Tbbi Grntleme Sistemleri

Orijinal Sunum: http://moodle.technion.ac.il/course/view.php?id=2091

Genel Balklar
o Tbbi grntlemede genel
yaklamlar

o Tbbi grnt ileme

Tbbi Grntleme

temel yntem vardr:

Enerjinin iletilmesi (X Ray),

Enerjinin yansmas (Ultrasonografi),
Enerjinin yaylmas (MRG)

Alntlama: Temel Radyoloji, R. B.

Gunderman, eviri: M. etin
Tbbi Grntleme
Kontrast (Bir imgede k yeinlii daha fazla olan
nesnelerle daha az olanlar arasndaki yeinlik fark ya da
oran) ve Detay.
Direkt radyografi, bilgisayarl tomografi, manyetik
rezonans grntleme, ultrason, ve nkleer tp
giderek azalan bir uzaysal znrle sahiptir.
Grlt
Birok faktre baldr ve grntnn ierdii bilgiyi
azaltr.
Sinyal/grlt orann artrlmas -> karartlm odalar
Tbbi Grntleme

Renkli retina grnts

(Tbbi grntler genelde gri dzeylidir)
Tbbi Grntleme

(a) (b) (c)

Krmz-Yeil-Mavi renk kanallar

Tbbi Grntleme

Renkli retina grnts n ilem admlar

Tbbi Grntleme

2 boyutlu grnt ve 3 boyutlu grnt

Tbbi Grntleme

Grnt: yap(karikatr) ve doku bilgisi

(grlt)
Tbbi Grntleme

Grnt: RGB ve Lab renk uzay (L parlaklk

kanal, L kanalndan yap bilgisi elde
edilemiyor)
Tbbi Grntleme

zvektrler

Grnt evriti

Grnt: Yap ve Doku

zvektr yn bilgisi verir, zdeer kenarn iddetini verir
Tbbi Grntleme

Kenar keskinletirme (grntdeki

kenarlar daha belirgin hale getirme)
Tbbi Grntleme

Gz yanlgs
Tbbi Grntleme

Grlt Azaltma
X-Ray
lk grntleme
yaklam(Wilhelm
Rntgen, 1895 ylnda buldu).

Avantajlar:
Ucuz ve basit
BT ile karlatrldnda dk
radyasyon
Sakncalar:
3boyutlu bilgi vermez.
Kemikler, nemli tan
verilerini rtebilir.
X-Ray
Wilhelm Rntgenin X
nlarn kullanarak ektii
ilk grnt hangisidir?

Kim milyoner olmak isterde

sorulmu bir soru
Rntgenin einin
elinin grnts,
1895.
X-Ray
Yksek enerjili bir fotonlardan oluan bir
n insan vcudundan geerken
subatomik paracklarla arpt zaman
fotonlardan bir ksm zayflar veya bloke
olur. Hava, X-nn hemen hemen hi
etkilemezken, metal tamamna yaknn
bloke eder. (Bu durumda younluk ve
ayrca kalnlk dikkate alnmaldr)
X-Ray
Enstantane fotoraf gibi
dnlebilir: Bir
saniyeden daha ksa
srede elde edilerek
anatomik yaplarn statik
bir grntsn salar.

X n filmi, hem X n
Coronal
saptar hem de Orta dzlemle dik a yaparak
grnty oluturur. geen ve vcudu n ve arka
olmak zere iki paraya ayran
teorik dikey dzlem
Gs(akierdeki sorunlar) ve
kemik krklarn kontrol etme
X-Ray

Damar grntleri
X-Ray (Bltleme)

Damar grntleri
yonizan Radyasyon
Enerji iletiminde X-nlar kullanlr.
Hasta iyonizan radyasyona maruz kalr.
Serbest radikal molekller DNA ve proteinler
gibi molekllerle reaksiyona girerek tahribata
neden olur.
Hastalk tansnda kullanlan X-nlar
hastala tedavisinde kullanlrken ayn
zamanda hastala da yol aar.
Doz lm
Tbbi grntleme ilemlerinde maruz kalnan doz
olduka deikendir.
En yksek dozlar kalp kateterizasyonu ve vaskler
(damar yaps) radyoloji laboratuarlarnda grlr.
Kalp boluklarna veya kalp damarlar iine kateter
yerletirilmesi ilemidir. Bu ilem hem tansal hem de
giriimsel amal yaplr.
Kateter bir vcut boluuna, damarna veya kanalna
sokulabilen bir tptr. Bu sayede kateterler cerrahi
aletlerle beraber drenaja, svlarn zerk edilmesine
veya dar karlmasna yardmc olur. Birok kullanm
durumunda kateter dar ve esnek bir tp olmasna
ramen baz durumlarda geni ve sert tpler de
kullanlmaktadr.
Doal Radyasyon
Gne ve dier gk cisimlerinden yaylan
kozmik radyasyon
Toprakta ve inaat malzemelerinde
bulunan radyoizotoplar (radon
radyasyonu)
nsan vcudunda bulanan intrensek (bir
eyin iinde tabiatnda var olan,
kendisinden kaynaklanan) izotoplar
Arkaplan Radyasyonu
Radyasyondan korunma
Hastann maruz kald radyasyonu mmkn
olduunca en aza indirgemek : ALARA (as
low as reasonably achievable)
Hastay inceleme yapmak
nceleme esnasnda hastann ald dozu
snrlamak
ekim tekrarlarn azaltmak
ncelemeyi gerekletirmede zaman kstlamak
Salk personelinin de radyasyona maruz
kalmasn nlemek (mesafe, kurun koruma vs)
Bilgisayarl Tomografi (BT)
Avantajlar:
3boyutlu veri.
Yksek znrlk.
ok iyi anatomik bilgi.
MRI / PET karlatrldnda
hzl tarama.
Dezavantajlar:
yonizan radyasyon.
Yumuak dokular iyi ayrt
edilemez.
Fonksiyonel bilgi iermez.
 BT
Grnt Radon dnmnden yararlanlr.
Fourier Dnmne benzerdir (frekans domeni).
Fotoraf makinesi grnty frekans domeninde oluturur.
Kenar ve grlt yksek frekans bileeni ierir, homjen blge dk
frekans bileen ierir.

Radon dnm

F( , s ) f t sin s cos ,t cos s sin d t

Ters Radon dnm

2
f( x, y ) F , x cos y sin d
0
Sinogram(Radon dnm) rnei
Bilgisayarl Tomografi (BT)
BT tarayc
BT alma prensibi

Alntlama
http://www.cyberphysics.co.uk/topics/medical/CTScanner.htm
BT 3 boyutlu bilgi verir

3 boyutlu grntleme
http://www.bluegrassregionalimaging.com/samples.php
BT grntleme, karn blgesi
tarama
3 boyutlu geriatm
Amaeliyat sonras BT geriatm. Ciddi bir motosiklet
kazas geiren gen bir adama ait grnt

See also
http://www.auntminnie.com/index.aspx?sec=ser&sub=def&pag=dis
&ItemID=63867
Yeni GE tarayc (Aralk 2013)

http://www.auntminnie.com/index.aspx?sec=rca&sub=rsna_2013&pag=dis&itemId=105889
Manyetik Resonans Grntleme
(MRI)
Avantajlar:
3B veri Temelde su
moleklndeki H atomunu
ynlendirme.
Birok olas modlar.
Yumuak dokular iin ok iyi
grntleme.
yonizan radyasyon yok.
Dezavantajlar:
Pahal.
Yava tarama.
Yksek manyetik alan metal
implant ieren hastalar taranamaz.
(Bir otomobili havaya kaldrabilir)
Tipik beyin MR grnts
MRI tarayc
MRI ile CT karlatrma Beyin
grnts
MR grntlemede yumuak dokular daha
iyi kontrast iermektedir.
Ultrason
Ses dalgasna dayal
grntleme.
Avantajlar:
Gerek zamanl grntleme.
Tanabilir.
ok dk maliyet.
Iyonizan radyasyon iermez.
Dezavantajlar:
Grntleme alan kstl.
Daha dk znrlk.
Parametre ayarlamas iyi
yaplmal.
Tipik ultrason tarayc
3 boyutlu geriatm
Nkleer Grntleme
PET ve SPECT
SPECT - Single Photon Emission Computed
Tomography (Tek Foton Emisyonlu
Bilgisayarl Tomografi)
PET Positron Emission Tomography
(Pozitron Emisyon Tomografi - Daha iyi
znrlk ile daha ileri teknoloji)
Kan aknn iyi bir ekilde tespiti.
PET tarama diyagram

a short-
lived radioactive tracer
isotope is injected
into the living subject
(usually FDG)

http://www.intellidrives.com/News-Rotary-Table-use-in-Small-Animal-PET-
Tomography
PET - Kanser tansnda ve
tedavisinin takip edilmesi iin iyi

3D grntleme
http://www.bluegrassregionalimaging.com/samples.php
Beyin aktivitesi
PET tarayc
PET-BT