Elektrik Sayac Nedir?

retilen yada tketilen elektrik enerjisimiktarn,

devrelerdeki retilen ve tketilen ii dorudan len l aletlerine elektrik sayac veya dorudan
doruya saya denir. Kullanlan alet says fazlalatka sayacn ibresinin hzl dnmesine neden
olur.Elektrik sayalar tketilen enerjiyi watt/saat (Wh) olarak gsterir. Watt olarak ekilen g ile saat
olarak bu gcn ekildii zamann arpmna eittir.
Elektrik sayalar hakknda bilgi; l aletlerinde akmn etkisi ile dnen sistem belirli bir a kadar
sapmaktadr. Elektrik sayalarnda ise dnen sistem devaml bir dnme hareketi yapar. Bu dnme
hareketinin hz, harcanan elektrik gc ile orantldr. Bu cihazlarda kar koyma momenti yerine,
hareketli sistemin hz ile orantl olan frenleyici moment etkisini gsterir. Frenleyici moment ise,
hareketli sistemle ayn mil zerine tespit edilen bir alminyum diskin devaml mknats kutuplar
arasnda dnmesi ile salanr.
Yaps
Anolog lm yapan indksiyonlu sayalar U ve G eklinde elektromknats, alminyum disk ve sabit
mknatsdan meydana gelir. Alminyum disk elektromknatskutuplar arasnda serbest bir
ekilde dnecek biimde yataklandrlr.
Dijital elektrik sayac elektronik devre elemanlarndan meydana gelir. Dijital elektrik sayac stnde
sfrlama butonu, led sinyal klar, ar butonu, LCD panel, optik haberleme ara yz vardr. Tm
sayalarn klemens balant plakas nnde kilit veya mhr ksm vardr. Elektrik sayalarnda bu
ksm usta bir elektriki tarafndan gereken balantlar yaplr. Trkiye Elektrik Kurumu yetkili bir
eleman tarafnca kilitlenir yada mhrlenir. Elektrik sayacnn yeniden ilem grmesi iin saya
elektrik kurumu yetkili eleman tarafndan almaldr.
Elektrik Sayac Nasl Balanr?
Harcanan enerjinin llmesi iin sayacn devreye doru balanmas gerekir. Elektrik sayalar
watmetreye benzer ve onlar gibi balanrlar. Akm bobini devreye seri, gerilim bobini ise devreye
paralel olarak balanr. Devreye balanmalar aamada olur.
Direkt Balama
Alak gerilim ebekelerinde akmn byk olmad yerde sayalar dorudan balanr. Evlerde olduu
gibi. Bir fazl sayalar genellikle 5, 10, 20, 30 amper 220 volt olarak dizayn edilmitir. Bir fazl
sayalarda ebekeden gelen faz elektrik sayacnn 1 nolu ucuna girer. Ntr ise 4 nolu uca girer. 3 nolu
ucundan faz kar. 5 nolu ucundan ntr karak alclara balanr.

Bir fazl elektrik sayacn direk balants

Akm l Transformatr le Balama
 fazl akm trafolu sayaca balants
Alak gerilim ebekesinde akmn byk olduu fabrika atlye vb. gibi yerlerde akm l trafosu ile
balama yaplr. Akm bobinine bir l transformatrnn sekonder ular balanr. Sayacn akm
bobini 5 amperlik gerilim bobini de ebekeye dorudan doruya balanacak ekilde dizayn edilmitir.
Akm Ve Gerilim l Trafolar le Balama

fazl akm ve gerilim trafolu sayaca balant

Yksek gerilimli tesislerde harcamalar lmek iin elektrik sayalar l trafosu ile balanr. Yksek
gerilim saya voltaj iin drlr. Bylece yksek gerilimden de izole edilmi olur. Baz tip sayalar
dorudan doruya kWh cinsinden okurlar. Bazlar ise l trafolar ile kullanldklar zaman sayacn
gsterdii deeri transformatrndntrme oran ile arpmak gerekir.
Elektrik Sayac Nasl alr?
Elektrik sayalar ierisinde G ve U ekline benzeyen gerilim bobini ve akm bobini, alminyum disk ve
sabit bir mknats vardr. Gerilim bobini demir bir nve zerine ince kesitli ok sarml olarak , akm
bobini ayr bir demir nve zerine kaln kesitli az sipirli olarak sarlmtr. Ayrca akm bobini nvesi
zerinde, ular bir R direncinebal birka sipirli bir bobin daha vardr. Alminyum disk, gerilim bobini
ve akm bobini elektromknats kutuplar arasnda serbest olarak dnebilecek ekilde yerletirilmitir.
Sre bakmndan deien ve bir alan iinde bulunan bu disk zerinde akm indklenir.
O halde diske akm iletmek iin doru akm sayalarnda olduu dibi fra ve kollektre ihtiya yoktur.
Diskte akm indksiyon yolu ile salanr. zerinden akm geen disk, iinde bulunduu alann etkisi ile
bir dnme momenti oluturur ve bylece disk dner. Diskin devri ise, sonsuz bir vida ile numaratre
iletir. Elektrik saya okuma ile tketilen enerji toplanarak llr. Cihazn dnme hz, sistemden ektii
g ile doru orantl olur.
Elektrik Sayalarnn Grevi
Elektrik enerjisi llmesi, retilen ve tketilen elektrik enerjisinin bilinmesi, kaak olarak kullanlan
elektrik kayplarnn bulunmas ve ne kadara mal olduunu hesaplayabilmek iin gerekir. Elektrik
sayalar, devreden ekilen glerin sabit ya da deiken deerlerini zaman ekseni zerinde toplar.
zellikle kilowattsaat (kwh) trnden kaydeder. Elektrik almalarnn gcn len cihaz wattmetre,
elektrik almalarnn yapt ii dorudan len cihazlara elektrik sayac ad verilir. Saya ile
wattmetrenin yaps ayndr. Aralarndaki fark, wattmetrede ibre, sayata sayc (numaratr) vardr.
Saya eitleri
Elektrik saya eitleri, doru akm (DA yada DC) ve alternatif akm (AA yada AC) sayalar olmak
zere iki tanedir.
Piyasada ok tarifeli n demeli elektrik sayac vardr. Yeni elektrik sayalar, imalatlar standartlar ve
ynetmelikler erevesinde yaplmakta ve ilke olarak retilen sayalarn tmnn zellikleri ayndr.
Elektronik saya imalat aktif ve reaktif olarak imal edilmektedir. fazl sistemlerde, trifaze kombi
(aktif- reaktif- kapasitif)ve trifaze saya kullanlmaktadr.
Enerji Birimleri; Watt saatin (Whn) 1000 kat olan kilowatt/saat yada 1.000.000 kat olan
Megawatt/saat (MWh) kullanlr.
Elektrik i
Enerji eklinden biri elektriktir. Elektriin temel enerji kaynaklarndan olan, doalgaz, kmr, petrol,
nkleer enerji veya yenilenebilir enerji kaynaklarndan faydalanarak ikinci bir enerji elde etmektir.
Herhangi bir zamanda elektrik enerjisi kullanarak i yaplr. Birim zaman da enerji tketerek alnan
sonuca (s, manyetik, k) elektrikte i denir. Elektrik enerjisi ile alan bir alcnn tkettii enerji
miktar artt zaman grd i de o nispette artm olur. Elektrikte i, devreden ekilen g ile
zamann arpmna eittir.
Elektrikte i W harfi ile simgelenir.
Forml; W= P x t ( = G x Zaman) dir.
birimi; kilowattsaat (kWh)tir.
Devreye bal olan 1000 watt (1 kilowatt) gcndeki alc, bir saat alrsa yapt i 1 kWhtir.
G denklemi: P = V. I
denkleminde P yerine V.I yazdmzda W = V. I. t biiminde de yazlr.
rnein: Elektrik sayac 6 saatte 60 kWh yazarsa, sayaca bal olan almacn gcn bulalm.
zm: W = P.t denkleminden P yi ekdiimizde
P = W/t = 60/6 = 10 kW = 10000 W bulunur.
rnein; Gc 1 kW (1000 W) olan stc 8 saatte ka kWh enerji harcar?
zm: W = P.t = 1. 8 = 8 kW
Elektrik Saya Markalar
Elektrik firmalar, birok marka ve kalitede elektrik saya imalat yapmaktadrlar. Bunlardan bazlar;
MKE sayalar, Makel trifaze dijital elektrik sayac, Makel elektrik sayac, Esem elektrik sayalar, Luna
elektrik sayalar, Viko saya, Khler elektrik sayac, Khler trifze dijital elektrik sayac, Manas akll
sayalar vb gibi markalar mevcuttur. Bu elektrik saya fiyatlar da zelliklerine ve kullanldklar yerlere
gre farkllk gsterir.
Elektronik sayalar nasl tasarruf salar?
Mekanik sayalar tek tarife zerinden fiyatlandrld iin aylk gider sabittir, elektronik saya satn
alnp ok tarifeli sisteme abone olunduu takdirde mekanik sayata tketilen enerjiye denen tutar
elektronik sayata daha azdr (Kullanlan zaman dilimine bal olarak). denen faturada tasarruf
salanlmas iin yalnzca elektronik saya almak yetmez ilgili kuruma bavuru yaplarak ok tarifeli
sisteme abone olunmas gerekmektedir.
ok tarifeli sistemde tarifelendirilen zaman dilimleri nasldr ve bu tarifeler fiyatlandrmay nasl etkiler?
Bu sisteme abone olan tketicilerin sayalar:
(06:0017:00) aras Gndz Tarifesi
(17:0022:00) aras Puant Tarifesi
(22:0006:00) aras Gece Tarifesi olarak tarifelendirilir.
Gndz tarifesinde normalden yaklak %5 daha ucuz faturalandrlr.
Puant tarifesinde normalden yaklak %50 daha pahal faturalandrlr.
Gece tarifesinde normalden yaklak %50 daha ucuz faturalandrlr.
Tarife fiyatlar, http://ww.tedas.gov.tr adresinden faydalannz.
Elektronik elektrik sayalarnda faturalama sistemi aadaki blok diyagramnda grld gibi
abonede alnan bilgi bilgisayara aktarlyor. Daha sonra bilgi ilem merkezine aktarlan bilgi
faturalanarak aboneye ulatrlyor.
3.2.4. Kartl Sayalar ve Yaps
Deiik enerji kaynaklarna ynelimin srekli olduu srete, tasarruf ciddi bir neme sahiptir.
Dolaysyla retimin ve zellikle tketimin ok dikkatli yaplmas ve insanlarn bu konuda
bilinlendirilmesi gerekmektedir.

Elektromekanik sayalarn fiziki yaplar nedeniyle, bu sayalar zerinde kolaylkla yasad ilemler
yaplarak tketimin doru llp, doru kaydedilmesi mmkn olmamaktadr. Ancak kartl sayalar ile
bu ilemler nlenmektedir. n demeli kullanm tasarlanm elektrik sayalardr. Yani kullanacamz
elektrik tketim miktarnn istendii kadar alnarak karta yklenmesi ile saya zerine taklarak tketim
yaplmasn salayan bir sistemdir. Bu sayata mikroilemci verileri akll karttan okur, zmler, lm
verilerini ve dier saya bilgilerini silinmeyen hafzasna kaydeder, sayaca yaplan illegal giriimleri
gsterir ve kaydeder, lmleri ve dier verileri karta transfer eder, LCD nin almasn dzenler,
devre kesiciyi ve kornay kontrol eder. Dhili gerek zaman saati 7'den fazla tarife ve 4 liste tarife
kullanm salar ve kullanm zaman kaydn tutar.

Datm irketleri sayalarn okunmasndan tahsilata kadar geen sreyi en aza indirgeyecek alt
sistemleri mutlaka ynetim sistemlerine dhil etmek istemektedirler. Bylece yllk iletme masraflarn
azaltmak, tahsilt gvence altna alp bugnk tahsilt sresini de ksaltarak finansal kayplarn en
aza indirgemeyi istemektedirler. Kartl sayalar tahsilat ve okuma problemini ortadan kaldrmaktadr.
Genel Faydalar
oklu tarife uygulamalar ile tketiciyi ynlendirir.
Bilinli tketici oluumuna katk salar.
Daha hzl ve doru veri okuma olana sunar.
ebeke problemlerini daha hzl bir ekilde fark etme ve dzeltme olana salar.
Saya okuyucularnn sayaca kadar gitmesi gerekmez.
Otomatik bir ekilde, hzl ve salkl veri okunmas ve kaydedilmesi salanr.
Elektromekanik lm yerine daha hassas ve gvenilir olan elektronik lm yaplr.
Sayacn hafzasna kaydettii verilerden yararlanarak, sayalara yasa d mdahaleleri tespit
etmede kolaylk salar. Bu tr mdahalelerin en aza inmesini salar.
 Salkl veri tabanlarnn oluturulabilmesiyle, tketimin periyodik bir ekilde bireysel ve toplam
olarak izlenebilmesi ve ileriye dnk planlarn salkl bir ekilde yaplabilmesine olanak tanr.
ebeke problemlerinin analizi daha hzl ve salkl bir ekilde yaplr.
Saya okuma ve faturalandrma ilemlerinde hatalarn ortadan kaldrlmas ile zaman ve
personel tasarrufu salar.
Yasa d kullanmlarn en aza indirgenmesiyle gelir art salanr.
Kredili veya n demeli satlarla, nakit aknn dzenlenmesini salar.
Saya okuyucularn bana gelebilecek olas aksilikler sz konusu deildir.
Mteri hizmetleri kalitesinde art salar.
3.3. Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii
Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmeliini www.tedas.gov.tr (Trkiye Elektrik Datm A..) internet
adresinden inceleyiniz. Elektrik sayalar ile ilgili ksmlar arkadalarnzla tartnz.
3.4. Elektrik Tarifeleri Ynetmelii
Elektrik Tarifeleri Ynetmeliinden ilgili maddeler aada verilmitir. Daha fazla bilgi
iin www.epdk.gov.tr(Enerji piyasas Dzenleme Kurumu) internet adresinden aratrabilirsiniz.
Kartl Elektrik Sayac
Madde 16 -Kartl elektrik sayac takan aboneden gvence bedeli alnmaz. Eski sayacn kartl sayala
deitiren abonenin teekkl veya irkette bulunan gvence bedeli 19. madde hkmlerine gre ve
kartl sayacn takld gn, 15. maddenin B bendinde belirlenen esaslara gre iade edilir.
Saya Bakm ve Ayar Bedeli
Madde 18 -Sayacn her trl bakmyla kanun ve tzkler gereince zamannda ayarlanmas teekkl
veya irkete yaplacaktr. Abonenin kendi sayacnn bakm ve ayar gideri kendisine ait olacaktr.
Demandmetreli (En Byk G Gstergeli) Saya
Madde 30 -(Deiik: R.G.: 14.08.1996/22727`de Yaymlanan Ynetmelik.) 30 kW (dahil) ve daha
byk glerde ift terimli tarifeden szleme yaparak elektrik enerjisi alan aboneler ekilen en byk
gcn belirlenebilmesi iin demantmetreli saya tesis edecektir. Bu dzen mhrlenerek koruma
altnda bulundurulur. Her ayn belli bir gnnde taraflarn sorumlular o ay iinde tketilen en byk
gc kaydederek, ibreyi sfra getirir ve sayac tekrar mhrlediklerini bir tutanak ile tespit ederler.
Tespit tarihinde abonenin saya mahallinde bulunmamas durumunda, teekkl veya irket
elemanlarnn imzasyla dzenlenecek tutanak geerli olur.
Saya ve Aletlerin Konulaca Yerler, Teekkl veya irket Elemannn Bu Yerlere Girebilmesi
Madde 32 -Sayalar ve 29uncu maddede ad geen aletler, onayl projesinde belirtilen ve kolayca
okunabilecek yere monte edilir ve uygun bir ekilde kolon araclyla balant hattna balanarak,
gerekli yerler teekkl veya irket tarafndan mhrlenir.
(Deiik fkra: R.G.: 13.07.1999/23754`de Yaymlanan Ynetmelik, m.10) Fotorafl kimlik belgesi
tayan teekkl veya irket eleman, mesai saatleri iinde abonenin elektrikli l aleti ve sayacnn
bulunduu yerlere kadar girip, bunlar kontrol eder, onarr, deitirir veya iptal eder. Ancak kaak
ihbarlarnda mesai saati iinde olma koulu aranmaz. Bu ilemlerin yaplmas durumunda aboneyle
teekkl veya irket eleman tarafndan tutanak dzenlenir. Buna engel olunduunda durum bir yazyla
aboneye bildirilir. Bu yazya abone 1 (bir) hafta iinde cevap vermediinde teekkl veya irket elektrik
enerjisini kesmekte serbest olup, elektrik enerjisi kesilmesi nedeniyle meydana gelebilecek zarar ve
ziyandan sorumlu deildir.
Saya Yerinin Deitirilmesi
Madde 33 -Saya yeri, sayacn yerine konulmasndan sonra abonenin yazl istei teekkl veya
irketin kabul zerine, btn giderleri abone tarafndan karlanarak deitirilir.
Sayacn Kayt Deerinin Kontrol
Madde 34 -Teekkl veya irket, sayacn kaydettii elektrik enerjisi miktarn doruluu asndan
istedii zaman kontrol edebilir. Saya bozulduunda veya doruluundan phe edildiinde, yerine
geici olarak baka saya takmak kouluyla teekkl veya irket arzal sayac skmeye, onarmaya ve
ayar edildikten sonra yerine takmaya yetkilidir. Kontrol sayac kullanldnda tesisat teekkl veya
irkete eski durumuna getirilecektir.
Abonenin Saya Muayene stei
Madde 35 -Abone, gideri kendisine ait olmak zere sayacnn kontroln yazl olarak isteyebilir.
Sanayi ve Ticaret Bakanl`nn ller ve Ayar Tekilatnca belirlenen kontrol ve ayar creti
aboneden makbuz karlnda pein olarak tahsil edilir. Sklen saya, teekkl veya irket
tarafndan yerine baka bir saya taklarak kontrole gnderilir. Kontrol sonucunda sayacn Sanayi ve
Ticaret Bakanl ller ve Ayar Tekilatnca belirlenen hata pay ierisinde alt anlalrsa
aboneden pein alnan kontrol creti geri verilmez.
Sayacn hata paynn stnde alt tespit edilirse aboneden pein alnan kontrol creti geri
verilecei gibi, sayacn kontrol edilip yerine takldktan sonraki 2 (iki) dnem ierisinde kaydedecei
deer esas alnarak, abonenin itirazna neden olan fatura dneminden balanarak gerekli dzeltme
yaplr. Bundan nceki dnem tketimlerinde bir deiiklik yaplmaz.
Sayacn Durmas
Madde 36 -Herhangi bir nedenle saya tmyle duracak olursa veya takldndan beri hi deer
kaydetmemi ise, bu dnemde tketilen elektrik enerjisi, saya durmadan nceki ve saya alr
duruma getirildikten sonraki iki fatura dnemi ortalamas esas alnarak hesaplanr.
Sayacn Sklmesi
Madde 37 -Szlemesi hangi nedenle iptal edilmi olursa olsun, szlemenin iptal ilemi esnasnda
endeks tespit protokol dzenlenir. Abonenin, teekkl veya irket ile olan btn hesaplarnn
tasfiyesinden sonra saya aboneye teslim edilir. Saya, teekkl veya irket tarafndan sklmesi
esnasnda, kullanlamaz duruma getirildiinde bedeli, szlemenin iptal tarihindeki rayi bedel
zerinden aboneye derhal denir. Szlemenin iptalinden sonra 6 (alt) ay ierisinde alnmayan saya,
teekkl veya irket mlkiyetine geer.
Saya Kaydnn Okunmas ve Faturalama Esas
Madde 38 -Teekkl ve irket eleman, faturalama dnemlerinde abone sayacnn kaydettii deeri
mahallinde ve zamannda okuyarak faturalamaya esas olacak ekilde kayda geirir. Sayacn kaydettii
deerle bir nceki okumadaki deerinin fark o dnemdeki tketimi verir. Faturalama dnemi iinde
deitirilen sayacn kaydettii tketim de ayrca gz nne alnr.
Madde 55 -Tarife Snflar
Tek terimli ve ift terimli tarife olmak zere iki tarife snf kullanlacaktr.
A -(Deiik bent: R.G.: 09.09.2000/24165 Mk.`de Yaymlanan Ynetmelik, m.2) Tek Terimli Tarife: Tek
terimli tarifeden enerji alan aboneler, fatura bana bir g bedeli der. Bu bedeller, her yl gnn
ekonomik koullar gznne alnarak, Teekkl Ynetim Kurulunca belirlenir.
a) steyen abonenin, teekkl veya irkete mracaat halinde gndz, gece ve puant (elektrik enerjisi
tketiminin en yksek olduu dnem) dnemlerinde ayr tarifeler uygulanr.
b) Tek terimli tarifeden enerji alacak ve gndz, gece ve puant dnemlerinde ayr tarifeler uygulanacak
olan abonenin sayac, kendisi tarafndan veya istemesi halinde teekkl veya irket tarafndan bedeli
karlnda salanacak ve cretsiz monte edilecektir. Uygulama sayacn takld tarihten itibaren
geerli olacaktr.
c) Enerji tarifelerinin uygulanmas bakmndan:
Puant Dnemi: Saat 17.00-22.00
Gece Dnemi: Saat 22.00-06.00
Gndz Dnemi: Saat 06.00-17.00 arasndaki dnemdir.
d) Bu uygulamann, tek terimli tarifeye tabi olan abone gruplarndan hangileri iin geerli olaca
Bakanlka belirlenecektir.
B -ift Terimli Tarife: Abonenin, grubuna bal olarak tkettii aktif enerjiye ve gce (kW) ift terimli
tarife uygulanr.
a) ift terimli tarifeden elektrik enerjisi alacak abone, maksimum gc lmek zere demandmetreli
(en byk g gstergeli) saya monte etmek zorundadr. Bu saya abonenin istemesi durumunda
teekkl veya irket tarafndan bedeli karlnda salanacak ve monte edilecektir.
b) Puant tarifesi iin gerekli olan kadranl, kumanda saatli ve demandmetreli saya, teekkl veya
irket tarafndan bedeli karl temin ve monte edilecektir. Uygulama sayacn takld tarihten
balayarak geerli olacaktr.
c) Puant abonesine; gndz, gece ve puant dnemlerinde ayr tarifeler uygulanr.
d) ift terimli tarifeden enerji alan ve szleme gc 0.7 MW (dahil) ve daha fazla olan aboneye puant
tarifesi uygulanacaktr.
e) Ancak ift terimli tarifeden enerji alan ve szleme gc 0.7 MW`n altnda olan abonelere de, talep
etmeleri halinde; gerekli l sistemini kurmalar kouluyla puant tarifesi uygulanr.
f) Enerji tarifelerinin uygulanmas bakmndan;
Puant dnemi: Saat 17.00-22.00
Gece dnemi: Saat 22.00-06.00
Gndz Dnemi: Saat 06.00-17.00 arasndaki dnemdir.
g) (Ek bent: R.G.: 02.12.1995/22481`de Yaymlanan Ynetmelik; Deiik: R.G.: 23.12.1995/22502`de
Yaymlanan Ynetmelik.) Endksiyon ve Ark Ocakl abonelerin, gerekli lme dzenini salamalar
durumunda cumartesi ve pazar gnlerinde tketecekleri elektrik enerjisine gece dnemi tarifesi (22.00-
06.00) uygulanr.
3.5. Elektrik Piyasasnda Kullanlacak Sayalar Hakknda Tebli
Elektrik piyasasnda kullanlacak sayalar hakknda tebli iin www.epdk.gov.tr (Enerji piyasas
Dzenleme Kurumu) internet sayfasnda yaynlanmaktadr. Tebliin tamamn ilgili internet adresinden
inceleyebilirisiniz.
Tebli genel hatlar ile aada verilmitir.
Madde 2-Elektrik piyasasnda; Trk Standardlar Enstits veya IEC standardlarna uygun, T.C.
Sanayi ve Ticaret Bakanl Tip ve Sistem Onay belgesine sahip sayalar kullanlr.
Madde 4-Tketici Sayalar
Tketicilere tesis edilecek sayalar aada belirtilen ortak zellikleri tar.
Elektronik ve hafta ii, cumartesi ve pazar gnleri iin ayr ayr da programlanabilen,
Takvime bal tketimlerin tespit edilmesi, ok zamanl tarifelerin uygulanmas ve dier ilemlerin
zaman baznda deerlendirilmesini salayacak nitelikte gerek zaman saatine sahip.
En az drt ayr tarife diliminde bir gn en az sekiz zaman dilimine blerek lme ve kayt yapabilme
zelliine sahip.
Enerji kesintisi olmasnda dahi kaydedilen bilgileri en az drt ay sre ile saklama kapasitesine sahip.
Tarife ve zaman dilimlerine gre llen enerji miktarlarn gsteren ve bu bilgilerin dardan
okunmas ile programlama ilemlerini gerekletirebilecek haberleme donanmna sahip.
Elektrik enerjisinin kesik olmas halinde (d) bendinde belirtilen bilgilerin gstergeden okunabilmesini
salayan.
Haberleme donanm zerinden eriimde gerek zaman saatinde gerek duyulan dzeltmeleri yapan.
leri saat uygulamasn kendisi yapan.
Pil mr ve zaman saati problemlerini belirten.
Gstergedeki endeks bilgileri ile sembollerin rahatlkla okunabilmesine imkan tanyan.
Gstergedeki aktif enerji endeks bilgilerini; Toplam (T), Gndz (T1), Puant (T2), Gece (T3) ve Yedek
(T4) sembolleri ile gsteren.
Enerji kesik olsa dahi, n kapak ve klemens kapa alma mdahalelerini alglayan, yaplan
mdahaleleri kaydedebilen ve bu bilgilerin haberleme donanm zerinden okunmasna imkan
tanyan eklinde sralanr.
Madde 5-Reaktif enerji tketiminin llmesine ihtiya duyulduu koullarda kullanlacak fazl
sayalarda, 4nc Maddede yer alan zelliklerin yan sra, toplam endktif reaktif tketim bilgileri Ri
ve toplam kapasitif reaktif tketim bilgileri Rc sembolleri ile gsterilir.
Ayrca bu tr sayalarda, iletme esnasnda meydana gelen faz kesilmeleri, akm yn deiiklikleri,
ebekede veya sayata oluabilecek her trl kesinti ve programlama deiiklikleri alglanarak tarih ve
saat bilgileri ile birlikte kaydedilir ve haberleme donanm zerinden okunur.
Bu madde kapsamndaki sayalar iin n kapak veya klemens kapa mdahalesinin alglanmas
zellii istenmez.
Madde 6-Demand lm gerektiren tketicilere tesis edilecek sayalarda, 4 ve 5inci maddelerde
belirtilen zelliklerin yan sra geriye dnk olarak llen en az drt aylk demand lm deerleri
tarih ve saat etiketli olarak hafzada saklanr. stenmesi halinde demand deerleri gstergede ve/veya
haberleme donanm zerinden okunur. Tahakkuka esas demand zellii olan sayalarda, demand
bilgisi oluturma ve sfrlama ilemi, hem mhr altndaki bir buton ile hem de istendiinde haberleme
donanm zerinden yaplr. Demand periyodu on be dakika olup sayalar, demand lm
periyodunun be, on, on be, yirmi, otuz ve altm dakikaya ayarlanabilmesi zelliini tar.
Bu tr sayalarda demand lm deeri gstergede P sembol ile gsterilir.
Bu madde kapsamndaki sayalar iin n kapak veya klemens kapa mdahalesinin alglanmas
zellii istenmez.
Madde 7-l trafolar ile tesis edilen sayalarda 4, 5 ve 6nc maddelerde belirtilen zelliklerin yan
sra, hassasiyet snfna uygun olarak tesis edilecek akm ve/veya gerilim trafolarnn sayalara
balantlarnda olabilecek hatalar, iletme esnasnda meydana gelen faz kesilmeleri ve akm yn
alglanarak tarih ve saat bilgileri ile birlikte kaydedilir ve haberleme donanm zerinden okunur.
Bu tr sayalarn i arpan 1 (bir) olarak programlanr.
Saya veya sayacn tesis edildii lm sisteminde; belirli bir zaman diliminde yk erisinin kaydnn
tutulabilmesini salayacak veri toplama nitesi ve lm sisteminde kaydedilen verilere
eriilebilmesine olanak salayan haberleme donanm bulunur.
Bu madde kapsamndaki sayalar iin n kapak veya klemens kapa mdahalesinin alglanmas
zellii istenmez.
Madde 9-Perakende sat lisans sahibi datm irketlerinden dzenlemeye tabi tarifeler yoluyla
elektrik enerjisi ve/veya kapasite satn alan tketicilerin mevcut sayalarn deitirme zorunluluu
yoktur.
Madde 10-Dengeleme ve Uzlatrma Sisteminin Gerektirdii Haberlemeyi Salayacak Sayalar
retim tesislerinin ebekeye balant noktalarna, datm sistemlerinin iletim ebekesine balant
noktalarna, iletim sistemine dorudan bal tketici tesislerinin ebekeye balant noktalarna ve ithal
ve/veya ihra edilen elektrik enerjisinin lke snrndaki teslim noktalarna asgari zellikleri aada
belirtilen sayalar kapal ve mhrlenebilir tipte panolu olarak tesis edilir.
Elektronik ve programlanabilen
llen enerji ve demand deerlerinin hafzada tutulabilmesini ve belirli bir zaman diliminde yk
erisinin kaydedilebilmesini salayacak veri toplama nitesine sahip
Aktif ve reaktif enerji deerlerini drt kadranda lebilen
faz drt telli, primer sistemin tm fazlarn lebilen
Nominal gerilim beslemesi 3 x 58 / 100 Volt ve nominal akm beslemesi 1 veya 5 Amper olan
Gerek zaman senkronizasyonunu gerekletirebilen
Dahili kimlik numarasna sahip olmas gerekir.
Madde 12-Bir uzlatrma periyodu altm dakika olup, aada belirtilen enerji ve demand lmleri en
az krk gn boyunca, kapasitesi, uzlatrma periyodunun otuz dakikaya ayarlanmas halinde dahi bu
lmleri krk gn boyunca saklayabilecek yeterlilikte olan hafzada saklanr:
Enerji lmleri; bir uzlatrma periyodunda hafzada saklanan aadaki enerji lmleri tarih ve saat
etiketli olarak saya zerinden alnr.
Alnan kWh
Sistemden ekilen kVARh (Endktif)
Sisteme verilen kVARh (Kapasitif)
Verilen kWh
Sisteme verilen kVARh (Endktif)
Sistemden ekilen kVARh (Kapasitif)
Demand lmleri; uzlatrmaya ilikin bir faturalama dneminde aktif enerji iin maksimum demand
am says ve sresi, tarih ve saat etiketli olarak saya zerinden alnr. Maksimum demand deerinin
hesaplanaca demand periyodu on be dakika olup sayalar, demand periyodunun be, on, on be,
yirmi, otuz ve altm dakikaya ayarlanabilmesi zelliini tar.
Madde 13-Saya veya lm sisteminde, kaydedilen verilere eriilebilmesine olanak salayan hata
denetleme zelliine sahip haberleme donanm bulunur.
Madde 14-l trafolar ile tesis edilen sayalar akm trafosu ve gerilim trafosu oranlarna gre
programlanr. Akm ve gerilim trafolarnn sayalara balantlarnda olabilecek hatalar, iletme
esnasnda meydana gelen faz kesilmeleri ve akm yn alglanarak tarih ve saat bilgileri ile birlikte
kaydedilir ve haberleme donanm zerinden okunur.
Madde 15-Bu blmde yer alan sayalarn kullanlaca lme ve iletiim sistemlerine dair usul ve
esaslar, dengeleme ve uzlatrmaya ilikin mevzuat kapsamnda belirlenir.
3.6. Topraklamalar Ynetmelii
Ynetmelii aratrnz ilgili ksmlar arkadalarnzla tartnz. Daha fazla bilgi
iin www.tedas.gov.tr (Trkiye Elektrik Datm A..) internet adresinden aratrabilirsiniz.