figen.akin@goc.gov.

tr
 T.C. LER BAKANLII
G DARES GENEL MDRL YAYINLARI
Yayn No: 32
Austos, 2015

G POLTKA VE PROJELER DARES BAKANLII

TARAFINDAN HAZIRLANMITIR.

letiim
ileri Bakanl
G daresi Genel Mdrl
Lalegl amlca Mahallesi 122. Sokak No:4 - 06370
Yenimahalle /ANKARA
Tel: 0312 422 05 00 Fax: 0312 422 09 00

E-posta: gocidaresi@goc.gov.tr Web: www.goc.gov.tr

6 2013 Trkiye G Raporu
Trk Cumhuriyetinin
en esasl prensiplerinden biri olan
yurtta bar, dnyada bar gayesi,
insaniyetin ve medeniyetin refah ve ilerlemesinden
en esasl etken olsa gerektir.
Buna elimizden geldii kadar hizmet etmi ve
etmekte bulunmu olmak bizim iin
vnlecek bir harekettir.

Mustafa Kemal ATATRK

SUNU
Trkiye, corafi ve stratejik konumu sebebiyle tarih boyunca kitlesel snma hareketleri de dhil ol-
mak zere geni anlamda g hareketlerinin nihai dura olmu ve milyonlarca gmene ev sahiplii
yapm, zellikle son yllarda artan ekonomik gc ve blgesel konumu itibariyle, g alannda hedef lke
haline gelmitir. Bu durum Trkiyenin g konusunda btncl bir yaklama olan ihtiyacn gndeme
getirmi ve uluslararas standartlarda, yabanclar ve uluslararas koruma sahipleri iin haklar ve gven-
celer salayan bir kanun hazrlanmasna yol amtr. Bu erevede, 6458 sayl Yabanclar ve Uluslararas
Koruma Kanunu 4 Nisan 2013 tarihinde Trkiye Byk Millet Meclisinde kabul edilmitir.
Kanunun kabul ile g alannda, gvenlii ve insan haklarn merkeze alan btncl bir yaklam
getirilmi, yabanclar lehine daha sistematik bir yap ile alan, Trkiyede g alannda tek yetkili ve sivil
mercii olan G daresi Genel Mdrl, ileri Bakanlna bal kurulu olarak kurulmu ve 11 Nisan
2014 tarihinde operasyonel hale gelmitir.
G alanna ilikin politika ve stratejileri uygulamak, bu konularla ilgili kurum ve kurulular arasnda
koordinasyonu salamak, yabanclarn Trkiyeye giri ve Trkiyede kallar, Trkiyeden klar ve snr
d edilmeleri, uluslararas koruma, geici koruma ve insan ticareti madurlarnn korunmasyla ilgili i
ve ilemlerini yrtmekle yetkili klnan G daresi Genel Mdrl, yllk g raporlarn yaynlamakla
da grevlendirilmitir.
2013 Trkiye G Raporu Trkiye Cumhuriyeti tarihinde uluslararas ge ilikin ilk ulusal resmi g
raporu olarak sunulmaktadr. Bu rapor ileriki yllarda yaynlanacak ulusal g raporlarna da nclk
etme zellii tamaktadr.
Mevcut raporun hazrlanmasnda veri kayna olan, gemite g alannda deerli hizmetleri bulunan
kurumlara almalarndan dolay kranlarmz sunar, 2013 Yl Trkiye G Raporunun faydal olmasn
temenni ederiz.

Sayglarmla.

Atilla TOROS
G daresi Genel Mdr
G DARES GENEL MDRL
 KURULU
G alanna ilikin politika ve stratejileri uygulamak, bu konularla ilgili
kurum ve kurulular arasnda koordinasyonu salamak, yabanclarn
Trkiyeye giri ve Trkiyede kallar, Trkiyeden klar ve snr
d edilmeleri, uluslararas koruma, geici koruma ve insan ticareti
madurlarnn korunmasyla ilgili i ve ilemleri yrtmek zere ileri
Bakanlna bal G daresi Genel Mdrl kurulmutur.
 MSYON VE VZYON
Misyon
Dzenli ve dzensiz gmenler ile
uluslararas koruma bavurusunda bulunanlarla,
insan ticareti madurlarnn korunmasna ve
yabanclarn lkemizde uyum sreci ile ilikin
tm i ve ilemleri, insan haklar temelinde
yaklamlar esas alarak ve idarenin etkinliini
salamak hedefiyle yerine getirmek, gn
etkilerinin olumlu ynde artrlmas amacyla
politikalar gelitirmek ve uygulamak.
Vizyon
lkemizde etkin bir g ynetim sistemi
kurmak ve uygulamak, uluslararas alanda
g politikalarnn oluturulmasna ve
uygulanmasna katkda bulunmak.
 NDEKLER
SUNU..................................................................................9
KURULU.............................................................................12
MSYON VE VZYON...............................................................15
KISALTMALAR......................................................................23
TANIMLAR............................................................................24
4. Snr D Etme..........................................................................................62
4.1. Geri Gnderme Merkezleri........................................................62
4.2. Snr D Edilenler.........................................................................65
II. BLM ULUSLARARASI KORUMA

GR.....................................................................................27 1. Uluslararas Koruma Bavurular......................................................71

I. BLM YABANCILAR III. BLM NSAN TCARET LE MCADELE

1.Trkiyeye Giri ve Trkiyeden k...................................................34 1. nsan Ticareti Maduru Olarak Tespit Edilenler.............................84
1.1.Trkiyeye Giri..................................................................................36 2.nsan Taciri Olarak Tespit Edilenler.....................................................87
1.1.1. lkelere Gre Snr Kaplarndan Yaplan Giriler ..............37
1.1.2. Trkiyeye Girilerine zin Verilmeyecek Yabanclar.....................38
1.2. Trkiyeden k..............................................................................41
1.2.1.lkelere Gre Snr Kaplarndan Yaplan klar . .............43
2. kamet zni ...............................................................................................44
2.1. alma Amal kamet zni.......................................................49
2.2. Eitim-renim Amal kamet zni........................................52
2.3. Muhtelif Amal kamet zni.......................................................53
3.Dzensiz G.............................................................................................55
3.1. Dzensiz Gmenler....................................................................56
3.2. Gmen Kaaklar.....................................................................58
3.3. Geri Kabul Anlamas..................................................................60
 GRAFKLER
Grafik 1: Yllara Gre Trkiyeye Giri Yapan Yabanclar ...................................................................................................... 36
Grafik 2: 2013 Yl lkelere Gre Snr Kaplarndan Yaplan Giriler ( lk 10 lke ).......................................................................37
Grafik 3: 2013 Ylnda Trkiyeye Giriine zin Verilmeyen Yabanclarn Giriine zin Verilmeme Sebepleri...............................................39
Grafik 4: Yllara Gre Trkiyeden k Yapan Yabanclar ............................................................................................. 41
Grafik 5: 2013 Ylnda lkelere Gre Snr Kaplarndan Yaplan klar ( lk 10 lke).................................................................43
Grafik 6: Yllara Gre Trkiyede kamet zni Verilen Yabanclar ......................................................................................................45
Grafik 7: 2013 Ylnda Verilen kamet zinleri (eitlerine Gre) ...................................................................................................... 47
Grafik 8: 2013 Ylnda Verilen alma Amal kamet zni (lk 10 lke) ..........................................................................................49
Grafik 9: 2013 Ylnda Verilen Eitim renim Amal kamet zni (lk 10 lke) ........................................................................52
Grafik 10: 2013 Ylnda Verilen Muhtelif Amal kamet zni (lk 10 lke) ........................................................................................53
Grafik 11: Trkiyede Yllara Gre Yakalanan Dzensiz Gmenler.................................................................................................56
Grafik 12: 2013 Ylnda Trkiyede Yakalanan Dzensiz Gmenler (lk 10 lke).........................................................................57
Grafik 13: Trkiyede Yllara Gre Yakalanan Gmen Kaaklar....................................................................................................58
Grafik 14: 2013 Ylnda Trkiyede Yakalanan Gmen Kaaklar (lk 10 lke)...........................................................................59
Grafik 15: Yllara Gre Trkiyeden Snr D Edilenler ...................................................................................................... 65
Grafik 16: Yllara Gre Toplam Uluslararas Koruma Bavuru Says..............................................................................................71
Grafik 17: Geici Koruma Altna Alnan Suriye Vatandalarna Ait Biyometrik Kaytlar.............................................................76
Grafik 18: 2005-2013 Yllar Arasnda nsan Ticareti Maduru Olarak Tespit Edilenler...............................................................84
Grafik 19: 2005-2013 Yllar Arasnda nsan Taciri Olarak Tespit Edilenler.....................................................................................87
 TABLOLAR
Tablo 1: 2013 Ylnda Trkiyeye Giriine zin Verilmeyen Yabanclarn Giriine zin Verilmeme Sebepleri.................................. 40

Tablo 2: 2013 Ylnda Verilen kamet zinleri (lk 10 lke)...............................................................................................................46

Tablo 3: 2013 Ylnda Verilen kamet zinleri (eitlerine Gre)....................................................................................................48

Tablo 4: 2013 Yl ve ncesinde Trkiyenin Geri Kabul Anlamas mzalad lkeler.........................................................61

Tablo 5: Geri Gnderme Merkezleri......................................................................................................................................................64

Tablo 6: AB ve EFTA ye lkelerinde 2013 Ylnda Uluslararas Koruma Bavurusu Yapan Yabanclar..........................72

Tablo 7: AB ve EFTA ye lkelerinde 2013 Ylnda Uluslararas Koruma Bavurusu Kabul Edilen Yabanclar .........73

Tablo 8: AB ve EFTA ye lkelerinde 2013 Ylnda Uluslararas Koruma Bavurusu Reddedilen Yabanclar ...........74

Tablo 9: Geici Barnma Merkezlerindeki Geici Koruma Altna Alnan Suriye Vatandalar..............................................77-78

Tablo 10: Geici Koruma Altna Alnan Suriyeli Yabanclara Salanan Eitim Hizmetleri....................................................79

Tablo 11: Geici Koruma Altna Alnan Suriyeli Yabanclara Salanan Salk Hizmetleri.....................................................79

Tablo 12: 2005-2013 Yllar Arasnda nsan Ticareti Maduru Olarak Tespit Edilenler (lk 10 l).........................................85
22 2013 Trkiye G Raporu
KISALTMALAR
AB: Avrupa Birlii

AFAD: Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl

BM: Birlemi Milletler

BMMYK: Birlemi Milletler Mlteciler Yksek Komiserlii

SGB: alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl

EFTA: Avrupa Serbest Ticaret Birlii

EGM: Emniyet Genel Mdrl

GGM: G daresi Genel Mdrl

IOM: Uluslararas G rgt

JGK: Jandarma Genel Komutanl

KKK: Kara Kuvvetleri Komutanl

SGK: Sahil Gvenlik Komutanl

TBMM: Trkiye Byk Millet Meclisi

TCK: Trk Ceza Kanunu

YK: Yksekretim Kurulu

YUKK: 6458 sayl Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu

2013 Trkiye G Raporu 23

TANIMLAR
Bu raporda;
alma zni: Bir Devletin yetkili bir mercii tarafndan verilen,
gmen iilerin ev sahibi lkede almasna geerlilii
sresince izin veren hukuki belgeyi,
Dzensiz G: Yabanclarn yasad yollarla bir lkeye
giriini, lkede kaln, lkeden kn veya yasal yollarla
girip yasal sresi ierisinde kmamasn,
Dzensiz Gmen: Yasad yollarla Trkiyeye giren,
Trkiyede kalan ve Trkiyeden kan veya yasal yollarla
girip yasal sresi ierisinde kmayan yabanc kiiyi,
Geici Barnma Merkezi: Geici koruma kapsamndaki
yabanclarn toplu olarak barnma ve iaelerinin salanmas
amacyla kurulan merkezleri,
Geici Koruma: lkesinden ayrlmaya zorlanm, ayrld
lkeye geri dnemeyen, acil ve geici koruma bulmak
amacyla kitlesel olarak snrlarmza gelen veya snrlarmz
geen yabanclara salanan korumay, (YUKK-Madde 91)
Geri Gnderme Merkezi: dari gzetime alnan yabanclarn
tutulduu merkezleri,
G: Yabanclarn, yasal yollarla Trkiyeye giriini, Trkiyede
kaln ve Trkiyeden kn ifade eden dzenli g ile
yabanclarn yasad yollarla Trkiyeye giriini, Trkiyede
kaln ve Trkiyeden kn ve Trkiyede izinsiz almasn nedeniyle yararlanmak istemeyen yabanc ya da vatansz
ifade eden dzensiz g ve uluslararas korumay,
Gmen Kaaks: Dorudan doruya veya dolayl olarak
madd menfaat elde etmek maksadyla, yasal olmayan
24 2013 Trkiye G Raporu
yollardan; bir yabancy lkeye sokan ya da lkede kalmasna
imkn salayan kiiyi,
dari Gzetim: Hakknda idari gzetim karar alnan
yabanclarn Geri Gnderme Merkezinde tutulmasn,
dari Gzetim Karar: Hakknda snr d etme karar
alnanlardan; kama ve kaybolma riski bulunan, Trkiyeye
giri veya k kurallarn ihlal eden, sahte ya da aslsz
belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmakszn
Trkiyeden kmalar iin tannan srede kmayan, kamu
dzeni, kamu gvenlii veya kamu sal asndan tehdit
oluturanlar hakknda valilik tarafndan alnan karar,
kamet izni: Yabanclara Trkiyede kalmak zere verilen
izin belgesini,
kincil Koruma: Mlteci veya artl mlteci olarak
nitelendirilemeyen, ancak mene lkesine veya ikamet
lkesine geri gnderildii takdirde; lm cezasna mahkm
olacak veya lm cezas infaz edilecek, ikenceye,
insanlk d ya da onur krc ceza veya muameleye maruz
kalacak, uluslararas veya lke genelindeki silahl atma
durumlarnda, ayrm gzetmeyen iddet hareketleri
nedeniyle ahsna ynelik ciddi tehditle karlaacak
olmas nedeniyle mene lkesinin veya ikamet lkesinin
korumasndan yararlanamayan veya sz konusu tehdit
kiiye, stat belirleme ilemleri sonrasnda verilen staty
(YUKK-Madde 63)
nsan taciri: Zorla altrmak veya hizmet ettirmek,
esarete veya benzeri uygulamalara tbi klmak, vcut
organlarnn verilmesini salamak maksadyla tehdit, bask,
cebir veya iddet uygulamak, nfuzu ktye kullanmak,
kandrmak veya kiiler zerindeki denetim olanaklarndan
veya aresizliklerinden yararlanarak rzalarn elde etmek
suretiyle kiileri tedarik eden, karan, bir yerden baka bir
yere gtren, sevk eden veya barndran kiiye,
nsan ticareti: Zorla altrmak veya hizmet ettirmek,
esarete veya benzeri uygulamalara tbi klmak, vcut
organlarnn verilmesini salamak maksadyla tehdit, bask,
cebir veya iddet uygulamak, nfuzu ktye kullanmak,
kandrmak veya kiiler zerindeki denetim olanaklarndan
veya aresizliklerinden yararlanarak rzalarn elde etmek
suretiyle kiileri tedarik etmek, karmak, bir yerden baka
bir yere gtrmek, sevk etmek veya barndrmay,
nsan ticareti maduru: nsan ticareti maduru olan veya
olabilecei ynnde kuvvetli phe duyulan gerek kiiyi,
Mlteci: Avrupa lkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle;
rk, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya
siyasi dncelerinden dolay zulme urayacandan hakl
sebeplerle korktuu iin vatanda olduu lkenin dnda
bulunan ve bu lkenin korumasndan yararlanamayan ya
da sz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen
yabancya veya bu tr olaylar sonucu nceden yaad
ikamet lkesinin dnda bulunan, oraya dnemeyen veya
sz konusu korku nedeniyle dnmek istemeyen vatansz
kiiye stat belirleme ilemleri sonrasnda verilen staty
(YUKK-Madde 61)
Snr D Etme: Trkiyede kalma hakk bulunmayan
yabancnn; mene lkesine, transit gidecei lkeye,
Trkiyeye gelmek zere transit getii lkeye ya da baka
bir nc lkeye gnderilmek zere, lkeden karlmas
ilemini,
Snr Kaps: Bakanlar Kurulu kararyla Trkiyeye giri ve
Trkiyeden k iin belirlenen snr gei noktasn,
artl Mlteci: Avrupa lkeleri dnda meydana gelen olay-
lar sebebiyle; rk, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba
mensubiyeti veya siyasi dncelerinden dolay zulme ura-
yacandan hakl sebeplerle korktuu iin vatanda olduu
lkenin dnda bulunan ve bu lkenin korumasndan yarar-
lanamayan, ya da sz konusu korku nedeniyle yararlanmak
istemeyen yabancya veya bu tr olaylar sonucu nceden
yaad ikamet lkesinin dnda bulunan, oraya dneme-
yen veya sz konusu korku nedeniyle dnmek istemeyen
vatansz kiiye stat belirleme ilemleri sonrasnda verilen
staty, (YUKK-Madde 62)
Uluslararas Koruma: Mlteci, artl mlteci veya ikincil
koruma statsn,
Vize: Trkiyede en fazla doksan gne kadar kalma hakk
tanyan ya da transit geiini salayan izni,
Vize muafiyeti: Vize alma gerekliliini kaldran dzenlemeyi,
Yabanc: Trkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandalk ba
bulunmayan kiiyi,
ifade eder.
2013 Trkiye G Raporu 25
Trkiye, corafi konumu
itibariyle gmenlere
kaplarn aan, ihtiya
duyanlar koruma altna
alan ve dnya kamuoyu
tarafndan da sayg duyulan
bin yllk kkl bir g
geleneine sahiptir.
26 2013 Trkiye G Raporu
GR
G konusu sadece g alan devletlerde deil,
kresellemenin hissedildii veya youn olarak yaand
tm corafyalarda gndemin ilk sralarnda yer almakta,
herkesi ve her yapy ilgilendirmektedir.
Dnya genelinde hemen hemen her lke gten
etkilenmitir. zellikle 20 nci yzyln ikinci yarsnda
toplu nfus hareketlerine ahitlik edilmi, gmen
nfusu son yarm yzylda hzl bir art gstermitir.
Nitekim Birlemi Milletler verilerine gre son 20 yldaki
hzyla artmaya devam ederse, dnyadaki uluslararas
gmenlerin saysnn 2050de 405 milyona ulamas
beklenmektedir.
Trkiye, corafi konumu itibariyle gmenlere
kaplarn aan, ihtiya duyanlar koruma altna alan ve
dnya kamuoyu tarafndan da sayg duyulan bin yllk
kkl bir g geleneine sahiptir.
Bu anlamda; 1492 ylnda on binlerce Yahudinin
spanyadan gemilerle kurtarlarak Osmanl mparatorluu
topraklarna getirilmesi, 1709 ylnda sve Kral arln
beraberindeki yaklak 2 bin kiilik grupla birlikte Osmanl
mparatorluuna snmas, Macar zgrlk Savan
kaybeden Prens Lajos Kossuth ve beraberindeki 3 bin
Macarn 1849da Osmanl mparatorluuna gelmeleri,
1917 Bolevik htilalinin ardndan Vrangelin yaklak 135
bin kiiyle birlikte Osmanl mparatorluundan koruma
talep etmesi, Cumhuriyet dneminde 1922-1945 yllar
arasnda Yunanistan, Balkanlar ve Almanyadan yaklak
1 milyon 185 bin kiinin Trkiyeye gelmesi, 1988-2000
yllar arasnda Irak, Bulgaristan, Bosna ve Kosovadan
yaklak 900 bin kiinin gelmesi Trkiyenin mevcut g
tarihinin en somut rnekleri arasnda yer alm, zetle
Trkiye milyonlarca gmene ev sahiplii yapmtr.
Trkiyede 1934 tarihli ve 2510 sayl skan Kanunu,
gmen, serbest gmen, mnferit gmen ve toplu
gmen gibi eitli gmen trlerini tanmlam ise de
soyda odakl dzenlemelerle snrl bir yap ngrlm
olup 2006 ylnda yaplan deiiklikle 5543 sayl Kanun
halini almtr. skn Kanunu kapsam dnda kalan
yabanclara ilikin i ve ilemler ise 1950 ylnda
karlm olan 5682 sayl Pasaport Kanunu ve 5683 sayl
Yabanclarn Trkiyede kamet ve Seyahatleri Hakknda
Kanun ile yrtlmtr.
lkemizde, zellikle snr d ve idari gzetim
ilemleriyle uluslararas koruma alanlarnda Avrupa
nsan Haklar Mahkemesi tarafndan lkemiz aleyhine
verilen ihlal kararlarndaki art ve Avrupa Birlii uyum
srecinde AB ile mzakerelerde Adalet, zgrlk ve
Gvenlik balkl 24 nc Faslda nemli yer tutan g
ve uluslararas koruma konular, Trkiyenin kapsaml
bir kanun almas yapmasn zorunlu hale getirmitir.
Babakanlk tarafndan 25 Mart 2005 tarihinde
onaylanarak yrrle giren ltica ve G Alanndaki
Avrupa Birlii Mktesebatnn stlenilmesine likin
Trkiye Ulusal Eylem Plan almalar erevesinde
g ve uluslararas koruma alannda gerekli hukuki ve
kurumsal yapnn oluturulmasna ynelik almalar
2013 Trkiye G Raporu 27
28 2013 Trkiye G Raporu
yrtmek zere 15 Ekim 2008 tarihinde ileri yetki ve sorumluluklarn dzenlemektir. olarak ifade
Bakanlna bal ltica ve G Mevzuat ve dari edilmektedir.
Kapasitesini Gelitirme ve Uygulama Brosu
Bu sorumluluk ile Kanun kapsamnda yer alan balklar
kurulmutur. Bro bnyesinde mevzuat alma
erevesinde, 2013 yl yllk g raporu, Trkiyede gemi
gruplar oluturularak, ilgili bakanlklarn, kamu
yllara ait uluslararas gn nitelikleri incelenerek
kurum ve kurulularnn, sivil toplum kurulularnn,
ve mevcut yap deerlendirilerek hazrlanm olup
akademisyenlerin grleri alnm, Birlemi Milletler
yabanclarla ilgili lkeye giri ve klar, ikamet izinleri,
Mlteciler Yksek Komiserlii ve Uluslararas G
dzensiz gmenler, uluslararas koruma bavurular
rgtnn de teknik destei salanm, kanun tasla
ve insan ticareti madurlarn koruma balklar altnda
oluturulmutur.
istatistikler derlenmitir. Raporun hazrlanmasnda 11
5 Kasm 2011 tarihinde Babakanla gnderilen Nisan 2013 tarihinde yaymlanan 6458 sayl Yabanclar
Kanun Tasars tasla, 4 Nisan 2013 tarihinde Trkiye ve Uluslararas Koruma Kanununun yrrle girmeden
Byk Millet Meclisi tarafndan kabul edilmi, 11 Nisan nce yabanclarla ilgili i ve ilemleri yrtmekte olan
2013 tarihli Resm Gazetede 6458 sayl Yabanclar Emniyet Genel Mdrl kaynaklarndaki verilerden
ve Uluslararas Koruma Kanunu (YUKK) olarak yararlanlmtr. Kanun kapsamnda, Emniyet Genel
yaymlanarak yrrle girmitir. Kanun ile insan Mdrl tarafndan yrtlmekte olan ilgili i ve
haklar temelinde, zgrlk ve gvenlik arasndaki ilemler 11 Nisan 2014 tarihinde G daresi Genel
hassas dengenin korunduu, uluslararas insan haklar Mdrl tarafndan devralnmtr.
normlarna ve AB mktesebatna uyumlu, g alannda
ihtiya duyduumuz hukuki, idari ve fiziki alt yapya
uygun, etkin ve ynetilebilir bir g sistemi kurulmutur.
Kanunun amac, 1 inci maddesinde Yabanclarn
Trkiyeye girileri, Trkiyede kallar ve Trkiyeden
klar ile Trkiyeden koruma talep eden yabanclara
salanacak korumann kapsam ve uygulanmasna
ilikin usul ve esaslar ve ileri Bakanlna bal
G daresi Genel Mdrlnn kurulu, grev,

2013 Trkiye G Raporu 29

30 2013 Trkiye G Raporu
Yabanclar, Trkiyede
ksa dnem ikamet izni,
aile ikamet izni, renci
ikamet izni, uzun dnem
ikamet izni, insani ikamet
izni ve insan ticareti
maduru ikamet izni alarak
kalabilmektedir.
 Yabanc, bulunduu lkenin vatanda olmayan
kii olarak tanmlanmaktadr1. Ayn tanm, YUKKda
benimsenmekte ve Trkiye Cumhuriyeti Devleti
ile vatandalk ba bulunmayan kii olarak ifade
edilmektedir. Bu kavram, yabanc devlet vatandalarnn
yan sra hibir devlet vatandalna sahip olmayan
vatanszlar da kapsamaktadr.
Yabanclar, snr kaplarndan geerli pasaport veya
pasaport yerine geen belgelerle Trkiyeye giri ve
Trkiyeden k yapabilmektedir. Giri ve klarda
pasaport veya pasaport yerine geen belgelerini
grevlilere gstermek zorundadrlar. Belge kontrol
srasnda, geerli ve usulne uygun belgelerin olup
olmadnn yan sra yabancnn Trkiyeye giriine izin
verilmeyen bir ahs olup olmadna da baklmaktadr.
Trkiyede, vizenin veya vize muafiyetinin tand
sreden ya da doksan gnden fazla kalacak yabanclarn
ikamet izni almalar zorunludur. Yabanclar, Trkiyede
ksa dnem ikamet izni, aile ikamet izni, renci ikamet
izni, uzun dnem ikamet izni, insani ikamet izni ve insan
ticareti maduru ikamet izni alarak kalabilmektedir.
kamet izinleri, kal amacna uygun ve her yabanc
iin ayr dzenlenmektedir. kamet izni iin bavuracak
yabanclarda, talep ettikleri ikamet izni sresinden
altm gn daha uzun sreli pasaport ya da pasaport
yerine geen belgeye sahip olmalar art aranmaktadr.
kamet izni bavurusu, yabancnn vatanda olduu
veya yasal olarak bulunduu lkedeki konsolosluklara
yaplmaktadr. stisnai hallerde lke iinde valiliklere de
yaplabilmektedir. Geerli ikamet izni ile snr kaplarndan
vize almadan giri yaplabilmektedir. Yabanclar, vatanda
olduu veya yasal olarak bulunduu lkedeki Trkiye
Cumhuriyeti konsolosluklarndan alma izni alarak da
Trkiyede kalabilmektedir. YUKK ile alma izni veya
alma izni muafiyet belgesi ikamet izni sayldndan,
yabanclarn ayrca ikamet izni almalarna gerek
bulunmamaktadr.
Yasal dzenlemelere aykr olarak Trkiyeye giren,
snr ihlalleri yapan, ikamet veya alma izni olmakszn
ya da geerli ikamet izinlerinin sresi bittii halde sresi
uzatlmakszn Trkiyede ikamet eden veya alan
yabanclar dzensiz gmen olarak deerlendirilmektedir.
Trkiyede kalmak iin gerekli artlar artk tamayan
veya sresinde Trkiyeden k yapmayan yabanclar
snr d edilmektedir. Snr d edilme ilemleri kanun
dzeyinde dzenlenmektedir.

1 Carmen TIBURCIO, The Human Rights of Aliens under

International and Comparative Law, Hague 2001, s.1; Aysel
ELKEL / Gnseli ZTEKN GELGEL, Yabanclar Hukuku, 20.
Bas, stanbul 2014, s.17; Glren TEKNALP, Trk Yabanclar
Hukuku, 8. Bas, stanbul 2003, s.6.

2013 Trkiye G Raporu 33

 1.Trkiyeye Giri ve Trkiyeden
k ilemlerin sonulanmasn da bekleyebilir. Kapsaml kontrol
Yabanclar; snr kaplarndan, geerli pasaport veya
pasaport yerine geen bir belgeyle, belge kontrolnden
getikten sonra Trkiyeye giri veya Trkiyeden k
yapmaktadr.
YUKK MADDE 5
Trkiyeye Giri ve Trkiyeden k
(1) Trkiyeye giri ve Trkiyeden k, snr kaplarndan,
geerli pasaport veya pasaport yerine geen belgelerle yaplr.
YUKK MADDE 6
Belge Kontrol
(1) Yabanc, pasaport veya pasaport yerine geen belge ya da
belgelerini, Trkiyeye giri ve Trkiyeden klarda grevlilere
gstermek zorundadr.
(2) Snr geilerine ilikin belge kontrolleri, tatlarda seyir
hlinde de yerine getirilebilir.
(3) Havalimanlarnn transit alanlarn kullanan yabanclar,
yetkili makamlarca kontrole tabi tutulabilirler.
(4) Trkiyeye girilerde, yabancnn 7 nci madde kapsamnda
olup olmad kontrol edilir.
(5) Bu maddenin uygulanmasnda, kapsaml kontrole tabi
tutulmas gerekli grlenler en fazla drt saat bekletilebilir.
34 2013 Trkiye G Raporu
Yabanc, bu sre ierisinde her an lkesine dnebilecei gibi
drt saatlik sreyle snrl kalmakszn lkeye kabulle ilgili
ilemlerine dair usul ve esaslar ynetmelikle dzenlenir.
Vizeye tabi lkelerden Trkiyeye gelecek yabanclarn,
lkemize gelmeden nce amacna uygun vize almas
gerekmektedir. (YUKK Madde 11) Vize almadan snr
kaplarna gelen yabanclara, sresi iinde Trkiyeden
ayrlacaklarn belgelemeleri hlinde, snr kaplarnda
istisnai olarak vize verilebilmektedir. (YUKK Madde 13)
YUKK MADDE 11
Vize Zorunluluu, Vize Bavurusu ve Yetkili
Makamlar
(1) Trkiyede doksan gne kadar kalacak yabanclar,
vatanda olduklar veya yasal olarak bulunduklar lkedeki
konsolosluklardan geli amalarn da belirten vize alarak
gelirler. Vizenin veya vize muafiyetinin Trkiyede salad
kal sresi, her yz seksen gnde doksan gn geemez.
(2) Vize bavurularnn deerlendirmeye alnabilmesi iin,
bavurularn usulne uygun olarak yaplmas gerekir.
(3) Vizeler, Trkiyeye giri iin mutlak hak salamaz.
(4) Vizeler, konsolosluklarca, istisnai durumlarda ise snr
kaplarnn bal olduu valiliklerce verilir. Konsolosluklara
yaplan bavurular doksan gn iinde sonulandrlr.
(5) Yabanc lke diplomatlarna, Trkiye Cumhuriyeti
bykeliliklerince resen vize verilebilir. Bu vizeler, genel vize
verme usulne uygun olarak Bakanlk ve Dileri Bakanlna
derhl bildirilir. Bu vizeler harca tabi deildir.
(6) lke menfaatleri gz nnde bulundurularak vize
verilmesinde yarar grlen yabanclara, istisnai olarak Trkiye
Cumhuriyeti bykelilerince resen vize verilebilir. Bu amala
verilen vizeler, genel vize verme usulne uygun olarak Bakanlk
ve Dileri Bakanlna derhl bildirilir. Bu vizeler harca tabi
deildir.
(7) Vize trlerine ve ilemlerine ilikin usul ve esaslar
ynetmelikle dzenlenir.

YUKK MADDE 13
Snr Kaplarnda Verilen Vizeler
(1) Vize almadan snr kaplarna gelen yabanclara, sresi
iinde Trkiyeden ayrlacaklarn belgelemeleri hlinde, snr
kaplarnda istisnai olarak vize verilebilir.
(2) Snr vizesi, snr kaplarnn bal olduu valiliklerce verilir.
Valilik bu yetkisini snrda grevli kolluk birimine devredebilir.
Bakanlar Kurulunca farkl bir sre belirlenmedii srece, bu
vize Trkiyede en fazla on be gn kalma hakk salar.
(3) Snr vizesinin verilmesinde, insani nedenlere bal olarak
salk sigortas art aranmayabilir.

2013 Trkiye G Raporu 35

 1.1.Trkiyeye Giri
Trkiyeye kara, hava, deniz ve demiryolu ile snr ka- da lkemize giri yapan yabanclarn says 29.704.394
plarndan giri yapan yabanclarn gemi yllara ait sa- iken, 2013 ylnda %11lik bir art ile 32.865.309a yk-
ylarnda genel bir art mevcuttur. (Grafik 1) 2012 yln- selmitir.

Grafik 1: Yllara Gre Trkiyeye Giri Yapan Yabanclar

%62
K
40.000.000
32.865.309
29.704.394
29.093.834
30.000.000 26.623.911
25.002.493 25.529.375
22.249.775
20.275.213
18.916.904
20.000.000

10.000.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

36 2013 Trkiye G Raporu

 1.1.1. lkelere Gre Snr Kaplarndan
Yaplan Giriler
2013 ylnda snr kaplarndan yaplan girilerde Rusya Federasyonu ve ngiltere vatandalar takip
birinci sray Almanya vatandalar alm, bunu etmitir. (Grafik 2)

Grafik 2: 2013 Yl lkelere Gre Snr Kaplarndan Yaplan Giriler ( lk 10 lke )

Almanya
4.813.182

Rusya Federasyonu 4.246.003

ngiltere 2.247.262

Grcistan 1.766.224

Bulgaristan 1.578.647

Hollanda 1.263.736

Suriye 1.249.439
GENEL TOPLAM
ran 1.196.435 32.865.309
Fransa 943.012

Ukrayna 739.418

2013 Trkiye G Raporu 37

 1.1.2. Trkiyeye Girilerine zin
Verilmeyecek Yabanclar
YUKKun 7 nci maddesi kapsamnda olanlar Trkiyeye
girilerine izin verilmeyecek yabanclar olarak deerlen-
dirilmektedir. Bu maddeyle ilgili olarak yaplan ilemler,
giriine izin verilmeyip geri evrilen yabanclara tebli
edilir. Tebligatta, yabanclarn karara kar itiraz haklarn
etkin ekilde nasl kullanabilecekleri ve bu sreteki dier
yasal hak ve ykmllkleri de yer alr.
YUKK MADDE 7
Trkiyeye Girilerine zin Verilmeyecek
Yabanclar
(1) Aadaki yabanclar, Trkiyeye girilerine izin
verilmeyerek geri evrilir:
a) Pasaportu, pasaport yerine geen belgesi, vizesi
veya ikamet ya da alma izni olmayanlar ile bu
belgeleri veya izinleri hileli yollarla edindii veya
sahte olduu anlalanlar
b) Vize, vize muafiyeti veya ikamet izin sresinin
bitiminden itibaren en az altm gn sreli pasaport
veya pasaport yerine geen belgesi olmayanlar
c) 15 inci maddenin ikinci fkras sakl kalmak
kaydyla, vize muafiyeti kapsamnda olsalar dahi, 15
inci maddenin birinci fkrasnda saylan yabanclar
(2) Bu maddeyle ilgili olarak yaplan ilemler, geri evrilen
yabanclara tebli edilir. Tebligatta, yabanclarn karara kar
itiraz haklarn etkin ekilde nasl kullanabilecekleri ve bu
sreteki dier yasal hak ve ykmllkleri de yer alr.
38 2013 Trkiye G Raporu
YUKK MADDE 15
Vize Verilmeyecek Yabanclar
(1) Aada belirtilen yabanclara vize verilmez:
a) Talep ettikleri vize sresinden en az altm gn
daha uzun sreli pasaport ya da pasaport yerine geen
belgesi olmayanlar
b) Trkiyeye girileri yasakl olanlar
c) Kamu dzeni veya kamu gvenlii asndan sakncal
grlenler
) Kamu salna tehdit olarak nitelendirilen
hastalklardan birini tayanlar
d) Trkiye Cumhuriyetinin taraf olduu anlamalar
uyarnca, sulularn geri verilmesine esas olan su veya
sulardan sank olanlar ya da hkml bulunanlar
e) Kalaca sreyi kapsayan geerli salk sigortas
bulunmayanlar
f)Trkiyeye giri, Trkiyeden gei veya Trkiyede kal
amacn hakl nedenlere dayandramayanlar
g) Kalaca srede, yeterli ve dzenli maddi imkna
sahip olmayanlar
) Vize ihlalinden veya nceki ikamet izninden doan ya
da 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayl Amme Alacaklarnn
Tahsil Usul Hakknda Kanuna gre takip ve tahsil
edilmesi gereken alacaklar demeyi kabul etmeyenler
veya 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayl Trk Ceza
Kanununa gre takip edilen bor ve cezalarn demeyi
kabul etmeyenler
(2) Bu madde kapsamnda olmasna ramen vize verilmesinde
yarar grlenlere Bakann onayyla vize verilebilir.
 2013 ylnda 8.830 kiinin Trkiyeye giriine izin ve- yahat etme sebebi ile , %10unu oluturan 847 kiinin
rilmemitir. Giriine izin verilmeyen yabanclarn %40n ise 5682 sayl Pasaport Kanununun 8. Maddesi (8/7)
oluturan 3.563 kiinin giri yasa sebebi ile giriine izin kapsamnda olma sebebi ile giriine izin verilmemitir.
verilmezken, %25ini oluturan 2.223 kiinin vizesiz se- (Grafik 3) (Tablo 1)

Grafik 3: 2013 Ylnda Trkiyeye Giriine zin Verilmeyen Yabanclarn Giriine zin Verilmeme Sebepleri

5682 sayl Pasaport

Kanununun
8. Maddesi (8/7)

2013 Trkiye G Raporu 39

 Tablo 1: 2013 Ylnda Trkiyeye Giriine zin Verilmeyen Yabanclarn Giriine zin Verilmeme Sebepleri

Geri evrilme Sebebi Toplam

Giri Yasa 3.563

Vizesiz Seyahat 2.223

5682 sayl Pasaport Kanununun 8. Maddesi (8/7)* 847

Geersiz/Yetersiz Belge 702

180 - 90 Uygulamas** 466

Dier 1.029

TOPLAM 8.830

* Trkiyede kalacaklarn beyan ettikleri mddete yaamalarna ve tekrar gitmelerine yetiecek paralar bulunmayp
Trkiyede kendilerini himaye edecek kimseleri bulunduunu veya Trkiyede yabanclara kanunla menedilmemi ilerden birini
tutacaklarn ispat edemeyenler.

** Vizenin veya vize muafiyetinin Trkiyede salad kal sresi, her yz seksen gnde doksan gn geemez.

40 2013 Trkiye G Raporu

 1.2. Trkiyeden k
Trkiyeden kara, hava, deniz ve demiryolu ile s- 2012 ylnda lkemizden k yapan yabanclarn sa-
nr kaplarndan k yapan yabanclarn gemi yllara ys 29.573.892 iken 2013 ylnda %10luk bir art ile
ait saylarnda genel bir art bulunmaktadr. (Grafik 4) 32.639.760a ykselmitir.

Grafik 4: Yllara Gre Trkiyeden k Yapan Yabanclar

%65
K
40.000.000
32.639.760

29.573.892
28.976.647
30.000.000 26.448.422
25.096.601 25.799.309
21.926.034
19.672.616 18.373.100
20.000.000

10.000.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

2013 Trkiye G Raporu 41

42 2013 Trkiye G Raporu
 1.2.1.lkelere Gre Snr Kaplarndan
Yaplan klar
2013 ylnda snr kaplarndan yaplan klarda Rusya Federasyonu ve ngiltere vatandalar takip
birinci sray Almanya vatandalar alm, bunu etmitir. (Grafik 5)

Grafik 5: 2013 Ylnda lkelere Gre Snr Kaplarndan Yaplan klar ( lk 10 lke)

Almanya
4.819.570

Rusya Federasyonu 4.245.870

ngiltere 2.255.930

Grcistan 1.752.273

Bulgaristan 1.578.624

Hollanda 1.272.293

ran 1.188.785
GENEL TOPLAM
Suriye 1.089.576 32.639.760
Fransa 943.947

Ukrayna 737.692

2013 Trkiye G Raporu 43

 2. kamet zni
kamet bir bireyin hukuki anlamda yaama iradesi izni almalar zorunludur. kamet izni, alt ay iinde kullanlmaya
gsterdii yerdir. Kii bu yeri kendi iradesi ile lkesinin balanmadnda geerliliini kaybeder.
yetkili kurumlar araclyla beyan etmektedir. Bireyin
sosyal ve hukuki kurallar erevesinde ihtiya duyduu YUKKun 30 uncu maddesine gre, ksa dnem ikamet
bu dzenleme hi phesiz lkemiz ierisinde bulunan izni, aile ikamet izni, renci ikamet izni, uzun dnem ikamet
yabanc kiiler iin de geerlidir. izni, insani ikamet izni ve insan ticareti maduru ikamet izni
Hem yabanc kiinin sosyal dzeni hem de lkemizin olmak zere toplam alt eit ikamet izni ngrlmtr.
hukuki dzeni asndan gerekli olan ikamet izni; Trki-
yede kalmak zere yabanclara verilen izin belgesidir.
Yetkili makamlar tarafndan dzenlenen bu izin belgesi, YUKK MADDE 30
kiinin gerekli artlar salamas ve talebi dorultusunda kamet zni eitleri
dzenlenmektedir.
(1) kamet izni eitleri unlardr:
11 Nisan 2014 tarihi itibariyle yabanclarn ikamet izin-
lerine ilikin i ve ilemler, 6458 sayl Yabanclar ve Ulus- a) Ksa dnem ikamet izni
lararas Koruma Kanunu gereince G daresi Genel
Mdrl tarafndan yrtlmektedir. YUKKun 19 uncu b) Aile ikamet izni
maddesine gre, Trkiyede, vizenin veya vize muafiyeti- c) renci ikamet izni
nin tand sreden ya da doksan gnden fazla kalacak
) Uzun dnem ikamet izni
yabanclarn ikamet izni almalar zorunludur. kamet izni,
alt ay iinde kullanlmaya balanmadnda geerliliini d) nsani ikamet izni
kaybeder. e) nsan ticareti maduru ikamet izni

YUKK MADDE 19 11 Nisan 2014 tarihi ncesinde Emniyet Genel Mdrl-

tarafndan ikamet izinlerine ait kaytlar; alma amal,
kamet zni eitim-renim amal ve muhtelif amal ikamet izni ola-
(1) Trkiyede, vizenin veya vize muafiyetinin tand sreden rak kayt edilmi olduundan istatistikler bu balklar altn-
ya da doksan gnden fazla kalacak yabanclarn ikamet da verilmitir.

44 2013 Trkiye G Raporu

 Trkiyede eitli nedenlerle verilen ikamet izinlerinin len ikamet izni saysnn 2012 ylna gre %2lik bir azalla
gemi yllara ait saylar incelendiinde; 2013 ylnda veri- 313.692 olduu grlmektedir. (Grafik 6)

Grafik 6: Yllara Gre Trkiyede kamet zni Verilen Yabanclar

K
350.000 321.548 313.692

300.000

234.268
250.000 225.208
200.058
174.926 182.301
200.000 178.964 163.326

150.000

100.000

50.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

2013 Trkiye G Raporu 45

 2013 ylnda Trkiyeden 313.692 kii eitli neden- ile birinci, Azerbaycan vatandalar 21.785 kii ile ikinci,
lerle ikamet izni almtr. Trkiyeden ikamet izni alan Rusya Federasyonu vatandalar 16.722 kii ile nc
ilk 10 lke dalmnda; Suriye vatandalar 46.252 kii sradadr. (Tablo 2)

Tablo 2: 2013 Ylnda Verilen kamet zinleri (lk 10 lke)

UYRUK TOPLAM
SURYE 46.252
AZERBAYCAN 21.785
RUSYA FEDERASYONU 16.722
ALMANYA 15.816
NGLTERE 14.977
GRCSTAN 13.335
TRKMENSTAN 12.652
IRAK 11.758
RAN 10.848
KAZAKSTAN 9.691
DER 139.856
GENEL TOPLAM 313.692

46 2013 Trkiye G Raporu

 2013 ylnda Trkiyede verilen ikamet izinlerinin renim amac ile 50.682 kiiye, %14 alma amac ile
%70i muhtelif amalar ile 218.703 kiiye, %16s eitim- 44.307 kiiye verilmitir. (Grafik 7) (Tablo 3)

Grafik 7: 2013 Ylnda Verilen kamet zinleri (eitlerine Gre)

Eitim - retim alma Muhtelif

Amal Amal Amal
kamet zni kamet zni kamet zni

2013 Trkiye G Raporu 47

 Tablo 3: 2013 Ylnda Verilen kamet zinleri (eitlerine
Gre)

UYRUK TOPLAM

alma Amal kamet zni 44.307

Eitim-renim Amal kamet zni 50.682

Muhtelif Amal kamet zni 218.703

GENEL TOPLAM 313.692

48 2013 Trkiye G Raporu

 2.1. alma Amal kamet zni
2013 ylnda Trkiyeden alma amac ile ikamet izni ile ikinci, Ukrayna vatandalar ise 2.790 kii ile nc
alan 44.307 yabancdan, Grcistan vatandalar 7.047 kii srada yer almtr. (Grafik 8)
ile ilk srada, in Halk Cumhuriyeti vatandalar 3.196 kii

Grafik 8: 2013 Ylnda Verilen alma Amal kamet zni (lk 10 lke)

Grcistan
7.047

in Halk Cum.
3.196

Ukrayna
2.790

Rusya Federasyonu
2.156

ABD
1.900
Trkmenistan
1.866

Moldova
1.689
GENEL TOPLAM
Almanya
1.602 44.307
Azerbaycan
1.475

zbekistan 1.290

2013 Trkiye G Raporu 49

50 2013 Trkiye G Raporu
 Trkiyede almak isteyen yabanclarn, 4817 belirlenmi olup bu kapsamda olan yabanclara, alma
sayl Yabanclarn alma zinleri Hakknda Kanun ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn alma izni muafiyet teyit
uyarnca alma izni almas gerekmektedir. alma belgesi dzenlenmesi gerekmektedir.
izinleri 4817 sayl Kanun erevesince yetkili klnan
alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl tarafndan
verilmektedir. Ancak istisna olarak, alma ve Sosyal YUKK MADDE 27
Gvenlik Bakanlna bilgi vermek kouluyla, Ekonomi alma zninin kamet zni Saylmas
Bakanl ve Yksekretim Kurulu tarafndan da
alma izni verilmektedir. Serbest blgelerde grev (1) Geerli alma izni ile 27/2/2003 tarihli ve 4817 sayl
yapacak yabanclarn alma izinleri 3218 sayl Serbest Yabanclarn alma zinleri Hakknda Kanunun 10 uncu
Blgeler Kanununun 10uncu maddesi uyarnca maddesine istinaden verilen alma zni Muafiyet Teyit Belgesi,
Ekonomi Bakanl Serbest Blgeler, Yurtd Yatrm ikamet izni saylr. alma izni ya da alma zni Muafiyet Teyit
ve Hizmetler Genel Mdrlnce, niversitelerde Belgesi verilen yabanclardan, 2/7/1964 tarihli ve 492 sayl Harlar
Kanununa gre alma izni sresi kadar ikamet izni harc tahsil
grev yapacak akademik personelin alma izinleri
edilir.
2547 sayl Yksekretim Kanununun 34 nc
maddesi kapsamnda Yksekretim Kurulu tarafndan (2) alma izni verilebilmesi veya iznin uzatlabilmesi iin
verilmektedir. yabancnn 7 nci madde kapsamna girmemesi art aranr.
YUKKdan nce, Trkiyede alacak bir yabanc
srasyla alma izni, alma vizesi ve ikamet izni
aldktan sonra yasal alma hakk elde etmekte iken,
Kanun ile birlikte alma izni ayn zamanda ikamet izni
yerine gemekte ve brokratik ilemler nemli lde
azaltlmaktadr.
4817 sayl Kanunun Uygulama Ynetmeliinin 55 inci
maddesinde alma izninden muaf tutulan yabanclar

2013 Trkiye G Raporu 51

 2.2. Eitim-renim Amal kamet zni
Trkiyeye 2013 ylnda eitim - renim amac ile Trkmenistan vatandalar 6.419 kii ile ikinci, ran
ikamet izni alan yabanclarn says 50.682dir. Bunlardan vatandalar ise 3.947 kii ile nc srada yer almtr.
Azerbaycan vatandalar 6.718 kii ile ilk srada, (Grafik 9)

Grafik 9: 2013 Ylnda Verilen Eitim renim Amal kamet zni (lk 10 lke)

Azerbaycan
6.718
Trkmenistan
6.419
ran
3.947
Afganistan
2.778
Irak
1.654

Yunanistan
1.462
Kazakistan
1.418
GENEL TOPLAM
Krgzistan
1.413 50.682
Suriye
1.203

Somali 1.148

52 2013 Trkiye G Raporu

 2.3. Muhtelif Amal kamet zni
2013 ylnda Trkiyeden muhtelif amalar ile Rusya Federasyonu vatandalar 13.755 kii ile ikinci,
ikamet izni alan toplam yabanc says 218.703tr. ngiltere vatandalar ise 13.611 kii ile nc srada
Bunlardan Suriye vatandalar 44.449 kii ile birinci, yer almtr. (Grafik 10)

Grafik 10: 2013 Ylnda Verilen Muhtelif Amal kamet zni (lk 10 lke)

Suriye
44.449

Rusya Federasyonu 13.755

ngiltere
13.611

Azerbaycan 13.592

Almanya
13.213

Irak
9.725

Kazakistan
7.567
GENEL TOPLAM
Bulgaristan
6.351 218.703
Afganistan
6.335

Ukrayna 5.952

2013 Trkiye G Raporu 53

54 2013 Trkiye G Raporu
 3.Dzensiz G

Yabanclarn yasad yollarla bir lkeye giriini, lkede gmen ya da yasad g/gmen kavramlarnn
kaln, lkeden kn veya yasal yollarla girip yasal yerine dzensiz g/gmen kavramnn kullanlmas
sresi ierisinde kmamasn kapsamaktadr. Dzensiz nerilmitir2. Bu kavram, 6458 sayl Kanunda yer alm ve
g hedef, transit ve kaynak lkeler asndan ayr ayr kullanlmaya balanlmtr.
deerlendirilmesi gereken bir konudur.
lkemizde dzensiz g konusuna ilikin faaliyetler;
Dzensiz g; hedef lkeler iin lkelerine yasad Kara Kuvvetleri Komutanl, Emniyet Genel Mdrl,
yollardan gelen veya yasal yollarla gelip yasal k sreleri Jandarma Genel Komutanl ve Sahil Gvenlik Komutanl
ierisinde kmayan kiileri kapsarken; kaynak lke iin ve ilgili kurumlar ile i birlii halinde yrtlmektedir.
lkesini terk ederken gerekli prosedrlere uymayarak
lke snrlarn geen kiileri ierir. Transit lkeler iinse;
kaynak lkelerden hedef lkeye ulamak iin yasal ya
da yasal olmayan yollarla lkeye girip bu lkeyi bir gei
2 Towards a fair deal for migrant workers in the global
economy, Sixth item on the agenda, Report VI, International Labour
lkesi olarak kullanp lkeyi terk eden kiilerdir. Conference, 92nd Session, International Labour Office, Geneva, ilk
Nisan 1999da, Bangkokda gerekletirilen Uluslararas basm 2004, s.11, http://www.ilo.org/public/english/standards/relm/
G Sempozyumunda, kt armlar yapt ve iinde ilc/ilc92/pdf/rep-vi.pdf
su fikrini de barndrd gerekesiyle, kaak g/

2013 Trkiye G Raporu 55

 3.1. Dzensiz Gmenler
2013 ylnda yakalanan dzensiz gmen says 2012 ylndan 2013 yl sonuna kadar yakalanan dzensiz g-
ylna gre % 16lk bir azalla 39.890 olmutur. 2005 men says ise 438.265tir. (Grafik 11)

Grafik 11: Trkiyede Yllara Gre Yakanalanan Dzensiz Gmenler

K
80.000

70.000 65.737
64.290

60.000 57.428
51.983
47.510
44.415
50.000
39.890
40.000
34.345 32.667

30.000

20.000

10.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

TOPLAM 57.428 109.411 173.701 239.438 273.783 306.450 350.865 398.375 438.265

56 2013 Trkiye G Raporu

 2013 ylnda yakalanan 39.890 dzensiz gmen Burma (Myanmar) vatandalar ise 2.483 kii ile nc
iinde Suriye vatandalar 16.372 kii ile ilk srada, srada yer almaktadr.
Afganistan vatandalar 5.991 kii ile ikinci srada,

Grafik 12: 2013 Ylnda Trkiyede Yakalanan Dzensiz Gmenler (lk 10 lke)

Suriye
16.372
Afganistan
5.991
Burma (Myanmar)
2.483

Trkmenistan
1.998

Grcistan
1.805

Filistin
1.553

Eritre
1.537
GENEL TOPLAM
zbekistan 39.890
949

Azerbaycan
903

ran
757

2013 Trkiye G Raporu 57

 3.2. Gmen Kaaklar
Gmen kaaklar, dorudan doruya veya dolayl deerlendirilmektedir.
olarak madd menfaat elde etmek maksadyla, yasal ol- 2013 ylnda Trkiyede gmen kaaks olarak yaka-
mayan yollardan; bir yabancy lkeye sokan, lkeden - lanan kii says, 2012 ylna gre % 57lik bir artla 794
kartmaya alan veya lkede kalmasna imkn salayan olarak tespit edilmitir. 2005 ylndan 2013 yl sonuna kadar
kiilerdir. Gmen kaaklar, dzensiz g kapsamnda yakalanan gmen kaaks says ise 8.033tr. (Grafik 13)

Grafik 13: Trkiyede Yllara Gre Yakalanan Gmen Kaaklar

K
1.400 1.305
1.242

1.200
951 1.027
1.000
834
794
750
800
625
600 505

400

200

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

TOPLAM 834 1.785 3.027 4.332 5.359 6.109 6.734 7.239 8.033

58 2013 Trkiye G Raporu

 2013 ylnda Trkiyede gmen kaaklarnn lke dal-
mnda 741 kii ile Trk vatandalar ilk srada yer almaktadr.
(Grafik 14)

Grafik 14: 2013 Ylnda Trkiyede Yakalanan Gmen Kaaklar (lk 10 lke)

Trkiye
741

Suriye
13

Afganistan
9

Ukrayna 7

ran 5

Filistin 4

Burma (Myanmar) 2 GENEL TOPLAM

794
Bulgaristan
2

Trkmenistan
2

sve 2

2013 Trkiye G Raporu 59

 3.3. Geri Kabul Anlamas
Geri kabul anlamalar, genel olarak, bir lkede veya
snrlar belirlenmi bir grup lkede yasad olarak
bulunan kiilerin anlama yaplm kaynak lkeye veya
en son transit gei yaptklar lkeye geri gnderilmesini
dzenlemektedir.
lkemiz tarafndan geri kabul anlamalar, dzensiz
ge kaynak veya transit olan lkelerle yaplmaktadr.
Trkiye ile Avrupa Birlii (AB) arasnda, 16 Aralk 2013
tarihinde Trkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Birlii Arasnda
zinsiz kamet Eden Kiilerin Geri Kabulne likin
Anlama imzalanm, buna paralel olarak Avrupa Birlii
ile vizelerin karlkl olarak kaldrlmasn amalayan
Vize Serbestisi Diyalou sreci de balatlmtr.
Trkiye-Avrupa Birlii (AB) Geri Kabul Anlamas
mtekabiliyet temelinde, Trkiyede veya ABye ye
lkelerden birinde, lkeye giri, lkede bulunma veya
ikamet etme koullarn salamayan veya salayamaz
duruma den kiilerin Anlamada belirlenen artlar
ve kurallar erevesinde ilgili lkeye geri gnderilmesini
amalamaktadr.

60 2013 Trkiye G Raporu

 Tablo 4: 2013 Yl ve ncesinde Trkiyenin Geri Kabul Anlamas mzalad lkeler

LKE MZA YER MZA TARH YRRLK TARH

SURYE AM 10 Eyll 2001 24 Haziran 2003
YUNANSTAN * ATNA 8 Kasm 2001 24 Nisan 2002
KIRGIZSTAN ANKARA 6 Mays 2003 18 Ekim 2009
ROMANYA BKRE 19 Ocak 2004 21 Kasm 2009
UKRAYNA ANKARA 7 Haziran 2005 4 Temmuz 2008
PAKSTAN ANKARA 7 Aralk 2010 -
RUSYA FEDERASYONU MOSKOVA 18 Ocak 2011 12 Mart 2011
NJERYA ANKARA 2 ubat 2011 -
BOSNA HERSEK ANKARA 16 ubat 2012 -
YEMEN SANA 20 Ekim 2012 -
MOLDOVA ANKARA 1 Kasm 2012 -
BELARUS MNSK 29 Mart 2013 -

KARADA STANBUL 18 Nisan 2013 -

AVRUPA BRL ANKARA 16 Aralk 2013 -

* Yunanistan ile Geri Kabul Protolol imzalanmtr.

Trkiye-AB Geri Kabul Anlamas tm AB lkelerini kapsamamaktadr. Danimarka ile Birleik Krallk (ngiltere) ve rlandann durumu farkllk
arz etmektedir.
2013 Trkiye G Raporu 61
 4. Snr D Etme
Yabanclar, snr d etme kararyla, mene lkesine
veya transit gidecei lkeye ya da nc bir lkeye snr
d edilebilir. Snr d etme karar, G daresi Genel
Mdrlnn talimat zerine veya resen valiliklerce alnr.
Karar, gerekeleriyle birlikte hakknda snr d etme karar
alnan yabancya veya yasal temsilcisine ya da avukatna
tebli edilir. Hakknda snr d etme karar alnan yabanc,
bir avukat tarafndan temsil edilmiyorsa kendisi veya
yasal temsilcisi, kararn sonucu, itiraz usulleri ve sreleri
hakknda bilgilendirilir. Yabanc veya yasal temsilcisi ya da
avukat, snr d etme kararna kar, kararn tebliinden
itibaren on be gn iinde idare mahkemesine bavurabilir.
Mahkemeye yaplan bavurular on be gn iinde
sonulandrlr. (YUKK-Madde 52-53)
YUKK MADDE 52
Snr D Etme
(1) Yabanclar, snr d etme kararyla, mene lkesine veya
transit gidecei lkeye ya da nc bir lkeye snr d
edilebilir.
YUKK MADDE 53
Snr D Etme Karar
(1) Snr d etme karar, Genel Mdrln talimat zerine
veya resen valiliklerce alnr.
(2) Karar, gerekeleriyle birlikte hakknda snr d etme karar
alnan yabancya veya yasal temsilcisine ya da avukatna
62 2013 Trkiye G Raporu
tebli edilir. Hakknda snr d etme karar alnan yabanc,
bir avukat tarafndan temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal
temsilcisi, kararn sonucu, itiraz usulleri ve sreleri hakknda
bilgilendirilir.
(3) Yabanc veya yasal temsilcisi ya da avukat, snr d
etme kararna kar, kararn tebliinden itibaren on be gn
iinde idare mahkemesine bavurabilir. Mahkemeye bavuran
kii, snr d etme kararn veren makama da bavurusunu
bildirir. Mahkemeye yaplan bavurular on be gn iinde
sonulandrlr. Mahkemenin bu konuda vermi olduu karar
kesindir. Yabancnn rzas sakl kalmak kaydyla, dava ama
sresi iinde veya yarg yoluna bavurulmas hlinde yarglama
sonulanncaya kadar yabanc snr d edilmez.
4.1. Geri Gnderme Merkezleri
Hakknda snr d etme karar alnan yabanclardan;
kama ve kaybolma riski bulunan, Trkiyeye giri
veya k kurallarn ihlal eden, sahte ya da aslsz
belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmakszn
Trkiyeden kmalar iin tannan srede kmayan, kamu
dzeni, kamu gvenlii veya kamu sal asndan tehdit
oluturanlar hakknda valilik tarafndan idari gzetim
karar alnr.
Hakknda idari gzetim karar alnan yabanclar,
yakalamay yapan kolluk birimince geri gnderme
merkezlerine krk sekiz saat iinde gtrlr. Geri
gnderme merkezlerindeki idari gzetim sresi alt ay
geemez. Ancak bu sre, snr d etme ilemlerinin
yabancnn i birlii yapmamas veya lkesiyle ilgili
doru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle
tamamlanamamas hlinde, en fazla alt ay daha
uzatlabilir.
YUKK MADDE 58 ) ocuklarn yksek yararlar gzetilir, aileler ve
refakatsiz ocuklar ayr yerlerde barndrlr,
Geri Gnderme Merkezleri d) ocuklarn eitim ve retimden yararlandrlmalar
(1) dari gzetime alnan yabanclar, geri gnderme hususunda, Mill Eitim Bakanlnca gerekli tedbirler
merkezlerinde tutulurlar. alnr.
(2) Geri gnderme merkezleri Bakanlk tarafndan iletilir. (2) G alannda uzmanl bulunan ilgili sivil toplum
Bakanlk, kamu kurum ve kurulular, Trkiye Kzlay Dernei kuruluu temsilcileri, Genel Mdrln izniyle geri
veya kamu yararna alan derneklerden g alannda gnderme merkezlerini ziyaret edebilirler.
uzmanl bulunanlarla protokol yaparak bu merkezleri
ilettirebilir.
(3) Geri gnderme merkezlerinin kurulmas, ynetimi,
iletilmesi, devri, denetimi ve snr d edilmek amacyla idari
gzetimde bulunan yabanclarn geri gnderme merkezlerine
nakil ilemleriyle ilgili usul ve esaslar ynetmelikle dzenlenir.

YUKK MADDE 59
Geri Gnderme Merkezlerinde Salanacak
Hizmetler
(1) Geri gnderme merkezlerinde;
a) Yabanc tarafndan bedeli karlanamayan acil ve
temel salk hizmetleri cretsiz verilir,
b) Yabancya; yaknlarna, notere, yasal temsilciye
ve avukata erime ve bunlarla grme yapabilme,
ayrca telefon hizmetlerine erime imkn salanr,
c) Yabancya; ziyaretileri, vatanda olduu lke
konsolosluk yetkilisi, Birlemi Milletler Mlteciler
Yksek Komiserlii grevlisiyle grebilme imkn
salanr,

2013 Trkiye G Raporu 63

 2013 ylnda Trkiyede hakknda idari gzetim karar ilde bulunan geri gnderme merkezlerinde barndrlm-
alnan yabanclar, toplam kapasiteleri 2.227 olan ve 27 tr. (Tablo 5)

Tablo 5: Geri Gnderme Merkezleri

L KAPASTE L KAPASTE
ADANA 50 STANBUL 300
ARI 50 ZMR 260
ANKARA 90 KAYSER 10
ANTALYA 60 KIRIKKALE 40
AYDIN 200 KIRKLAREL 50
BATMAN 40 KONYA 30
BURSA 48 KOCAEL 50
ANAKKALE 84 MULA 35
DYARBAKIR 42 NDE 20
EDRNE 400 SAMSUN 10
GAZANTEP 50 TEKRDA 50
GRESUN 6 TRABZON 12
HATAY 30 VAN 200
IDIR 10 TOPLAM 2.227

64 2013 Trkiye G Raporu

 4.2. Snr D Edilenler
2013 ylnda snr d edilenlerin says 2012 ylna gre %
19luk bir artla 25.098 olmutur. 2005 ylndan 2013 yl sonuna
kadar snr d edilenlerin says ise 294.572dir. (Grafik 15)

Grafik 15: Yllara Gre Trkiyeden Snr D Edilenler

K
60.000 54.692
50.758
50.000

37.554
40.000
30.789 26.889
24.150 25.098
30.000 23.583
21.059
20.000

10.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

TOPLAM 30.789 68.343 123.035 173.943 197.943 221.526 248.415 269.415 294.572

2013 Trkiye G Raporu 65

66 2013 Trkiye G Raporu
68 2013 Trkiye G Raporu
 Uluslararas koruma, bir g olay olmakla birlikte, lkemizin de hazrlanmasnda yer ald 1951 tarihli
tad zel nedenlerden dolay dier g hareketle- Mltecilerin Hukuki Durumuna likin Cenevre Szle-
rinden ayr olarak ele alnan bir insan hareketlilii ola- mesi (1951 Cenevre Szlemesi) uluslararas mlteci
ydr. Sosyal ve siyasal olgularn etkisi ile ortaya kan hukukunun temel belgesi olarak kabul edilmektedir.
ve dini, ahlaki, sosyal, ekonomik ve insani boyutu olan
1951 Cenevre Szlemesine gre mlteci; Irk, dini,
uluslararas koruma konsepti, gemi dnemlerde
milliyeti, belirli bir toplumsal gruba yelii veya siya-
olduu gibi, bugn de dnya ve insanlk iin nemini
si dnceleri yznden, zulme urayacandan hakl
korumaktadr. Bu nemin sonucu olarak uluslararas
sebeplerle korktuu iin vatanda olduu lke dnda
koruma alan temel uluslararas insan haklar belge-
bulunan ve bu lkenin korumasndan yararlanamayan,
lerinde kendine yer edinmitir. nsan Haklar Evrensel
ya da sz konusu korku nedeniyle, yararlanmak iste-
Bildirgesinin 14 nc maddesinde, Herkesin zulm
meyen; yahut tabiiyeti yoksa ve bu tr olaylar sonucu
karsnda baka lkelerde snma talebinde bulunma
nceden yaad ikamet lkesinin dnda bulunan,
ve snma olanandan yararlanma hakkna sahip ol-
oraya dnmeyen veya sz konusu korku nedeniyle
duu ifade edilmitir.
dnmek istemeyen yabancdr (1951 tarihli Cenevre
Devletlerin vatandalarn korumamalar ya da ko- Szlemesi 1/A(2)).
ruyamamalar sonucu uluslararas koruma ihtiyac ve
Temel hak ve zgrlklerin korunmas asndan
talepleri ortaya kmaktadr. Uluslararas koruma ni-
iltica alannda artl mlteci ve mltecilerle ilgili olarak
telii gerei, vatandaln getirdii bir koruma yerine
28 Temmuz 1951 tarihli Mltecilerin Hukuki Durumuna
bunu ikame eden bir koruma biimi olarak mlteci ve
likin Cenevre Szleme ve onun tamamlaycs olan
artl mltecilerin gvenlik altna alnmalarnn salan-
31 Ocak 1967 tarihli Mltecilerin Hukuki Statsne
mas olarak tanmlanabilir. Uluslararas koruma sa-
likin New York Protokol (1951 Cenevre Szlemesi
lanmasna ilikin temel sorumluluk snma arayan
ve 1967 Protokol) temel hukuki belgelerdir. Bu
bireyin snma talep ettii devletindir. Bunun yan sra,
belgeler, uluslararas mlteci hukukunun temelini
uluslararas hukuk erevesinde btn devletlerin s-
oluturarak, hem artl mlteci ve mltecilere hem
nma arayan bireylere uluslararas koruma salama
de taraf devletlere eitli hak ve ykmllkler
ykmll bulunmaktadr.

2013 Trkiye G Raporu 69

getirmektedir. lkemiz 1951 Cenevre Szlemesini, Suriyede yaanan i karklktan dolay lkemize ko-
1 inci maddesindeki mekan bakmndan ngrlen runma amal gelen Suriyeli yabanclar uluslararas ko-
seme hakkn kullanarak3 1962 ylnda4, 1967 ruma bavurularnn bireysel olarak deerlendirme im-
Protokoln de 1968 ylnda5 onaylayarak kabul kan olmadndan geici koruma kapsamna alnmtr.
etmitir. lkemiz ayrca, 1951 Cenevre Szlemesi Bu sebeple uluslararas koruma bavuru istatistiklerin-
ile kurulan Birlemi Milletler Mlteciler Yksek de bu durum yanstlmamtr.
Komiserliinin ynetim organ olan icra komitesinin
de yesidir.
6458 sayl Yabanclar ve Uluslararas Koruma Ka-
nunu6, lkemizin 1951 Cenevre Szlemesi ve 1967
Protokol altndaki ykmllkleri asndan nemli
bir mihenk tan oluturmaktadr.
Kanunda uluslararas koruma eitleri; mlteci,
artl mlteci, ikincil koruma ve geici koruma olarak
yer almaktadr.

3 1951 Cenevre Szlemesinin 42. maddesine gre,

taraf devletler, imza, onay veya katlma srasnda 1,3,4, 16(1), 33,
36-46. maddeler hari olmak zere dier maddelere kstlama
koyabilmektedirler.
4 359 sayl Onay Kanunu ve Szlemenin Trke metni
iin bkz. RG. 05.09.1961-10989.
5 rkiye Protokole 01.07.1968 tarihli 6/10266 sayl
Bakanlar Kurulu Karar ile katlmtr. RG, 05.08.1968-12968.
6 Kabul tarihi: 04.04.2013. RG. 11.04.2013-28615

70 2013 Trkiye G Raporu

 1. Uluslararas Koruma Bavurular
2013 ylnda uluslararas koruma bavuru says 2012 yl- 2013 yl sonuna kadar yaplan uluslararas koruma bavuru
na gre % 2lik bir art ile 30.311e ykselmitir. 2005 ylndan says ise 118.007dir. (Grafik 16)

Grafik 16: Yllara Gre Toplam Uluslararas Koruma Bavuru Says

K
35.000
29.678 30.311
30.000

25.000

20.000
17.925

15.000 12.002

8.932
10.000
6.792
5.882
3.550
5.000 2.935

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

TOPLAM 2.935 6.485 12.367 24.369 31.161 40.093 58.018 87.696 118.007

2013 Trkiye G Raporu 71

 Avrupa Birlii lkelerine yaplan uluslararas koruma ba- koruma bavuru says ile AB ve EFTA ye lkelerinin yer ald
vuru saylar deerlendirildiinde; Trkiye 30.311 uluslararas lke sralamasnda 4 nc srada yer almtr. (Tablo 6)

Tablo 6: AB ve EFTA ye lkelerinde 2013 Ylnda Uluslararas Koruma Bavurusu Yapan Yabanclar

S.N. LKE / YIL 2013 S.N. LKE / YIL 2013

1 Almanya 126.995 18 Finlandiya 3.220
2 Fransa 66.265 19 Malta 2.245
3 sve 54.365 20 Romanya 1.495
4 Trkiye* 30.311 21 Kbrs 1.255
5 Birleik Krallk 30.110 22 Hrvatistan 1.080
6 talya 26.620 23 Lksemburg 1.070
7 svire 21.460 24 rlanda 920
8 Belika 21.215 25 ek Cumhuriyeti 710
9 Macaristan 18.900 26 Portekiz 505
10 Avusturya 17.520 27 Slovakya 440
11 Hollanda 17.160 28 Lituanya 400
12 Polonya 15.245 29 Slovenya 270
13 Norve 11.980 30 Letonya 195
14 Yunanistan 8.225 31 zlanda 170
15 Danimarka 7.230 32 Estonya 95
16 Bulgaristan 7.145 33 Lihtentayn 95
17 spanya 4.495

Kaynak:http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=migr_asyappctza&lang=en (06.03.2015)
*Trkiye verileri Eurostat verileri arasnda bulunmamaktadr. Yaynlanan bu raporda sralamaya dahil edilmitir.

72 2013 Trkiye G Raporu

 Avrupa Birlii lkelerinde kabul edilen uluslarara- says ile AB ve EFTA ye lkelerinin yer ald lke
s koruma bavuru saylar deerlendirildiinde; Tr- sralamasnda 14 nc srada yer almtr. (Tablo 7)
kiye 267 kabul edilen uluslararas koruma bavuru

Tablo 7: AB ve EFTA ye lkelerinde 2013 Ylnda Uluslararas Koruma Bavurusu Kabul Edilen Yabanclar

S.N. LKE / YIL 2013 S.N. LKE / YIL 2013

1 Almanya 10.915 17 Polonya 195
2 Fransa 9.140 18 Bulgaristan 180
3 Birleik Krallk 7.475 19 Macaristan 175
4 sve 6.750 20 rlanda 130
5 Norve 4.495 21 Lksemburg 110
6 Belika 3.910 22 ek Cumhuriyeti 90
7 Avusturya 3.165 23 Malta 45
8 svire 3.115 24 Kbrs 35
9 talya 3.080 25 Slovenya 25
10 Danimarka 1.600 26 Portekiz 20
11 Hollanda 1.235 27 Lituanya 15
12 Finlandiya 540 28 Estonya 5
13 Romanya 385 29 Hrvatistan 5
14 Trkiye* 267 30 zlanda 5
15 Yunanistan 255 31 Letonya 5
16 spanya 205 32 Slovakya 5

Kaynak :http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do(04.03.2015)
*Trkiye verileri Eurostat verileri arasnda bulunmamaktadr. Yaynlanan bu raporda sralamaya dahil edilmitir.

2013 Trkiye G Raporu 73

 Avrupa Birlii lkelerinde reddedilen uluslararas AB ve EFTA ye lkelerinin yer ald lke sralama-
koruma bavuru saylar deerlendirildiinde; Trkiye snda 24 nc srada yer almtr. (Tablo 8)
174 reddedilen uluslararas koruma bavuru says ile

Tablo 8: AB ve EFTA ye lkelerinde 2013 Ylnda Uluslararas Koruma Bavurusu Reddedilen Yabanclar

S.N. LKE / YIL 2013 S.N LKE / YIL 2013

1 Almanya 56.235 18 rlanda 695
2 Fransa 51.010 19 Kbrs 635
3 sve 21.100 20 ek Cumhuriyeti 570
4 Belika 15.220 21 Romanya 515
5 Birleik Krallk 13.980 22 Bulgaristan 355
6 Yunanistan 12.580 23 Malta 300
7 Avusturya 11.720 24 Trkiye* 174
8 svire 10.300 25 zlanda 170
9 talya 9.175 26 Portekiz 170
10 Norve 6.060 27 Hrvatistan 165
11 Hollanda 6.045 28 Slovenya 160
12 Danimarka 4.200 29 Slovakya 125
13 Macaristan 4.185 30 Lituanya 120
14 Polonya 2.210 31 Letonya 65
15 spanya 1.845 32 Lihtentayn 55
16 Finlandiya 1.575 33 Estonya 45
17 Lksemburg 1.120
Kaynak :http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do(04.03.2015)
*Trkiye verileri Eurostat verileri arasnda bulunmamaktadr. Yaynlanan bu raporda sralamaya dahil edilmitir.

74 2013 Trkiye G Raporu

 Geici koruma; bireysel uluslararas koruma
bavurusu mekanizmasnn etkin bir ekilde
uygulanmasnn mmkn olamayaca lde kitlesel
g hareketinin olduu durumlarda, Bakanlar Kurulu
karar ile yrtlen acil ve geici bir koruma tedbiridir.
Uluslararas hukuk standartlarnda; din, mezhep ve
etnik kken ayrm gzetmeksizin ak kap politikas,
geri gndermeme ilkesi ve temel ihtiyalarn
karlanmas ekilde temel kriteri bulunmaktadr.

YUKK MADDE 4
Geri Gnderme Yasa
(1) Bu Kanun kapsamndaki hi kimse, ikenceye, insanlk d
ya da onur krc ceza veya muameleye tabi tutulaca veya
rk, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya
siyasi fikirleri dolaysyla hayatnn veya hrriyetinin tehdit
altnda bulunaca bir yere gnderilemez.

Trkiye uluslararas hukuktan kaynaklanan so-

rumluluklar erevesinde Suriyelilere geici koruma
kapsamnda ak kap politikas uygulanmakta, temel
ihtiyalar karlanmakta ve geri gnderilmekten ko-
rumaktadr.
Suriyede yaanan insani krizin bymesi
sonucunda snr blgemizde meydana gelen toplu
nfus hareketleri sonucunda lkemize giriler
alnmtr. Giri yapan Suriyeliler kayt altna alnm ve
alnmaya devam etmektedir. 2013 yl sonu itibariyle
geici koruma altna alnan Suriyeli yabanclarn
biyometrik kaytlar 224.655 olmutur. (Grafik 17)

2013 Trkiye G Raporu 75

Grafik 17: Geici Koruma Altna Alnan Suriyelilere Ait Biyometrik Kaytlar

2011* 2012 2013

0 14.237 224.655
* Suriyede yaanan insani kriz sebebiyle ilk gn lkemize gelen Suriyelilerin says 252dir.

76 2013 Trkiye G Raporu

 Suriyeden lkemize gelenler iin
Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi
Bakanl tarafndan, geici barnma
merkezleri kurulmutur. Suriyeden lkemize
ynelik nfus hareketleri hakknda 31 Aralk
2013 tarihinde AFAD tarafndan yaynlanan
bilgi notunda; 10 ehirde (Hatay, Gaziantep,
anlurfa, Kilis, Mardin, Kahramanmara,
Osmaniye, Adyaman, Adana, Malatya) kurulan
geici barnma merkezlerinde 210.336
Suriyeli yabancnn olduu, gnlk insani
ihtiyalar ve salk hizmetlerinin AFADn
koordinasyonunda saland belirtilmektedir.
(Tablo 9)

Tablo 9: : Geici Barnma Merkezlerindeki Geici

Koruma Altna Alnan Suriyeliler

Geici Barnma Merkezlerindeki Suriyeli Says 210.191

Hasta veya Yaral 134

Refakatileri 11

TOPLAM 210.336

2013 Trkiye G Raporu 77

 L GEC BARINMA MERKEZ ADIR SAYISI MEVCUT SURYEL L MEVCUDU
Altnz 1 259 Blme 1.563
Altnz 2 620 adr 2.736
HATAY Yaylada 1 250 adr, 313 Blme 2.769 15.005
Yaylada 2 510 adr 3.913
Apaydn 1.181 Konteyner 5.024
slahiye 1.799 adr 9.779
Karkam 1.682 adr 7.787
GAZANTEP 33.818
Nizip 1 adrkenti 1.858 adr 11.128
Nizip 2 Konteynerkenti 1.000 Konteyner 5.124
ncpnar Konteynerkenti 2.053 Konteyner 14.067
KLS 37.385
Elbeyli Beiriye Konteynerkenti 3.592 Konteyner 23.318
Ceylanpnar 4.771 adr 20.524
Akakale 4.998 adr 25.140
ANLIURFA 67.753
Harran 2.000 Konteyner 14.278
Viranehir 3.938 adr 7.811
KAHRAMANMARA Merkez adrkenti 3.119 adr 15.060 15.060
OSMANYE Cevdetiye adrkenti 2.012 adr 9.098 9.098
ADIYAMAN Merkez adrkenti 2.292 adr 9.851 9.851
ADANA Saram adrkenti 2.162 adr 11.847 11.847
MARDN Midyat 1.300 adr 3.169 3.169
MALATYA Beyda Konteynerkenti 2.083 Konteyner 7.205 7.205

31.883 adr ve Blme
TOPLAM 11.909 Konteyner 210.191
Toplam: 43.783

78 2013 Trkiye G Raporu

 Kamplarda 31 Aralk 2013 itibariyle, yrtlen eitim Ayrca kamplarda 31 Aralk 2013 tarihine kadar 7.945
hizmetleri kapsamnda 693 derslikte toplam 45.696 ocuk doum gereklemi olup, toplam gerekleen poliklinik
ve gence eitim verilmitir, salk hizmetleri kapsamnda hizmeti says 2 milyonu amaktadr. (Tablo11)
11.318 poliklinik hizmeti gerekletirilmitir.( Tablo 10)

Tablo 10: Geici Koruma Altna Alnan Suriyeli Yabanclara Salanan Eitim Hizmetleri

renci Says retmen

Yetikin Kurslar
(Toplam: 45.696) (Toplam: 1.923)
Derslik Bugne Kadar Yetikin
Okul Gncel Yetikin Yetikin Kurs
lkokul Ortaokul Lise Trk Arap Eitimi Alan Toplam
Says ncesi Kursiyer Says Says
Kursiyer Says
693 5.909 21.399 10.636 7.752 377 1.546 27.221 9.115 139

Tablo 11: Geici Koruma Altna Alnan Suriyeli Yabanclara Salanan Salk Hizmetleri

GEC BARINMA MERKEZLER VERLER

HASTANE VERLER
Poliklinik Hastaneye Sevk

Yatan Hasta Tans Doktor Says

Toplam Yatan Yatan Hasta Ameliyat Doum
Toplam

Toplam
Gnlk

Gnlk

Hasta Says Says Says Says

Ateli Medikal
Yerli Yabanc
Silah Hasta
11.318 2.001.322 882 327.143 43.600 178 42 136 67 7 33.692 7.945

2013 Trkiye G Raporu 79

82 2013 Trkiye G Raporu
 nsan ticareti suu, 21 inci yzylda kleliin yeniden
ortaya km ekli olarak, insanlarn temel hak ve hr-
riyetlerini ortadan kaldran, insan haklarnn ar ihlali
olarak deerlendirilen, insanlk onuruna kar ilenmi
bir su trdr. Bu su, bugn dnyada, silah ve uyutu-
rucu kaaklndan sonra en organize su tipi olmakla
beraber, en yksek kazanca sahip nc illegal faaliyet
alan haline gelmitir. lkemizde insan ticareti suu, Trk
Ceza Kanununun 80 inci maddesinde dzenlenmitir7. Bu
madde gereince insan ticareti, zorla altrmak veya
hizmet ettirmek, esarete veya benzeri uygulamalara tbi
klmak, vcut organlarnn verilmesini salamak maksa-
dyla tehdit, bask, cebir veya iddet uygulamak, nfuzu
ktye kullanmak, kandrmak veya kiiler zerindeki de-
netim olanaklarndan veya aresizliklerinden yararlana-
rak rzalarn elde etmek suretiyle kiileri tedarik etmek,
karmak, bir yerden baka bir yere gtrmek, sevk et-
mek veya barndrmak olarak ifade edilmektedir.
nsan ticareti kavram ile gmen kaakl kavram
birbirinden ayr tutulmas gereken kavramlardr. nsan
ticaretinin gereklemesi iin madurlarn zorlanmas,
kandrlmas sz konusuyken, gmen kaaklnda
esas olarak gmenlerin rzas sz konusudur. Gmen
kaaklnda dzensiz gmen ile su rgt arasn-
7 RG. 26.09.2004-5237 sayl Trk Ceza Kanununda,
06.12.2006 tarih ve 5560 sayl Kanunun 3. maddesiyle dei-
iklik yaplmtr.
daki iliki ou zaman snrn yasad yollardan geil-
mesi ile sona ermekteyken, insan ticaretinde madur
ile su rgt arasndaki iliki madurun iradesi dnda
devam etmektedir. nsan ticaretinde kiilerin istismar
sz konusuyken, gmen kaaklnda istismar amac
yoktur. Gmen kaakl devlet aleyhine ilenen bir su
iken, insan ticareti kiiye kar ilenen ve ar insan hakla-
r ihlallerine neden olan bir sutur. Gmen kaakl her
zaman snr aan nitelik gsterirken, insan ticaretinin her
zaman snr aan zellii yoktur.
Trkiye, Snraan Organize Sularla Mcadele Sz-
lemesini ve bu Szlemenin eki olan nsan Ticareti-
nin, zellikle Kadnlarn ve ocuklarn Ticaretinin nlen-
mesine, Durdurulmasna ve Cezalandrlmasna likin
Protokol (Palermo Protokol) 13 Aralk 2000 tarihinde
imzalamtr8. Sz konusu tarihten itibaren insan ticareti
suuyla mcadeleye ynelik daha etkin admlar atlmak-
tadr.
6458 sayl Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanu-
nuyla kurulan G daresi Genel Mdrlnn bnyesin-
de nsan Ticareti Madurlarn Koruma Dairesi Bakan-
l kurulmutur. Kanunda insan ticareti madurlarna
verilecek ikamet izinleri ve dier desteklerle ilgili hkm-
ler de ayrntl ekilde yer almaktadr.
8 30.01.2003 tarih ve 4800 sayl Karar ile onaylanmas
uygun bulunmutur. RG. 04.02.2003-25014.
2013 Trkiye G Raporu 83
 1. nsan Ticareti Maduru Olarak Tespit
Edilenler
2013 ylnda tespit edilen insan ticareti maduru says lndan 2013 yl sonuna kadar tespit edilen madur says
2012 ylna gre % 61lik bir azalla 21 olmutur. 2005 y- ise 1.088dir. (Grafik 18)

Grafik 18: 2005-2013 Yllar Arasnda nsan Ticareti Maduru Olarak Tespit Edilenler
K
350

300
256 246
250

200
148
150 120
102 82
100

58 55
50 21

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

TOPLAM 256 502 650 770 872 930 1.012 1.067 1.088

84 2013 Trkiye G Raporu

 2005-2013 yllar arasnda tespit edilen madurlarn tes- srada, Antalya ili 226 kii ile ikinci srada ve Ankara ili 127
pit edildiklerini iller incelendiinde; stanbul ili 276 kii ile ilk kii ile nc srada yer almtr. (Tablo 12)

Tablo 12: 2005-2013 Yllar Arasnda nsan Ticareti Maduru Olarak Tespit Edilenler (lk 10 l)

L 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TOPLAM
STANBUL 55 28 44 42 48 13 31 14 1 276
ANTALYA 55 75 43 20 6 9 6 5 7 226
ANKARA 38 24 5 6 6 10 23 11 4 127
ZMR 14 29 14 7 4 5 73
TRABZON 7 24 5 12 9 2 3 1 63
AYDIN 13 3 4 2 12 1 1 36
MULA 2 11 12 1 1 3 2 3 35
ARTVN 9 3 3 3 2 4 8 1 33
MERSN 20 4 3 1 1 1 30
BURSA 4 2 1 1 2 2 12
DER 39 43 26 15 13 16 10 13 2 177

2013 Trkiye G Raporu 85

Trkiye, Snraan Organize
Sularla Mcadele Szlemesini
ve bu Szlemenin eki olan nsan
Ticaretinin, zellikle Kadnlarn
ve ocuklarn Ticaretinin
nlenmesine, Durdurulmasna
ve Cezalandrlmasna likin
Protokol (Palermo Protokol)
13 Aralk 2000 tarihinde
imzalamtr.
86 2013 Trkiye G Raporu
 2.nsan Taciri Olarak Tespit Edilenler
2013 ylnda insan taciri olarak tespit edilenlerin says dan 2013 yl sonuna kadar tespit edilen tacir says ise
2012 ylna gre % 30luk bir azalla 60 olmutur. 2005 yln- 2.024tr. (Grafik 19)

Grafik 19: 2005-2013 Yllar Arasnda nsan Taciri Olarak Tespit Edilenler
K
450 422

400 379

350
308 301
300 253

250

200

150
108 107
100 86
60
50

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

TOPLAM 379 801 1.109 1.362 1.663 1.771 1.878 1.964 2.024

2013 Trkiye G Raporu 87

 KAYNAKA
1. iekli, Blent (Editr) (2009) G Terimleri Szl. Cenevre: IOM.

2. Eki, Nuray (2014) Yabanclar ve Uluslararas Koruma Hukuku. stanbul: Beta.

3. Snma Bavurular Karar ve Yeniden Yerletirme,(04.03.3015) 09.03.2015 <http://ec.europa.eu/eurostat/

data/database>.

4. Trkiye ve G, (02.02.2015) 09.03.2015 http://www.goc.gov.tr/.

5. alma Ortam. ISBN 1302-3519. 97 (Mart-Nisan 2008) <http://calismaortami.fisek.org.tr/wp-content/uploa-

ds/calisma_ortami97.pdf>.

6. Suriye Raporlar, TC. Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl, https://www.afad.gov.tr/TR/Index.
aspx/.

7. Basn Odas, TC. Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl, https://www.afad.gov.tr/TR/Index.aspx/.

8. Trkiye-AB Vize Muafiyeti Sreci ve Geri Kabul Anlamas Hakknda Temel Sorular ve Yantlar, TC. Avrupa Bir-
lii Bakanl, http://www.ab.gov.tr/.

9. Snma Bavurular, (06.03.2015) 09.03.2015 <http://ec.europa.eu/eurostat/data/database>.