Kimyasal Balar

Kimyasal Ba
Atomlar birarada tutan kuvvetlere kimyasal ba denir

yonik ba Kovalent ba Metalik ba

Polar Kovalent ba

Apolar Kovalent ba
 Lewis ba teorisi

Kimyasal balanma iin atomun valens (d yrnge)

elektronlar nemlidir.

Atomlar aras e- transferi sonucu iyonik ba oluur

e- larn ortaklaa kullanm soncu kovalent ba oluur.

Atomlar soy gazlarn elektron diziliine sahip olma

eilimindedirler (oktet kural)
 Lewis sembolleri : (elektron nokta gsterimi) atomlarn valens
elektronlarnn basit olarak gsterimidir.

Si


N P As Sb Bi


Al Se I Ar

valens (d yrnge) elektronlar: atomun son yrngesindeki elektronlardr.

 Lewis yapsna gre yonik Bileikler

2+ 2-
BaO Ba O Ba O


Cl

2+ -
MgCl2 Mg Mg 2 Cl

Cl

 yonik Bileikler

Suda znrler

Yksek kaynama noktasna sahiptirler - iyonlar aras

ekim kuvveti yksektir

Eritilmi halleri veya sulu zeltileri elektrii iletir. yonik

bileikler kat halde elektrii iletmez.
 Lewis yapsna gre kovalent ba

Lone pair elektronlar (ba yapmam/paylalmam elektron iftleri)

 Koordinatif Kovalent Ba

Bir kimyasal bada, ba oluturan elektronlarn her ikisi birden ayn atom tarafndan
veriliyorsa bu tr balar koordinatif kovalent (koordinasyon) ba olarak adlandrlr.
Bu tr bileiklerede kompleks denir.

+
H
H
H Cl H N H
H N

H
H

Cu2+ + 4 NH3 Cu(NH3)4

 Kovalent Bileikler

En temel yaptalar molekllerdir

Erime ve kaynama noktalar dktr

Elektrik akmn iletmezler

ou suda znmez
 Ba derecesi
Tekli ba, ba derecesi = 1 ift ba, ba derecesi = 2

Atomlar aras ba says arttka

Daha ksa ba - daha kuvvetli ba

Ba uzunluu kovalent ba yapan iki atomun ekirdekleri

arasndaki mesafedir. Paylalan elektron ifti says arttka ba
uzunluu ksalr.

Ba enerjisi atomlar arasndaki kovalent ba krmak iin

gerekli enerji
Ba enerjisi atomlar arasndaki kovalent ba krmak iin gerekli enerji
 Ba enerjisi ve Reaksiyon Entalpisi

Hreak= H(rnler ba enerjisi) - H(reaktiflerin ba enerjisi)

Hreak= H(rnler ba enerjisi) - H(reaktiflerin ba enerjisi)

= H oluan balar - H kopan balar

= -114 kJ/mol
 Ba polaritesi
Kovalent bada elektronlar atomlar tarafndan eit olarak paylalmazlar.
Elektronegativitesi yksek olan atom elektronlara daha fazla ekim kuvveti
uygular.

Apolar kovalent ba polar covalent bond

ba oluturan elektronlar atomlar atomlardan biri elektronlar zerinde
tarafndan eit oranda paylalr daha fazla ekim kuvvetine sahiptir.

Elektronegativite:
Atomlar arasndaki elektronegativite fark 0 ise, ba apolar kovalenttir.
Atomlar arasndaki elektronegativite fark 0 ile 2.0 arasnda ise, ba polar kovalenttir,
Atomlar elektronegativite arasndaki fark 2.0 den byk ise, ba iyoniktir.
Atomlar arasndaki elektronegativite fark 0 ise, ba apolar kovalenttir.
Atomlar arasndaki elektronegativite fark 0 ile 2.0 arasnda ise, ba polar kovalenttir,
Atomlar elektronegativite arasndaki fark 2.0 den byk ise, ba iyoniktir.

Bileik F2 HF LiF

Elektronegativite
4.0 - 4.0 = 0 4.0 - 2.1 = 1.9 4.0 - 1.0 = 3.0
fark

Ba tipi Apolar kovalent Polar kovalent yonik

 Lewis Yaps Yazma

skelet yap moleklde atomlarn birbirlerine nasl

balandklarn gsterir. Genelde 1 merkez atom ve ona
balanan evre atomlar vardr.

Merkez atomgenelde en dk elelktronegativiteye sahip olan

dier atomlarn kendisi ile ba yaptklar atomdur.

evre atom dier atomlara balanan atomdur. H genelde

evre atomdur
 Lewis Yaps Yazma

lk olarak molekl oluturan atomlarn toplam valens elektronlar

hesaplanr.

Tahmini bir iskelet yap izilir merkez atomla evre atomlar arasna tekli
ba izilir.

evre atomlarn etrafna oktet kuralna uygun olarak elektronlar

yerletirilir.

Toplam valens elektron saysndan fazla kalan elektronlar ile merkez

atomun okteti tamalanr.

Eer merkez atomun oktetini tamamlayacak kadar elektron artmaz ise,

merkez atomla evre atomlar aras oklu ba eklenir. Karbon, Azot,
Oksijen ve Kkrt atomlar oklu ba yapma eilimindedir.
 COCl2 NO3- iin Lewis moleklleri
yaplarn iziniz
Formal Yk atomun valens elektronlar ile, ba says ve bayapmayan elektronlar
arasndaki farktr.

FC= (valens elektron says) - (number of ba elektronlar says)-(lone pair electron says)

- ntr bir molekldeki formal yklerin toplam 0 eittir.

-(poliatomik bir iyon iin toplam formal yk iyonun ykne eit olur.

-Moleklde negatif ykler daha elektronegatif atomlar zerinde olmaldr.

- Atomlar genelde formal yke sahip olmama veya mmkn olan en dk formal yke
sahip olma eilimindedir.

1
FC = #valens e- - #lone pair e- - #ba ifti e-
2
Aadaki molkleler veya iyonlar iin Lewis yaplarn
yazp herbir trn formal ykn hesaplaynz

NO3-, CO2, NH4+, HNO3, C2H4 SO42- PCl5, SF6

NO SOCl2 ICl4
 Rezonans

Bazen bir molekl iin elektronlarn farkl dald birden

fazla Lewis yaps yazlabilir.

Elektronlarn farkl dalabilecei yaplar birbirinin

rezonans olarak adlandrlr.

O-O=O O-O=O
 oktet kuralnda istisnalar

Tekli sayda elektron ieren trler NO

Tamamlanamayan oktetler BF3

Okteti aan trler PCl5, SF6

 H

HCH OH

- +
B B B
-
F F

F F

F F

Cl F

Cl

Cl F

Cl

P P S

F F

Cl Cl

Cl

Cl

F

 Dipol moment ve molekl yaps
Baz durumlarda molekl iindeki balar polar olmakla beraber molekl
apolar zellik gsterebilir. Molekln polar veya apolar olmas yk
dalmna gre aklanr.

- Molekln ekli
- Balarn polaritesi

Polar Molekl (dipol)

Molekldeki art yk merkezi ile eksi yk merkezi dengede deildir.
Bir taraf eksi dier taraf art yk zellii gsteriri

Apolar molekl
Molekln ularnda yk tamayan
Vaya u ksmlarnda ayn iaretli yk olan molekller

soru CH4, CH3Cl molekllerinin polaritelerini aklaynz