9430
1200 1.0052 89.3051
 40

ekil37:- M = 30 kg ve k = 5 kN / m iin titreim yer deitirmesi ve hz.

Yukardaki sonulara gre tamburun Dnme hznn ve Tambur titreimi yer deitirme
genlii ve hz zerinde 400 ila 1200 dev / dak dererleri seilmesi uygun grlmtr.
amar makinesinin titreim ve seslerini azaltmak iin amar makinesi tamburun dnme
srasnda hz ve frekanslar ok fazla ok fazla veya ok az olduu durumlarda titreim
meydana gelmektedir.bu sorunu zlmek iin tamburun dnme hz 600-900Rpm uygun
grlmtr.

Genel deerlendirme
Bu alsmada:
- amar makinesinin ilk icad ve geliim srasn anlatlmtr, amar makinesi tamburun
kat modeli Solidworks programnda izilip statik ve dinamik analizleri yaplmtr.
- amar makinesi tamburun titreim ve doal frekanslar analize edilip aklanmtr.
amar makinesi tamburun dnme esnasnda slak amar ktlesi tarafndan Tamburun ne
kadar titreimi meydana geldiini gsterilmitir.
- Tambur titreimi yer deiimi ve hz .
- Titreim genlii eirme hz, amar ktlesi, tambur ktlesi ve sspansiyon parametreleri
ilgili bahs edilmitir.
- amar makinesinin titreim ve sesini azalmak iin gereken yorumlar yaplmtr.
-Bu almada Ansys program kullanlarak tm analizleri ve analizlerin grafikleri yaplmtr.
 41

Kaynaklar

[1] S_BAR, A., Design of an automatic washing machine for use and manufacture in

Turkey, Yksek Lisans Tezi, ODT, Mhendislik Fakltesi, Makine Mhendisligi

Blm, Ankara, (1975).

[2] TRKAY, O.S., SMER, _.T., TUGCU, A.K., Modeling and Dynamic Analysis of the

[3] Suspension System of a Front Loaded Washing Machine, 18th Annual ASME
Design

Automation Conference; Scottsdale, AZ, USA, 383-390, (1992).

[4] B. Yakin and H. Erol, Semiactive vibration control for horizontal axis washing
machine, Shock &

Vibration, vol.2015, ID 692570, 10 pages, 2015

[5] X. Ma, F. Hu and J. Liu, Dynamic characteristic simulation of drum washing

machine rigid-flexible

coupling model, International Journal of Control and Automation, vol.8, issue 5,

pp.167-176, 2015.
 42

[6] T Makina Fakltesi, Makina Mhendislii Blm, 34464, Gmsuyu, stanbul.

7 Kaynak : Gemiten Gnmze amar Makinesi

http://www.ecenindunyasi.com/gecmisten-gunumuze-camasir-makinesi
43