GII TCH 12 CHUYN S PHC

S PHC
Cc kin thc c bn

1. S i:
Quy c i2 = 1

2. nh ngha s phc:
L biu thc c dng a + bi, (a, b R). Trong a l phn thc, b l phn o ca
s phc. Cc trng hp c bit a = 0 hoc b = 0 hoc c hai bng 0 s cho ta cc
s thun o hoc thun thc hoc va thc va o.

3. Hai s phc bng nhau:

Hai s phc bng nhau nu phn thc bng nhau v phn o bng nhau.

4. S phc lin hp:

z = a + bi c s phc lin hp l z = a bi

5. Modun ca s phc:

Modun ca s phc z = a + bi l mt s thc, c k hiu l | z |= a2 + b 2 .

6. Php cng, tr hai s phc: Tng (hiu) ca cc s phc l mt s phc c phn

thc v phn o bng tng (hiu) cc phn thc v o ca cc s phc.

7. Php chia hai s phc l mt s phc c c bng cch nhn lin hp vi mu s.

8. Biu din hnh hc ca s phc

biu din s phc z = a + bi ta biu din im M (a, b) trn mt phng phc.

9. Cn bc hai ca s phc z l s phc w sao cho w2 = z.

10. Acgumen ca s phc

z = a + bi c im biu din M (a, b). Khi gc (Ox; OM ) c gi l acgumen
ca s phc z. Gi l mt acgumen th (Ox; OM ) = + k2.

11. Dng lng gic ca s phc:

z = a + bi(a, b R) l dng i s ca s phc z. Dng lng gic ca s phc z l
a b
z = r(cos + i sin ) vi r =| z |= a2 + b2 v cos = ; sin = .
r r
Nhn hai s phc dng lng gic th c s phc mi c modun bng tch cc
modun, acgumen bng tng cc acgumen.

12. Cng thc Moa-vr (Moivre):

z = r(cos + i sin ) = z n = rn (cos n + i sin n).

Bin son: GV Phm Vit Dng 1

GII TCH 12 CHUYN S PHC

BI TP S PHC

Dng 1. Cc php tnh v s phc

Bi 1. Tm phn thc v phn o ca s phc Z, bit (1 + i)2 (2 i)Z = 8 + i + (1 2i)Z.

p s: Z = 2 3i

Bi 2. Xt cc im A, B, C trong mt phng phc theo th t biu din cc s phc:

4i 2 + 6i
; (1 i)(1 + 2i);
i1 3i
1. Chng minh tam gic ABC vung cn

2. Tm s phc biu din bi im D sao cho ABCD l hnh vung.

p s:

1. A(2; 2), B(3; 1), C(0; 2) sau ch ra AB = BC v AC 2 = AB 2 + BC 2 .

2. k: BA = CD. gii ra c Z = 1 i.

Bi 3. Gii cc phng trnh sau:

1. (2 i)Z 4 = 0
2+i 1 + 3i
2. Z=
1i 2+i
8 4 22 4
p s: 1/ Z = i 2/ Z = + i
5 5 25 25
Bi 4. Gi cc phng trnh sau:

1. Z + 2Z = 2 4i

2. Z 2 + Z = 0.

2 1 3 1 3
p s: 1/ Z = + 4i 2/ Z1 = 0, Z2 = 1, Z3 = + i, Z4 = i
3 2 2 2 2
 4
Z +i
Bi 5. Gii phng trnh: = 1.
Z i
p s: Z1 = 0 Z2 = 1 Z3 = 1.

Dng 2. Cc bi ton v module s phc

Ch : tm tp hp im biu din s phc ta c 2 cch sau

1. S dng nh ngha module, bin i tnh ton ra biu thc qu tch

2. S dng : Nu M1 , M2 tng ng l cc im biu din s phc Z1 , Z2 th | Z1 Z2 | =

M1 M2 .

Bi 6. Cho Z1 , Z2 l nghim ca phng trnh Z 2 + 2Z + 10 = 0. Tnh i lng

A =| Z1 |2 + | Z2 |2 .
p s: A = 20

Bin son: GV Phm Vit Dng 2

GII TCH 12 CHUYN S PHC

Bi 7. Cho s phc Z tho mn: | Z (2 + i) |= 10 v Z.Z = 25. Hy tm Z.
p s: Z1 = 3 + 4i Z2 = 5

Bi 8. Tm tp hp im biu din s phc Z bit rng | Z (3 4i) | = 2.

p s: ng trn tm I(3; 4), bn knh R = 2

Bi 9. Tm s phc Z nu Z 2 + | Z | = 0.
p s: Z1 = 0, Z2 = i, Z3 = i

Bi 10. Tm tp hp cc im biu din s phc Z nu:

1. | Z + 2 | =| i Z |

2. | Z 4i | + | Z + 4i | = 10

3. 2 | Z i | =| Z Z + 2i |. (cch 1)

p s:

1. Trung trc AB, vi A biu din -2, B biu din i

x2 y 2
2. M A + M B = 10 Elp nhn A, B lm hai tiu im (E) : + =1
9 25
x2
3. (P ) : y =
4
Z 1

|
|=1
Bi 11. Tm s phc Z tho mn h : Z i (PP biu din hnh hc)
Z 3i
|
|=1
Z +i
Z1 | Z1 |
Ch : | |=
Z2 | Z2 |
p s: Z = 1 + i
Z 12

5
|
|=
Bi 12. Tm s phc Z tho mn h Z 8i 3 (PP tnh ton modun)
Z 4
|
|=1
Z +8
p s: Z = 6 + 8i hoc Z = 6 + 17i

Dng 3. Dng lng gic ca s phc

Bi 13. Cho s phc Z = 1 sin + i cos (0 < < ). Tm mt acgumen ca Z.
2

p s: +
4 2
Bi 14. Cho s phc Z c modun bng 1 v l mt acgumen ca n.
Z
1. Tm mt acgumen ca s phc .
Z
2. Tm mt acgumen ca s phc Z + Z nu cos 6= 0.

p s: 1/ 2 , 2/ 0 (nu cos > 0) , (nu cos < 0)

Bin son: GV Phm Vit Dng 3

GII TCH 12 CHUYN S PHC

Bi 15. Xt cc s phc Z tho mn iu kin | 2Z 2 i 2 | = 1 (1)

1. Tm tp hp cc im M biu din s phc Z tho mn iu kin (1).

2. Trong s cc s phc tho mn (1), tm s phc c acgumen dng v nh nht.

2 2 1 3
p s: 1/ ng trn tm I( ; ), bknh R = . 2/ Z = (cos + i sin )
2 2 2 2 12 12
Z i
Bi 16. Tm s phc Z sao cho | | = 1 v Z + 1 c mt acgumen bng .
Z + 3i 6
p s: Z = 2 3 1 i

Bi 17. Xc nh tp hp cc im trn mt phng phc biu din s phc Z sao cho

Z 2
s phc c mt acgumen bng .
Z +2 3
2 4
/s: Phn ng trn tm I(0; ), bknh R = nm pha trn trc thc (trc Ox).
3 3
Bi 18. Tm phn thc v phn o ca s phc:
(1 + i)12
1. Z =
( 3 + i)9

2. Z = (cos i sin )5 (i)3 (1 + 3i)7 .
3 3
1
p s: 1/ Z = 0 i 2/ Z = 64 3 64i
8
1 1
Bi 19. Bit rng s phc Z tho mn Z + = 1. Hy tnh Z 2010 + 2010 .
Z Z
p s: 2
 m
7+i
Bi 20. Cho s phc Z = . Tm m nguyn dng Z l s thc; l s o.
4 3i
p s: 1/ m = 4k, k = 1, 2, 3, ... 2/ m = 4k + 2, k = 0, 1, 2, ...

Dng 4. Gii phng trnh trn tp s phc

Bi 21. Gii cc phng trnh sau trn tp s phc:

4Z 3 7i
1. = Z 2i.
Z i
2. (1 i)Z 2 2(1 + 2i)Z 4 = 0 (chia cho h s ca Z 2 trc khi gii)

3. (2 3i)Z 2 + (4i 3)Z + 1 i = 0 (nhm nghim)

1 + 5i
p s: 1/ Z = 3 + i , Z = 1 + 2i; 2/ Z = 2i, Z = 1 + i; 3/ Z = 1 , Z =
13

Bin son: GV Phm Vit Dng 4

GII TCH 12 CHUYN S PHC

Bi 22. Gii phng trnh vi Z l s phc:

1. (Z 2 + Z)2 + 4(Z 2 + Z) 12 = 0
Z2
2. Z 4 Z 3 + +Z +1=0
2
p s:

1 + 23i 1 23i
1. Z1 = , Z2 = , Z3 = 1, Z4 = 2
2 2
1 1 1 1
2. Z1 = 1 + i, Z2 = + i, Z3 = 1 i, Z4 = i
2 2 2 2
(
Z1 + Z2 = 4 + i
Bi 23. Gii h phng trnh hai n Z1 ; Z2 sau trn tp cc s phc:
Z12 + Z22 = 5 2i
p s: Z1 = 3 i v Z2 = 1 + 2i hoc Z1 = 1 + 2i v Z2 = 3 i
(
Z + W = 3(1 + i)
Bi 24. Gii h phng trnh hai n Z; W trn tp s phc:
Z 3 + W 3 = 9(1 + i)
p s: Z = 2 + i v W = 1 + 2i hoc Z = 1 + 2i v W = 2 + i

BI TP V NH
1 3
Bi 25. Tm s phc Z nu (2 + 3i)Z = Z 1. p s: Z = + i.
10 10
Bi 26. Gi s M l im trn mt phng to biu din s phc Z. Tm tp hp
nhng im M tho mn mt trong nhng iu kin sau:
1. | Z 1 + i | = 2
2. | 2 + Z | >| Z 2 |
3. 1 | Z + 1 i | 2.
p s:
1. ng trn tm I(1; 1), bn knh R = 2
2. Tp hp cc im M (x; y) m x > 0
3. Hnh vnh khn tm ti I(1; 1) v cc bn knh ln v nh ln lt l 2 v 1.
Bi 27. Xc nh tp hp cc im M biu din s phc Z tho mn mt trong cc iu
kin sau:
1. | Z + Z + 3 | = 4
2. | Z 2 (Z)2 | = 4
p s:
1 7
1. x = v x =
2 2
2. xy = 1 hoc xy = 1.

Bin son: GV Phm Vit Dng 5

GII TCH 12 CHUYN S PHC

Bi 28. Xc nh tp hp cc im trong mt phng phc biu din cc s phc Z tho

Z 9 3
mn: | | = 3. p s: ng trn tm I(0; ), bn knh R = .
Z i 8 8
Z +i
Bi 29. Tm tt c cc im ca mt phng phc biu din cc s phc Z sao cho:
Z +i
l s thc. p s: Gm hai trc to b i im A(0; 1).

Bi 30. Cho s phc Z c modun bng 1 v l mt acgumen ca n. Hy tm mt

acgumen ca cc s phc sau:
1
1.
2Z

2. Z 2 Z nu sin 6= 0
2
3
3. Z 2 + Z, nu cos 6= 0
2
p s:

1. + 4
3 3
2. + , nu sin > 0; + , nu sin < 0;
2 2 2 2 2 2
3 3
3. , nu cos > 0; + , nu cos < 0;
2 2 2 2
Bi 31. Gii phng trnh Z 2 (cos + i sin )Z + cos sin i = 0
p s: Z1 = cos ; Z2 = i sin .
2 2 2 2
Bi 32. Gii phng + 6) + 2Z(Z+ 3Z + 6) 3Z
trnh (Z + 3Z =0
p s: Z1 = 3 + 3; Z2 = 3 3; Z3 = 1 + 5i; Z4 = 1 5i.

Bi 33. Gii phng trnh: Z 4 4Z 3 + 7Z 2 16Z + 12 = 0

Hng dn: a v dng (Z 1)(Z 3)(Z 2 + 4) = 0.
p s: Z1 = 1; Z2 = 3; Z3 = 2i; Z4 = 2i
(
Z W =i
Bi 34. Gii h phng trnh
iZ W = 1
p s: Z = 1; W = 1 i.

Bin son: GV Phm Vit Dng 6