Temel Elektrik Devreleri PDF

T.C.
MLL ETM BAKANLII
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN
GLENDRLMES PROJES)
TEMEL ELEKTRK DEVRELER
ANKARA 2005
NDEKLER
AIKLAMALAR........................................................................................................iii
GR............................................................................................................................ 1
RENME FAALYET-1..........................................................................................2
1. ELEKTRK DEVRES ........................................................................................ 2
1.1. Tanm................................................................................................................ 2
1.2. Devre Elemanlar ve Tanmlar..........................................................................2
1.2.1. rete..........................................................................................................2
1.2.2. Sigorta ........................................................................................................ 3
1.2.3. Anahtar veya Buton .................................................................................. 3
1.2.4. Alc ..........................................................................................................4
1.2.5. letken......................................................................................................... 4
1.3. Elektrik Devresinin izimi............................................................................... 5
1.4. Elektrik Devre eitleri..................................................................................... 5
1.4.1. Ak Devre.................................................................................................. 5
1.4.2. Kapal Devre .............................................................................................. 6
1.4.3. Ksa Devre ................................................................................................. 6
UYGULAMA FAALYETLER.............................................................................7
LME VE DEERLENDRME....................................................................... 11
RENME FAALYET-2........................................................................................14
2.1. Zayf Akm Tesisat Uygulama Devreleri........................................................14
2.1.1. Bir Buton Bir Zil Tesisat Uygulama Devresi.......................................... 16
2.1.2. Bir Butonla ki Zil Tesisat Uygulama Devresi........................................ 17
2.1.3. ki Butonla Bir Zil Tesisat Uygulama Devresi........................................ 19
2.1.4. Bir Kat Bir Daireli Kap Otomatii ve Zil Tesisat Uygulama Devresi... 20
UYGULAMA FAALYET................................................................................... 22
LME VE DEERLENDRME......................................................................... 29
RENME FAALYET-3........................................................................................33
3.1. Aydnlatma ve Priz Tesisat Uygulama Devreleri........................................... 33
3.1.1. Adi Anahtar Tesisat Uygulama Devresi ................................................. 33
3.1.2. Adi Anahtar ve Priz Tesisat Uygulama Devresi .....................................35
3.1.3. Komtatr Anahtar Tesisat Uygulama Devresi .....................................36
3.1.4. Vaviyen Anahtar Tesisat Uygulama Devresi .........................................38
3.1.5. Bir Fluoresant Lamba Tesisat Uygulama Devresi .................................39
3.2. Bir Fazl Motorun Paket alterle Kumandas.................................................. 42
3.2.2. Devrede Kullanlacak Elemanlarn Seimi...............................................43
UYGULAMA FAALYET................................................................................... 44
MODL DEERLENDRME...................................................................................56
KAYNAKLAR........................................................................................................... 59
ii
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD 522ELK004
523ELT004
ALAN Elektrik Elektronik Teknolojisi

DAL/MESLEK Alan Ortak
MODLN ADI Temel Elektrik Devreleri
MODLN TANIMI Elektrik devre elemanlar, devre eitleri, g,
aydnlatma, arma ve bildirim tesislerinin almasn ve
uygulamasn anlatr.
SRE 40/32
N KOUL
Elektrik devre elemanlarn ve eitlerini seecek, zayf
akm,aydnlatma ve g tesisat elemanlarn seerek bunlarla
YETERLK
ilgili tesisatlar kurup altrabilecektir.
MODLN GENEL AMACI : renciye , uygun ortam

salandnda, her yerde, TSE ve i tesisat, kuvvetli akm,
topraklama ynetmeliine uygun olarak, temel elektrik
devrelerini, zayf akm, aydnlatma ve priz devrelerini, paket
alter balantsn bilir ve uygulamalarn yapabilecektir.
AMALAR :
renci, her yerde, TSE ve i tesisat ynetmeliine uygun
MODLN AMACI olarak;
1- Elektrik devre elemanlarn ve eitlerini seerek,
devreyi kurabilecektir.
2- Zayf akm tesisat elemanlarn seerek, zayf akm
devrelerini kurabilecektir.
3- Aydnlatma ve priz devre elemanlarn seerek,
devreleri kurabilecektir.
iii
ORTAM: Snf, atlye, laboratuar, iletme, ktphane,ev,
bilgi teknolojileri ortam(internet vb. kendi kendine veya
grupla alabileceiniz tm ortamlar)
ETM RETM DONANIMLAR: rete,trafo, sigorta,buton,anahtar
ORTAMLARI VE eitleri,priz,kap otomatii, numaratr,merdiven
DONANIMLARI otomatii,duy,lamba,fluoresant armatr,zil,paket alter,bir
fazl motor,iletken,planete,el takmlar,kesme takmlar
Modln iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra,

verilen lme sorular, kendinize ilikin gzlem ve
deerlendirmeleriniz yoluyla kazandnz bilgi ve becerileri
lerek kendi kendinizi deerlendireceksiniz.
LME VE retmen, modl sonunda size lme teknikleri
DEERLENDRME uygulayarak, modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve
becerilerinizi lerek deerlendirecektir.
iv
GR
GR
Sevgili renci;
ELEKTRK ELEKTRONK TEKNOLOJS alann semekle, teknoloji, bilim,

yenilik adam, yani an adam olma yolunda ilk adm atm oldunuz. Sizi kutluyorum.
Elektrik- Elektronik Teknolojisi, Dnyann en cra kelerine kadar ulam,

elektriksiz hayat dnlmemektedir. Yine Elektrik- Elektronik Teknolojisi, uzay
teknolojisi, bilgisayar teknolojisi, ev aletleri, fabrika ve atlye gibi endstriyel iletmelerin
tamam, iletiim teknolojisi, tp teknolojisi, sava teknolojisi, ksaca her alanda, can svs
(kan) grevini yrtmektedir.
TEMEL ELEKTRK DEVRELER modl ise; bu alann en temel talarn,konunun

temel mantn oluturmaktadr. Bu modl iindeki renme faaliyeti, elektrik
enerjisinin ie dnmndeki en basit teknik ve sistemleri gstermektedir.
Bu modldeki amaca uygun olarak, yeterlik kazanan sizler; ev ve iyerlerinde bulunan

kk elektrik tesisatlarn kurabilme, arzalarn giderebilme becerisi kazanacanz gibi,
daha da nemlisi, bu meslek alanndaki tm modllere salam bir zemin hazrlam
olacaksnz. leri modllerdeki konu ve olaylar daha iyi kavrayabilecek, ok daha iyi
yorumlayabileceksiniz.
Sevgili renci,
Gzel ekmek, gzel hamurdan olur. Elektrik - Elektronik teknolojisinin hamuru

saylabilecek, bu zevkli ve kolay modl baar ile tamamladnzda, gelecekteki gzel
gnlere doru onurlu adm daha atm olacaksnz. Kendinize ve toplumunuza faydal,
saygn bir insan olmanz temennisi ile baarlar diliyorum.
1
RENME FAALYET-1
RENME FAALYET-1
AMA
Elektrik devre elemanlarn ve devre eitlerini seerek kurabileceksiniz.
ARATIRMA
Kapal devre ile ksa devreyi birbirleriyle kyaslayarak (farkllklar ve benzerlikleri)

aratrnz.
Evinizde kullanlan devre elemanlarn ve kullanm amalarn aratrnz
Aratrma konularn evde, okulda, niversitede, ilgili iletmelerde, teknoloji ve bilgi

retim merkezlerinde, internette vb. aratrnz.
Topladnz bilgileri rapor haline getiriniz.
Hazrladnz raporu snf ortamnda sununuz.
1. ELEKTRK DEVRES
1.1. Tanm
reteten kan akmn alc zerinden geerek tekrar
retece ulamas iin izledii yola elektrik devresi denir.
Elektrik enerjisi ile alan herhangi bir aygtn altrlabilmesi iin;
iinden srekli akmn gemesi gereklidir. Bu da ancak aygtn
devresine balanan elektrik enerji kayna (pil,ak,batarya,alternatr
vb.) ile temin edilir.
ekil 1.1:El feneri.

1.2. Devre Elemanlar ve Tanmlar
1.2.1. rete
Herhangi bir enerjiyi (kimyasal, mekanik, s, k), elektrik enerjisine dntren

devre elemanna rete veya kaynak denir. Ksaca elektrik enerjisi reten devre elemandr.
Aada eitli retelere ait semboller verilmitir.
2
ekil 1.1 : Pil eitleri ekil 1.2 : Ak ekil 1.3 : Hidroelektrik Santral
1.2.2. Sigorta
Devreyi normal alma akmnn zerindeki daha byk akmlara kar koruyan bir devre
elemandr. Devrenin gvenlii iin kullanlr.
ekil 1.4 : Sigorta eitleri
1.2.3. Anahtar veya Buton
stenildii zaman elektrik akmnn geiini salayan, istenildii zaman akmn

geiini durduran devre elemandr. Devreyi ap kapatmaya yarar.
ekil1 .5 : Anahtar ve Buton eitleri
3
Buton ile anahtar arasndaki fark ise; butona basldnda konum deitiren (elektrik
akmnn geiine izin veren), brakldnda tekrar eski konumuna dnen (elektrik akmnn
geiine izin vermeyen) devre eleman olup, buna liht de denir. Anahtar ise tekrar konum
deitirmez yani ilk konumunu muhafaza eder.
Anahtar veya buton ak ise devre akmn geirmez, ancak kapal olmalar durumunda
devre akmn iletirler. Byk akmlara kumanda eden anahtarlara alter denir. Aada
buton ve anahtara ait ksmi semboller verilmitir.
ekil 1.6 : Buton Ve Anahtar Sembol

1.2.4. Alc
Ald elektrik enerjisini baka bir enerjiye dntren devre elemanna alc, yk veya
alma denir. rnein; lamba k enerjisine, frn s enerjisine, zil ses enerjisine, motor
hareket enerjisine dntrr.
ekil 1.7 : Alc eitleri (Fluoresant, Ampul, Zil, Motor)
1.2.5. letken
Elektrik devre elemanlarnn birbirine balantsnn yapld ve elektrik akmn

ileten metal tellere(bakr,aliminyum vb.) iletken veya kablo denir.
Elektrik i tesisatta zeri yaltlm iletkenler kullanlr.Kullanlacak amaca gre farkl

kesitlerde seilirler.
ekil 1..8 : letkenler
4
ekil 1.9 : Kurulu Elektrik Devresi
1.3. Elektrik Devresinin izimi
ekil1.10 : Elektrik devre emas izimi
1.4. Elektrik Devre eitleri

Elektrik devreleri, devreden geen akmn, alcdan gemesine gre; ak devre,kapal
devre ve ksa devre olarak adlandrlr.
1.4.1. Ak Devre
Eer bir devrede anahtar ak olduu iin ya da akm yolunda bir kopukluk olduu iin
reteten almaca enerji aktarlamyorsa bu devrelere ak devre denir. Alc almaz.
5
Ak devrenin olumas iin gerekli koullar:
Anahtarn ak olmas,
Sigortann devreyi am
olmas,
letkenlerde kopukluk
olmas,
ekil 1.11 : Ak Devre emas
Alcnn arzal olmas,
Ek yerlerinde veya elemanlarn balantsnda temasszlk olmas.
1.4.2. Kapal Devre
Bir elektrik devresinde anahtar kapal, iletkenler salam ve reteteki enerji alcya
ulayorsa bu tr devreye kapal devre denir. Alc alr.
ekil 1.12 : Kapal Devre emas.
1.4.3. Ksa Devre
Anahtar kapal olmasna ramen herhangi bir nedenle elektrik akm, alcya gitmeden
devresini daha ksa yoldan veya direnci yok denecek kadar az olan yoldan tamamlyorsa, bu
ekildeki devrelere ksa devre denir. Alc almaz.
rete gerilimi karsnda diren sfr olduundan devreden byk deerde akm
gemek ister. Byle durumda koruma eleman olarak kullanlan sigorta devreyi aar.
letkenlerin ,yaltkan ksmlarnn zelliini kaybetmesi sonucunda, iletkenlerin
birbirine temas ksa devreye neden olur. Bu, arza eitlerinden biri olup, arzu edilmeyen bir
durumdur. Bunu nleyebilmek iin devreye uygun deerde sigorta balanmaldr.
ekil 1.13 : Ksa devre emas
6
UYGULAMA FAALYETLER
UYGULAMA FAALYET
ekil 1.14 : Ak Devre ekil1.15 : Kapal Devre ekil 1.16 : Ksa Devre
lem Basamaklar neriler
Elektrik devre alma ortamn hazrlaynz.

elemanlarn se.
nlnz giyerek alma masanz veya
planetenizi dzenleyiniz.
gvenlii tedbirlerini alnz.
Temiz ve dzenli olunuz.
Devre emasn izerek kullanacanz malzemeleri bir

kada listeleyiniz.
Baknz bilgi sayfas ekil 1.2 - 1.5 - 1.6 1.8
1..9 - 1.10
Planl olunuz.
Hazrladnz listeye gre malzemeleri temin ediniz.
7
Malzeme deposu sorumlusuna bavurunuz.
Depoda bulunmayan malzemeleri temin edebilmek

iin retmeninize bavurunuz.
Malzeme alm esnasnda insan haklarna,

demokrasinin ilkelerine saygl olunuz.
Devre elemanlarnn balantlarn yapnz.
Baknz bilgi sayfas ekil 1.13
El ve g aletlerini (pense, tornavida, yan keski,

ak veya kk boy falata, kontrol kalemi) kendi
amalar dorultusunda kullannz. Baknz modl EE004)
Titiz olunuz ve yaptnz balantlar kontrol

ediniz.
Elektrik devresini Devreye enerji vererek anahtar kapatnz.

altr.
Dikkatli olunuz.
Devreye enerji vermek iin g kayna veya pil

kullannz. ekil 1.15
Elektrik devre Baknz bilgi sayfas 7de ekil 1.12, ekil 1.13, ekil
eitlerini se. 1.14
Elektrik devre Devreye enerji vererek anahtar kapatnz. (ekil 1.13)

eitlerini kur.
Alc olarak kullandnz lambanzn k verip

vermediini gzleyiniz.
Uygulama sayfas ekil 1.16nn gerekletiini

grnz.
Lamba k vermiyorsa bilgi konusu sayfa 6y

tekrar gzden geiriniz.
Ayn devrede anahtar anz. (veya sigortay devreden

kartnz, veya iletkeni herhangi bir yerinden kesiniz.)
8
Alc olarak kullandnz lambanzn k verip
vermediini gzleyiniz.
Dikkatli olunuz.
Uygulama sayfas ekil 1.15in gerekletiini

grnz.
Ayn devrede anahtar kapatarak lamba ularn bir

iletkenle birletiriniz.(ekil 1.14)
Uygulama sayfas ekil 1.16 gerekletiini

grnz.
Devrede sigortann attn (devreyi atn) ve

yanan lambann sndn gzlemleyiniz.
Aratrma raporu sonular ile uygulama gzlem

sonularn karlatrnz.
Elde ettiiniz sonular snf ortamnda

retmeniniz gzetiminde arkadalarnzla paylanz.
Gereki ve drst olunuz.
Sayfa 12 de verilen deerlendirme testini yapnz.
9
Testi kendi kendinize yapmanz tavsiye edilir. Bu
sizin kendi bilgi ve becerinizi lmede daha faydal
olacaktr.
Kullandnz ara, gere ve malzemeleri geri iade

ediniz.
Faaliyet srasnda zarar gren malzemeleri depo

grevlisine bildirerek geri veriniz.
Sabrl olunuz.
10
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.) Bilgi konusu ekil 1.1 de verilen el fenerinde hangi devre eleman eksiktir ?
2.) Elektrik motoru ne eit bir devre elemandr ?
3.) Elektrik enerjisi reten devre elamanna denir.
4.) Ald elektrik enerjisini dier enerjilere dntren devre elemanna

denir.
5.) Devreye kumanda eden devre elemanna .. veya denir.
6.) Devrenin elektriksel gvenliini salayan devre elemanna ............ denir.
7.) Alcnn alt devre eitine. .. denir.
8.) ekil a da A anahtar kapatlrsa

oluan devre eidi nedir?
9.) ekil a da B anahtar kapatlrsa

oluan devre eidi nedir?
10.) ekil a da A ve B anahtar kapatlrsa oluan devre eidi nedir?
11) Devre elemanlar uygun deerlerde seilmesine ramen sigorta devreyi ayorsa ve
alc almyorsa devre hakkndaki yorumunuz nedir?
12.) Buton ile anahtar arasndaki fark nedir?
13.) Anahtar ile sigortay birbirleriyle kyaslaynz ?
14.) Anahtar ve sigortann ular deitirilerek yaplacak devre balants,devrenin

almasn etkiler mi?
15.) Byk akmlara kumanda eden anahtarlara ................ denir.

16.) Televizyon ne eit bir devre elemandr ?
17.) Bir elektrik devresi almyorsa sebepleri neler olabilir?
11
CEVAP ANAHTARI
1.) Sigorta
2.) Alc
3.) rete
4.) Alma
5.) Anahtar veya buton
6.) Sigorta
7.) Kapal devre
8.) Kapal devre
9.) Ak devre
10.) Ksa devre
11.) Ksa devre olumutur.
12.) Butona basldnda konum deitirir, brakldnda tekrar eski konumuna

dner. Anahtar ise basldnda konum deitirir, brakldnda ise konumunu korur.
13.) Anahtar kumanda eleman olup, devreyi ap, kapamaya yarar. Sigorta ise;
koruma eleman olup, devreyi ar akmlardan (alma akmndan byk ) korur.
14.) Etkilemez.
15.) alter.
16.) Alc
17.) Anahtarn ak olmas, sigortann devreyi am olmas, iletkenlerde

kopuklukolmas, alcnn arzal olmas, ek yerlerinde veya elemanlarn balantsnda
temasszlk olmas, ksa devre olmas.
12
rencinin Kendi Performansn Deerlendirmesi.
Deerlendirme Konular Evet Hayr Hayrsa neden ?
Elektrik devre elemanlarn

seebildin mi?
Elektrik devresini genel hatlaryla

kurabildin mi?
Elektrik devre eitlerini

seebildin mi?
Ak devreyi kurabildin mi?
Kapal devreyi kurabildin mi?
Ksa devreyi kurabildin mi?
El aletlerini yerinde kullanabildin

mi?
Yukardaki ilemlerin tamamn

10 saatte yapabildin mi?
13
RENME FAALYET-2
RENME FAALYET-2
AMA
Her trl yerde, TSE ve i tesisat ynetmeliine uygun olarak; Zayf akm tesisat
elemanlarn seerek, zayf akm devrelerini kurabileceksiniz.
ARATIRMA
ki katl drt daireli apartmann, cmle kapdan arma ve kap kiliti tesisat iin
malzeme seimi, tesisatn izimi ve uygulamasn aratrnz.
Aratrma konularn evde, okulda, niversitede, ilgili iletmelerde, teknoloji ve

bilgi retim merkezlerinde, internette vb. aratrnz.
2.1. Zayf Akm Tesisat Uygulama Devreleri
arma ve bildirim tesisleri; zayf akm tesisleri olarak da

adlandrlrElektrik tesisat emalar ak ve kapal ema olarak iki
ekilde izilir.
Kapal ema
Elektrik tesisatnda iletkenlerin yolunu (boru vb.) ve devre elemanlarnn (sigorta,ek

kutusu,anahtar, priz, alclar vb.) yerlerini gsteren emadr. Buna tek hat emas da denir.
Elektrik projeleri kapal ema olarak izilir.
14
Ak ema
Tesisatta elektrik devresini, alc ile kumanda aralar ile birlikte gsteren iletken
dolam emasna denir. Meslek eleman devrenin balantsn bu emaya gre yapar. Buna
balant emas da denir.
Bundan sonraki uygulamalarnzda, devre dzenini kapal emaya gre, balantlar

ise; ak emaya gre oluturacaksnz.
ekil 2.1 : Trafo ekil 2.2 : Kap Kiliti ekil 2.3 : Buat
Devre emalar iziminde Dikkat Edilecek Hususlar:

Devrede kullanlacak elemanlarn (sigorta, trafo,buton,zil) sembollerini
uygun yerlere iziniz.

Ntr ( Mp) ile alc (zil, kap kiliti vb.) arasn bir izgi ile
birletiriniz (Ak mavi renk)

Fazdan sigorta, trafo ve kumanda eleman (buton) arasn bir izgi
ile birletiriniz.(krmz renk)
Buton ile zil arasn bir izgi ile birletiriniz.(yeil renk)
Tesisatlarda letken ekiminde Dikkat Edilecek Hususlar:
Kapal emaya gre devre elemanlarn ve iletken yolu belirlenir.

Boru ve buat montaj yaplr.
Ak emaya gre iletkenler ekilir.
Ttafonun faz ucundan (R) butona iletkjen ekilir.

Ntrden (Mp) zile iletken ekilir.
Butondan zile iletken ekilir. (Hangi kumanda eleman ile
hangi alc altrlacaksa, bu kumanda eleman ile bu alc
arasnda iletken balant kurulur.)
Buatta iletken balants yaplr.

Devre elemanlarn iletken balantlar yaplr.
15
2.1.1. Bir Buton Bir Zil Tesisat Uygulama Devresi
Bir buton ile bir zil tesisat genellikle tek katl konutlarda, bir yerden bir kiinin
arlmasnda kullanlr. arma ve bildirim tesislerinin temelini tekil eder. Butona
basldnda zil alar, brakldnda zil almaz.
2.1.1.1. Devrenin Balant eklinin izimi.
ekil 2.4 : Bir Buton Bir Zil Tesisat Kapal emas
ekil 2. 5 : Bir Buton Bir Zil Tesisat Ak emas
16
2.1.1.2. Devrede Kullanlacak Elemanlarn Seimi.
No Ad zellii Miktar
1 Sigorta 6A W-otomat 1 Adet
2 Trafo 220/12V 5W. 1 Adet
3 Buton Sva st veya sva alt 1 Adet
4 Zil Vzlt veya elektronik 1 Adet
5 letken tel 0,5 NYA (Zil teli) 2 metre
6 Buat Sva st veya sva alt 1 Adet
7 Bant Elektrik bant 1 Adet
8 Dirsek 14PVC 1 Adet
9 Kroe Metal veya ivili 10 Adet
10 Fi Topraksz 1 Adet
11 Uzatma kablosu 2x0,75 NYA ve fili 2 metre
Tablo 2.1 : Bir Buton Bir Zil Tesisat Malzeme Listesi
Yukarda verilen malzeme listesi sva st tesisat yapmak iindir.

Tesisatnz eer sva alt ise yani boru, buat, kasalar vb. daha nceden denmi
ise bu i veya bundan sonraki iler iin kullanlacak malzeme listesinde; boru,
buat, kasa, dirsek, kroe verilmeyecektir.
2.1.2. Bir Butonla ki Zil Tesisat Uygulama Devresi
ki veya daha fazla zil paralel balanarak altrlabilir. Bu devre genellikle birka
koridoru olan veya ayr katlardaki meknlarda kullanlr. Butona basld srece her iki zil
de alar. Buton serbest braklnca ziller almaz.
17
Soru: Paralel balanacak zil saysnda herhangi bir snrlama var mdr?
Cevap: Trafo gc paralel balanacak zil saysna gre seilirse snrlama sz konusu olmaz.
2.1.2.1. Devrenin Balant eklinin izimi
ekil 2.6 : Bir Buton ki Zil Tesisat Kapal emas
No Ad zellii Miktar
6 letken tel 1,5 NYA 0,5 metre
ekil 2.7 : Bir Buton ki Zil Tesisat Ak emas
2.1.2.2. Devrede Kullanlacak Elemanlarn Seimi
18
Tablo 2.2 : Bir Buton ki Zil Tesisat Malzeme Kistesi
2.1.3. ki Butonla Bir Zil Tesisat Uygulama Devresi
Bir zil, ihtiya duyulduunda iki veya daha fazla sayda buton paralel balanarak
altrlabilir. Butonlarn hangisine baslrsa baslsn zil alacaktr. Bu devre genellikle
apartman zil tesislerinde, ana giri ve daire kaplarndaki butonlarn dairedeki zili
altrmas iin veya birden fazla amirin bir hizmetliyi armas gibi rneklerde kullanlr.
Soru: Bir zil iin en fazla ka buton paralel balanabilir?
Cevap: Herhangi bir snrlama yoktur. stenilen sayda buton paralel balanr.
ekil 2.8: ki Buton Bir Zil Tesisat Kapal emas.
ekil 2.9 : ki Buton Bir Zil Tesisat Ak emas.
19
Tablo 2.3 : ki Buton Bir Zil Tesisat Malzeme Listesi.
2.1.4. Bir Kat Bir Daireli Kap Otomatii ve Zil Tesisat Uygulama Devresi
Kap kiliti bir alc eidi olup vzlt zilin alma prensibine gre alr. Zil gibi iki
adet balant uu vardr. Kap otomatii (kap kiliti) apartman giri kaps zerindedir.
Apartman kapsndaki zil butonuna (Z) basldnda dairedeki zil alar. Daire iindeki
kap otomatii butonuna (K) basldnda apartman giri kaps alr. Daire kapsna
No Ad zellii Miktar
gelindiinde buradaki zil butonuna (Z) baslnca tekrar dairedeki zil alar.
20
ekil 2.10 :Kapal ema ekil 2.11 : Ak ema
No Ad zellii Miktar
1 Sigorta 6A , W-otomat 1 Adet
5 Kap kiliti Elektrik-mekanik 1 Adet
Tablo 2.4 : Bir Kat Bir Daireli Zil ve Kap Otomatii Tesisat Malzeme Listesi
21
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET

Zayf akm malzemelerini se.
1- alma ortamn hazrlaynz.
nlnz giyerek alma masanz veya

planetenizi dzenleyiniz.
Temiz ve dzenli olunuz
2 - Yapacanz uygulamalarla ilgili

malzemeleri temin ediniz.
Tablo 2.1, tablo 2.2 ve tablo 2.3 e gre

malzemeleri depo sorumlusundan alnz.
Malzemelerin salamlk kontroln yapnz.
Arzal elemanlar deitiriniz.
Buton ve zil, tesisat 3 Bir buton ve bir zil tesisat devresini

devrelerini kurarak altr. planete zerine kurunuz.
22
Planete zerinde; devre elemanlarnn (sigorta,
trafo, buton ve zil ) yerlerini tespit ediniz. Baknz
ekil 2.4
Balantlar iin yeteri kadar iletken

hazrlaynz.
ekil 2.5e gre iletkenleri dzenli ekiniz.
Titiz bir ekilde elemanlarn balantlarn

yapnz.
Devre balantsn son bir kez kontrol ediniz.
Devreye enerji veriniz.
Butona basarak zilin aldn, butondan

elinizi ektiinizde ise sesin kesildiini
gzlemleyiniz. Enerjiyi kesiniz.
4-
Bir
buton iki zil tesisat devresini kurunuz.
Yukarda kurduunuz devrede zile paralel

olarak bir zil daha balaynz. ekil 2.7
23
Balantlarnz kontrol ediniz.
Butona basdnzda her iki zilin aldn

gzlemleyiniz.
Butondan elinizi ektiinizde her iki zilin de

almadn gzlemleyiniz. Enerjiyi kesiniz.
5 - ki buton bir zil tesisat devresini kurunuz.
En son kurduunuz devrede paralel bal

zillerden birini sknz ve butona paralel bir buton
balaynz.
Balantlarnz ekil 2.9a gre kontrol

ediniz.
Birinci butona basarak zil sesini dinleyiniz

ve elinizi ekiniz.
kinci butona basarak zil sesini dinleyiniz ve

elinizi ektiinizde zilin susduunu gzlemleyiniz.
Her iki butona ayn anda basdnzda da

zilin altn greceksiniz.
Enerjiyi kesiniz ve devreyi sknz.

6 - Kap otomatii tesisatn kurmak iin tablo
Buton, zil ve kap otomatii II.4e gre malzeme listesini depo sorumlusundan
devresini kurarak altr. temin ediniz.
7 - ekil 2.10a gre devre elemanlarnn

yerlerini ve iletken yolunu tespit ediniz.
24
8 - letkenleri ekerek devre elemanlarnn da
balantlarn yapnz.
9 - Balantlarnz ekil 2.11 e gre kontrol

ederek devreye enerji veriniz.
10 - Herhangi bir butona basarak hangi alcnn

altn gzlemleyiniz.
Alclarn butonlarna srayla basnz tm

alclarn srayla altn gzlemleyiniz.
11 Yapm olduunuz devrenin enerjisini

kesiniz ve devre elemanlarna zarar vermeden
dikkatli bir ekilde sknz.
12 Resimdeki buton, zil ve kap otomatii

tesisatn kurarken, alma esnasnda arzalanan
elemanlar depo sorumlusuna bildirerek
malzemelerin hepsini iade ediniz.
13 ncelemi olduunuz renim faaliyeti

ncesi verilen aratrma konusu faaliyetleri sonunda
uygulayarak aadaki kriterlere gre kendinizi
deneyiniz.
25
LMEVE
LME VEDEERLENDRME
DEERLENDRME
LME SORULARI
1.) Tesisat emalarnda tek hat emasna denir.
2.) Tesisatta elektrik devresini, alc ile kumanda aralar ile birlikte gsteren iletken
dolam emasna . denir.
3.) Bir butonu devreye balamak iin ka adet iletken ekilir?
4.) Bir zili devreye balamak iin ka adet iletken ekilir?
5.) Bir kap kilitini (kap otomatii) devreye balamak iin ka adet iletken ekilir?
6.) arma ve bildirim tesisat devrelerinde trafo niin kullanlr?

7.)
Yukardaki emada 1 nolu buton hangi zil veya zilleri altrr?
8.) Yukardaki emada 3 nolu buton hangi zil veya zilleri altrr?
10.) Yukardaki emada 6 nolu zili hangi buton veya butonlar altrr?
26
CEVAP ANAHTARI
1.) Kapal.
2.) Ak.
3.) 2
4.) 2
5.) 2
6.) Gerilimi drmek (rneklerde 220 Voltu 12 Volta drr.) iin.
7.) 1 4 nolu ziller.
10.) 3 4 nolu butonlar.
12.) 5 nolu buton.
27
Deerlendirme Konular Evet Hayr Hayrsa
neden?
Zayf akm malzemelerini seebildin mi?
Bir buton bir zil tesisat devresini

kurarak altrabildin mi?
Bir butonla iki zil tesisat devresini

ki butonla bir zil tesisat devresini

Bir kat bir daireli kap otomatii ve zil

tesisat devresini kurarak altrabildin mi?
dev uygulamasn yapabildin mi?
El aletlerini yerinde kullanabildin mi?
Yukardaki ilemlerin tamamn 10 saatte

yapabildin mi?
LME SORUSU (Uygulama):

ki katl drt daireli bir konutun aadan armal ve kap otomatii tesisi
yaplacaktr. Tesisin kapal ve ak emasn izerek malzeme listesini hazrlaynz. El ve
g aletlerini kullanm amalar dorultusunda kullanarak devreyi kurarak altrnz. Bu
ilemlerin tamamn iki saatte yapnz.
28
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
ALINAN ALINABLECEK
GZLENECEK DAVRANILAR
PUAN PUAN
Devrenin kapal emasnn izimi 15

Devrenin ak emasnn izimi
15
Malzeme listesinin seimi
10
Devrenin planete zerine yerleimi
10
letken ve eleman balantlar
10
Devrenin altrlmas
15
15
El ve g aletlerinin yerinde kullanm
10
Srenin kullanm
TOPLAM
100
29
Devrenin Kapal emas
30
Devrenin Ak emas
31
Kullanlacak malzeme listesi
No Ad zellii Miktar
1 Sigorta 6A. W-Otomat 1 Adet
2 Trafo 220/12V. 10Watt 1 Adet
3 Kap otomatii Elektrik mekanik 1 Adet
4 Zil Elektronik veya vzlt 4 Adet
6 Buton Drtl grup 1 Adet
7 letken tel 0,5 NYA (zil teli) 7 Metre
8 letken tel 1,5 NYA 0,5 Metre
9 Klemens ne serisi (no:1) 1 ift
32
RENME FAALYET-3
RENME FAALYET-3
AMA
Aydnlatma ve priz devre elemanlarn seerek, devreleri kurmak.
renci, her trl yerde, TSE ve i tesisat ynetmeliine uygun olarak;
Aydnlatma ve priz devre elemanlarn seerek, devreleri kurabileceksiniz.
ARATIRMA
Bir apartmanda kullanlan aydnlatma tesisat ve g tesisat elemanlar nelerdir? Bu

tesisat devreleri nasl izilir ?
Aratrma konularn evde, okulda, niversitede, ilgili iletmelerde, teknoloji ve bilgi
retim merkezlerinde, internette vb. aratrnz.
3.1. Aydnlatma ve Priz Tesisat Uygulama Devreleri
3.1.1. Adi Anahtar Tesisat Uygulama Devresi
Adi Anahtar Bir lambay veya bir grup lambay ayn anda, ayn yerden
yakp sndrmeye yarayan anahtarlara denir. Bu anahtarlar aspiratr,
stclar, kk gl elektrikli alclarn kumandasnda da kullanlr. Bir
giri ve bir k olmak zere iki balant ucu vardr.
ekil 3.1 : Adi Anahtar eitleri ekil 3.2 : Adi Anahtar Kapal ve Ak Sembolleri
33
Klemens: Aydnlatma ve g tesislerinde buat (ek kutusu) ierisinde eklerin (iletken
balantlarnn) yaplmas iin kullanlan geretir.
ekil 3..3 : Klemensle
Duy: Elektrik lambasnn, vidalanarak veya taklarak elektrik tesisine balanmasn

salayan geretir
.
ekil 3.4 : Duy eitleri
ekil 3.5 : Adi Anahtar Tesisat Kapal emas
ekil 3.6 : Adi Anahtar Tesisat Ak emas.
34
III.D.1bDevrede Kullanlacak Elemanlarn Seimi
No Ad zellii Miktar
1 Adi anahtar Sva st veya sva alt 1 Adet
2 Duy Duvar veya davan tipi 1 Adet
3 Lamba Akkor telli (25W. 1 Adet

100W.)
4 Klemens 1,5 lik 2 Adet
6 letken tel 1,5 NYA 2 Metre
Tablo 3.1 Devrede Kullanlacak Malzeme Listesi
3.1.2. Adi Anahtar ve Priz Tesisat Uygulama Devresi
Priz: Elektrik aygtlarna, bir elektrik devresinden fi aracl ile dorudan veya
uzatma kablosu ile enerji alnmas iin kullanlan bir aratr
ekil3.7 : Priz eitleri
Tesisatta prizler ve lambalar i tesisat ynetmelii gerei ayr ayr linyelere balanr.
Fakat lamba linyesine, bir priz balanabilir.
35
ekil3.8:Tesisatn Kapal emas
ekil 3.9 : Tesisatn Ak emas
No Ad zellii Miktar
1 Adi anahtar Sva st veya sva alt 1 Adet
3 Lamba Akkor telli (25W. 100W.) 1 Adet
Priz Sva st veya sva alt 1 Adet

4
(Topraksz)
3.1.3. Komtatr Anahtar Tesisat Uygulama Devresi
Komtatr anahtar
ki ayr lamba veya iki lamba grubunu bir yerden ayn anda veya ayr
zamanlarda kumanda etmeye yarayan anahtar eitidir. Bir giri ve iki k
olmak zere ucludur. Giri uuna faz iletkeni balanr, k ular ise
kumanda edecei lambalara balanr.
36
Soru: Bir komitatr anahtar yerine iki adet adi anahtar kullanabilir misiniz?
Cevap: Evet kullanabiliriz.
Soru: Hangi durumda komtatr anahtar kullanlr.?

Cevap: Aydnlatma yaplacak ortamda lamba says (alc says) birden fazla olduunda.
ekil 3.10 :Komtatr Anahtar eitleri ekil 3.11:Komtatr Anahtar Sembolleri
ekil 3.12 : Komtatr Tesisatn Kapal emas
ekil 3.13 : Komtatr Tesisatn Ak emas
37
No Ad zellii Miktar
1 Komtatr anahtar Sva st veya sva alt 1 Adet
3 Lamba Akkor telli (25W. 2 Adet

100W.)

Tablo 3 .3 Devrede Kullanlacak Malzeme Listesi
3.1.4. Vaviyen Anahtar Tesisat Uygulama Devresi

Vaviyen anahtar
Bir lambay veya bir grup lambay (alcy) iki ayr yerden ayn
zamanda veya farkl zamanlarda yakp sndren anahtar eididir. Bir tesis
iin iki anahtar kullanlr. adet balant ucuna sahiptir. Birinci anahtarn
ortak uu faz iletkenine, dier anahtarn ortak ucu lambaya balanr. Her iki
anahtar arasna iki adet iletken ekilerek dier ulara balanr.
ift girili uzun koridorlarn giri ve klarna, iki katl yerlerin merdiven aras
aydnlatmas, iki odann ayn balkona almas durumunda kullanlr.
ekil 3.14 : Vaviyen Anahtar eitleri ve Sembolleri

38
ekil 3.15 : Vaviyen Anahtar Tesisat Kapal emas
ekil 3.16 : Vaviyen Anahtar Tesisat Ak emas
No Ad zellii Miktar
1 Vaviyen anahtar Sva st veya sva alt 1 ift
3 Lamba Akkor telli (25W. 100W.) 1 Adet

3.1.5. Bir Fluoresant Lamba Tesisat Uygulama Devresi
Fluoresant lambalarn k aklarn fazlal, ektikleri glerin azl, snmamas, k

dalmnn dzenli ve mrlerinin uzun olmas tercih sebeplerindendir.
Fluoresant lamba
Cam borudan yaplm, ierisindeki hava boaltlarak argon gaz doldurulmu ve
ayrca ierisine az miktarda cva konulmutur.ki ucunda tungstenden yaplm flaman
bulunur. Simit, ubuk, vb. eklinde imal edilirler
ekil 3.17 : Fluoresant Lamba
39
Balast: Bobinli veya elektronik olarak yaplrlar. En yaygn olarak bobinli balastlar
kullanlyor. Lambann almasnda iki ana grevi vardr.
1- lk anda lambaya enerji uygulanp flamanlarn snmas
sonunda, starter aracl ile flamanlar stmak ve atlama gerilimi oluturmak,
ekil 3.18 : Balast
2- Lambann yanmasndan sonra alma geriliminin yaklak %50 si orannda

gerilim dm meydana getirmek.
Starter: i argon yada neon gaz ile doldurulmu cam bir balon iinde iki elektrodu
bulunan silindir eklinde bimetal eritten olumutur. Elektronik balast
kullanldnda starter kullanlmaz. lk atelemeyi salayan elemandr.
ekil 3.19 : Starter
Soket: Fluoresant lambalarda iki adet soket bulunur ve cam tp , pim eklindeki
flaman giri ular aracl ile tutmaya yararlar.Fluoresant lambaya duy grevi
yaparlar.
ekil III.20 : Soketler
40
ekil 3.21 : Devrenin Kapal emas
ekil 3.22 : Devrenin Ak emas
No Ad zellii Miktar
1 Adi anahtar Sva st veya sva alt 1 ift
2 Balast 20W veya 40W (Bobinli) 1 Adet
3 Starter 20W veya 40W 1 Adet
4 Soket ubuk fluoresant iin 2 Adet
6 Fluoresant lamba 20W veya 40W 1 Adet
41
Tablo 3.5: Devrede Kullanlacak Malzeme Listesi
3.2. Bir Fazl Motorun Paket alterle Kumandas
Paket alter:
Bir eksen etrafnda dnebilen, bir mil zerinde dizilmi ve

paketlenmi , bir ok kontak yuvalarndan oluan alterlere denir. alterin
her kontak yuvasnda 1,2,3 veya 4 kontak bulunur. Kontak elemanlar
gm-kadmiyum la kaplanmtr.
ekil 3.23 Pako alter
Motor:
Ald elektrik enerjisini mekanik enerjiye dntren bir alc eididir.

Oluturacamz devrede mono faze (bir fazl) motor kullanlacaktr.
3.2.1. Devrenin Balant eklinin izimi
ekil 3.24 : Devrenin Kapal emas
ekil 3.25 :
Devrenin Ak emas
42
3.2.2. Devrede Kullanlacak Elemanlarn Seimi
No Ad zellii Miktar
1 Paket alter 10A 0-1 ama kapama 1 ift
3 Motor Monofaze motor 1 Adet

Tablo 3.6: Devrede Kullanlacak Malzeme Listesi
43
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYETLER
Aydnlatma ve priz devre tesisat alma ortamn hazrlaynz.

malzemelerini se.
nlnz giyerek alma
masanz veya planetenizi dzenleyiniz.
Yapacanz uygulamalarla ilgili

malzemeleri temin ediniz.
Tablo 3.1, tablo 3.2 , tablo 3..3 , tablo

3.4 ve tablo 3.5 e gre malzemeleri depo
sorumlusundan alnz.
Malzemelerin salamlk kontroln

yapnz.
Arzal elemanlar deitiriniz.
Adi anahtar tesisat devresini kurarak Adi anahtar tesisat devresini planete zerine
altr. kurunuz.
Planete zerinde; devre elemanlarnn

(sigorta, anahtar ve lamba ) yerlerini tespit
ediniz. Baknz ekil 3..5

hazrlaynz.
44
ekil 3.6 ya gre iletkenleri dzenli
ekiniz.
Titiz bir ekilde elemanlarn

balantlarn yapnz.
Devre balantsn son bir kez kontrol

ediniz.
Adi anahtar kapattnzda lambann

yandn, anahtar atnzda ise lambann
sndn grnz.
Enerjiyi keserek devreyi sknz.
Adi anahtar ve priz tesisat devresini

kurarak altr.
Adi anahtar ve priz tesisat devresini planete

zerine kurunuz.

(sigorta, anahtar, priz ve lamba ) yerlerini tespit
ediniz. Baknz ekil 3.8

hazrlaynz.
ekil 3.9 a gre iletkenleri dzenli

ekiniz.
45
balantlarn yapnz.

ediniz.

sndn grnz.
Priz ularn kontrol kalemiyle veya

voltmetreyle kontrol ederek faz ve ntr ularn
tesbit ediniz.
Komtatr anahtar tesisat devresini Komtatr anahtar tesisat devresini planete

kurarak altr. zerine kurunuz.

(sigorta, anahtar ve lambalar ) yerlerini tespit

hazrlaynz.
ekil 3.13 e gre iletkenleri dzenli

ekiniz.

balantlarn yapnz.

ediniz.

46
Komtatr anahtarn bir kontan
kapatnz ve lambalardan birinin yandn
grnz.
Komtatr anahtarn dier kontan

kapatnz ve dier lambann yandn grnz.
Komtatr anahtarn her iki kontan

kapattnzda devredeki lambalarn yandn,
anahtarn her iki kontan atnzda lambalarn
sndn grnz.
Vaviyen anahtar tesisat devresini

kurarak altr.
Vaviyen anahtar tesisat devresini planete

zerine kurunuz.

(sigorta, anahtarlar ve lamba ) yerlerini tespit

hazrlaynz.
ekil 3.16 ya gre iletkenleri dzenli

ekiniz.

balantlarn yapnz.

ediniz.
Birinci vaviyen anahtar kapatnz ve

lambann yandn grnz. Ayn anahtar
47
anca yanan lambann sndn grnz.
kinci vaviyen anahtar kapatnz ve

lambann yandn grnz. Ayn anahtar
anca yanan lambann sndn grnz.
Birinci vaviyen anahtar kapatnz ve

lambann yandn grnz. kinci vaviyen
anahtar anca yanan ayn lambann sndn
grnz.
kinci vaviyen anahtar kapatnz ve

lambann yandn grnz. birinci vaviyen
anahtar anca yanan ayn lambann sndn
grnz.
Fluoresant lamba devresini kurarak Fluoresant lamba tesisat devresini planete

altr. zerine kurunuz.

(sigorta, anahtar, balast ve soketler ) yerlerini
tespit ediniz. Baknz ekil 3.21

hazrlaynz.
ekil 3.22 ye gre iletkenleri dzenli

ekiniz.

balantlarn yapnz.
Starteri soketteki yerine taknz.
Fluoresant lambay soketlere

yerletiriniz.
48
ediniz.

sndn grnz.
Lamba yanmam ise starter ve

soketlerde temasszlk olup olmadn kontrol
ediniz. Baknz nc faaliyet bilgi konular
Bir fazl motorun paket alterle alma ortamn hazrlaynz.

altrlmas devresini kurarak altr.
alma masanz veya planetenizi
dzenleyiniz.
Yapacanz uygulamalarla ilgili

malzemelerin temini iin
Tablo 3.6 ya gre malzemeleri depo

sorumlusundan alnz.
Malzemelerin salamlk kontroln

yapnz.
Arzal lemanlar deitiriniz.
Bir fazl motorun paket alterle altrlmas

tesisat devresini planete zerine kurunuz.

(sigorta, paket alter ve motor ) yerlerini tespit

hazrlaynz.
ekil 3.25 e gre iletkenleri dzenli

ekiniz.
49
balantlarn yapnz.

ediniz.
Paket alteri 1 konumuna alnca

motorun altn, paket alteri 0 konumuna
alnca alan motorun enerjisinin kesildiini ve
ksa bir sre sonra durduunu grnz.
Devrenin enerjisini kesiniz.
Kurmu olduunuz devreyi sknz.
Planetenizi temizleyiniz.
Aldnz tm malzemelerin salamlk

kontrollerini yaparak depocuya teslim ediniz.
renim faaliyetleri ncesi yaptnz

aratrma ile edindiiniz bilgi ve
becerilerinizi , uygulamalar sonras
rendiiniz bilgi ve becerilerinizle
kyaslaynz.
Aada verilen bilgi testini kendi kendinize

zerek renim seviyenizi test ediniz.
50
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.) Komtatr anahtar aktif olarak kullanmak iin en az ka lambaya (alcya) ihtiya
duyulur?
2.) Vaviyen anahtar aktif olarak kullanmak iin en az ka lambaya (alcya) ihtiya duyulur?
3.) Bir lambay veya bir grup lambay ayn anda, ayn yerden yakp sndrmeye yarayan
anahtarlara .. denir.
4.) Bir eksen etrafnda dnebilen, bir mil zerinde dizilmi ve paketlenmi , bir ok kontak
yuvalarndan oluan devre elemanna ...................denir.
5.) ki ayr lamba veya iki lamba grubuna bir yerden ayn anda veya ayr zamanlarda
kumanda etmeye yarayan anahtar eitine ......................denir.
6.) Bir lambay veya bir grup lambay (alcy) iki ayr yerden ayn zamanda veya farkl
zamanlarda yakp sndren anahtar eitine ....................denir.
7.) Elektrik aygtlarna, bir elektrik devresinden fi aracl ile dorudan veya uzatma
kablosu ile enerji alnmas iin kullanlan devre elemanna .............................. denir.
8.) Aydnlatma ve g tesislerinde buat (ek kutusu) ierisinde eklerin (iletken

balantlarnn) yaplmas iin kullanlan gerece .......... denir.
51
9.) Elektrik lambasnn, vidalanarak veya taklarak elektrik tesisine balanmasn salayan
gerece .............. denir.
10.) Flouresant lambaya duy grevi yapan elemana ...............denir.
11.) Adi anahtar ka balant uuna sahiptir?
12.) Vaviyen anahtar ka balant uuna sahiptir?
13.) Komtatr anahtar ka balant uuna sahiptir?
14.) Topraksz priz ka balant uuna sahiptir?
15.) Fluoresant lamba tesisatnda en az olmas gereken elemanlar nelerdir?
16.) tesisat ynetmeliine gre ntr iletkeni ..................................... rengindedir.
17.) tesisat ynetmeliine gre topraklama iletkeni ............................... rengindedir.
18.) Fluoresant lambalarda ilk anda lambaya enerji uygulanp flamanlarn snmas sonunda,
starter aracl ile flamanlar stmak ve atlama gerilimi oluturmak iin kullanlan elemana
ne ad verilir?
19.) Fluoresant lamba tesisatnda ilk atelemeyi salayan eleman .......................... dr.
52
20.) Adi anahtar tesisat devresini komtatr anahtar devresine dntrmek iin tesisatta
nasl bir dzenleme yaparsnz?
53
CEVAP ANAHTARI
1.) ki
2.) Bir
3.) Adi anahtar
4.) Paket alter
5.) Komtatr anahtar
6.) Vaviyen anahtar
7.) Priz
8.) Klemens
9.) Duy
10.) Soket
11.) ki
12.)
13.)
14.)
15.) Flouresant lamba, balast, soket ve starter.
16.) Ak mavi
17.) Sar-yeil
18.) Balast
19.) Starter
20.) Adi anahtar yerine komtatr anahtar kullanlr ve anahtar ile lamba
arasna bir iletken daha ekilir.
54
rencinin Kendi Performansn Deerlendirmesi
Deerlendirme Konular Evet Hayr Hayrsa Neden
Aydnlatma ve priz devre tesisat

malzemelerini seebildin mi?
Adi anahtar tesisat devresini kurarak

altrabildin mi?
Adi anahtar ve priz tesisat devresini

Komtatr anahtar tesisat devresini

Vaviyen anahtar tesisat devresini

Fluoresant lamba tesisat devresini

Bir fazl motorun paket alterle

altrlmas devre elemanlarn seebildin
mi?
Bir fazl motorun paket alterle

altrlmas devresini kurarak altrabildin
mi?
El aletlerini yerinde kullanabildin mi?
Yukardaki ilemlerin tamamn 12

saatte yapabildin mi?
55
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
SOLDAN SAA
1- Eitim ve renim faaliyetini tamamladnz bu modln ad.
2- are, deva, ila, yardm.. Aydnlatmada kullanlan bir veya daha fazla lamba
bulunduran aydnlatma arac. Kant, belge, araz.
3- Fluoresant lambaya duy grevi yapan eleman. Bir mzik eiti. Belirti, izinti, nian.
Utanma duygusu, edep, hay. Tersi bandrma, pekmez, pestil.
4- Tek hcreli canl. Kzgn, fkeli, sinirli, somurtkan. Engel, knt, barikat, baraj.
Zaman sayac. Elektrik tesisatlarnda buat ierisinde iletken balantlarnn yaplmas
iin kullanlan geretir. Ik yayan alc eidi, kandil.
5- Bir elektrik devresinden fi aracl ile dorudan veya uzatma kablosu ile enerji
alnmas iin kullanlan geretir. Tersi genilik. Trkiyenin uluslar aras plaka
iareti. Tmr, yumru, ikinlik.
6- Bir cetvel eidi. Oyun, raks. Tersi canlnn beslenebilmesi iin vazgeilemez unsur,
besin, a. Gemi zaman eki.
7- Elektrik devrelerinde arzu edilmeyen arza eidi. Tersi bir alg aleti. Baa taklan
rt etrafna veya bez paralarnn etrafna iplik ile yaplan ssleme, elii, nak, ajur.
8- sim. Tersi iaret zamiri. Tersi boyutlardan biri, uzunluk. Faiz, art, oalma.
9- Tersi bir nida. Eski Msrda bir tanr. Adi anahtara ekilmesi gereken iletken says.
Ei lm kadn veya einden boanm kadn.- Tersi alrken yaplan ey, ura,
meslek.
10- Bir lambay veya bir grup lambay (alcy) iki ayr yerden ayn zamanda veya farkl
zamanlarda yakp sndren anahtar eididir. - Bir rengin son iki harfi.
11- Fluoresant lambalarda ilk atelemeyi yapan eleman. Olmaktan emir.
12- Tersi ilave, katk, zam. ocuu olan kadn, anne. oul eki. rencinin baarsn
lme arac.
13- Komtatr anahtara ekilmesi gereken iletken says. Zilin kard ve kulamzla
algladmz ey. Tersi elektrik devrelerinde kullanlan koruma eleman. Vaka,
hadise.
14- Bilmekten emir, renmek, bellemek. Elektrik tesisatlarnda kapal emann dier ad.
Tersi bayra veya sanca nde tutan veya tayan kimse, nc, lider, bayraktar.
YUKARIN AAIYA.
1- Elektrik tesisat iini yapan kimse. Vaviyen anahtara ekilmesi gereken iletken says.
2- Elektrik Mhendisler Odasnn ksaca yazl. Kk bitki, imen.
3- Tersi protaktinyumun sembol - Dnyann uydusu. Bir renk.
4- reteten kan akmn alc zerinden geerek tekrar retece ulamas iin izledii yola
denir.
5- Bir hayvan. Bir organmz.
6- Tersi ses karan alc eidi. Bir iecek, usare, abhayat. Bir bala.
7- Tersi bir rete eididir. Tersi boyun atks, barts, atk. iman, kaln, csseli,
balaban.
8- Tersi yabanc.
9- Bir elektrik devresinde anahtar kapal, iletkenler salam ve reteteki enerji alcya
ulayor ve alc alyorsa bu tr devreye verilen ad.
56
10- Televizyonun ksaca yazlm. Kuzu sesi. Avlanlan. En ksa zaman birimi. Tersi
eskiden konaklamak iin kullanlan bina, konukluk, i merkezi.
11- Mzikte tempo, ses uyumluluu, dizem. Narinin sessizleri. Tersi tayin etme.
12- Belirti, izinti. Elektrik tesisatlnda da kullanlan bir el aleti. Kk maara,
barnak, oyuk. Tersi lkemizin plaka sembol.
13- Hamurdan yaplan bir pasta eidi. Soru eki. Elektrik akmn ileten iletken tel.
14- Bitki bilimde; ermin, kakm. Tersi ismin hal eki. Tersi sra manasna gelen
kelimenin ilk hecesi. - Bir blgemiz.
15- Duman, pus, tts. Elektrik lambasnn, vidalanarak veya taklarak elektrik tesisine
balanmasn salayan geretir. Tersi gelir, kazan.
16- Bir zil eidi. Evin blmlerinden her biri. Stronsiyumun sembol.
17- Elektrik tesisatlnda da kullanlan bir el aleti.
18- fa etme, tatbik, tavr.
19- oul eki. Elektrik devrelerinde basldnda devreyi kapadan el ekildiinde devreyi
aan elemandr. Tersi ald elektrik enerjisini hareket (dnme) enerjisine dntren
bir alc eididir.
20- nsan vcudunda kolun bir blm. Topraklama iletkenin rengi. Tersi yabanc.
21- Bir ilimiz. Tersi st kapal konuma, kast etme, fark ettirme, sezdirme. Bir renk.
22- Elektrik devre elemanlarnn birbirine balantsnn yapld ve elektrik akmn ileten
metal tellere denir. Tersi bir isim.
57
CEVAPLAR
58
KAYNAKLAR
KAYNAKLAR
ALACALI Mahmut, Atlye 1, zkan Matbaaclk , Ankara 2004
ALEMDAR Ayhan, Elektroteknik I Ders Notlar, Trabzon
ASLAN Recai, AYDIN Cengiz, GNDZ M.Ali, Teknik Resim ve Meslek Resim
, Yce Yayn , stanbul -2002
OLAK eref, NACAR Mahmut, Teknik ve Meslek Resim, Color Ofset

Matbaaclk , skenderun, 2002
DORU Ali, Elektrik Meslek Resim, Has Ofset, Kahramanmara, 2004
GRKEM Abdullah, Atlye ve Laboratuar, zkan Matbaaclk, Ankara ,2002
GRKEM Abdullah, KU Metin , Elektroteknik 1 , zkan Matbaaclk , Ankara,

2002
GVEN M.Emin, MARTI .Baha, OKUN smail, Elektroteknik 1, Milli Eitim

Basmevi, stanbul , 1990
NACAR Mahmut, Atelye 1, Color Ofset Matbaaclk, skenderun, 2004
NACAR Mahmut, Laboratuar 1, Kahramanmara, 2000
YARCI Kemal, ZTRK Orhan, Elektroteknik 1, Yce Yaynclk, stanbul, 1999
59

Temel Elektrik Devreleri PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Temel Elektrik Devreleri PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Temel Elektrik Devreleri PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

MLL ETM BAKANLII

TEMEL ELEKTRK DEVRELER

ALAN Elektrik Elektronik Teknolojisi

MODLN GENEL AMACI : renciye , uygun ortam

Modln iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra,

ELEKTRK ELEKTRONK TEKNOLOJS alann semekle, teknoloji, bilim,

Elektrik- Elektronik Teknolojisi, Dnyann en cra kelerine kadar ulam,

TEMEL ELEKTRK DEVRELER modl ise; bu alann en temel talarn,konunun

Bu modldeki amaca uygun olarak, yeterlik kazanan sizler; ev ve iyerlerinde bulunan

Gzel ekmek, gzel hamurdan olur. Elektrik - Elektronik teknolojisinin hamuru

Elektrik devre elemanlarn ve devre eitlerini seerek kurabileceksiniz.

Kapal devre ile ksa devreyi birbirleriyle kyaslayarak (farkllklar ve benzerlikleri)

Evinizde kullanlan devre elemanlarn ve kullanm amalarn aratrnz

Aratrma konularn evde, okulda, niversitede, ilgili iletmelerde, teknoloji ve bilgi

Topladnz bilgileri rapor haline getiriniz.

Hazrladnz raporu snf ortamnda sununuz.

ekil 1.1:El feneri.

Herhangi bir enerjiyi (kimyasal, mekanik, s, k), elektrik enerjisine dntren

ekil 1.4 : Sigorta eitleri

1.2.3. Anahtar veya Buton

stenildii zaman elektrik akmnn geiini salayan, istenildii zaman akmn

ekil1 .5 : Anahtar ve Buton eitleri

ekil 1.6 : Buton Ve Anahtar Sembol

ekil 1.7 : Alc eitleri (Fluoresant, Ampul, Zil, Motor)

Elektrik devre elemanlarnn birbirine balantsnn yapld ve elektrik akmn

Elektrik i tesisatta zeri yaltlm iletkenler kullanlr.Kullanlacak amaca gre farkl

ekil 1..8 : letkenler

1.3. Elektrik Devresinin izimi

ekil1.10 : Elektrik devre emas izimi

1.4. Elektrik Devre eitleri

Ek yerlerinde veya elemanlarn balantsnda temasszlk olmas.

1.4.2. Kapal Devre

ekil 1.12 : Kapal Devre emas.

1.4.3. Ksa Devre

ekil 1.13 : Ksa devre emas

lem Basamaklar neriler

Elektrik devre alma ortamn hazrlaynz.

gvenlii tedbirlerini alnz.

Temiz ve dzenli olunuz.

Devre emasn izerek kullanacanz malzemeleri bir

Baknz bilgi sayfas ekil 1.2 - 1.5 - 1.6 1.8

Hazrladnz listeye gre malzemeleri temin ediniz.

Depoda bulunmayan malzemeleri temin edebilmek

Malzeme alm esnasnda insan haklarna,

Devre elemanlarnn balantlarn yapnz.

Baknz bilgi sayfas ekil 1.13

El ve g aletlerini (pense, tornavida, yan keski,

Titiz olunuz ve yaptnz balantlar kontrol

Elektrik devresini Devreye enerji vererek anahtar kapatnz.

Devreye enerji vermek iin g kayna veya pil

Elektrik devre Devreye enerji vererek anahtar kapatnz. (ekil 1.13)

Alc olarak kullandnz lambanzn k verip

Uygulama sayfas ekil 1.16nn gerekletiini

Lamba k vermiyorsa bilgi konusu sayfa 6y

Ayn devrede anahtar anz. (veya sigortay devreden

Uygulama sayfas ekil 1.15in gerekletiini

Ayn devrede anahtar kapatarak lamba ularn bir