ko - ko{q kkk Lk - Lk{q

21
01.
su Mktk{kt kk ytf 9 ykkk nku kue MktkLkku ko fhku.

987
ko
rLk{: Mxuk-1 : Auk (yuf{Lkk) ytfLkk 9 Lke skyu 8 k.
ko fhkLkk rLk{ku Mxuk-2 : 8 Lke ykk suxk 9 kuxk 8 kkA q L k.
1 ke 20 Lkk ko Mxuk-3 : Auu 1 ku.

56
12 11 1 112 1111 121 k.k.: (99)2 = 9801
(9999)2 = 99980001
22 2 2 4 122 12 12 144

99 2
(999)2 = 998001
32 3 3 9 132 13 13 169 ku ytfLke fkuE k MktkLkku ko fhku :
2
4 4 4 16 2
14 14 14 196 rLk{: Mxuk-1 : yuf{Lkk ytfLkku ko fhku
Mxuk-2 : yuf{ yu fLkk ytfLkku kwkfkh fhe
52 5 5 25 152 15 15 225

:
k u L k k

M.
62 6 6 36 162 16 16 256 ku kk fhk (u e nku kku W{uhe)
7 2 7 7 49 17 2 17 17 289 Mxuk-3 : k{ Mkt kLkku ko fhku . (u e

AR.
nku kku W{uhe)
82 8 8 64 182 18 18 324 k.k.: (34) = Mkki k{ yuf{Lkk ytf 4 Lkku ko fhku.
2

92 9 9 81 192 19 19 361 (4)2 = 16 kku 6 {qfk e 1.

102 10 10 100 202 20 20 400

yuf{Lkku ytf 5 nku kue MktkLkku ko fhku :
AG 3 yu 4 Lkku kwkfkh fhe ku kk fhk.
3 4 = 12 yu
IN
yuLkk 2 kk 12 2 = 24
rLk{: knuk 5Lkku ko fhku yu 5 ykkLke Mktk su nku ku
ykkLke e 1 W{uhe 24 + 1 = 25
NDH

MktkLku kuLkk kAeLkk {Lke Mktk Mkkku kwe. 25 {ktke 5 {qfk e 2

k.k.: (i) (25)2 = 3 Lkku ko fhku.
Mkki k{ 5 Lkku ko fhku (5)2 25 (3)2 = 9 e 2 W{uhe 9 + 2 = 11
, GA

2 Lkku kwkfkh kuLkk kAe ykke Mktk Mkkku fhku. skk : 1156
2 3 6 (67) 2 7 7 49 9 (4 e)
EMY

skk : 625
6 7 42 2 84 4 88 8 (8 e)
(ii) (35)2 (5)2 25 62 36 8 44
3 4 12 skk : 4489
AD

skk : 1225 su Mktk{kt Auu 0 ykke nku kue MktkLkku ko fhku.

rLk{: 0 (qL) rMkkLke MktkLkku ko fhku yu suxk 0
AC

2 2
(iii) (15) (5) 25
nku kuxk zk fhe k.
1 2 2 k.k.:(70)2 4900, (30)2 900, (20)2 400
AND

skk : 225 kt r[LnT ke MktkLkku ko fhku :

su Mktk{kt kk ytf 1 ykkk nku kue MktkLkku ko fhku: rLk{: ykku MktkLkwt kt r[LnT qe sE MktkLkku ko
rLk{: suxk 1 nku kuxe s Mktk knuk [zkk {{kt e fhku kAe kt r[LnT kAe suxe Mktk nku kuLke
N

yu Auu su ytf yku khke kuxe s Mktk Wkhkk zk Mktk hnu ku heku kAe kt r[LnT {qfwt.
EK A

{{kt e. k.k.: (i) (3.2) 2 (32)2 1024

k.k.: (11)2 121 1 Mktk Au kku 2 Mktk kAe r[LnT {qfwt.

(111)2 12321 skk : 10.24

VIV

(ii) (0.07)2 = 0.0049

2
(1111) 1234321
1
 21
(iii) (0.17)2 = 0.0289 ytf 9 yu 32 9 kk.
ko {q 1849 43 kk

987
fkuEk kqoko MktkLkwt ko{q Lkefe fu Au.
(6) Auu kufe Mktk{kt wL ykke nku kuLkwt ko{q kuk {kxu
kqoko : ykkue Mktk u fkuE MktkLkku ko nku kku ku Mktk
wL rMkkLke MktkLkwt ko{q kue kuLke kkA {q Mktk{kt
kqoko Au ku{ fnuk
suxk wL nku kuLkkke yzk wL {qfk.
fkuEk MktkLkku yuf{Lkku ytf 2, 3, 7 fu 8 nku kku ku Mktk kqoko

56
Mktk nku s Lkrn. k.k.: 4900 49 7 4900 70
fkuE MktkLkk yuf{Lkk MkkLk{kt qL nku khtkw fLkk MkkLk{kt

99 2
42250000 4225 65
qL Lk nku kue Mktk kqo ko Mktk Lk nku.
ko{qLkk rLk{ku : 42250000 6500
(1) 1 ke 400 Mkwe{kt ykke kqoko MktkLkwt ko{q 1 ke 20
(7) kt r[LnTke MktkLkwt ko{q kuk Mkkik{ kt r[LnT

:
Mkwe MktkLkk koLkk ykkhu fhwt.
qe sELku {u MktkLkwt ko{q kuwt khkk ku Mktk{kt

M.
k.k.: 49 7 2 7, 169 132 13, {q Mktk{kt suxe Mktk kt r[LnT kAe nku kuLkkke yze
Mktk kt r[LnT kAe kk ku heku kt r[LnT {qfwt. u

AR.
361 192 19 Mktk qxke nku kku ykk wL {qfe fk.
(2) suLku Auu 25 ykkkt nku kue MktkLkwt ko{q kuk 25Lke
k.k.: 0.0009
ykkLke Mktk fE ku {ef MktkLkku kwkfkh Au ku kue
ku{ktke LkkLke Mktk e kuLke kkA 5 k. AG 9 3 0.0009 0.03
IN
k.k.: 5625 {kt 56 7 8 kk 5625 75 Lk :
NDH

1225 {kt 12 3 4 kk 1225 35 Lk yuxu ku MktkLkku k k kwkfkh.

(3) 1 ke Y fhe [zkk {{kt khkk Wkhkk {{kt 1 MkweLke k.k.: 13 111 1
Mktk ykke nku kuwt ko{q kuk suxe [Zkk {{kt Mktk 23 2 2 2 8
nku kuxk 1 kuLkwt ko{q kk.
, GA

33 3 3 3 27 43 4 4 4 64
k.k.: 12321 111, 123454321 11,111
53 5 5 5 125 63 6 6 6 216
(4) su Mktk{kt k{ y{wf ytf 9 nku khkk 8 nku, 8Lke
EMY

ykk suxk ytf 9 nku kuxe 8 Lke kkA 0 nku kkk Auu 73 7 7 7 343 83 8 8 8 512
1 ytf u nku kue MktkLkwt ko{q kuk suxk ytf 9 93 9 9 9 729 103 10 10 10 1000
nku kuxkke 1 khu 9 {qfkke kuLkwt ko{q {u Au.
113 11 11 11 1331
AD

k.k.: 998001 999, 9801 99

Lk{q :
(5) [kh yktfzkLke fkuEk MktkLkwt ko{q kuwt.
Lk{q yuxu yue Mktk fu su [kuMk MktkLkku k k kwkfkhke
AC

Mxuk-1: ykku Mktk 10 Lkk kwktf (10, 20, 30, 40, ...)
{ktke fE MktkLkk ko kAe yku ku kuwt. kLku nku kku ku [kuMk MktkLku ku MktkLkwt {q fnu Au.
Mxuk-2: ku 10 Lkk kwktfLke Mktk{kt 5 W{uhe kuLkku ko fhku k.k.: 343 {kt 343 yu 7 Lku k k kwkke kLkke Mktk Au.
AND

u ko {q-Mktkke ykuAku nku kku kuLkkke {kuxe

343 Lkwt {q 7 kk.
Mktk nkuE fu kkk ko {qMktkke khu nku
rLk{-1: 1 ke 1331 [uLke fkuEk MktkLkwt {q 1 ke 11Lkkt
kku kuLkkke LkkLke Mktk nku fu.
N

Mxuk-3: {q MktkLkk yuf{Lkk ytfLkk ykkhu kuLkwt ko{q LkLku ykkhu fkZe fk.
EK A

Lke fhwt. rLk{-2: 1331 kAe fkuEk MktkLkwt Lk{q fkZkLke hek:

k.k.: k.k.: 3 19683

1849 yu 402 1600 kAe ykke
Mxuk-1: yuf{Lkku ytf (3) yu 1 ke 10{ktke fE MktkLkk LkLkku
Mktk Au. khkk 452 2025 yu
VIV

yuf{Lkku ytf Au ku kue fkZe Lk{q{kt ku yuf{Lkku ytf

1849 ke {kuxe Mktk nku kke 1849Lkwt
ko{q 45 ke ykuAwt kk. 1849Lkku Auku
2
 ku (73 = 343{kt yuf{Lkku ytf 3 Au {kxu Lk{q{kt

21
yuf{Lkku ytf 7 kk) 10 25 108 169
Mxuk-2: Auk k yktfzk (683) rMkkLke Mktk (19) yu 1 ke

987
10{kt fE MktkLkk Lk kAe ykke Mktk Au ku kue
10 25 108 13
(19 yu 23 = 8 kAe ykke Mktk Au.)
10 25 121
fLkk ytf khefu ku Mktk (2) e.

56
3 19683 27 kk. 10 25 11

99 2
3
4096 16, 3 79507 43, 3 9261 21 10 36
10 6
uxeMkLkk kkyku :
16
6084 Lkwt ko{q kuku :

:
1.

M.
4
= 6084 = 78
625 28 11

AR.
2. 248 51 169 (?) 7. (?)
22 25 196

248 51 13 25 28 11
5
248 64 AG 22 5 14
IN
225 25 16
248 8 8. (?)
729 144 81
NDH

256
15 5 4

16 27 12 9
, GA

9 15 12 27 5 4
3. 1 Lke f{k kuku.
16 27 12 9
EMY

25 5 45 9 5

16 4 27 12 4 16

0.289 9.5 0.0085 18.9

AD

4. 0.00121 9. Lkwt Mkkwt Yk ykkku.

0.0017 1.9 0.021

289 100000 17 170 5 95 10000 85 10 189 1000

AC

10 15
121 1000 11 11 11 10 17 10000 19 10 21

1 5 5 9 100
AND

5. 110
4 5 310

441 21 10 1 150
N

2
ykk 10.5
4 2
EK A

0.204 42
10. (?)
0.07 3.4
6. 10 25 108 154 225
204 100 10
42
VIV

1000 7 34
10 25 108 154 15
6 6
3
 21
6 70

987
80 112 3 12 2 21
11. (?) 16. (?)
45 63 2 28 98

16 5 16 7 3 43 2 7 3

56
9 5 9 7 2 74 49 2

3 2 3 7 2

99 2
4 54 7

3 5 3 7 22 7 2 73

21 2
4 5 7

:
47
3 5 7

M.
3

4 2 2

AR.

3
(a 2)(b 3)
1.33 17. a b c nku kku
c 1
12. 0.00004761 ______ AG 6 15 3 Lke f{k kuku.
IN
0.0069 (a 2)(b 3)

NDH

c 1
13. 0.01 0.0064 _______
(6 2)(15 3)
0.01 0.08
3 1
, GA

0.09
8 18
0.3
4
EMY

24 216 36
14.
96
6
6 4 36 6 x y x y xy kku 6 24 (?)
AD

18.
16 6
x y x y xy
AC

2 6 6 6
6 24 6 24
4 6
30 144
AND

8 6 30 12

4 6
42
N

2
19. u y 5 kku 10 y y 3 y 2 (?)
EK A

15. 50 98 _____
10 (5) (5)3 (5)2
25 2 49 2
5 2 7 2 50 125 25
VIV

35 2

50 100
4
 21
500 x 68
23. 0.0009 Lkwt ko{q kuku.

987
5 10
20. u 5 2.236 kku 2 5 125 (?)
0.03

5 10
125 24. 41 21 19 9

56
2 5

5 5 2 41 21 19 3

99 2
25 5
2 5
41 21 16
1
5 2 5

:
2 41 21 4

M.
1 41 5
5 3
2

AR.
36
1 6
5 6
2

5(3.5) AG
25. 176 2401
IN
2.236 3.5 176 49
NDH

7.826 225

x 13 15
21. u 1 144 12 kku x ________
26. 0.16 Lkwt ko{q kuku.
, GA

x 13 0.16
1
144 12
0.4
EMY

x 169
ktLku kksw ko fhkk 1 27. 0.000441
144 144
x 169 0.021
1
AD

144 144
28. 0.01 0.81 1.21 0.0009 (?)
169 144

AC

144 0.1 0.9 1.1 0.03

x 25 2.13

AND

144 144
29. 0.0025 2.25 0.0001 (?)
x 25
0.05 1.5 0.01
N

52 169 0.00075
22. kku x (?)
EK A

x 289
3.61
52 13 30. (?)
0.0169
x 17
VIV

17 52 1.9 19
x 14.61
13 0.13 1.3
5
 21
48.4
____
35. 2 27 75 12 (?)
31.
0.289

987
23 3 5 3 2 3
484 1000 6 3 3 3

10 289 3(3)

56
22 10 3 3

17

99 2
36. 12 18 _____
220
4 3 9 2
17

:
2 3 3 2

M.
0.81 4.84
32. ______ 37. 2 1.414 kku 8 2 32 3 128 4 50 (?)
0.0064 6.25

AR.
4 2 2 16 2 3 64 2 4 25 2
81 484 10000 100
2 2 8 2 24 2 20 2
100 100 64 625

9 22 10 AG 30 2 24 2
IN
6 2
8 25
6 1.414
NDH

45 22 8.484

100
5
38. u 15 3.88 kku 3 (?)
990
, GA

100
5 5 3
(yt yLku AuLke MktkLku 3 zu kwkkt)
9.9 3 3 3
EMY

9.5 0.085 15

33. ______ 9
0.0017 0.19
AD

15

95 85 10000 100 3

10 1000 17 19
AC

3.88

5 5 100 3
AND

5 10 1.29

50 39. 5 yktfzkLke {kuxk{kt {kuxe kqo ko MktkLkwt ko{q ...... kk.

316
N

0.16
34. Lke f{k kuku.
0.4
EK A

(?) 162
40.
0.4 128 (?)

0.4
VIV

1 x 9 2

8 2 x

6
 21
x2 8 2 9 2 18 14 x 84 84
72(2) 84 84

987
x x 28
18 14
x 2 144

x 12 (?) 54
43.
169 39

56
41. 1780 Lku LkkLkk{kt LkkLke fE Mktk zu kwkke ku kqoko kLku
?
x 54

99 2
= 178 10
13 39
89 2 5 2
54 13
(89 2 2 5) 5 89 892 22 52 x

:
39

M.
89 5 zu kwkk Mktk kqo ko kLku.
x 18
42. u 18 14 x 84 kku x (?) ktLku kksw ko fhkkt,

AR.
18 14 x 84 ktLku kksw ko fhkkt, 2
x (18)2
2
18 14 x (84)2
AG x 324
IN
u xeMkLkk kk 10. Lke[uLkk{ktke fR Mktk yL k MktkykuLke swe kzu Au ?
NDH

1. 1 ke 100 [u fuxe kqoko Mktk {u ? (y) 529 (k) 576 (f) 625 (z) 636
(y) 8 (k) 9 (f) 10 (z) 11 11. 3
64000 ..........
2. 0.01 + 0.81 + 1.21 + 0.0009 = ........ (y) 40 (k) 44 (f) 5 (z) 4
, GA

(y) 2.13 (k) 2.03 (f) 2.1 (z) 2.11

12. 64 Lkk Lk{qLkwt ko{q skku.
3
3. 175616 ............. (y) 8 (k) 4 (f) 2 (z) 1
EMY

(y) 62 (k) 56 (f) 46 (z) 66

13. (53)2 ....................
4. 81 Lkk ko{qLkwt ko{q wt kk Au ?
(y) 2880 (k) 2809 (f) 2870 (z) 2813
(y) 9 (k) 3 (f) 27 (z) 18
3
14. 832
5. (3.9) .............
AD

(y) 7889 (k) 4889 (f) 6889 (z) 6489

(y) 59.319 (k) 49.320
(f) 39.319 (z) 29.319 1
AC

15. 14
16
6. (52)3 ...........
(y) 2.40608 (k) 1.40.608 1 3 1 1
AND

(y) 4 (k) 3 (f) 3 (z) 2

(f) 1.20.608 (z) 1.30.608 4 4 4 4
7. 1 yLku 100 MktkLke [u fux e kqoLk Mktkyku yku ?
N

(y) 5 (k) 2 (f) 3 (z) 4

: skkku :
EK A

8. rMktkk Mktk kuku : 8, 64, 125, 216, 49

(1) (y) 8 (2) (y) 2.13 (3) (k) 56 (4) (k) 3 (5) (y)
(y) 125 (k) 216 (f) 64 (z) 49
59.319 (6) (k) 1.40.608 (7) (f) 3 (8) (z) 49 (9) (z) 0
9. Lke[uLkk{ktke ku ytf kqoko MktkLkku yuf{ nkuR fu ?
yLku 9 ktLku (10) (z) 636 (11) (y) 40 (12) (f) 2 (13) (k)
VIV

(y) {kk 0 (k) {kk 8

3
(f) {kk 9 (z) 0 yLku 9 ktLku 2809 (14) (f) 6889 (15) (k) 3 4