www.goc.gov.

tr
 N D E K L E R

5
KISALTMALAR

6
GENEL OLARAK G

8
TRKYE VE G

12
G HUKUKUMUZDAK GELMELER

30 AB : Avrupa Birlii
YEN BR G SSTEM

KISALTMALAR
A.g.e. : Ad geen eser

32
EKLER
AHM
AHS
: Avrupa nsan Haklar Mahkemesi
: Avrupa nsan Haklar Szlemesi
Bkz : Baknz
BM : Birlemi Milletler
G DARES GENEL MDRL
Adres : amlca Mahallesi 122. Sokak No:2/3 - 06370 Yenimahalle /Ankara
Telefon : (0312) 397 56 42 - 397 28 36
42
KAVRAMLAR DZN
BMMYK
IOM
: Birlemi Milletler Mlteciler Yksek Komiserlii
: Uluslararas G rgt
Fax : (0312) 397 52 76
E-Posta : gocidaresi@goc.gov.tr YUKK : Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu
www.goc.gov.tr

G
Dnya genelinde hemen
hemen her lke gten
etkilenmitir. zellikle
20 yzyln ikinci yars
toplu nfus hareketlerine
ahitlik etmitir. Nitekim son elli yllk d-
nemde 175 milyondan fazla insann kitlesel
olarak g ettii bilinmektedir. 2013 Bir-
lemi Milletler (BM) kresel g verilerine
gre dnya zerinde 232 milyon kii yani
dnya nfusunun % 3.2si uluslararas
gmenlerden olumaktadr.1
G, bir kiinin veya bir grup insann ulus-
lararas bir snr geerek veya bir devlet
iinde bir yerden baka bir yere gitmesi
olarak tanmlanmakta ve sresi, yaps ve
nedenine baklmakszn insanlarn yer de-
itirmesi sonucunu douran nfus hare-
ketleri bu kapsama dhil edilmektedir.2 Sz
konusu yer deitirme hareketleri gnll
ya da zorunlu sebeplerle gerekleebil-
mektedir. Silahl atmalar, doal afetler,
siyasal veya ekonomik sebeplerle milyon-
larca insan doup byd topraklar
terk etmektedir. Dolaysyla, g kavram-
nn iine mlteciler, snmaclar, ekonomik
gmenler, dzensiz gmenler ve eitli
sebeplerle yerinden edilmi insan gruplar
dhil edilmektedir.
1
Bu kiilerin yaklak drtte (%74) 20-64 ya aras bireylerden ve yaklak yars (%48) kadnlardan olumaktadr. Bkz
BM Kresel G statistikleri, http://esa.un.org/unmigration/wallchart2013.htm
2
iekli, B. Aklamal G ve ltica Hukuku Terimleri Szl, (Basm yeri belirtilmemitir), Nisan 2013, s. 39-40.
6-7
G, siyaset, ekonomi, sosyal
ve kltrel yaamla yakndan
ilgilidir. zellikle uluslararas
g, birden fazla devleti ayn
anda etkilemektedir. Bu g
tr, ou zaman bir yandan yerleilen l-
keye igc katks salamakta, farkl bece-
riler ve yeni fikirler getirmekte dier yandan
kaynak lkelerde nitelikli igc kaybna
sebep olabilmektedir. Dolaysyla, gmen-
lerin yerletikleri lkeler kadar arkalarnda
braktklar lkeleri de ilgilendirmekte ve bu
lkeler arasndaki etkileimi ekillendirip
kalc izler brakmaktadr.
Gn, birok nedene bal olarak
devam etmesi beklenmektedir. G
hareketleri, iyi ynetilebildii takdirde
olumlu, aksi halde bata kamu dze-
ni ve gvenliine tehdit olmak zere
insan haklar ihlallerinin ortaya k-
masna kadar bir dizi olumsuz sonucu
beraberinde getirebilmektedir. Bu ne-
denle ekonomik kalknmay destekle-
yen, kamu gvenliini muhafaza eden
ve gmenlerin insan haklarnn ko-
runmasn amalayan etkili bir g y-
netimi gelitirebilmek hayati derecede
nem kazanmtr.
 8-9
Trkiye ve

Cumhuriyet ncesi Dnem

Dnya genelinde hemen hemen her lke gten etkilenmitir.
Osmanl mparatorluu dneminde din ve rk ayr-

G
m yaplmakszn gelenlere hogryle yaklald
zellikle 20 yzyln ikinci yars toplu nfus herkesin malumlardr. Bu dnemde ne kan kit-
hareketlerine ahitlik etmitir. lesel ve bireysel snma hareketlerinin balcalar
unlardr:

1492 ylnda on binlerce Yahudinin span-

lkemiz corafi ve stratejik konumu sebebiyle
tarih boyunca kitlesel snma hareketleri de
dhil olmak zere geni anlamda g hare-
ketlerinin nihai dura olmu ve milyonlarca
gmene ev sahiplii yapmtr.
Trkiye, dousunda ve gneyinde atma ve is-
tikrarszlklarn yaand baz Orta Dou ve Asya
lkeleriyle, batsnda refah dzeyi ve insan haklar
standartlar yksek Avrupa lkeleri arasnda kpr
konumundadr.
zellikle son yllarda artan ekonomik ve siyasi
gc ve istikrarl yaps, Trkiyeyi dzenli ve d-
zensiz g hareketleri iin ekim merkezi haline
gelmitir. Bu durum, gn Trkiyenin ekonomik,
sosyo-kltrel ve demografik yaps ile kamu d-
zeni ve gvenlii zerindeki etkilerini gndeme
getirmektedir.
yadan gemilerle kurtarlarak Osmanl mpa-
ratorluu topraklarna getirilmesi,3
1672 Thkly Ayaklanmasnn ardndan
matbaacln ncs brahim Mteferrika ile
itfaiyeciliin ncs Kont dn Seenyi(Se-
enyi Paa)nin4 ve 1699 ylnda Macar Kral
Thkly Imre ve einin Osmanl mparatorlu-
una iltica etmeleri,5
1709 ylnda sve Kral arln beraberindeki
yaklak 2 bin kiilik grupla birlikte Osmanl
mparatorluuna snmas,6
1718 Pasarofa Antlamasnn ardndan Ma-
car Kral II. Rakoczy Ferencin Osmanl mpa-
ratorluuna snmas,7
1830 Polonya htilalinin liderlerinden bu-
gnk Polonezkyn kurucusu Prens Adam
Czartorskinin 1841 senesinde Osmanl m-
paratorluuna iltica etmesi8

3
Shaw, S. J. (1991). The Jews of the Otoman Emprire and The Turkish Republic. New York: MacMillan Yaynlar.
4
Bayram Nazr, Osmanlya Snanlar / Macar ve Polonyal Mlteciler, Yeditepe Yaynevi, 2006; ve http://www.tccb.gov.tr/konus-
malar/371/81248/macaristan-cumhurbaskani-sayin-pal-schmitt-onuruna-verdikleri-resmi-aksam-yemeginde-yaptiklari-konus.html
5
Bayram Nazr, Osmanlya Snanlar / Macar ve Polonyal Mlteciler, Yeditepe Yaynevi, 2006.
6
Kaynak, M. ;Yinan, R. ve dierleri (1992). Irakl Snmaclar ve Trkiye. Ankara: Tanmak Yaynlar.
7
Bayram Nazr, Osmanlya Snanlar / Macar ve Polonyal Mlteciler, Yeditepe Yaynevi, 2006.
8
Kaynak, M. nan, R.(1992). Irakl Snmaclar ve Trkiye. Ankara: Tanmak Yaynlar.
 10-11
1848 Macar zgrlk savan kaybeden Prens 1988 ylnda Halepe katliamndan sonra Nisan 2011- Haziran 2013 arasnda Suri-
Lajos Kossuth ve yaklak 3 bin Macarn 1849da Iraktan 51.542 kii, yede yaanan i karklklar nedeniyle yakla-
Osmanl mparatorluuna gelmeleri,9 1989 ylnda Bulgaristandan 345 bin kii, k 1 milyon kii.14

1858 - 1864 yllar arasnda Rus kaynaklarna
gre yaklak 493.000 Mslman Kafkas nfusun
Osmanlya snmas,10
Farkl istatistiki veriler bulunmakla birlikte 1864
senesinde ise Rus ordusundan kaan yaklak 1
milyon Kafkas nfusun Osmanl mparatorluu
topraklarna kabul edilerek, Balkanlara ve Ana-
dolunun eitli yerlerine yerletirilmesi (erkez
Srgn).11
1917 Bolevik htilalinin ardndan Vrangelin yak-
lak 135 bin kiiyle birlikte Osmanl mparatorlu-
1991 ylnda Birinci Krfez Savandan sonra
zetle, Trkiye 1922den gnmze ka-
Iraktan 467.489 kii,
dar 2,5 milyondan fazla kiiye kucak
1992-1998 yllar arasnda Bosnadan 20 bin amtr.15 Bu sayya yasal yollarla Tr-
kii, kiyeye gelen ve alma, renim, yer-
leme, evlilik gibi nedenlere bal ola-
1999 ylnda Kosovada meydana gelen olay- rak Trkiyede bulunanlar dhil deildir.
lar sonrasnda 17.746 kii, Buna ilikin 2000-2013 yllar arasndaki
veriler aadaki gibidir:16
2001 ylnda Makedonyadan 10.500 kii,
Kii
80.000

undan koruma talep etmesi.12 70.000

46%
60.000
Cumhuriyet Dnemi 50.000

lkemize ynelik kitlesel g hareketleri, Cumhuri- 40.000 47% 76%

yetin kurulu sreci ve sonrasnda da devam etmitir. 66%
30.000
Bu hareketlerin en somut rnekleri ise u ekilde zet- 234%
lenebilir:13 20.000
-12%
1922-1938 yllar arasnda Yunanistandan 384
bin kii, 0
ALE BRLEM ALIMA ETM-RENM KISA SREL UZUN SREL DER
1923-1945 yllar arasnda Balkanlardan 800 bin 2010 52.279 26.636 34.435 21.259 33.548 14.144
kii,
2013 76.185 44.307 50.682 70.939 59.174 12.405
1933-1945 yllar arasnda Almanyadan 800 kii,
TRKYE 2010 2011 2012 2013
Toplam 182.301 234.268 321.548 313.692
9
Kaynak, M. , Yinan, R. ve dierleri (1992). Irakl Snmaclar ve
Trkiye. Ankara: Tanmak Yaynlar.
10
Justin McCarthy, lm ve Srgn, nklap Yaynevi, 1998, Ankara.
11
Justin McCarthy, lm ve Srgn, nklap Yaynevi, 1998, Ankara. 14
4 Eyll 2013 tarihinde BMMYK Tarafndan Dzenlenen Suriyeye Komu lkeler Bakanlar Toplants Sonunda Kabul Edilen Ortak
12
Kaynak, M. nan, R.(1992). Irakl Snmaclar ve Trkiye. Ankara: Aklamaya gre Trkiyede bulunan Suriyeli mlteci says 464.000dir. Bkz. http://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-multeciler-yuk-
Tanmak Yaynlar. sek-komiserligi-tarafindan-duzenlenen-suriye_ye-komsu-ulkeler-bakanlar-toplantisi-sonunda-kabu.tr.mfa
13
ltica ve G Alanndaki Avrupa Birlii Mktesebatnn stlenilmesine 15
Kirii, 1923-1997 yllar arasnda ounlukla Balkan lkelerinden olmak zere 1.6 milyondan fazla kiinin Trkiyeye g ettiini ifade
likin Trkiye Ulusal Eylem Plan, 2005, paragraf 4.13. Bkz. http:// etmektedir (Bkz. Kemal Kirii, Reconciling Refugee Protection with Efforts to Combat Irregular Migration: the Case of Turkey and the Europe-
www.goc.gov.tr/default_B0.aspx?content=1017; Mehmet Terziolu, an Union, Global Migration Perspectives, No.11, October 2004, s. 2). Belirtilen bu rakama 1997 sonras kitlesel aknlar ve zellikle halen
Gmen lkesi Olarak Trkiye: Hukuksal Yap ve Uygulamalar, 8-11 devam eden Suriye kaynakl kitlesel akna ilikin rakamlar eklendiinde Trkiyeye gelen kii saysnn 2.5 milyonu at kaydedilmektedir.
Aralk 2005 Uluslararas G Sempozyumu Bildiriler, Zeytinburnu Be- 16
Sunulan rakamlar, G daresi Genel Mdrl ve ilgili devlet kurumlarndan toplad istatistiklere dayanmaktadr.
lediye Bakanl, Yayn no:6, Haziran 2006, s.169.

G HUKUKUMUZDAK
GELMELER
Yabanclar Ve Uluslararas
Koruma Kanunu ncesinde
Hukuki ereve
Gmenler, mlteciler ve snmaclar-
la ilgili ilk genel dzenleyici belge, 14
Haziran 1934 tarih ve 2510 sayl skn
Kanunudur. Kanun, Trkiyeye ynelik
snma ve g hareketleri ile lkemize
gelenlerin lke iinde isknlarn dzen-
lemektedir. 2006 ylnda 2510 sayl Ka-
nunun yerini 5543 sayl ayn kanun al-
mtr.17
5543 sayl skn Kanunu gmen, serbest g-
men, isknl gmen, mnferit gmen ve toplu
gmen gibi eitli gmen trlerini tanmlam
ise de soyda odakl dzenlemelerle snrl bir
yap ngrmektedir. Dolaysyla bahsi geen g-
men tanmndaki snrlayc yaklam, gnmz
17
5543 Sayl skn Kanunu, Resm Gazete, 26 Eyll 2006, Say: 26301.
18
94/6169 sayl Bakanlar Kurulu Kararyla onaylanarak 30 Kasm 1994 tarih ve 22127 sayl ResmGazetede yaymlanarak yrr-
le girmitir.
12-13
skn Kanunu kapsam dnda kalan yabanclara
ilikin i ve ilemler ise 1950 ylnda karlm olan 5682 sayl
koullarnda dzenli, dzen-
siz g ve uluslararas koruma
alanlarn ieren g kavramn-
Pasaport Kanunu ve 5683 sayl Yabanclarn Trkiyede kamet ve
Seyahatleri Hakknda Kanunlarla yrtlmtr.
dan uzak kalmtr.
skn Kanunu kapsam dnda
kalan yabanclara ilikin i ve
ilemler ise 1950 ylnda ka-
rlm olan 5682 sayl Pasaport
Kanunu ve 5683 sayl Yabanclarn Trkiyede
kamet ve Seyahatleri Hakknda Kanunlarla yr-
tlmtr.
Uluslararas koruma (iltica) alanna baktmzda
i hukukumuzdaki ilk dzenleyici belgenin 1994
Ynetmelii olarak bilinen Trkiyeye ltica Eden
veya Baka Bir lkeye ltica Etmek zere Trki-
yeden kamet zni Talep Eden Mnferit Yabanclar
le Topluca Snma Amacyla Snrlarmza Gelen
Yabanclar ve Olabilecek Nfus Hareketlerine Uy-
gulanacak Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik
olduunu grmekteyiz.18 Sz konusu Ynetmelik,
bireysel ve kitlesel olarak snma amacyla
Trkiyeye gelen yabanclara uygulanacak usul ve
esaslarn tespit edilmesine ve grevli kurulularn
belirlenmesine ilikin hkmlere yer vermektedir.
Bu dzenlemelerin yan sra farkl kanunlarda ks-
men ve dank olarak dzenlenmi g alanna
ilikin hkmlere yer verildii grlmekte ise de bu
alanda hissedilen kanun dzeyindeki mevzuat ek-
siklii ounlukla idari dzenlemelerle giderilmeye
allmtr.

Yabanclar ve Uluslararas
Koruma Kanunu
amzn g hareketleri iinde, lkemizin
ev sahibi lke konumu da dikkate alnarak,
g alann daha iyi ynetmek amacyla kkl
deiiklikler ngren, effaf ve katlmc hukuki
reform almalar yrtlmtr. Gn landrlmas gerektii ilkesidir. Yabanclar ve ulus-
kanlmazln gz nnde bulunduran al- lararas koruma alann her ynyle dzenleyen
malarda, hassas gruplar bata olmak zere, tm
gmenlerin haklarna saygl insan odakl bir yak-
lam benimsenmeye allmtr. Bu almalarn yerine getirilmesini gletirmitir. Bu durum, ihti-
sonucunda, Trkiyede btncl bak asna sa-
hip bir g ynetimi yaps kurulmasnn temelini
oluturan 6458 sayl Yabanclar ve Uluslararas
Koruma Kanunu(Yabanclar ve Uluslararas Koru-
ma Kanunu) kabul edilmitir.
Kanuna Neden htiya
Duyuldu?
G ve uluslararas koruma alann dzenleyen
hukuki, fiziki ve kurumsal altyapnn Trkiyenin
bugnk ihtiyalarn karlama kapasitesinin ar-
trlmas ve Avrupa birlii mktesebatyla uyum
srelerinin hzlandrlmas bata olmak zere
Kanunun hazrlanmasna gereke tekil eden belli
bal hususlar unlardr:
a. Hukuki Etkenler
Yabanclarn hukuki durumunu dzenleyen ve bu
alanda temel iki kanun olan 5682 sayl Pasaport
Kanunu ile 5683 sayl Yabanclarn Trkiyede
kamet ve Seyahatleri Hakknda Kanunlar 1950
tarihinde yrrle girmi kanunlardr. Bununla
birlikte, lkemizin de taraf olduu belli bal ulus-
lararas ve blgesel dzenlemeler ise, bahse konu
bu iki kanunun yrrle girdii tarihten sonra
kabul edilmi metinlerdir. rnein; Mltecilerin
Hukuk Durumuna Dair Cenevre Szlemesi
1951, nsan Haklar ve Temel zgrlklerin Ko-
runmasna likin Szleme (Avrupa nsan Haklar
Szlemesi) 1953 tarihlidir.
Bir dier husus, Anayasamzn 16 nc maddesi
uyarnca yabanclarn temel hak ve zgrlklerinin
milletleraras hukuka uygun olarak kanunla snr-
kapsaml bir kanunun olmay, gerek anayasal
gerek uluslararas ykmllklerimizin tam olarak
Bu balamda ncelikle ileri Bakanl bnyesinde ekirdek
ya duyulan alanlardaki boluklarn idari dzenle-
meler yoluyla giderilmesi sonucunu dourmutur.
Ayrca Kanun dzeyinde kapsaml bir dzenleme-
mizin olmay, zellikle snr d ve idari gzetim
ilemleriyle uluslararas koruma (iltica) konularn-
da Avrupa nsan Haklar Mahkemesi (AHM) tara-
fndan lkemiz aleyhine verilen ihlal kararlarndaki
art, kapsaml mevzuat almalarn zorunlu hale
getirmitir.
b. Avrupa Birlii uyum sreci
G ve uluslararas koruma (iltica) konular, Av-
rupa Birliiyle mzakerelerde Adalet, zgrlk
ve Gvenlik balkl 24 nc Fasl kapsamnda
nemli yer tutmaktadr. Bu balamda, 2003 ta-
rihli Avrupa Birlii Mktesebatnn stlenilmesine
likin Trkiye Ulusal Program dorultusunda
hazrlanan ltica ve G Alanndaki Avrupa Bir-
lii Mktesebatnn stlenilmesine likin Trkiye
Ulusal Eylem Plan (ltica ve G Eylem Plan)
Babakanlk tarafndan 25 Mart 2005 tarihinde
onaylanarak yrrle girmitir. Bu plan uyarnca,
g alanna ilikin AB mktesebatna uygun yasal
dzenleme almalar yaplmas yasann hazrlan-
masnda balca messirdir.
Yabanclar ve Uluslararas
Koruma Kanunu
Yapm Sreci
Ulusal Programda yer alan, g ve uluslararas koru-
ma (iltica) alannda gerekli hukuki ve kurumsal yapnn
oluturulmasna ynelik almalar yrtmek zere 15
Kurulunda imzaya almtr.
Ekim 2008 tarihinde ileri Bakanlna bal ltica ve
3 Mays 2012 tarihinde kanun tasars olarak TBMMye
G Mevzuat ve dari Kapasitesini Gelitirme ve Uygu-
lama Brosu (ltica ve G Brosu) kurulmutur.
Mevzuat alma Gruplar oluturularak yasa hazrlama
almalarna balanmtr. Hazrlk almalar srasnda, g-
rlerine bavurulmak zere g ve uluslararas koruma ala-
nnda alan akademisyenlerin katlmyla Danma Kurulu
tekil edilmitir. Bir yandan ilgili Bakanlk, kamu kurum ve
kurulular ile sivil toplum rgtlerinin grleri alnm, dier 6 Haziran 2012 tarihinde AB Uyum Komisyonunda ka-
yandan g ve uluslararas koruma alannda uzmanlam
kurulular olan Birlemi Milletler Mlteciler Yksek Komiser-
lii ve Uluslararas G rgtnn teknik destei salan-
mtr. Hazrlk srecinin ilerleyen aamalarnda, taslak met-
nin Trkiyenin taraf olduu Avrupa Konseyi szlemelerine
14-15
uygunluu bakmndan Avrupa nsan Haklar Mahkemesinin
itihatlarndan ve Avrupa Konseyinin ilgili dier birimlerinin
yorumlarndan aktif ekilde yararlanlmtr.
Kanun tasar tasla, 5 Kasm 2011 tarihinde Babakanla
gnderilmi ve sonrasnda aadaki kronolojik sre takip
edilmitir:
Kanun tasar tasla 16 Ocak 2012 tarihinde Bakanlar
gnderilmitir.
25 Mays 2012 tarihinde nsan Haklar Komisyonunda
kabul edilmitir.
31 Mays 2012 tarihinde ileri Komisyonunda bir Alt
Komisyon kurulmasna karar verilmitir.
5, 6, 7, 12 ve 14 Haziran 2012 tarihlerinde ileri Alt
Komisyonu, taslak zerinde almtr.
bul edilmitir.
27 Haziran 2012 tarihinde ileri Komisyonunda oy bir-
liiyle kabul edilerek TBMM Genel Kuruluna sevk edil-
mitir.
4 Nisan 2013 tarihinde Yabanclar ve Uluslararas Ko-
ruma Kanunu Tasars TBMM Genel Kurulunda kabul
edilerek Cumhurbakanlna gnderilmitir.
10 Nisan 2013 tarihinde Sayn Cumhurbakanmz ta-
rafndan onaylanm ve 11 Nisan 2013 tarih ve 28615
sayl Resm Gazetede yaymlanmtr.
11 Nisan 2013 tarihinde Yabanclar ve Uluslararas Ko-
ruma Kanunun, G daresi Genel Mdrlnn Ku-
rulu, Grev ve Yetkileri ile Merkez, Tara ve Yurt D
Tekilatn Dzenleyen Beinci Ksm yrrle girmitir.
11.04.2014 tarihinde Yabanclar ve Uluslararas Koru-
ma Kanunun;
a. Ama, Kapsam, Tanmlar ve Geri Gnderme Yasa
b. Yabanclar
c. Uluslararas Koruma
d. Yabanclar ve Uluslararas Korumaya likin Ortak
Hkmler olmak zere dier 4 ksm yrrle girmitir.
 16-17
Yabanclar ve Uluslararas Trkiyeye giri ve Trkiyeden k hkmleri

Koruma Kanunu ve Yeni Vizelere ilikin hkmler

kamet izni ve eitleri
G Sistemi
Vatansz kii ve haklar
Kanunun amac, yabanclarn Trkiyeye gi-
Snr d etme
rileri, Trkiyede kallar ve Trkiyeden
klar; Trkiyeden uluslararas koruma Kabul ve Barnma Merkezleri ile Geri Gn-
talep eden yabanclara salanacak koruma- derme Merkezleri
nn kapsam ve uygulanmasna ilikin usul ve Uluslararas koruma ve eitleri
esaslar ile ileri Bakanlna bal G da-
Geri gndermeme ilkesi
resi Genel Mdrlnn kurulu, grev, yet-
ki ve sorumluluklarn dzenlemektir. Geici koruma
Kanun, ana ksmdan olumaktadr: Uyum
Yabanclar, G daresi Genel Mdrlnn kuruluu
ve grevleri
Uluslararas koruma,
G daresi Genel Mdrlnn kuruluu G Politikalar Kurulu
ve grevleri Merkez, tara ve yurt d tekilat, hizmet bi-
Kanunla dzenlenen balca konu balklar un- rimleri
lardr: Srekli kurul ve komisyonlar

Kanunun amac, yabanclarn Trkiyeye girileri, Trkiyede kallar ve Trkiyeden

klar; Trkiyeden uluslararas koruma talep eden yabanclara salanacak

korumann kapsam ve uygulanmasna ilikin usul ve esaslar ile
ileri Bakanlna bal G daresi Genel Mdrlnn
kurulu, grev, yetki ve sorumluluklarn dzenlemektir.

Vize ve ikamet izinleri
Vize ve ikamet izinleri ilemleri iin etkin ve sistematik
bir yap oluturulmu brokratik ilemlerin ve kayt d-
ln azaltlmas amacyla dzenlemeler getirilmitir.
kamet izinleri snflandrlm; her bir izin iin zel art
ve ykmllkler getirilmitir.
Trkiyede vize sresinden fazla kalacak yabanclarn
Trkiyeye gelmeden nce geli amalarna uygun
ikamet izni iin konsolosluklara bavurarak, ilk ikamet
izinlerinin yurt dndan verilmesi salanmtr. Bunun
sonucu olarak; yabanclarn Trkiyede kal amala-
rnn nceden belirlenmesi ve gerekli belgelerin lke-
ye girmeden alnmas mmkn olmu; dzensiz gle
mcadelenin yurt dndan balatlmas amalanmtr.
Aile ii iddet gren ve Trk vatanda ei len yaban-
clar ve ocuklarnn lkemizde kalmalar amacyla ika-
met izni haklaryla ilgili pozitif ayrcalklar getirilmitir.
stisnai bir izin tr olan insani ikamet izni ile ocuklarn
yksek yarar, ya, salk gibi insani gerekeler sebe-
biyle ikamet izni verilme olana salanm ve bu kii-
lerin lkemizde yasal olarak kalmalar mmkn hale
getirilmitir.
Hudut kaplarnda verilmekte olan bandrol vize
uygulamas istisnai hale getirilmi, ayrca dzen-
siz gle mcadeleye katkda bulunmas amacyla
gerekli durumlarda havaliman transit vizesi uy-
gulamas ngrlmtr.
11 Nisan 2014 tarihi itibariyle uygulanmaya balayan
yeni g sistemi uyarnca, illerden yaplan ikamet ba-
vurularna ilikin deerlendirme sonular Ankaraya
online olarak bildirilmekte, Genel Mdrlkte G-
NET kapsamnda baslan ikamet izin kartlar ise PTT
araclyla adreslere teslim edilmektedir.
Vize ve ikamet izinleri ilemleri iin etkin ve
sistematik bir yap oluturulmu brokratik ilemlerin ve
kayt dln azaltlmas amacyla dzenlemeler getirilmitir.
6458 sayl Yabanclar ve Uluslararas Koruma
Kanununa gre ikamet izni eitleri unlardr (Ya-
banclar ve Uluslararas Koruma Kanunu Md.30):
a) Ksa dnem ikamet izni
b) Aile ikamet izni
c) renci ikamet izni
d) Uzun dnem ikamet izni
e) nsani ikamet izni
f) nsan ticareti maduru ikamet izni
1. Ksa dnem ikamet izni
Ksa dnem ikamet izni; gerekli artlar tayan ya-
banclara, her defasnda en fazla birer yllk sre-
lerle verilir.
Ksa dnem ikamet izni verilebilecek yabanclar ve
artlar aadadr;
a. Bilimsel aratrma amacyla gelecekler
b. Trkiyede tanmaz mal bulunanlar
c. Ticari balant veya i kuracaklar
d. Hizmet ii eitim programlarna katlacaklar
e. Trkiye Cumhuriyetinin taraf olduu anla-
malar ya da renci deiim programlar
18-19
erevesinde eitim veya benzeri amalarla
gelecekler
f. Turizm amal kalacaklar
g. Kamu salna tehdit olarak nitelendirilen
hastalklardan birini tamamak kaydyla te-
davi grecekler
h. Adli veya idari makamlarn talep veya karar-
na bal olarak Trkiyede kalmas gerekenler
i. Aile ikamet izninden ksa dnem ikamet iznine
geenler
j. Trke renme kurslarna katlacaklar (en
fazla iki defa verilebilir.)
k. Kamu kurumlar araclyla Trkiyede eitim,
aratrma, staj ve kurslara katlacaklar
l. Trkiyede yksekrenimini tamamlayan-
lardan mezuniyet tarihinden itibaren alt ay
iinde mracaat edenler (bir defaya mahsus
olmak zere en fazla bir yl sreli verilebilir)
2. Aile ikamet izni
Aile ikamet izni, herhangi bir ikamet iznine sahip
olan yabanclar ile mltecilerin ve ikincil koruma
stats sahiplerinin;
a) Yabanc eine,
b) Kendisinin veya einin ergin olmayan yabanc
ocuuna,
c) Kendisinin veya einin baml yabanc ocu-
una, her defasnda iki yl amayacak ekilde
verilebilir.

3. renci ikamet izni
lk ve orta dereceli okullarda renim greceklere
renimleri sresince birer yl, yksekretim
kurumlarnda n lisans, lisans, yksek lisans ya
da doktora renimi greceklere ise renim
programnn tamamn kapsayacak ekilde renci
ikamet izni verilir.
4. Uzun dnem ikamet izni
Trkiyede kesintisiz en az sekiz yl ikamet izniyle
kalm olan yabanclara, sresiz ikamet izni verilir.
5. nsani ikamet izni
Gerekli hallerde dier ikamet izinlerinin veril-
mesindeki artlar aranmadan, Bakanln onay
alnmak ve en fazla birer yllk srelerle olmak
kaydyla, valiliklerce insani ikamet izni verilebilir.
6. nsan ticareti maduru ikamet izni
nsan ticareti maduru olduu veya olabilecei
ynnde kuvvetli phe duyulan yabanclara,
yaadklarnn etkisinden kurtulabilmeleri ve
yetkililerle i birlii yapp yapmayacaklarna karar
verebilmeleri amacyla valiliklerce otuz gn sreli
ikamet izni verilir.
alma zinleri
Yabanclarn Trkiyede almak zere al-
dklar alma izinlerinin ikamet izni yerine
de geerli saylmas konusunda dzenleme
yaplm ve gerek yabanclarn gerekse i ve-
renlerin brokratik ilemleri nemli lde
azaltlmtr.
Yabanc rencilerin ikamet izinleri ve alma
haklar ilk kez kanunla ayrntl olarak dzenlen-
mitir. Trkiyedeki yabanc rencilere renim- Trk hukukuna ilk defa girmektedir.
20-21
leri srasnda alma hakk tannm, n lisans ve
lisans rencileri haftada 24 saat, yksek lisans
ve doktora rencileri ise renimlerini baarl
bir ekilde srdrmek kaydyla snrsz alma im-
knna sahip olabileceklerdir. Ayrca Trkiyede
renimlerini tamamlamalara 1 yllk daha ika-
met izni alabilme hakk getirilmektedir. Bylelikle
nitelikli igc yaratacak yabanclarn Trkiyede
kalabilmelerinin n almaktadr.
Vatansz Kiiler
Hibir devlete vatandalk bayla bal bulunma-
yan vatansz kiilerin haklar ilk defa bir kanunda
belirlenmitir. G daresi Genel Mdrl tara-
fndan vatansz olarak tespit edilen kiilere hibir
harca tabi olmayan ve ikamet izni yerine geen
Vatansz Kii Kimlik Belgesi salanmakta ve bu
kiiler ikamet izninden muaf tutulmaktadr. Ayrca,
bu belgeye sahip kiiler kamu dzeni veya kamu
gvenlii asndan ciddi tehdit oluturmadklar
srece snr d edilmeyeceklerdir.
nsan Ticareti Madurlar
Uluslararas standartlara uygun olarak ve insan
ticareti maduru tespit srecinin zorluu da gz
nnde bulundurularak, insan ticareti maduru
olan ve olabilecei ynnde kuvvetli phe du-
yulan yabanclara, yaadklar travmadan kurtu-
labilmeleri iin ikamet izni dzenlenecektir. Otuz
gn sreli bu ikamet izni, madurlara iyilemeleri
ve yetkili makamlarla ibirlii yapp yapmayacak-
larna karar verebilmeleri iin dnme sresi ta- Yabanclarn Trkiyede almak zere aldklar alma
nmay amalamakta olup, madurun gvenlii,
sal veya zel durumu nedeniyle en fazla alt izinlerinin ikamet izni yerine de geerli saylmas konusunda
aylk srelerle, toplam yl gemeyecek ekilde dzenleme yaplm ve gerek yabanclarn gerekse i verenlerin
uzatlabilecektir. nsan ticareti madurlarnn ko-
runmas bakmndan nemli olan bu dzenleme,
brokratik ilemleri nemli lde azaltlmtr.

dari Gzetim ve Snr D
Kanunda idari gzetime ilikin detayl dzenlemeler
getirilmekte ve etkin itiraz mekanizmalar oluturulmak-
tadr. Bu erevede i hukukumuzda mevcut olmayan
idari gzetimin yasal dayana oluturulmakta, snr
d etme kararn alacak makam, kararn kiiye bildirim
usul ve sresi, bu karara kar takip edilebilecek itiraz
ve yarg yoluna ilikin hkmler net olarak ortaya
konulmaktadr.
Geri Gnderme Yasa
(Non-refoulement)
Kanun, yabanclarn zulm grecei bir lkeye geri
gnderilemeyeceini aka belirlemitir. Bylece ulus-
lararas hukukun ve mlteci hukukunun temel prensip-
lerinden olan geri gndermeme ilkesi (non-refoule-
ment) ilk defa kanunla dzenlenmitir.
Uluslararas Koruma eitleri
Uluslararas koruma trleri 1951 Cenevre Szlemesine
uyumlu ekilde tanmlanmtr. Bu kapsamda; (a) 1951 Ce-
nevre Konvansiyonunun 1A (2) maddesinde yer alan ml-
teci tanm Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunua ak-
tarlm, (b) lkemizin 1951 Cenevre Szlemesine koymu
olduu corafi kstlama nedeniyle Avrupa dndan gelen ve
snma talep eden kiiler iin kullanlan snmac tanm-
nn yaratt kavram kargaasna son verilerek bu kiiler artl
mlteci olarak adlandrlmtr.
Uluslararas koruma bavurusunda bulunan veya uluslararas ko-
te yandan, mlteci ya da artl mlteci olma koullarn sa-
lamayan fakat gnderilecei lkede lm, ikenceye maruz
kalma ya da atmalarda ahsna ynelik tehdide maruz kal-
ma riski nedeniyle bata AHS olmak zere taraf olduumuz
insan haklar szlemelerin bir gerei olarak geri gnderme
yasa kapsamnda olan yabanclara ikincil koruma salan-
maktadr.
22-23
Refakatsiz ocuklar ve
zel htiya Sahipleri
Refakatsiz ocuklar bata olmak zere, engelliler, yallar, hamileler,
beraberinde ocuu olan yalnz anneler ve babalar ile ikence, cin-
sel saldr veya dier ciddi psikolojik, bedensel, cinsel iddet madu-
ru zel ihtiya sahipleri iin zel koruma mekanizmalar uluslararas
standartlara uygun olarak oluturulmaktadr.
Kabul, Barnma ve Geri Gnderme
Merkezleri
ruma stats kazanm kiilerin ve bunlar arasndan ncelikle zel
ihtiya sahiplerinin, barnma ve dier ihtiyalarnn karlanma-
s amacyla kabul, barnma merkezlerinin kurulmas; ayn ekilde
dzensiz gmen kapsamnda olup hakknda idari gzetim karar
alnanlarn da snr d edilinceye kadar barndrlacaklar geri gn-
derme merkezlerinin kurulmas kanunla gvenceye alnm ve idari
dzenlemelerle yrtlmekte olan bu alan yasal dayanak kazanmtr.

Uluslararas Korumada
kameti zninden Muafiyet
Uluslararas koruma kapsamnda olan yabanclar Tr-
kiyede bulunduklar sre iinde ikamet izninden muaf
tutulmaktadrlar. Bu muafiyet, ikamet izni harcndan
mtevellit yllardr devam eden ikamet izni harc ve def-
ter bedeli sorunlar kkl bir zme kavuturmutur.

Uluslararas Koruma
lemlerinde Stat Belirleme
Sresi

Uluslararas koruma bavurularnn en ge alt ay iin-
de sonulandrlmas kural getirilerek, bavuru sahip-
lerinin olas maduriyetlerinin nlenmesi ve bu kiilerin
lkemize getirecekleri klfetin azaltlmas amalanm-
Uluslararas koruma kapsamnda olan yabanclar Trkiyede

tr. bulunduklar sre iinde ikamet izninden muaf tutulmaktadrlar.

Uyum
Kanunda ve Genel Mdrlmz alma-
larnda ngrlen uyum; ne asimilasyon ne
de entegrasyondur. Gmenle toplumun g-
nlllk temelinde birbirlerini anlamalaryla
ortaya kan harmonizasyondur.
Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu,
yabanclarn ve uluslararas koruma bavuru-
su ve stats sahibi kiilerin toplumla kar-
lkl uyumu iin yaplacak almalara imkn
tanmtr.
Uyum stratejileri oluturulurken ok tarafl ve iki
ynl aktif bir etkileim ile gmen odakl bir yak-
lam benimsenmitir.
Uyum almalarmz aadaki ierikleri
kapsamaktadr.
Yabanc ile bavuru sahibinin veya uluslararas
koruma stats sahibi kiilerin lkemizde toplumla
olan karlkl uyumlarn kolaylatracak etkinlikler
yapmak,
lkemizde, yeniden yerletirildikleri lkede veya
geri dndklerinde lkelerinde sosyal hayatn tm
Kanunda ve Genel Mdrlmz almalarnda ngrlen uyum;
ne asimilasyon ne de entegrasyondur.
Gmenle toplumun gnlllk temelinde birbirlerini
anlamalaryla ortaya kan harmonizasyondur.
24-25
alanlarnda nc kiilerin aracl olmadan ba-
msz hareket edebilmelerini kolaylatracak bilgi
ve beceriler kazandrmak,
Yabanclar iin; lkenin siyasi yaps, dili, hukuki
sistemi, kltr ve tarihi ile hak ve ykmllkleri-
nin temel dzeyde anlatld kurslar dzenlemek,
Kamusal ve zel mal ve hizmetlerden yararlanma,
eitime ve ekonomik faaliyetlere eriim, sosyal
ve kltrel iletiim, temel salk hizmeti alma gibi
konularda kurslar, uzaktan eitim ve benzeri sis-
temlerle tantm ve bilgilendirme etkinlikleri yap-
mak,
Kamu kurum ve kurulular, yerel ynetimler, sivil
toplum kurulular, niversiteler ile uluslararas ku-
rulularn neri ve katklarndan da faydalanarak
uyum faaliyetleri planlamak
Kendi kltrel kimliklerinden vazgemek zorunda
kalmadan ev sahibi topluma uyum salamalarn
desteklemek,
Toplumda uyum srecine kar farkndalk ve anla-
y ortam oluturmak.

Kitlesel akn durumlarnda salanacak Geici
Koruma sistemi, Yabanclar ve Uluslararas Ko-
ruma Kanunu ile kanuni dayanak kazanmtr.
Geici koruma, kitlesel akn olaylarnda acil -
zmler bulmak zere gelitirilen bir koruma biimi-
dir. Geici koruma, devletlerin geri gndermeme
ykmllkleri erevesinde kitleler halinde lke
snrlarna ulaan kiilere, bireysel stat belirle-
me ilemleri ile vakit kaybetmeden, belirli haklar
Suriyede yaanan insani krizin bymesi so-
nucunda 300-400 kadar Suriye vatandann,
29.04.2011 tarihinde Hatay ili Yaylada ilesin-
deki Cilvegz snr kapsna doru hareketlenme-
si, Suriyeden Trkiyeye ynelik bir toplu nfus ha-
reketinin ilk admn oluturmutur. Trkiye, 2011
ylnn Nisan ayndan itibaren, Suriyeden ayrlma-
ya zorlanm kiilerin ani gelien kitlesel aknlaryla
kar karya kalmtr. Suriyedeki durumun ciddi-
yetini korumas ve snmaclarn lkelerine gvenli
dnlerine imkn verecek koullarn henz sa-
19
Bkz. Kate Jastram, ,Mltecilerin Korunmas: Uluslararas Mlteci Hukuku Rehberi, 2001, s.127; Blent iekli, Aklamal G ve
ltica Hukuku Terimleri Szl, (Basm yeri belirtilmemitir), Nisan 2013, s. 36.
26-27
Geici Koruma
salamay hedefleyen pratik ve tamamlayc bir
zm yoludur.19
daha nce yer almayan, kitlesel akn durumlarn-
da salanacak geici koruma sistemi Yabanclar
ve Uluslararas Koruma Kanunu ile kanuni daya-
nak kazanmtr. Kanun, bu sistemin detaylarnn
Bakanlar Kurulu ynetmeliiyle belirlenmesini n-
grmek suretiyle, bu alanda Trk g hukukunun
olumasna imkn salanmtr.
Geici Koruma Suriye rnei
lanamam olmas nedeniyle sz konusu snma-
clara hibir n koul aranmadan geici koruma
salanmaktadr.
Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu gere-
i geici korumaya ilikin i ve ilemler Bakanlar
Kurulu tarafndan karlacak bir ynetmelikle d-
zenlenecektir. Yabanclar ve Uluslararas Koruma
Kanunu ile oluturulan G Politikalar Kurulunun
grevleri arasnda kitlesel akn durumunda
uygulanacak yntem ve tedbirleri belirle-
mek yer almaktadr.

G daresi Genel
Mdrl
Kanunla, g alanna ilikin politika ve stratejile-
rin uygulanmas, konuyla ilgili kurum ve kurulular
arasnda koordinasyonun salanmas, yabancla-
rn Trkiyeye giri ve Trkiyede kallar, Trki- ulusal veya uluslararas dier kurum ve kurulular
yeden klar ve snr d edilmeleri, uluslararas ile sivil toplum kurulularnn temsilcileri de toplan-
koruma, geici koruma ve insan ticareti madur-
larnn korunmasyla ilgili i ve ilemlerin yrtl-
mesi amacyla ileri Bakanlna bal G da-
resi Genel Mdrl kurulmutur.
Dnyadaki rneklerine uygun olarak, g ve ilti-
ca alannda stratejilerin belirlendii, insan haklar
temelli sivil bir kurumsal yaplanma olan G da-
resi Genel Mdrlnn kurulmas ile btnsel hizmet birimleri yer almaktadr:
bir yaklama dayanan ve kurumlar aras etkin i-
birliine imkn salayan etkili bir g ynetiminin
de temeli atlm olmaktadr.
G Politikalar Kurulu
Kanunla, Trkiyenin g politika ve stratejilerini
belirlemek ve bu stratejilerin uygulanmasn takip
etmek; g alannda strateji belgeleri ile program
ve uygulama belgelerini hazrlamak; toplu hlde
Trkiyeye kabul edilecek yabanclarla ilgili usul
ve esaslar, Trkiyenin ihtiya duyduu yabanc i
gc ile mevsimlik iler iin gelecek yabanclara
ilikin esaslar, yabanclara verilecek uzun dnem
ikamet iznine ilikin artlar, g alannda yabanc
lkeler ve uluslararas kurulularla etkin i birlii
ve bu alandaki almalarn erevesini belirlemek
ve g alannda grev yapan kamu kurum ve ku-
rulular arasnda koordinasyonun salanmasna
ynelik kararlar almak amacyla G Politikalar
Kurulu oluturulmaktadr.
ileri Bakannn bakanlnda toplanacak Kurul,
Aile ve Sosyal Politikalar, Avrupa Birlii, alma
ve Sosyal Gvenlik, Dileri, ileri, Kltr ve
Turizm, Maliye, Mill Eitim, Salk ve Ulatrma,
Denizcilik ve Haberleme bakanlklar mstearlar
ile Yurtd Trkler ve Akraba Topluluklar Bakan
ve G daresi Genel Mdrnden olumaktadr.
Gndem konularna bal olarak, ilgili bakanlk,
tya davet edilebilecektir.
G daresi Genel
Mdrl Tekilat
G daresi Genel Mdrl Merkez, Tara
ve Yurtd Tekilatlarndan olumaktadr. Ge-
nel Mdrlk Merkez Tekilatnda aadaki
Dzenli ve dzensiz gle ilgili i ve ilemler-
den sorumlu Yabanclar Dairesi Bakanl,
Uluslararas koruma ve geici korumaya ilikin
i ve ilemlerden sorumlu Uluslararas Koruma
Dairesi Bakanl,
nsan ticaretiyle mcadele ve madurlarn
korunmasna ilikin i ve ilemlerden sorumlu
nsan Ticareti Madurlarn Koruma Dairesi
Bakanl,
G alannda politika ve stratejiler belirlenme-
sine ynelik almalar, ilgili i ve ilemlerden
sorumlu G Politika ve Projeleri Dairesi Ba-
kanl,
Yabanclarn toplumla olan uyumlarna ilikin
i ve ilemlerden sorumlu Uyum ve letiim Da-
iresi Bakanl,
Genel Mdrln grev alanyla ilgili devlet-
ler ve uluslararas kurulularla iletiim, ibirlii,
koordinasyon gibi konulardaki i ve ilemler-
den sorumlu D likiler Dairesi Bakanl,
28-29
Strateji gelitirme ve mali hizmetlere ilikin i ve ilemler-
den sorumlu Strateji Gelitirme Dairesi Bakanl,
Hukuk hizmetlerinin yrtlmesine ilikin i ve ilemler-
den sorumlu Hukuk Mavirlii,
Genel Mdrln grev alanndaki konulara ilikin
bilgi sistemlerinin kurulmas, iletilmesi, ilettirilmesi ve
Kanun kapsamndaki ilgili i ve ilemlerden sorumlu Bilgi
Teknolojileri Bakanl,
Genel Mdrln insan gc politikas ve planlamas
ile insan kaynaklar sisteminin gelitirilmesine ilikin i ve
ilemlerden sorumlu nsan Kaynaklar Dairesi Bakanl,
Genel Mdrln tanr ve tanmazlar, genel evrak
ve ariv faaliyetleri, bilgi edinme bavurularna ilikin i
ve ilemlerden sorumlu Destek Hizmetleri Dairesi Ba-
kanl,
Genel Mdrln grev alanyla ilgili eitim faaliyetle-
rine ilikin i ve ilemlerden sorumlu Eitim Dairesi Ba-
kanl.
Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu ilgili hkmleri
gereince G daresi Genel Mdrl Tara Tekilatlan-
mas, 81 l G daresi Mdrl ve 148 le G daresi
Mdrl iermekte olup, tara tekilat geri gnderme
merkezleri, kabul ve barnma merkezleri ve insan ticareti s-
nma evlerini de kapsamaktadr.
Genel Mdrlk, 13 Aralk 1983 tarihli ve 189 sayl Kamu
Kurum ve Kurulularnn Yurtd Tekilat Hakknda Kanun
Hkmnde Kararname esaslarna uygun olarak yurt d te-
kilat kurmaya da yetkilidir. Yabanclar ve Uluslararas Ko-
ruma Kanunu ilgili hkmleri gereince G daresi Genel
Mdrl Yurt D Tekilat, 15 G Mavirlii ve 85
G Ataeliinden olumaktadr.
Son olarak, G daresi Genel Mdrl bnyesi altnda
Srekli Komisyon ve Kurullar bulunmaktadr. Bu komisyon
ve kurullar: G Danma Kurulu, Uluslararas Koruma De-
erlendirme Komisyonu ve Dzensiz Gle Mcadele Koor-
dinasyon Kuruludur.

Trkiyeye yne-
lik artan ve eit-
lenen g hare-
YEN
BR G SSTEM
ketleri, lkemizin ekonomik, sosyal ve demografik
yapsn, kamu dzenini ve gvenliini derinden et-
kilemekte ve yeni bir g ynetimi anlayna olan
ihtiyac da beraberinde getirmektedir. Bu anlay-
ta, gvenlik endieleri ile bireysel hak ve zgrlk-
lerin gvence altna alnma ihtiyacnn dengelen-
mesi hedeflenmektedir. Sz konusu bu dengenin
gl bir g ynetimiyle salanmas ve dnya-
daki rneklerine uygun olarak, g ve uluslararas
koruma (iltica) alannda stratejilerin belirlendii,
insan haklar temelli, ynetilebilir ve kurumsal bir
yaplanma iin, nemli mevzuat ve altyap al-
malar olmu ve olmaya da devam etmektedir.
Trkiyenin g ve uluslararas koruma (iltica)
alannda rnek bir lke olma yolundaki kararll-
, hak bazl ve Trkiyedeki koruma alann ge-
litirecek nitelie sahip Yabanclar ve Uluslararas
Koruma Kanunu ile talandrlmtr. Yabanclar ve
Uluslararas Koruma Kanunu ile yabanclarn her
aamada bireysel hak ve zgrlklerinin gzetile-
rek, yeterli personel ve uzmanla sahip, g s-
recine ilikin gerekli tm ilemlerin en ksa srede
30-31
sonuland-
rlaca ve
g politika-
larnn ngrlebilir hedefler dorultusunda siyasi
irade tarafndan belirlenecei, g olgusunun b-
tn aamalarn kapsayan btnsel bir yaklama
dayanan ve kurumlar aras etkin ibirliini imkan
salayan gl bir g ynetiminin temeli atlm
ve G daresi Genel Mdrl kurulmutur. Ya-
banclar ve Uluslararas Koruma Kanunu ile g
ve uluslararas koruma (iltica) alanndaki ulusal
politikalarmzn zeminini oluturulmu, gmen
ve mlteci haklarnn yasal erevesi uluslararas
standartlar ve ykmllklerimize uygun hale gel-
mitir.
lkemiz, tarih boyunca kitlesel snma hare-
ketleri de dhil olmak zere eitli g hare-
ketleri ile karlam ve milyonlarca gmene
ev sahiplii yapmtr. Yabanclar ve Ulusla-
raras Koruma Kanunu ile bu geleneini uz-
manlk sahibi, yenilenmeye ve uluslararas
ibirliine ak, gncel bilgileri ve gelimeleri
yakndan takip eden dinamik yapyla devam
ettirecektir.
 32-33
Ek1: Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanununa gre
Trkiyeye Giri ve Vize Sreleri

TRKYEYE GR VE VZE

TR
AN
ST
YU

T
B
RT

RK
SIN
DI

LG

YE
IR
I

E
Havaliman Transiz
nc Bir lkeye
Vizeleri
Transit Gei
(Madde 14)

Vize SINIR
(Madde 11)1 (Belge Kontrol-Madde 6) Trkiyeye Giri

kamet zni
(Madde 19)1

alma zni Kapsaml Kontrole

(Madde 27)1 Tabi Tutulmas
Gerekli Grlenler
(Madde 6/5)
Vize Muafiyeti
(Madde 12)

kamet zninden
Muafiyet
(Madde 20)
Trkiyeye Girilerine 1 Vize ve kamet zni Mracaatlar Yurtdnda Yaplr (Madde 11/4, Madde 21/1).
Snr Kaplarnda zin Verilmeyerek
Vize verilmeyecek yabanclar kapsamnda olmasna ramen vize verilmesinde
Verilen Vizeler Geri evrilenler yarar grlenlere Bakann onayyla vize verilebilir (Madde 15/2)
(Madde 13) (Madde 7)
 34-35
Ek 2: Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanununa gre
kamet zni Alma Sreci Tablo in Notlar:

1. En az yl aile ikamet izniyle Trkiyede kalm

olanlardan on sekiz yan tamamlayanlar izinleri-
ni ksa dnem ikamet iznine dntrebileceklerdir.
KAMET
KAMET ZNLER
ZNLER (Madde 34/5). Boanma halinde kiinin 3 yl aile
ikamet izniyle kalm olmas art aranacaktr. (Mad-
de 34/6). yabanc ein aile ii iddet gerekesiyle
madur olduu mahkeme kararylasa bitise ylk
art aranmayacaktr (madde 34/6). Destekleyicinin
lm halinde bu kiiye bal aile ikamet izni alabile-
Aile kamet
Aile kamet zni zni ceklerdir (Madde 34/7).
(Madde(Madde
34) 34) TrkiyeTrkiye
indeninden
Yaplabilecek UYUM UYUM (Madde
(Madde 96) 96)
Yaplabilecek kametkamet 2. Trkiyede yksek renimini tamamlayanlardan
zni Bavurular Yabanclarn
Yabanclarn ToplumlaToplumla
zni Bavurular mezuniyet tarihinden itibaren alt ay iinde mracaat
1 1 (Madde (Madde
22) 22)
Karlkl
Karlkl UyumUyum Sreleri
Sreleri edenlere bir defaya mahsus en fazla bir yl sreyle
GE GE (Gnlllk
(Gnlllk Esasna
Esasna Gre)Gre) ksa dnem ikamet izni verilebilecektir (Madde 31/1-
(Madde (Madde 34/5,34/7)
34/5, 34/6, 34/6, 34/7)
i).
3. renci ikamet izniyle kalan yabanclara alma
Yurtdndan 5 5 6 6
Yurtdndan Ksa Dnem
Ksa Dnem kamet kamet VALLK lk Bavuru
lk Bavuru hakk verilmektedir. Ancak nlisans ve lisans renci-
VALLK
kametkamet
zni zni zni zni
(l G(ldaresi
G daresi 8 Yllk 8 Yllk leri iin alma hakk ilk yldan sonra balar ve haf-
Bavurusu
Bavurusu (Madde(Madde
31) 31) Mdrl)
Kesintisiz
Kesintisiz UZUNUZUN DNEM
DNEM tada yirmi drt saatten fazla alma hakk tanmaz
Mdrl) kametkamet
(Madde(Madde
21) 21) KAMET ZN ZN
KAMET (Madde 41).
(Madde(Madde
28/1) 28/1) (Madde
2 2 UzatmaUzatma (Madde 42) 42)
Bavurular
Bavurular
4. Yabanclara alma izni 4817 Sayl Yabanclarn
GE GE alma zinleri Hakknda Kanun uyarnca alma
(Madde(Madde
31/1) 31/1)
ve Sosyal Gvenlik Bakanl tarafndan verilecektir.
alma izinleri ikamet izni yerine geecektir (Madde
27).
renci kamet zni
renci kamet zni 5. kamette kesinti bir ylda toplam alt ay geen veya
(Madde 38)
(Madde 38) son be yl iinde toplam bir yl aan Trkiye dnda
kallar kapsar. kamet sresinde kesintisi olanlarn
4
4 5 ikamet izni bavurularnda veya baka bir ikamet izni-
5 ne geilerinde, nceki izin sreleri hesaba katlmaz.
alma zni 8 Yllk
alma zni 8 Yllk Kesintisiz kamet izin srelerinin hesaplanmasnda, renci ika-
(Madde 27)
(Madde 27) Kesintisiz
kamet met izinlerinin yars, dier ikamet izinlerinin ise tama-
kamet(Madde 28/1)
(Madde 28/1)
m saylr (Madde 28/1).
6. Trkiyede kesintisiz en az sekiz yl ikamet izniyle
kalm olan ya da G Politikalar Kurulunun belir-
ledii artlara uyan yabanclara Bakanln onayyla
valilikler tarafndan uzun dnem ikamet izni verilir
ve Trk vatandalarna yakn haklar tannr (Madde
42/1).
 36-37
Ek 3: Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanununa gre Snr
D Etme Sreci

SINIR DII ETME SREC

Haklarnda snr d
etme veya Trkiyeye
Trkiyede nsani kamet giri yasa karar
zni ile Kal alnd halde
(Madde 46/1-c) Trkiyeden ayrlmalar
makul veya mmkn
grlmeyenler
(Madde 46/1-b) Trkiyeye
Terke Davet Giri
SINIR DII Yasa
(Madde 56)
(Madde9)

VALLK
Snr D Etme Karar Olumlu
(l G daresi Mdrl)
Alnacaklar Snr D Etmek dari Karar
Snr D Etme Karar Geri Gnderme
(Madde 54) zeri dari Gzetime
(MAdde 53) Merkezi
Gzetim Karar Adli tiraz
(Madde 57) (Madde 58)
(Madde 57/6) Olumsuz
Karar

Haklarnda Olumsuz
Trkiyede nsani kamet Snr D Etme Karar Snr D ETme Karar
zni ile Kal Alnmayacaklar Karar Alnanlar
(Madde 46/1-c) (Madde 55) Tarafndan dari
Yargya tiraz Olumlu
(Madde 53) Karar
Trkiyede Snr D Etme
Karar Alnmadan
nceki kametiyle
Trkiyede Kal
 38-39
Ek 4: Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanununa gre
Uluslararas Koruma Sreci

ULUSLARARASI KORUMA SREC

Kabul edilemez bavurularsan gvenli nc lke veya ilk iltica
lkesinden gelenlerin bu lkelere gnderilmesi iin ilemler balatlr.
Ancak geri gnderme ilemi gerekleinceye kadar lkede kalna izin
verilir. lginin, gvenli nc lke veya ilk iltica lkesi olarak nitelenen
lke tarafnfan kabul edilmemesi halinde, bavuruya ilikin ilemler
devam ettirilir. (Madde 73v e 74)
68 inci madde dzenlenen yarg yolu hari olmak zere, 72 inci ve 79 uncu maddeler evevesinde
alnan kararlara kar, kararn tebliinden itibaren 15 gn alnan dier idari karar ve ilemlere kar
kararn tebliinden itibaren 30 gn iinde, ilgili kii veya yasal temsilci yada avukat tarafndan yetkili
idare mahkemesine bavurabilirler. (Madde 80/1-())
72 inci ve 79 uncu maddeler erevesinde mahkemeye yaplan bavurular 15 gn ierisinde
Yarg yolu tarafndan bavurunun kabul edilebilir olduuna karar verilenler, Bavuru sonulandrlr. Mahkemenin bu konuda vermi olduu karar kesindir. (Madde 80/1-(d))
Sahibi olarak normal deerlendirmesi srelerine tabi tutulurlar.

Yarg Yolu
Kabul Edilemez Bavuru Kabul edilemez olarak nitelendirilen bavurulara kar, yarg yoluna giden kiilere, (Madde 80)
dier ikamet izinlerinin verilmesindeki artlar aranmadan, Bakanln onayyla,
(Madde 72)
Valiliklerce insani ikamet izni verilebilir. (Madde 46/1-))
RED
tiraz ve Yarglama sreci
Bavuru Bavuru (Normal Deerlendirme) RED sonulanncaya kadar ilgili
(Madde 65) (Madde 65) kiinin lkede kalna izin
Kayt Mlakat (Madde 75) Karar (Madde 78) veriler.
(Madde 69) (Sre Bakmndan) Uluslararas KABUL
(Sre Bakmndan)
Koruma
Hzlandrlm Deerlendirme KABUL Statsnn
Sona Ermesi Uluslararas Koruma
(Madde 79)
(Madde 85) Deerlendirme Komisyonuna
30 gn geerli kayt belgesi verilir ve Normal Hzlandrlm tiraz. Snr D
30 gnlk srelerde uzatlabilir. Deerlendirme Deerlendirme Normal Hzlandrlm Uluslar (Madde 80) (Madde 54)
(Madde 75) (Madde 79) Deerlendirme Deerlendirme Koruma
(Madde 78) (Madde 79) Stats Uluslararas
Koruma Kararn tebliinden itibaren 10 Uluslararas koruma
Bavuru sahiplerinin idari gzetim altna alnmas istisnai bir ilemdir. Bavuru sahibi sadece Statsnn gn iinde Uluslararas Koruma bavurusu reddedilen,
aadaki hallerde idari gzetim altna alnabilir: ptali Deerlendirme Komisyonuna uluslararas korumadan
a) Kimlik veya vatandalk bilgilerinin doruluuyla ilgili ciddi phe varsa, bu bilgilerinin Kayt tarihinden itibaren 30 gn
Bavuru tarihinden itibaren en (Madde 86) itiraz edilir. (Madde 80/1-(a)) hari tutulan, bavurusu
tespiti amacyla. iinde bireysel mlakat yaplr.
ge 3 gn iinde mlakat yaplr. Bavuru, kayt Bavuru, kabul edilemez olarak
(Madde 75) artl Mlteci kincil Koruma
b) Snr kaplarnda usulne aykr lkeye girmekten alkonulmas amacyla. Mlteci Stats deerlendirilen,
tarihinden itibaren mlakattan sonra Stats Verilir Stats Verilir
c) dari gzetim altna alnmamas durumunda bavurusuna temel oluturan unsurlarn Verilir (Madde 61) bavurusunu geri eken,
en ge 6 ay iinde en ge 5 gn (Madde 62) (Madde 63) dari gzetim kararlar (Madde 68)
belirlenemeyecek olmas halinde. Genel Mdrlke iinde bavurusu geri ekilmi
) Kamu dzeni veya kamu gvenlii asndan ciddi tehlike oluturmas halinde. (Madde ve kabul edilemez bavurularla
Mlakat tamamlananlara 6 ay sreli Uluslararas sonulandrlr. sonulandrlr. (Madde 72) ilgili kararlar ile saylan, uluslararas
68/2) Koruma Bavuru Sahibi Kimlik Belgesi dzenlenir koruma statleri sonra
hzlandrlm deerlendirme
ve 6 aylk srelerde uzatlr. (Madde 76) (Madde 79) sonucu verilen eren veya iptal
Mlteci Stats artl mlteci ve ikincil koruma edilenlerden haklarnda
dari gzetim altna alnan kii veya yasal temsilcisi ya da avukat, idari gzetime kar sulh verilenlere yabanc kararlara kar, sadece yarg yoluna
stats verilenlere, yabanc kimlik verilen son karardan
ceza hakimine bavurabilir. Bavuru idari gzetimi durdurmaz. Dilekenin idareye verilmesi kimlik numarasn bavurulabilir. (Madde 80/1-(a))
Kabul Edilemez Bavuru (Madde 72) ve numasn ieren 1er yl sreli sonra Trkiyede kalma
halinde, dileke yetkili sulh ceza hakimine en seri ekilde ulatrlr. Sulh ceza hakimi Hzlandrlm Deerlendirme (Madde 79) ieren 3er yl sreli Uluslararas Koruma Stat Sahibi hakk bulunmayanlar
incelemeyi be gn iinde sonulandrlr. Sulh ceza hakiminin karar kesindir. (Madde 68/7) Kapsamnda olanlar ile bunlarn aile yelerine Uluslararas Koruma Kimlik Belgesi dzenlenir. iin snr d etme karar
kimlik belgesi verilmez (Madde 76) Stat Sahibi Kimlik (Madde 83) alnr. (Madde 54/1-(i))
Belgesi dzenlenir.
(Madde 83)

UYUM MADDE : Bavuru sahibinin veya uluslararas koruma

stats sahiplerinin toplumla karlkl uyum sreleri. (Gnlllk
esasna gre)
 40-41
Ek 5: Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanun ile
Kurulan Tekilat Yaps

T.C. LER G Politikalar Kurulu

BAKANLII
G DARES
GENEL MDRL

GENEL MDR

Genel Mdr Yardmcs Genel Mdr Yardmcs SREKL KURUL VE

KOMSYONLAR
Yabanclar Dairesi Uluslararas Koruma
Bakanl Dairesi Bakanl G Danma Kurulu
G Politika ve Projeleri Uyum ve letiim Dairesi
Dairesi Bakanl Bakanl Uluslararas Koruma
Deerlendirme Komisyonu
nsan Ticareti Madurlarn Bilgi Teknolojileri Dairesi
Koruma Dairesi Bakanl Bakanl Dzensiz Gle Mcadele
Koordinasyon Kurulu
Strateji Gelitirme Dairesi D likiler Dairesi
Bakanl Bakanl

Hukuk Mavirlii D likiler Dairesi

Bakanl

Destek Hizmetleri Dairesi Eitim Dairesi Bakanl

Bakanl

TARA TEKLATI YURTDII TEKLATI

81 l G daresi Mdrl

Geri Kabul ve nsan Ticareti 148 le G Mavirlikleri G Ataelikleri

Gnderme Barnma Madurlar G daresi
Merkezleri Merkezleri Snma Evi Mdrl

KAVRAMLAR
Corafi Kstlama: Mlteci ko-
rumasnn sadece Avrupada (Av-
rupa Konseyi yesi olan lkeler
ile Bakanlar Kurulunca belirlene-
bilecek dier lkelerde) meyda-
na gelen olaylar nedeniyle iltica
talep kiiler asndan salanma
ykmll altnda olunmasna
iaret eder. lkemizin 1951 Cenevre Szle-
mesine uygulamakta olduu corafi kstlama,
sz konusu szlemenin 1(B) Maddesi uyarnca
szlemeye taraf devletlere tannm bir haktr.
Corafi kstlama, uluslararas koruma arayan
kiilere kalc zmler salanmasnn nnde
bir engel tekil etmez. Yabanclar ve Uluslara-
ras Koruma Kanunu uyarnca Avrupa lkele-
rinden gelen mlteciler veya Avrupa dndaki
lkelerden gelen uluslararas koruma bavuru
ve stats sahipleri Trkiyede bulunduklar
sre boyunca ayn hak ve hizmetlerden yarar-
lanabilmektedirler.
Dzenli G: Yabanclarn, yasal yollarla
Trkiyeye giriini, Trkiyede kaln ve Trki-
yeden kn ifade eder. (Yabanclar ve Ulus-
lararas Koruma Kanunu, Md. 3 ())
Dzensiz G: Yabanclarn yasa d yollarla
Trkiyeye giriini, Trkiyede kaln, Trki-
yeden kn ve Trkiyede izinsiz almasn
ifade eder. (Yabanclar ve Uluslararas Koruma
Kanunu, Md. 3 ())
Dzensiz Gmen: Yasad giri, giri ko-
ullarnn ihlali veya vizenin geerlilik tari-
hinin sona ermesi yznden transit veya ev
sahibi lkede hukuki statden yoksun kiidir.
20
Bu blmdeki tanmlar iin Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu ve Aklamal G ve ltica Hukuku Terimleri Szlnden
faydalanlmtr. Bkz. iekli, B. Aklamal G ve ltica Hukuku Terimleri Szl, (Basm yeri belirtilmemitir), Nisan 2013.
DZN20
Ekonomik Gmen: Yaam kalitesini iyile-
tirmek amacyla kendi mene lkesinin dna
yerlemek zere mutad ikamet yerini terk eden
kiidir. Bu terim, genel hatlaryla gmenlerle
zulmden kaan mltecileri birbirinden ayrt
etmek iin kullanlr.
Geici Koruma: Kitlesel akn olaylarnda acil
zmler bulmak zere gelitirilen bir koruma
biimidir. Geici koruma, devletlerin geri gn-
dermeme ykmllkleri erevesinde kitleler
halinde lke snrlarna ulaan kiilere belirli
haklar salamay hedefleyen pratik ve tamam-
layc bir zm yoludur. Geici korumann
temel unsuru, gvenli topraklara eriime izin
verilmesi, geri gnderme yasann uygulan-
mas, temel ve acil insani ihtiyalarn karlan-
masdr.
Gei lkesi: Hedef lkeye giderken veya bu
lkeden mene/mutad ikamet lkesine dner-
ken herhangi bir yolculukta kiinin iinden ge-
tii ve bir sre boyunca kald lkedir.
Geri Gnderme Merkezleri: Haklarnda s-
nr d etme karar alnp idari gzetim altnda
bulunan yabanclarn tutulduu merkezlerdir.
(Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu,
Md. 58)
42-43
Geri Gnderme Yasa: Yabanclar ve Uluslara-
ras Koruma Kanunu kapsamndaki hi kimsenin,
ikenceye, insanlk d ya da onur krc ceza veya
muameleye tabi tutulaca veya rk, dini, tabiiyeti,
belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi fikirleri
dolaysyla hayatnn ya da hrriyetinin tehdit altnda
bulunaca bir yere gnderilemeyeceini ifade eder.
(Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu, Md. 4)
G: Bkz. Uluslararas G.
G daresi Genel Mdrl: G alanna ilikin
politika ve stratejileri uygulamak, bu konularla ilgi-
li kurum ve kurulular arasnda koordinasyon sa-
lamak, yabanclarn Trkiyeye giri ve Trkiyede
kallar, Trkiyeden klar ve snr d edilmeleri,
uluslararas koruma, geici koruma ve insan ticareti
madurlarnn korunmasyla ilgili i ve ilemleri y-
rtmek zere ileri Bakanlna bal Genel Mdr-
l ifade eder. (Yabanclar ve Uluslararas Koruma
Kanunu, Md. 103)
G Ynetimi: Hem devlet snrlar ierisinde ya-
banclarn girii ve mevcudiyetini hem mltecilere ve
korunma ihtiyac bulunan dier kiilere salanan ko-
rumay ynetmek zere, snr tesi gleri dzenli ve
insani bir ekilde ynetmek iin ulusal sistem iindeki
eitli devlet kurumlarndan oluan ynetimi tanmla-
yan terimdir.
Gmen Kaakl: Dorudan veya dolayl ola-
rak, mali ya da dier bir maddi kar elde etmek
amacyla, bir kiinin, vatanda olmad ya da daimi
olarak ikamet etmedii bir devlete yasad giriinin
salanmasdr (2000 tarihli Snr Aan rgtl Su-
lara Kar Birlemi Milletler Szlemesine Ek Kara,
Deniz ve Hava Yoluyla Gmen Kaaklna Kar
Birlemi Milletler Protokol, m. 3(a)). nsan ticare-
tinden farkl olarak gmen kaaklnda smr,
zorlama ya da insan haklar ihlali yoktur.
 44-45
Gmen: Uluslararas lekte, evrensel olarak ka-
bul edilmi bir gmen tanm bulunmamaktadr.
Gmen terimi genellikle, bireyin g etme
kararn, kendi zgr iradesiyle ve kiisel rahatlk
sebepleriyle ald tm durumlar kapsar ekilde
anlalmtr. Dolaysyla bu terim, maddi ve sosyal
koullarn iyiletirmek ve kendileri ve ailelerine ili-
kin beklentilerini gelitirmek amacyla baka bir l-
keye veya blgeye hareket eden kiiler ve aile fert-
leri iin geerli kabul edilmitir. Birlemi Milletler
gmeni, sebepleri, gnll olup olmamas, g
yollar, dzenli veya dzensiz olmas fark etmeksizin
yabanc bir lkede bir yldan fazla ikamet eden bir
birey olarak tanmlamaktadr.

Gnll Dn: Kiinin hr iradesine bal olarak

mene lke, transit lke veya nc bir lkeye des-
tekli veya bamsz dndr.

Gnll Geri Dn: Bu terim ou zaman ml-

teciler, sava esirleri ve tutuklu bulunan siviller
balamnda kullanlr. Bu kiilerin mene lkelerine
tamamen kendi isteklerine dayal olarak dnmele-
rine iaret eder. Mltecilerin iinde bulunduu kt
duruma zm olarak nerilen kalc zm yo-
lundan birisi olan gnll geri dn, kalc zm
yollar arasnda en iyi ve en tercih edilen zm
yolu olarak grlmektedir.

Hedef lke: Dzenli ya da dzensiz g hareketle-

rinde, varlacak hedef konumundaki lkedir.

dari Gzetim: Bir devletin yetkili idari makam

tarafndan bir kiiyi zgrlnden mahrum b-
rakmak zere alnan tedbirdir. Birok lke mev-
zuatnda, dzensiz durumdaki gmenlerin lkeye
varlarnda veya lkeden ihra edilmeleri amacyla
Birlemi Milletler gmeni, sebepleri, gnll olup olmamas,
idari gzetim karar alnmalar ngrlr.
g yollar, dzenli veya dzensiz olmas fark etmeksizin yabanc bir lkede
bir yldan fazla ikamet eden bir birey olarak tanmlamaktadr.

kincil Koruma: Mlteci veya artl mlteci
olarak nitelendirilemeyen, ancak mene lke-
sine veya ikamet lkesine geri dnd takdir-
de lm cezasna mahkum olacak veya lm
cezas infaz edilecek; ikenceye, insanlk d ya
da onur krc ceza veya muameleye maruz ka-
lacak; uluslararas veya lke genelindeki silahl
atma durumlarnda ayrm gzetmeyen id-
det hareketleri nedeniyle ahsna ynelik ciddi
tehditle karlaacak olmas nedeniyle mene
lkesinin veya ikamet lkesinin korumasndan
yararlanamayan veya sz konusu tehdit ne-
deniyle yararlanmak istemeyen yabanc ya da
vatansz kiiye, stat belirleme ilemleri son-
rasnda verilen uluslararas koruma biimidir.
(Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu,
Md. 63)
nsan Ticareti Maduru: nsan ticareti suuna
maruz kalan her trl gerek kiiyi ifade eder.
nsan Ticareti: Kuvvet kullanarak veya kuv-
vet kullanma tehdidiyle ya da dier bir biim-
de zorlama, karma, hile, aldatma, gcn
ktye kullanma ya da kiinin hassasiyetinden
yararlanma veya bakas zerinde denetim yet-
kisi olan kiilerin rzasn kazanmak iin o kiiye
veya bakasna kazan ya da kar salama
yoluyla kiilerin istismar amal temini, bir yer-
den bir yere tanmas, devredilmesi, barnd-
rlmas ya da teslim alnmasdr. (2000 tarihli
Organize Sularla Mcadeleye likin Birle-
mi Milletler Szlemesine Ek nsan Ticaretini,
zellikle Kadn ve ocuk Ticaretini nleme,
Durdurma ve Cezalandrmaya likin Birlemi
Milletler Protokol, m. 3(a)).
Kabul ve Barnma Merkezleri: Uluslararas
koruma bavuru sahibi ve uluslararas koruma
46-47
stats sahibi kiilerden barnma ihtiyacn ken-
disi karlayamayanlarn barnma, iae, salk,
sosyal ve dier ihtiyalarnn karlanaca
merkezlerdir. Merkezlerde zel ihtiya sahiple-
rinin barndrlmasna ncelik verilir. (Yabanc-
lar ve Uluslararas Koruma Kanunu, Md. 95)
Mlteci: 1951 Cenevre Szlemesine uygun
olarak, Avrupa lkelerinde meydana gelen
olaylar nedeniyle; rk, dini, tbiiyeti, belli bir
toplumsal gruba mensubiyeti veya siyas d-
ncelerinden dolay zulme urayacandan
hakl sebeplerle korktuu iin vatanda ol-
duu lkenin dnda bulunan ve bu lkenin
korumasndan yararlanamayan ya da sz ko-
nusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen
yabancya veya bu tr olaylar sonucu nce-
den yaad ikamet lkesinin dnda bulu-
nan, oraya dnemeyen veya sz konusu kor-
ku nedeniyle dnmek istemeyen vatansz kii.
(Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu,
Md. 61)
zel htiya Sahibi: Uluslararas koruma
bavuru ve stat sahibi kiilerden; refakatsiz
ocuk, engelli, yal, hamile, beraberinde o-
cuu olan yalnz anne ya da baba veya iken-
ce, cinsel saldr ya da dier ciddi psikolojik,
bedensel ya da cinsel iddete maruz kalm kii
(Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu,
Md. 3 (l))
Refakatsiz ocuk: Sorumlu bir kiinin etkin
bakmna alamad srece, kanunen ya da rf
ve adet gerei kendisinden sorumlu bir yeti-
kinin refakati bulunmakszn Trkiyeye gelen
veya Trkiyeye giri yaptktan sonra refakatsiz
kalan ocuktur. Yabanclar ve Uluslararas Ko-
ruma Kanunu, Md. 3(m))
 artl Mlteci: Avrupa lkeleri dnda mey-
dana gelen olaylar sebebiyle; rk, dini, tbi-
iyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti
veya siyas dncelerinden dolay zulme u-
rayacandan hakl sebeplerle korktuu iin
vatanda olduu lkenin dnda bulunan ve
bu lkenin korumasndan yararlanamayan, ya
da sz konusu korku nedeniyle yararlanmak
istemeyen yabancya veya bu tr olaylar sonu-
cu nceden yaad ikamet lkesinin dnda
bulunan, oraya dnemeyen veya sz konusu
korku nedeniyle dnmek istemeyen vatansz
kiidir. nc lkeye yerletirilinceye kadar,
artl mltecinin Trkiyede kalmasna izin veri-
lir. (Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanu-
nu, Md. 61)
Transit G: Bir lkeden kp baka bir l-
keye gitme maksadyla transit olarak dier
bir lkede (transit lkede) bulunmaya transit
g ve transit geecek gmenlere de transit
gmen ad verilmektedir.
Uluslararas G: Kiilerin daimi olarak yer-
lemek ya da belirli bir sre yaamak zere
mene lkelerinden veya mutad olarak ikamet
ettikleri lkeden ayrlarak bir baka lkeye ge-
ici ya da kalc olarak gitmeleri eklinde ta-
nmlanabilir. G kavram, sresi, yaps ve
nedeni ne olursa olsun insanlarn yer deitir-
meleri sonucunu douran nfus hareketlerini
ifade etmektedir. Yabanclar ve Uluslararas
Koruma Kanununda g yabanclarn, yasal
yollarla Trkiyeye giriini, Trkiyede kaln
ve Trkiyeden kn ifade eden dzenli g tandalk ba bulunmayan kiidir. (Yabanclar
ile yabanclarn yasa d yollarla Trkiyeye
giriini, Trkiyede kaln, Trkiyeden kn
ve Trkiyede izinsiz almasn ifade dzensiz
g ve uluslararas korumay iermektedir.
(Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu,
Md. 3 ())
Uluslararas Koruma: Mlteci, artl mlteci
ve ikincil koruma statlerini iermektedir. (Ya-
banclar ve Uluslararas Koruma Kanunu, Md.
3(r))
Uyum: Gmenlerin hem birey hem de grup
olarak toplumun bir paras kabul edildii
sreci ifade etmektedir. Yabanclar ve Ulus-
lararas Koruma Kanunu erevesinde uyum,
toplumun ve gmenin karlkl ve ayn l-
de aba gsterecei iki ynl dinamik bir iliki
olarak ve gmenlerin kendileriyle ilgili konu-
larda edilgen olmad aktif katlmc bir sre
olarak planlanmakta, uyum programlar ise is-
tee bal faaliyetler olarak tanmlanmaktadr.
(Yabanclar ve Uluslararas Koruma Kanunu,
Md. 96)
Vatansz Kii: Hibir devlete vatandalk ba-
yla bal bulunmayan ve yabanc saylan
kiidir. (Yabanclar ve Uluslararas Koruma
Kanunu, Md. 3())
Vize: Trkiyede en fazla doksan gne kadar
kalma hakk tanyan ya da transit geii sala-
yan izni ifade eder. (Yabanclar ve Uluslararas
Koruma Kanunu, Md. 3 (t))
Yabanc: Trkiye Cumhuriyeti Devleti ile va-
ve Uluslararas Koruma Kanunu, Md. 3 (v))