FAKULTET POLITEHNIKIH NAUKA

GRAEVINARSTVO
TRAVNIK

SEMINARSKI RAD

POTRONJA VODE

PREDMET:VODOSNADBIJEVANJE

Student
 Travnik, januar 2017. SADRAJ

1.Uvod 3

2.Potronja vode 3

3.Potronja vode za kune

potrebe....................................................................................................... 5

4.Potronja vode za industrijske

potrebe.7

5.Potronja vode za gaenje poara i vlastite potrebe

vodovoda.....................................................8

5.1. Potronja vode za gaenje

poara........................................................................................8

5.2.Potronja vode za vlastite potrebe

vodovoda......................................................................12

6.Projektne koliine
vode.....................................................................................................
.........13

7.Zakljuak...

.13

8.Literatura
.13

2
 1. UVOD

ovjek i voda od samog poetka opstaju u tijesnom suivotu, u kojem voda ima bitnu ulogu
njegovog opstanka.Voda je pokreta njegove djelatnosti. Ona uvjetuje ivot na zemlji, i to ne
samo to je 60-70% ovjekovog tijela voda, ve to je svojom prisutnou djeluje kao
biokatalizator bez kojeg ivot ne bih bio mogu (slika: 1.). U savremenom vremenu ljudska
populacija ima veliku zadau kako da rijei to pitanje. Zatita okoline i snadbijevanje pitkom
vodom postaje glavni problem i izazov odrivog razvoja nae civilizacije. Pitka voda postaje
glavni resurs u 21 vijeku. Zbog porasta broja ljudi na zemlji, javlja se poveane potrebe za
vodom,kao uticaj porasta ivotnog standard, promjena ivotnih navika i poveanja
industrijske i poljoprivredne proizvodnje.
Problem su veliki gradovi koji troe velike koliine pitke vode a istodobno ti gradovi su
najvei zagaivai pitke vode.Gradovi su mjesta koja najvie ugroavaju zalihe pitke vode u
podzemlju,isputajui velike koliine otpadnih voda.Jedan od velikih problema nae
civilizacije je poljoprivredna proizvodnja koja koristi pesticide i druge kemikalije a time
zagauje pitku vodu. Ista ta prozvodnja ili industrija troi velike koliine pitke vode, a u
prirodu vraa zagaenu otpadnu vodu i na taj nain ugroava preostale zalihe pitke vode.

Slika 1. Pitka voda

3
 2. Potronja vode

Danas u svijetu iste i zdrave vode je sve manje, uglavnom zbog kontinuiranog zagaivanja.
Sa druge strane,sve je vea potranja i potronja novih koliina vode, zbog poveanog broja
stanovnika, kapaciteta industrije, poljoprivrede, energetike itd. Za definiranja potrebnih
koliinina vode, neophodno je to potpunije uzimanje u obzir svih moguih potroaa vode,
pa i same gubitke iz vodovodnih mrea (slika2.0), koji vodu troe na najrazliitije potrebe.

Slika 2. Gubitak vode na neispravnim vodnim instalacijama

Meutim najee se potronja vode moe svesti na tri naredne kategorije:

potronja vode za kune potrebe

potronja vode za industrijske potrebe

potronja vode za gaenje poara i vlastite potrebe vodovoda

injenice o potronji vode su izraenije ukoliko se razdoblje smanjuje sa npr. godine ili
mjeseca na dan ili no, i ukoliko je manje naselje ili manji broj stanovnika.Tako se u manjim
naseljima, uglavnom prigradskim sredinama,znatno manje vode troi nou nego danju, a u
samom danu je vea potronja u jutarnjim i kasnim poslije podnevnim satima.

4
Nasuprot tome u gradovima je ta oscilacija potronje vode neznatna, Ako se uzme u obzir
vrijeme potronje. Kolina vode koja se godinje troi u danima najvee potronje nazivamo
najvea maksimalna dnevna potronja vode. Koliina vode koja se potroi u satu najvee
potronje nazivamo maksimalna satna potronja vode.

3. Potronja vode za kune potrebe

Potronja vode za kuanske potrebe obuhvata utroak vode koji se koristi za podmirenje
ivotnih potreba stanovnitva: pie, pripremu hrane (kuhanje), proizvodnju namirnica, pranje
rublja i posua, odravanje osobne higijene i mjesta stanovanja, zalijevanja vrtova i slino.
Kao i potronja vode koja se koristi u komunalne svrhe: pranje ulica (slika:3.),pranje dvorita,
zalijevanje parkova (slika:4) i travnjaka, te sitnu industriju, zanastvo i javne ustanove.

Slika 3: Pranje ulica

5
Slika 4: Zalijevanje parkova i travnjaka

Potronja vode kod ove kategorije potroaa zavisi od niza inilaca,od kojih su najuticajniji:

klimatski uvjeti

ivotni standard i mentalitet potroaa

aktivnost stanovnitva

cijena vode

postojanje kanalizacije

kvaliteta i koliina vode

osobine snadbijevanja vodom

mjerenje potronje vode

Kao osnovni podaci kod odreivanja potronje vode za kuanske potrebe koriste se:

norma potronje vode izraena specifinom potronjom vode

broj stanovnika.

Specifinu potronju vode definiramo kao utroak vode po jednom stanovniku u toku 24 sata.
Ta se koliina vode sastoji od utroaka za najrazliitije potrebe i zavisi o stepenu sanitarno-
tehnike opremljenosti stanova ili kua, kvaliteti i cijeni vode, ureenju naselja, klimatskim
uslovima itd. Specifina potronja vode je osnovna ulazna veliina na osnovu kojeg se
pravilno projektuje vodovod koji e da zadovolji potrebe stanovnitva. U veini zemalja se

6
regulira zakonskim propisima u skladu sa veliinom naselja ili grada.Kod nas takvi propisi ne
postoje, ali postoje prorauni kojima se sluimo koji su prikazani u tabeli.

-naselja sa zgradama koje nisu opremljene vodovodima i kanalizacijom 30-50

-naselja sa zgradama koje su opremljene vodovodom i kanalizacijom bez kupaonice 125-150

-naselja sa zgradama opremljenim vodovodom i kanalizacijom i kupaonicom 150-230

-naselja sa opremljenim unutarnjim vod. ,kanalizacijom i opskrbom tople vode 250-400

Broj stanovnika vodoopskrbnog podruja zavisi o lokalnim, socijalno-ekonomskim faktorima

i vremenski nije stalan.Dakle problem se svodi na definiranje broja stanovnika
vodoopskrbnog podruja, za konanu fazu razvoja vodosnadbijevanja. Do ovog se podatka
prvenstveno dolazi iz prostornog plana, ali u sluaju da on ne postoji ili se prognoza broja
stanovnika uini nerealnim, primjenjuju se neki od postupaka prognoze broja stanovnika.

Nk=No(1+p/100)Rp

-No sadanji broj stanovnika

-p godinji postotak prirasta ,ovaj parameter zavisi o veliini naselja,razvijenosti privrede itd.

-Rp projektno razdoblje(godina)

4. Potronja vode za industrijske potrebe

Kod odreivanja potronje vode za industrijske potrebe, samo iz literature treba biti veoma
obazriv,jer potronja vode po jedinici proizvoda znatno varira i esto je vrlo razliita ak i u
analognim poduzeima, budui da ovisi od tipa primijenjene opreme,eme tehnolokog
procesa i lokalnih uvjeta. Zato se potronja vode u industriji najbolje odreuje anketom kod
proizvodnih tehnologa, dakle, na licu mjesta (posebno od sluaja do sluaja), respektirajui
konkretne zahtjeve, jer razlike u odnosu na uobiajene prosjene vrijednosti mogu biti
viestruke. Takoer se esto koliine vode potrebne za industriju moraju raunati za pojedine
grupe poduzea koja postavljaju razliite zahtjeve u smislu kvalitete vode. Zato je (pogotovo
ako se radi o velikim koliinama) ekonomski neprihvatljivo i vodu za industrijsku potronju
kondicionirati do zahtijevanih standarda za pitku vodu, ako taj stupanj kvalitete nije potreban.
Za ilustraciju potronje vode u tehnoloke svrhe navest e se podatak iz literature da npr.
Tvornica crne metalurgije na 1 [kg] gotovog proizvoda prosjeno troi 150 do 165 [l] vode,
tvornica papira na 1 [kg] finog papira prosjeno troi 700 do 1000 [l] vode, a tvornica
automobila potroi za proizvodnju jednog automobila oko 150.000 l vode

7
 5. POTRONJA VODE ZA GAENJE POARA I VLASTITE POTREBE
VODOVODA

5.1. Potronja vode za gaenje poara

Bez obzira na to je li kua zidana, montana, drvena ili izgraena od vie vrsta materijala ili je
rije o zasebnom objektu, vikendici, stambenoj zgradi, poslovnom prostoru, lokalu,
proizvodnom pogonu,umama, tvornici ili skladitu. Namjena protupoarne zatite posvuda je
jednaka a to je da ugasi tj lokalizuje poar. Danas i pored dosta drugih srestava i naina
gaenja poara jo uvijek je najvie u upotrebi gaenje poara vodom slika 5.i slika 6.

Slika 5. Gaenje poara vodom

8
Slika 6.gaenje umskog poara kanaderom
Koliina vode koju potroi jedan kanader prilikom jednog ljeta je 6.200 litara, a samu vodu
crpi sa vodenih povrina jezera, mora ili rijeka. Naelo odreivanja potrebne koliine vode za
gaenje poara bitno se razlikuje od naela normiranja prethodno analiziranih potronji vode.
Kod suvremenih sustava za gaenje poara predvia se njegovo gaenje
vanjskom hidrantnskom mreom
unutarnjom hidrantskom mreom.
Zahtjevi za hidrantske mree za gaenje poara i sluajevi u kojima se za zatitu od poara
obvezatno primjenjuje hidrantska mrea slika.7. propisano je pravilnikom o hidrantskoj mrei
za gaenje poara.Ovime se pravilnikom, izmeu ostaloga, propisuju tri temeljna parametra za
gaenje poara hidrantskom mreom:

(1)potrebna koliina vode (protok) za gaenje poara, koja je u funkciji specifinog poarnog
optereenja

(2) najmanji tlak kod potrebne poarne koliine vode

(3) najmanje trajanje za koje je potrebno osigurati propisani protok i tlak.

Slika 7. Hidrant

Specifino poarno optereenje, Psp [J m-2], je izraeno toplinom koja se moe razviti u
nekoj elementarnoj jedinici prostoriji (npr. sobi, hali, skladitu), svedeno na 1 [m2] tlocrtne
povrine te prostorije. Odreuje se , ovisno o karakteristikama gorivih materijala od kojih je
izvedena i opremljena graevina, te materijala za koje je graevina namjenski
izgraena.Potrebna koliina vode za gaenje poara hidrantskom mreom mora se osigurati
neovisno odrugim potroaima koji se snadbijevaju vodom iz istog izvora (vodospreme).
(a)Vanjska hidrantska mrea za gaenje poara izvodi se izvan graevine i/ili prostora koji se
titi,a zavrava nadzemnim ili podzemnim hidrantom.

9
 Za zatitu graevine i/ili prostora vanjskom hidrantskom mreom za gaenje poara
potrebno je osigurati najmanje protok, ovisno o (i) specifinom poarnom optereenju i
tlocrtnoj povrini objekta koji se titi, ije su vrijednosti prikazane u tablici 1, a u trajanju od
najmanje 2 [h].

Specifino Najmanji protok, [l s-1], ovisno o tlocrtnoj povrini objekta, [m2], koji se titi
poarno 100 101 301 501 1 001 3 001 5 001 10
optereenj do do do do do do 000
e 300 500 1 000 3 000 5 000 10 000
[MJ m-2]
200 10 10 10 10 10 10 10 15
500 10 10 10 10 15 20 20 25
1 000 10 10 10 15 20 20 25 30
2 000 10 10 15 20 25 30 35 *
> 2 000 10 15 20 30 30 35 * *

Tablica .1.

Za propisani minimalni protok i trajanje, najmanji tlak na izlazu iz bilo kojeg nadzemnog ili
podzemnog hidranta ne smije biti manji od 2.5 [bara].Pri navedenom tlaku i trajanju, za
zatitu naseljenih mjesta vanjskom hidrantskom mreom za gaenje poara, potrebno je
osigurati protok od najmanje 10 [l s-1].unutarnja hidrantska mrea za gaenje poara izvodi se
u objektu koji se titi, a zavrava bubnjem s namotanim cijevima stalnog presjeka i
mlaznicama ili vatrogasnom cijevi sa spojnicom i mlaznicom slika 8 i 9.

Na najnepovoljnijem mjestu svakog poarnog sektora unutarnja hidrantska mrea za gaenje

poara mora imati najmanji protok, ovisno o specifinom poarnom optereenju, prema
tablici 2, a u trajanju od minimum 1 [h].

Specifi 300 400 500 600 700 800 >

no 1000 2000 2000
poarno
optere
enje
[MJ m-2]
Najmanj 25 30 40 50 60 100 150 300 450
i protok
mlaznic
om
[l min-1]

Tablica.2.

10
Slika 8.hidrantska vatrogasna cijev

Slika 9. Mlaznice vatrogasne cijevi

Najmanji pritisak na mlaznici kod propisanog minimalnog protoka i trajanja, takoer kao i
kod vanjske hidrantske mree ne smije biti manji od 2,5 bara.

11
 5.2. Potronja vode za vlastite potrebe vodovoda

Ova se potronja odnosi na koliinu vode koje svaki vodoopskrbni sustav troi na pranje
(ispiranje) i izvedbu (rekonstrukciju) vodovodnih objekata.U praksi ne postoje normativi koji
propisuju ove koliine, ve se one odreuju sukladno primijenjenoj tehnologiji
kondicioniranja vode i osobinama vodoopskrbnih sustava ili se koriste iskustva sa slinih
sustava. Orijentacijski, ova potronja iznosi 5 do 10 [%] srednje dnevne potronje.

6. Projektne koliine vode

Prilikom hidraulinog dimenzioniranja vodoopskrbnih objekata razmatraju se sljedee

koliine vode:
(1)najvea dnevna potronj,Qmax za hidrauliko
dimenzioniranje:
- vodozahvata,
- crpnih stanica (za sve vodoopskrbne sustave
osim potisnih),
- ureaja za kondicioniranje vode,
- vodosprema,
- glavnih dovodnih cjevovoda koji povezuju ove
objekte.
(2) najvea satna potronja q max, za hidrauliko
dimenzioniranje:
- crpnih stanica (kod potisnih sustava),
- glavnih opskrbnih cjevovoda,
- glavnih dovodno opskrbnih cjevovoda,
- razdjelnih mrea

12
 7. ZAKLJUAK

U ovom seminarskom radu smo se osvrnuli na potronju vode,njen znaaj i namjenu u

savremenom svijetu. Osiguranjem i dovoenjem dovoljne koliine vode u naseljeno mjesto
omoguuje se podizanje opeg ivotnog standarda ovjeka i ureenje njegovog okolia.
Potronja vode utoliko je vea ukoliko je voda dostupnija. Da bi se zadovoljile dananje
potrebe vie milijunskih gradova, potrebne su znatne koliine vode, koje se dnevno mjere
milijunima kubnih metara. Radi osiguranja potrebne koliine vode, kao i visoke
zdravstvene(sanitarne) kvalitete pitke vode, naroita panja se posveuje izboru prirodnih
izvorita, njihovoj zatiti od zagaenja, te eventualnoj potrebi i poboljanja kvalitete vode na
vodovodnim ureajima.

13
8. LITERATURA

1. Racionalna potronja vode(projekat ujedinjenih naroda za razvoj) autor Mario Obrdalj

2. Snadbijevanje vodom i odvodnja autor Prof.dr.sc ivko Vukovi

3. Google.com

14
15