SHRINK
ee matakatifu, kikanisa, ka-
ona v. (pt. Shrank, pf. t.
Shrunk) jsikunyata, jikunja, ji-
tenga kwa hofu (kwa sayel, Jjtku-
nya, rudi fee piiierente)
inguka; (shrivel njamana.
Saree from, Undo, hatas, chuki-
wa na, epuka na, jitenga na.
Shrive, v. ghofirt.
Shrivel, v. jinya, kunja, kausha,
ungusa ; (heut.) Aunyika, kauka,
Shrivelled, a. -a mafinyo, -a kuku-
njamana,
Shroud, n. sanda; (covering) A-
funike, vast; (of. ship) Aamba ya
mlingott, ayari.
Shrove Tuesday, n. [siku mbele ya
Lent).
Shrub, n. Ajit [27-1, pugu [ma-].
Shrubbery, n. jamii ya viyiti, Hi-
chaka,
Shrubby, a. -enyi Shrubs,
Shrug, v. (shoulders) sua, kunja,
pandisha.
—— n. mkunjo wa bega.
Shrunk, p. t. #a pf. t. ya Shrink.
Shudder, v. ‘e/ema, tetemeka, tapa.
—— n. mtetemo, tetemeko [ma-], hi-
tapo.
Bhufile, v. pisha huko na huko, gewsa
geusa, changanya, chafua; (neut.)
ftukageuka, fanya hila, danganya;
(drag the feet) Aokota migus, jiko-
— n, Aupisha huko na huko, &c,
Shuffler, n. mfanja [wa-], mdanga-
nyifu, si mnyofu.
Shun, v. epuka, jitenga na, kimbia;
(a blow) epa.
Shunt, v. sogesa, jongesa upande,
peleka njia ngine; (defer) weka,
Shut, v. (p.t. #2 pf.t. Shut) funga,
Sumba; (a door) shindika. Shut
in, funga; (surround) sunguka.
Shut off, datiza, sua, Shut out,
shindisha nje, toa nje; (preclude)
suia, kataa, si patanana. Shut up,
Sunga; (silence) syamastsha, shé-
nda, Shut up! bass! makelele!
nyamasa |
366
BIDE
Shutter, n. wbau [mbau] wa dirisha,
Shuttle, v. [ ‘ifende cha kupisha
mshindio katil a kufuma nguo).
Shuttlecoock, n. [pande chenyi max
nyoya cha huchesea),
Shy, n. -enyi haya, -a hathari, -oga.
v. [rast] ruka upande; (throw)
tupa.
Shyness, n. £uwa Shy, haya.
Bibilant, a. [-¢ Aula kama nyoka,
$-s-5].
Sibyl,n-[nabit mke wa ramani, kisee
chenyi kutabiri).
Sibylline, a. -a Sibyl,
Sick (Be), v. ugran, -wa hawest [ha-
wawest, &c.}, -wa -gonjwa; (dis-
gusted) chukiswa, choshwa; (vomit)
tapika, Feel sick, taka tapika, cha-
Suka tumbo. Be sick of, kinaika
‘na, Make sick, tapisha, chafusha
moyo.
— a. -gonjwa, -weli, Sick at heart,
-enyi moyo wa husuni kur,
Sicken, v. ugua; (cause to vomit)
tapisha; (disgust) chukiza, kinai-
sha; (neut.) chukiswa.
Sickening, a. -2 Autia ugonjwa, -a
huchukisa, -a kukinaisha.
Biokle, n. mundu [mi-].
Siokly,a.-gonjwa,kama-a mgonjwa,
thaifu, -a kufanya ugonjwa, -a ku-
gonywena, -a kutapisha.
Siokness, n. xgonjwa [ma-), wweli,
marathi,
ae pane Lpandels (0 (of river,
ingo’; (of body)
ee 7 pany, faction) wate a
upande mmaya, jamit,
wenst. mathehebu. Other side of,
upand: wa pili wa; (of river,
creek, &c.) ng'ambo ya pili ya,
ngambo ya. Side by side, sawa
sawa, gja, kwa kupambana
[Auambaana],kandokando, Onthe
side of (same side as), Aa/i moja na,
shauri moja na. on one side
(awry, aslant, crooked), Awenda
mshathali, inama, potoka. Lay on
side, s#tka, asa. Put on one side
(set aside), weba. ee ee
— v. chagua‘BIDE-ARMS
Side-arms, n. (selaha sa kuvaa mba-
vuni, upanga, bastola, &c.1.
Bide-board, n: [mesa ya kuwekea
vyombo vya kulia).
Bidelong, a, -a upande, -a kwenda
upande. Aside at glance, éuta-
sama kiton
Bide-piece, n. or “bedstead? mfu-
mbats [mi-]; (of door) muimo
[mi-].
Sidereal, a. -a nyota.
Bide-saddle, n. [serusi ao horji ya
kupandtha na mwanamke).
Sideways, adv, dwa upande, kwenda
‘pogo, kwenda upande, pogo, si sawea,
mshathali,
Biding, n. kuchagua upande; (in
railway) [wjia mdogo ya gari la
idle, vale upon, a
le, v. 4 Sipenyesa, fi-
aaa Jipenyesa, j
Siege, n. masingiwa, kusunguka
myi kwa vita,
Biesta, n. usingist wa mchana.
Sieve, n. Aayamba; (basket used for
sifting) ungo [ma-, ny-], kung’ uto.
Bift, v. (by shaking) chunga; (by
tossing) pela, pepeta, pepua; (select
carefully) chaguachagua; (examine)
hojihojt, tafutia, hakikia.
Sigh, v. ugua, vuma,
n, uguo, wvumi.
Bight, n. éuona, kutasama; (range
of) eneo la sicho, upeo; (spectacle)
tamasha, shani, kitusht, kitu ki-
geni; (opinion) macho, akili, nia;
\of gun, &c.) shebahka. In my
sight, mébele ya macho yangu. 1
was in sight of, naliwesa kuona.
Come in sight, onekana, tokea, Be
out of sight, soweka, sé onekana,
endambali, At sight, marra moja,
ghdfala. Catch sight of, ona.
Clear sight, wangafu wa macho.
Dim fight, bisa ya macho,
—v.
Bightiona, a. kifofu [vi-, wa macho].
Bight-s>eing, n. maremdesi.
Bight-seer, n. mfembezi [wa-], mwe-
nendesi [wa-}.
Sign, n. dalili, ishara,alama; (proof)
367
SILK-MERCER
ushahidi; (hint, indication) dionyo,
dokezo, konyexo la jicho (la mkono),
ukonyeso ; (events jambo_kubwa;
(miracle) mwujisa [mi-]; (me-
morial) ueumbusho, kumbukumbu;
(sign-board) {uban wenyi sana-
mu]; (likeness, emblem) mfano:
(astronom.) [sehemu ya thenashara
ya Zodiac].
Bign, v. tia sahtht, sahihisha, andika
jina chini, tia mkono; (make a
sign to) ashiria, honyezea, pungia,
mkono.
Signal, n. a/ama, ishara, dalil.
— v. toa ishara, sema \amuru}
fwa ishara, ashiria.
— a. -huu, mashuhuri. A signal
victory, Aushinda sana.
Bignalize, v. (celebrate) futusa,
athimisha; (show) onyesha. “Sig-
nalize oneself, » jipatia sifa,
Signature, n. usahiht, jina [ma-],
mkono [mi-].
Sign-board, ‘n. [ubau wenyi sana-
mu dukani ya kuonyesha bithaa
gant].
Signet, n. pete, muhurt.
Significance, Signification,
maana.
Significant, a. -enyi maana, -a huo-
nya.
BSignify, v. onya, onyesha, kumbusha ;
(mean) -wa na maana ya; (con-
cern, affect) pasa, thuru. It does
not signify, kaithuru, mamoja,
hatna maana, si hit,
Sign-manual, n. = Signature.
Sign-post, n. [mti wenyi mkono ao
ishara ya kuonya njia).
Silence, n. Aimya, unyamavu, utu-
hvu, Silence! makelele! nya-
masa!
— v. nyamasisha, kataza, tuliza.
Silent, a, -nyamavu, -a kimya
Aimya, -stirifu.
Bilioa, n. jiwe la bunduki, gume-
gume (2).
Silk, n. hartri ; (wao Ja kaths).
Silken, a. -a hariri.
Silk-mercer, n. mwuza vitu va
hariri,
nySILK-WORM
Silk-worm, n. [mdudu mfanyisa
hariri).
hariri, kama hariri.
Sill, n. [Aipande ‘cha chini]; (of
door) Aisingiti (v1-].
Silliness, n. upusi, ujinga, upu-
mbafu, ukosefu wa akili, puo.
Billy, a. -jinga, -pusi; (crazy) -enyi
hichaa,
Bilt, n. matope, mchanga, takataka
‘ya mto.
Silt up. v. [so] jaa matope, fanya
mafungu, kauka.
Silvan, a. -a mwituni, -a msitu.
Silver, n. fetha. sarafu za fetha,
—— ¥. fia fetha nje, funika kwa
Jetha.
Silversmith, n, m/ua [wa-] fetha.
Silvery, a. kama fetha, -eupe, -a
Aung’aa,
Similar, a. sawa, kama sawa, mfano
mmoja, kama hit (ile, &e.1.
Simile, Similitude, n. mfano wa
maneno, methali, fumbo.
Simious, a. -a nyani, -a hima, kama
nyant.
Simmer, v. chemka hidogo.
Simoniacal, a. -¢ Simony.
Simony, n, [éufanya biashara ya
mambo matakalifu ya dini, ya
rohoni).
Simoon, n. [upepo mbaya wa moto
sana Arabuni
Simper, v.
[ying].
Simple, a, (single) -moja, -moja tu;
(indivisible) -stogawanyikana; (un
complicated) st -enyi mambo mengi,
si -enyi matata. si -liotengeneswa
sana, vivi hivi, rahisi dufanya,
-epest kuelea; (unadorned) -siopa-
mbwa,siurembo, vivi hivi ;(sincere)
si -enyi hila, st -yanja, amini,
-nyofu; (unaffected) -nyenyeheou,
-nyonge, kama kitoto; (intelligible)
wast, thahiri, -a clea ; (unwise)
finga, -a akili chache ; (unmixed)
-tupu, safi, -siochanganytha, pasipo
itu kingine; (not luxurious) sé
-surd, -st -a anasa; (common) -a
watu wote, -ovyo, vivi hivi.
chekelea, cheka ovyo
368
SINECURIST
Simple, n. [dawa ya majani, mitt,
maua, mimea).
Simpleness, n. [Aali ya kuwa Sim-
ple, a.], ususu, ujinga.
Simpleton, n. mjinga|wa-],mwenyi
akili chache, must.
Simplicity, n. [4uwa Simple, a.]
urahist, ujinga, umoja.
Simplification, n. éufanya Simple,
a., &e.
Simplify, v. [fanya Simple, a.]
fanya rahisi, elesa, geusa,
Simply, adv. pasi~o hila, pasipo
anasa (Tas. Simple, a.); (only,
merely) ¢1, peke yake [ yao, &c}.
Simulate, v. jifanya, iga, fuasa ;
Jifanya kuwa na, sisingisia.
peas n, kujifanya, &c., una-
ert a
taneous.
Simultaneous, a. -2 wakati ule ule,
-a dakika ile ile, palepale, pamoja,
sawa,
Simultaneously, adv. marra hiyo,
palepale, sawasawa.
Sin, n. thambi, hatiya, uhalifu, kosa
[ma-], uovu, ubaya.
— v. fanya Sin, onda thambi.
Bince, adv. prep. ma conj. (from
then till now) fangu siku tle [saa
ile, hapo) hatta sasa; (in past time)
samani, kwa wakati uliopita;
(from time of, after) tang, baada
72, toka, tokea, baadaye ; (because)
Awa sababu, ya kuwa, ya kwamba,
tkiwa. He came three days since,
amekuja yapata siku tats. It is
three days since he came, famgu
alipokuja ni siku tatu, tangu siku
taiu alipokuja, I have not seen
him since, stkumwona tena, Since
last year, tangu mwaka wa jana,
Ever since, angu stku tle.
Sincere, a. -enyt moyo mweupe, safi,
amini, -nyofu.
Bincerity, n. weupe,
amini, kuwa Sincere.
Binecure, n. uchumi pasi~o kasi,
fayida tupu, kujikalia,
Sinecurist, n. mwenyi Binecure.
duwa Simul-
uaminife,SINE QUA NON
Sine qua non, n. Zanuni haswa.
Sinew, n. dano (kano, ma-), mshipa
(m-].
a.-a Sinew, Zama Sinew ;
(strong) -2 neuen, -enyi maungo,
hodari, -shupafu.
Sinful, a. -2 thambi (Tas. Bin).
Sinfulness, n. halt ya thambi, kuwa
na thambi.
Sing, v. (p. t. Sang, pf. t. Sung)
imba, lia, simulia kwa utenst [kwa
mashairi).
Binge, v. ungusa, choma.
Singer, 0. mwimbaji [wa-]; (pro-
fessional) malenga.
Singing, n. na a. kuimba.-a kuimba.
Singing-master, n. fundi [ma-] wa
kufundisha nyimbo, mwalimu wa
huimba.
Bingle, a. -moja, -moja tu, peke yake
(yao, &e, ], pasipo mwensi; (un-
married man) -stooa, billa mke,
(woman) -sicolewa, billa. mume,
jane; (sincere) -sto na hila, -eupe,
amini. Single combat, pigano la
watu wawili, Walk in single file,
Suatana mmoja mmoja.
Single out, v. pambanua, chagua,
twaa -maa, bagua.
Binele-handed, a. peke yake [ yangu,
&e.
Single-hearted, Single-minded,
a, amini, -nyofu, -cupe, -enyi mayo
mweupe, -a nia moja tu.
Bingleness, n. Auwa -moja, up-
weke, umoja; (sincerity) weupe,
amini.
Single-stiok, n. jimbo la kupigania,
gongo [ma-).
Singly, adv. -moja -moja, killa mtu
peke yake.
Singsong, n. uvumt, kuimba vi-
baya, kukokotesa sauti.
Singular, a. -a ajabu, -siona kifani,
-a poke yake, -geni,
—— n. (in grammar) [namna ya
umoja).
Singularity, n. afabu, ugeni; (soli-
tariness) upweke, umoja.
Singularly, adv. £adisa, sana, haswa,
ajabu.
369
SISTER
Sinister, a. -daya, -ovn, -a kuogofya
-a ndege mbaya, -a shari. ple
Sink, v. (p. t. Sank, pf, t. Sunk)
samisha, tosa, didimisha, (neut.)
sama, tota, didimia, zizimia, shuka
chind; (in mud) fopesa, (nent.)
topea; (of floor) titia, honyea;
(be overcome) /emewa, shindwa ;
(lessen) pungusa, (neut.) punguka,
chakaa, legea; (penetrate) fact
wa, penya, ingta ont; (dit
chimba, fukua; eto of sight)
setiri, ficha, funika; (overwhelm)
angamiza, potesa; (reduce) shu-
sha, pungusa, (neut.) shuka, &c.
Form a sinking fund, weka mali
ya kupungusia deni,
—— n. mfereji [birika, shimo| wa
taka,
Sinless, a, ipo thambi kabisa,
billa hee
Sinlessness, n. suwa pasipo thambi.
Sinner, n. mwenyi (wenyi) thambi,
mfanya[wa-)thambi,mkosaji{ wa-).
Sinuosity, n. kuwa na mapind:,
mapindi, mizingo.
Sinuous, a. -enyi mapindi, -a msingo
msingo, -a kusung nguka.
Bip, v. onja, -nywa kidogo kidogo.
—— n. onjo (ma-}.
Siphon, n. [Aama Pipe tliyopindika,
ya kuvutia maji).
Sir, n. (in addressing) bwana; (as a
title) skedz; (in contempt) mtwana,
Sire, n. seyidi, bwana; (of animals)
[nyama ndume msasi),
Siren, n. [mwanamke mwenyi ku-
vula kwa usuri, kwa madaha,
Awa ujanja).
Birloin, n. [xyama ya ng’ombe ya
kiunoni).
Siroceo, n. [upepo mbaya wa hari
sana pande sa Italya).
Birrah, n. [neno la kumtaja mtu kwa
ukali, kwa Pumshutuen| mbaya
wee! ragai!
Sister, n. aaa (ma-], ndugu mke,
ndugu (of same kind) sawa,
mwenst, mfano; (in addressing)
dada; (by profession) [mwanamke
mta'wa wa chama takalifu. Sister-
BbSISTERHOOD
in-law, shemegi, wifi. Foster-sister,
ndugu kunyonya.
Sisterhood, n. Auwa Sister; [chama
takatifu ya waanake wata'wa).
Bisterlike, a. Aama -a Sister.
Bit, v. (p.t. na pf. t. Bat) daa kitako,
Aeti, kaa: (perch) tua, tulia; (have
seat, position) -wa na Mii, -wa na
mahali; (hold meeting) dariz¢ ;
(for portrait) pigwa sanamu; (on
eggs) atamia; (suit) falta: (on
horseback) panda Srast. Sit up.
(in bed, &c.) ondoka; (at night)
esha; (as nurse) ugusa
Sit up for, Aeshea, ngojea [mtu]
usiku. Cause (a fowl) to sit,
atamisha, wekea mayayi.
Bite, n. makati [ palipochaguliwa,
pa hujengea, &c.); (ground) 4-
‘wanja.
Sitter, n. mwenyi kukaa kitako,
&e,
Sitting, n. Aikao [vi-], kitako [vi-]:
(session) daraza ; (time of business)
(muda wa kukalia kasi),
Situate, Situated, a. -/iowekwa,
-liosimama, -liopo mahali. It is
situated in Egypt, io Misrs.
Situation, n. (piace) makait; (state)
halt; (occupation) kasi. In this
situation (of affairs), mambo yakiwa
ivi.
Six, n. na a. sita, At sixes and
sevens, fujofujo, machafuko.
Sixpence, n. [nuss ya Shilling],
anna sita, pesa ashirini manne.
Sixteen, n. 7a a. sitashara,
Bixth, a. -a stta, Sixthly, ya sita.
Bixtieth, a,-a settini.
Sixty, n. na a. settini.
Bise, n. ukubwa, hiasi, cheo, kadiri;
(glue) sheris.
Skate, n. (chuma cha kutelesea jun
ya barafu); (fish) taa.
— v. enda kwa Skate.
Skein, n. fungu [fund] la hariré
ust,
eaiscanmd n. mi Ae [vote jamii
ya mwili); (of house, ee.) mitt,
majengo; io? ship, &c.) Aiunst;
(outline)’ cheleso, habari
370
SKIRT
A mere skeleton, gofs la mtu,
mgofu, mifupa mity;
Skeleton-key, n. (ufunguo wa ku-
Sungua kufuli nyingi), king’ oe.
Sketob, n. choro [ma Peal, sanaeon [7a
kuandika kwa kalamu), chei len,
tarakibu, habari kidogo, mado-
hero.
— v. piga Sketch, rakibisha, elesa
Awa maneno machache, dokesa.
Sketohy, a. -2 habari chache, -a
hudokesa, kidogo kidogo, ovyo, vivi
hivi, hafifu.
ustku,| Skew, a. -a mshethali, -a kwenda
upande, -a kukingama.
Skewer, n. Aibanst, kibano, mbano
[ms-], mshitiki [mi-], Fix on
skewer, éunga hifitini.
Skiff, n. [mashua ndogo nyembamba).
Skill, n. abili, ustadi, welekefu.
Skilled, Skilful, a. -enyi Skill. A
skilled workman, fund? [ma-},
waria, mstadi, bingwa.
Skim, v. engua: (pass close to)
ambaa, pitia upest; (hurry over)
soma kwa haraka, onja, angalia
kwa haraka,
Skim-milk, n. (masiwa yaliyoengu-
Hwa).
Skin, n. mgvst; (of plants.fruit) ganda,
gome;; (on liquids) sfando.
— ¥. (peel) ambua. papua: (flay)
chuna; (get skin) fanya ngost, fu-
nika kwa ngost.
Bkin-doep, a.-a juujuu,-a hupenya
didogo tu.
Bkinflint, n. bakhili, mwenyi cheyo
sana,
Skinny, a. -a ngosi tu, -embamba,
-ltokonda, -gofu.
Skip, v. ruka, pitia, acha.
Skipper, n. nakhotha,
Skipping-rope,n. [4amba ya mchero
wa kurukaruka),
Skirmish, n, vita ndogo, mapigano
madogo, mwanso [mi-] wa vita,
Jaribu (ma-), shi no [ma-).
— v. pigana kit
Skirmisher, p. ie Ie pee
miingulisi (wa-|,
hidogo. Skirt, n, (spande wa chins wa vasi},