1

19 - 23 EYLL 2015
EYLL 2015 TRKYE SYAS ORTAM
DEERLENDRMES

MEHMET AL KULAT
MAK DANIMANLIK YN. KUR. BK.
0 532 749 14 22

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 2

Aratrmann Kimlii
Bu alma iki farkl saha aratrmasn iermektedir. Her iki almann ortak
sorularn; hem ayr ayr hem de genel sonularla farkllklara da dikkat ekerek
kamuoyuna arz ediyoruz.
Bu iki almadan birincisi;
MAK DANIMANLIK olarak 19-23 EYLL 2015 tarihinde 30 BYKEHRden
(DYARBAKIR, ANLIURFA, MARDN, VAN hari) 26 Bykehirde ve (SNOP, DZCE,
GRESUN, KARAMAN, KIRIKKALE, GMHANE, ELAZIG, SVAS, BLECK, YOZGAT,
AMASYA, ISPARTA, UAK, OSMANYE, NDE, KIRKLAREL, KARABK, KTAHYA,
ZONGULDAK) 19 il, 171 ile de 5500 kii ile YZYZE grmelerle yaplmtr.

Bu iki almadan ikincisi;

12-16 EYLL 2015 tarihinde 4 BYKEHR (DYARBAKIR, MARDN, ANLIURFA,
VAN) ve 12 il (IRNAK, HAKKAR, ARI, IDIR, SRT, BTLS, BNGL, MU, BATMAN,
TUNCEL, ARI, KARS), 121 ile de BLGENN SEMEN SAYISI OLAN 5.074.000 kiinin
onbinde 3 ile (1521 kii ile) canl telefon grmeleri ( kantitatif aratrma tekniklerinden CAT
(canl kaytl telefon grmeli) yararlanarak )ile yaptrttmz EYLL 2015 DOU /
GNEYDOU BLGES SYAS ORTAM DEERLENDRMES'dir.
EYLL 2015 TRKYE SYAS ORTAM DEERLENDRMES balkl finansmann MAK
Aratrma Deerlendirme Danmanlk A.. nin karlad, Analiz ve Deerlendirme
almalarn bnyemizde faaliyet gsteren ARGEDER DNCE ENSTTSnn hazrlad
almamzn zet raporudur.
MAK Danmanlk olarak yaptrttmz bu almada toplumun sosyo-kltrel
ortalamasna uygun doru ve yeterli denek belirleme, bu deneklere bal olarak verilerin oklu
analizlerle lmlenmesinde LKERT METODU kullanlmtr. Saha almasnda %1.2 yanlma /
hata pay ile deerlendirme yaplmtr.
Aratrmada deneklerin belirlenmesinde % 53.6 erkek, % 46.4 bayan olmak zere cinsiyet
dengesi oluturulmaya allmtr.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 3

ARATIRMAYA KATILANLARIN CNSYET DAILIMI

BAYAN; 46.4
ERKEK; 53.6

ARATIRMAYA KATILANLARIN YA ARALIK ANALZ

65 YA ST 8

45-65 YA 23

35-45 YA 24

25-35 YA 27

18-25 YA 18

0 5 10 15 20 25 30

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 4

(DOU / GNEYDOU HAR DER BLGELERDE) YARIN BR SEM OLSA OYUNUZU HANG PARTYE VERRSNZ?
45 42.7
40
35
30 27.1
25
20
14.2
15
10 7.2 6.2
5 2.6
0

(DOU / GNEYDOU HAR DER BLGELERDE) YARIN SEM OLSA OYUNUZU HANG PARTYE VERRSNZ? (KARARSIZLAR DAITILINCA)
50 45.34
45
40
35
28.78
30
25
20 15.08
15
10 7.64
5 2.8
0
AK PART CHP MHP HDP DERLER

Bu grafik aratrmann yapld tm Trkiye'yi deil, 30 BYKEHRden (DYARBAKIR,

ANLIURFA, MARDN, VAN hari) 26 Bykehirde ve (SNOP, DZCE, GRESUN,
KARAMAN, KIRIKKALE, GMHANE, ELAZIG, SVAS, BLECK, YOZGAT, AMASYA,
ISPARTA, UAK, OSMANYE, NDE, KIRKLAREL, KARABK, KTAHYA, ZONGULDAK)
19 il, 171 ile de 5500 kii ile YZYZE grmelerle; DOU / GNEYDOU HAR dier
blgeleri kapsamaktadr.
Bu sonular 7 Haziran seim sonularyla kyaslandnda Ak Parti ve CHP'de kk
yzdeler halinde ykseli, Bu blgede MHP ve HDP de kk oranda d dikkat ekmektedir.
MHP den Ak Parti'ye doru yneli, HDP'den ise 7 Haziranda baraj gesin diye verilen emanet
oylarn CHP'ye yneldiklerini belirtebiliriz. Bu ynelme adaylarn sahaya inmesiyle ne oranda
seyir takip edecek onu nmzdeki gnlerde yapacamz aratrmalarla daha net syleyebiliriz.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 5

(4 BYKEHR (DYARBAKIR, MARDN, ANLIURFA, VAN) ve 12 il (IRNAK, HAKKAR, ARI,

IDIR, SRT, BTLS, BNGL, MU, BATMAN, TUNCEL, ARI, KARS), 12 ile de)

(DOU VE GNEYDOU'DA) YARIN BR SEM OLSA OYUNUZU HANG PARTYE VERRSNZ?

50
45 43.4
40
35
30
25 22.4
20
15.2
15 12.4
10
5 2.6 2.4 1.6
0

DOU VE GNEYDOU'DA (KARARSIZLAR DAILDIKTAN SONRA) YARIN BR SEM OLSA OYUNUZU HANG PARTYE VERRSNZ?

DERLER 2

OY KULLANMAYACAIM 14.2

HDP 51.8

MHP 2.9

CHP 3.1

AK PART 26

0 10 20 30 40 50 60

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

 6

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org

Bu alma; MAK DANIMANLIK olarak 12-16 EYLL 2015 tarihlerinde Trkiye'nin dier
blgelerinde YZYZE metotla saha aratrmas yaptmz srada blgede devam eden terr
eylemleri ve terre kar kolluk kuvvetlerince srdrlen operasyonlar dolaysyla aratrmamz
dou ve gneydouda 4 BYKEHR (DYARBAKIR, MARDN, ANLIURFA, VAN) ve 12 il
(IRNAK, HAKKAR, ARI, IDIR, SRT, BTLS, BNGL, MU, BATMAN, TUNCEL, ARI,
KARS) ve bu illere bal 121 ile de BLGENN SEMEN SAYISI OLAN 5.074.000 kiinin
onbinde 3' ile (1521 kii ile) yaplan kantitatif aratrma tekniklerinden CAT (canl kaytl telefon
grmeli) yararlanarak yaplmtr.
1 Kasm 2015 de yaplacak genel seim siyasi nabz tutmaya matuf aratrmamza katlan
kiilerin % 12,4 (123 kii) oy kullanmak istemediklerini ifade etmilerdir. MAK DANIMANLIK
olarak bugne kadar herhangi bir seim ncesi bu younlukta SANDIA GTMEK
STEMYORUM cevab aldmz hatrlamyoruz.
Dou ve Gneydou Anadolu semeninin yzde 14,2 lik bir oranda oy kullanmayacam
demi olmas, kararsz semen oranyla birlikte dnldnde zellikle blgede rakip iki parti
Ak Parti ve HDP asndan ok ekimeli bir srece girildiini de gstermektedir.
Blgede PARALEL Medya destekli olarak zellikle Cumhurbakan Recep Tayyip
ERDOAN'a ynelik ciddi bir karalama kampanyas dikkat ekmektedir. Bu kampanyann temel
argman; BR K YIL NCESNE KADAR KRTLERN HAMS ve ABS olarak grlen ve Ak
Parti'ye oy verenlerin verme nedeni saylan ERDOAN iin ROBOSK, KOBAN, D gibi
konular zerinden ok youn bir kara propaganda yapld GZLEMLENMTR.
Blgede gemi yllarda partilerin adaylarndan ziyada Erdoan'n varl tek bana yeterli
iken 7 Haziranda ortaya kan sonu ve imdilerde sahada grdmz bu dnemde adaylarn
ok etkili olaca eklindedir.
Bu blgeye ynelik seim vaatlerinde de BARI neredeyse tek sylem olarak etkili
olacaktr. Blge insan en azndan ounluk itibaryla terrn bir an nce bitmesini ve asayiin
salanmasn ok ciddi olarak arzu etmektedir.
imdi bu zet deerlendirmeden sonra;
Seime katlma orann son yllarn ortalamas olan % 85 zerinden sabitleyerek, dou /
gneydou semeniyle telefonla, dier illerimizdeki semenle yz yze yaptmz almalarn
sonu grafiklerini grelim;

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 7

SEME KATILIM ORANININ %85 OLMASI DURUMUNDA TRKYE GENEL (DOGU VE

GNEYDOU DAHL) PARTLERN ALACAI OLASI OY SAYISI (+1000)

25

20.11
20

15
12.25

10

6.45
5.23
5

1.86

0
A K PAR T CHP MH P HDP D G ER LER

SEME KATILIM ORANININ %85 OLMASI DURUMUNDA TRKYE GENEL (DOGU VE

GNEYDOU DAHL) PARTLERN ALACAI OLASI OY YZDES

50

45 43.72
40

35

30 26.67
25

20

15
14.05
11.5
10

5
4.06

0
A K PAR T CHP MH P HDP D G ER LER

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

 8

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org

BU ARATIRMANIN L BAZLI OY DAILIMINDAK SONULAR DEERLENDRLDNDE PARTLERE GRE MLLETVEKL SAYILARI

MHP; 64

HDP; 66

AK PART ; 279

CHP; 141

Bu milletvekili saylar 81 ile ynelik yzdeler tek tek incelenerek oluan

rakamlarn toplamdr. Elbette seime 1 ay kala deikeni ok fazla olan bu
seimde zellikle adaylarn performanslar, partilerin seim beyannameleri ve
bunlarn yansmalar, terr ve terre ynelik operasyonlarn sonular bu
seimin kaderini tayin edecek belli bal parametreler olacak ve bu
parametrelere bal deiimler yaanabilecektir.
Seim beyannamelerinin hazrlanp kamuoyuna deklere edilecei bu gnlerde
kitlesel oya sahip toplum katmanlarnn beklentilerinin karlanmas da
phesiz nemli bir etmendir.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 9

SYAS PARTLERN OY ALDII SEMEN YA PROFL

40
30
DERLER
20
10

15
20
MHP
30
35

10
15
HDP
20
45

20
15
CHP
20
25

35
35
AK PART
20
10

Yukardaki grafik; "hangi siyasi parti, hangi ya grubundan oy alyor yada

hangi ya grubundan oy alamyor? Bunu grmek ve seim stratejilerini
oluturmak bakmndan nemlidir. Dorusu en dikkat ekici alan Ak Parti'nin
genlerle yeterince buluamamasdr. Bunun tam tersi olarak HDP'nin gen
semenle kurabildii diyalog dikkat ekicidir.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 10

SYAS PARTLERE OY VEREN SEMENN CNSYET DAILIMI

55
DERLER
45

57
HDP
43

61
MHP
39

55
CHP
45

41
AK PART
59

0 10 20 30 40 50 60 70

Bu grafik; "hangi siyasi parti, kadnlardan ne oranda? Erkeklerden ne oranda

oy alyor yada oy alamyor? Bunu grmek ve seim stratejilerini oluturmak
bakmndan nemlidir. Burada da en dikkat ekici olan Ak Parti'nin
kadnlardan MHP'nin ve HDP'nin de erkeklerden grd destein
yksekliidir.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 11

2002 DEN BU YANA HERHANG BR SEMDE AK PARTYE OY VERDN SYLEYEN

SEMENN PARTLERE GRE DAILIMI

D ER LER 30
35

15
20
HDP 50
20

20
10
MH
BR P
KEZ 35
K YADA DAHA FAZLA H GR YOK
40

15
10
CHP 7
15

10
68
A K PAR T 85
15

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Bu grafik; Trkiye'de hemen her parti semeninin kurulduu gnden bugne

az yada ok Ak Parti'ye verdii destei gstermesi bakmndan ilgintir.
Aratrmaya katlan kiiler; bir yada bir ka kez Ak Parti'ye oy verdiklerini
ifade etmilerdir. Bu durum kurulduu gnden bugne toplumun %70-80
aralnda bir kere de olsa Ak Parti'ye oy verdiini gstermesi bakmndan
ilgintir. Ancak bugnk oy oranna baknca da Ak Parti'ye oy vermi
semenin neredeyse yarsnn u anda Ak Parti'ye oy vermediini de
gstermektedir.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 12

1 Kasm seimlerinde 7 Haziran 2015 seimlerinde OY VERDNZ PARTDEN FARKLI bir partiye oy vermeyi dnyor musunuz?
80 76.4

70

60

50

40

30

20
12.6 11
10

0
HAYIR, YENDEN 7 HAZRANDA OY VERDM PARTYE OY VERECEM

Bu grafik semenin % 76,4 lk blmn 7 Haziran'daki tercihinde kararl

gsterirken, semenin %12,6 lk blmnn de 7 Haziran tercihinde
pimanlk duyduunu gstermesi bakmndan ilgintir. Seime bir ay kala
kararsz orannn ykseklii de artcdr.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 13

SZE GRE U ANDA LKEMZN EN NEML GNDEM KONUSU NEDR?

38
40

35

30

25

20
14
12
15 10
8 7
10 6 5
5

Ucu ak bu soruya vatandan verdii cevaplar bir sistematik tasnife tabii

tuttuumuzda verilen cevaplar dikkat ekicidir. lkemizde son aylarda yaanan terr
olaylar ve bunlar bertaraf etmeye ynelik sren operasyonlar insanmzn birinci gndem
konusudur.
lkenin 1 ay sonra yaayaca seim ikinci srada vatanda gndemini
oluturmaktadr. Her aratrmada ilk sralarda olagelmi iki konu ekonomi ve ona bal
isizlik yine gndemdeki yerlerindedir.
Adaletsizlik, mahkum says, ceza indirimi vb. acil zm bekleyen konular
arasndadr. Siyasi partilerin mutlaka seim beyannamelerinde yer vermeleri gereken bir
konudur.
Suriyeli yaklak 2,5 milyon gmen artk her yerdedir. Her gn batan botlarda
yaanan dramlar hayatn olaan ak iinde gndem konumuz olmu durumdadr.
Ahlaki yozlama; siyaset, ticaret, sosyal hayat velhasl hayatn her annda ikayet
ettiimiz konulardandr.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 14

DOU / GNEYDOU'DA BARI SREC SONRASINDA YENDEN HORTLAYAN TERRN VE SAVA HALNN SORUMLUSU SZE GRE KMDR?

50

45

40

35

30

25
48
20

15

10
22
13
5 9 8
0

Bu sorumuza aldmz cevaplar; toplumsal algy gstermesi bakmndan

ibretliktir.
Toplumun alelekseri dou ve gneydoudaki geldiimiz noktann failini PKK -
HDP olarak ifade ederken, maalesef bir ksm medyann ve zellikle sosyal
medyann etkisiyle blgede yaananlarn faili olarak zm srecini her eyi gze
alarak gslemi bu lkenin seilmi Cumhurbakan ve Ak Parti'yi grenlerin
olabildiini grmek hayret vericidir.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 15

1 KASIM 2015 SEMLER SONUCUNDA SZE GRE NASIL BR

HKMET OLUR?
60
49
50
40
30 26
20
10 8 7
10
0

Bu grafik; hangi siyasi partiye oy verirse versin toplumun byk

ounluunun TEK BAINA AK PART KTDARI'nn geleceine inandn
gstermektedir. Yine bu sonu toplumun yarnlarn Ak Parti'siz
dnmediini gstermesi bakmndan da ilgintir.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org
 16

Sonu ve Deerlendirme
Mak Danmanlk olarak her ay yaptmz siyasi gndem aratrmamz
EYLL 2015 DOU / GNEYDOU BLGES SYAS ORTAM DEERLENDRMES bal ile
sunulmaktadr.
Bu ayki almamz aslnda iki blmden olumaktadr.
Bir blm; 19-23 EYLL 2015 tarihinde 30 BYKEHRden (DYARBAKIR,
ANLIURFA, MARDN, VAN hari) 26 Bykehirde ve (SNOP, DZCE, GRESUN,
KARAMAN, KIRIKKALE, GMHANE, ELAZIG, SVAS, BLECK, YOZGAT, AMASYA,
ISPARTA, UAK, OSMANYE, NDE, KIRKLAREL, KARABK, KTAHYA, ZONGULDAK)
19 il, 171 ile de 5500 kii ile YZYZE grmelerle yaplmtr.
Dier blm ise; 12-16 EYLL 2015 tarihinde 4 BYKEHR (DYARBAKIR, MARDN,
ANLIURFA, VAN) ve 12 il (IRNAK, HAKKAR, ARI, IDIR, SRT, BTLS, BNGL, MU,
BATMAN, TUNCEL, ARI, KARS), 121 ile de BLGENN SEMEN SAYISI OLAN 5.074.000
kiinin onbinde 3 ile (1521 kii ile) canl telefon grmeleri ( kantitatif aratrma tekniklerinden
CAT (canl kaytl telefon grmeli) yararlanarak )ile yaptrttmz EYLL 2015 DOU /
GNEYDOU BLGES SYAS ORTAM DEERLENDRMES'dir.

Bu almalardan kan en nemli sonu; seime yalnzca bir ay kalmken

zellikle adaylarn sahada gsterecekleri performans, terre ynelik gvenlik
glerinin srdrd operasyonlarn toplumsal yansmalar, seim beyannameleri
ve siyasi liderlerin performanslar deikeni ok olan bu seim iin tahminlerin ok
da kolay olamayacan gstermektedir.
7 Haziran'n en ok merak edileni HDP'nin baraj konusu iken; 1 Kasm MHP-
HDP ve Ak Parti'nin performansna kilitlenmi durumdadr. Yine 7 Haziran
ekonomik vaatlerin seimi iken; 1 Kasm seim terr / sava / bar eksenli
yrtlmektedir.
ptal edilen oylar, yurt d semen oylar, seim ve sandk gvenlii de bu
seimin hem tartlan hem de sonu zerinde etkin konular olacaktr.

SMER 2 SK. ANGORA MERKEZ 31 / 14 ANKARA TEL / FAX: 0 312 231 00 14

www.makdanismanlik.org info@makdanismanlik.org