RIJE UREDNIKA

Kulturom prevencije ka novim rizicima i izazovima

Potovani itaoci,

Posljednja nesretna deavanja u Evropi potvruju nauno bazirane procjene da

e najvei rizik od nesrea u 2013. godini i godinama koje slijede biti vezan za
globalne klimatske promjene. Ekstremne temperature e i dalje donositi
nepovoljne atmosferske i hidroloke hazarde, koji e za posljedicu neminovno
imati domino-efekat podsticanje drugih prateih hazarda, ali i novih koji do
sada nisu bili svojstveni Evropi i Balkanu (naprimjer, tornado koji je prohujao
Maarskom, ili moda treba oekivati sa toplom i vlanom klimom da Bosnu i
Hercegovinu i druga juna podruja Evrope nastane neki od insekata koji su
vektori nekih od vrlo opasnih zaraznih oboljenja).

Kraj maja i prva polovina mjeseca juna upravo su obiljeeni velikim padavinama
kie, koje su rezultirale poplavama velikih razmjera. Centralnoevropske drave
(eka, Austrija, Njemaka i Maarska) suoavaju se sa poplavama koje su
poplavile velike povrine velikih gradova te nanijele tete infrastrukturi koje
dostiu iznose od vie milijardi eura. Plavljenjem ovih gradova, ne mogu se
sigurnim osjeati ni drave iji su gradovi locirani nizvodno i uz korita tih velikih
rijeka, prvenstveno drave kroz koje protie Dunav. Po prestanku poplava, u
kratkom vremenu slijedi period ekstremno visokih temperatura i poara, ali i
sue.

Dakle, obiljeje novih rizika od prirodnih ili drugih nesrea su hazardi, koji su,
usljed klimatskih promjena, sve vee magnitude, intenzivniji (dugotrajno istog
intenziteta) i ekstenzivniji su (sve veih razmjera, sa irenjem na vea podruja i
vie drava), dok ljudski gubici eksploatacijom ranjivosti stanovnitva nisu
srazmjerni takvoj magnitudi, intenzitetu i ekstenzitetu (razmjerama nastale
nesree).

Navedene procjene novih rizika od nesrea i drugih vrsta prijetnji sadrane su u

strategijskim dokumentima vodeih regionalnih i globalnih organizacija (Evropska
sigurnosna strategija iz 2003., Strategijski koncept NATO-a iz Lisabona, te UN
strategije redukcije rizika od katastrofa).

Sutina je da drave izvre reviziju strategijskih dokumenata i novim procjenama

rizika prilagode mjere redukcije rizika kroz vee investiranje u rano upozoravanje,
te strukturalne i nestrukturalne mjere prevencije i pripravnosti za nesree koje
donose hazardi novoga doba. Pri tome, drave veliku panju trebaju posvetiti
meusobnoj razmjeni informacija o hazardima, analizi podlonih rizika, a naroito
onih prekograninih efekata.
Ovaj broj magazina upravo sadri najvie tema o rizicima i njihovoj redukciji
svijeu, koja bi trebala biti sastavni dio kulture prevencije, a predstavljamo i
organizaciju slubi zatite i spaavanja, kao jedne od komponenti sistema civilne
zatite. Tu su, naravno, tematske opservacije poara i drugih rizika, ali i
aktuelnosti iz BiH i regiona, ali i ire.
Istraivanja i objava naunih i strunih lanaka u magazinu z&s Adria od velikog
su znaaja za promociju zatite i spaavanja kao najireg podsistema sistema
sigurnosti drave. Time se doprinosi izgradnji i jaanju naune i strune javnosti
u ovom segmentu sistema sigurnosti, u kojem ima dovoljno mjesta za sve
naunike, istraivae i praktiare. Stoga, ohrabrujemo stalne i nove saradnike,
naunike, istraivae i kolege praktiare da nam dostavljaju lanke, vijesti o
novim dostignuima od znaaja za zatitu i spaavanje, ali i prijedloge za
poveanje kvaliteta magazina.
I u ovoj godini emo objavljivati vijesti sa meunarodnih sajmova ili drugih slinih
skupova iz oblasti zatite i spaavanja, a duna panja je posveena i
komercijalnim prilozima kompanija i drugih pravnih lica, koji na stranicama ovog
magazina predstavljaju materijalno-tehnika sredstva, namjenska interventna
vozila, opremu, kao i solucije u domenu pametnih tehnologija, poboljanja ranog
otkrivanja i upozoravanja na hazarde ili nesree i drugu slinu opremu.

Dr. sc. Samir Huseinbai