Pamela Drucberman

ng v tr s I sch bn chy trn Sunday Times

V. '
 Tr emPhp khng nm thc
n
hi con gi ti c 18 thng tui, chng ti v ti quyt nh cho b i cng trong

K mt k ngh h ngn. Chng ti chn mt th trn ven b bin, cch nh vi gi

i tu v khng qun dn i dn li khch sn chun b cho mnh mt phng c
ging ci cho em b.

Chng ti dng ba sng khch sn. Nhng ba tra v ti chng ti n nhng

nh hng hi sn nh quanh bn cng. Chng ti nhanh chng pht hin rng hai ba n
nh hng mt ngy b mt a tr mi chp chng bin thnh a ngc. Bean rt li
n, n ch n mt mu bnh m v nhm nhp mt vi mn rn. Sau , n ch thch nghch
ngm v ph phch. Ch vi pht sau, b bt u lm l mui v x tan nt my gi
ng, giy n... Ri b i nhy khi ci gh cao ca mnh c th chy quanh nh hng
v lao rm rp v pha bn cng.

Phong chm ca chng ti l kt thc ba n tht nhanh. Chng ti gi mn trong lc

n nh ch ngi, ri nn n ngi phc v mang nhanh ra mt t bnh m v mang tt c
n ca chng ti, c mn khai v v cc mn chnh, ra cng mt lc. Trong khi chng ti
n my ming c th ti phi m bo l Bean khng b ngi phc v phi hay lc mt
ngoi bin. Ri chng ti i li. VI y ny, chng ti li mt khon tin boa ln n
b cho c mt chin trng ton nhng giy n b x v mn mc tung te quanh bn.

Trn ng v khch sn, ti th s khng bao gi i du lch, vui choi, thm ch

cng khng mun c thm bt k a con no na. K ngh ny cng cho ti thy c
rng, cuc sng vui v, thoi mi ca v chng ti cch 18 thng vnh vin bin mt.

Sau vi ba n ti nh hng, ti nhn ra rng cc gia nh Php quanh mnh khng kh

s nh chng ti. Tht k l, h vn c tn hng k ngh theo ng ngha d h c con
nh. L tr con Php tm tui nh Bean ngi ngoan ngon trn gh, i thc n c bung
ln, chng n c, thm ch n c rau. Khng c ting la ht hay khc m nheo. Tt c mi
ngi u thng thc mn n ca mnh. V cng khng c mnh vn no vong vi xung
quanh bn ca h.

D sng Php vi nm, nhng ti vn khng th gii thch c iu ny. Trong

tnh cnh khn kh ca chng ti, d khng th thay i c, nhng ti vn ngh rng
dng nh c mt cch khc. Nhng chnh xc n l g? Liu c phi l ngay t trong gen
di truyn tr em Php ngoan ngon, im tnh hon con chng ta? Liu chng c b d d
hay e da? Chng c phi chu mt trit l nui dy tr lc hu ch thy m khng nghe
ca cha m chng khng?

Mi th dng nh khng nh vy. Nhng a tr Php xung quanh chng ti trng

khng c v g l s hi. Chng rt vui v, hay ni v ham hiu bit. Cha m chng rt tnh
cm v chu o. Dng nh c mt sc mnh gio ha v hnh no trn bn n ca h -
v ti bt u thy nghi ng, iu c trong cuc sng ca h - li khng c trong cuc sng
ca chng ti?

Ti bt u suy ngh v cch dy con ca cc bc cha m ngi Php, v nhn ra rng

mi chuyn khng ch khc bit trong cc ba n. Ti t ra rt nhiu cu hi. V d nh ti
sao trong hng trm ln i choi cng vin, ti cha bao gi thy mt a tr Php no t
ra mt bnh tnh, cu knh, gin d (ngoi tr con ti)? Ti sao nhng ngi bn Php ca
ti khng phi vi vng tt in thoi khi con h i ci g ? Ti sao phng khch ca h
khng bao gi phi by la lit choi, thm ch phi dng lu, lm bp n choi cho l
tr, nh cch m chng ti ang phi tri qua?

V nhiu hon na. Ti sao nhiu tr em M ti gp li c mt ch n ring hoc ch

n nhng thc n dnh ring cho tr, trong khi nhng tr em Php, bn ca con gi ti li
n c c c, rau xanh v n tt c nhng g ngi khc n? Ngoi tr mt khong thi
gian nht nh vo bui chiu, cn tr em Php chng bao gi i n vt.

Ti khng h ngh rng mnh s ngng m phong php lm cha m ca Php. N

khng phi mt iu c bit, nh thi trang hay pho mt Php. Chng c ai ti Paris
vi u vo quan im ca ngi dn noi y v quyn cha m. Ngc li: mt ngi m
M m ti bit Paris pht hong ln khi thy cc b m Php him khi cho con b v
cho a con 4 tui ca mnh ngm ti gi chy quanh.

Vy th lm sao h li cha bao gi ch ra rng c rt nhiu tr em Php bt u ng

xuyn m hai hay ba thng tui? v sao h khng nhc n vic tr em Php khng i
hi s ch thng xuyn ca ngi ln, v rng cc b dng nh c kh nng nghe t
khng m khng b chn nn?

Chng thy ai bun oi hoi g n tt c nhng iu ny. Nhng cng ngy ti cng
thy r cc cha m Php ang to ra c bu khng kh hon ton khc cho cuc sng gia
nh ca mnh. Khi cc gia nh ngi M ti nh ti choi, cha m thng phi dnh rt
nhiu thi gian lm trng ti trong cc cuc ci v gia nhng a con, hoc gip nhng
a con mi chp chng bit i chy loanh quanh trong bp hay ngi xp hnh Lego.
lun c ting khc v ting d dnh. Nhng khi bn b ngi Php ti nh ti, th chng ti
cng ngi ung c ph, cn nhng a con ca h vui v t choi vi nhau.

Cha m Php rt quan tm ti con ci. Nhng h khng qu lo lng v tnh trng sc
khe ca con mnh. Cch nhn nhn im tnh ny gip h lm tt hon trong vic thit lp
nhng gii hn cho tr cng nh trong vic trao cho tr quyn t ch.

Ti Php, ti nhn thy mt kiu nui dy tr hon ton khc M. S t m ca mt

nh bo cng vi s tuyt vng ca mt ngi m kch thch ti vo cuc. Vo cui k
ngh kinh khng ca mnh, ti quyt nh tm hiu xem u l iu khc bit ca cc bc
cha m Php? Ti sao tr em Php khng nm thc n? Ti sao cc bc cha m Php li
khng phi l nhng bc cha m hay la ht? Sc mnh gio ha, v hnh trong tay cc bc
cha m Php l g? Ti c th thay i v p dng n cho nhng a con ca mnh khng?

Ti nhn ra s khc bit qua mt nghin cu do mt nh kinh t hc thc hin ti

Princeton. Nghin cu ny so snh kinh nghim chm sc tr ca cc b m c hon cnh
tng t nhau ti hai thnh ph Columbus (M) v Rennes (Php). Kt qu cho bit vic
chm sc con ci khin cc b m M mt mi hon gp hai ln so vi cc b m Php. S
khc bit ny ti quan st khi n Paris v trong ln tr li M: c mt cch g khin
vic nui dy con ca cha m Php vt v v th v hon.

Ti tin chc rng nhng b mt trong vic nui dy con ca cha m Php ang n giu
trong nhng iu rt on gin, ch c iu trc khng ai nhn ra. Ti bt u mt
cun s ghi chp vo ti v lun mang theo khi i ra ngoi. Tt c nhng ln ti bc s
khm bnh, i n ti, vui choi u tr thnh c hi ti quan st cc hnh ng ca cha
m Php v tm ra u l quy lut bt thnh vn m h ang p dng.

Ban u rt kh ni. Cha m Php dng nh rt dung ha gia hai thi cc va cc

k nghim khc va ht sc d di. C thm vn h th cng khng rt ra c g. Hu ht
nhng bc cha m m ti ni chuyn u khng nh rng h khng lm bt c iu g c
bit.

Qua nhiu nm v sau khi sinh hai a con ti Paris, ti ln ra nhng manh mi.

Ti tm c nhng cun sch v nui dy con. Ti phng vn nhiu bc cha m v cc

chuyn gia. Thm ch ti cn nghe ln nhiu ngi trong khi i siu th. Rt cuc, ti ngh
mnh khm ph ra iu khc bit ca cha m Php trong nui dy con ci.

Khi ti ni cc bc cha m Php l ti ang ni mt cch khi qut, ch tht ra mi

ngi mi khc. Hu ht cc cha m m ti gp h u sng ti Paris v vng ngoi Paris,
h u c trnh i hc, c cng vic chuyn mn v c mc thu nhp trn mc thu nhp
trung bnh ca ngi Php. Ti ang so snh h vi cc bc cha m M.

Mc d vy, khi ti i vng quanh nc Php, ti thy rng quan im c bn ca

nhng ngi Paris trung lu v cch khuyn khch tr kh ging vi quan im ca nhng
bc cha m thuc tng lp lao ng sng ti cc tnh l nc Php. Thc vy, ti thy rng
trong khi cc bc cha m Php c l khng bit chnh xc iu h ang lm, nhng dng
nh tt c h u lm nhng iu t nhiu tng t nhau. Cc lut s kh gi, cc nhn
vin chm sc ti cc trung tm, cc gio vin trng cng hay nhng c gi tng trch
mc ti trong cng vin, tt c h u ni v nhng nguyn tc c bn ging nhau. Dng
nh h ang thc hnh tt c nhng iu c vit trong cc cun sch v tr em Php
v nhng tp ch dnh cho cha m m ti c. Ti nhanh chng nhn ra rng vic c mt
a tr trong cc gia nh Php khng ph thuc vo vic la chn mt trit l nui dy
con. Tt c mi ngi u t nhiu c nhng nguyn tc c bn.

Ti sao li l Php? Chc chn ti khng c mt s thin v, ng h Php. Ngc li, ti

cn khng chc rng ti thch sng y. Nhng kiu nui dy con ca ngi Php li l
bc tranh lm nn hon ho cho nhng vn hin ti trong cch nui dy con ca ngi
M. Cc bc cha m ngi Paris rt ho hng khi ni v con ci mnh, ch ra nhng t cht
bm sinh ca chng, c rt nhiu sch v tr em. H dy con choi tennis, cho con tham gia
cc lp hc v v a chng i tham quan cc bo tng.

Tuy nhin, ngi Php bit cch nui dy con nn h khng cm thy b p lc. H cho
rng cha m khng nht thit lc no cng phi k k i theo chm sc, phc v con mnh
v cha m khng cn c cm gic ti li v iu . Vi ti, tt c mi bui ti l dnh cho
gia nh, mt b m ngi Php ni vi ti. Con gi ti c th vi chng ti nu con b
mun, nhng l thi gian dnh cho ngi ln. Cc cha m Php u mun choi vi con
mnh, nhng khng phi trong tt c mi thi gian. Trong khi nhng a tr M mi chp
chng bit i c cha m thu gia s v dy c th khi nhng a tr Php ch hc
i.

Ti Php c tt c cc loi dch v cng c th m bo rng vic nui mt a tr s

khng khin cc bc cha m qu cng thng, mt mi. Ph huynh khng phi ng tin hc
ph cho tr i hc mu gio, khng phi lo lng v bo him sc khe hay tin hc ph sau
ny. Rt nhiu ngi c nhn tin mt hng thng - c trc tip gi vo ti khon
ngn hng ca h - ch phc v cho vic chm nui tr.

Nhng nhng dch v cng cng khng gii thch c s khc bit ca cha m
Php m ti chng kin. Ngi Php dng nh c c mt khun kh hon ton khc
nui dy tr. Khi ti hi cc cha m Php h rn luyn nhng a tr ca mnh nh
th no, th phi mt t giy bi ri h mi hiu iu ti hi. , bn mun ni rng chng
ti gio dc nhng a tr ca mnh ra sao ? H hi. Rn luyn, ti sm nhn ra
rng t qu hn hp, ch l mt loi him khi-c dng ch s trng pht. Trong khi
gio dc (khng theo ngha phi n trng hc) li l iu g m cc cha m Php
hnh dung v chnh bn thn h khi nui dy con tr.

Trong nhiu nm nay, c rt nhiu bi vit tuyn truyn v phong php nui dy con
kiu M hin thi. C hng t cun sch cung cp cho ngi M v nhng l thuyt c
th tr thnh nhng bc cha m khc bit.

Ti khng c mt l thuyt no. Ci m ti c, ang tri ra trc mt ti, l mt x hi

vi y chc nng ca n vi nhng bc cha m ng tt, n ngon v th gin hp l. Ti
ang bt u vi kt qu v lm vic ht sc tm hiu xem ngi Php thc hin
nhng iu nh th no. N ch ra rng c mt kiu cha m khc bit, v bn khng ch
cn mt trit l nui dy con khc bit. Bn ch cn c ci nhn khc bit v nhng g thc
s c mt a tr.
 Chng I
Bn ang m ong ch mt a con ?
c l 10 gi sng, Trng ban bin tp cho gi ti ln vn phng

L ca ng v bo ti i chm sc rng. ng ni rng k hoch chm sc

rng ca ti s kt thc vo ngy cui cng ca ti t bo. Tc l
trong nm tun na.

Ngy hm , hon 200 ngi chng ti b ct gim. Tin nhanh

chng lm gi c phiu cng ty m tng mnh. Ti c s hu mt t c phn
v c th tnh n chuyn bn - v s tr tru ch khng phi v li nhun
- thu li t chnh v sa thi ca mnh.

Thay vo , ti li thn th i lang thang quanh khu h Manhattan.

Va vn, tri ma. Ti ng di ra ca v gi cho ngi n ng m
ti ti nh gp.

Em va b ui vic, ti ni.

Em c suy sp khng? Anh hi. Em vn mun i n ti ch?

Thc ra, ti thy nh ngi. Cui cng ti cng thot ra c khi cng
vic m - sau gn su nm - ti vn khng can m t b. Ti l
phng vin cho mt ta son nc ngoi New York, chuyn vit tin v
khng hong in nng v ti chnh M La tinh. Ti vn thng b phi i
t ngt, ch thng bo trc vi gi, ri dnh c tun sng trong khch
sn. c lc, cc sp trng i nhng iu tuyt vi ti. H ni v
chc v ch bt^1). H tr tin ti hc ting B o Nha.

Ri h khng k vng vo ti na. V k l thay, ti thy chuyn

cng khng sao. Ti rt thch cc b phim v phng vin nc ngoi.
Nhng thc s v tr li l mt vic khc. Ti thng xuyn ch c mt
mnh, b tri vo mt cu chuyn khng c hi kt, nhn nhng cuc gi t
nhng bin tp vin lc no cng mun nhiu hon na. C lc ti hnh
dung tin tc ging nh l mt con b u bng my. Nhng ng nghip
nam ca ti c th xoay x n nhng c v ngi Costa Rica hay
Colombia i theo h. Hoc t nht h cng c n ti ti bn khi v ti
nh. Nhng nhng ngi n ng m ti hn h cng th t c ng hn.
V li, ti him khi trong thnh ph lu ti c cuc hn th ba.

Ti thy nh nhm khi ri khi t bo. Nhng ti cha sn sng tr

thnh mt k n hi cho x hi. Trong khong mt tun sau v sa thi, ti
vn ti vn phng, ng nghip c x nh th ti b bnh truyn nhim.
Nhng ngi ti lm vic cng nhiu nm tri chng ni chng rng v
trnh bn ti ngi. Mt ngi lm cng m i ti i n mt ba tra chia
tay, ri khng i cng vi ti vo ta nh. Rt lu sau khi ti dn dp
ca mnh, bin tp vin ca ti, mt k hn nht, nht nh bo ti tr li
vn phng cho mt cuc phng vn ng xu h no , ng gi l ti
nn np n cho mt v tr thp hn, ri vi v i n tra.

t nhin ti nhn ra rt r hai iu: Ti khng mun vit v chnh tr

hay tin bc na. V ti mun c mt ngi bn trai. Ti ang ng trong
mt cn bp rng mt mt, bn khon khng bit nn lm g vi phn i
cn li ca mnh th Simon gi. Chng ti gp nhau su thng trc trong
mt qun bar Buenos Aires, khi mt ngi bn chung a anh ti bui
giao lu ca cc phng vin nc ngoi. Anh l mt nh bo ngi Anh,
n Argentina c my ngy vit mt cu chuyn v bng . Ti c
c ti nm tnh hnh sp kinh t ca t nc ny. Ha ra, chng ti
li i cng chuyn bay t New York. Anh nh ti l c gi ln my bay
mun, v d ng gia cc hng gh, ti nhn ra mnh qun ch
mua min thu phng ch v khng khng quay li tm. (Ti mua
sm ch yu cc sn bay.)

Simon chnh l gu ca ti: ngm en, rn chc v thng minh. (V sau

anh thm t thp vo danh sch ny, d chiu cao mc ph bin nhng
anh li ln ln H Lan, gia nhng ngi khng l tc vng.) Ch trong
my ting gp g vi anh, ti nhn ra rng tnh yu st nh ngha l
ngay lp tc cm thy v cng bnh yn bn ai .

Ti chong ngp, nhng cng ngp ngng. Simon va trnh th trng

bt ng sn London mua mt cn h r tin Paris. Ti th i i li li
gia Nam M v New York. Mt mi quan h xa xi cch tr vi ai ci
lc a th ba ny c v l mt s c gng qu sc. Sau bui gp
Argentina , chng ti thnh thong vn lin lc qua th in t. Nhng
ti c kim ch cm xc ca mnh. Ti hy vng rng mi gi ca mnh
cng c mt ngi n ng ngm en, thng minh.

Thm thot qua by thng. Khi Simon bt ng gi in v ti ni vi

anh rng ti va b sa thi, anh khng h t ra ngc nhin hay i x vi ti
nh th b i. Ngc li, dng nh anh hi lng v t nhin ti li c
cht thi gian ri. Anh ni rng anh cm thy chng ti c vic cn dang
d, v rng anh mun ti New York.

l mt tng t hi, ti ni. lm g ch? Anh khng th

chuyn ti M, bi v anh vit v bng Chu u. Ti khng ni ting
Php, v chng bao gi tnh n chuyn sng Paris c. D bng nhin
c kh thoi mi di chuyn, ti li lo lng s b ko vo qu o ca mt
ngi khc trc khi kp c li mt qu o cho mnh.

Simon ti New York, vn chic o khoc da n tng anh mc hi

Argentina, mang theo bnh m vng v c hi xng khi anh mua c
trong mt ca hng n ngon gn cn h ca ti. Mt thng sau, ti gp
cha m anh London. Su thng sau, ti bn phn ln ca ci ca mnh v
chuyn phn cn li sang Php. Bn b u ngh rng ti ang vi vng
qu. Ti l h i v bc khi cn nh thu xinh xn ca mnh New York
vi ba vali khng l v mt chic hp ng tin xu Nam M, ti s tng
n cho anh chng li xe ngi Pakistan, ngi s a ti ra sn bay.

V, h bin, ti tr thnh mt ngi Paris. Ti chuyn vo cn h dnh

cho ngi c thn vi hai phng, mt vng lm mc c pha ng Paris.
Ti b ngh lm bo mng ti chnh v bt u nghin cu mt cun sch.
C ngy, Simon v ti mi ngi lm vic mt phng.

nh sng trong s lng mn mi m ca chng ti gn nh tt lm ngay

lp tc, ch yu l do cc vn v ni tht. Ti tng c trong mt cun
sch v Phong Thy rng trn sn nh m c hng chng c l du hiu
ca s tuyt vng. Vi Simon, iu ch l du hiu ca s cm ght my
ci gi . Anh kho lo u t vo mt chic bn g ang lm d to
tng, chon gn ht phng khch, v mt h thng si ga t thi tin s
- m bo ngun nc nng rt bt n. Ti c bit kh chu vi thi quen
m tin l trong ti vong vi khp sn ca anh, chng bit lm sao
m tin y li t ht vo my gc mi phng. Vt tin i, ti ni n.
 bn ngoi cn h ca chng ti, ti cng khng thy thoi mi g. D
ang gia th m thc ca th gii nhng ti vn khng th xc nh
c nn n ci g. Cng nh phn ln ph n M, ti ti Paris vi s
thch n ung rt nghim ngt. (Ti l mt ngi n king theo khuynh
hng Atkins^2).) i do quanh, ti cm thy nh b m thc on ton
bnh m v nng v tht ca cc nh hng ba vy. C mt do, ti sng thoi
thp gn nh ch vi mn trng trng v sa lt pho mt d.

Khi ti yu cu ngi phc v nc st ring mt bn, h nhn ti

nh th ti b in. Ti khng hiu v sao cc siu th ca Php cung cp tt
c cc loi ng cc M, tr loi ti yu thch, Grape-Nuts, v v sao cc quy
c ph li khng phc v sa khng bo.

Ti bit, khng ngt ngy Paris th c v nh tht khng bit thng

thc. V cng bng m ni, ti bt u ngh rng vn khng phi l
Paris, m l ti. New York mun ph n hoi in lon mt cht. H
c khuyn khch to ra quanh mnh nhng ln xn thng minh, ng
yu, mu thun - nh Sallyte) trong b phim Khi H arry gp Say (When
Harry meet Sally), hay Annie Hall(4 ) trong b phim cng tn. Nhiu bn b
New York ca ti chi tin cho tr liu nhiu hon c tin thu nh.

Tnh cch khng theo my bay theo ti Paris. Ngi ph n Paris

in hnh th im m, gin d, hoi xa cch v cc k quyt on. C y gi
t thc on. C khng ba hoa v tui th hay ch n ca mnh. Nu
New York, ph n c nghin ngm v nhng rc ri trong qu kh ca
mnh v da dm i tm li chnh mnh, th Paris h li l ngi - t nht
l v ngoi - chng hi tic g c.

Ngay c Simon, mt ngi Anh thun, cng phi lng tng trc cch
ti hoi nghi bn thn v thng xuyn yu cu phi ni chuyn v quan h
ca chng ti.

Anh ang ngh v ci g vy? Ti hi anh theo thi quen, thng l lc

anh ang c bo.

Bng H Lan, cu tr li bao gi cng th.

 bn ngoi cn h ca chng ti, ti cng khng thy thoi mi g. D
ang gia th m thc ca th gii nhng ti vn khng th xc nh
c nn n ci g. Cng nh phn ln ph n M, ti ti Paris vi s
thch n ung rt nghim ngt. (Ti l mt ngi n king theo khuynh
hng Atkins^2).) i do quanh, ti cm thy nh b m thc on ton
bnh m v nng v tht ca cc nh hng ba vy. C mt do, ti sng thoi
thp gn nh ch vi mn trng trng v sa lt pho mt d.

Khi ti yu cu ngi phc v nc st ring mt bn, h nhn ti

nh th ti b in. Ti khng hiu v sao cc siu th ca Php cung cp tt
c cc loi ng cc M, tr loi ti yu thch, Grape-Nuts, v v sao cc quy
c ph li khng phc v sa khng bo.

Ti bit, khng ngt ngy Paris th c v nh tht khng bit thng

thc. V cng bng m ni, ti bt u ngh rng vn khng phi l
Paris, m l ti. New York mun ph n hoi in lon mt cht. H
c khuyn khch to ra quanh mnh nhng ln xn thng minh, ng
yu, mu thun - nh Sallyte) trong b phim Khi H arry gp Say (When
Harry meet Sally), hay Annie Hall(4 ) trong b phim cng tn. Nhiu bn b
New York ca ti chi tin cho tr liu nhiu hon c tin thu nh.

Tnh cch khng theo my bay theo ti Paris. Ngi ph n Paris

in hnh th im m, gin d, hoi xa cch v cc k quyt on. C y gi
t thc on. C khng ba hoa v tui th hay ch n ca mnh. Nu
New York, ph n c nghin ngm v nhng rc ri trong qu kh ca
mnh v da dm i tm li chnh mnh, th Paris h li l ngi - t nht
l v ngoi - chng hi tic g c.

Ngay c Simon, mt ngi Anh thun, cng phi lng tng trc cch
ti hoi nghi bn thn v thng xuyn yu cu phi ni chuyn v quan h
ca chng ti.

Anh ang ngh v ci g vy? Ti hi anh theo thi quen, thng l lc

anh ang c bo.

Bng H Lan, cu tr li bao gi cng th.

u km theo mt n ci nhch mp. y th nhng anh gn nh khng
bao gi thc s ci to, ngay c khi ti c tnh a. (My ngi bn thn
ca anh cn khng bit rng anh c m lm ng tin.)

Simon khng khng rng khng ci l mt thi quen ca ngi Anh.

Nhng ti chc chn nhn thy ngi Anh ci. V d sao th, tht l
tht vng ch khi m cui cng lc ti c ni ting Anh vi ai , anh
ta li dng nh chng bun nghe.

Ci s khng ci cng vch ra mt h ngn cch v vn ha su

hon gia chng ti. L mt ngi M, ti cn tt c mi chuyn u c
ni ra. Trn chuyn tu tr li Paris sau mt k ngh cui tun vi cha m
Simon, ti hi anh liu h c thch ti khng.

Tt nhin b m thch em ri, em khng nhn thy ? Anh hi.

Nhng b m c ni ra l h thch em khng? Ti c n.

tm kim s bu bn khc, ti cy cuc dc khp thnh ph vi c

lot cc cuc gp bn b bt ng^ vi nhng ngi bn ca m bn
nh. Phn ln cng l ngi sng xa nh. Chng ai c v vui mng khi lng
nghe mt ngi mi ti ang hoang mang c. Kh nhiu ngi dng nh
coi sng Paris l mt cng vic, v l cu tr li a dng cho cu hi
Bn lm g? Nhiu ngi ti mun, nh l chng minh rng h
thnh dn bn a. (V sau ti bit c rng ngi Php thng n ng
gi trong cc bui gp hai ngi vi nhau. H ch lch s n mun trong
cc s kin nhm, trong c sinh nht tr em.)

Nhng n lc ban u ca ti kt bn vi ngi Php cn km

thnh cng hon. Trong mt bui tic, ti bt chuyn tong i tt vi mt
nh lch s ngh thut, ngi cng tm tui ti v ni ting Anh rt tt.
Nhng khi chng ti gp li nhau ung tr nh c th r rng l chng
ti tun theo nhng nghi thc gn b gia ph n hon ton khc bit. Ti
sn sng lm theo phong cch kiu M, ngha l th nhn v ng cm,
lin tc ha theo mnh cng th. C thanh nh khu khu ming bnh
nng v tho lun v l thuyt ngh thut. Ti ra v i meo v thm ch
khng bit c c bn trai hay khng.

S ng cm duy nht ti nhn c l t mt cun sch ca Edmund

White, mt nh vn M sng Php nhng nm 1980. ng l ngi u
tin xc nhn rng cm gic tuyt vng v choi voi l mt phn ng tuyt
i hp l khi sng Paris. Hy hnh dung cht i v bit OTL v bn
c ln thin ng, cho ti mt ngy (hoc mt th k) bn bng tnh ra
rng tm trng ch o ca mnh l u ut, d bn lin tc c thuyt phc
rng hnh phc ch nm ngay gc ng kia thi. iu cng ging
nh sng Paris trong nhiu nm, thm ch nhiu thp k. N l mt a
ngc m du, thoi mi n ni gn ging nh thin ng.

B t chp nhng nghi ngi v Paris ca mnh, ti vn kh chc chn v

Simon. Ti tr nn cam chu ci s tht rng ngm en hin nhin l
gn lin vi ba bn. V ti cng c c nhng biu hin nh trn mt
anh tt hon. Mt thong n ci ngha l anh hiu cu chuyn a. N
ci trn vn him hoi gi s tn dong nhit lit. Thm ch thi thong
anh cn ni ci bun ci tht y bng mt ging u u.

Ti cng c khch l nh s tht l, i vi mt ngi th l nh

vy, Simon li c hng t bn b thn thit, lu nm. C l chnh l th, pha
sau lp v chm bim, anh l mt anh chng bt lc ng yu. Anh cht
y t lnh ca chng ti bng nhng hng ha ng hp cha c m.
tit kim thi gian, anh nu tt c mi th nhit cao. (Bn cng
hc v sau ni vi ti rng anh ni ting trng v dn ln mn chn g
nng bn ngoi chy en cn bn trong vn ng .) Khi ti ch cho anh
cch lm nc st sa lt bng du n v dm, anh vit li cng thc, v
hng nm tri sau vn li cng thc ra mi khi lm ba ti.

Cng vn l v Simon, chng c g Php khin anh phin lng c. Anh

l mt ngi ngoi quc t trong mu. Cha m anh l nhng nh nhn loi
hc, nui anh ln ln trn khp th gii, v t lc cho i, anh c h
o to dam m cc phong tc a phong. Ln 10 tui, anh sng &
su nc (tnh c mt nm M). Anh hc thm ngoi ng khng khc g
ti mua thm giy.

Ti quyt nh rng, v Simon, ti s dc ht lng cho Paris. Chng ti

lm l ci trong mt ta lu i t th k X III pha ngoi Paris vi ho
bao quanh. (Ti s l i ngha tng trung cho ci ho y.) Nhn danh s
ha hp trong hn nhn, chng ti thu mt cn h ln hon. Ti t lm
gi sch t hng Ikea, v cc bt ng tin l trong tt c cc phng. Ti
c gng tp trung vo con ngi thc dng bn trong thay v ni tm lun
lun bn lon ca mnh. cc nh hng, ti bt u gi trc tip t
thc on v thi thong nhm nhp mt ming gan ngng v bo tht to.
Ting Php ca ti bt u bt ging ting Ty Ban Nha xut sc v bt u
ging ting Php d t ri. Chng bao lu cuc sng ca ti gn nh n
nh: Ti c mt vn phng ti nh, mt thi hn phi giao sch, v thm
ch c vi ngi bn m i na.

Simon v ti cng ni chuyn v vic c con. Chng ti u mun c

mt a. Thc ra l ti thch ba. V ti thch ci tng nui con Paris,
noi chng s d dng ni c c hai th ting v l cng dn quc t ch
thc. Ngay c nu chng c ln ln tr thnh my k lp d, chng vn
c th nhc ti vic ln ln Paris v ngay lp tc tr nn snh iu.

Ti lo lng v vic mang thai. C qung i trng thnh ca mnh, ti

n lc rt nhiu khng c thai ngoi mun. Ti hon ton khng
bit liu mnh c t cht nng khiu no cho hng ngc li khng. Vic
ny ha ra li cng nhanh chng nh thi gian tn tnh ca chng ti. Ngy
hm trc, ti ang tra Google Lm th no c bu? th dng nh
ngay ngy hm sau, ti nhn thy hai vch mu hng trn que th thai ca
Php.

Quyt tm gim bt cht ph n M v tng cht ph n Php ca

ti lp tc sp . y dng nh khng phi lc t ra l ngi bn a.
Ti b m nh bi tng rng mnh phi gim st cht ch qu trnh
mang thai v lm cho tht chnh xc. Vi ting sau khi bo tin cho Simon,
ti ln mng sc so my website v mang thai ca M v hi h mua
nhng ti liu hng dn mang thai cc quy bn sch ting Anh. Ti
mun bit, bng ting Anh thun ty, chnh xc mnh phi ch iu g.

Trong my ngy, ti nghin ngm cc loi vitamin trc khi sinh v

m ra nghin mc Vic c an ton khng?(6) v lun tm hiu nhng
iu nn v khng nn trong thi gian mang thai trn trang BabyCenter.

Nhng ngi M m ti bit cng tin rng mang thai - v ri lm m -

s i km vi bi tp v nh. Bi tp u tin l chn la gia hng v s
nhng phong cch lm cha m. Tt c nhng ngi ti xin li khuyn li
gii thiu y tin tng nhng cun sch khc nhau. Nhng thay v khin
ti cm thy sn sng hon, qu nhiu li khuyn mu thun khin cho bn
tr con tr nn b n v kh hiu. Chng l ai v chng cn g dng nh
ph thuc vo vic bn c cun sch no.
 V ti tr thnh chuyn gia trong tt c nhng vn thng gp khi
mang bu. Trong mt ba tra, mt ch ang mang bu ngi New York
sng Paris tuyn b rng c nm phn nghn c hi con ca ch s b cht
non. Ch ni rng d bit ni nh th l rt kinh khng v chng lm g,
nhng ch khng th kim ch c mnh. Mt ngi bn khc, bt hnh
thay li c bng tin s ngnh sc khe cng ng, li dnh ba thng u
thai k xp loi cc ri ro mc phi tt c cc chng bnh c th c ca
tr.

V i qu nhiu nghin cu v lo u, mang thai ngy cng chim ht tm

tr ti. Ti dnh ngy cng t thi gian hn cho cun sch ca mnh, k
hoch l ti phi np trc khi em b ra i. Thay vo , ti lin h v i
nhng b m mang bu khc M trong cc phng chat ca nhm nhng
ngi ang ch ngy sinh n. Ging nh ti, nhng ngi ph n ny
quen vi vic iu chnh mi trng ca mnh, thm ch nu vic ch l
cho sa u nnh vo c ph. V ging nh ti, h thy ci s kin nguyn
thy, mang c tnh ca ng vt c v ang din ra bn trong c th h,
qu l vt ra ngoi tm kim sot n mc kh chu. Lo u - cng ging
nh nm cht ly ch tay trong lc my bay ang rung chuyn - t nht
cng khin chng ta cm thy n khng n ni khng kim sot c.

Bo ch v mang thai ca M, ngun thng tin m ti c th d dng

tip cn t Paris, dng nh xp hng ch truyn dn ni bt an ny.
N tp trung vo mt iu m ph n mang thai chc chn c th kim
sot: thc phm. Cc tc gi ca cun iu cn bit khi m ang thai (What to
Expect When Youre Expecting), cm nang mang thai gy lo lng ni ting
- v bn chy nht - ca M ni rng: Khi bn a da ln ming, hy cn
nhc: Ming ny liu c c li cho con mnh khng? Nu c, c nhai thoi
m i...

Ti bit rng nhng iu cm on trong my cun sch ca mnh

khng quan trng ngang nhau. Thuc l v ru nht nh l xu, trong khi
s, tht ngui, trng sng v pho mt cha tit trng th ch nguy him nu
chng b nhim mt s loi khun hnh que salmonella him gp. Nhng
cho an ton, ti tun th cht ch tt c cc iu cm. trnh s v gan
ngng v bo th n gin. Nhng - v ti ang Php - ti pht hong ln
v pho mt. Pho mt Parma trn mn m pasta ca ti c tit trng
cha? ti hi ngi phc v bn ang sng st. Simon l ngi phi chu
ng nhiu nht trong ni s hi ca ti: Anh ra sch tht sau khi
cht g sng cha? Anh c thc s yu a con cha ra i khng?

Cun iu cn bit (What to Expect) c mt ni dung gi l Ch n

dnh cho ngi mang thai. khng nh c th ci thin s pht trin
no ca bo thai, gim nguy c ca mt s khuyt tt bm sinh, v thm
ch c th gip con bn ln ln thnh mt ngi khe mnh. Dng nh
mi mn n u i din cho im SAT^) tim nng. ng lo i: nu ti
pht hin ra mnh thiu mt lng protein vo cui ngy, Ch n dnh
cho ngi mang thai ni rng ti nn nhi thm mt sut sa lt trng cui
cng trc khi i ng. H h gc ti vi t n king. Sau bao nhiu
nm tri n king gy bt, tht ng s khi n king tng cn.
Chng khc g mt phn thng v dnh nhiu nm thon gn tm
c mt anh chng. Cc din n trc tuyn ca ti y nhng b m tng
qu so vi gii hn quy nh. Tt nhin chng ta ai cng thch c nh
nhng minh tinh mang bu gn gng trong nhng tm o chong thi
thng ca mnh, hay nhng c ngi mu trn ba tp ch Fit Pregnancy.
Ti cng c quen mt s ch em qu thc c nh th. Nhng mt thng
ip cnh tranh ca M li ni rng chng ta nn cho mnh c t do.
C thoi mi N i, tc gi thn thin ca cun H&ng dn chn tnh
nht cho ph n mang thai (Best Friends Guide to Pregnancy), cun sch
gi u ging ca ti, ni, Ph n mang thai cn th vui no na?

Khng ch nh mt vc dng ca mnh m nguy him hn l ti cn

khng c thi gian tn hng cuc sng. Gi ti dnh thi gian ri
nghin ngm v cc loi xe y li mt v ghi nh nhng nguyn nhn c
th c ca nhng cn au bng. S tin ha t ph n sang b m
dng nh qu hin nhin. Mt trang qung co trn mt t tp ch mang
thai ca M m ti mua trong mt chuyn i hi cn nh c hnh nh
my ngi ph n trong nhng chic s mi mm cng qun ng nam, ri
ni rng nhng trang phc ny ng mc sut c ngy. C l khi
phi hon thnh xong cun sch ca mnh, ti m tng n chuyn b
lun ngh bo v quay sang hc .

Tnh dc ch thc l qun c min cui cng xung. Mc d v

c bn th chuyn l c php, nhng cun sch nh iu cn bit
(What to Expect) cho rng quan h tnh dc trong qu trnh mang thai s
lm t cung co bp mnh. Hot ng a bn vo tnh hung ny by
gi c th tr thnh mt trong nhng vn ln nht ca bn, cc tc gi
cnh bo. H tip tc m t 18 yu t ngn cn cuc sng tnh dc ca bn,
bao gm c s rng vic a dong vt vo m o s gy nhim trng.
Thi gian ny, tt cho sc khe v i sng tnh dc sau sinh, h
khuyn cc b bu nn s dng thi gian rnh ri thc hnh bi tp
Kegel, bi tp tc ng vo cc mi c vng xng chu, t cung bng
quang v rut; tng co ca m o.

Ti khng chc c ai tun theo tt c nhng li khuyn ny khng.

Cng nh ti, chc h ch hp th c mt tinh thn l tm l lo lng.
Hin tng ny rt d ly lan, ngay c t nc ngoi, vn l mt ngi d
b tc ng, c khi li tt hn khi ti cch xa ngun ly nhim. C th
khong cch s cho ti cht t gc nhn v vn lm cha lm m.

Ti cng bt u ng rng nui mt a tr Php s tng i

khc. Khi ti m ci bng to ng ngi trong cc qun c ph Php, chng
c ai nhy b ti cnh bo ti v cc him ha ca caffeine c. Ngc li,
h t thuc ngay bn cnh ti. Cu hi duy nht m nhng ngi l t
ra, khi h ti bng ti, l C ang i mt em b ? Mt mt thi
gian ti mi nhn ra l h khng ngh rng ti c hn n tra vi mt cu
nhc 6 tui lu lng. Cu ny Php c ngha l C ang c bu ng
khng?

Ti ang ch mt em b. rt c th l iu quan trng nht ti tng

lm. Bt chp nhng dn vt v Paris ca ti, c iu g tht d chu khi
mang bu mt ni m ti thc s c min nhim vi nhng nh gi
ca ngi khc.

Khi thu dn c v chuyn ti Paris, ti khng bao gi tng tng

c rng s thay i li l vic mang thai. Gi ti bt u lo lng rng
Simon c v hi b qu ging vi mt ngi ngoi quc. Sau khi sng tt
c nhng t nc kia trong qu trnh trng thnh, l trng thi t
nhin ca anh. Anh th nhn l anh cm thy gn b vi nhiu con ngi
v thnh ph, v khng cn mt ni gi l mi nh chnh thc ca mnh.
Anh gi phong cch ny l chung vch, ging nh dng nh lin k
London.

c vi ngi bn Anglophone^8) ri khi Php, thng l khi cng

vic ca h thay i. Nhng cng vic ca chng ti khng i hi chng
ti phi y. Khng tnh n a pho mt, thc s chng ti y chng
vi l do g c. V khng l do - cng vi mt em b - bt u c v l l do
mnh nht.
 Chng 2
Mang thi V sinh con Php
n h m i ca chng ti khng c mt trong cc tm bu thip ca

C Paris. N nm bn v ng mt khu ph may mc ca ngi Hoa,

y, chng ti lin tc b m y ngi tha li nhng ti rc ng
ton qun o x y. Chng c du hiu no chng t chng ti ang
cng thnh ph vi thp Eiffel, nh th c B hay dng sng Seine un
ln thanh lch.

Vy m, bng cch no , lng ging m i li hp v i chng ti. Simon

v ti mi ngi chn mt qun c ph gn nh v rt vo mi sng
gm nhm cht nim vui c ring mt mnh. y, cc nguyn tc x
hi tun theo nhng lut l xa l. Ni nng sung s v i ngi phc v th
khng sao, nhng vi nhng khch hng quen khc th ni chung l khng
c (tr khi h ngi quy v cng ang tr chuyn v i ngi phc v).
D tch bit, nhng ti vn cn mi lin h v i con ngi. Mt bui sng,
ti c gng bt chuyn vi mt khch quen khc - ngi m trong my
thng lin ngy no ti cng nhn thy. Ti ni v i anh, rt chn thnh,
rng anh trng ging mt ngi M m ti bit.

Ai c, George Clooney^1) y ? Anh ta hi v i v giu ct. Chng ti

khng bao gi ni chuyn thm ln no na. Ti tin gn hn v i lng
ging mi. Va h ng c pha ngoi ngi nh ca chng ti m ln pha
mt ci sn nh lt cui, ni my ngi nh v cn h thp quay mt vo
nhau. C dn y l mt tp hp ca cc ngh s, cc chuyn gia tr tui,
nhng ngi tht nghip b n v nhng b gi i tp tnh xiu vo trn
nhng vin gch l nh. Chng ti u sng gn nhau t i ni h buc phi
bit n s c mt ca chng ti, d mt vi ngi vn c lm l.

Tht may, hng xm bn cnh nh, kin trc s Anne, cng ang mang
bu v d sinh trc ti vi thng. D mc kt trong cn lc n ung v lo
lng c trng ca dn Anglophone, ti vn khng th khng rng
Anna, v nhng ph n Php mang thai khc m ti bit, u x l vic
mang thai rt khc.

bt u, h khng i x vi vic mang thai nh mt d n nghin

cu c lp. C rt nhiu sch, tp ch v website v mang thai Php.
Nhng khng phi nhng th buc phi c, v khng ai ngn ngu c
ng thng tin y c. Tuyt i khng mt ai m ti gp i loanh quanh tm
mua mt trit l lm cha m, hay nhc n tn cc phong php khc
nhau. Khng c mt cun sch m i, dng phi c no, cc chuyn gia
cng khng p t ln cc v ph huynh nhng iu tong t nh th.

M y cun sch ny c th hu ch cho nhng ngi thiu t tin,

nhng ti khng ngh ch c th va dy con va c sch u. Ch phi
nghe theo cm xc ca m nh, mt ngi m Paris ni.

Nhng ngi ph n Php m ti gp khng phi ai cng t nng vn

lm m hay v sc khe ca con ci h. H tn th, tn ty v nhn thc
r v s bin i to ln trong cuc sng m h sp tri qua. Nhng h biu
hin nhng iu ny theo cch khc. Ph n M thng chng t s tn
tm ca mnh bng cch lo lng v th hin ra ngoi rng chng ti s sn
sng hy sinh nh th no, ngay c trong lc mang bu; trong khi , ph n
Php biu hin s tn tm bng v bnh tnh bn ngoi v t ra l h vn
cha t b lc th.

Mt tm nh ph bin rng ri trn t N eu /M o is (Chn thng) th hin

mt ngi ph n ngm en mang bu nng n mc b ren, ang cn
ngp rng mt chic bnh nng v lim mt trn ngn tay. Trong thi k
mang thai, nung chiu bn thn l rt quan trng, mt bi bo khc ni.
Trn tt c, hy chng li ci cm gic cm d mun mn o ca bn
i. Mt danh sch nhng yu t kch thch tnh dc dnh cho nhng
ngi sp lm m bao gm c s c la, gng, qu, v - iu ny th rt
Php - ria mp.

Ti nhn ra nhng ph n Php bnh thng nhn nhn nhng l i ku

gi ni dy ny rt nghim tc khi Samia, mt ngi m sng gn nh
ti, m i ti sang tham quan cn h ca c. C l con gi ca nhng ngi
di dn t Algeri v ln ln Chartres. Trong lc c ly tp nh trn mt l
si th ti ang trm tr khen nhng trn nh cao vt v m y chm n
ca c.
 Tm ny chp khi ti ang mang bu. V y, ci bng to tng! C
ni, a cho ti my tm nh. ng th tht, trong my bc nh c cc
k bu b. ng thi, c hon ton khng mc o. Ti chong, trc ht
l bi chng ti vn ang xng h rt x giao vi nhau, v gi c li a
cho ti my tm nh kha thn ca chnh c mt cch rt hn nhin.
Nhng ti cn ngc nhin v nhng tm nh ny trng c cc k quyn r.
Samia trng ging nh nhng ngi mu lt trn cc tp ch, m khng
h vn lt.

Phi ni rng, Samia lc no cng hoi kiu cch. Phn ln cc ngy c

a a con 2 tui ti trung tm trng tr ban ngy vi v ngoi nh th c
va bc ra khi mt b phim x hi en: mt tm o chong tht ai lng
gn gh, mt k vin en v mt lp son mi toi mon mn. C l
ngi Php duy nht m ti bit c i m b r (m ni).

Tuy nhin, Samia ch on gin l tun theo mt nhn thc truyn thng
ca Php l 40 tun bin i th cht thnh mt ngi m khng nn lm
cho bn bt n tnh i. Cc tp ch mang thai ca Php khng ch ni rng
ph n c thai c th quan h tnh dc; chng cn gii thch chnh xc cn
lm vic ra sao. Tp ch N eu/M ois vch ra mi t th quan h trong
thi gian mang bu.

Cc bc ph huynh tong lai ca Php khng ch thn nhin hom trong

chuyn tnh dc m h cn bnh tnh trong c vic n ung na. Samia ni
chuyn vi bc s sn khoa m nghe nh mt tit mc kch vui:

C y hi: Bc s, ti c bu, nhng li m s cung nhit. Ti phi lm

g by gi? ng y tr li: n s i! Ra cho tht sch. Nu c n mn
sushi th hy n mt noi m bo cht lng.

Hnh mu ph n Php ht thuc v ung ru trong sut thai k

li thi lm ri. Hu ht nhng ngi ph n ti gp u ni rng thi
thong lm h m i ung mt ly sm panh hoc khng h ung cht ru
no. Ti nhn thy mt ngi ph n mang thai ht thuc ng mt ln,
trn ph. c th l iu thuc duy nht trong thng ca ch y.

Vn khng phi ch ci g cng c chp nhn, m l ph n nn

bnh tnh v tnh to. Khng ging ti, cc b m Php m ti gp phn bit
gia nhng th gn nh chc chn l c hi v nhng th ch nguy him
khi b nhim bn. Mt ngi khc ti gp trong khu lng ging l Caroline,
mt nh vt l tr liu ang mang bu by thng. C ni rng bc s ca c
khng ng g n bt c s king c trong n ung no, v c cng
khng bao gi hi. Tt hon l khng bit c ni. C k vi ti rng c n
tht b ti kiu Php v tt nhin l cng gia nh thng thc gan ngng
v bo trong dp Ging sinh. C ch m bo n cc nh hng tt hoc ti
nh. Nhng b duy nht ca c l khi n pho mt cha tit trng, c ct
b lp v ngoi.

Ti cha bao gi tn mt chng kin ngi ph n mang thai no n

s. Nu c, chc c l ti s qung ci thn hnh s ca mnh qua bn m
ngn h li. Chc chn h phi ngc nhin lm. r rng l l do v sao
nhng ngi phc v bn Php lng tng khi ti tra hi h v cc thnh
phn trong tng mn. Ph n Php thng khng qu quan trng vic .

Bo ch v ch mang thai ca Php khng ch trng vo nhng kch

bn tnh hung t nht khng chc s xy ra. Ngc li, n gi rng iu
m nhng b m tong lai cn nht l s an n. 9 thng spa l ta ca
mt tp ch Php. H&ng dn dnh cho nhng ng&i m i lm m (The
Guide for New Mother), mt cun s tay min ph do b y t ca Php h
tr thc hin, ni rng nhng ch dn v n ung s gip tr pht trin
ng u v rng ph n nn tm nim cm hng t nhng hong v
khc nhau. Cun sch tuyn b: Thai k nn l qung thi gian v cng
hnh phc!

Tt c nhng th ny c an ton khng? C v l nh th. Php vt

hn M gn nh tt c cc ch s v sc khe b m v tr s sinh. T l t
vong ca tr s sinh Php thp hon 57% so vi M. Theo t chc
Unice, khong 6,6% tr em Php c cn nng khi sinh thp, so vi con s
8% tr em M. Nguy c mt ph n M t vong trong thai k hoc khi
sinh n l 1 trong 4.800 ca; Php l 1 trong 6.900 ca.

iu thc s khin ti ch ti thng ip ca Php, rng mang thai

nn l khong thi gian d chu, khng phi l nhng con s thng k hay
nhng ngi ph n mang thai m ti gp g, l mt con mo ang
mang thai. l mt c mo mnh mai, mt xm sng trong khonh sn
nh ca chng ti v sp n k sinh n. Ch ca n, mt ha s xinh p
ngoi 40, k vi ti rng ch nh a n i ct bung trng sau khi bn
mo con ra i. Nhung ch y khng th lm c vic trc khi con
mo c kinh qua vic sinh n. Ti mun n c c tri nghim ,
ch ni.

Tt nhin, cc b m tng lai Php khng ch bnh tnh hn chng ti.

Ging nh con mo, h cn mnh mai hn na. Mt s ph n Php khi
mang thai c bo ln. Nhn chung, dng nh bn cng tin gn vo trung
tm Paris th t l ngi bo li cng tng. Nhng nhng ngi Paris trung
lu m ti thy quanh mnh trng ging nhng ngi ni ting M trn
thm n kinh ngc. H c ci bng bu c ci r trong mn bng r
gn vo my i chn, cnh tay v b hng mnh d. Nhn t pha sau, bn
thng khng th on ra l h ang c bu. C rt nhiu ngi mang bu
c c vc dng ny ti thi khng cn tr mt ngc nhin mi khi i
ngang qua mt ngi trn va h hay trong siu th na. Chun mc ny
ca Php c m ha rt cht ch. Cc tnh ton cho qu trnh thai sn
ca M ni vi ti rng, vi chiu cao v hnh th ca ti, ti phi tng 18
kg trong qu trnh mang thai. Nhng cc tnh ton ca Php li khuyn ti
ng tng qu 12 kg ri. (n lc ti bit c iu ny th qu
mun.)

Lm th no m ph n Php gi c trong gii hn ny? Chnh l

nh p lc x hi. Bn b, ch em v m chng cng khai truyn i ci
thng ip l mang bu khng phi l ci c thoi mi n ly n . (Ti
thot c iu ti t nht ca vic ny v m chng ti khng phi ngi
Php.) Audrey, mt nh bo Php c ba con, k vi ti rng c cnh co
c em du ngi c ca mnh, c ny ban u c dng ngi cao v thon
gn.

Ngay khi c bu, con b bt u pht tng. Ti nhn m tht kinh.

N bo ti, Khng, n m, em c php th gin. Em c php bo ln.
Khng vn g u,... Vi ngi Php chng ti, ni th th tht l khng
khip. Chng ti chng bao gi ni vy c. C chm thm mt cu cnh
khe di lt x hi hc: Ti ngh, v vn m hc th dn M v Bc u
d di hn chng ti nhiu. Ngi Php coi vic ph n mang thai phi
u tranh ct lc gi cho vc dng khng b nh hng l iu ng
nhin. Ngoi ra, bc s chuyn v chn ang chm sc chn cho ti cng
khuyn rng ti nn xoa du hnh nhn ngt ln bng, trnh cc vt rn.
(Ti lm theo rt nghim chnh v khng b vt rn no.) Cc tp ch v ch
lm cha m in nhng bi vit c bit rt di v vn lm th no
gim thiu tc hi ca vic mang thai ti bu ngc ca bn. (ng tng qu
nhiu cn v phun nc lnh vo ngc hng ngy.)
 Cc bc s Php coi nhng gii hn tng cn nh cc ch d thing
ling. Ngi dn Anglophone sng Php thng b sc khi b bc s sn
khoa trch mng v sn ph tng cn, d ch mt cht xu. Ch l n ng
Php c gng gi gn cho ngi ph n ca h mnh mai thi, mt ph n
Anh, kt hn vi mt ngi Php, cu c, nh li my cuc hn trc khi
sinh ca mnh Paris. Bc s nhi khoa thoi mi bnh lun v vng hai ca
mt b m sau sinh khi ngi ny a con n kim tra. (Vng bng ca
ti chc s thu ht mt ci lic nhn y lo ngi.)

L do chnh m ph n Php mang thai khng bo ln l do h rt cn

thn, khng n qu nhiu. Trong cc ti liu hng dn mang thai ca
Php, khng c vic nhi nht sa lt trng vo ti mun, hay cc ch dn n
nhiu hon con i i hi nhm cung cp cht dinh dng cho bo thai.
Mt ti liu ni rng nu vn i, ngi c th thm mt ba n nh
bui chiu.

Trong mt ngi Php, con thm n ca ph n mang thai l mt mi

nguy cn c ch ng. Ph n Php khng cho bn thn tin - nh ti
tng nghe ph n M phn nn - bo thai cn bnh pho mt.

Cm nang cho cc b m tong lai (Guidebook for Mothers to be), mt

cun sch v mang thai ca Php, ni rng thay v xoy su vo con thm
n, ph n nn nh lc hng c th bng cch n mt qu to hoc mt
c c rt sng.

iu ny nghe c v kh hnh, nhung khng h. Ph n Php khng

xem vic c bu l mt ci c n qu nhiu, mt phn l bi v h khng
h t b nhng thc n m h a thch - hay ln lt n tht nhiu my
mn - trong phn ln on i trng thnh ca h. Trong cun sch
Ph n Php khng pht ph (French Women Dont Get Fat) ca mnh,
Mireille Guiliano gii thch: Ph n M n ung b mt qu thng
xuyn, kt qu l cm gic ti li cn ln hon c s tha mn. Lm nh
nhng s tha mn khng h tn ti, hoc c gng loi chng ra khi
ch n trong mt thi gian di rt c th dn ti tng cn.

Mc d bc s Fernand Lamaze(2) sinh ra ti Php nhung cc bin php

gim au hin nay li c bit ph bin Php. Trong s cc bnh vin ph
sn v nh h sinh hng u ca Php, khong 87% ph n s dng cc
bin php ny. mt s bnh vin, t l ny l 98 hay 99%.
 Php, cc b m Php thng ch hi ti v noi ti nh sinh n m
khng bao gi hi sinh bng cch no. H dng nh khng quan tm.
Php, cch bn sinh con khng quyt nh v tr ca bn trong h thng gi
tr hay nh ngha bn s l kiu cha m no. Ch yu, n ch l mt cch
a con bn t t cung vo vng tay bn mt cch an ton m thi.

Php, sinh con m khng c cc bin php gim au khng c gi

l sinh con t nhin(3 ). Hin nay, mt vi bnh vin v nh h sinh
Php cn c nhng b nc ln sinh con hoc cc tri bng cao su
khng l ch em m khi lm bn. Nhng khng my ph n Php s
dng nhng cng c ny. 1 hoc 2% nhng ngi sinh con khng gim au
Paris , theo ti, hoc chnh l nhng ngi M in r nh ti, hoc l
nhng ph n Php khng kp n bnh vin.

Ngi ph n Php sung s nht m ti bit l Hlne. Ch a ba

a nh ti cc cuc cm tri v cho chng b m n 2 tui. Ln sinh no
Hlne cng dng bin php gim au. Vi ch, iu l iu hin nhin.

S khc bit gia Php v M tr nn cc k r rt trong ti khi, qua my

ngi bn chung, ti gp Jennifer v Eric. Jennifer l ngi M, lm vic
cho mt cng ty a quc gia Paris. Eric l ngi Php lm vic trong lnh
vc qung co. H sng ngay vng ngoi Paris, vi hai c con gi. Khi
Jennifer mang thai ln u, Eric cho rng h nn tm mt bc s, chn mt
bnh vin v sinh con. Nhng Jennifer li mang v nh c chng sch v tr
nh v p Eric phi nghin cu chng cng vi c.

Eric vn khng th tin ni lm th no m Jennifer li mun ln kch

bn cho vic sinh n. C y mun sinh con trn mt qu bng v trong
mt bn tm, anh nh li. Anh k, v bc s ni vi c: y khng phi s
th hay rp xic, v c bn, ch s sinh con ging nh mi ngi, nm
nga, chn dng. V l do l nu c vn xy ra ti c th can thip c.

Jennifer cn mun sinh m khng gy m, c c th cm nhn c

th no l sinh con. Ti cha tng nghe thy mt ngi ph n no mun
chu ng nhiu n th c mt a con c, Eric ni.

Khi Jennifer vo phng , mi chuyn tr nn r rng rng tt c

nhng k hoch sinh n ca c v con s khng: C cn phi c lm
th thut. Bc s a Eric vo phng i. Cui cng, Jennifer h sinh mt
b gi khe mnh. Sau , trong phng hi sc, Eric k vi c l anh va n
mt ci bnh sng b.

Ba nm sau, Jennifer vn si mu mi ln c ngh n mu bnh m .

Eric khng h thc s c mt [trong phng i] trong sut c lc y. Anh
ta ra ngoi v mua bnh sng b! Khi h y ti vo phng m, Eric ra khi
phng khm, i xung ph, vo tim bnh v mua mt i bnh sng b.
Anh ta quay v, nh ci bnh sng b ca m nh!

khng phi l iu m Jennifer hnh dung ra. Chng ti phi

ngi m cn mng tay, ngh rng: i, s l con trai hay con gi nh?, c
ni. C ni rng gn phng ch c mt ci my bn hng t ng. ng l
anh c th mua mt ti u phng.

Nhng Eric cng ni in. Phi, ng l c mt ci my bn hng t

ng. Nhng lc cng thng lm, ti cn mt cht ng, anh ni.
Ti chc chn l c mt hiu bnh ngay gc ph, nhng ha ra n li
xa hon mt cht. H n c y lc 7 gi. Ti bit h s chun b trong mt
ting v vi nhng vic th ny, ti ngh chc c y s quay ra lc 1 1 gi.
Vy nn trong c thi gian , phi, ti dnh t nht 15 pht n ci g
.

V i Jennifer, vic Eric theo ui ci bnh sng b mt cch ch k l

du hiu cho thy anh s khng hi sinh s thoi mi ca bn thn v gia
nh, v a con m i sinh. C lo lng rng anh u t khng vo d n
lm cha m.

V i Eric vic khng h l du hiu cho iu g . Anh cm thy

mnh ton tm ton cho vic sinh n v l mt ngi cha cc k tn ty.
Nhng vo thi im , anh li thy bnh tnh, v t v hi lng v i bn
thn i xung ng. Anh mun lm cha, nhng anh cng thm mt
ci bnh sng b.

Ti mun n gh rng mnh l kiu ngi v s khng b ci bnh sng b

lm cho m c, hoc t nht th Simon cng l kiu ngi chng s giu
nhng vic chng u vo u nh th. Ti c a ra mt k hoch sinh n
dng ch dnh cho ngi ln, ghi r rng khng mt hon cnh no Simon
c php ct rn cho em b. V l kiu ngi ht tong ln mi khi trit
lng chn nn ti khng ngh mnh l mt ng c vin sng gi cho vic
sinh n t nhin.
 Ti quan tm n chuyn ti bnh vin ng gi hn. Lm theo li
khuyn ca mt ngi bn, ti ng k sinh mt bnh vin tn bn kia
u thnh ph. Nu a tr i ra i vo gi cao im th c th s c vn
.

V l nu ti gi c taxi. Trong gii nhng ngi Anglophone

Paris (nhng ngi do ch y tm thi, thng s khng c t) c li
n rng li xe taxi Php t chi n ph n ang au . V nhiu l do
khc, sinh trn gh sau t khng h l tng cht no. Simon cng qu
hong ht d ch c ch dn cho cc trng hp sinh khn cp ti nh
trong cun iu cn bit.

T cung ti bt u co tht khong 8 gi ti. Nh vy ngha l ti khng

th n mn m ca Thi m chng ti va mua. (Ti s m tng v mn
m Thi trn bn .) Nhng t nht th ng ph cng quang ng.
Simon gi mt chic taxi, ti im lng khi ln xe. cho ngi li xe - mt
ngi n ng ria tm ngoi 50 - thoi mi soi mi.

ng l ti khng cn phi lo lng g. Ngay khi ln ng v nghe ting

ti rn r trn gh sau, ngi li xe tr nn ngy ngt. ng ni ng i
ci s kin kch tnh ny trong c s nghip ti x ca mnh. Khi chng ti
i qua Paris trong bng ti, ti ni dy an ton v trt xung sn xe, rn r
v cn au c tng dn. y khng phi l trit lng chn. Ti t b o
tng sinh con t nhin ho huyn. Simon m ca s, hoc t c thm
cht khng kh hoc kha lp ting n ti ang gy ra.

Trong lc , bc ti tng tc. Ti c th nhn thy n ng lt vun

vt qua u. ng bt u k rt to cu chuyn v s ra i ca chnh con
mnh 25 nm trc y. Lm n i chm li! ti ni n di sn xe, gia
cc cn co tht. Simon lng l v xanh xao, nhn chm chm v pha trc.

Anh ang ngh g th? Ti hi anh.

Bng H Lan, anh ni.

Khi chng ti ti bnh vin, ngi li xe tp vo li ln cp cu, nhy ra

khi xe v chy tht nhanh vo trong. Nh th l ng ang nng lng cng
vo sinh vi chng ti. Mt lt sau ng tr li, m hi nh nhi v th hn
hn. H ang ch hai ngi y! ng ht ln.
 Ti kh n bc vo ta nh, Simon tr tin xe. Ngay lc nhn thy
ngi , ti tuyn b bng th ting Php r rng nht ca mnh:
V e voudras une prdurale! (Ti mun s dng gy t ngoi mng cng).

Ha ra l bt chp nim am m gim au khi sinh ca ngi Php,

ngi ta khng thc hin chng theo yu cu ca ti. Ngi a ti
vo mt phng khm kim tra c t cung ca ti, ri ngc ln nhn ti
vi mt n ci ng ngc.

Ti m cha n ba phn, so vi 10 phn cn thit. Ph n thng

khng yu cu gim au sm nh vy, c ni. C s khng gi ngi gy
m ang d tay vi mn m Thi ca anh ta n v chuyn ny.

C c bt ln mt bn nhc nh nhng nht m ti tng nghe - mt loi

nhc ru con ca Ty Tng - v lp cho ti mt b truyn nc gip lm
gim cn au. Cui cng, ti thip i v kit sc.

Ti s khng bt bn phi nghe chi tit v ca sinh ngm thuc v m du

ca ti. Nh c bin php gim au, qu trnh rn em b ra c c s
chnh xc v mnh lit ca mt ng tc yoga, khng h kh chu. Ti
tp trung n ni thm ch ti cn khng khi c con gi tui teen ca
bc s sn khoa, sng ngay gc ph, nhy vo sau ca sinh xin m t
tin.

Tnh c, chuyn gia gy m, ngi v bc s u l ph n.

(Simon, yn v cch xa v tr chin s, cng .) a b ra i nh mt
tri ang ln.

Ti c c rng khi sinh ra, bn tr con trng ging cha mnh,

khng nh mi quan h cha con v khuyn khch nhng ng b kim tin
cho gia nh. ngh u tin ca ti khi con gi chng ti ra i l con b
khng n gin l ging Simon; n ging anh y ht.

Chng ti m con b mt lc. Ri h mc cho n mt b kiu Php

n gin thanh lch c vin cp cho, hon chnh vi mt chic m chm
mu nu ti trn u. Chng ti t cho con b mt ci tn ph hp.
Nhng v chic m , chng ti thng gi n l Bean.

Ti li vin su ngy, tiu chun thng thng ca Php. Ti thy

chng c l do g ra vin c. Ba no cng c bnh m ti nng
(khng cn phi ra ngoi mua bnh sng b) v mt khu vn lm m
nng ti ln ra i do. Danh sch ru m rng ti phng bao gm c
sm panh.

Nh th nhn mnh rng c nhng nguyn tc lm cha m chung

Php, bn tr sinh ra y u c km theo cc ch dn. Mi tr s sinh
u c pht mt cun sch ba mm gi l carnet de sant(4 ), cun sch
ny s theo l tr n 18 tui. Cc bc s ghi li tng ln kim tra v tim
chng vo cun sch ny, in chiu cao, cn nng v kch thc u ca
a tr. Cng c c nhng iu cn bn thng thng v vic nn cho tr
n g, cch tm cho tr, khi no th i kim tra sc khe v lm th no
nhn ra cc vn sc khe.

Cun sch khng chun b cho ti v s chuyn bin ca Bean. Trong

khong thng u tin, con b vn tip tc trng ging ht Simon, v i i
mt v mi tc nu sm. Con b thm ch cn c c m lm ng tin ca
anh. Nu c g nghi ng th chnh l pha m con b. Cc gen tc v
mt nht mu ca ti dng nh thua t ui cc gen ngm en a
Trung Hi ca anh ngay t vng u tin.

Nhng khong hai thng tui, Bean thay i hnh dng. Tc con b
chuyn sang vng hoe, v i mt nu ca n th chuyn ng ng sang mu
xanh. Em b a Trung Hi b nh ca chng ti t nhin trng nh
ngi Thy in.

v c bn, Bean l ngi M. (Con b c th yu cu quyn cng dn

Php khi n ln hn.) Nhng ti ng rng cht Php trong ngi con b s
vt c ti ch trong m y thng. Ti khng chc liu ti s nui dy mt em
b M hay mt em b Php. C l chng ti khng c s la chn no c.
 Chng 3
/ 9 \

Lm th no rn cho b ng
mch c m?
i tun sau khi chng ti a Bean v nh, lng ging trong khong

V sn nh bt u hi: m ca con b n c ch?

Tt nhin l con b khng ngoan c m. B mi hai thng tui (ri

ba thng v bn thng). Ai cng bit nhng tr nh nh vy gi gic ng
rt bt thng. Ti bit mt vi ngi M - hon ton do may mn - c
con tui i ng lc 9 gi ti v thc dy lc 7 gi. Nhng hu ht
nhng cha m m ti bit khng c c mt m ng lin mch cho ti
khi con h c khong 1 tui.

T hon, ti cn bit mt b 4 tui vn loanh quanh trong phng b m

vo ban m.

My ngi bn Anglophone v gia nh ti thng cm vi chuyn ny.

H hay hi nhng cu hi m hon: Con b ng th no? V ngay c cu
cng khng phi l mt cu hi ly thng tin; n l mt ci c
nhng bc ph huynh kit sc c trt bu tm s.

Vi chng ti, c con nh t ng gn lin vi vic b tc ot gic

ng. Mt ta trn tp ch Daily M ail ca Anh tuyn b: Cc bc cha m
ca tr s sinh mt tng cng SU THNG khng ng trong hai nm u
ca tr, dn ra mt nghin cu do mt cng ty sn xut ging y quyn.
Bi bo c v nh ng tin cy i vi ngi c. Mt ngi bnh lun:
ng bun l iu ny li ng. Con gi 1 tui nh chng ti khng ng
trn vn mt m no trong 12 thng, v nu chng ti c c bn ting
ng th l mt m an lnh ri. Mt cuc thm d kin do Qu
Gic ng Quc gia (National Sleep Foundation) ca M tm ra rng 46%
tr chp chng i thc gic trong m, nhng ch c 11% cha m tin rng
con ca h c vn v gic ng. Bn b ngi Anglophone ca ti c xu
hng nhn nhn con ca mnh ch c mt nhu cu ng duy nht, v h
phi tm cch thch nghi. Mt ngy n, ti i quanh Paris vi mt ngi
bn Anh khi a con trai mi tp i ca c y tro vo lng, th tay xung
di o v s ti m, ri ng ngon lnh. Bn ti r rng rt ngng v ti
chng kin ci cnh , nhng c th thm rng l cch duy nht thng
b chu chp mt. C b thng b i quanh trong t th sut 45 pht
tip theo.

Tt nhin l Simon v ti chn mt chin lc ng. Chin lc ca

chng ti t tin trn tng rng quan trng l phi gi cho b thc
sau khi n.

Khi Bean ra i, chng ti thc hin nhng n lc to ln lm iu

ny. n gi ti c th ni th n chng c tc dng g ht.

Cui cng, chng ti loi b l thuyt ny v th cc l thuyt khc.

Chng ti gi cho Bean gia nh sng ban ngy c ngy v trong bng
ti vo ban m. Chng ti tm b vo cng mt thi im mi ti v c
gng ko gin thi gian gia mi ln n ca b. Trong my ngy, ti hu
nh khng n g ngoi bnh qui v pho mt Brie, sau khi ai ni vi ti
rng thc n giu cht bo s gip sa ca ti m c hon. Mt ngi
New York gh qua ni rng c c c rng chng ti nn to nhng ting
sut ln, m phng m thanh trong t cung. Chng ti ngoan ngon
sut hng gi lin.

Chng c g c v to nn s khc bit c. thng th ba, Bean vn

thc gic vi ln gia m. Chng ti c mt nghi thc di m ti phi
theo, l ti cho con b b ng li, ri m n trong hon 15 pht khi
ti t li con b xung ni, n khng tnh dy na. Ci nhn v th gii
tng lai ca Simon t nhin ging nh mt li nguyn: anh b nm vo
mt con khng hong hng m, tin rng iu ny s ko di mi mi,
trong khi chng cn th ca ti xem ra li c v nh mt s tin ha thin
ti. Ti khng ngh xem liu iu ny c ko di su thng na khng (d
n s l nh vy); ti phi chp nhn t m ny qua m khc thi.

Mt iu an i na l iu ny hon ton nm trong d on. Cc bc

cha m ca tr s sinh ng nhin khng c ng. Hu nh tt c cc
bc cha m M v Anh m ti bit u ni rng con h bt u ng sut c
m thng th 8 hoc 9, hay mun hn. Nh th l thc s sm, mt
ngi bn n t Vermont ca Simon ni, hi kin v v thi im m
nhng ln thc dy vo lc 3 gi sng ca con trai h chm dt. Khi no
nh, lc 1 tui ? Kristin, lut s ngi Anh Paris, ni vi ti rng a
con 16 thng tui ca c ng sut c m, ri b sung: Uhm, khi ti ni n
ng sut m, ngha l con b dy hai ln. Nhng mi ln ch c 5 pht
thi.

Ti thy c an i rt nhiu khi nghe v nhng bc cha m gp nhiu

kh khn hon ti. Khng kh tm thy h. Ch h ti, ngi ng cng
vi a con 10 thng tui, vn cha th quay li vi cng vic dy hc ca
mnh, mt phn v ch phi dy cho con n nhiu ln trong m. Ti
thng gi in ti hi thm, Thng b ng th no?

Cu chuyn t nht m ti c nghe l ca Alison, mt ngi bn ca

bn ti th Washington. Con trai ca Alison 11 thng tui. C k vi
ti rng trong su thng u, c hai ting c phi cho b b mt ln. Lc
by thng tui, b mi bt u ng bn ting lin. Alison - mt chuyn gia
marketing vi tm bng ca mt trng i hc danh ting thuc hng Ivy
League^1) - nh nhm mt trc s kit qu ca mnh v ci thc t l s
nghip ca c ang b nh li. C cm thy nh mnh khng c la chn
no khc ngoi vic tun theo lch ng d thng v mt mi ca con mnh.

Rn cho b t ng c th c coi l phong n thay th cho vic

thc m nh vy, vi cch lm ny, cc bc cha m cho tr mt mnh
tr khc thoi mi. Ti cng nghin cu k c iu ny. C v nh n
dnh cho nhng b t nht l su hay by thng tui. Alison ni vi ti rng
c th cch mt m, nhng phi u hng v cm gic bt nhn. Cc
cuc tho lun trc tuyn v vic b t ng nhanh chng bin thnh
nhng cuc ci c si ni, , nhng ngi phn i nh gi rng cch
lm ny xt gc tt nht th l ch k, cn t nht th l ngc i. Ti
thy gh tm vic rn tr t ng, mt m ng trn trang babble.com. Mt
ngi khc vit: Nu bn mun ng sut m - ng c con. Hy nhn
mt a 3 tui v m nui.

Mc d rn ng nghe c v ng s, Simon v ti li kh c cm tnh

vi phong php ny v mt l thuyt. Nhng chng ti c n tng rng
Bean cn qu nh p dng mt hnh thc qun phit nh th. Nh
nhng ngi bn v gia nh Anglo ca mnh, chng ti ngh Bean thc
gic vo bui m v b i hoc v cn iu g t chng ti, hoc ch v
 l iu m bn tr con lm. Con b cn rt nh. Vy nn chng ti chiu
theo n.

Ti cng ni chuyn vi cc cha m ngi Php v gic ng. H l hng

xm, ngi quen trong cng vic, bn b ca bn b. H u ni rng con
ca h bt u ng c m t sm hon rt nhiu. Samia ni rng con gi
c, gi c 2 tui, bt u ngoan c m lc su tun tui; c ghi li
ngy chnh xc. Stephanie, mt thanh tra thu mnh khnh sng trong khu
nh chng ti, t ra xu h khi ti hi con trai c, b Nino, bt u ngoan
c m t lc no.

Rt, rt, rt l mun! Stephanie ni. Thng b bt u ng ngoan c

m vo thng Mi mt, vy tc l... bn thng tui! Vi ti nh th l
mun lm ri.

C mt s cu chuyn v gic ng Php c v tt p n khng

tng. Alexandra, lm vic ti mt trung tm chm sc ban ngy v sng
mt khu ngoi Paris, ni rng c hai c con gi ca c u bt u ng
sut m gn nh t lc mi sinh. Ngay t trong phng sn khoa, hai a
thc dy i n lc khong su gi sng ri, c k.

a s nhng tr em Php nh th c cho n bng bnh, hoc b c

sa m v sa bt. Nhng iu khng c v nh to ra c s khc
bit quan trng. Nhng tr em Php b m m ti gp cng ngoan c m
t kh sm. Ti gp c mt vi ngi m Php ni rng h thi cho con
b khi i lm tr li, khong thng th ba. Nhng ti lc con h cng
ng ngoan c m ri.

Ban u, ti cho rng mnh ch gp c mt vi bc cha m may mn

ngi Php thi. Nhng chng bao lu, bng chng tr nn qu r rng:
tr ng xuyn m t sm dng nh l mt tiu chun Php.

Cha m Php khng mong con h s ng ngoan ngay sau khi sinh.
Nhng n lc m nhng m t on bt u c v nh khng th chu
ng ni na - thng l sau hai hay ba thng - th chng thng chm
dt. Cc bc ph huynh ni v nhng ln thc gic gia m nh mt vn
ngn hn ch khng phi l kinh nin. Tt c mi ngi ti ni chuyn
u coi vic con h c th v gn nh chc chn s ngoan c m khong
thng th su v thng sm hon nhiu l chuyn ong nhin. Mt s
tr c nhp sinh hot lc su tun, nhng tr khc cn bn thng tm
ra nhp ca mnh, mt bi bo trong tp ch Maman! a tin. Gic ng,
gic m v b (Le Sommeil, le rve et 1enant), mt ti liu hng dn v
gic ng bn chy hng u, ni rng gia ba v su thng, B s ng trn
vn c m, khong tm hay chn ting l t nht. Cha m cui cng s tm
li c cm gic d chu ca nhng m ng trn gic.

Tt nhin cng c nhng ngoi l. l l do v sao nc Php c cc

cun sch v gic ng cho tr v cc chuyn gia v gic ng nhi khoa. C
mt s b ngoan c m hai thng tui li bt u thc gic vi thng sau
. Ti c nghe k v nhng tr em Php mt n mt nm mi bt u
ngoan c m. Nhng s tht l, trong nhiu nm Php, ti khng gp
nhng tr . Marion, m ca c b choi thn vi Bean, ni rng con trai c
ngoan c m lc su thng. l khong thi gian di nht trong s
nhng ngi bn v ngi quen Paris ca ti. Phn ln h u ging
nh Paul, mt kin trc s, anh k rng cu con trai ba thng ri ca
mnh ng 12 ting, t tm gi ti ti tm gi sng.

in u l ch, d cc cha m Php c th ni vi bn chnh xc khi

no con h bt u ng xuyn m, nhng h li khng th gii thch c
lm th no m iu li xy ra. H khng h nhc g ti vic rn ng,
Ferberizing (phong php 7 ngy gip b ng ngon) - mt phong php
gip b ng ngon do bc s Richard Ferber pht trin - hay bt c mt
phong php c tn tui no khc. Thc t, hu ht cc cha m Php u
c v hoi kh chu khi ti cp ti vn ny.

Ni chuyn vi cc bc cha m ln tui hon cng khng gip ch c

g hon. Mt nh bo Php ngoi 50 tui - din chn vy bt ch v i giy
cao gt i lm - chong vng khi bit rng ti c vn v gic ng ca
con. C khng th cho con b ci g n ng sao? C bit y, thuc
hay th g m b thch? ch hi. Ti thiu nht th, c ni, ti nn
con li cho ai v i ngh dng mt trung tm lm p no t mt
n hai tun.

Ti khng gp mt cha m tr Php no cho con h ung thuc ng

hay trn trong phng tm hoi. Hu ht u khng khng rng con h t
hc c cch ng thng gic. Stephanie, thanh tra thu, khng nh rng
c khng can thip g nhiu ti vic . Ti ngh chnh l a tr, thng
b chnh l ngi quyt nh, c ni.

Ti nghe c kin ging nh vy t Fanny, 33 tui, nh xut bn ca

mt tp on tp ch ti chnh. Fanny ni rng qung ba thng tui, con
trai Antoine ca c t ng b ba n lc ba gi sng v ng ht m.

Thng b quyt nh ng, Fanny gii thch. Ti khng bao gi p

buc iu g. Ti cho n n lc n cn n. N t iu chnh tt c.

Cha m Php cng c a ra mt s mo gip b ng ngon. Gn nh tt

c h u ni rng nhng thng u, h gi con bn cnh, noi c nhiu
nh sng sut c ngy, k c ng tra, v t cc b vo ging trong
bng ti vo bui m. V hu nh ai cng ni rng, t lc mi sinh, h
cn thn quan st con mnh, v ri tun theo nhp iu ca chnh cc
b. Cc cha m Php ni nhiu ti nhp iu n ni bn c th s ngh
rng h ang thnh lp cc ban nhc rock ch khng phi l ang nui con
na.

T khng ti su thng, tt nht l tn trng nhp iu ng ca tr,

Alexandra, m ca nhng b ng qua m ngay t lc mi sinh, gii thch.

Ti cng quan st Bean v thy rng n thng thc gic vo lc 3 gi

sng. Vy th ti sao khng c nhp iu no xut hin trong nh chng ti?
Nu ng xuyn m c th xy ra, ti sao cha thy n c xy ra vi
chng ti?

Khi ti trt tht vng ca mnh vi Gabrielle, mt trong nhng ngi

bn Php ti mi quen, c khuyn rng ti nn xem cun sch c tn
L enfant et son sommeil (Tr nh v gic ng). C ni tc gi, Hlne De
Leersnyder, l mt bc s nhi chuyn su v gic ng ni ting Paris.

Cun sch rt lan man. Ti quen vi loi sch v tr em dng k

nng d hiu ca M. Cun sch ca De Leersnyder m u bng cch trch
dn li Marcel Proust, ri tung ra li ca tng gic ng tht su.

Cun Gic ng, con m v b cng ni rng mt a tr ch c th ng

ngon mt khi b chp nhn s tch bit ca mnh. Khm ph ra nhng
m di yn , thanh bnh v chp nhn s on c, chng phi l du
hiu rng b tm li c s bnh yn bn trong, rng b vt c
qua ni bun ?

Ngay c nhng phn khoa hc trong nhng cun sch ny vn y v

hin sinh. Ci m chng ta gi l ng chuyn ng mt nhanh(2) th
ngi Php gi l sommeil paradoxa gic ng ngc i, gi nh vy l
bi c th th tnh m thc th hot ng rt mnh. Hc cch ng, hc
cch sng, chng phi l nhng khi nim ng ngha sao? De Leersnyder
t cu hi.

Ti vn khng chc l mnh nn lm g vi thng tin ny. Ti khng tm

mt siu l thuyt v vic cn phi ngh th no v gic ng ca Bean. Ti
ch mun con b ng. Lm sao ti c th tm ra v sao tr em Php ng rt
ngon nu chnh cha m chng cng khng l gii c? Mt b m bit
phi lm g c mt m ngh ngoi yn lnh y?

Tht l k quc, giy pht mc khi ca ti v quy lut ng ca tr em Php

li xy ra khi ti v thm New York. Ti v M thm gia nh, bn b v
cng l c ci cm gic trc tip v mt gc ca ngh thut lm cha m
kiu M. Trong mt phn ca chuyn i, ti lu li Tribeca, vng ln cn
khu H Manhattan, noi cc ta nh cng nghip c chuyn thnh cc
cn h dch v tao nh. Ti lang thang mt sn chi a phng, tn
chuyn vi nhng b m khc.

Ti ngh rng mnh hiu cc ti liu v cch lm cha m ca M.

Nhng my ch em y li chng minh r rng rng ti ch l mt tay
nghip d. Khng ch l h c tt c mi th, h cn lp ghp chnh cc
phong cch lm cha m ca mnh nh nhng trang phc thi thng
phong ph, i theo cc bc thy v gic ng, k lut v thc n ring r. Khi
ti v t cp n khi nim phong cch lm cha m theo kiu gn b
vi con vi mt b m Tribeca, c chn chnh ti ngay. Ti khng thch
cm t , bi v ai m khng gn b vi con mnh ch? c cu knh ni.

Khi cu chuyn chuyn sang vic con ci h ng ra sao, ti on

nhng ngi ny s a ra hng ng l thuyt, ri sau bung nhng
li than phin quen thuc kiu M v nhng a nh 1 tui thc gic hai
ln mt m. Nhng h li khng nh th. Thay vo , h ni rng rt
nhiu tr Tribeca ngoan c m khong hai thng tui. Mt b m
nhip nh gia c ni rng c v nhiu m khc a con ti mt bc s khoa
nhi a phng tn l Michel Cohen.

ng ta l ngi Php ?

Phi, c tr li.
 Ngi Php n t Php y ? Ti hi.

Ngay lp tc ti ln lch hn gp Cohen. Khi ti bc vo phng i ca

ng, chng nghi ng g na, ti ang Tribeca ch khng phi Paris. C
mt chic gh di hiu Eames, giy dn tng kiu c ca nhng nm 1970
v mt b m ng tnh i m pht mm. C l tn mc chic o ba l
ang gi tn nhng bnh nhn tip theo.

Khi Cohen i ra, ti lp tc nhn ra v sao ng li gy n tng vi cc

b m n th. ng c mi tc nu ri, i mt to trn v ln da rm rng,
vn mt chic o s mi thi thng khng s vin cng vi dp xng an v
qun soc ngn khe khon. D M hai thp k, ng vn gi ly ng
iu v li ni chuyn y quyn r kiu Php. ng xong vic trong ngy
nn gi rng chng ti nn ngi mt qun c ph bn ngoi. Ti vui v
ng .

R rng l Cohen yu nc M, mt phn bi v nc M knh trng

nhng ngi hot ng c lp v cc doanh nhn. trn t nc p
dng h thng y t qun l, ng t iu chnh mnh thnh mt v bc s
ca vng. (ng cho hi hng t ngi qua li trong khi chng ti nhm
nhp bia.) Phng khm ca ng m rng ra nm a im. V ng
xut bn mt cun sch lm cha m sc tch, tn l Cc c s& m i (The
New Basics) vi hnh ng trn ba.

C mt s li khuyn m Cohen a li chnh xc l nhng g m cc

bc cha m Php thc hin. Cng ging nh ngi Php, ng bt u vi
tr t cc loi rau v qu thay v cc loi ng cc nht nho. ng khng b
m nh vi cc loi d ng thc phm. ng ni v nhp iu, v dy cho
tr cch x l ni tht vng. ng nh gi cao s bnh tnh. V ng thc s
coi trng gi tr v sc khe ca cc bc cha m ch khng phi ch sc
khe ca b.

Vy lm th no m Cohen khin cho tr Tribeca ng ngoan c m?

S can thip u tin ca ti l khi con bn mi cho i, ban m

ng c nhao n bn b khi b khc, Cohen ni. cho tr c c hi t
trn tnh, ng phn ng mt cch t ng, ngay c t khi mi sinh.

C l l do bia (hoc do i mt nai ca Cohen), nhng ti hi nc ln

khi ng ni iu . Ti nhn thy rng ti thy nhng b m v cc c
trng tr Php dng li mt cht nh vy trc khi tin v pha tr. Trc
y, ti khng h ngh rng vic l c tnh ton hay c cht quan trng
no. Thc t, n khin ti thy kh chu. Ti khng ngh rng ng l
bn nn cho con phi i mt cht. iu ny c gii thch c v sao
tr em Php ngoan c m t rt sm, c th l vi cht nc mt khng?

Li khuyn dng li mt cht ca Cohen hnh nh ging vi h m

rng t nhin ca quan st b. Mt ngi m khng quan st nghim
ngt nu c nhy dng ln v m ly a tr ngay khi n khc.

Vi Cohen, khong dng ny rt quan trng. ng ni rng s dng n

t tht sm s to ra khc bit to ln trong cch ng ca tr. Cc bc cha
m t p ng nhng ln quy nhiu ca tr vo m khuya th c con ng
ngoan, trong khi nhng ngi hay ht hong th lun c con thc dy lin
tc gia m cho n khi thnh khng th chu ni na, ng vit. Phn ln
cc em b m Cohen gp u c b m. iu chng t, b m hay b
bnh khng c nh hng g n gic ng ngoan ca tr.

Mt l do dng mt lt l tr nh xoay mnh v gy ting ng rt

nhiu trong lc ng. iu ny l bnh thng v khng c vn g c, nu
cha m vi v chy ti v b b ln mi khi b th i khi h s lm b
thc gic.

Mt l do khc na dng l tr thc dy gia nhng chu k ng

ca mnh, ko di khong hai ting. Vic cc b c khc mt cht khi ln
u hc cch kt ni cc chu k ny cng l bnh thng. Nu cha hoc m
t ng l gii ting khc ny l v i n hoc l du hiu ca cm gic
bun b ri vi v d dnh b, b s gp kh khn trong vic hc cch kt
ni cc chu k ca mnh. Vy , b s cn c ngi ln ti d cho b ng
li cui mi chu k. Tr s sinh thng khng th t kt ni cc chu k
ng. Nhng t khong hai hay ba thng, thng l cc b c th lm vic
, nu chng ta cho b c hi lm vic . V theo nh Cohen, kt ni cc
chu k ng cng ging nh i xe p: nu tr xoay x t chm li vo
gic ng d ch mt ln, ln ti b s lm vic d dng hn. (Ngi ln
cng thc dy gia cc chu k ng ca mnh nhng thng khng nh v
h hc c cch chuyn thng sang chu k tip theo.)

Cohen ni rng c nhng lc ng l tr cn c n hay b m. Nhng

chng ta phi dng li v quan st cc b th mi chc chn c. Tt
nhin, nu i hi [ca b] ngy cng gay gt th bn s phi cho b n,
Cohen vit. Ti khng ni rng hy cho con bn go khc. iu m ng
mun ni l, hy cho b mt c hi hc.

Hng dn ng ch ca Cohen c th gii quyt c iu b n

v sao cha m Php khng nh l h khng bao gi cho con mnh khc
lu. Nu cc cha m thc hin Khong Dng hai thng u ca tr, b c
th hc cch t ng tr li. Vy nn v sau cha m b s khng cn phi
vin ti chiu khc tha thch na.

Khong Dng khng gy cm gic nhn tm nh phng php rn ng.

N ging nh dy ng hn. Nhng ca s m ra th li kh nh. Theo nh
Cohen, n ch c th c s dng cho n khi tr c bn thng tui.
Sau , thi quen ng xu nh hnh.

Khi tr li Paris, ti ngay lp tc hi cc b m Php xem h c s dng

Khong Dng khng. Tt c mi ngi u tr li rng, c, tt nhin l
h lm th. H ni iu ny hin nhin n ni h khng h ngh ti n.
Phn ln ni rng h bt u p dng Khong Dng khi con h c vi
tun tui. Alexandra, ngi c con gi ng ht m ngay t khi h cn
trong bnh vin, ni rng tt nhin c khng vi v chy n bn con ngay
lc con khc. C lc c i nm hay mi pht trc khi b chng ln. C
mun xem liu chng cn ng tr li gia hai chu k ng, hay liu c iu
g khc ang lm chng kh chu: i, t bn hay bt an.

Alexandra - tc xon vng buc ui nga - trng nh giao im gia

mt b m mn v mt hot no vin trung hc. C cc k nng hu. C
khng h pht l a con mi sinh. Ngc li, c ang cn thn quan st
n. C tin rng khi bn tr khc, chng ang ni vi c iu g . Sut
Khong Dng, c nhn v lng nghe. (C thm vo rng c mt l do na
cho Khong Dng: dy bn tr tnh kin nhn.)

Gi y, khi bit ti Khong Dng, ti bt u nhn ra rng n c

nhc ti rt nhiu Php. Trc khi phn ng vi mt cu thm vn, l
thng l chng ta phi lng nghe cu hi, Mt bi bo trn Doctissima,
mt trang web ph bin Php, ng: i vi mt a tr ang khc
cng chnh xc nh vy: iu u tin cn lm l lng nghe b.

Mt khi bn qua c phn trit l, tc gi trong cun Gic ng, con

m v b vit rng: can thip vo gia nhng chu k hin nhin s dn
ti cc vn v gic ng, v d nh mt b thc dy hon ton sau mi
chu k 90 pht hay hai ting ng h.

t nhin, mi vic tr nn r rng vi ti rng Alison, chuyn gia

marketing, c con trai n hai gi mt ln trong su thng rng, khng phi
do sinh ra em b c nhu cu ng k quc. C v tnh dy b i n cui
mi chu k ngh hai ting. Alison khng ch phc v cho nhu cu ca con
mnh. Mc d nh ca c l tt, chnh c to ra nhng i hi . Ti
khng bao gi nghe k v mt trng hp no ging ca Alison Php.
Ngi Php coi Khong Dng l gii php s mt cho gic ng, l iu g
dng n khi b mi c vi tun tui. Mt bi bo trong tp ch
Maman! ch ra rng trong su thng u i, 50% n 60% gic ng ca b
dng ng g ng vt (ng khng su gic). trng thi ny, mt b ang
ng c th t nhin ngp, vn vai, thm ch l ng ti h mt. S l sai
lm nu hiu y l b ang cn m p m i chch khi vic rn luyn ng
bng cch b b ln bi bo ni.

Khong Dng khng phi l iu duy nht cc cha m Php thc hin.
Nhng n l thnh phn trng yu. Khi ti gh thm Hlne De
Leersnyder, mt bc s v gic ng a dn li Proust^), khng cn bt c
s gi no, c ngay lp tc nhc ti Khong Dng: C lc khi tr ng,
mt chng chuyn ng, chng to ting n, mt tay, x dch i cht.
Nhng thc t, tr vn ang ng. Vy nn bn ng c lc no cng li gn
v quy ry trong khi tr ang ng. Bn phi hc v cch ng ca tr.

Nu b thc dy th sao? Ti hi.

Nu b thc gic hon ton, bn hy bb ln, tt nhin ri.

Cc nh nghin cu v gic ng, cng nh cc cha m Php, tin rng bt

u t rt sm, cha m nn ng mt vai tr tch cc trong vic dy cho tr
ng ngoan. H ni rng c th dy cho mt a tr khe mnh cch ng
sut m khi b mi c mt vi tun tui m khng bao gi phi b
khc tha thch.

Mt nghin cu tng hp ca hng t bi bo v gic ng kt lun

rng iu ct yu y l khi nim c tn S can thip ca cha m. V
th, h dy cho ph n mang thai v cha m ca tr s sinh v khoa hc
gic ng, ng thi trang b cho h mt s nhng quy tc c bn v gic
ng. Cc bc cha m nn bt u tun theo nhng quy tc ny t khi sinh
hay t khi con h mi c vi tun tui.
 Nhng quy tc ny l g? Cc tc gi ca nghin cu tng hp ch dn
ti mt bi vit, ph n mang thai nh cho con b c giao cho mt
ti liu hai trang. l khng c m, nng hay cho b d b ng vo
ban m. Mt hng dn na dnh cho cc b hai tun tui l nu cc b
khc trong khong t na m ti nm gi sng, cha m nn qun li t, v
v, thay bm hay b b i vng quanh, nhng m ch nn cho b ti nu sau
b vn tip tc khc.

Mt li khuyn khc l, t khi sinh, cc b m nn phn bit gia lc

cc b khc v khi cc b ch tht tht gia gic ng. Ni cch khc, trc
khi b mt em b n o ln, h nn dng mt cht chc chn l b
thc.

Paris, khc tha thch c mt cht mo kiu Php. Ti bt u nhn

ra iu ny khi gp Laurence, mt c trng tr n t Norm andy ang lm
vic cho mt gia nh Php Montparnasse. Laurence trng tr c 20
nm nay. C k vi ti rng trc khi cho tr khc tha thch, vic gii
thch cho b bn sp lm g l cc k quan trng.

Laurence ging gii cho ti: Vo bui ti, ch ni chuyn v i b. Ch ni

vi b rng, nu b thc dy mt ln, ch s a cho b ti gi. Nhng sau
, ch s khng dy na. y l thi gian ng. Ch s khng xa v ch
s ti v v b mt ln trong m. Nhng khng phi l sut c m.

Laurence ni rng mt phn v cng quan trng ca vic khin cho b

ngoan c m, bt c la tui no, l thc s tin tng rng b s lm
c iu . Nu ch khng tin, n s khng c hiu qu, c ni. Cn
ti, ti lun ngh rng m ti a tr s ng ngoan hon. Ti lun lun gi
hi vng, ngay c khi b thc dy sau ba ting na. Ch cn phi tin.

Dng nh c th l tr em Php ln ln p ng ng nhng mong

mi ca cha m v ngi chm sc. Con ci chng ta cng c th ng ngoan
nu chng ta thc s mun iu v ci thc t on gin ca vic tin rng
tr em c mt nhp iu gip cho chng ta tm c ra n.

Cha m Php ngh rng Khong Dng l iu ti quan trng. Nhng h

khng tn sng n nh mt phong thuc tr bch bnh. Thay vo , h
c mt lot nhng nim tin v thi quen m khi c p dng mt cch
kin tr v yu thong s a cc b vo trng thi ng ngoan. Khong
Dng c tc dng mt phn v cha m tin rng tr nh khng phi l nhng
cc bng bt lc. Cc b c th hc c mi th. Vic hc ny, c thc
hin nh nhng v theo tc ca chnh b, khng h gy tc hi. iu ,
cc bc cha m tin rng s trao cho cc b s t tin cng nh cm gic bnh
yn v khin cc b nhn thc c v nhng ngi khc. V vic s to
cho mi quan h tn trng gia cha m v con ci m ti nhn thy sau
ny.

Gi nh ti bit tt c nhng iu ny khi Bean ra i.

Chc chn l chng ti l mt khong thi gian thch hp gip

b hc cch ng sut c m. chn thng tui, con b vn thc dy mi
m lc khong 2 gi sng. Chng ti t khch l mnh cho con b khc
tha thch. m u tin, b khc 20 pht. (Ti bm cht vo Simon v
cng khc.) Ri b ng tr* li. m tip theo b khc trong nm pht.

m th ba, Simon v ti u thc dy gia m yn ng lc 2 gi

sng. Anh ngh l con b thc dy v chng mnh, Simon ni. Con b
ngh rng chng ta cn n phi lm th. Ri chng ti quay li ng. Bean
bt u ngoan c m k t .
 Chng 4
Bit chi - Rn luyn cho tr
tnh kin nhn
thm nhp c i cht vo i sng Php, ti vn nh

D M. Ti nh mc qun thun di i mua hng quy tp ha, ci

vi ngi l v c php bnh lun vui v. Ti rt nh cha m. Ti
khng th tin c l mnh ang nui mt a tr trong khi h cch xa
n 4.500 dm.

M ti cng khng th. Vic ti gp v ci mt ngi ngoi quc p

trai l iu m b lo s nht khi ti ln ln. B ni v ni s ny nhiu n
ni rt c th v th m tng c gieo xung. Trong mt chuyn
thm Paris, b a ti v Simon i n ti v bt khc ngay ti bn. y
c g m M khng c ch? B cn vn. (Nu m n gan ngng v bo,
ti c th ch vo a ca b. Khng may l b li gi mn g.)

Mc d sng & Php tr nn d th hon, ti vn cha hon ton ha

nhp c. Ngc li, c mt a con - v ni ting Php tt hon - khin
ti nhn ra mnh l mt ngi ngoi quc c st n th no. Khng lu
sau khi Bean bt u ng ht m l n ngy u tin b ti trung tm
chm sc cng ca Php. Trong sut bui phng vn, chng ti d dng tr
l i cc cu hi v thi quen dng ti gi v cc t th ng a thch ca b.
Chng ti c sn bn ghi chp tim chng v cc s lin lc khi khn cp.
Nhng mt cu hi lm kh chng ti: B ung sa vo nhng gi no?

v vn thi im cho tr n, li mt ln na, cc cha m M vo

th tranh ci. Bn c th gi l mt cuc chin n: Mt trng phi
tin vo vic cho tr n nhng thi im c nh. Trng phi khc li cho
rng nn cho tr n bt c khi no tr i. Trang web BabyCenter ca M
a ra tm loi lch trnh mu khc nhau cho tr nm v su thng tui,
trong c mt lch trnh cho tr n mi ln mt ngy.
 Chng ti ng gia hai trng phi trn. Bean lun c ung sa
khi b thc dy v mt ln na trc khi i ng. Ngoi ra, chng ti cho b
n bt c khi no b c v i. Simon ngh khng c vn g m mt bnh
sa hay mt bu ngc khng gii quyt c c. Chng ti s cng lm bt
c vic g gi cho con b khng go tht.

Khi ti gii thch xong cch thc cho n ca chng ti vi nhn vin
, c nhn ti nh th ti va ni rng chng ti cho con mnh li t.
Chng ti khng bit khi no con n? y l mt vn m chng ti cn
gii quyt. nh mt ca c ni rng trong khi sng Paris, chng ti ang
nui mt em b ch bit n v ng - phi, c l l c na - nh mt em b
M.

Php, vn lch trnh n ung ca tr khng c nhiu trng phi.

Cha m Php khng h m h v tn sut n nn c ca con mnh. T
khong bn thng tui, phn ln tr em Php n vo nhng thi im
nht nh. Cng ging nh vic ng, cha m Php thy iu ny l chuyn
ai cng bit, khng cn phi c k thut g y c.

Php, thm ch cn khng c c khi nim cho n, t ny d sao

nghe cng ging nh l bn ang nm c kh cho b vy. H gi l ba
n. V th t ca cc ba n ny cng tng t vi mt lch trnh m ti
kh quen thuc: ba sng, ba tra v ba ti, cng vi mt ba n nh
bui chiu. Ni cch khc, khong bn thng tui, tr em Php tun
theo lch trnh n m cc b s tun theo sut phn i cn li (ngi ln
thng b ba n nh).

Ti rt thc mc, lm th no m tt c nhng tr em Php ny c th

i c bn ting gia cc ba n. Bean s tr nn kh chu nu con b
phi i d ch vi pht c cho n. Chng ti cng cung theo con b.
Nhng ti bt u cm thy rng Php, xung quanh ti c rt nhiu s
ch i. u tin l Khong Dng, l khi cc cha m Php i sau khi
con h thc gic. Gi l n k hoch ba n, l khi h i nhng qung
di t ln cho n ny ti ln cho n tip theo. V tt nhin cn c tt c
nhng em b chp chng vui v i mt cch thoi mi trong cc nh hng
cho ti khi n ca mnh c mang ti.

Ngi Php rt ti tnh khi luyn c cho tr s sinh v tr mi tp i

khng ch l ch i, m l vui v ch i. Liu kh nng ch i ny c
gii thch c s khc bit gia tr em Php v M khng?
 tm cu tr li cho nhng cu hi ny, ti gi th in t cho Walter
Mischel, chuyn gia quc t v cch tr em tr hon s tha mn. ng 80
tui v l gio s v tm l hc ti i hc Columbia. Ti c v ng v
c mt vi trong s rt nhiu cc bi bo xut bn ca ng v ch
ny. Ti gii thch rng ti ang Paris, nghin cu v cch lm cha m
Php v hi liu ng c thi gian tr chuyn vi ti trn in thoi
khng.

Mischel tr li ti vi gi sau . Tht ngc nhin, ng ni rng ng

cng ang Paris v mi ti gh qua ung c ph. Hai ngy sau chng ti
ngi bn bn bp trong cn h ca bn gi ng & Latin Quarter, ngay pha
di Panthon.

Mischel trng tr hon so vi tui. ng co u, ng ta ra mt th

nng lng cun cun nh mt v s m bc nhng li c khun mt ngt
ngo, gn nh ging tr con.

Mischel ni ting nht t vic pht minh ra th nghim ko do

(marshmallow test) hi cui nhng nm 1960, khi ng ang Standford.
Trong th nghim , mt nhn vin nghin cu dn mt tr 4 hay 5 tui
vo mt cn phng, c ko do t trn bn. Nhn vin nghin cu ni
vi a tr rng mnh s ri khi cn phng mt lc. Nu a tr c gng
khng n ko cho ti lc ngi quay li, h s thng cho b hai chic
ko na. Nu b n ko, b s ch c mt ci thi.

l mt th thch rt kh khn. Trong s 653 tr tham gia trong

nhng thp nin 1960 v 1970, ch c mt phn ba kim ch c khng
n chic ko do trong c 15 pht m nhn vin nghin cu ra ngoi. Mt
s b n ko ngay khi cn li mt mnh. Phn ln ch c th i c
khong 30 giy.

Gia nhng nm 1980, Mischel gp li cc b trong th nghim ban

u, xem liu c s khc bit no gia nhng b tr hon tt v khng
tt khi ln n tui thiu nin hay khng. ng cng cc ng nghip pht
hin ra mt mi tong quan n tng: Tr nhn n ko do c cng lu
hi 4 tui, th lc cng c Mischel v ng nghip nh gi cao tt
c cc hng mc. Bn cnh cc k nng khc, cc tr gii tr hon tp trung
tt hon v bit iu hon. V theo nh mt bo co m Mischel v ng
nghip xut bn nm 1988, cc em khng suy sp khi b cng thng.
 Liu c phi l buc tr phi tr hon s tha mn - nh cch cc cha
m trung lu Php vn lm - thc s khin cc b bnh tnh v tm l
vng vng hon? Trong khi tr em trung lu M, ni chung thng quen
vi vic c c ci mnh mun ngay lp tc, li suy sp khi gp cng
thng? Liu c phi cc cha m Php mt ln na, li ang - nh vo
truyn thng v bn nng - lm chnh xc nhng iu cc nh khoa hc
nh Mischel xut?

Bean, thng c c ci mnh mun gn nh ngay tc khc, c th

chuyn t bnh tnh sang qu khch ch trong vi giy. M, cnh tng
nhng a tr n v, la ht m nheo i ra khi xe y hay nhoi ngi ln
va h l kh ph bin.

Ti him khi thy nhng cnh tng ny Paris. Tr em Php ngay t

khi cn nh, quen ch i, c v im tnh n k l vi vic khng c
c ci chng mun ngay lp tc. Khi ti ti thm cc gia nh Php v
choi vi con ci h, ti lun n tng v s thiu vng nhng ting m
nheo hay cn nhn.

Thng thng, mi ngi u im tnh v chm m vo vic h ang

lm.

Mischel cha tng thc hin th nghim ko do vi tr em Php (rt c

th ng s phi thc hin mt phin bn vi bnh s c la). Nhng l mt
ngi quan st Php nhiu nm, ng ni rng ng bt ng trc s
khc bit gia tr em M v Php.

ng ni, M chc chn l n tng m ngi ta c l kh nng t

kim sot ngy cng tr nn kh hon i vi tr em. iu i khi ng
c vi chnh chu ca ng. Ti khng va lng nu khi ti gi cho mt a
con gi m n ni l n khng th ni chuyn by gi v mt a nh ang
ko o mnh, v con b khng th ni Ch , m ang ni chuyn vi
ng.

C nhng a con bit ch i s khin cuc sng gia nh d chu

hon. Tr con Php dng nh c k lut v phng phao hon ti ngy
xa, Mischel ni. Vi cc bn b Php a con nh ti choi, chng ti
vn c th n mt ba ti kiu Php... k vng tr em Php l chng c
x ngoan ngon mt cch phi php, yn lng v thng thc ba ti.
Ti thng nghe cc cha m Php yu cu con h phi sage. Ni sois sage
cng hoi ging ni ngoan no. Nhng hm cha nhiu iu hon th. Khi
ti bo Bean phi ngoan trc khi chng ti bc vo nh ai , vic
ging nh th con b l mt loi ng vt hoang d phi c thun ha
trong mt gi ng h, nhng c th hoang d tr li bt c lc no. Nh
th l ngoan i ngc li vi bn cht thc ca b. Khi ti bo Bean phi
sage, th ng thi ti cng ang ni con b phi c x cho ng mc.
Nhng ti ang yu cu b hy bit nh gi v nhn thc c cng nh
tn trng ngi khc. Ti m ch rng b c th hiu c mt phn nht
nh v hon cnh, v rng b ang nghe mnh lnh ca chnh mnh. V ti
ang gi rng ti tin b.

Sage khng c ngha l n n. Nhng tr em Php m ti bit c rt

nhiu nim vui. V cc dp cui tun, Bean v cc bn mnh va chy va la
ht v ci a trong cng vin hng gi ng h. Gi gii lao ch gi
tr, v sau ny l trng, th tt c u c t do. Ngoi ra Php cng
c nhiu loi gii tr c kim sot, nh cc l hi phim, rp ht v cc lp
nu n (i hi s kin tr v ch ) dnh cho tr em. Nhng bc cha m
Php m ti bit mun con h c nhiu kinh nghim v c tip xc vi
ngh thut cng nh m nhc.

Cha m ch khng nhn thy lm sao tr c th tip nhn y nhng

tri nghim ny nu cc b khng kin nhn. Theo quan im ca Php,
kh nng t kim sot im tnh, ch khng phi l bn chn, cu knh v
hch sch, chnh l iu lm tr vui v.

Cha m v ngi chm sc tr Php khng h ngh rng tr em c s

kin nhn v bin. H khng mong cc b mi tp i ngi yn trong sut
bui ha nhc hay mt ba tic trang trng. H thng ni v vic ch i
tnh bng pht hoc bng giy.

Nhng ngay c nhng tr hon nho nh ny cng to nn khc bit ln.

Gi ti tin rng b mt v sao tr em Php him khi m nheo hay hn di
m - hoc t nht cng t hon tr em M - l cc b c pht trin cc
ngun lc bn trong i mt vi s tht vng.

Cc b khng mong c c ci mnh mun ngay tc khc. Khi cha m

Php ni v vic gio dc cho con mnh, phn ln l h ang ni v vic
dy chng lm sao khng n chic ko do.
Vy chnh xc th lm th no m ngi Php bin nhng a tr bnh
thng thnh nhng chuyn gia tr hon? V chng ti cng c th dy
Bean cch ch i khng?

Walter Mischel xem bng ghi hnh ca hng trm tr 4 tui lng
tng tham gia th nghim ko do. Cui cng ng cng pht hin ra rng
nhng tr tr hon khng tt th tp trung vo chic ko do, trong khi
nhng tr tr hon tt th li t nh lc hng. Nhng tr c gng thnh
cng ch i mt cch rt d dng l nhng tr hc c cch trong lc
ch i th t ht cho mnh nghe, hay tm ly tai theo mt cch th v, hay
choi vi cc ngn chn v to ra mt tr choi t vic , ng ni vi ti.
Nhng tr khng bit lm sao t nh lc hng v ch chm chm vo
ko do, kt cc s n ko.

Mischel kt lun rng c c sc mnh ch ch i khng lin

quan g n chuyn khc k c. M n lin quan ti vic hc cc k thut
gip cho vic ch i bt kh s.

C nhiu cch lm c vic , trong trc tip v on gin

nht... l t nh lc hng, ng ni. Cc cha m thm ch khng cn phi
dy con mnh mt cch c th cc chin lc nh lc hng. Mischel ni
rng tr em t mnh hc k nng ny, nu cha m cho php chng thc
hnh ch i.

y chnh l iu ti vn thy cha m Php lm. Khng hn l h dy

cho con mnh cc k thut nh lc hng. Phn ln, h dng nh ch to
cho chng c hi thc hnh ch i. Vo mt chiu th By xm tri, ti
bt tu ti Fontenay- sous-Bois, ngoi ngay pha ng Paris. Mt ngi
bn b tr cho ti ti thm mt gia nh sng y. Martine, ngi m,
l mt lut s xinh p tui ngoi 30. C sng vi chng, mt bc s hi
sc cp cu, v hai a con, trong mt ta nh thp tng gia mt vn
cy.

Ti ngay lp tc chong vng v cn h ca Martine mi ging ca ti

lm sao. choi xp thnh hng quanh phng khch, phng khch gn
lin vi mt cn bp m ( Php gi l cuisine americaine - bp kiu M).
Chng ti c t lnh bng thp khng g ging nhau.

Nhng s tng ng kt thc y. Mc d c hai a con nh,

chng ca Martine vn ang lm vic trn laptop trong phng khc, trong
khi Auguste 1 tui ang ng tra bn cnh. Paulette, 3 tui vi mi tc ct
ngn, ang ngi bn bn bp thy bt nho bnh nng vo cc khun giy
nh. Khi mi khun y, c b rc ln trn cng mt t ko vn sc s v
nhng tri chm bao toi.

Martine v ti ngi ni chuyn pha u kia bn. Nhng ti th ang

sng s v Paulette b nh v nhng chic bnh nng ca c b. Paulette
hon ton chm m trong nhim v ca mnh. C b dng nh chng li
ni thm mun n ch bt nho . Khi lm xong, b hi m liu b c
c lim chic tha khng. Khng, nhng con c th n mt cht ko
vn, Martine ni, khuyn khch Paulette xc vi mung ko vn trn bn.
Con gi Bean ca ti cng tui vi Paulette, nhng chc hn ti khng bao
gi ngh n chuyn con b t mnh lm mt nhim v hon chnh th
ny. Ti hn s gim st v con b hn s chng i li s gim st ca ti.
S y nhng cm gic cng thng v s cn nhn (ca c ti v con b).
Bean chc s tm ly bt, qu mng v ko vn mi khi ti quay i. Ti
chc chn s khng th ngi tn chuyn bnh tnh vi khch c.

Ton b cnh tng chc chn s khng phi l iu m ti mun lp

li vo tun ti. Tuy nhin nng bnh li c v l nghi thc hng tun
Php. Gn nh tt c mi ln ti gh thm mt gia nh Php vo cui
tun, h u hoc ang lm bnh hoc mang ra mi th bnh m trc
h va lm xong.

Thot tin, ti ngh v ti gh thm nn h mi lm. Nhng ri ti sm

nhn ra rng iu khng lin quan g ti ti. Cui tun no Paris cng
c mt cuc thi nng bnh. Thc t l t khi tr bit ngi, m bt u
hng cc b ti nhng d n nng bnh hng tun hay hai tun mt
ln. Nhng a tr ny khng ch t bt hay nghin my qu chui. Cc
em cn p trng, ng, trn bnh mt cch t tin n phi thng.
Cc b thc s t lm c c mt chic bnh.

Chic bnh u tin m hu ht tr em Php hc cch lm l bnh sa

chua. l mt th bnh thanh, khng qu ngt, c th thm qu mng, s
c la vn, chanh hay mt tha ru rum. Kh m lm hng c.

Tt c cng vic lm bnh nng ny dy cho tr cch kim sot bn

thn. Vi vic ong m v trnh t ln lt cc ca nguyn liu, nng
bnh l bi hc hon ho cho s kin nhn. C vic cc gia nh Php
khng n ngu nghin ngay khi bnh ra khi l - nh ti - cng vy.
Thng th h nng bnh vo bui sng hoc u gi chiu, ri i v n
bnh nng hay bnh xp nh mt mn goter - ba n nh bui chiu
ca Php.

Php, ba gouter l gi n vt chnh thc, v duy nht. Thng l

vo bn gi hay bn ri chiu, khi cc b t trng v. N cng c nh
nh gi cc ba n khc v c p dng rng ri cho tr em.

Martine ni rng c cha bao gi ln k hoch mt cch c th dy

cc con c tnh kin nhn. Nhng cc nghi thc hng ngy ca gia nh c -
cc nghi thc ti thy lp li rt nhiu cc gia nh trung lu khc Php
- chnh l bi thc tp cch tr hon s tha mn.

Martine ni rng c thng mua ko cho Paulette. Nhng Paulette

khng c php n ko cho n gi goter trong ngy, ngay c nu nh
vy ngha l i nhiu gi ng h. Paulette quen vi vic ny. Martine
i khi phi nhc con b nh lut, nhng Paulette khng h chng i.

Ti pht hin ra rng Martine khng h mong mun con gi c tr nn

hon ton kin nhn. C cho rng Paulette cng s c lc phm li. Nhng
Martine khng c x qu khch vi nhng li , nh cch m ti hay lm.
C hiu rng tt c nhng vic nng bnh v ch i ny l bi thc hnh
xy dng nn mt k nng.

Ni cch khc, Martine thm ch cn kin nhn v vic dy tnh kin

nhn. Khi Paulette c gng chen vo cuc tr chuyn, Martine ni, i m
hai pht, con gi b bng. M ang ni d chuyn, nghe va lch s va
du dng. Ti bt ng trc c vic Martine ni iu mi ngt ngo lm
sao ln vic c c v rt t tin rng Paulette s nghe li mnh.

Martine dy con mnh tnh kin nhn t khi chng cn b xu. Khi
Paulette cn nh, Martine thng b khc nm pht trc khi b ln
(v, tt nhin, Paulette ng trn m t lc hai thng ri.)

Martine cn dy cc con mnh mt k nng lin quan: hc cch choi

mt mnh. iu quan trng nht l hc t mnh thy hnh phc, c
ni v con trai Auguste ca mnh...

Mt a tr c th t choi mt mnh s ngoan ngon khi m ni chuyn

in thoi. V l mt k nng m cc b m Php r rng u c gng
trau di con mnh, dt khot hon cc b m M.

Nhng cha m nh gi cao kh nng ny s lun tr li mt mnh

khi b ang t choi ngoan. Cc b m Php cho rng iu quan trng l
nm c cc tn hiu t nhp iu ring ca tr, mt phn trong h
mun ni l khi tr ang bn choi, h chng li mt mnh.

iu ny dng nh li l mt v d khc na v vic cc b m v

nhng ngi gi tr Php, mt cch bn nng, tun theo kin thc khoa
hc tt nht. Walter Mischel ni, kch bn ti t nht cho mt a tr t 18
ti 24 thng tui l b bn rn v b hnh phc, v ngi m i theo vi
mt chic a y rau chn vt...

Nhng ngi m thc s lm ri tung ln chnh l nhng ngi chy

ti khi tr ang bn rn v khng mun hay khng cn h, v li khng c
mt khi tr ang nng lng c c m . Do vy, tnh to vi iu l
tuyt i quan trng.

Nim tin st ca Mischel v tm quan trng ca s nhy cm khng

c c do nghin cu. ng k rng m ng c ln lt ht chm lo qu
mc li bin mt tiu. Mischel vn khng bit i xe p, bi v b qu s
ng b chn thong u nn khng ng tp. Nhng c cha v m ng
u khng ti nghe ng c din vn tt nghip trong l ra trng thi
trung hc.

Tt nhin cha m M mun con mnh kin nhn. Chng ti tin rng kin
nhn l mt phm hnh. Chng ti khuyn khch con mnh chia s, i ti
lt mnh, dn bn v tp piano. Nhng kin nhn khng phi mt k
nng m chng ti rn gia cn mn nh cc cha m Php. Ging nh vi
gic ng, chng ti c xu hng coi vic liu con ci mnh ch i c gii
khng l do tnh kh. Theo quan im ca chng ti, cha m hoc may mn
m c c a con gii ch i, hoc khng.

Cha m v ngi gi tr Php tin rng chng ti qu d di v kh nng

ti quan trng ny. Vi h, c nhng a con cn c tha mn ngay tc
th s khin cuc sng tr nn khng th chu ni. Khi ti nhc ti ti
ca cun sch ny trong mt ba tic ti Paris, ch nh - mt nh bo
Php - say sa k mt cu chuyn v nm anh sng Nam Caliornia. Anh
v v mnh, mt thm phn, lm bn vi mt cp v chng M v quyt
nh cng h i ngh cui tun Santa Barbara. l ln u tin h gp
con ci ca nhau, bn nhc tm khong t by ti 15 tui.

T gc nhn ca ngi ch nh, k ngh cui tun nhanh chng tr

nn ri lon. Nhiu nm sau, anh vn nh cch bn tr con M thng
xuyn ngt li ngi ln. V khng c ba n c nh no ht; tr em M
c vic ti ch t lnh v ly thc n bt c khi no chng mun.

Vi cp i ngi Php, c v nh tr con M l ngi nm quyn.

iu khin chng ti bt ng v ly lm phin, l cc v ph huynh khng
bao gi ni khng, anh ni. Chng riimporte quoi, v anh thm. iu
ny c v nh rt d ly nhim. T nht l, con chng ti cng bt u
rimporte quoi, c ni.

Sau mt thi gian, ti nhn ra rng gn nh tt c nhng li miu t

ca ngi Php v tr em M u c cm t riimporte quoi, ngh l g
cng c hay bt c iu g chng thch. mun ni tr em M khng
c gii hn cng rn, rng cha m chng khng c quyn lc v rng ci g
cng c php. l iu tri ngc vi l tng Php v cadre, hay
khun php, m cc cha m Php hay ni ti. Cadre ngha l tr em cn c
nhng gii hn cng rn - chnh l khun php - v rng cha m thc
thi nhng gii hn tht nghim khc. Nhng trong nhng gii hn ,
tr c rt nhiu t do.

Cha m M cng p t cc gii hn, tt nhin ri. Nhng thng th s

khc vi cc gii hn ca Php. Thc t, ngi Php thng thy nhng
gii hn ny ca M rt ng s. Laurence, mt v em n t Normandy,
tm s vi ti rng c s khng lm vic cho cc gia nh ngi M na, v
mt vi ngi bn v em ca c cng vy. C ni rng c b ch lm vic
gn y nht vi gia nh ngi M ch sau vi thng, a phn l do vn
v gii hn.

Tht l kh khn v trong gia nh , a b mun lm g th lm, vo

lc no cng c, Laurence k.

Gia nh ngi M cui cng c lm vic c ba a con, 8 tui, 5 tui v

18 thng tui. Vi c b 5 tui, m nheo l mn th thao quc gia. C b
lc no cng m nheo, nc mt c th tun l ch ngay lp tc. Laurence
tin rng tt nht l nn l c b i, khng khuyn khch tnh m nheo.
Nhng m ca c b - thng xuyn c mt nh, trong mt cn phng
khc - li thng vi v chy ti v u hng trc bt c th g c b i
hi.

Laurence k rng cu con trai 8 tui cn t hon. Cu b lc no cng

mun thm mt t, thm mt t. C ni rng khi nhng i hi ngy cng
tng ca mnh khng c p ng, cu tr nn qu khch.

Kt lun ca Laurence l, trong mt hon cnh nh th, a tr t

hnh phc hon. Cu b h oi c cht lm lc... Trong nhng gia nh c n
np hon, khng phi l mt gia nh kht khe nhung c gii hn hon mt
cht, mi th din ra m m h on nhiu.

G ii hn cui cng ca Laurence ti khi ngi m ca gia nh M

khng khng yu cu Laurence bt hai a ln hon n king. Laurence t
chi v ni c s on gin l cho cc b n nhng ba cn bng. Ri c pht
hin ra rng sau khi c t bn tr ln ging v r i i, lc khong tm
ri ti, ngi m s cho chng n bnh quy v bnh nng.

Chng tht b bm , Laurence ni v ba a nh.

B bm ? Ti hi.

Ti ni l b bm ch khng ni bo, c tr li.

Ti nhng mun vit cu chuyn ny thnh mt khun mu. Chc chn

khng phi tt c tr em M u hnh x theo cch ny. V tr em Php
cng khng him khi hnh ng theo kiu thch g c ny. (Sau ny,
Bean s ni mt cch lnh lng vi cu em trai tm thng tui ca mnh,
bt chc c gio, Tu ne p eu x p a s fa r e rm porte quo - em khng th
thch lm g th lm u.)

Tt nhin, t ra cc g i i hn cho tr khng phi l pht minh ca ngi

Php. Nhiu cha m v cc chuyn gia M cng ngh cc gii hn l rt
quan trng. Nhng M, iu ny li i lp v i tng cho rng tr con
cn c th hin bn thn. i khi ti cng cm thy rng nhng iu m
Bean mong mun - nc to thay v nc lc, mc vy cng cha ti cng
vin, c su mt li nhoi ngi khi xe y - l khng th thay i v
c quy nh t trc. Ti khng nhng b trong tt c mi vic. Nhng
lin tc ngn cn mong mun ca con b khin ti cm thy sai tri v
thm ch c th l nguy hi.
 ng thi, tht kh cho ti xem Bean l mt ngi c th ngi yn
qua mt ba n bn mn, hay choi yn lng khi ti ang ni chuyn in
thoi. Ti thm ch khng chc mnh mun b lm nhng iu . Liu
nh th c bp nt mt tm hn con b khng? Liu ti c bp nght s th
hin bn thn ca con b khng? Vi tt c nhng ni lo lng , ti
thng phi u hng. Ti khng phi l ngi duy nht. ba tic sinh
nht 4 tui ca Bean, mt trong cc bn b ngi Anglophone ca b bc
vo, mang theo mt gi qu cho Bean, v mt mn na cho mnh. M cu
b ni rng ca hng, cu t ra bun b v khng nhn c qu nh
Bean. C bn Nancy ca ti ni vi ti v mt trit l lm cha m mi,
trong , bn khng bao gi cho con mnh phi nghe t khng, nh
vy th b s khng th ni t li vi bn.

Trong cun Mt a tr hnh phc (A Happy Child), nh tm l hc

Php Didier Pleux tranh lun rng cch tt nht khin mt a tr hnh
phc l lm cho b tht vng. Nh th khng c ngha l bn thng
xuyn khng cho b choi, hay bn trnh khng m p b, Pleux ni. Tt
nhin ta phi tn trng s thch, nhp iu v tnh cch ring ca b. Ch
on gin l a tr phi hc, t khi cn rt nh, rng th gii ny khng
phi ch c mt mnh b, v rng lun c thi gian cho tt c mi vic.

Ti sng s v nhng k vng ca ngi Php khc bit n th no khi

- cng trong k ngh bn b bin m ti c chng kin tt c tr em
Php vui v ngi n trong nh hng - ti a Bean vo mt ca hng y
nhng chng thng tp o phng thy th k sc sng mu. Bean lp tc
bt u ko chng xung. Con b gn nh khng dng li cht no khi ti
mng n.

i vi ti, thi quen xu ca Bean dng nh l iu c th on

c mt a tr chp chng. V vy ti ngc nhin khi ngi bn hng
ni, khng h c g xu: Ti cha tng thy a tr no lm nh vy c.
Ti xin li v cm u i ra ca.

Walter Mischel ni rng chiu theo tr s bt u mt vng lun qun

nguy him: Nu bn tr c kinh nghim rng khi c yu cu phi
i, nu chng la ht, m s ti v s ch i s chm dt, chng s nhanh
chng hc c cch khng ch i. Khng ch i v la ht v c th m
nheo mi ang c tng thng.

Cha m Php ly lm vui v s tht rng mi a tr c tnh kh ring.

Nhng h cng thy rt ng nhin rng bt c a tr khe mnh no
cng c kh nng khng m nheo, khng suy sp sau khi b ni khng, v
thng khng vi vnh hay v ly cc th.

Cha m Php thin hn v pha coi cc i hi c phn ngu nhin nh

nhng s thch bc ng. H khng c vn g vi vic ni khng vi
nhng i hi . Ti ngh [ph n Php] hiu sm hn ph n M rng
tr nh c th c cc i hi v nhng i hi li l thiu thc t, mt
bc s nhi khoa chuyn iu tr cho tr em Php v M ni vi ti.

Mt nh tm l hc ngi Php vit rng khi mt a tr c mt s

thch bc ng - v d, m b ang trong ca hng cng b v bng nhin
b i mt mn chi - ngi m nn duy tr s bnh tnh tuyt i v
nh nhng gii thch rng mua chi khng phi k hoch ngy hm d.
Ri c nn c gng i vng qua s thch bng cch chuyn hng s
ch ca a tr, v d nh k mt cu chuyn v chnh cuc i mnh.
Cc cu chuyn v cha m lun lun khin tr thch th, nh tm l hc
chia s.

Nh tm l hc ni rng sut c qu trnh ny, ngi m nn tr

chuyn thn mt vi a tr, bng cch m p hay nhn vo mt b. Nhng
ngi y cng nn cho b hiu rng b khng th c mi th ngay lp
tc c. Quan trng l khng c cho b ngh rng b c ton quyn
v rng b c th lm c mi vic v c c mi th.

Cha m Php khng lo lng rng h s hy hoi con ci mnh v lm

chng tht vng. Ngc li, h ngh con h s b hy hoi nu chng khng
th i u vi s tht vng. H cng coi vic i u vi ni tht vng
nh l mt k nng sng ct li. Con ci h n gin l phi hc c iu
. Cc bc cha m s l tc trch nu khng dy chng iu .

Laurence, ngi trng tr, ni rng nu mt a tr mun c b trong

lc c ang nu n, c s ni: C khng th b con ln ngay c, v ri
ni vi b v sao.

Laurence ni rng nhng b m c chm sc thng khng chp nhn

iu ny d dng. Nhng c lun cng quyt, v cho a tr biu hin
ni tht vng ca mnh. Ti khng cho b khc tm ting ng h,
nhng ti cho n khc, c ni. Ti gii thch vi b l ti khng th
lm khc c.
 iu ny xy ra rt nhiu khi c trng nhiu tr cng mt lc. Nu c
ang bn vi mt a v a khc i c, nu c c th b b, hin nhin l
c s lm th. Nhng nu khng, c c cho b khc.

Cng ging nh dy tr ng, cc chuyn gia Php coi vic hc i mt

vi t khng l mt bc v cng quan trng trong qu trnh pht trin
ca tr. Tr s buc phi hiu rng cn nhng ngi khc trn i, cng c
nhu cu mnh m nh nhu cu ca chng. Mt nh tm l hc tr em ca
Php vit rng s gio dc ny nn c bt u khi tr c ba ti su
thng tui. Thnh thong, m s bt b i mt cht, nh dn a mt
thc o thi gian mi vo tm hn b. Chnh nhng tht vng nho nh
m cha m t ln ngy qua ngy ny, cng vi tnh yu ca h, gip b
chu ng v cho php b t b, khong gia hai v 4 tui, s ton quyn
ca b, nhm rn luyn nhn cch cho b. S t b ny khng phi lc no
cng n o, nhng l mt bc chuyn mang tnh cng bch.

Theo quan im ca ngi Php, ti chng mang li ch li g cho Bean

bng cch chiu theo nhng thch bt cht ca con b. Cc chuyn gia v
cha m Php tin rng nghe thy t khng s gii cu tr khi s p ch
ca chnh nhng mong mun ca chng. L tr nh, bn c nhng nhu
cu v mong mun m v c bn l khng c y. y l mt iu rt cn
bn. Cha m c mt - y l l do m bn tht vng - chn ng
iu [qu trnh ], Caroline Thompson, mt nh tm l hc gia nh
ni.

Caroline, c m l Php v b l ngi Anh, ch ra rng tr nh thng

tr nn v cng gin d vi cha m khi h cm cn mnh. C ni, nhng
cha m Anglophone thng din gii cn tc gin thnh du hiu cho
thy h ang lm g sai. Nhng c cnh bo rng cha m khng nn nhm
ln mt a tr ang tc gin vi mt phng php lm cha m ti.

Ngc li, Nu ngi cha hay ngi m khng chu c vic b

ght b, h s khng lm cho a tr tht vng, v ri a tr s vo tnh
hung m n s l i tng cho chnh s p ch ca mnh, c bn, b
s phi i mt vi s tham lam ca chnh mnh, cng nhu cu mun c
mi th ca chnh mnh. Nu ngi cha, ngi m khng c mt
ngn b li, vy th b s phi l ngi t ngn chn mnh hoc khng t
ngn chn mnh, v nh th th s d gy mt kin nhn hn rt nhiu.

Quan im ca Caroline phn nh mt iu dng nh c ng lng

nht tr Php: Khin tr nh phi i mt vi cc gii hn v phi vt
qua ni tht vng s bin cc b thnh nhng ngi hnh phc v kin
cng hon. V mt trong nhng cch chnh nh nhng gy ra ni tht
vng, theo c s hng ngy, l bt tr phi i mt cht. Cng nh vi
Khong Dng l chin lc gic ng, cha m Php tp trung vo ch mt
yu t ny. H i x vi vic ch i khng phi nh mt k nng quan
trng gia nhiu k nng khc, m l nn mng nui dy con ci.
 Chng 5
Nh ng ngi n thu nh
hi Been c 1 tui ri, chng ti ti Trung tm Thch nghi dnh

K cho Tr nh^1) ng k cho Bean vo chong trnh Mi trng

nc (Aquatic Milieu), cn c bit n vi tn gi Tr em di
nc (Babies in the Water). l mt lp hc boi do chnh quyn a
phong t chc vo mi th By hng tun ti mt trong nhng b boi
cng cng trong vng.

Mt thng trc bui hc u tin, nhng ngi t chc mt bui hp

cc bc ph huynh ph bin thng tin. Cc cha m khc dng nh cng
rt ging vi chng ti: trnh i hc, sn sng y xe ni gia tri gi
lnh con mnh bit boi. Mi gia nh c giao cho mt ng boi v
nhc nh - ging nh tt c cc b boi khc - n ng phi mc boi
chuyn dng ch khng c mc qun soc. (iu ny hn l v l do v
sinh.

Ba ngi chng ti ti b boi, ci v mc boi d dt ht sc c

th trong phng thay chung. Ri chng ti rn rn i xung b cng vi
cc gia nh khc. Bean nm my tri bng nha ra xung quanh, trt cu
trt v nhy khi my tm mng. n mt lc, mt ngi hng dn li
ti ch chng ti v t gii thiu bn thn ri boi i. Trc khi chng ti
kp nhn ra, thi gian ht v lt cha m con ci tip theo tro vo b.

Ti on rng y hn l bui gii thiu, v cc bi hc s bt u t

tun sau. Nhng bui tip theo vn ging nh vy: xung quanh y nhng
ting tt nc nhng khng c ai dy ai cch p chn, thi bong bng hay
l bt u boi. Thc t, khng c mt s hng dn c t chc no ht. C
thnh thong, vn ngi hng dn li li ti m bo l chng ti
c vui v.

Ln ny, ti hi cho ra nh: Khi no th anh bt u dy con gi ti tp

boi? Anh ta mm ci khoan dung: Bn tr khng hc bi lp Tr em
di nc, anh ni, nh th iu ny hon ton l hin nhin. (V sau ti
bit c rng tr em Paris khng hc bi cho ti khi chng c 6 tui.)

Vy th tt c chng ti lm g y? Anh ni, mc ch ca nhng

kha hc ny l gip tr khm ph v nc, v nh thc cc cm gic ca
trng thi di nc.

H? Bean khm ph nc trong bn tm ri. Ti mun con b bi!

V ti mun b bit bi cng sm cng tt, tt nht l trc 2 tui. Ti
ngh mnh chi tin cho iu , v l l do v sao ti ko c nh ra khi
ging vo mt bui sng th By lnh lo.

Ti bng dng nhn quanh v nhn ra l tt c cc cha m bui gp

ph bin thng tin bit rng h ng k cho con mnh ch khm ph
v nh thc vi nc, khng phi hc bi. Liu con h c khm
ph n piano thay v hc cch chi khng nh?

Ti chong vng nhn ra rng cha m Php khng ch lm mt s vic

mt cch khc bit. H c quan im hon ton khc v cch tr con hc v
bn thn cc b. Ti khng ch gp vn lp bi; dng nh ti c vn
c v mt trit l na.

Trong nhng nm 1960, nh tm l hc Jean Piaget^2) ti M chia s

cc l thuyt ca mnh v cc giai on pht trin ca tr. Sau mi bui ni
chuyn, li c ai trong s khn gi hi ng mt cu m ng bt u gi l
Cu hi kiu M: Lm th no chng ti tng tc nhng giai on ny
ln?

Cu tr li ca Piaget l: V sao bn li mun lm nh th? ng khng

ngh rng thc y tr hc c cc k nng trc k hoch va l khng
th va l khng nn. ng tin rng tr em t c nhng ct mc ny vi
tc ring ca chng, tc y li do cc c vn ng bn trong chi phi.

Cu hi kiu M i din cho s khc bit c bn gia cha m Php v

cha m M. Nhng ngi M chng ti t giao cho mnh nhim v thc
y, khuyn khch v a con ci mnh t giai on pht trin ny ti giai
on tip theo. Chng ti ngh rng, nu mnh lm cha m tt bao nhiu th
con ci chng ti s pht trin nhanh by nhiu. Trong sn chi dnh cho
ngi Anglophone Paris, mt vi m khoe khoang rng con h ang theo
lp hc n hoc rng chng tham gia mt nhm ni ting B o Nha c
lp. Nhng thng cng chnh nhng b m ny n trnh vic tit l ra bt
c thng tin no v cc hot ng, khng ai khc ng k c cho con
mnh. Nhng ngi m s khng bao gi cng nhn rng h ang cnh
tranh, nhng cm gic th khng h kh nhn ra.

Cha m Php dng nh khng qu st rut bt con mnh t chy

giai on. H khng thc con c, boi hay lm ton trc tui. H khng
c gng khuyn khch con tr thnh nhng ngi phi thng. Ti khng
hiu c ci cm gic - ngm n hay cng khai - rng chng ti u ang
& trong mt cuc ua ginh ly mt gii thng khng tn no . H cng
c ng k cho con hc tennis, nh kim v ting Anh. Nhng h khng
trng nhng hot ng ny ra nh th l bng chng cho vic h l cc
cha m tt n th no. H cng khng h thn trng, d dt khi ni v cc
lp hc, nh th chng l mt loi v kh b mt. Php, mc ch ca vic
cho con hc mt lp hc nhc sng th By khng phi l kch hot h
thng thn kinh no . Vic l cho vui. Cng ging nh ngi
hng dn boi n, cha m Php coi trng vic khm ph, v nh thc
cho tr.

Khi ti bt u tm hiu v quan nim ny, ti c bit n hai ngi

sng cch nhau 200 nm: nh trit hc Jean-Jacques Rousseau v mt ph
n Php ti cha bao gi nghe ti tn l Franoise Dolto. H l nhng
ngi c nh hng rt ln ln phong php lm cha m Php. Ngy
nay, tinh thn ca h ang sng rt mnh lit Php.

Rousseau xut bn tc phm mle hay l v gio dc (mle, or On

Education) nm 1762. Ni dung cun sch xoay quanh cu chuyn gi
tng v cu b mile c gio dc t khi cu ra i, bp b tp ni n
khi trng thnh. Trit gia ngi c Immanuel Kant sau ny so snh
tm quan trng ca cun sch ny vi Cch mng Php. Cc bn b Php
ni vi ti rng h c cun sch trng trung hc. nh hng ca
mile n su bm r n ni cc on vit v cc cu khu hiu trong
tr thnh chm ngn cho phong php lm cha m thi hin i, cng
ging nh tm quan trng ca vic nh thc. V cha m Php vn coi
nhng li gio hun trong cun sch l iu hin nhin.

Rousseau khn thit khuyn cc b m cho chnh con h b. ng miu

t li vic qun t, m trm n bng, giy tp i, cc thit b an ton
cho tr thi ca ng. Khc xa vi vic lu tm bo v mile khi b
thong, ti s thy kh tm nht nu cu b khng bao gi b thong tch
v ln ln m khng bit n au n, Rousseau vit. Nu cu b cm ly
con dao, cu s hu nh khng sit cht thm v s khng t lm mnh b
t tay qu su.

Rousseau ngh rng tr em nn c khng gian ring s pht trin bc

l mt cch t nhin. ng ni rng mile nn c hng ngy a ti
gia cnh ng; , cho cu chy nhy v n a; hy cu ng mt
trm ln mt ngy. ng hnh dung ra mt a tr t do thm him v
khm ph th gii v cho cc gic quan ca mnh dn dn c nh
thc. Bui sng, hy mile chy chn trn tt c cc ma, ng vit.
ng cho nhn vt h cu mile c duy nht mt cun sch: Robinson
trn o hoang (Robinson Crusoe).

nh thc hay thc tnh ngha l bc u cho tr lm quen vi cc

tri nghim ca gic quan, bao gm c cc v. Khng phi lc no vic ny
cng i hi s can thip ca cha m. N c th n t vic ngm nhn bu
tri. N l mt cch gip cc gic quan ca b sc bn hon v chun b
cho b phn bit gia cc tri nghim khc nhau. N l bc u tin
dy cho b tr thnh mt ngi ln c tu dng, ngi bit t hi lng vi
chnh mnh. nh thc l mt dng tp luyn tr bit tn hng nim
vui v v p ca tng giy pht.

Tt nhin, ti hng ng ton b tng v nh thc ny. Ai li

khng ch? Ti ch thy khc mc mt cht v tm quan trng. Cha m M
chng ti - nh nhng g Piaget khm ph c - c xu hng thch
gip cho con ci mnh hc c nhng k nng chc chn v t c cc
mc pht trin CO' bn. V chng ti c xu hng ngh rng tr tin b tt
v nhanh ti u ph thuc vo nhng g cha m cc b lm. iu ny c
ngha l la chn ca cha m v cht lng ca s can thip t h l cc k
quan trng. Theo cch nhn ny, th tht d hiu l ngn ng c ch cho tr,
cc chin lc chun b c v chn ng trng mu gio c v cc k
quan trng. Cng cuc tm kim cc chuyn gia v li khuyn v cch lm
cha lm m ca ngi M cng vy.

Ti thy s khc bit vn ha ny ngay trong khong sn nh Paris.

Phng ca Bean y nhng tm th hc en trng, cc hnh khi cho tr c
in cc ch ci trn , v cc a DVD Baby Einstein (gi mt uy tn) m
chng ti vui mng nhn c nh nhng mn qu t bn b v gia nh
M.

Chng ti bt nhc Mozart thng xuyn kch thch s pht trin

ca kh nng nhn thc cho con b. Nhng c hng xm ngi Php Anne
ca ti, kin trc s, cha tng nghe ti Baby Einstein. Khi ti ni vi c v
chong trnh ny, c t khng thch. Anne thch c con gi nh ngi
choi vi cc choi c mua li cc sn bn hng thanh l ca cc gia
nh, hoc i lang thang trong khonh sn chung ca chng ti.

Sau ti nhc vi Anne rng c mt v tr trng trng mu gio

trong vng. Bean, l a ln nht tr trung tm chm sc ban ngy, c
th bt u sm mt nm. Nh vy c ngha l a con b ra khi trung
tm chm sc, noi ti s l con b cha c th thch .

V sao ch li mun lm nh vy? Anne hi. C qu t thi gian

c lm tr con.

Nghin cu ca i hc Texas ch ra rng vi tt c nhng s nh

thc ny, cc b m Php khng phi ang c gng gip cho s pht trin
ca nhn thc con mnh hay khin chng tin b trng. M h tin
rng nh thc s gip con h rn c cc phm cht tm l bn trong
nh s t tin v kh nng chu ng s khc bit. Nhng ngi khc tin
vo vic cho tr tip xc vi nhiu loi v, mu sc v cc cnh tng khc
nhau, ch on gin v lm nh vy khin tr thy vui thch.

Nim vui thch ny chnh l ng lc ca cuc sng, mt trong cc b

m ni. Nu chng ta khng c nim vui no, chng ta chng c l do g
sng.

Paris th k X X I ca cc cha m v tr nh m ti c ng, phong php

gio dc ca Rousseau c hai k thut c v nh tri ngc nhau.

Mt mt, trn nhng cnh ng (hay b boi) th c n a. Nhng

mt khc, cn c mt k thut kh nghim khc. Rouseau ni rng t do
ca mt a tr nn c quy li vi cc gii hn r rng, chc chn v
quyn lc mnh m ca cha m.

Bn c bit nhng cch chc chn nht khin cho con bn kh s

khng? ng vit. l to cho b thi quen c c mi th. Bi v
nhng khao kht ca b lin tc ln ln v c tha mn qu d dng,
sm hay mun g th s thiu quyn hnh, d bn khng mun, cng s
y bn n ch t chi. V s t chi l lm ny s lm cho b kh s hon
nhiu so v i vic khng c c th b m un.

Rousseau ni rng ci by ln nht trong vic lm cha m l ngh rng

v a tr c th ci, l l ca b xng ng c snh ngang v i l l ca
bn. S gio dc ti t nht l cho b tri ni gia ch ca b v ca
bn, ri tranh ci min man gia bn v b xem ch ca ai trong hai ngi
s l ch o.

V i Rousseau, ngi quyt nh duy nht c th chnh l cha m. C v

nh ng thng xuyn miu t cadre - hay khun php - m ngy nay
tr thnh hnh mu cho cha m Php. S l tng ca khun php l cha
m cc k nghim khc v mt s vn nht nh, nhng li rt thoi mi
v mi th khc.

Hu ht cc cha m Php m ti gp u t nhn mnh l nghim

khc . iu ny khng c ngha cha m s l ph thy . iu c ngha
l, cng nh Fanny, h rt nghim khc nhng vn quan trng.
Nhng vn ny hnh thnh nn khung xong ca khun php.

Ti c xu hng lc no cng cn kht khe, mt cht thi, Fanny ni.

C mt s lut l m ti thy nu ch bung lng, ch s c th phi li hai
bc. Ti him khi bung lng nhng lut .

V i Fanny, nhng lnh vc ny l n, ng v xem TV. V i tt c nhng

iu cn li, con b c th lm iu g n thch, c ni v i ti v con gi
mnh, Lucie. Ngay c trong nhng lnh vc quan trng ny, Fanny cng c
gng trao cho Lucie mt cht t do v la chn. V i TV, th khng c
xem truyn hnh, ch xem a DVD. Nhng con b c chn xem a no.
Ti ch c gng lm nh vy vi tt c mi th... Mc vo bui sng, ti
ni vi con b: nh, con c th mc th no cng c. Nu con mun
mc mt b vy ma h gia ma ng, c thi. Nhng khi i ra ngoi,
m con mnh s cng quyt nh. iu c tc dng ngay lc ny. Chng
ta s xem iu g s n khi con b 13 tui.

Mc ch ca khun php khng phi l nht a tr li; m l to ra

mt th gii c th on trc v r rng v i b. Ch cn c ci khun
p h p , nu khng ti ngh ch s lc li, Fanny ni. N cho ch s t tin.
Ch c s t tin vo con mnh, v con ch cng cm thy iu .

Khun php khin tr cm thy sng t v c trao quyn hn. Khi ti

a Bean i tim chng ln u, ti b b trn tay v xin li b v cm gic
au m b sp phi tri qua. V bc s khoa nhi ngi Php trch ti: Ch
ng ni M xin li, ng ni. Tim chng l mt phn ca cuc sng.
Chng c l do g xin li v chuyn c. ng dng nh ang tip li
Rousseau - ngi ni: Nu v qu quan tm m bn min cho bn tr
tt c mi iu khn kh th bn ang chun b cho chng nhng ni bt
hnh v cng to ln.

Rousseau khng h y m vi tr nh. ng mun to nn nhng cng

dn tt t nhng cc t st d nho nn. Hng trm nm qua, nhiu nh
t tng vn tip tc coi tr nh nh tabulae rasaete) - ngha l nhng tm
bng trng. Gn cui th k XIX, mt nh trit hc v tm l hc ngi M,
William James ni rng vi mt a tr s sinh, th gii l mt m h
n ang bng n v lng bng. n gia th k XX, mi ngi ng
nhin cho rng tr em ch mi bt u t t hiu v th gii v s hin din
ca mnh trn th gii ny.

Php, tng rng tr nh l nhng ngi tng lp th hai,

nhng ngi mi ch dn dn ginh c ch ng, cn tip tc duy tr
n gia nhng nm 1960. Ti gp nhng ph n Php tui 40,
khi cn nh, nhng ngi ny khng c php ni chuyn bn n ti
tr khi h c ngi ln cho php. Ngi ln thng mun tr nh
phi sage comme une image (yn lng nh mt bc tranh), tng ng
vi mt li tuyn b chnh thc c Anh rng tr nh c th c trng
thy nhng khng c php nghe thy.

M hnh phng php lm cha m c on cng tiu tan vo nm

1968. Nu ai ai cng ni v bnh ng, vy ti sao tr em khng c ni ti
bn n ti? M hnh nguyn thy ca Rousseau - tr em l nhng tm
bng trng - khng cn ph hp vi x hi mi c gii phng Php
na(4).

Gia bc chuyn th h ny, Franoise Dolto xut hin - mt v

thn khc ca phng php lm cha m Php. Nhng ngi Php m
ti tr chuyn cng - thm ch c nhng ngi khng c con - khng th
tin rng ngi M cha tng nghe ni ti Franoise Dolto.
 Gia nhng nm 1970, Dolto ngoi 70 tui v l nh phn tm hc,
bc s nhi khoa ni ting nht Php. Nm 1976, mt i pht thanh ca
Php bt u pht sng cc chng trnh 20 pht hng ngy, trong cc
chong trnh ny, Dolto tr li th ca thnh gi v phng php lm cha
m. Khng ai tng tng ni thnh cng ngay lp tc v di lu ca
chong trnh, acques Pradel nh li, hi ng 27 v l ngi dn
chong trnh ny.

Ti khng bit t u m b c c cc cu tr li, ng k. Khi ti

xem cc on phim v Dolto thi gian , ti c th thy ti sao b li hp
dn c nhng bc cha m y lo u. Vi cp knh dy v dung mo trang
nghim, b c phong thi ca mt ngi b thng thi. (Ngi ni ting
trng ging b nht l Golda Meir^).) B c bit ti khin cho mi th b
ni ra - ngay c nhng tuyn b gay gt nht - u c v hp vi lun
thng o l. C th l Dolto c v ngoi phc hu, nhng thng ip ca
b v cch i x vi tr nh th li v cng quyt lit v ph hp vi thi
i mi. Trong mt phn ca cng cuc gii phng tr em, b tuyn b rng
tr em l nhng ngi bit suy ngh, v qu thc l tr hiu ngn ng
ngay khi mi ra i. l mt thng ip mang tnh trc gic, gn nh
thn b. V l mt thng ip m nhng ngi Php bnh thng vn
trn trng, ngay c nu h khng ni chnh xc ra iu . Mt khi c
Dolto, ti nhn ra rng rt nhiu trong s nhng tuyn b gy t m m ti
nghe cc cha m Php nu ra, v d bn cn phi ni chuyn vi tr nh
v nhng rc ri lin quan n gic ng ca cc b, xut pht trc tip t
b.

Dolto l mt ngi m tuyt vi ca ba a con. Con gi Catherine ca

b vit v cha m mnh: Chng hn, h khng bao gi bt chng ti lm
bi tp v nh. Tuy nhin, khi b im km chng ti cng b trch mng
nh ai. Ti b pht cm tc mi th Nm v hnh vi xu. M ni vi ti, Khi
b cm tc n pht chn, con s thc c vic ngh trc khi ni.

Dolto lun lun gi c mt k c sng r n l lng v cch b

nhn th gii khi cn l mt a tr. B t chi cch nhn hin hnh, rng
tr con nn c i x nh mt tp hp cc triu chng ca co* th. Thay
vo , b ni chuyn vi tr nh v cuc sng ca cc em v cho rng rt
nhiu cc triu chng c th ca cc em c ngun gc t tm l. Cn chu,
chu ngh g no? l cch b hi nhng bnh nhn nh tui ca mnh.
 Dolto cho rng cc tr ln hon phi tr cng cho b cui mi bui,
bng mt vt, nh mt hn chng hn, nhn mnh s c lp v
ng tin cy ca cc em. S tn trng dnh cho tr em ny c cc hc
sinh ca b hng ng. B thay i mi th, v chng ti mun mi
th c thay i, nh phn tm hc Myriam Szejer nh' li. S tn trng
ca Dolto m rng ra thm ch c vi tr s sinh. Mt sinh vin c miu t
lc b lm vic vi mt em b mi vi thng tui ang kh : Tt c cc
gic quan ca b u rt lanh li, lnh hi hon ton nhng cm xc m
a b kch thch ni b. Lm vy khng phi l an i [a b], m l
hiu xem b ang ni g vi b. Hay chnh xc hn, b thy iu g.

C nhng cu chuyn huyn thoi v cch Dolto tip cn c vi

nhng tr s sinh m trc b khc tong ln, m kh d yn trong
bnh vin. B n gin l gii thch cho cc b v sao cc b li v cha
m ca cc b u mt ri. Cc b bng nhin bnh tnh tr li.

y khng phi l phong cch tr chuyn vi tr nh ca M, phong

cch m bn tin l tr nh nhn ra ging m, hoc c du bt i khi nghe
thy mt m thanh m m. N cng khng phi phng php dy tr nh
tp ni hay bi dng cho b tr thnh Jonathan Franzen(5) tip theo.

Thay vo , Dolto khng khng rng ni dung ca iu m bn ni vi

tr nh c tc ng cc k ln. B ni rng quan trng l cha m ni vi
con mnh s tht, nh nhng xc nh rng tr bit. Thc t, b ngh
rng tr nh bt u hng chuyn ngi ln - v trc cm c cc vn
cng nh nhng mu thun ang cun ln quanh mnh - t khi cn trong
bng m. B hnh dung ( nhng ngy u thai k), cuc tr chuyn gia
ngi m v a con c vi pht tui ca mnh nh sau: Con thy, b
m ang i con y. Con l mt b trai b bng. C l con nghe b m
ni rng b m mun mt b gi. Nhng b m rt hnh phc v con l mt
b trai.

Dolto vit rng mt a b nn c c mt trong cc cuc tr chuyn

v vic li d ca cha m mnh t lc su thng tui. Khi mt ngi ng hay
ngi b mt, b ni rng ngay c mt a tr rt nh cng nn tham gia
mt cht vo tang l. Ai trong gia nh i km vi b ni, y l
m tang ca ng con y. l iu vn xy ra trong x hi. Vi Dolto,
li ch ln nht cho a tr khng phi lc no cng l nhng iu khin
cho b hnh phc m l hiu bit sng sut, nh x hi hc MIT, Sherry
Turkle vit trong li gii thiu cho cun Khi cha m chia tay (When
Parents Separate) ca Dolto. Turkle vit rng iu m mt a tr cn
nht, theo Dolto, l mt cuc sng ni tm vng chc, c th h tr cho
kh nng t lp v s trng thnh v sau.

Dolto b mt s nh phn tm hc nc ngoi ch trch v phng php

b a ra da qu nhiu trn trc gic ca bn thn. Nhng Php, cc
bc cha m dng nh tip nhn c nim vui thch c tnh thm m v tr
tu trong nhng ci cch giu tr tng tng ca b. Nu cc tng ca
Dolto n c vi cc cha m ngi Anglophone, chc chng nghe rt l
lm. Cha m M chu nh hng ca bc s Spock, ng km Dolto 5 tui v
cng c o to theo ngnh phn tm hc. Spock vit rng mt a tr
ch c th hiu c rng mnh sp c mt a em trai hay em gi t
khong 18 thng tui. Nguyn l ca ng l lng nghe chm ch cha m,
ch khng phi l tr nh.

Hy tin vo chnh mnh. Bn bit nhiu hon bn ngh, l cu ng

vin ni ting m u cho cun sch hng dn cha m Chm sc tr nh
v em b (Baby and Child Care) ca ng.

Vi Dolto, chnh tr nh l ngi bit nhiu hon bt c ai ngh. Ngay c

khi v gi, khi b b gn vi bnh th oxy, Dolto vn xung sn choi vi
nhng bnh nhn nh tui ca mnh nhn th gii theo cch ca cc b.
Gc nhn t pha ca b ngy ng mt cch v cng ng yu.

... Nu khng c s ghen t no khi tr sp c em... th l mt du

hiu khng tt. Mt a tr ln hon nn th hin nhng du hiu ghen t,
bi v vi b chnh l mt vn , ln u tin b thy mi ngi
ngng m mt ngi khc nh tui hon mnh, b ni.

Dolto khng nh rng tr nh cng c cc ng c l tnh, ngay c khi

cc b hnh x tiu cc, v b ni rng cng vic ca cha m l lng nghe v
thu hiu nhng ng c . a tr c phn ng bt thng thng c
l do lm nh vy... khi mt a tr t nhin phn ng bt thng, kh
chu, nhim v ca chng ta l hiu iu g xy ra, b ni.

Dolto a ra mt v d v mt a tr bng nhin t chi khng chu i

b tip trn ng. Vi cha m, iu ch c v nh l tnh ng bng
bt cht. Nhung vi tr th c mt l do. Chng ta nn c gng hiu b, v
ni, C mt l do. M khng hiu, nhung chng ta hy ni v n nh. Trn
ht, ng c t nhin lm to chuyn ln.

mt trong nhng l k nim 100 nm ngy sinh ca Dolto, mt nh

phn tm hc Php tng kt cc bi hc ca Dolto nh sau: Con ngi
ni chuyn vi con ngi. C nhng ngi ln, nhng ngi khc th nh.
Nhng h giao tip vi nhau.

Tp sch khng l Chm sc tr nh v em b (Baby and child care) ca

Spock dng nh ang c gng tnh n mi kch bn lin quan ti tr c
th xy ra, t tc tuyn l n ( nhng phin bn sau khi tc gi qua i)
cha m ng tnh. Nhng nhng cun sch ca Dolto u nh c b ti.
Thay v a ra rt nhiu nhng hng dn c th, b lin tc tr i tr li
vi mt s nguyn l c bn v dng nh hy vng rng cc bc cha m s
t hiu ra mi th.

Dolto ng thc hin chng trnh pht thanh vi iu kin b c th

tr li cc bc th t cc bc cha m ch khng phi l cc cuc gi in
thoi. B ngh rng cha m s bt u nhn ra c cc gii php, n gin
bng cch vit ra vn ca mnh. Pradel, ngi dn trn i, nh li: B
bo ti, ri bn xem, mt ngy no s c ngi gi th cho chng ta m
ni rng Ti gi cho b nhng trang ny, nhng ti ngh ti hiu vn
ri. V chng ti nhn c mt bc th nh th, ng nh b d
on.

Cng ging nh Spock M, Php, Dolto b ch trch v lm dy

ln mt ln sng phng php lm cha m qu d di, c bit l trong
nhng thp nin 1970 v 1980. Rt d thy lm th no m li khuyn ca
b li c din gii theo cch ny: Mt s cha m chc chn ngh rng nu
h lng nghe iu con mnh ni, vy th h s phi lm theo iu b ni.

khng phi l ch trng ca Dolto. B ngh rng cha m nn lng

nghe con mnh v gii ngha cho chng v th gii. Nhng b ngh rng th
gii ny tt nhin s c rt nhiu gii hn, v rng a tr, mt cch sng
sut, c th tip nhn v i ph c vi nhng gii hn ny. B khng c
nh lt ngc m hnh khun php ca Rousseau. B mun bo ton n.
B ch thm vo mt lng ln s cm thng v tn trng i vi tr - iu
c v nh cn thiu st Php thi k trc nm 1968.

Nhng cha m ti gp Paris ngy nay c v nh thc s tm c

s cn bng gia vic lng nghe con mnh v vic hiu r rng chnh cha m
l ngi chu trch nhim (ngay c nu i khi h vn phi t nhc nh
mnh v iu ny). Cha m Php lun lun lng nghe con ci mnh. Nhng
nu Agathe b bng ni rng con b mun bnh sng b s c la cho ba
tra, b s khng c php.

Cha m Php bin Dolto (ng trn vai Rousseau) thnh mt phn
trong bu tri phong php lm cha m ca mnh. Khi mt a tr gp c
mng, Bn lun lun trn an b bng cch ni chuyn vi b, Alexandra,
ngi lm vic trung tm chm sc ban ngy Paris, ni. Ti rt thch
ni chuyn v s dng ngn ng vi tr, ngay c vi nhng b nh nht.
Cc b hiu, ti ngh th.

Tp ch Parents ca Php ni rng nu mt a tr s ngi l, m ca

b nn cnh co trc vi b rng mt ngi khch sp ti choi. Nh vy,
khi chung ca reo, Hy ni vi b rng khch ti y ri, dnh ra vi
pht trc khi m ca... nu b khng khc khi nhn thy ngi l, ng
qun chc mng b.

Ti nghe ni v mt vi trng hp m lc a mt em b t vin sn

v nh, cc cha m Php cho b i thm mt vng quanh nh. Cha m Php
thng ch ni vi tr iu m h sp lm vi b: M s n n con; B s
thay bm cho con; M ang chun b tm cho con. iu ny khng phi ch
l to ra nhng m thanh m du; n nhm mc ch truyn t thng
tin. V bi v a tr cng l mt con ngi, nh bt c ai khc, cha m
thng kh lch s vi b. (Thm vo , dng nh khng bao gi l qu
sm bt u trau di nhng cch c x tt.)

Nhng n thc t ca vic tin rng mt a b s sinh hay mi chp

chng hiu bn ang ni g, v c th lm theo, l rt ng quan tm. Th
c ngha l bn c th dy cho b cch ng ht m sm hn, khng chui
vo phng bn mi sng, ngi ng hong bn bn, ch n vo ng
ba v khng ngt li cha m. Bn c th mong mun b cng iu
chnh - t nht l mt cht - theo nhng iu cha m mnh mun.

Ti c nm tri iu ny khi Bean c khong mi thng tui.

Con b bt u l la ra trc k sch trong phng khch v ko xung tt c
nhng cun sch b c th vi ti.

Tt nhin, iu ny tht kh chu. Nhng ti khng ngh mnh c th

ngn c con b. Thng th ti ch nht sch ln v t li ch c.
Nhng mt sng n, Lara, mt ngi bn Php ca Simon ti choi. Khi
Lara nhn thy Bean ko sch xung, c lp tc qu xung cnh b v gii
thch, rt kin nhn nhng cng rn, Chng ta khng lm nh th. Ri c
ch cho Bean cch t sch li ln gi v bo con b nguyn chng .
Ti chong vng khi Bean nghe theo Lara v vng li.

S tnh c ny th hin khong cch vn ha khng l gia Lara v ti,

vi t cch l cha m. Ti cho rng Bean l mt sinh vt rt d thong,
rt hoang d vi rt nhiu tim nng nhng gn nh khng bit kim sot
bn thn. Nu con b thnh thong c c x tt, th ch bi v mt s hnh
ng v tnh no , hoc ch v may mn. Xt cho cng, con b khng bit
ni v thm ch cn cha mc tc.

Nhng Lara (ngi lc cha c con, nhng gi c hai c con gi

ngoan ngon) li cho rng, ngay c 10 thng tui, Bean cng c th hiu
c ngn ng v hc cch kim sot bn thn. C tin rng Bean c th
lm mi vic nh nhng nu con b mun. V kt qu l, ng nh th.

Dolt mt nm 188. Mt s nhng hiu bit nh vo trc gic v tr nh

ca b hin ny ang c cc th nghim khoa hc xc nhn. Cc nh
khoa hc xc nh c rng bn c th ni xem tr bit nhng g bng
cch o th xem b nhn vo vt ny lu hon vt kia bao nhiu. Bt u t
u nhng nm 1990, nghin cu s dng phong php ny ch ra rng
tr nh c th lm php ton s ng vi cc vt th v rng tr nh
thc s hiu v i sng tinh thn: cc b c c i cht hiu bit v
cch mi ngi suy ngh v v sao h hnh ng nh th, nh tm l hc
Yale, Paul Bloom vit. Mt nghin cu i hc British Columbia tm ra
rng tr tm thng tui c th hiu c xc sut.

Cn c bng chng cho vic tr nh c nhn thc v o c. Bloom v

cc nh nghin cu khc cho cc tr su v mi thng tui xem mt bui
biu din ri, trong mt hnh trn ang c ln ln i. Mt nhn vt
ngi gip gip cho hnh trn leo ln, trong khi mt ngi cn tr
y n xung. Sau bui trnh din, cc b c a cho mt chic khay c
t ngi gip v ngi cn tr. Phn ln cc em u vi ly ngi
gip . Cc em nh b cun ht v pha ngi tt v chi b ngi xu,
Paul Bloom gii thch.

Tt nhin, nhng th nghim ny khng chng t rng - nh Dolto

tuyn b - tr em c th hiu c li ni. Nhng ng l chng c v
chng minh cho kin ca b rng t khi cn rt nh, tr em c l tr. L
tr ca cc em khng phi l mt m ln xn bng n v lng bng. t
nht, chng ta cng nn cn nhc cn thn nhng iu mnh ni vi cc b.
 Chng 6

Trung tmchm sc tr1)}

hi ti gi in cho m k vi b rng Bean c nhn vo mt

K trung tm chm sc tr do thnh ph Paris iu hnh, u dy bn

kia im lng mt lc lu.

Trung tm chm sc tr? cui cng, b hi.

Bn b ti M cng c v nghi ngi.

khng phi l hon cnh m ti mun, mt ngi bn c con trai

chn thng tui, khong tui m Bean s bt u i ti trung tm chm
sc. Ti mun thng b c ch ring nhiu hon mt cht.

Nhung khi ti ni vi nhng ngi lng ging Php ca mnh rng

Bean c nhn vo mt nh tr, trung tm chm sc tr c ngy, h
chc mng ti v m c sm panh.

l khc bit r nt nht gia hai nc m ti thy ti gi. Cc b m

trung lu M nhn chung khng phi l ngi hm m cc nh tr. Chnh
ti noi y, trung tm chm sc, gi ln hnh nh ca nhng k lm
dng tnh dc tr em v nhng a tr go khc trong cc cn phng bn
thu, nh sng l m. Ti mun b c nhiu s ch ring hon mt cht
l cch ni trnh cho cu Khng ging ch, ti thc s yu con mnh v
khng mun a con vo mt c s t thin. Nhng cha m M c kh
nng thng s thu bo mu ton thi gian, ri dn dn cho con lm quen
vo hc mu gio khi c hai hay 3 tui.

Nhung nhng cha m trung lu Php - kin trc s, bc s, nh bo

- th dm p ln nhau c c mt ch nh tr trong vng, trung
tm ny m ca nm ngy mt tun, thng t tm gi sng n su gi
ti. Cc b m ng k ngay khi h mang bu, ri thuyt phc, nnh nt
c c mt sut cho con mnh. N c nh nc tr cp v cc cha m
th tr cc khon ph khng c nh, ty theo thu nhp ca h.

Ti cm thy rng l mt h thng hon ho, tuyt i hon ho,

bn ti, Esther, mt lut s ngi Php, cm thn. C cho con ti nh tr
khi c b c chn thng tui. Ngay c nhng ngi bn tht nghip ca
ti cng c gng ghi tn con vo mt nh tr. Vi la chn th hai xp rt
xa, h tnh n bo mu bn thi gian, hnh thc ny cng c bo tr.
(Cc trang web ca Chnh ph a ra tt c cc la chn.)

Tt c nhng iu ny khin ti gn nh mt cn bng v vn ha. Liu

trung tm chm sc c khin cho con ti tr nn hung hng, l l v bm
m nhng nhng, nh nhng ta bo ng s ca M vn ni hay khng?
Hay liu con b s ha nhp x hi, c nh thc v c chm lo
kho lo, nh cc cha m Php cam oan vi ti?

Ln u tin, ti lo rng chng ti ang a tri nghim v bt ng

vn ha i qu xa. Bt u cm da bng tay tri v nhn ngi l bng nh
mt lnh bng l mt chuyn. hng con mnh v pha mt tri nghim
c nguy c l l lng v c tnh hy hoi ci tui mi chp chng l
chuyn hon ton khc. C phi chng ti ang suy ngh c phn qu ngy
th khng? Bean c th th mn gan ngng v bo, nhng liu b c nn
th i nh tr khng?

Cc b m Php tin rng nh tr tt cho con ca mnh. Paris, khong

mt phn ba tr em di 3 tui i nh tr, v mt na th n mt loi
trung tm chm sc tp th. (C mt s t nh tr ngoi Paris.) Cc b m
Php c lo lng v nhng k ti phm tnh dc, nhng khng phi l nh
tr. H ngh rng tr em c an ton trong nhng mi trng c nhiu
ngi ln c o to chm sc chng, hn l mt mnh vi mt
ngi l, theo nh bo co ca mt nhm tm c quc gia ng h cho cha
m. Theo bo co ny, cc b m Php thch trung tm chm sc hn l
ngi trng tr ring, hay tr t cho cc b m, ngi chm sc cho ti
a ba tr nh ca h. Nu con b cn i u trc tip vi ai th ti
mun ngi l ti, m ca mt b 18 thng tui nh tr ca Bean chia
s vi ti. Ngi m ny ni rng nu khng c c mt ch cho con c
nh tr, c phi b vic.

Cc b m Php c lo lng v cm gic dy v khi h con li nh tr

thi gian u. Nhng h coi l mt vn ring ca mnh. Php, cha
m khng s gi con ti nh tr, M arie Wierink, mt nh x hi hc lm
vic & B Lao ng ca Php, gii thch. Au contraire (ngc li), h cm
thy nu h khng th tm c mt ch trong nh tr, con h s thiu i
mt iu g .

Tr em khng hc c nh tr. Cc em khng hc ch ci hay cc

phong php gio dc khc. iu cc b lm l ha nhp v i cc b khc.
M, mt s cha m nhc ti chuyn ny vi ti nh mt li ch ca trung
tm chm sc.

Cha m Php cho rng ong nhin cc nh tr c cht lng cao ton
din v rng cc cn b ca cc trung tm ny u chu o v c k nng
tt.

tin cy v cht lng ca nh tr i v i tr nh xa i rt nhiu

cm gic ti li v lo lng ca ngi m. Bn ti, Hlne, k s, khng lm
vic trong sut my nm u sau khi con gi t ra i. Nhng c khng bao
gi cm thy hi tic d ch mt cht v vic gi c con gi nh nh tr
nm bui mt tun. Vic ny mt phn l Hlne c thi gian cho mnh,
nhng cng l bi c khng mun con mnh thiu kinh nghim giao tip
cng ng.

Ti vn cn gi mi nghi ngi ca mnh khi chng ti a Bean ti nh tr

ngy u tin. N nm cui mt con ph ct, trong mt ta nh ba tng
bng b tng v i mt ci sn nh kiu lt c nhn to hiu Astrotur pha
trc. Trng n ging nh mt ngi trng cng M, nhng mi th b
thu nh li vy. Ti nhn ra mt vi c ca bn tr c trong catalog ca
hng Ikea. Khng ho nhong, nhng vui mt v sch s.

Do nhng mi nghi ngi sn c, chng ti xin cho Bean hc bn ngy

mt tun, t khong chn ri ti ba ri.

Sau mt thi gian i hc Bean vui v khi ti lp v hn h khi chng

ti ti n. Khi Bean ti nh tr c mt thi gian, ti bt u nhn ra
noi ny l mt th gii thu nh ca cch lm cha m kiu Php. iu
bao gm c nhng c im khng tt. Anne-M arie v nhng nhn vin
chm sc khc u t ra hoang mang khi ti vn cho Bean b khi con b
c chn thng tui.

sn choi c mt s lut l, cng l c ch nh. tng l trao cho

tr nhiu t do nht c th. Khi tr bn ngoi, chng ti can thip rt t,
Mehrie, mt nhn vin chm sc khc ca Bean ni. Nu chng ti c can
thip thng xuyn th cc b s pht cu mt.

Nh tr cn dy cho tr tnh kin nhn. Ti quan st khi mt b 2 tui

i Mehrie b b ln. Nhng Mehrie ang lau chic bn m cc b va n
tra xong. Hin ti th c khng rnh. Con i hai pht nh, Mehrie nh
nhng ni vi c b. Ri c quay sang ti gii thch: Chng ti c gng dy
chng cch ch i, iu ny rt quan trng. Cc b khng th c mi th
ngay lp tc.

Cc nhn vin chm sc ni chuyn bnh tnh v tn trng tr, s dng

nhng ngn t v quyn: con c quyn lm vic ny, con khng c quyn
lm vic kia. H ni iu ny cng vi s qu quyt nh ti nghe c
trong ging ni ca cc cha m Php. Ai cng tin rng khun php
khng b lay chuyn, n cn phi nht qun. Nhng iu cm phi lun
lun nht qun, v chng ti lun a ra l do cho nhng chuyn ,
Sylvie ni vi ti.

Ti bit nh tr rt nghim khc v mt s vn , bi v, sau mt thi

gian, Bean bt u nhc li nhng cu m b hc c. Chng ti bit l
nhng cu nh tr, v cc gio vin l ngun ting Php duy nht ca
con b. C nh th con b ghi m c ngy v gi chng ti phi nghe li
bng vy. Hu ht nhng g Bean nhc li u dng cu mnh lnh, nh
on va pas crier (chng mnh s khng la ht). Nhng cu bt vn m ti
yu thch, ti ngay lp tc bt u s dng chng nh, l couche-toi! (i
ng i) v mouche-toi! (x mi i), ni khi bn cm giy n a cho tr.

Cui giai on nh tr, Simon v ti cm thy rng Bean c c mt

tri nghim tt. Nhng chng ti cng thng xuyn cm thy y ny khi
mi ln a con ti lp.
tr nhiu t do nht c th. Khi tr bn ngoi, chng ti can thip rt t,
Mehrie, mt nhn vin chm sc khc ca Bean ni. Nu chng ti c can
thip thng xuyn th cc b s pht cu mt.

Nh tr cn dy cho tr tnh kin nhn. Ti quan st khi mt b 2 tui

i Mehrie b b ln. Nhng Mehrie ang lau chic bn m cc b va n
tra xong. Hin ti th c khng rnh. Con i hai pht nh, Mehrie nh
nhng ni vi c b. Ri c quay sang ti gii thch: Chng ti c gng dy
chng cch ch i, iu ny rt quan trng. Cc b khng th c mi th
ngay lp tc.

Cc nhn vin chm sc ni chuyn bnh tnh v tn trng tr, s dng

nhng ngn t v quyn: con c quyn lm vic ny, con khng c quyn
lm vic kia. H ni iu ny cng vi s qu quyt nh ti nghe c
trong ging ni ca cc cha m Php. Ai cng tin rng khun php
khng b lay chuyn, n cn phi nht qun. Nhng iu cm phi lun
lun nht qun, v chng ti lun a ra l do cho nhng chuyn ,
Sylvie ni vi ti.

Ti bit nh tr rt nghim khc v mt s vn , bi v, sau mt thi

gian, Bean bt u nhc li nhng cu m b hc c. Chng ti bit l
nhng cu nh tr, v cc gio vin l ngun ting Php duy nht ca
con b. C nh th con b ghi m c ngy v gi chng ti phi nghe li
bng vy. Hu ht nhng g Bean nhc li u dng cu mnh lnh, nh
on va pas crier (chng mnh s khng la ht). Nhng cu bt vn m ti
yu thch, ti ngay lp tc bt u s dng chng nh, l couche-toi! (i
ng i) v mouche-toi! (x mi i), ni khi bn cm giy n a cho tr.

Cui giai on nh tr, Simon v ti cm thy rng Bean c c mt

tri nghim tt. Nhng chng ti cng thng xuyn cm thy y ny khi
mi ln a con ti lp.
 Chng 7
Chng c b m no hon ho c!
y l mt vi iu m c th bn cha bit: dnh 12 ting mt ngy

ngi trc mn hnh m y tnh, n ko s c la M&M v ti v,

khng lm cho bn gim cn.

Tuy nhin, n gip ti c th hon thnh cun sch ny. V, s hin

din ca cun sch trn Amazon.com ging nh mt c xc ny ln, khin
ngi n b trong ti thc gic. Chuyn du lch cng cun sch cng
vy: Ti n New York m khng c chng hay con i cng, ni v
cun sch v i bt k ai sn sng lng nghe, v nhn chm chm mt cch
y yu thong mi khi thy n cc ca hng bn sch. (Mt ngi bn
hng thy cnh . Anh y li gn ti v hi: Ch l tc gi ca cun sch
ng khng?)

S bin i thc s trong ti xy ra khi cun sch c xut bn

Php. Ngi M coi cun sch nh mt hng dn/ cuc iu tra nghim
tc lin quan n vn o c cn ngi Php th li thy n c v g
ng ng, khi hi.

M, ti bit rt nhiu ph n M b vic chm sc con ci.

Php, ti ch bit c mt ngi. Mt bui sng, ti ngh vic v a Bean
ti cng vin choi, v ti nhn ra cuc sng ca mnh s th no nu l mt
b m khng c cng n vic lm Php. Cng vin a phong ca chng
ti c xy dng t th k X IX vi mt ci h nh, mt ci vng lu bng
st, v mt sn choi vi rt ng hc sinh mi khi tan trng.

Khi Bean v ti ang vng lu, ti cht git ny mnh bi mt ging

Anh M ca mt b m c hai a con nh. C y v ti nhanh chng lm
quen v chia s nhng cu chuyn trong cuc sng ca mnh. C y ni vi
ti rng c y t b cng vic l mt nhn vin kim ton cng chng
mnh n Paris nhn chuyn cng tc ko di mt nm ca anh ti y. H
thng nht l anh y s thc hin cng vic ca mnh cn c th s m
nhn cng vic ni tr v chm sc bn tr.

Chn thng k t ngy chuyn n Paris, trng c y chng c v g l

mt ngi ang c tn hng cuc sng kinh nh sng. C c
phi chy theo trng chng hai a tr va mi bit i trong cng vin vi
v y mt mi. C ni ting Php rt tt, v tng c nh kt giao vi
mt vi b m Php.

Cc b m Php rt t khi n cng vin th phi? c y hi.

Cu tr li, tt nhin ri, h ang noi lm vic. Ph n Php quay tr

li vi cng vic sau khi sinh, phn no, bi h c th. Nhng nh tr cht
lng cao, bo mu, v cc tr l ca nhng ngi m ny, tt c u gip
cho qu trnh chuyn i tr nn thc s kh thi. Chng phi ngu nhin
m ngi ta cho l ph n Php s ly li c vc dng ca mnh ba thng
sau khi sinh. thng l khi h quay tr li noi lm vic.

a s nhng ngi m m ti gp ni rng h gn nh khng bit

bt c ngi ph n no la chn vic nh hon ton. Ti bit mt
ngi, v c y chun b ly hn, Esther, c bn lm ngh lut s ca ti,
ni th. Esther k li cu chuyn ny mt cch chi tit vi nh cnh
bo: C y tng l mt nhn vin kinh doanh, v c y b vic chm
sc l tr. Nhng sau c y b ph thuc vo chng v vn ti chnh,
v do vy nhng quan im, kin ca c tr nn t c trng lng hon.

C y bt u km nn cm xc ca mnh v hn ch ku ca phn nn.

Sau mt thi gian th s hiu nhm ngy cng tr nn ti t hon. Esther
gii thch. Esther cng hiu rng c nhng hon cnh khin ngi ph n
khng th thc s lm vic, chng hn nh khi a tr th ba ra i.
Nhung c y khng nh l cho d th no th ngi ph n cng ch nn
tm thi ngh vic, trong mt thi gian ngn, chng hn nh cho n khi
a con nh nht ca h 2 tui.

Nhng ngi ph n nhiu kinh nghim ni vi ti rng b vic,

thm ch l ch trong mt vi nm, l mt la chn liu lnh. Nu ngy mai
chng ca cu tht nghip, cu s lm g?, Danile, bn ti, hi. Hlne,
mt k s c ba con, ni c y tht s mun ngh vic, v mun ph thuc
vo ng long ca chng mnh. Nhung c y s khng lm th. Nhng
ng chng c th bin mt, c y gii thch.
 Ph n Php lm vic m bo, khng ch vn ti chnh, m cn
c a v ca mnh. Li ni ca nhng ngi m lm ni tr khng c my
trng lng, t nht l Paris. Php, nu i d cc ba tic ti, bn s d
dng bt gp cnh mt ngi v ch nh lm ni tr ngi r, c c m
khng c ai hi n, bi khng c ai mun ni chuyn vi c y. Ti c hai
ngi bn khng i lm, v ti cm thy dng nh chng c ai quan tm
n h. Danile ni vi ti. C y va bc sang tui 50 v ang l mt nh
bo, vi mt c con gi tui teen. Khi bn tr ln ln, bn s lm c
nhng g cho x hi?

Nhng ngi ph n Php cng thng cng khai t cu hi, rng

cht lng cuc sng ca h s th no nu h dnh c ngy di chm
sc bn tr. Phong tin truyn thng i chng Php cng khng ngn
ngi m t tri nghim ny vi s mu thun n lnh lng. Mt bi bo
m ti tng c phn tch th ny: Nu khng i lm... li th quan
trng nht l chng kin con ci h ln ln. Nhng c mt thc t l
vic & nh lm ni tr s mang n cho cc b m s bt tin v cm gic c
c.

Vic nui dy con kiu M v nhng th gn lin vi n - flash cash^1)

- gi y tr nn rp khun, so rng. c c mt s phn ng d
di, v mt s phn ng d di vi phn ng d di . Do vy ti rt
kinh ngc trc nhng g ti c chng kin mt sn choi ti thnh
ph New York. l mt sn choi c bit dnh cho nhng a tr mi
bit i, vi mt ci cu trt thp v vi con vt rt hot bt, c nht
trong mt khu vc ring bit bi mt ci cng st cao. Sn choi c thit
k ring cho bn tr mi tp i chng c th leo tro xung quanh v ng
m vn c m bo an ton. Mt vi ngi trng tr ang ngi theo kiu
Php trn nhng chic gh bng t xung quanh khu vui choi, ni chuyn
phim v trng nom bn tr.

Ri mt ngi m da trng, trung lu bc vo cng vi cu con trai

ca mnh. C y km st thng b ang choi nhng dng c thu nh trong
khi khng ngng c thoi: Con c mun ci con ch ny khng, Caleb?
Con c mun choi xch u khng?

Caleb l tt c nhng cu hi ny i. R rng l cu nhc ch c nh

i loanh quanh. Nhng m ca cu c theo st cu v tip tc tng thut
li tng bc i ca con trai mnh. Con ang bc i, Caleb! c lc c
ni.

Ti ngh rng Caleb c mt b m c bit st sng. Nhng sau

th mt ngi ph n trung lu khc i qua cng cng vi mt cu b tc
vng hoe trong chic o phng mu en. C y cng ngay lp tc bt u
tng thut li tt c nhng hnh ng ca cu b. Khi cu b i gn n
ci cng v nhn chm chm vo bi c, ngi m a ra quyt nh rt r
rng, rng bi c khng th v. C y lao n v b thng b ln.

Mt lt sau, ngi ph n ny ci cc o ngc v cho cu b b.

Chng ta ti cng vin! Chng ta ti cng vin! c y th thm khi
cu b b sa.

Kch bn ny tip tc lp li vi nhng ngi m khc v con ci h.

Sau khong mt gi th ti c th d on mt cch hon ton chc

chn rng mt ngi m c choi tr tng thut ny vi con ca mnh
khng bng cch nhn dng v bn ngoi ca h. iu lm ti ngc nhin
nht l nhng ngi m ny khng h cm thy xu h v nhng m thanh
k quc m h to ra. H khng h th thm nhng cu tng thut ca
mnh; h ni rt to, ging nh ang lan truyn tin tc vy(2).

Khi ti m t kch bn ny vi Michel Cohen, mt bc s nhi khoa

New York, anh y ngay lp tc hiu ti ang ni v iu g. Anh y ni rng
nhng ngi m ny ni rt to khoe khoang rng h l nhng ng b b
m tuyt vi. Ci tr choi tng thut ny ph bin n mc Cohen vit
thnh mt phn trong cun sch vit cho cc bc cha m c tn l S
khuyn khch (Stimulation), c bit khuyn cc b m nn dng vic
li. Thi gian choi v ci nn c thay i mt cch t nhin thnh
thi gian th gin v yn lng, Cohen vit. Bn khng cn phi lin tc
ni, ht hoc vui choi vi bn tr.

Tt c nhng s gim st cht ch m bn ngh l tt cho bn tr dng

nh u khin chng cm thy kh chu hon vi bn. Ch nhn thi cng
mt lm ri. V iu ny vn cn tip tc, khng ch trong sn choi.
Chng ti c th s khng thc khuya ngh cch git sch my b qun
o trng, nhng bn c th chc chn rng chng ti thng xuyn mt ng
v lo ci bm ca con mnh nng qu, Katie Allison Granju vit trn
trang babble.com. C y m t mt ngi m m c bit vi tm bng Thc
s sinh vt hc, ngi dnh sut c tun trc - c mt tun nh -
dy con mnh cch s dng mt ci tha.

Nh sinh vt hc ny hn cng t hi liu hnh ng ca mnh c

ng n, sng sut khng. Nhng c y vn tip tc. Chng ti, nhng
ngi m M, bit rng vic lm cha m r rng c ci gi ca n. Nhng
cng ging nh nhng bc cha m hi Piaget - Cu hi M - lm th
no chng ta c th y nhanh nhng chng ng pht trin ca mt a
tr? - Chng ti tin rng cu tr li l bng cch thc y bn tr tin ln
theo nhng g chng ti la chn v ch ng tham gia cng vi chng.
Vy ci gi ca vic khng phi dy chng cm tha hay tng thut li
tng bc i hoc h thp cu trt, c v nh qu cao, n mc khng
chp nhn c, c bit l khi nhng ngi khc ang lm th.

Tiu chun v mc nhng b m trung lu nn tham gia vo cc

hot ng cng vi bn tr dng nh tng ln. Tr choi tng thut v
vic dy cch s dng tha mt cch chuyn su l nhng du hiu ca s
pht trin c nh hng m nh x hi hc Annette Lareau quan st
gia cc bc cha m trung lu ngi M gc Phi v ngi M da trng.

Nhng bc cha m thuc tng lp trung lu... xem con ci h nh mt

d n, Lareau gii thch. H c gng pht trin cc k nng v ti nng
ca chng thng qua mt chui nhng hot ng c t chc, thng qua
mt quy trnh pht trin ngn ng v cc lun im, lun c v thng qua
vic gim st cht ch nhng g chng tri nghim trng hc.

Quyt nh sng ti Php ca ti c th c coi l mt hnh ng phi

thng ca s pht trin c nh hng. D n ca ti l gip cho con ci
ti c th thng tho hai th ting, c lp v d thch nghi vi nhng mi
trng sng khc nhau. M, pht trin c nh hng khng ging
nh mt s la chn. Ngc li, s i hi cn c v nh cao hon. Mt
ngi bn ca ti, ngi lm vic ton thi gian, ku ca vi ti rng c
y khng nhng c mong mun n xem trn bng ca con gi mnh
m cn mun tham d nhiu hot ng khc.

Elisabeth, mt ngi m Php sng Brooklyn, rt ngc nhin khi

thy cc bc cha m M u t rt nhiu cho nhng thnh cng trong lnh
vc th thao ca con ci h. C y vit rng mnh phi thay i thi gian
t chc sinh nht 10 tui cho cu con trai ht ln ny n ln khc c th
ph hp c vi lch thi u ca nhng ngi bn M ca thng b.
Nhng ngi m M thng m t s hin din ca con ci mnh mi
trn u nh mt iu khng th thiu v khng nh rng con ca mnh
ng vai tr cc k quan trng trong i. Khng c cu b hoc c b, h
c th s thua!

K hoch pht trin c nh hng ca ngi M thng c bt u

trin khai t trc khi con ci h bit i. Ti tng nghe chuyn mt ngi
m New York thu gia s n dy a con 1 tui ca mnh ting Php,
Ty Ban Nha v ting Quan thoi^). Khi con ca c ln hai, ngi m
khng dy ting Php cho b na, nhng thay vo l nhng bi hc v,
nhc, boi v mt s bi hc ton. Trong khi th ngi m ny, ngi
t b cng vic ca mt nh t vn chuyn v lnh vc qun tr, dnh
phn ln thi gian ca mnh tm hiu v gi h s ng k nhp hc ca
con mnh n hng t nhng trng mu gio m c la chn.

Nhng cu chuyn kiu nh th khng qu c bit M. Trong mt

chuyn i ti Miami, ti n tra vi mt ngi m M m ti bit, tn l
Danielle. Danielle sng mt phn tui th ca mnh , ni ba th ting v
kh hi lng vi cuc sng hin ti ca mnh. C y cng c bng Thc s
qun tr kinh doanh v kinh nghim qun l tip th nhng cng ty ln.

Danielle khng thch lm mt b m qu hng hi, tch cc. C y tng

rt s ngi hng xm ca mnh, mt b m c con trai 4 tui. Con trai ca
ch ny phi hc tennis, bng , ting Php v piano. Danielle ni rng
ngi m ny rt cc oan, nhng li thng xuyn khin cho nhng b
m khc cm thy lo lng.

Bn s bt u cm thy lo lng v bn s bt u ngh: Cu b ny

lm c tt c nhng iu ri. Lm th no con mnh lm th c
nh? V sau bn quyt nh t xem li bn thn v ni: khng phi
l vn . Chng ti khng mun con mnh phi cnh tranh vi mt ngi
nh th.

Tuy vy, Danielle nhn thy chnh bn thn mnh cng sa vo mt k

hoch tp luyn khng ngng ngh vi bn a con ca c y (hai a nh
nht l hai a sinh i). Trong mt tun bnh thng con ln ca c y,
uliana, 7 tui, c gi hc bng vo bui chiu th Ba v th Nm, hc
giao tip vo chiu th T, hc lm bnh vo cc chiu th Nm (sau gi
hc bng ) v mt ngy vui ch i^ vo th Su hng tun. Mi khi v
n nh, Juliana c hai gi lm bi tp v nh.
 Ti hm qua con b phi vit mt cu chuyn dn gian, con b phi
vit mt on vn ngn v cch thc Vua Martin Luther thay i nc M,
v phi hc n lm bi kim tra ting Ty Ba Nha. Danielle ni.

Gn y, uliana ni rng con b mun hc mt lp lm gm vo

sau gi hc trng. V ti, cm thy tht l ng trch khi trng
khng h c lp hc ngh thut, ni: c thi, hy hc lp lm
gm. Ngy duy nht con b khng bn g l ngy th Hai. Gi th uliana
bn sut c tun. V Danielle c ba a con khc.

Logic ca vic m bo l mi ngi u n c noi h cn n vo

ng thi im l cch s dng tt nht nhng k nng m ti hc c
& lp hc Qun tr Hot ng trong trng kinh doanh, c y ni. Danielle
tha nhn rng c y c th on gin l dng tt c nhng hot ng kia
li, tr hot ng bng (chng ca c y l hun luyn vin). Nhng bn
tr s lm g nh? C y ni rng chng cn a tr hng xm no khc &
nh, bi chng u ra ngoi v tham gia cc hot ng.

Kt qu cui cng l Danielle khng quay tr li vi cng vic. Ti lun

ngh rng khi bn tr i hc tiu hc ti s quay tr li lm vic ton thi
gian mt ln na, Danielle ni, sau xin li v lao ra xe.

Thc t l vic h tr chm sc tr Php khin cho cuc sng ca cc b

m Php tr nn d th hon. Nhng khi quay tr li Php, ti thc s b n
tng bi cch m bn thn cc b m Php lm cho cuc sng ca h tr
nn d dng hon. Php, ti c th a Bean n nh bn ca con b
tham gia cc ngy vui choi ri i lm vic ca mnh. (Nhng ngi bn
Anglophone ca ti mc nh l ti s trong sut thi gian Bean .)
Nhng bc cha m Php khng h mt lch s, h sng thc t. H ng
khi ngh rng ti c vic khc lm. i khi ti li ung mt tch c
ph khi quay li n Bean.

Vi nhng ba tic sinh nht cng vy. Cc b m M v Anh mun ti

i loanh quanh v ha nhp vo vi bui tic, thng l trong vi gi. Cha
ai tng ni iu , nhung ti ngh mt phn l do chng ti y l
m bo l bn tr cm thy thoi mi v khng gp vn g.

Nhung khi bn tr 3 tui, nu a chng n d nhng ba tic

sinh nht Php, chng ti thng chng ri i lm vic khc.
Chng ti tin l bn tr s khng gp vn g khi khng c b m. Cc ng
b b m thng c mi quay tr li vo cui ba tic ung mt cht
sm panh vi cc ng b b m khc. Simon v ti rt xc ng mi khi
nhn c giy mi ti d sinh nht: chng ti s c hng dch v
chm sc tr min ph, sau l mt ba tic cc tai min ph.

Php, c mt cm t dnh ch nhng ngi m dnh tt c thi

gian rnh ri ca mnh l bc theo con ci, l: m - taxi. y khng
phi l mt li ca tng. Nathalie, mt kin trc s ngi Paris, k cho ti
nghe rng c y thu mt ngi chm sc tr chuyn a ba a con c
n tham gia tt c cc hot ng ca chng vo sng th By hng tun.
C y v chng ca mnh s i n tra cng nhau. Khi ti bn cnh bn
tr, ti ton tm ton chm sc chng nhng khi ti khng th ti
ch phi lo lng g cho chng c, Nathalie ni vi ti.

Virginie, nh c vn trong lnh vc n king ca ti, thng tham gia t

tp cng vi mt nhm cc b m khc sau khi a con trai ca c y n
trng vo hu ht cc bui sng trong tun. Mt hm, ti tham gia vo
nhm v cp n cc hot ng ngoi kha. Nhit trn bn ngay
lp tc tng ln. Virginie ng ln v ni thay c nhm. Bn cn phi
bn tr mt mnh, chng cn phi cm thy mt cht bun chn nh,
chng phi c thi gian choi, c y ni.

Virginie v bn b c y khng phi l nhng k li bing. H c bng

i hc v s yu l lch p. H l nhng ngi m li d. Nh ca h c
rt nhiu sch. Bn tr hc cc mn u kim, ghi ta, tennis, piano v u
vt. Nhng phn ln chng ch la chn mt hot ng trong mi hc k.

Mt trong s nhng ngi m ang ngi ung c ph vi chng ti,

mt nh bo xinh p, n nang (ging nh ti, c y ang c gng tp
trung ch hn), ni c y khng cn cho bn tr i hc tennis hay bt
c mn hc ngoi kha no khc na, bi v c y thy nhng bi hc ny
l giam cm.

Giam cm ai c? Ti hi.

Giam cm ti, c y tr li.

C y gii thch: Bn a chng n y, ri bn ch mt ting ng

h, ri bn phi quay tr li n chng. Vi m nhc bn phi cng
chng tp luyn vo bui ti... Tt c nhng vic lm lng ph thi gian
ca ti. V bn tr khng cn nhng bi hc ny n vy. Chng c rt
nhiu bi tp v nh, chng c nh, chng c nhng tr choi khc nh, v
chng c ti hai a nn chng khng th cm thy bun chn. Chng choi
cng nhau. V chng ti i choi vo tt c cc ngy cui tun.

Ti b n tng mnh bi cch nhng quyt nh v gi nh nh c

th thay i cuc sng hng ngy ca nhng ngi m Php. H t ho v
bn thn v kh nng tch mnh ra v th gin khi c thi gian rnh ri.
mt tim ct tc, ti khc khi c mt bi bo t tp ch Php Elle.
Trong bi bo ny, mt ngi m ni rng c y thch a hai cu con
trai ca mnh ti ch ci u quay nga g c k gn thp Eiffel.

Trong khi Oscar v Lon mi m choi a... ti dnh 30 pht ch

th gin. Ti thng tt in thoi di ng v ch ngm tri ngm t
trong khi ch i chng... n ging nh mt dch v chm sc tr sang
trng!. Ti bit rt r v ci u quay nga g c k . Ti thng dnh
mt na ting ca mnh y vy tay cho Bean mi khi con b quay
ngang qua ch ti ngi.

Khng h c s trng hp ngu nhin no khi rt nhiu ngi m Php

dng nh cng nui dy con ci theo cch ny. Nguyn tc -k-chng
n c nh hng t Franoise Dolto, thn h mnh ca nhng ng b
b m Php. Dolto tranh ci rt quyt lit cho vic bn tr mt mnh,
an ton, t mnh khm ph th gii xung quanh.

Ti sao mt ngi m li phi lm mi th cho con ca mnh? Dolto

hi trong Nhng giai on chnh ca thi th u (The Major Stages of
Childhood), mt tp hp nhng nhn xt, bnh lun ca c. Bn tr rt
sn lng t lm mt s vic, t mc qun o vo bui sng, t i
giy, t choi, t lc li ci gc nh ca mnh. Vy nn cu khng sn
lng i ch cng vi m? Chng c g l qu t c, thm ch cn tt hon y
ch!

Vo ngy Quc khnh Php, ti a Bean n bi c cng vin gn

nh. Lc ny cng vin rt ng ngi, phn ln l cc ng b b m
n cng con ci mnh. Ti khng tng thut tng hnh ng ca Bean,
nhng ti khng tht s mun c mt t bo c c xut bn t ba tun
trc m ti mang theo bn mnh, cng vi mt ng sch v choi
cho con b. Ti dnh rt nhiu thi gian trong ngy hm gip con
b choi choi v c sch cho n nghe.
 Bn cnh ti l mt ngi m Php. l mt ngi ph n gy g vi
mi tc mu nu vng. C y ang ni chuyn phim vi mt ngi bn gi
trong khi a con gi 1 tui ca c ang choi vi, , khng qu nhiu th.
Dng nh ngi m ch mang c mi mt qu bng c con gi b bng
ny choi trong sut c bui chiu. H n tra, sau th c b nghch c,
chy nhy, v khm ph quang cnh noi y. M ca c b trng c v nh
hon ton ch tm vo cuc tr chuyn vi bn ca mnh.

Cng bu tri y, cng bi c y. Nhng ti c mt cuc do choi kiu

M v - xem ny - c y th c mt cuc do choi kiu Php. Cng ging
nh nhng ngi m New York khc, ti ang c gng c v Bean trong
giai on pht trin tip theo ca con b. V ti sn sng hi sinh cm gic
d chu ca c nhn mnh lm iu . Ngi m Php - trng c v
nh c th mua mt ci ti xch t tin nu mun - dng nh bng lng
vi vic c con gi b nh ca mnh t khm ph mi th. V con gi c
y th chng c v g l thy phin v vic ny.

Tt c nhng iu ny u gii thch thi bnh tnh n k l ca cc b

m Php m ti gp xung quanh mnh. Nhng chng vn khng ni ln
c ton b cu chuyn. C mt phn rt quan trng b b st. Linh
hn ca c my lm m Php l, ti ngh, cch nhng ngi m Php i
ph vi cm gic ti li.

Nhng ngi m M ngy nay dnh nhiu thi gian chm sc con ci
hon nhng bc lm cha lm m M trong nm 1965. lm vy, h phi
gim bt thi gian dnh cho vic nh, ngh ngoi v ng. Tuy vy, nhng
bc cha m M ngy nay vn c tin rng h thm ch cn cn dnh nhiu
thi gian hon na cho con ci mnh.

Kt qu l mt cm gic ti li to ln. Ti nhn thy iu ny khi gh

thm Emily, ngi sng Atlanta cng vi chng v a con gi 18 thng
tui ca c. Sau khi ngi vi Emily vi gi, ti nhn thy mt iu rt r
rng l Emily ni ti l mt ngi m ti t khng di chc ln. C
y ni iu ny khi khng th p ng yu cu c ung thm sa ca con
gi, hoc khi khng c thi gian c cho con b nhiu hon hai quyn
truyn. C y li ni cu ny mt ln na khi c gng d con b ng ng
gi, v gii thch l do thnh thong c li lm con b khc mt cht vo
bui ti.

Ti cng nghe thy nhiu ngi m M khc ni: Ti l mt ngi m

ti. Cu ni ny tr* thnh mt kiu cu ca ming. Em ily ni: Ti l
mt ngi m ti thng xuyn n mc gn nh l cu ca ming m
khng c v g l tiu cc na.

V i nhng ngi m M, ti li l mt khon thu cm xc m chng

ti phi tr cho vic i lm, khng mua cc loi rau hu c, hoc bn tr
thoi mi xem ti vi cn chng ta th c th thoi mi lt nt hay lm ba
ti. Nu cm thy ti li, chng ta s d dng lm nhng vic hn.
Chng ta khng h ch k. Chng ta tr gi cho sai st ca mnh.

Ngi Php th khc hn. Nhng b m Php tt nhin cng nhn ra

c cc ng lc khin h c cm gic ti li. H cng cm thy qu cng
v c li ging nh nhng ngi m M. Sau tt c, h vn ang lm vic
trong khi nui nng, dy d bn tr. V cng ging nh chng ti, h
thng khng t c ci chun do mnh t ra d v i t cch l mt
ngi i lm hay mt ngi m.

S khc nhau l nhng ngi m Php khng nghim trng ha vn .

Ngc li, h coi cm gic ti li l mt trng thi tiu cc v cng chng
d chu g, nn h c gng xua n ra khi tm tr. Ti li l mt ci by,
Sharon, bn ti, mt i l xut bn, ni. Khi c y v nhng ngi bn
Francophone^5^gp g nhau, h nhc nh nhau rng: Chng bao gi c
mt ngi m hon ho u... chng ti ni iu ny lm yn lng
nhau.

Nhng tiu chun c t ra cho cc b m Php thc s rt cao. H

cn phi gi cm, thnh t v gia nh h lun cn c nhng ba ti do
chnh tay h nu. Nhng h lun c gng khng n thm ti li vo ci
gnh vn qu nng ca mnh. Bn ca ti, Danile, mt nh bo ngi
Php, ng tc gi ca cun sch B n chnh l n g i m hon ho (The
perect mother is you). Danile vn nh ci cm gic ca mnh khi a con
gi c n nh tr lc con b va m i nm thng tui. Ti cm thy pht
m khi phi xa con b, nhng ti cng s cm thy pht m nu nh v i
n v khng i lm , c gii thch. C buc mnh phi nh bi cm gic ti
li ny, v b qua n. Hy b qua cm gic ti li v tip tc sng, c y
t bo mnh. D th no, c y ni thm, lm yn lng c hai chng ti,
Chng c b m no hon ho c.

iu thc s thc y cc b m Php chng li cm gic ti li l nim

tin ca h, rng vic cc b m v con ci ca h dnh tt c thi gian cho
nhau l mt vic khng phi tch cc. H tin rng vic qu ch v lo lng
cho tr c th lm cho tr c cm gic b km kp v pht trin mi quan h
qu gn b (n mc khng cn thit) gia m v tr, khi cc nhu cu ca
m v tr c lin h qu cht ch n nhau. Tr - thm ch l nhng a tr
m i sinh hay chp chng bit i - u c th nui dng i sng tinh
thn ca mnh m khng cn s can thip thng xuyn ca m.

Vic c l mc tiu duy nht ca cha m mnh khng thc s tt cho

a tr, Danile ni. iu g s xy ra vi a tr nu n l nim hi vng
duy nht ca m mnh? Ti ngh y l quan im ca tt c cc nh tm l
hc.

Vic tch tr ra khi m qu sm cng tn ti nhng ri ro tim tng.

Khi B trng B T php Php Rachida Dati quay tr li lm vic nm
ngy sau khi sinh con gi, Johra, d lun Php ln kinh ngc. Trong
mt cuc kho st c thc hin bi tp ch Elle phin bn ting Php,
42% ngi tham gia phng vn m t Dati nh mt ngi qu tham
danh vng. (Rt t ngi tranh lun v mt thc t rng Dati l mt ngi
m on thn 43 tui v rng b s khng ni tn b ca con gi mnh.)

Khi nhng ngi M chng ti ni v s cn bng gia cuc sng v

cng vic, chng ti m t mt tr tung hng, khi m chng ti c gng
gi cho tt c cc phn trong cuc sng ca mnh chuyn ng m khng
cho phn no tr nn qu ti t.

Ngi Php cng ni v s cn bng, nhng khng ging nh ngi

M. Vi h, s cn bng khng ng ngha vi vic cho bt c phn no
trong cuc sng ca bn - bao gm c vic lm cha m - p o cc phn
khc. N c v ging vi mt ba n cn bng dng cht - nhng ba n
c s kt hp y gia ng, m, cht bt, cht bo v cht X O '. Xt
theo kha cnh ny, Dati, ngi qu tham danh vng, gp cng mt vn
nh nhng b m nh lm ni tr: sng cuc sng qu ch trng vo
mt yu t.

Tt nhin, vi mt vi ngi m Php, s cn bng ch l mt tiu

chun l tng. Nhng t nht cng l mt tiu chun l tng dng
cm. Khi ti yu cu c bn ngi Paris ca ti, Esther, ngi lm vic ton
thi gian vi t cch l mt lut s, nh gi bn thn c y vi t cch l
mt ngi m, c y ni mt vi iu khin ti cm thy cc k hp dn
tin ca h, rng vic cc b m v con ci ca h dnh tt c thi gian cho
nhau l mt vic khng phi tch cc. H tin rng vic qu ch v lo lng
cho tr c th lm cho tr c cm gic b km kp v pht trin mi quan h
qu gn b (n mc khng cn thit) gia m v tr, khi cc nhu cu ca
m v tr c lin h qu cht ch n nhau. Tr - thm ch l nhng a tr
m i sinh hay chp chng bit i - u c th nui dng i sng tinh
thn ca mnh m khng cn s can thip thng xuyn ca m.

Vic c l mc tiu duy nht ca cha m mnh khng thc s tt cho

a tr, Danile ni. iu g s xy ra vi a tr nu n l nim hi vng
duy nht ca m mnh? Ti ngh y l quan im ca tt c cc nh tm l
hc.

Vic tch tr ra khi m qu sm cng tn ti nhng ri ro tim tng.

Khi B trng B T php Php Rachida Dati quay tr li lm vic nm
ngy sau khi sinh con gi, Johra, d lun Php ln kinh ngc. Trong
mt cuc kho st c thc hin bi tp ch Elle phin bn ting Php,
42% ngi tham gia phng vn m t Dati nh mt ngi qu tham
danh vng. (Rt t ngi tranh lun v mt thc t rng Dati l mt ngi
m on thn 43 tui v rng b s khng ni tn b ca con gi mnh.)

Khi nhng ngi M chng ti ni v s cn bng gia cuc sng v

cng vic, chng ti m t mt tr tung hng, khi m chng ti c gng
gi cho tt c cc phn trong cuc sng ca mnh chuyn ng m khng
cho phn no tr nn qu ti t.

Ngi Php cng ni v s cn bng, nhng khng ging nh ngi

M. Vi h, s cn bng khng ng ngha vi vic cho bt c phn no
trong cuc sng ca bn - bao gm c vic lm cha m - p o cc phn
khc. N c v ging vi mt ba n cn bng dng cht - nhng ba n
c s kt hp y gia ng, m, cht bt, cht bo v cht X O '. Xt
theo kha cnh ny, Dati, ngi qu tham danh vng, gp cng mt vn
nh nhng b m nh lm ni tr: sng cuc sng qu ch trng vo
mt yu t.

Tt nhin, vi mt vi ngi m Php, s cn bng ch l mt tiu

chun l tng. Nhng t nht cng l mt tiu chun l tng dng
cm. Khi ti yu cu c bn ngi Paris ca ti, Esther, ngi lm vic ton
thi gian vi t cch l mt lut s, nh gi bn thn c y vi t cch l
mt ngi m, c y ni mt vi iu khin ti cm thy cc k hp dn
bi s on gin v khng h c cht cng thng no. Nhn chung ti
khng nghi ng g v vic liu ti c tt khng, bi ti thc s ngh rng
ti l mt ngi m tt.
 Chng 8

Bnh thi!
hi Bean khong 3 tui, con b bt u s dng mt cm t m ti

K cha tng c nghe trc : Bnh thi^).

Cng ging nh tt c nhng li nguyn ra tt p khc, bnh thi

rt a nng. Bean ht rt to cm t ny khi chy quanh nh vi bn ca con
b. Con b cng s dng n vi ngha bt c ci g, con mt mnh,
v khng phi vic ca m. l mt li i p vi rt nhiu ngha.

Ti: Hm nay trng con lm nhng g?

Bean: Bnh thi (kht mi)

Ti: Con c mun n thm rau ci khng?

Bean: Bnh thi! (ci ln)

C Simon v ti u khng bit lm g vi bnh thi. N th l hay ng

yu? Chng ti nn gin d hay thch th? Chng ti khng hiu ng cnh
x hi, v cng khng c mt tri nghim thi th u no Php gi
nh. an ton, chng ti yu cu con b ng c ni nh th na. Con b
tha hip bng cch tip tc ni cm t , v sau thm: Chng ta
khng ni bnh thi. Ni thl khng hay.

Ting Php ca Bean tr thnh mt c quyn. Khi chng ti quay

tr li M n Ging sinh, nhng ngi bn ca m ti lin tc yu cu
con b nh vn tn ca ngi th ct tc ca con b, Jean-Pierre, vi m
iu Paris ca n. (Jean-Pierre ct cho con b mt mi tc tm rt
Php). Bean cng rt vui c ht, theo yu cu, mt vi trong s hng t
nhng bi ht Php m con b hc c trng. Ti rt ngc nhin khi
ln u tin con b m mt mn qu v ni, rt t nhin, a a\
 Nhng c mt iu tr nn r rng l thng tho hai th ting
khng ch l mt th biu din trong cc ba tic hay mt k nng trung
lp. Khi ting Php ca Bean tt hon, con b bt u mang v nh khng
ch nhng cm t khng thng dng m cn c nhng tng v quy nh
mi. Ngn ng mi ca con b khng ch bin n thnh mt ngi ni
ting Php m cn khin n tr thnh mt ngi Php thc th. V ti
khng dm chc l ti c cm thy thoi mi vi iu khng. Ti thm
ch khng bit chc mt ngi Php l nh th no.

Con ng chnh ting Php thm nhp vo nh ti l thng qua trng

hc. Bean bt u hc trng mu gio. Cc trng mu gio Php
hc bn tr, bn ngy mt tun tr th T. Chnh ph Php khng c quy
nh no yu cu tr di 6 tui phi i hc v cha m c th sp xp cho
con hc na ngy nu mun. Nhng c mt iu rt tuyt l mi tr em
trn 3 tui t nc ny u hc bn tr ti trng mu gio v c
nhng tri nghim tong t y. l mt cch rt Php bin
nhng a tr mi chp chng bit i thnh nhng ngi Php trng
thnh.

Charlotte, mt gio vin mm non vi hon 30 nm kinh nghim, ni

vi ti rng trong nm u tin bn tr rt ch k v t cao t i. Chng
khng nhn ra rng gio vin c mt y l dy d v chm sc tt c
mi ngi, c y ni. Ngc li, khi bn tr ln ln, chng s dn dn hiu
ra rng khi gio vin ni vi c lp, nhng g c y ni cng dnh cho c
nhn tng hc sinh. Bn tr thng tham gia cc hot ng vi mt nhm
nh t 3 n 4 bn ngi cng bn hoc mt gc ca lp hc choi.

Vi ti, trng mu gio c v ging nh trng hc ngh thut dnh

cho tr. Trong nm u tin hc mu gio ca Bean, tng ca lp hc
nhanh chng c bao ph bi nhng hnh nh m bn tr v hay son ln.
C kh nng lnh hi, cm gic, tng tng v sng to cng l
nhng mc tiu ca trng mu gio. Bn tr c hc cch gio* tay kiu
Php, vi mt ngn tay ch ln tri.

Ti rt lo lng v vic nhp hc cho Bean. Nh tr c mt phng vui

choi ln. Nhng trng mu gio c v ging vi mt trng hc hon. Cc
lp hc u ln. V ti c cnh bo l cc bc cha m s nhn c
rt t thng tin v tnh hnh trng. Mt ngi m M bo ti rng c y
dng vic hi gio vin dy con gi mnh v tnh hnh ca con b sau khi
c gio gii thch rng: Nu ti khng ni g, th c ngha l khng c vn
g vi con b c. Gio vin dy Bean nm u tin l mt ngi ph n
kh tnh v nhn xt duy nht ca c y v Bean trong ton b nm hc
l con b rt dng cm. (Bean ngng m c gio ny v yu qu tt c
cc bn b trong lp n.)

V, bt chp tt c nhng hnh v nguch ngoc trn tng, lp hc vn

ch trng rt nhiu vo vic hc cch lm theo ch dn. Nm hc u tin
ca Bean, ti chong vng khi nhn thy rng c lp thng v mt th
ging ht nhau. Mt bui sng, c ti 25 ci que mu vng ging ht nhau
vi nhng cp mt xanh c nh ln tng lp hc. L mt ngi khng
th vit c bt c ci g m khng c mt (hoc hai) thi hn cui cng,
ti nhn ra nhu cu phi c s p buc. Nhng vic nhn thy tt c nhng
bc tranh gn nh ging ht nhau ny qu thc khin ti lo lng. (Vic
hc v ca Bean trong nm th hai c phn t do hon.)

Ti phi mt mt thi gian mi nhn ra rng lp hc ca Bean

trong nm u tin thm ch cn khng c ni mt bng ch ci trn
tng, cng vi tt c cc tranh nh khc. Trong bui hp ph huynh,
khng c ai nhc n vic c. Mi ngi bn lun nhiu hon n vic cho
nhng con c sn trong b nh lp n rau dip.

Trn thc t, sau ny ti khm ph ra rng, bn tr khng h c

hc c trng mu gio, tc l cho ti tn khi chng 6 tui. Chng ch
hc ch ci, m v cch vit tn mnh. Ti c k cho nghe l c mt s
tr t c c, nhung ti khng bit y l b no v cc bc ph
huynh khng h nhc n vic ny. Hc c hon ton khng phi l mt
phn ca chong trnh hc cho ti tn khi bn tr vo lp 1, tc l khi
chng ln 7 tui.

Thi bung lng ny chng li nim tin c bn nht ca ngi M,

rng tr cng bit c sm cng tt. Nhng thm ch l cc bc cha m tn
tin nht trong s cc ph huynh trong lp hc ca Bean cng khng h vi
vng g. Ti mun chng khng dnh thi gian cho vic c by gi,
Marion, mt nh bo, ni vi ti. Hai v chng c y ni rng giai on
ny iu quan trng nht m bn tr cn l hc cc k nng x hi, cch t
chc suy ngh v cch ni tri chy.

Chng rt may mn. Trong khi m vic c khng h c dy

trng mu gio th k nng ni li rt c ch trng. Trn thc t, c th
thy rt r rng mc tiu chnh ca trng mu gio l hon thin k nng
ni ca tr mi hon cnh khc nhau. C gio Charlotte ni vi ti rng
nhng a tr nhp c thng bt u vo hc trng mu gio t thng
Chn v khi y vn ting Php ca chng cn rt ngho nn, thm ch l
chng c g. n thng Ba nm sau, nu cha th ni mc tri chy th
chng cng ni thnh tho ri.

Theo ngi Php nu tr c th ni c r rng, chng cng c th t

duy c r rng. Thm vo , gip cng c v nng cao kh nng giao
tip cho tr, tr em Php cn hc cch quan st, t cu hi v lm cho
nhng cu hi ca mnh ngy cng tr nn c l hon. Tr hc cch chp
nhn mt quan im khc vi quan im ca mnh, v lun lun t duy
mt cch logic. Tr pht trin kh nng m, phn loi, yu cu v m t...

Ti bit on nhng g trng mu gio Php dy Bean. Ti vn khng

qun nhng ngi bn M ca ti. H - nu khng mua nhng ci a
DVD chuyn dy c cho tr em - th cng cho con ci mnh n nhng
trng mu gio t thc c th thu hc ph ti 12.0 0 0 la mt nm ch
bn tr c hc na ngy. Ti gp mt ngi m n t New Jersey,
ngi thng xuyn li xe 50 pht a hai a con gi sinh i ca
mnh n trng mu gio. Khi v nh, c y ch c thi gian tm
ra, git gi mt cht ri phoi qun o trc khi phi n n bn tr.
Khng ch nhng ngi giu c m i sn sng tr chi ph cao cho vic chm
sc tr. Trong mt nghin cu ch ra mt cp v chng M vi hai a con
cn bao nhiu tin m bo nhng chi ph c bn, vic chm sc tr lun
nm trong danh mc nhng cng vic tn nhiu chi ph nht.

Trng mu gio Php khng h hon ho. Nghip v ca gio vin,

nhng vn thm cn c v ti chnh, v i khi cn thiu khng gian.
Lp hc ca Bean c 25 a tr, c v nh l rt ng nhng thm ch
vn cha phi l con s ti a. (C mt tr ging chuyn h tr gio vin
chnh nhng vic nh a cc con i v sinh, ra ry hay x l nhng cuc
ci c...)

Xt v kha cnh tch cc, khon tin duy nht m ti thng xuyn
phi tr trng mu gio l tin n tra (Chi ph dao ng vo khong t
13 xu n 5 euro mt ngy, da vo thu nhp ca cha m.) Trng ch cch
nh ti c by pht i b. Cc trng mu gio gip cho vic i lm ca cc
b m tr nn d dng hn rt nhiu. Gi hc ko di t 8:20 sng n
4:20 chiu, bn ngy trong mt tun. Mt khon ph nh na m ph
huynh s phi tr l ph n mun hay ph trng ngoi gi nu
mun gi con sau gi tr tr (4:20 chiu), c th ti tn gn ti. Lp hc
ngoi kha cng c m trong rt nhiu k ngh ca trng v trong sut
ma h, h a bn tr ti cng vin hoc bo tng.

Trng mu gio r rng l mt nhn t cc k quan trng trong vic

bin c con gi b nh ngi M ca ti thnh mt ngi Php. N thm
ch cn khin c ti cng tr nn Php hon. Khng ging nh nh tr,
cc bc ph huynh khc ngay lp tc ch n Bean v kt giao v i ti. Gi
y, c v nh h ang nhn gia nh chng ti ging nh mt phn ca
nhm ngi m h s i cng trong sut nm hc (sau khi ri nh tr, mi
a tr s nhp hc mt trng khc nhau.) Mt vi trong s cc b m
trong lp Bean c con nh v ang trong thi k ngh thai sn. Khi ti n
Bean lp hc v a con b n cng vin gn choi, ti ngi vi cc b
m khc trong lc bn tr choi a. Dn dn, chng ti thm ch cn c
h m i n nh choi v tham d cc ba tic sinh nht, n nh v n ti.

Trng mu gio khng ch mang chng ti n gn cuc sng Php hon

m cn gip chng ti nhn ra rng nhng hnh vi x hi m cc gia nh
Php tn trng khc vi chng ti. Sau mt ba ti nh Esther, mt
ngi bn Php ca ti, ngi c mt c con gi trc tui Bean, Esther tr
nn kch ng khi c con gi nh khng ra khi phng n cho tm bit
chng ti. Cui cng th Esther vo phng con gi v buc con b ra khi
phng.

Tm bit, con b 4 tui cui cng cng ngoan ngon ni. Esther
cu hon.

Tt nhin, ti cng ang luyn cho Bean thi quen ni nhng t k

diu, lm on v cm on. Nhng ha ra ngi Php li c bn t k
diu: lm on, cm on, xin cho v tm bit. Lm on v cm on l cn thit,
nhng cha . Xin cho v tm bit - v c th l xin cho - l hai t rt
quan trng. Ti khng nhn ra rng hc cch ni xin cho l mt phn
trung tm ca vic tr thnh mt ngi Php.

Ti b m nh v vic luyn cho con ci mnh cn phi bit ni lm 071,

cm 071, xin cho v tm bit, Audrey Goutard, mt nh bo Php c ba
con, ni vi ti. T khi chng 1 tui, ch khng th tng tng c u,
ti ni iu vi chng 15 ln mi ngy.
 Vi mt s bc cha m Php, ch xin cho thi th cha . Chng phi
ni xin cho vi phong thi tht t tin. l phn u tin ca mt mi
quan h, mt ngi m khc ni vi ti. Virginie, mt ngi m lm ni
tr gy nhom, yu cu con c y th hin r thi lch s bng cch ni:
Xin cho ng v Xin cho b.

Esther, bn ca ti, buc con mnh ni xin cho bng cch e da v

vic trng pht. Nu con b khng ni xin cho, con b s phi & nguyn
trong phng v khng c n ti cng vi khch, Esther gii thch. Do
vy m con b ni xin cho. khng phi l li ni chn thnh nht
nhng n c lp i lp li, ti hi vng th.

Benoit, mt gio s ng thi l b ca hai a tr, k cho ti nghe

rng c mt cuc khng hong gia nh khi anh y mang con n vi
ng b chng. a con gi 3 tui ca anh y s ng dy trong tnh trng cu
bn, v khng mun ni xin cho vi ng ca n cho ti tn ba sng. Cui
cng th n tha hip bng cch ng ni: Khng cho, ng vi ng ca
mnh trn ng i n ci bn. B ca ti rt vui v iu . Theo mt
cch no , con b tha nhn ng. Benoit gii thch.

Ngi ln cng c mc nh l s ni xin cho vi nhau, tt nhin

ri. Ti ngh khch du lch thng b c x mt cch th l ti nhng qun
c ph v ca hng Paris mt phn bi h khng bt u tong tc bng
cu xin cho - Bonjour (bng ting Php), thm ch nu h chuyn sang ni
ting Anh ngay sau . Vic ni xin cho (bng ting Php) khi bn bc
ln mt chic taxi, khi ngi phc v ln u tip cn bn ca bn trong
nh hng hay trc khi hi ngi bn hng xem liu ci qun m bn
mun mua c cn c ca bn khng v cng quan trng. Vic ni xin cho
l mt cch tha nhn s c mt ca ngi khc. N l du hiu ca vic
bn nhn nhn c y vi t cch l mt con ngi, ch khng ch on gin
l mt ai ang phc v bn. Ti rt ngc nhin khi chng kin mi
ngi dng nh d chu hon rt nhiu khi ti ni mt li xin cho lch s
v chn thnh. N ch ra rng - mc d ti c mt m iu l - chng ti s
c mt cuc gp g rt vn minh.

M, mt a tr 4 tui ngi M khng nht thit phi cho chng

ti khi n bc vo nh ti. Thng b s np di ci l s cho hi ca
b m n. V trong bi cnh M, iu c mc nh l khng c vn
g i vi ti. Ti khng cn c s tha nhn ca mt a tr, bi on gin
l ti khng hon ton tha nhn n l mt ngi bnh thng, n sng
trong vong quc ring bit ca nhng a tr. Ti c th nghe rt nhiu
v ti nng, s thng minh ca cu b nhng cu b th khng bao gi thc
s ni chuyn vi ti.

Ti cn nh* mt ln khi tham gia mt ba tic tra M, v ti rt

n tng vi nhm tr ngi pha cui bn. Chng l anh em h v c
tui t 5 n 14. Chng khng h ni mt iu g vi ti cho n khi ti bt
chuyn vi chng. Mt s a c th ch tr li nhng cu hi ca ti bng
mt t duy nht. Thm ch l nhng a tr tui thiu nin cng
khng c thi quen th hin bn thn mt cch t tin vi mt ngi l.

Mt phn ca nhng g khin ngi Php m nh vi vic ni xin cho

l, Php, tr khng c nui dy tr thnh ci bng ca ngi ln.
Cho hi chnh l cch tr em Php khng nh s hin din ca bn
thn v tha nhn s hin din ca ngi i din. Cng ging nh bt k
ngi ln no bc vo nh ti cn phi tha nhn ti, bt k a tr con
no bc vo nh ti cng phi tha nhn ti. Cho hi thc cht l vic
nhn nhn ai vi t cch l mt con ngi., Benoit, v gio s, ni. Mi
ngi s cm thy b tn thong nu h khng c bn tr cho hi.

Trong mt bui hp ph huynh trng Bean, gio vin ca con b

ni rng mt trong s nhng mc tiu ca nh trng l dy hc sinh nh
tn ngi ln (Bean gi cc gio vin ca mnh bng tn ring ca h) v
hc cch ni xin cho, tm bit v cm cm. Php tr phi th hin s
vn minh v lch s, bao gm c cho gio vin vo bui sng khi n
lp v bui chiu khi ra v, tr li cc cu hi, cm OTL nhng ngi gip
mnh v khng ngt li ai.

Tr em Php khng phi b no cng sn sng ni xin cho. Thng th

c mt s trng hp cha m buc tr phi cho hi (Cho bc i con!).
Ngi c cho s ch i mt cht v an i vi cha m ca a b, mt
cch rt chn thnh, ng qu lo lng v iu . iu ny dng nh cng
lm hi lng c b con na.

Dy cho tr thi quen cho hi khng ch gip chng trng thnh hon
m cn gip chng hc c rng chng khng phi l ngi duy nht c
cm gic v nhu cu.

iu ny gip trnh s ch k, Esther ang ko c con gi ng yu

duy nht m c y rt mc cng chiu, ra cho tm bit ti, ni. Nhng
a tr c tnh khng cho ngi khc, v khng ni xin cho hoc tm
bit, ch sng trong o tng ca ring mnh. Nu b m chng c dnh
cho chng rt nhiu s quan tm th khi no chng m i c c ci cm
gic rng chng c sinh ra cn l cho, ch khng phi ch nhn?

Ni lm n v cm n t tr vo vai tr ca ngi nhn, ngi b

d i . Mt ngi ln hoc s lm g cho chng, hoc mt a tr s yu
cu ngi ln lm g . Nhng xin cho v tm bit t tr v ngi ln
v tr ngang hng, t nht l ti thi im . N th hin mt quan im r
rng rng tr l nhng con ngi bit l phi.

Ti khng th ngng c vic suy ngh rng cho mt a tr bc

qua ca m khng cho ti s ng ngha vi vic cho chng c nhy ln
gh trng k, t chi mi mn n ngoi tr mn m ng, v s cn chn
ti khi ti ang n ti. Nu con b c min thc hin quy tc u tin
ca php lch s th hn l con b - v tt c nhng ngi khc - u s
nhanh chng mc nh l n cng s c min thc hin rt nhiu nhng
quy tc khc, hoc rng con b khng c kh nng tun th cc quy tc.
Ni xin cho ch ra cho a tr, v cho tt c nhng ngi khc, rng con
b c kh nng c x tt. N to ra mt tinh thn chung cho ton b
cuc tng tc gia ngi ln v tr.

Ti ng ng nhn thy nhng a tr Php ni xin cho. Nhng ti

khng nhn ra c bao nhiu s th thi trong . Khi bn ni xin cho, bn
ch ra rng c ai u t cng sc v thi gian vo vic bn c gio
dc t t, v rng bn s tun th mt s quy tc x hi c bn khc. Cc
hc sinh trong lp mu gio ca Bean, nhm nhng a tr t 3 n 4 tui,
c vi nm luyn tp ni xin cho, cn Bean th cha. Bean ch m i
quen vi vic ni lm n v cm n, nn con b m i ch t c 50%.
Con b c th c dn cho ci nhn c gio dc khng n ni n
chn

Ti c gng gii thch cho Bean rng xin cho l mt phong tc a

phng m con b cn phi tn trng.

Chng ta ang sng Php, v vi ngi Php th vic ni xin cho l

cc k quan trng. Do vy chng ta cng cn phi ni t ny, ti ni. Ti
luyn cho con b trong thang my trc khi chng ti n d nhng ba
tic sinh nht, v khi chng ti n thm nh ca nhng ngi bn Php.
 Chng ta s ni g khi bc vo nh h con gi? Ti hi mt cch y
lo lng.

Bnh thi con b ni.

Thng th khi chng ti bc vo nh, con b s chng ni g c. Do

vy ti i theo mt trnh t, rt ph bin, bo con b ni xin cho. t
nht ti cng tha nhn quy tc. C th ti thm ch cn ang thm nhun
mt thi quen.

Mt ngy, khi Bean v ti ang cng i b ti trng con b, t nhin

con b quay sang ti v ni: M oi! Nu con c xu h, con vn phi ni
xin cho. C th l mt bi m con b hc c trng, nhng d th
no, cng l mt bi hc ng. V tht tt v con b bit iu .
Nhng ti khng th ngng ci vic lo lng rng con b tip thu cc quy
nh mt cch hoi qu.

Cui cng, ti quyt nh hi mt s ngi Php v t bnh thi, ci t kh

hiu m Bean thng xuyn nhc n. H u thy bun ci v ti c v
nghim trng ha vn qu. l mt cu mang ngha nguyn ra,
nhng m ch dnh cho my a tr. Chng n bt chc nhau trong lc b
bt hc cch s dng nh v sinh.

Ni bnh thi cng l mt hnh ng mang mt cht btise^2\ Nhng

cc bc ph huynh hiu rng bn tr cng thy vui vui khi ni cm t ny.
l mt cch bn tr a ct v ch nho nhau. Cc bc cha m Php
nhn ra rng do bn tr c qu nhiu nhng quy nh v gii hn, chng
cng s cn c mt cht t do. Bnh thi cho bn tr sc mnh v t do
ch. Anne-Marie, gio vin ch nhim ca Bean, ci bao dung khi ti
hi c v bnh thi. l mt t ph thng. Khi chng ti cn nh chng
ti cng ni th. C ni.

iu ny khng c ngha l bn tr c th ni bnh thi bt c khi no

chng mun. Cun sch hng dn dnh cho cha m c tn Con ci bn
(Votre Enant) gi rng bn hy ni vi bn tr rng chng ch c php
ni by khi ang & trong nh tm. Mt s bc cha m k cho ti nghe
rng h cm con ci mnh khng c ni nhng t kiu nh th khi n
ti. H khng cm chng ni bnh thi; h dy chng cch s dng t ny
trong nhng hon cnh ph hp.
 Khi Bean v ti n thm mt gia nh ngi Php Brittany, con b
v c con gi nh ca h, Leonie, l li tru b ca c b kia. B ca c b
kia ngay lp tc yu cu chng ngi xung ni chuyn v vic thi im
no l ph hp lm nhng vic nh th.

Khi cc chu mt mnh trong phng, cc chu c th. Khi cc chu

mt mnh trong nh tm, cc chu c th... Cc chu c th i chn trn, l
li, ch vo ai , ni bnh thi. Cc chu c th lm tt c nhng iu ,
khi cc chu c mt mnh. Nhng khi cc chu trng, khng c lm
th. Khi cc chu ngi bn n, khng c lm th. Khi cc chu cng
vi b m, khng c lm th. Khi cc chu ang i trn ng, khng
c lm th. l cuc sng. Cc chu cn phi hiu s khc nhau.

Khi Simon v ti hiu c ngha ca bnh thi, chng ti quyt nh

khng cm on Bean qu cht ch na. Chng ti ni v i Bean rng con
b c th ni cm t , nhng phi ni vn cnh ph hp. Chng ti
thch trit l sng ng sau n, v thm ch i khi chnh bn thn chng
ti cng ni iu . Mt l i nguyn ra ch dnh ring cho bn tr: Tht
c o! Tht Php!

Cui cng, ti ngh s rc ri mang tnh x hi ca bnh thi tinh t

n mc chng ti kh c th kim sot c. Khi b ca mt trong s
nhng ngi bn hc cng trng con b n nh chng ti n con gi
mnh sau mt ngy vui choi, anh y nghe thy Bean ht ln bnh thi khi
con b chy xung. Ngi b, mt nhn vin ngn hng, nhn vo ti mt
cch cnh gic. Ti chc chn rng anh y s k chuyn ny cho v ca
mnh. V con gi anh y khng h n nh ti mt ln no na k t ngy
hm y.
 Chng 9
Sinh i
i hon thnh cun sch ng thi cng t c n mc cn

T nng mc tiu ca mnh. Ti hon ton sn sng mang bu

mt ln na.

V vng, ti cha c bu.

Mi ngi xung quanh ti u c cng mong mun . dng nh

l mong mun ca tt c nhng ngi nh ti, nhng ngi ph n
tui xp x 40. C bu Bean l mt vic tong i d dng, ging nh vic
bn gi mt chic pizza vy. Bn mun n pizza ng khng? Gi in cho
nh hng v t mt ci, yu cu ca bn s c thc hin ngay lp tc.

Nhng thi im ny th chng c mt ci pizza no c. Nhiu thng

tri qua, ti cm thy khong cch v tui tc gia Bean v em ca con b
qu ln. Ti c ci cm gic mnh sp qu tui sinh . Nu ti khng
sm c a con th hai, vic c a th ba s thnh khng tng.

Bc s ni rng chu k ca ti tr nn qu di. C y ni trng khng

nn b xp x qu lu, trc khi n gp c tinh trng. C y cho ti
ung Clomid, mt loi thuc gip ti phng thch nhiu trng hon, gip
tng co* hi th tinh. Trong lc th ngy cng nhiu bn b gi cho ti
chia s mt thng tin rt tuyt vi: h ang mang bu! Ti thy mng cho
h. Tht s, ti rt mng.

Sau khong 8 thng mun c em b m khng thnh, ti gp mt

chuyn gia chm cu chuyn v vn sinh sn. C y c mt mi tc en,
di v phng khm quay mt ra mt con ph kinh doanh nh ca Paris.
Chuyn gia chm cu kim tra li ca ti, chc mt vi cy kim vo tay
ti, v hi xem chu k ca ti ko di bao lu.

Tri, sao li di th!, c y ni v gii thch cho ti rng nu phi ch

i qu lu, trng s cht dn i. C y cho ti ung mt th cht lng c
mi v ging nh mi ca v cy. Ti ung mt cch ht sc nghim tc. V
ti vn khng th c bu.

Simon ni vi ti rng anh y thy hon ton hi lng vi vic c mt

a con. Ti thc s knh trng Simon v iu ny v cn nhc kh nng
ny trong khong bn giy. C mt iu g rt quan trng ang iu
khin ti. Ti mun c thm pizza. Ti quay tr li vi bc s ca mnh,
ni vi c y rng ti sn sng tip tc iu tr v hi xem c y cn
cch no na khng.

C y khng ngh rng chng ti cn phi th tinh nhn to (Cng ty

bo him quc gia Php ch tr 60% chi ph cho vic th tinh nhn to cho
nhng ph n di 43 tui). Thay vo , c y dy ti cch t tim cho
mnh mt loi thuc kch thch trng rng sm hon, gip rt ngn chu
k, do vy trng s khng c thi gian cht dn i na. vic ny c
hiu qu, ti phi tim vo ngy th 14 ca chu k v phi quan h ngay sau
khi tim thuc.

Vn l vo ngy th 14 ca chu k ny, Simon s phi i cng tc

Amsterdam. Vi ti, chng c l do g ch i thm mt thng na c.
Ti b tr ngi trng Bean, v sp xp mt cuc gp vi Simon Brussels,
chia i on ng gia Amsterdam v Paris chng ti c th d dng
gp nhau. Chng ti ln k hoch cng n ti, v sau ngh ngoi
trong phng khch sn. s l mt cuc chy trn rt d thong. Simon
s tr li Amsterdam vo sng sm hm sau.

Vo ngy th 14, c mt trn bo ln v. Ngay khi ti n nh ga

Brussels vo khong 6 gi chiu, Simon gi cho ti v bo rng tu ca anh
s phi tm dng Rotterdam. Anh y c th s khng n c Brussels
vo ti nay v anh y s gi li cho ti. Nh mt im bo, tri bt u ma
ngay sau .

Ti thuc tim trong mt ci hp mt vi tc dng lm mt ch

ko di vi gi. iu g s xy ra nu ti phi ln mt ci tu nng nc? Ti
nhy b vo mt ca hng tin ch ga v mua mt ti u H Lan to, sau
nht i chng vo bn trong ci ti lm mt.

Simon gi li cho ti v ni rng anh y tm c mt chuyn tu i t

Rotterdam ti Antwerp v hi xem liu ti c th gp anh y Antwerp
khng. Ti nhn ln ci bng thng bo ln ga v tm thy mt chuyn tu
s ri Brussels i Antwerp trong vng vi pht na. Ti ngay lp tc tm
cch mua v i chuyn tu .

Khi ti ang ng di ma v chun b ln tu i Antwerp, Simon gi

li mt ln na v ht ln: ng ln tu! Anh y ang trn ng n
Brussels.

Ti bt taxi v khch sn ca chng ti, mt noi m cng v thoi mi.

Trong khi ch i Simon, ti i tm, mc o chong v v sau dng cm
t tim cho mnh. Ti hi vng mnh s sm thnh mt ngi m tt ca hai
a con.

Vi tun sau, khi ang lm vic London, ti mua mt chic que th

hiu thuc. V, ti tht s ngc nhin khi nhn thy hai vch mu hng hin
ln trn chic que th. Ti gi cho Simon. V anh y ngay lp tc bt u
vic la chn tn nh cho a b. Do a b c thnh hnh Brussels,
c th chng ti s gi n l Ci? ^

Vi tun sau , chng ti i siu m. Ti nm trn mt chic bn v

nhn vo mn hnh. a b trng tht tuyt. Chng ti nhn thy u, chn
v nghe thy ting tim con p. Sau ti nhn thy mt khong mu ti
trn mn hnh.

Ci g kia h ch? Ti hi ch bc s. Ch y di chuyn con tr mt

cht. t nhin, mt c th nh b na hin ln trn mn hnh, vi u,
chn v ting tim p.

Ch, sinh i y, bc s ni.

thc s l khonh khc tuyt vi nht trong cuc sng ca ti. Ti

c cm gic nh mnh va c ban tng mt mn qu khng l: Hai
chic pizza!

Khi quay li nhn Simon, ti nhn ra khonh khc p nht trong i

ti li l khonh khc ti t nht trong i anh y. Anh y c v rt sc.
Thc s l ti khng mun bit anh y ang ngh g. Ti chong ngp trc
tng l mnh s sinh mt lc hai a con. Anh y cm gic nh va b
ging mt c nh trc s kin ny.
 Anh s khng bao gi c c hi ra qun ung c ph na, anh y ni.
Anh y ngay lp tc nhn thy trc c thi im kt thc nhng
khong thi gian rnh ri ca mnh.

Anh c th mua v nh m , v bc s gi .

Bn b v hng xm ngi Php u chc mng chng ti v tin vui

ny. H khng quan tm n l do ti c bu. Nhng ngi bn
Anglophone m ti bit thng s t d dt hn.

Ch c ngc nhin khng? Mt ngi m trong nhm mu gio ca ti

hi, khi ti thng bo tin ny. Khi ti tr li bng mt cu rt chung chung
C, c y li hi tip: , th bc s ca ch c ngc nhin khng?

Ti qu bn rn v hon ton khng mun b lm phin. Simon v ti

quyt nh l iu chng ti thc s cn khng phi l mt ci my pha c
ph tt hn m l mt cn h ln hn. (Cn h m chng ti ang ch c
hai phng ng nh.) iu ny dng nh tr nn cp thit hn na khi
chng ti khm ph ra rng c hai a b m ti sp sinh kia u l con
trai.

Ti phi vt v i b n xem hng t cn h, tt c trong s chng

nu khng qu ti th li qu t, hoc on tin snh dn ti bp qu di
v ng s. (R rng l trong th k X IX vic ngi thy mi thc n t nh
bp khi ngi phc v ang nu ba n hon ton khng phi l mt vic
thanh lch hay hp thi.) Cc i l bt ng sn lun lun khoc lc rng
khu vc m chng ti sp sa ti xem cc k yn bnh. thc s l mt
ni ng ng tin bt go vi c nhng cn h Php v nhng tr em
Php.

Nh tp trung ch ti vic mua nh m ti khng c qu nhiu thi

gian lo lng v ci thai. Ti ngh rng ti cn tip thu c mt tng
ca Php, rng cng khng nht thit phi theo di qu st sao tng bc
pht trin ca tr (D thc s vn c nhng giai on cn c theo di k
lng). Ti tm hiu mt cht v nhng vn c th xy ra khi mang thai
i, chng hn nh rt c th ti s sinh sm hn d nh. Nhng h thng
chm sc sc khe s thay ti lo lng cho phn ln cc vn . Bi sinh i
nn ti n gp bc s v siu m thng xuyn hn.

Thi gian ny, Simon l ngi lo lng - v bn thn anh y ch khng

phi v nhng a tr. Anh y c x vi mi ming pho mt nh th y l
ming pho mt cui cng m anh y c n. Trong vng vi tun, trng
ti cng bnh thng nh bt c mt ph n mang bu no khc. Nhng
khi ci thai c 6 thng, nhn ti lc no cng nh th sp sinh n noi
ri. Thm ch l mt s b qun o bu tr nn cht cng. V rt nhanh
sau , n c nhng a tr con nhn vo cng bit l khng th ch c
mt em b trong bng ti c.

Ti khng cn phi lo lng v vic hai cu con trai ca ti s ra i sm

hon d nh. Khi c 9 thng, trng lng ca hai a nng gn bng
Bean lc mi cho i. Mi ngi t m nhn ti t cc qun c ph cn ti
th khng th no leo cu thang c na.

Nu anh mun c mt cn h, hy i tm mua i, ti ni vi Simon.

Khng y mt tun sau, sau khi xem xt k cng mt cn h, anh y
mua n. l mt cn h rt c, cho d l i vi ngi Paris. N khng
c snh trc v cn phi sa cha kh nhiu. Mt ngy trc khi sinh, ti
gp nh thu ln k hoch lm mi cn h.

Ti sinh Bean ti mt bnh vin t nhn kh nh nhn v sch s, vi

cc y t trc 24/24 cng dch v chm sc chu o, k lng. Ti him khi
phi t thay t cho con b.

Ti c cnh bo l bnh vin ph sn cng m ti d nh ln ny

s em n cho ti nhng tri nghim khc bit. Trang thit b y t cc
bnh vin cng ca Php rt tt, nhng dch v th c cho l khng n
lm. H s a cho bn mt danh sch nhng th cn chun b trc khi
lm bn, trong c c t, bm, ngoi ra chng hng dn g thm c.

Ti la chn bnh vin Armand-Trousseau bi v n ch cch nh ti c

10 pht i taxi v c cc trang thit b hin i x l nhng ca kh,
chng hn nh trng hp sinh i ca ti. Ti ch ra cho Simon thy rng
chng ti c mt quyt nh rt sng sut v tit kim: Chng ti s ch
mt chi ph cho mt ca sinh mt v s sinh c nhng hai a tr.

Ngay khi bt u rn , vn ting Php ca ti hon ton bc hoi. Ti

khng th hiu bt c iu g bc s ni, v ti ch c th ni bng ting
Anh. Cc bc s hn gp nhng chuyn kiu ny trc kia, bi mt b
ngay lp tc bt u lm phin dch gia ti v bc s. C th l c y ch
tm tt thng tin, hoc c th ting Anh ca c y cng khng tt lm.
Nhng c y ch yu ch ni Rn v ng rn.

Khi a b u tin c sinh ra, b a n cho ti. Ti thc s

thch th. y, a tr A y ri. Chng ti va m i kp lm quen th b
yu cu ti tip tc cng vic ca mnh: Xin li, nhng ch cn phi
sinh mt em b na, c y ni v mang a tr A n mt noi khc. Ti
nhn ra, ngay sau , rng vic sinh i kh phc tp.

Chn pht sau, a tr B c sinh ra. Ti ch kp cho cu b, v h li

mang n i. Thc t l, ngay sau , gn nh tt c mi ngi u b i -
Simon, hai a tr, v c kp . Ti vn nm nga, t lit t tht lng
tr xung. Ch c duy nht mt ngi li vi ti, l n y t gy m. C
y quyt nh che giu s gy m ca mnh bng cch ni chuyn tm pho
v i ti: Ti t u n, ti c thch Paris khng?...

Cc con ca ti u? Bao gi ti m i c gp chng? Ti hi. (Vn

ting Php ca ti xut hin tr li.) C y khng bit, v c y khng
c php ri ti tm cu tr li.

20 pht tri qua. Khng c ai n tm chng ti. C th bi thuc t, ti

khng cn cm thy kh chu na. Mc d ti cm thy rt bit on khi c y
t quan tm n mnh tn tnh nhng sau th c y th hin r thi
khng mun ni chuyn na. Ti ght cng vic ca mnh, c y ni.

Cui cng th cng c ai y ti n phng hu phu, noi ti c

gp li Simon v hai con ca mnh. Chng ti chp nh cng nhau, v l
ln u tin, cng l ln duy nht, ti c gng b hai cu nhc cng mt
lc.

Mt ngi phc v y chng ti n mt cn phng m bn tr v ti

s trong vng vi ngy. khng phi l mt khch sn. N c v
ging mt ci nh ngh hon. C mt nhn vin gy nhng trc sn y
gip chng ti, v mt y t sn sng phc v t 1 n 4 gi sng. V
c kinh nghim chm tr nh nn phn ln thi gian ngi nhn vin kia
ti mt mnh. n gi n th s c ngi mang n cho ti mt ci khay
nha cha cc thc n ca bnh vin: mn tht rn mm nhn ca Php,
tht g v sa s c la. Ti phi mt n vi ngy nhn ra rng trong s
nhng b m nm y, ch c b m no n nhng mn n ny. C mt
ci t lnh chung pha cui hnh lang v h tr thc phm trong ci t
lnh .
 Simon phi nh chm sc Bean, do vy phn ln thi gian ti phi
t xoay x vi hai cu nhc, nhng a tr sut ngy khc lc. Ti thng
xuyn phi kp mt a gia hai chn mnh trong khi c gng cho a cn
li n. C hai a thi nhau la ht v ng nguy chn tay, cn ti th mt l,
cm gic nh mnh ang chm sc khng ch hai, m l ba, bn a. Cui
cng, khi ti cho c chng ng, sau nhiu gi n ung, khc lc,
Simon xut hin. Ch, khng kh tht l yn bnh, anh y ni. Ti c gng
khng ngh v mt thc t rng bng ca mnh trng chng khc g mt
g t khng l.

Chng ti quyt nh t tn cho bn tr l Joel - a m sau ny

chng ti ch gi l Joey - v Leo. D sinh i nhng trng chng ch c v
g l ging nhau. Joey trng kh ging ti, ngoi tr mi tc bch kim nh
vng. Leo l mt ngi n ng a Trung Hi nh b vi nc da ngm
en. Nu khng phi v chng cao bng kht nhau v thng xuyn cnh
nhau, bn hn khng th on c rng chng l anh em.

Sau 4 ngy di dng dc, chng ti cng c php ra vin. Khi tr v

nh, mi th cng chng d dng hon l my. Chp ti, chng khc hng
gi. C hai u thc m. Simon v ti chia nhau trng mi ngi mt a
trc khi i ng v ph trch a b sut c m hm . Chng ti u
thch chn a ngoan hon, nhung chng lun thay i. D th no th
chng ti cng cha chuyn n cn h ln hon, do vy tt c chng ti
ng chung trong mt phng. Khi mt a tnh dy, tt c u tnh dy.

Chng ti vn tip tc c cm gic l mnh c nhiu hon hai a con

mi sinh. Ti cha bao gi ngh mnh s cho chng n mc ging ht nhau,
nhung ti t nhin c gng lm nh vy ch bi ci mong mun to mt
cht trt t, t nht l v b ngoi, cng ging nh cch mt s trng
hc yu cu hc sinh mc ng phc vy.

Ti b m nh bi ci cm gic rng mnh t sai tn cho bn tr,

rng ti cn n ta th chnh v i tn cho chng. Ti dnh nhng khong
thi gian rnh ri rt t i ca mnh ngh i ngh li v iu .

n tri, m ca ti n t Miami. B, Simon v ti dnh phn ln

thi gian phng khch chm sc bn tr. Mt ngy, c mt ngi ph n
nhn chung ca. l mt nh tm l hc thuc vn phng PMI gn
nh chng ti. C y ni c y dnh rt nhiu gi gi cho tt c cc b
m c nhng em b sinh i, ti cho rng y l mt cch rt kho lo
ni rng c y mun m bo rng ti khng gp s c g. Vi ngy sau,
mt b cng t vn phng PMI dng li v ng cng ti khi ti
ang thay bm cho Joey. Phn ca thng b, c y khng nh, rt tuyt.
Ti nhn nhn l mt quan im chnh thc ca t nc Php.

Chng ti c kh nng p dng mt vi iu hc c t cc bc cha

m Php vi bn tr. Chng ti t t hng chng vo mt k hoch n
ung chun, vi bn ba n mt ngy. T khi chng bt u c vi
thng tui, ngoi tr ba ph, chng khng bao gi n qu vt.

C mt cp con sinh i m khng c phng ring cho chng - v c

mt a ch cha kp ln khin cho vic th bt c th g cng tr nn v
cng kh khn. Do vy, mt ln na, chng ti chu ng, sau khong mt
thng gn nh khng ng, Simon v ti tr thnh nhng n l lao
ng(2) tht s. Chng ti lin h vi Filipina, ngi gi tr trc ca
mnh v mng li bn b v h hng ca c y. Cui cng chng ti cng
tm c bn ngi ph n c th gip c mnh, h s lm vic theo ca
v nh th trong sut c ngy, lc no chng ti cng c mt ngi gip
trong vic trng nom, chm sc bn tr. Mc d phi tiu kh nhiu tin
nhng t nht chng ti cng c th ng mt cht. Ti bt u nhn nhn
nhng ngi ph n sinh nhiu hon mt a con nh mt ngi dn tc
thiu s ang b n p.

C hai a u gp vn vi vic b m. Ti dnh rt nhiu thi

gian ngi trong phng ng ca mnh, ci thin tnh hnh vi my ht sa
in t. Bean cui cng cng pht hin ra l con b c th c thi gian ring
& bn cnh ti khi ti ht sa. Con b hc c cch tp hp bnh v
nhng ng sa. N cn bt chc ting ku ca ci my ht sa rt ti
tnh.

Phn ln thi gian trng ti ging nh mt ng vt k d. Ti i xung

nh a bnh sa, hoc nh Bean mang xung v quay tr li i ng.
C qu nhiu ngi chm sc tr xung quanh khin ti cm thy mnh
ging nh mt din vin ng th hon l mt din vin chnh. Ti khin
cho bn tr khng th bit c trong s nhng ngi ph n ny, ti mi
l m ca chng. Hn l trng ti c v khc l lm, bi mt ngi bn ca
ti tm cht ly vai ti, nhn chm chm vo mt ti, v hi liu ti c n
khng.
 T n, nhng t bt u thiu tin ri, ti ni. Ti dnh rt nhiu
thi gian ht bi ht m tnh lng (Silent Night) cho bn tr - ging
nh ang thc hin mt mnh lnh hon l ang ht mt bi ht ru - n
mc m mt trong s nhng ngi trng tr hi ti liu ti c tr thnh
mt tn Cng gio hay khng.

Trong lc ny th vic sa cha nh ca chng ti cng ang c thc

hin. Gia nhng ln ht sa, ti tranh th chy sang kim tra vic sa
cha cn h mi. Ti gp g ngi ph trch thi cng, mt nh kinh t
khong 60 tui, tho lun vi ng y v vic liu chng ti c th chuyn
ci xe y i ca mnh xung hnh lang tng di khng. ng y khng
ha.

Nhng ngi ch trc l nhng ngi hng xm tuyt v i, ng y

ni.

Tuyt vi nh th no c? Ti hi.

H rt kn o, ng y ni.

Bn thn cn h v cng ba bn. Ti quyt nh thc hin k

hoch vo mt bui ti, khi hai a nh u b au bng khng r nguyn
nhn. Nhng ci ca v nhng bc tng 200 nm tui m ti tng ngh l
khng vn g, b nm i v c thay th bng mi, mng hn.
Cho n tn khi vic sa cha hon thnh v chng ti chuyn n cn h
m i ti m i nhn ra rng mnh bin mt cn h th k X IX ca Paris
thnh mt cn h trong chung c cao tng ca Miami, nhng c chut. Ti
khng th hiu ni Paris p n mc no - vi nhng cnh ca nng
trch, nhng ng g phc tp - cho n khi ti ph hy mt phn nh
trong kin trc vi mc chi ph khng l.

Gi th ti dnh c ng thi gian suy ngh v vn ny. Ti ni vi

Simon. Vn ca em by gi l: Em thy tic v mi th.

i khi cuc sng ca chng ti thay i t tn km v mt mi sang

mt cuc sng n thun l siu thc. Mt bui ti, trc gi i ng, khi
bn tr ln hn mt cht, mt c bn c thn ca ti gh thm. C y
nhn ngm hai thng b sinh i chy vng quanh trong lc vn gi ci bn
chi ln cao, ging nh mt l ba may mn. Simon trng chng v v nh
ang tng thut li mt b phim ti liu: Trong nn vn ha ca my cu
nhc ny, bn chi nh rng l nhng biu tng a v k l, anh y gii
thch.

Phn ln cuc sng mi ca chng ti trn ngp nhng cm xc cc

oan. Simon lun trong tnh trng mt mi v tht vng. C th khong
18 nm na, anh s c ung mt tch c ph, anh y bo. Anh y m t
cm gic khip s khi v nh v nghe thy ting la khc t xa. Ba a tr
cha y 3 tui l qu nhiu, thm ch l gia mt i qun chm sc i
chng na.

gia tt c nhng ting khc v nhng li phn nn vn c nhng

khonh khc trn y hi vng. Tm trng ca ti thay i hon ton khi
mt bui chiu Leo t ra rt vui v v yn lng trong 5 pht lin. m u
tin thng b ng thng mt mch by ting ng h, Simon nhy nht
quanh nh v ht bi ht ca Frank Zappa mang tn Titties and Beer.

Thm ch l nh vy, ti vn c cm gic ging ht cm gic khi ti sinh

hai a: rng s ch ca ti b buc phi chia s. Ti hi Hlne, mt
ngi bn cng c ba a con trong hai a l sinh i nh ti - liu c
y c ngh n vic sinh thm mt a con na khng. Khng, t s khng
sinh na u. T* lm g cn sc m chm sc thm mt a tr no na,
c y ni. Ti hiu chnh xc nhng g Hlne ni. Chnh bn thn ti cng
cm thy mnh b kit sc ri. Thm ch l c m ca ti, ngi lun mong
c nhiu chu, cng bo ti ng c sinh thm mt a no na.

Nh th nhn mnh tnh trng ca ti, mt ngy Bean tr v nh t

trng v ni rng ti l mt m am an crotte de nez. Ti ngay lp tc s
dng cng c dch ca Google tm hiu ngha ca cm t ny v nhn ra
rng con b gi ti l mt b m ong. Trong hon cnh ny, thc s
l mt m t ng.
 Chng IO
ng cuc sng v chng b
kh ng hong khi c con
n b ni vi ti rng nhng cp vchng c con sinh i thng c

B t l ly hn cao. Ti khng bit liu con s thng k c tht s phn

nh iu ny khng, nhng ti c th hiu c ti sao tin n ny
li xut hin.

Nhiu thng k t khi ti sinh hai a b, Simon v ti thng xuyn

ci nhau v nhng chuyn khng u. Trong sut mt cuc tranh lun, anh
y bo ti l ti tht gh tm. Ti thm ch phi nhn li ngha ca cm
t ny. N c ngha l: khng hp dn v kh chu: mt con ngi gh
tom. Ti phn bc li vi Simon.

Khng hp dn? Ti hi. Ngay c trong tnh trng hin ti ca chng

ti, cng l mt nhn nh qu bt cng.

Ok, em ch kh chu thi, Simon ni.

nhc nh bn thn lun gi bnh tnh, ti dn mt t giy c ni

dung: ng c cu knh vi Simon! khp noi trong cn h ca mnh:
trn tm gong trong phng tm, cnh ca t lnh... Simon v ti u
qu mt mi khi nhn ra rng chng ti ci c bi chng ti qu mt. Gi
y, ti khng cn quan tm n vic anh y ang ngh g, mc d c th
vn l i bng H Lan.

Trong sut nhng khong thi gian rnh ri him hoi, Simon thch
nm n trn ging vi mt cun tp ch. Nu ti dm lm phin anh y,
anh y s ni: Em s khng th ni iu g hp dn hon c bi bo m
anh ang c u.

Mt ngy n, ti c mt khm ph mi. Em ngh rng chng ta u

c mt im kh tng ng y, ti ni vi anh y. Anh rt d cu knh
v em cng th.

R rng l chng ti lan ta c cm gic s hi n nhng ngi

xung quanh. Mt cp v chng khng c con m chng ti bit n thm
chng ti t Chicago v kt lun, sau bn ngy, nhn tnh cnh ca chng
ti, h khng mun c con. Kt thc mt k ngh cui tun v i gia nh,
Bean cng quyt nh l con b cng khng mun c con. Tr con mang li
qu nhiu phin toi, con b ni.

Mt du hiu tch cc cho mi quan h ca chng ti, chng ti tm

c nh tr cho c hai thng b (thm ch n m ti cng thy yn tm
khi nghe tin ny). Nc Php c khng nhiu nhng cp sinh i, do vy
n xin hc ca chng ti nhn c s quan tm c bit, y ban ph
trch cc nh tr th hin s cm thng vi hon cnh ca chng ti bng
cch sp xp cho hai thng b vo mt trung tm nh cch nh mi ca
chng ti hai ta nh mc d theo ti c bit th trung tm c
tr v khng nhn h s ng k nhp hc na.

Nh tr mang li mt cht hi vng cho tng lai ca chng ti. Nhng

chng ti vn phi sng st vi t cch l mt gia nh, v c th cn kh
khn hn, mt cp v chng, cho n khi chng ti gi bn tr trong vng
vi thng ti. (Chng ti quyt nh gi chng nh cho ti tn khi chng
c 1 tui.)

Khi s pht trin c nh hng tr thnh mt kiu nui dy con ci

c cng nhn bi tng lp trung lu M, nghin cu ch ra rng s hi
lng trong hn nhn gim xung v rng cc bc cha m gi y cm
thy d chu hn khi c lm vic nh thay v chm sc bn tr. C v nh
khng phi l mt s trng hp ngu nhin. Cc nh khoa hc x hi
ngi M gi y khng nh rng ngy nay nhng cp v chng c con
thng khng hnh phc bng nhng cp v chng khng c con. Cc
nghin cu ch ra rng nhng cp v chng c con thng c t l chn
nn, mt mi cao hn nhng cp v chng khng c con, v rng cm gic
khng hnh phc ca h thm ch cn tng ln mi khi c thm mt a
con mi. (Hoc trong trng hp ca Simon, ch n thun l nhn thy
thm mt a tr na qua my siu m).

C th chng ti ch cn mt bui ti hn h? Khi ti sng Php,

nhng bui hn h tr thnh mt liu thuc gim au u mi cho
nhng cp v chng c con ngi Bc M. Bc mnh vi bn i ca bn?
Hy hn h. Pht cu ln vi bn tr? Hy ra ngoi n ti! Obama cng hn
h. Thm ch l cc nh khoa hc x hi cng nghin cu vn ny. Mt
nghin cu v tng lp trung lu Canada pht hin ra rng khi mt cp
v chng c thi gian rnh ri bn nhau, h s c thc s l mt
cp i, ly li s tr trung, khe mnh v c truyn cm hng tip
tc thin chc lm cha, lm m ca mnh. Nhng cc cp i trong nghin
cu ny him khi c thi gian rnh ri. Rt nhiu (ngi tham gia) cm
thy b p lc bi vic c lun phi t nhu cu ca bn tr ln trn nhu
cu ca ngi bn i, tc gi kt lun. Mt ngi chng ni iu
khi ni chuyn vi v ca mnh: Chng ti s thng xuyn b quy ry
bi bn tr.

C Simon v ti u thng nht vic thu ngi chm sc tr. Gn y

chng ti thu mt ngi Philippine lm vic bn thi gian. Nhng k
t khi sinh hai a nh, ti khng cn thi gian dnh cho bn thn.
Phn ln thi gian ti lm nhng vic m ngi m n t Colorado^)
lm: Ti s dng ngi trng tr ging nh mt ngi tr l gip thay bm
v git gi qun o cn ti th trc tip chm sc hai thng b.

H thng ny c mt c im ni bt l n va rt dn rt mn tin
tit kim va ph hy mi quan h ca chng ti, cng mt lc. Ti cm
thy stress trong phn ln thi gian. Ti nhn ra rng mnh hon ton mt
bnh tnh khi - khong 15 pht trc gi mt ngi trng tr nh ra s n
- in thoi ca ti bo c tin nhn. Ti lo lng, s hi rng l tin thng
bo ngi trng tr s n mun. Trn thc t, l tin nhn thng bo v
mt dch v mi m ti ng k, thng bo vi ti rng c mt trn ng
t gy hu qu nghim trng xy ra Nam M. Ngay lp tc, ti cm
thy bt cng thng hon rt nhiu.

Tt nhin, s d dng hon c c cuc sng ha thun vi bn i ca

bn nu em b ng sut m khi c ba thng tui, bn tr t choi, v
bn khng thng xuyn yu cu chng chuyn t hot ng ny sang hot
ng tip theo. C mt iu tt l cc cp v chng Php khng c qu
nhiu nhng khon ln phi tiu, chng hn nh chi ph cao cho vic trng
tr, chm sc sc khe v gio dc.

Tuy nhin, trong giai on ngn, iu tht s gip cc cp v chng

Php cm thy t p lc hon l cch h nhn nhn s lng mn, k c khi
c con nh. Ti l m nhn thy iu ny khi bc s sn khoa ca ti vit
cho ti mt on thuc trong c mi liu thuc c tc dng phc hi
chc nng y chu. C y k on ny trong ln u tin khi ti sinh
Bean, v mt ln na sau khi ti sinh hai thng b sau.

Trc ln phc hi u tin, ti tng ng ng rng ti c mt y

chu, hoc ci g chnh xc l n. Khi mang thai v sinh n, y chu
phi gin n v m ra ngi thai i qua. Qu trnh gin n khin vng c
y xng chu b cng ra v c th dn n tnh trng sn tiu cc b m
bt c khi no h ho hay ht hi.

Liu php phc hi chc nng y chu l mt bin php iu tr k l

v c tc dng c bit trong vic khuyn khch mi quan h gn gi, nht
l quan h tnh dc. Bc s ring ca ti cng k cho ti mt n thuc
phc hi chc nng y chu. C y nhc nh ti rng, sau hn mt nm
k t ngy ti sinh hai a nh, ti vn c mt ch phng khu vc tht
lng, mt phn do bo, mt phn do b cng c v mt phn do nhng
nguyn nhn cha c pht hin. Thng thn m ni, ti khng bit chc
chn l c ci g . Khi ti ng trn xe in ngm v c mt b gi l
kh c nh nhng ch cho ti v b ngh l ti c bu, ti quyt nh l
n lc mnh cn lm mt iu g .

Khng phi tt c nhng ngi ph n Php u thc hin cc liu

php phc hi chc nng y chu sau khi sinh con. Nhng rt nhiu
ngi lm th. Ti sao li nh vy? Cc cng ty bo him nh nc ca
Php chi tr gn nh tt c cc chi ph, bao gm c chi ph mua my mt xa.
Nh nc thm ch cn sn sng chi tr cho mt s bin php cng da
bng, thng th khi bng ca ngi ph n b chy x xung hoc khi n
gy nh hng nghim trng n i sng tnh dc ca h.

Tt nhin, liu php phc hi chc nng gip cc b m ly li vc dng

v trng thi n nh sau khi sinh. Nhng ngi ph n Php s lm g mt
khi vc dng v sn chu ca h tr li trng thi n nh?

Mt vi ngi ch tp trung vo bn tr. Nhng khng ging nh M

v Anh, nn vn ha Php khng khuyn khch hay trao thng cho vic
lm ny. Hi sinh i sng tnh dc cho bn tr c xem l mt vic lm
khng lnh mnh v mt cn bng. Ngi Php bit rng vic c con s
thay i nhiu th, c bit l trong giai on u tin. Cc cp v chng
thng mc nh rng mi th s tr nn cc k cng thng sau khi h
sinh con, khi m tt c mi s tp trung, chm sc u dnh cho a tr.
Sau , dn dn, ngi cha v ngi m s tm li c trng thi thng
bng vi t cch l mt cp i.

C mt gi nh mang tnh c s [ Php] cho rng mi con ngi u

c mong mun ca ring mnh. Nhng mong mun s khng bao gi
bin mt trong mt thi gian di. Nu iu xy ra th c l l bn ang
trong tnh trng suy nhc v bn cn c iu tr, Marie-Anne Suizzo,
mt nh khoa hc chuyn nghin cu cc b m Php v M thuc i hc
Texas, gii thch.

Nhng b m Php m ti gp ni v ngi bn i ca mnh theo

mt cch hon ton khc vi cch nhng cp v chng M m ti bit nhn
nhn. V i ti, ngi bn i quan trng hn con ci, Virginie, mt ngi
m chuyn lm ni tr, ngi dy ti cch tp trung ch n nhng
g mnh n, ni.

Virginie l mt ngi m kh nguyn tc, thng minh v li d. C y

l ngi Paris tr tui duy nht m ti bit theo o Cng gio. Nhng c
y hon ton khng c nh cho cuc sng ca mnh bt lng mn hn
ch v mnh c ba con.

Bn i l i tng quan trng nht. l i tng duy nht m

bn c la chn cho cuc sng ca mnh. Con ci bn, bn khng c
la chn. Bn ch c chn chng cho mnh m thi. Vy, bn s to nn
cuc sng ca mnh cng vi anh y. Bi th nn bn c mt mi quan tm
ti s tin trin tt p ca mi quan h . c bit l khi bn tr ln ln
v ri xa bn, bn s mun c ha hp vi anh y. V i ti, l mt i
tng cn u tin.

Khng phi tt c cc bc cha m Php u ng tnh v i th t xp

hng ca Virginie. Nhng nhn chung, cu hi dnh cho cc bc cha m
Php khng phi l liu h c bt u li cuc sng trn ngp s lng mn
mt ln na hay khng m s l khi no th h s bt u li cuc sng y.
Khng c mt thc h no c th quyt nh khonh khc m cc bc cha
m thc s cm thy sn sng tm li nhau mt ln na, mt nh nghin
cu tm l hc ngi Php tn l Je a n Epstein tng ni. Khi iu kin
cho php, v khi h cm thy sn sng, cc bc cha m s t con ci mnh
vo ng ch ca chng, khng cng v tr vi ngi bn i ca m nh.
 Cc chuyn gia M i khi cng cp n vic cc bc cha m nn
dnh thi gian cho bn thn h. H cho rng cc bc cha m tr ngy nay
c xu hng t b tt c t do v s thch c ca mnh, khng phi v mt
vn mang tnh thc t m v mt vn mang tnh nguyn tc. Thm
ch khi nhng cp v chng ny thnh thong cng t tm cho mnh nhng
khong tri ring, H cm thy v cng ti li khi hng trn vn nim
vui thch. Cc chuyn gia mong mun cc bc cha m to ra nhng khong
thi gian cht lng cng vi nhau, nhng ch sau khi hi sinh tt c thi
gian v nhng n lc cn thit cho con ci bn.

Cc chuyn gia Php khng ngh rng bn ch nn c nhng khong

thi gian cht lng bn nhau sau khi hi sinh mi th cho con ci; h
kh cng rn v r rng trong chuyn ny. c th l do h kh lc quan
v lun suy ngh tch cc v nhng kh khn c th s tm n vi mt cp
v chng sau khi sinh con. C th ni vic c mt s lng khng nh cc
cp v chng chia tay sau khi kt hn vi nm hoc vi thng sau khi c con
thc s l mt vn . Mi th u thay i, mt bi bo vit.

Mt khi cc bc cha m Php vt qua giai on lm mt ci kn

bao bc cho con ci mnh trong thi gian u, h s ngay lp tc suy ngh
mt cch nghim tc n i sng v chng ca mnh. Trn thc t th
trong cc gia nh Php tn ti mt khong thi gian c bit ti nh
khong thi gian dnh cho ngi ln hoc khong thi gian ca b m.
l khi bn tr i ng. Hot ng ca khong thi gian dnh cho ngi
ln c th gip gii thch l do ti sao - mt khi nhng cu chuyn c tch
c c hay cc bi ht ru c ct ln - cc bc cha m Php s rt
nghim khc trong vic buc bn tr i ng. H khng coi khong thi
gian dnh cho ngi ln l mt c n kh c th c ban pht hay thnh
thong mi c nhn. H coi l mt nhu cu mang tnh nn tng ca
con ngi, udith, mt nh lch s c ba con nh, gii thch rng c ba a
u phi ng vo lc 8 gi hoc 8 gi 30, bi v: Ti cn mt th gii cho
ring mnh.

Cc bc cha m Php khng ch ngh vic tch bn tr ra l tt cho h.

H cng thnh tht tin rng vic ny rt quan trng vi bn tr. Chng
phi hiu rng cha m mnh cng c nhng nim vui thch ring. Do vy
a tr s hiu rng mnh khng phi l trung tm ca v tr, v iu ny
rt quan trng cho s pht trin ca chng, cun sch hng dn dnh
cho cha m ca Php c tn l Con ca bn (Your Child) gii thch.
 Cc bc cha m Php khng ch c mi bui ti cho bn thn h. Sau
khi Bean bt u i hc, chng ti phi ong u vi mt chui nhng
vn dng nh khng bao gi kt thc xut hin trong k ngh gia k
ko di hai tun ca con b. Trong sut khong thi gian ny, ti thm ch
cn khng sp xp ni mt ngy vui choi. Phn ln cc bn b ca Bean
c gi n nh ng b nhng min qu hoc vng ngoi . B m
chng s dng thi gian ny lm vic, i du lch, lm tnh hoc on gin
ch l mt mnh.

Virginie ni rng c y thng dnh cho mnh v chng mt k ngh 10

ngy, khng c bn tr. l mt vic khng th b qua. Con ci h, trong
tui t 4 n 14, cng vi ng b ngoi mt ngi lng nh cch Paris
khong 2 ting i tu. Virginie khng nh h khng h c bt c cm gic
ti li no trong sut k ngh. Nhng g bn to dng c trong 10 ngy
t do ny s tt cho c bn tr na. C y ni i khi bn tr cng cn c
nhng khong thi gian tch ri b m. Khi h tr li vi cuc sng gia
nh sau k ngh, mi th tr nn rt ngt ngo.

Cc bc cha m Php m ti gp tranh th bt c khi no c th c

c khong thi gian dnh cho ngi ln. Caroline, nh vt l tr liu, ni
vi ti m khng h c cht cm gic ti li no, rng m c thng n
a con trai 3 tui ca c t trng mu gio vo chiu th Su, chm sc
n n ht ngy Ch nht. C y ni rng hai v chng mnh thng tranh
th nhng ngy cui tun rnh ri ng dy tht mun v sau i xem
phim.

Cc bc cha m Php thm ch cn tranh th c c qung thi

gian dnh cho i la ngay c khi bn tr nh. Florence, 42 tui, vi ba
con trong tui t 3 n 6, ni vi ti rng vo bui sng ngy cui tun,
bn tr khng c php vo phng chng ti cho n khi chng ti m
ca. Ti tn khi , tht k diu, chng phi t hc cch choi cng nhau.
(c truyn cm hng bi cu chuyn ca Florence, Simon v ti th
lm iu ny. V, chng ti khng th ngc nhin hon, mi th gn nh
din ra rt tt p.)

T pht in ln v anh ta chng h bn tm ti nhng vic m t yu

cu anh ta lm. Anh ta bin t* thnh mt con ngi anh , cu knh v
mt khi b lm cho pht in ln nh th, t kh m tr li bnh thng
c. Bn ca ti, Anva, than phin nh th v chng ca c y trong
mt bc th in t gi cho ti.

Nhng ngi bn M - hoc thm ch nhng ngi m ti ch quen

bit s s - thng xuyn ko ti ra mt gc trong nhng ba tic ti
cn nhn v nhng g m chng h va m i lm. H phn nn trong sut
ba com tra. H v cng phn n v vic nh ca ba bn, qun o cha
kp gp hay thm ch l my ci tt cha kp xp thnh i khi khng c h.

Simon xng ng c nh gi cao v nhng n lc ca mnh. Anh y

n lc a Bean i dc thnh ph trong mt ngy th By chp cho con
b vi bc nh nh. Nhng ri vi bn tnh thng thng, anh y quay tr
li vi nhng bc nh m trong trng Bean chng khc g mt con b 5
tui b bnh tm thn vi mi tc ri b.

K t khi ti sinh hai a nh, s km ci ca Simon dng nh bt

quyn r hn. Ti khng cn nhn thy s b n ng yu khi anh y c
nhng t tp ch ting Anh t tin ca chng ti trong nh tm. Mt vi
bui sng, ton b cuc hn nhn ca chng ti dng nh u xoanh
quanh mt thc t rng anh y khng h khuy nc cam ln trc khi
chng vo cc.

V mt vi l do, phn ln nhng cuc ci c ca chng ti u l v

thc n. (Ti phi dn khu hiu ng cu knh vi Simon trong
bp.) Anh y mn b yu thch ca mnh trong t lnh m khng cn
bc gi g, v chng nhanh chng b kh li. Khi bn tr ln hn mt cht,
anh y ang nh rng cho chng th c in thoi, ti tip tc cng vic
ny v khm ph ra rng Leo vn cn nguyn mt mu m kh trong
ming. Khi ti ku ca, Simon ni rng anh cm thy g b bi nhng quy
nh qu phc tp ca ti.

Khi ti gp g nhng ngi bn gi Anglophone ca mnh, chng ti s

lun cm thy thiu thi gian phn nn v nhng vn kiu nh th.
Vo mt ba ti Paris, c ba trong s su ngi ph n ngi cng mt
bn pht hin ra rng chng ca h thng ngm mnh trong phng tm
mt thi gian di, v l khong thi gian h cn cho bn tr i ng. H
ni v nhng vn ny bng thi rt gay gt, n mc ti phi t nhc
nh mnh rng h l nhng ngi ph n ang sng trong mt cuc hn
nhn bn cht, ch khng phi l ang ng trn b vc ca s li hn.

Khi ti gp g nhng ngi ph n Php cng tng lp x hi vi

mnh, kiu phn nn ny khng xy ra. Khi ti hi, nhng ngi ph n
Php tha nhn rng i khi h phi thc gic chng mnh lm vic nh
nhiu hn. Phn ln ni rng h tng c nhng khonh khc phin
mun khi c cm gic nh h l ngi lm tt c mi vic nh trong khi
chng ca h ch nm di trn gh trng k.

Nhng, bng cch ny hay cch khc, Php, s bt cn bng khng h

dn ti nhng ci m mt tc gi ca cun sch bn rt chy M - K
ng ght trong cn nh (Bitch in the House) - gi l qu trnh cm lng,
au n ca vic kim im, tch tr v gn nhn cho nhng g anh y
lm c v nhng g anh y cha lm c. Nhng ngi m Php r
rng cng lun mt mi v i vic va lm m, va lm v, va lm mt
nhn vin mn cn. Nhng h khng buc ti chng mnh v vn ny,
hoc t nht l khng phi bng ci ging cay c m nhng ngi ph n
M thng ni.

C th, vn ch n gin l ph n Php kn o hn, thch s ring

t hn. Nhng thm ch l nhng ngi m m ti kh thn thit ri
vn khng c v g l b kch ng bi mt nim tin rng nhng g h c
khng phi l nhng g h xng ng c nhn. Ni bun ca h c v
cng ging nh mt ni bun bnh thng. Cho d ti c c n th no,
ti cng khng th tm thy c nhng cn thnh n.

Mt phn, l bi nhng ngi ph n Php khng h trng i s

bnh ng gia h v nhng ngi n ng trong gia nh mnh. H nhn
n ng nh mt thc th c lp. V thc th ny vn khng tho vic
chm sc tr, mua khn tri bn hoc nh lch kim tra sc khe ca bn
tr. Ti ngh ph n Php chp nhn nhiu s khc bit v mt gii tnh
hn, Debra Ollivier, tc gi cun Nhng g ph n Php bit (What
French Women Know), ni. Ti khng ngh rng h mong i n ng lm
nhng cng vic ny v i tp trung, t m v tc nhanh chng nh
nhng ngi ph n.

Khi nhng ngi ph n Php m ti bit k v s vng v ca n

ng, phn ln l nhng cu chuyn ci vui v v s lng ngng ng
yu ca h. Trng h c lng nga lng ngng, chng ti l nhng ngi
qun l! Virginie k v bn trai ca mnh bng mt cu pha tr. Mt b m
khc ci ph ln khi m t cch m chng ca mnh sy tc cho c con gi
m khng chi trc khi sy, v kt qu l c b phi mang ci b dng
mnh, kiu phn nn ny khng xy ra. Khi ti hi, nhng ngi ph n
Php tha nhn rng i khi h phi thc gic chng mnh lm vic nh
nhiu hn. Phn ln ni rng h tng c nhng khonh khc phin
mun khi c cm gic nh h l ngi lm tt c mi vic nh trong khi
chng ca h ch nm di trn gh trng k.

Nhng, bng cch ny hay cch khc, Php, s bt cn bng khng h

dn ti nhng ci m mt tc gi ca cun sch bn rt chy M - K
ng ght trong cn nh (Bitch in the House) - gi l qu trnh cm lng,
au n ca vic kim im, tch tr v gn nhn cho nhng g anh y
lm c v nhng g anh y cha lm c. Nhng ngi m Php r
rng cng lun mt mi v i vic va lm m, va lm v, va lm mt
nhn vin mn cn. Nhng h khng buc ti chng mnh v vn ny,
hoc t nht l khng phi bng ci ging cay c m nhng ngi ph n
M thng ni.

C th, vn ch n gin l ph n Php kn o hn, thch s ring

t hn. Nhng thm ch l nhng ngi m m ti kh thn thit ri
vn khng c v g l b kch ng bi mt nim tin rng nhng g h c
khng phi l nhng g h xng ng c nhn. Ni bun ca h c v
cng ging nh mt ni bun bnh thng. Cho d ti c c n th no,
ti cng khng th tm thy c nhng cn thnh n.

Mt phn, l bi nhng ngi ph n Php khng h trng i s

bnh ng gia h v nhng ngi n ng trong gia nh mnh. H nhn
n ng nh mt thc th c lp. V thc th ny vn khng tho vic
chm sc tr, mua khn tri bn hoc nh lch kim tra sc khe ca bn
tr. Ti ngh ph n Php chp nhn nhiu s khc bit v mt gii tnh
hn, Debra Ollivier, tc gi cun Nhng g ph n Php bit (What
French Women Know), ni. Ti khng ngh rng h mong i n ng lm
nhng cng vic ny v i tp trung, t m v tc nhanh chng nh
nhng ngi ph n.

Khi nhng ngi ph n Php m ti bit k v s vng v ca n

ng, phn ln l nhng cu chuyn ci vui v v s lng ngng ng
yu ca h. Trng h c lng nga lng ngng, chng ti l nhng ngi
qun l! Virginie k v bn trai ca mnh bng mt cu pha tr. Mt b m
khc ci ph ln khi m t cch m chng ca mnh sy tc cho c con gi
m khng chi trc khi sy, v kt qu l c b phi mang ci b dng
ging nh mt c h n trng.

Nhng ngi b ng vai tr h tr mt cch tch cc, ch ng

thng tp trung vo lm vic nh v nu nng. Nhng ngi m Php
m ti gp thng ni rng chng ca h chu trch nhim trong mt phm
vi c th, chng hn nh lm vic nh hay dn dp bt a sau ba ti. C
th c c s chia s cng vic mt cch r rng ny l mt b mt. Hoc
cng c th ch on gin l cc cp v chng Php tin vo thuyt nh
mnh trong cc cuc hn nhn hon.

Theo th&i gian, chng ti ha nhp hon vi x hi Php. Mt ln,

Simon v ti c mi v qu ca Hlne, mt ngi bn Php ca ti, v
William - chng c y, cng vi bn tr. H cng c ba con, trong c
mt cp sinh i. Hlne, mt ngi ph n cao vi khun mt hnh tri
tim v i mt xanh thanh thot, c sinh trng Reims, trung tm ca
khu vc Champagne. Nh ngh dng ca gia nh c y c xy dng
gn , Ardennes, gn bin gii B.

Hlne v William l nhng bc cha m siu chuyn dng trong sut

c ngy. Nhung ti nhn thy rng mi bui ti chng ti y, ngay khi
bn tr i ng, h s mang thuc l v ru ra, bt i ln, v c mt
khong thi gian r rng l dnh ring cho nhau. H mun c hng li
- c nhn nhng li th t vic bu bn v t mt bui ti ma h mt
m. (Hlne th hin s nhit tnh v hiu khch bng cch chun b chu
o mi th n tip chng ti n mc ti cm thy v cng d chu v
xc ng.)

Vo nhng ngy cui tun, William thng dy sm vi bn tr. Mt

bui sng, anh y lao bn ra khi nh - trong khi Simon trng nom bn tr
- mua mt t bnh m que v bnh s c la. Hlne cui cng cng lng
thng i xung trong b ng ca mnh, tc cn cha bun chi, v ngi
phch xung bn n.

Em thch mn bnh m que ny lm y, c y ni vi William ngay khi

nhn thy my ci bnh m m anh mua.

l mt cu ni rt chn thnh, ngt ngo v on gin. V ti khng

th tng tng c mnh s ni bt c mt iu g tong t nh th vi
Simon. Ti thng xuyn ni rng anh y mua nhm bnh m ri hay
anh y li mt ng ba bn m hn l ti s l ngi phi dn dp
chng. Ti thng chng bao gi ng dy vi cm gic s rng lng vi
anh y. Anh y khng lm cho ti ci rng r vi nim vui thch, t nht
cng khng phi l iu u tin trong mt bui sng. Nim vui thch y
n tnh y - em thch mn bnh m que ny lm y - rt tic khng
cn tn ti gia chng ti na.

Ti k cho Simon cu chuyn v chic bnh m que khi chng ti li xe

v nh t Ardennes, i qua mt cnh ng hoa vng rc. Chng ta cn
nhiu em thch mn bnh m que ny lm y hon na, anh y ni. Anh y
ng. Chng ti tht s cn nhiu hon nhng cu ni nh th ny.
 Chng II
Con ch cnnm
u hi chnh m mi ngi hi v nhng cp sinh i, bn cnh cu

C hi chng c th thai nh th no, l chng khc nhau nh th

no. Mt vi ngi m ca nhng a tr sinh i m t nh th
ny: Mt a l ngi chuyn cho cn mt a l ngi chuyn nhn,
ngi m ca hai c b sinh i 2 tui th thm, khi ti gp c y mt
cng vin Miami. Chng ha thun vi nhau mt cch hon ho!

Leo v Joey th khng d dng th. Chng c v ging nh mt cp v

chng gi kh tnh - khng th tch ri nhng sut ngy ci nhau vt. (C
th chng hc c iu ny t Simon v ti.) S khc nhau gia hai a
tr nn r rng hon khi chng bt u bit ni. Leo, thng b c nc da
ngm en, chng ni g ngoi mt vi danh t linh tinh trong vi thng lin.
Sau bt ng vo mt ba n ti, n quay li nhn ti v ni, vi ci ging
ca mt con r bt: Con ang n. N lun vn ng khng ngng v
thng rt nhanh nhn. N khng i bao gi, n chy. Ti c th nghe
ting bc chn m bit l Joey hay Leo ang li gn mnh bi ting bc
chn ca Leo thng rt nhanh v gp gp.

Joey c tnh thch s hu: Con th ca con, m ca con. Thng b di

chuyn kh chm, ging nh mt ng gi, bi n ang c mang theo nhng
ti sn chnh ca mnh mi noi, mi lc. N c nhiu s thch nhng
chng thng thay i kh nhanh. (C lc thng nhc cn m c ci my
nh trng i ng.) Cui cng th n nht tt c mi th vo hai ci cp
ng ti liu v ko l t phng ny sang phng khc. Nu ti phi m t
hai a trong mt cu, ti s phi ni mt a l ngi chuyn nhn v
mt a l k tch tr.

Cn Bean th thch a ra mnh lnh. Chng ti khng th li cho

gio vin ca con b thm na; r rng l vic a ra nhng yu cu rt ph
hp vi con b. Con b thng xuyn bin h cho sai lm, thng l ca
chnh n. Simon nhc v n nh mt t chc cng on^1), trong nhng
cu kiu nh: T chc cng on mun n m cho ba ti.

Vic thm nhun nhng thi quen Php cho Bean khi n l a tr duy
nht trong nh tht s khng d dng g. Gi th c ti ba a - v vn ch
c hai chng ti - vic dy d chng theo cch m nhng ngi Php dng
dy con mnh cn tr nn kh khn hon na. Nhng n cng tr nn
cp thit hon rt nhiu. Nu chng ti khng kim sot bn tr, chng s
kim sot chng ti.

Mt lnh vc m chng ti thnh cng l vi thc n. Thc n, tt

nhin l mt trong nhng nim t ho mang tnh quc gia Php, v l
mt ti m ngi Php rt thch c ni v. Nhng ng nghip ngi
Php ca ti dnh phn ln thi gian ngh tra tho lun v nhng mn
n s c trong ba ti ca h. Khi Simon i ung bia vi nhng ngi bn
trong i bng ca mnh, anh y k l h ni chuyn v thc n, khng
phi v nhng c gi.

Khi n thm M, chng ti ang trong k ngh, do vy chng ti

n rt nhiu. Thm na, cc nh hng ca M thng thn thin vi tr em
hon cc nh hng Php. y thng c nhng dng dnh ring cho
tr nh gh n dnh cho tr em, bt mu, bn thay t trong nh v sinh.
(Thnh thong bn c th thy mt trong ba th ny Paris nhung gn nh
khng bao gi tm thy c ba th mt nh hng.) Nhung ti bt u thy
khip s nhng thc on dnh ring cho tr c mt khp cc nh hng
M. Cho d chng ti c n nh hng no i chng na - nh hng
chuyn bin, hay Cu-ba, thc on dnh cho tr vn s c nhng
mn tong t nhau nh hamburgers, g rn, pizza hay m . Thng th s
chng c mt cht rau no, tr khi bn gi khoai ty chin. i khi c thm
mt cht hoa qu. Bn tr thm ch cn khng c hi xem chng mun
n hamburgers kiu no.

Quan im thng tr ca M dng nh cho rng tr em c khu v kh

cu k v hn ch. Nim tin ny, tt nhin, mang tnh t tha mn. Rt
nhiu trong s nhng tr em M m ti gp c khu v cu k v hn ch.
Thng th chng mt ti vi nm ch n mt loi ch n on mn.
Mt ngi bn ca ti, sng Atlanta, c cu con trai ch n nhng thc n
c mu trng nh com hay m ng. Cu con trai cn li ca c y th ch n
mi tht. Chu trai ca mt ngi bn khc Boston th c gn n Ging
sinh li bt u mt thc n vi ton nhng mn n th rn. Khi cu b
bt u t chi mi mn n ngoi tr s c la vi lp giy bc c hnh ng
gi Noel, b m ca cu tch tr mn n ny, phng trng hp h s
ht sch tin sau k ngh Ging sinh.

Phc v n ung cho my a hay kn c chn canh ny qu thc rt

mt. Mt ngi m m ti bit Long Island thng lm cho mi a con
mnh mt mn khc nhau theo yu cu ca chng trong ba sng. Thm c
chng c y na l nm mn khc nhau mi ba. Mt ng b M, n Paris
cng vi gia nh ca mnh, ni vi ti bng ci ging cc k tn knh, rng
cu con trai 7 tui ca anh y rt cu k trong vic kt hp cc mn n. Anh
y ni cu b thch n pho mt v bnh ng ring, nhng li t chi n
chng khi chng c nu cng vi nhau bi khi y bnh ng s tr nn -
anh y th thm iu ny khi nhn vo cu con trai ca mnh - qu cng.

V sau l n nh. Khi ti i cng vi bn b mnh v bn tr

M, nhng ti nh ng bnh quy v ng cc dng nh xut hin mi
lc, gia cc ba n chnh. Dominique - mt ngi m Php sng New
York - ni rng lc u c y thc s sc khi bit rng trng mu gio
ca con gi mnh cho bn tr n lin tc, khong mt ting mt ln, trong
sut c ngy. C y cng rt ngc nhin khi chng kin cnh cc ng b b
m cho tr n n nh lin tc trong thi gian sn choi. Nu mt a
tr mi chp chng bit i bt u ni gin, h s a n ra d n.
H s dng n ko chng ra khi bt c s khng hong no, c y
ni.

Bc tranh tng th ny hon ton khc bit Php. Paris, ti thng

xuyn mua hng mt siu th gn nh. Nhng v n ung theo thi quen
ca nhng ngi thuc tng lp trung lu nn bn tr nh ti khng bao
gi nm th nhng n sn kiu nh siro ng^2) hay nhng loi bnh m
c hn s dng di. Thay v ung nc c v hoa qu, chng s n hoa qu
ti. Chng cng thng xuyn n nhng thc n ti n mc thy xa l
vi n nhanh.

Nh ti ni, tr em Php thng thng ch n trong cc ba chnh v

trong ba n nh bui chiu. Ti cha bao gi nhn thy mt a tr Php
n bnh quy (hay bt c th g khc) cng vin vo lc 10 gi sng. Mt
s nh hng ca Php c thc n dnh cho tr - thng l gc quy
ru hoc ch t bnh pizza. Nhng thc n ny khng phi lc no
cng c nhng mn n c ch bin cu k v thng c mn khoai ty
chin i km. ( nh chng ti khng bao gi c khoai ty chin; bn tr
bit rng l cch duy nht c n mn ny, Christine, bn ti, ni.)

Nhng phn ln cc nh hng khc, ngi ta k vng tr s gi mn

t thc on thng thng. Khi ti gi mn m vi st c chua cho Bean
mt nh hng , nhn vin phc v ngi Php rt nh nhn gi
rng ti nn chn cho con b mt mn g mi l hon mt cht - mn
m ng vi c tm chng hn.

Mc d i khi tr em Php vn n hamburgers v khoai ty chin, ti

cha bao gi gp mt a tr Php no ch n mt loi thc n, hoc mt
ng b b m no cho php chng lm vic ny. Tt nhin, chng cng s
thch mt vi loi n hon nhng loi khc. V c khng t nhng a tr
3 tui kh tnh Php. Nhung nhng a tr ny khng t chi tt c cc
mn n vi mu sc v yu t dinh dng khc nhau ch v chng khng
thch. Nhng a tr cc k kn c chn canh, c v nh l nhng a tr
bnh thng M v Anh, trong mt cc ng b b m ngi Php, s l
nhng a tr kh bo, hoc t nht, cng l nhng a tr c thi quen n
ung ba bi.

Hu qu ca s khc nhau ny rt quan trng. Ch c 3,1% tr em Php

trong tui t 5 n 6 mc bnh bo ph trong khi c ti 10,4% tr em M
trong tui t 2 n 5 mc cn bnh ny. Khong cch ny cn tr nn
rng hon vi nhng a tr ln hon M v Php. Thm ch, trong cc
khu vc dnh cho nhng ngi giu c M, ti nhn thy tr bo ph mi
lc. Nhung trong vng 5 nm thng xuyn c mt cc khu vui choi ca
Php, ti ch nhn thy duy nht mt a tr c th trong tnh trng
bo ph (v ti on chc l c b t noi khc n).

V... vi vn n ung, ti vn khng th khng t mt cu hi m

ti tng hi vi rt nhiu nhng lnh vc khc v vic nui dy con ci
Php: Lm th no h c th lm c nh th? Lm th no h c th
bin con ci mnh thnh nhng chuyn gia n ung nh tui nh th? V
trong qu trnh ny, ti sao tr em Php khng b bo ph? Ti nhn thy kt
qu ny mi noi xung quanh mnh, nhng lm th no tr em Php li
c nh th?

Ti on iu ny bt u t khi chng cn l nhng a tr s sinh.

Khi Bean c khong su thng tui v ti sn sng cho con b n
thc n c, ti nhn ra rng cc siu th ca Php khng bn loi bt go
m m ti v nhng ngi bn Anglophone khuyn ti nn dng trong giai
on n dm u tin ca tr. Ti phi i b kh vt v n mt quy
hng bn n mua loi bt go c nhp khu t c vi gi rt t.

Ha ra ngi Php khng bt u vic n dm ca tr vi nhng loi

ht nht nho, khng mu. Ngay t nhng ba n u i, h phc v
con ci ca mnh nhng loi rau ng gi c mi rt thom. Nhng thc n
u tin m tr em Php c n thng l u xanh, rau bina, c rt, b
xanh gt v v phn trng ca ti ty. Tt c u c xay nhuyn v hp
ln.

Tr em M cng n rau, tt nhin ri, thm ch i khi t lc m i bt

u n dm. Nhng ngi Anglophone chng ti c xu hng coi rau nh
mt loi vitamin buc phi cung cp cho tr. D lun thc p bn tr n
rau, khng phi lc no chng ti cng mong mun chng nghe li mnh.
Mt cun sch nu n bn rt chy dy cc bc ph huynh cch ln cho rau
vo tht vin, c vin v m ng trn b bn tr khng pht hin ra. Mt
ln ti chng kin bn ca mnh trn rau vo vi sa chua v nhanh
chng t vo ming con c y trong lc bn tr ang mi xem ti vi v
dng nh khng bit mnh ang n g. Khng ai c th bit c chng
ti mt bao lu c th lm c vic ny, ngi v ni.

Cc bc cha m Php x l vn n rau ca tr vi mc quyt tm

v tn tm hon ton khc. H m t mi v ca tng loi rau, v ni v
cuc ng u tin ca tr vi cn ty v ti ty ging nh mt s khi
u ca mi quan h ko di trong sut c cuc i. T mun con b nm
th v ca c rt, ch c rt khng thi trc. Ri sau t mun n th v
ca qu bu, Samina, bn ca ti, chia s. Cng ging nh nhng ng b
b m Php m ti tng ni chuyn, Samina nhn rau c - v c hoa qu
na - nh nhng gio c bt u cng cuc gio dc v m thc cho con
gi mnh v mt cch dn c b vo th gii m thc phong ph.

Nhng cun sch dnh cho tr em ca M nhn ra rng c mt s loi

thc n l nhng th m phi dn dn bn m i quen v thch c, do vy
nu mt a tr t chi mt loi thc n, cha m nn i vi ngy v sau
cho n n ng loi thc n mt ln na. Tt c nhng ngi bn
Anglophone ca ti v ti u lm iu ny, nhng chng ti cho rng nu
sau vi ln th m n khng em li kt qu g th vn ch l bn tr
khng thch l tu, khoai ty ngt hay rau bina.

Ngi Php cng khuyn cc bc cha m nn lp li vic cho tr n

nhng loi thc n m trc tr khng thch, nhng h coi l mt s
mnh. Cc bc ph huynh cho rng trong khi tr s thch mt vi hong v
c th hon nhng hong v khc th mi v ca tng loi rau vn m
v hp dn. Cc ng b b m coi vic gip tr nhn ra v thng thc
nhng hong v l mt nhim v ca mnh. Nim tin ny cng ging
nh nhng nim tin khc, rng h phi dy con ci mnh cch ng, cch
kin nhn ch i, cch ni xin cho... h phi dy chng c cch n na.

Khng c ai ngh rng gii thiu tt c nhng loi thc n ny l mt

vic d dng. Mt cun s tay hng dn cch cho tr n c pht min
ph bi chnh ph ni rng khu v ca mi tr mi khc. Mt s a s
rt ho hng khi c khm ph nhng mn n m i, mt s a km ho
hng hon v mt s a th hon ton khng c hng th g v i tri
nghim ny. Nhng cun s tay ny thc gic cc ng b b m bm st
vic gii thiu n m i cho tr v ng t b, thm ch l sau khi mt
a tr t chi mt mn n ti ba ln, hoc hon th na.

Li khuyn dnh cho cc ng b b m Php l hy t t. Bo con bn

cn th mt ming thi, sau chuyn sang mn n tip theo, cun s tay
hng dn gi . Tc gi cn ni thm rng cc ng b b m khng bao
gi nn a cho tr mt mn khc thay th mn n b t chi. V h
nn c phn ng trung lp nu tr khng n mt ci g . Nu bn phn
ng qu mnh trc vic t chi n ca thng b, n s thc s t b
hnh vi ny, tc gi d on. ng lo lng. Bn c th tip tc cho thng
b ung sa m bo rng n vn c nhn lng dinh dng cn
thit.

Cun sch hng dn ca chnh ph khuyn cc ng b b m nn ch

bin mn n a dng. Hy th xo, nu, rang, luc, hp v i nc st hay
v i cc loi gia v khc nhau. Tc gi vit, Con ca bn s c khm ph
nhng mu sc, hong v v kt hp khc nhau.

Cun sch cng gi cho cc bc ph huynh s dng phong php tm

l tr liu ca Dolto. Vic m bo li mt ln na, v vic ni v i tr v
mn n m i ny, v cng quan trng, cun sch vit. Cuc hi thoi v
thc n khng nn dng li nhng cu khng nh on thun nh Con
thch mn ny hay Con khng thch mn ny. H khuyn cc ng b b
m hy cho tr xem mt loi rau v hi: Con c ngh l mn rau ny cng
v gin, v con s to ra mt m thanh g khi nhai n khng? Mi v ca
n khin con nh n ci g? Con cm thy nh th no khi n n? H gi
cho cha m choi nhng tr choi mi v cng con, chng hn nh a ra
cc loi to khc nhau v tr quyt nh loi no ngt nht, loi no chua
nht. Trong mt tr choi khc, cha m s bt mt tr v cho tr n nhng
thc n m tr bit ri sau yu cu tr on xem mnh va c n
mn g.

Tt c nhng cun sch hng dn nui dy tr c xut bn Php

m ti c u nhn mnh rng cc bc ph huynh nn gi thi bnh
tnh v vui v trong sut ba n, v quan trng nht l tip tc theo ui
mc tiu ca mnh, thm ch nu con ci h khng chu n mt ming no.
ng bt buc thng b, nhng cng ng t b vic ngh n n mn
, cun s tay hng dn ca chnh ph gii thch. Tng cht tng cht
mt, thng b s tr nn quen thuc hon vi mn , thng b s n th...
v khng nghi ng g na, cui cng n s thch mn n ny.

Nhng bc cha m thuc tng lp trung lun, bnh thng Php m

ti gp l nhng tn trung thnh ca tng rng c mt th gii rt
phong ph ca nhng hong v y, th gii m bn tr cn c gio
dc hiu r v c th thng thc trn vn s phong ph .

Ti trc tip c chng kin iu ny khi gh thm nh ca Fanny,

mt ngi lm ngnh xut bn sng trong mt cn h chung c cao cp
pha ng Paris cng vi chng c y, Vincent, Lucie - 4 tui v Antoine -
3 thng tui.

Fanny rt xinh xn vi khun mt trn v ci nhn t l. Hng ngy c

y i lm v thng tr v nh lc su gi, cho Lucie n ti lc 6 gi 30
trong lc Antoine ngi trong chic gh m v ung sa bng bnh. Vo cc
ngy trong tun, Fanny v Vincent thng n ti cng nhau khi bn tr
i ng. Fanny ni rng c y him khi lm th g phc tp hon mn tht om
rau dip v c ci m Lucie thng n trng mu gio. C y vn tip
tc coi mi ba n ti l mt phn ca vic dy cho Lucie v cng vic bp
nc. C y khng my lo lng v vic Lucie n t hay nhiu nhng lun c
p con b n tt c nhng mn n c trong a ca n, d ch l mt ming
nh.

Con b cn phi nm tt c mi th, Fanny ni, lp li mt quy nh

v thc n m ti c nghe t gn nh tt c cc b m Php ti tng
ni chuyn.

Mt s m rng ca nguyn tc nm thc n l Php, mi ngi u

n nhng mn ging nhau trong ba ti. Khng c s la chn hay mt
ngoi l no c. Ti khng bao gi hi: Con mun n g? m ch ni: M
s nu mn ny, Fanny ni v i ti. Con b c th khng n ht phn n
ca mnh nhng tt c chng ti u n nhng mn ging nhau.

Cc bc ph huynh M c th nhn nhn iu ny ging nh vic n p

qu mc con ci mnh. Fanny th li ngh vic ny truyn thm sc mnh
cho Lucie. Con b cm thy mnh ln hon khi tt c chng ti cng n,
khng phi cng mt lng n nhng cng mt loi thc n. Fanny ni
nhng ngi khch n t M rt ngc nhin khi h nhn Lucie trong
ba n. H ni: Lm th no con gi ch c th bit c s khc nhau
gia cc loi pho m t?

Fanny cng c gng cc ba n lun vui v. Lucie bit cch lm

bnh khi c b v m ca mnh cng lm bnh trong phn ln cc dp cui
tun. Fanny cng Lucie lm mt s vic trong qu trnh nu ba ti v
dn bn n. Chng ti gip con b, nhng chng ti khin nhng cng
vic ny ging nh mt tr choi. V chng ti choi tr choi ny hng ngy,
c y ni. n gi n, Fanny khng phi kh s yu cu Lucie nm th cc
mn n. H ni chuyn v n. Thng th h tho lun v hong v ca
mi loi pho mt. V v tham gia vo vic ch bin cc mn n, Lucie
nm c qu trnh ch bin tng loi thc phm thnh mn n trong ba
ti.

Mt phn gip tm trng tr thoi mi khi n l thi gian nhanh gn

dnh cho ba n. Fanny ni mt khi Lucie nm th mi th, con b
c php ri khi bn n. Cun sch Con ca bn (Votre Enfant) ni mt
ba n ca tr khng nn ko di qu 30 pht.

Ln thc on cho ba ti l mt bi hc v s cn bng. Ti rt n

tng vi cc b m Php nh Fanny - nhng ngi lun thc c v
s cn bng dinh dng trong ngy ln thc on hp l cho cc ba n.
H cho rng con ci mnh c mt khu phn n y protein cho ba
tra. Trong ba ti, h thng chbin nhng mn n nhiu carbon
hydrate nh m ng v rau.
 Mt vi bc ph huynh ni v i ti rng, vo ma ng, h thng nu
mn sp cho ba ti, cng vi mt cht bnh m que hay m ng. l
mt ba n v i ch yu l ng cc v rau, l mt ba n y dinh
dng. Rt nhiu cc ng b b m xay nhuyn sp ra. V l ba ti. Tr
c th ung mt cht nc hoa qu vo ba sng, hoc vo ba ph bui
chiu. Nhng ba tra v ba ti chng ung nc, thng l nc cng
nhit v i nhit phng hoc h oi lnh mt cht.

Cui tun l dnh cho nhng ba n gia nh. Hu nh tt c cc gia

nh Php m ti bit u c mt ba tra tht thnh son cho gia nh vo
c th By v Ch nht. Bn tr gn nh lc no cng tham gia vo vic
nu nng v dn bn n com. Vo ngy ngh cui tun: Chng ti nng
bnh, chng ti nu com v thc n, chng ti c sch dy nu n cho bn
tr, chng s c nhng cng thc ca ring mnh, Denise, mt chuyn gia
v vn y t cng ng ng thi l m ca hai c con gi, ni.

Sau khi chun b mi th, h cng ngi vo bn n. Php, n ung l

mt hot ng c thc hin ti bn n vi y cc thnh vin trong
gia nh.

Vo ba tic mng sinh nht Bean 5 tui, khi ti ni rng n gi ct

bnh th t nhin nhng a tr - nhng a ang mi m choi a - i
thnh hng vo phng n v ngi nghim tc quanh bn. Tt c u c v
rt gi dn. Bean ngi pha u bn v chuyn a, tha v khn n cho
cc bn. Ngoi tr vic thp nn v ct bnh, ti gn nh khng phi lm
vic g. 5 tui, c th ngi nghim tc bn n cho d l trong mt ba tic
hay mt ba n ti thng thng, l mt tm gong phn chiu t ng
hnh nh ca tr em Php. S khng c mt li xin c n trn i vng,
va n va xem ti vi hay choi my tnh no.

D nhin, mt trong s nhng li ch ca vic c mt vi khun kh

trong nh ca bn l bn c th ra ngoi khun kh m khng phi lo lng
rng n s sp xung. Denise ni v i ti rng mt tun mt ln c y
cho hai a con gi ca mnh - mt a ln by v mt a ln chn - va
n ti va xem ti vi.

Vo nhng ngy cui tun hoc trong sut nhng k ngh ca nh

trng, cc bc cha m Php thng d di hon v i tr v thi gian n v
ng. H tin tng rng khun kh s li y khi h cn n mt ln na.
Ti tng lm mi cch ngn cn Bean n ngt. Ti gi v nh
nhng th ngt ny khng h tn ti.

Ti chng kin nhng ng b b m Anglophone kh s v vic a

cho con ci h nhng n c ng. M t bui chiu, mt ngi m Anh
m ti bit ni v i ti rng con gi c y khng c php n bnh quy,
mc d tt c nhng a tr khc ang n, gii thch: Con b khng cn
phi bit v th n y. M t ngi m khc m ti bit - mt nh tm l hc
- nhn c v ang rt kh s trc quyt nh c cho c con gi 18 thng
tui ca mnh n mt que kem hay khng, mc d l cui bui chiu ca
mt ngy h nng nc v tt c cc b u ang choi ngoi sn. (Cui cng
c y cng nhng b.) Ti cng chng kin mt cp v chng ang bn
bc mt cch rt nghim tc v vic liu a con gi 4 tui ca h c th n
mt ci ko mt hay khng.

Nhng ng c tn ti. V cc bc cha m Php bit iu ny. H

khng c gng loi b tt c nhng n c cha ng ra khi thc
on hng ngy ca tr. Khng nhng th, h cho nhng n ny vo
khun kh. V i nhng a tr Php, ko c v tr ring ca mnh. V ko l
mt phn trong cuc sng, bnh thng chng khng c sng c cht
nhi ht s ko trc mt vo ming mnh. Bn tr thng n ko vo
nhng ba tic sinh nht, cc s kin c t chc trng v m t vi dp
c bit khc. Trong nhng dp ny, tr c php n bt c th g mnh
mun. Khi ti c gng gii hn lng ko v bnh s c la m bn tr n
trong ba tic Ging sinh nh tr, mt trong s nhng ngi chm sc
tr ngn ti li. C y ni v i ti rng ti nn bn tr t do tn hng
mi th trong ba tic. Ti ngh n Virginie, c bn gy nhom, ngi cc
k ch n ch n ung ca mnh vo tt c cc ngy trong tun, sau
n bt c th g mnh mun vo ngy ngh cui tun. Tr em cng vy,
chng cn nhng khong th i gian m cc quy tc thng thng khng
c p dng.

Nhng b m chnh l ngi quyt nh th i gian khng p dng

nhng quy tc thng thng . Khi ti a Bean n d ba tic sinh
nht ca Abigail - mt c b trong khu nh ca chng ti, Bean l v khch
u tin. (Chng ti khng bit rng bn khng nht thit phi n ng
gi trong nhng ba tic sinh nht ca tr.) M ca Abigail va m i hon
thnh vic by bin bnh ko ln bn. Abigail xin m cho n vi ci ko. M
ca c b ni: Khng v gii thch rng y cha phi l thi gian n.
V ging nh mt php mu (c l l vi ring ti), Abigail nhn a ko y
thm thung, sau cng Bean chy sang mt phng khc choi.

Tr em Php thng xuyn n s c la. Cc bc cha m thuc tng lp

trung lu Php ni v s c la nh th n ch l mt nhm thc n khc,
mc d vic n nhm thc n ny cng cn c tit ch hon. Khi Fanny
m t nhng g Lucie n trong mt ngy bnh thng, thc on thng
bao gm mt cht bnh quy hoc bnh ngt. V r rng l con b mun c
mt cht s c la u trong nhng mn ny, Fanny ni.

Hlne cho con mnh n s c la khi tri lnh. C y cho tr n trong

ba sng, cng mt ming bnh m que hoc trong ba n nh bui chiu,
cng mt vi lt bnh ngt. Cc con ti thch c nhng cun sch v
Tchoupi - mt cun sch dnh cho tr em ca Php c nhn vt chnh l
mt ch chim cnh ct. Khi ch b m, m ca ch cho ch nh v ung
s c la nng. Ti cho bn tr n rp ht gn nh v xem v kch
Goldiocks v ba ch gu (Goldilocks and the three bears). Nhng ch gu
khng n cho bt yn mch, chng n s c la nng trn vi bt m.

l mt cch b sung nng lng cho tr trc khi n trng,

Denise - mt bc s - gii thch. C y trnh xa nhng mn n nhanh
ca McDonalds v thng lm ba ti cho con gi mnh vi nhng nguyn
liu c bn. Nhng c y li thng cho mi a con ca mnh mt thanh
s c la vo ba sng, cng vi vi lt bnh m v mt cht hoa qu.

Tr em Php khng n qu nhiu s c la; thng l nhng thanh

nh, hoc mt cc bt s c la pha vi nc. Chng thng n mt cch
vui v v khng h i n ci th hai. Nhng l mt mn n b dng
i vi chng, ch khng phi l mt mn n b cm. Mt ln, Bean tr v
nh t mt tri h trng con b vi mt chic bnh sandwich s c la
trn tay: Mt chic bnh m que kp s c la. Ti rt ngc nhin. Ti
chp nh con b vi chic bnh. (Sau ny th ti bit c rng bnh
sandwich s c la - thng l c lm bi s c la en - l mt mn n
nh truyn thng ca Php.)

Vi nhng mn n c ng, khun kh vn l cha kha. Cc bc cha

m Php khng s nhng mn n c ng. Thng th h cho tr n
bnh ngt hoc bnh quy vo ba tra hoc ba n nh bui chiu. Nhng
h khng cho tr n s c la hay nhng mn trng ming giu m vo ba
ti. Nhng g bn n vo bui ti s li vi bn trong rt nhiu nm^3V
Fanny ni.

Mn trng ming cho ba ti trong gia nh Fanny thng l hoa qu

ti hoc mt hoa qu. Mt hoa qu thng c ng hoc khng c
ng v c bn nhiu cc siu th ca Php. Fanny ni rng c y
cng mua tt c cc loi sa chua v Lucie t trn v i mt n.

Cng nh trong phn ln cc lnh vc khc, cc bc ph huynh Php

va to ra nhng ranh gii vng chc va tr c t do trong mt gii
hn cho php. N cng ging nh vic ngi vo bn v nm th mi th,
Fanny gii thch. T khng buc con b phi n ht phn n ca mnh, ch
cn n ngi v i v chng t v nm tt c mi th.

Ti cng khng bit chnh xc ti bt u phc v ba n cho con ci mnh

theo tng mn t khi no. Nhng gi y ti thc hin iu ny trong mi
ba n. l mt hnh ng thc s hiu qu ca nhng thin ti Php.
iu ny c bt u vi ba sng. Khi bn tr ngi xung, ti t mt
a hoa qu c ct nh ln bn. Chng nhm nhp mn ny trong khi
ch bnh m nng hoc ng cc. Chng c th ung nc hoa qu vo
ba sng, nhng chng bit rng trong ba tra v ba ti chng ti ung
nc. Thm ch l t chc cng on (Bean) cng khng h phn nn g
v iu . Chng ti ni v nhng li ch m nc lc em li cho mnh.

Vo ba tra v ba ti ti thng mang mn rau ra trc, khi bn tr

ang trong tnh trng i nht. Chng ti khng chuyn sang mn chnh
cho ti tn khi chng, t nht l, nm th mn khai v. Thng th chng n
ht mn ny. Tr khi ti gii thiu mt mn n hon ton m i, ti him khi
phi vin n quy tc nm . Nu Leo khng n mt mn n m n cha
tng n bao gi, cu nhc thng ng vi vic t nht l ngi n, v
thng b s nhanh chng nm th n ngay sau .

Bean i khi li dng nhng k h ca quy tc nm bng cch n mt

mu bu b t v sau khng khng khng l mnh hon thnh ngha
v. Gn y con b cn tuyn b rng n s nm mi th tr mn sa lt,
iu ny ng ngha vi vic con b s khng n rau dip. Nhng thng
th con b thch nhng mn khai v m chng ti chbin. Nhng mn ny
bao gm qu b thi lt, c chua trn dm, bng ci xanh hp trn v i mt
cht nc st u nnh v b Parmesan.
 Bn tr u n ti trong tnh trng rt i, v ngoi ba n ph ra,
chng khng c n bt c mn g khc. C mt iu rt thun li l
nhng a tr xung quanh chng cng khng h n vt. Nhng d th,
t c iu ny, chng ti vn cn c s cng rn cn thit. Ti khng h
nhng b trc bt c yu cu c n mt ming bnh m hay mt qu
chui no vo gia cc ba n. V khi bn tr ln hon, chng gn nh
khng a ra nhng yu cu nh th na. Nu chng lm th, ti ch cn
ni: Khng, 30 pht na con s n ti. Tr khi qu mt, cn khng th
chng hon ton thoi mi vi quyt nh ny. Ti cm thy mnh thc
s thnh cng khi ti ng trong siu th vi Leo v thng b ch vo
mt hp bnh quy ri ni: Ba ph.

Ti c gng khng qu cung tn v vic ny (hoc nh Simon m t

n - Php hon c ngi Php.) Khi nu ba ti, i khi ti vn cho cc
con nm th mt cht, chng hn nh mt mu c chua hay my cng u
xanh. Khi ti gii thiu mt gia v mi, chng hn nh ht thng, ti s cho
chng mt cht trong khi ang nu nng, chng c nim v loi gia
v mi ny trong u. (Mc d ti s khng gi l ba ph.) Hin nhin
l chng ung nc bt c khi no chng mun.

i khi vic gi cho my a tr nh ti trong khun kh thc n thc

s khng d dng g. c bit l khi Simon khng c nh, ti thng c xu
hng b qua mn khai v, t mt a m ng trc chng v gi l
ba ti. Khi thnh thong ti lm th, chng c v rt vui v n rt nhanh.
R rng l chng khng h cn nhn v vic thiu mn sa lt hay rau.

Nhng bn tr khng c mt s la chn no c. Cng ging nh cc

b m Php khc, ti chp nhn rng nhim v ca ti l dy cho chng
thch nhng hong v a dng v n nhng ba n cn bng dinh dng.
V cng ging nh cc b m Php khc, ti c gng gi cho thc on c
mt ngy cn bng trong tm tr ca mnh. Chng ti hu nh lun tun
theo cng thc ca Php v vic c mt ba tra giu m v mt ba ti
nh nhng hon vi thnh phn ch yu l carbon hydrate, do vy lun lun
km theo rau. Bn tr n rt nhiu m ng v l l do ti lun c gng
thay i cch thc ch bin v nc st. Bt c lc no c thi gian, ti s
lm mt t ln sp cho ba ti v cho tr n km vi com hoc bnh m.

Cng khng c g ng ngc nhin khi bn tr s thy mn n ngon hon

nu n c hnh thc p v c lm bi nguyn liu toi. Ti thng xem
xt vic cn bng cc mu sc trong a com ca chng, v i khi thm vo
mt vi lt c chua hoc l tu nu ba ti trng c v t nht. Chng ti c
mt b a n nhiu mu sc nhng ti s dng nhng chic a mu trng
cho ba ti - n c th gip mu sc ca thc n tr nn ni bt hon v l
mt du hiu cho bn tr thy chng ti s c mt ba n dnh cho nhng
ngi trng thnh.

Ti c gng chng t mnh lm nhiu vic ht sc c th. Bt u t

khi hai a cn kh nh, ti a cho chng mt bt pho mt Parmesan
c nghin sn v chng t rc pho mt ln a m ng ca mnh.
Ngoi ra, chng cn t b ng vo cc s c la nng v i khi l vo cc
sa chua ca mnh. Bean thng xuyn i n mt ming ph mai
Camembert hoc bt c loi pho mt no m chng ti c, vo cui mi
ba n. Ngoi tr nhng dp c bit, chng ti khng n bnh hoc kem
vo bui ti. Ti vn khng sn sng cho chng n bnh sandwich s c la.

Phi mt mt thi gian bin tt c nhng iu ny thnh mt thi

quen. M ay mn l hai thng b rt thch n. Mt trong s nhng gio vin
nh tr gi chng l ngi snh n, mt cch lch s ni rng chng
n rt nhiu. C y ni rng t m chng thch ni nht l encore (thm
na). Chng ang c pht trin mt thi quen rt kh chu, c th
hc c nh tr, l gi ci a ca mnh ln vo cui ba n chng
minh l mnh n ht. V th l sp hay mt ci g cn st li trn a
s roi xung bn. (Ti on l nh tr chng lau sch nhng cht lng
cn li trn a bng mt mu bnh m.)

ng khng cn l th b hn ch ti a trong nh chng ti na. Gi

y, khi chng ti s dng chng mt cch iu , Bean khng cn c
x vi mi ci ko nh th l ln cui con b c n na. Khi thi tit
tht s lnh, ti cho bn tr ung s c la nng vo bui sng. Ti cho
chng n km vi mn bnh m que ca ngy hm qua, c hm nng v
lm cho mm hn mt cht trong l vi sng, v bn tr c th nhng vo
cc s c la ca mnh trc khi n. N c v rt ging mt ba sng kiu
Php.
 Chng 12
M mi l ngi qut nh
eo, thng b c nc da ngm en, lm mi vic rt nhanh. ti

L khng phi l thng nhc rt ti nng. ti l n c th di chuyn vi

vn tc gp hai ln vn tc ca mt ngi bnh thng. Khi ln hai,
n pht trin vc dng ca mt vn ng vin in kinh bng cch chy
nhanh t phng ny sang phng khc. Thm ch l n ni cng rt nhanh.
Khi gn n ngy sinh nht Bean, n bt u ht bi Happy Birthday
bng ci ging the th vi m vc rt cao; v n ht xong c bi ht ch
trong vng vi giy.

Vic ci nhau vi con lc xoy nh ny cc k kh. Gi* th n c

th chy nhanh hon ti ri. Khi ti n cng vin cng vi thng b, ti
cng phi lin tc chuyn ng. C v nh n coi tt c nhng cnh cng
xung quanh khu vc choi ch on thun l mt l i m i i ra.

Mt trong nhng n tng c bit ca vic nui nng con ci ca

ngi Php - v c th l phn kh nht kim sot - l uy quyn trong
mt mc c th. Rt nhiu cc bc cha m Php m ti gp c phong
thi rt khoan thai, im tnh nhung vn th hin c uy quyn vi cc
con h, n mc khin ti thm mun. Bn tr thc s lng nghe h. Tr
em Php khng thng xuyn va chm, ci li hoc m nheo mc c vi b
m. Nhung chnh xc l lm th no m cc bc cha m Php thc hin
c iu ny? V lm th no ti cng c c ci quyn uy k diu
ny?

Mt bui sng Ch nht, Frederique, hng xm nh ti, chng kin

cnh ti c gng i ph vi Leo khi chng ti a bn tr ra cng vin.
Frederique lm vic cho mt i l du lch c tr s Burgundy. C y
khong ngoi 40 tui, ging ni khn khn nhung rt c trng lc. Sau
nhiu nm lm cng vic bn giy, c y nhn Tina, mt c b 3 tui
xinh p vi b tc hoe , lm con nui t mt tri tr m ci Nga. Ti
thi im , c y mi ch lm m c ba thng.

Nhng Frederique dy ti v cch gio dc con. C y c mt quan

im r rng v nhng g l c th v khng th. iu ny tr nn r rng
hon khi chng ti ang ngi ni chuyn vi nhau, th mt mm trong
khu vc choi ct ca cng vin Leo c lin tc tm cch ra khi ci cng bao
quanh khu vc ny. Mi ln thng b lm th, ti li phi ng dy ui
theo, la mng v ko n tr li trong khi n ra sc go tht. iu ny lm
ti kit sc v pht cu ln.

u tin, Frederique im lng theo di cch x l ca ti. Sau , khng

n nang g, c y ni rng nu ti tip tc chy theo sau Leo bt c lc no,
chng ti s khng th c ni mt cht yn tnh ngi v ni chuyn vi
nhau d ch trong vng vi pht.

ng ri, nhng t c th lm g c c ch?, ti ni.

Frederique ni rng ti cn phi nghim khc vi Leo, thng b bit

c rng n khng c php ri khi khu vc choi ct. Nu khng th
cu s vn c phi chy theo sau n sut c ngy, v iu chng gii
quyt c vn g c, c y ni. Vi ti, dnh c bui chiu chy theo
sau Leo l vic khng th trnh. Vi c y, l chuyn khng th chp
nhn.

Chin lc ca Frederique c v nh chng c ngha g vi ti. Ti

nhc li cho c y nh rng ti bo Leo khng c php ri khi khu
vc choi ct t 20 pht trc. Frederique mm ci. C y ni ti cn phi
ni Khng v tht s tin tng vo iu .

Ln tip theo Leo c gng chy ra khi khu vc choi, ti ni Khng

mt cch cng rn hn bnh thng. Thng b vn chy ra ngoi. Ti li
chy theo v ko n li.

Cu thy cha? iu ny l khng th. Ti ni vi Frederique.

Frederique li mm ci mt ln na v ni ti cn c thi thuyt

phc hn na. C y ni iu ti thiu l mt nim tin rng thng b s
thc s lng nghe. C y bo ti ng c ht ln, m hy ni vi thi
thuyt phc hn na.
 Ti s rng ti s lm cho thng b s pht khip.

ng lo, Frederique ni, thc gic ti th lm th.

Ln tip theo Leo cng khng h nghe li ti. Nhng ti dn dn cm

thy li ni ca mnh c sc thuyt phc hon. m lng ca chng khng
ln hon, nhung chng c tin tng hon. Ti cm thy nh ti tr
thnh hin thn ca mt kiu cha m mi.

n ln th t, khi ti cui cng cng tr nn tht s tin tng, Leo

n gn cng - nhung tht k diu - n khng m cnh cng ra. Thng b
quay tr li v nhn ti mt cch lo lng. Ti m to mt nhn n v c gng
th hin thi phn i.

Sau khong 10 pht, Leo khng cn c gng chy ra ngoi na. Thng
b dng nh qun mt ci cng v ch choi trong khu vc choi ct
cng Tina, Joey v Bean. Gi th Frederique v ti c th thoi mi ni
chuyn vi nhau v ti thc s ngc nhin khi nhn thy Leo bt ng nhn
mnh nh mt con ngi y quyn lc.

Cu thy cha, vn l m iu ging ni ca cu. Frederique ni.

Frederique ch ra rng Leo khng h b tn thong v mt tinh thn.

Vo thi im - v rt c th l ln u tin k t trc n nay - thng
b c v thc s ging mt a tr Php. C ba a tr t nhin ngoan
ngon trong cng mt lc, ti c th cm thy nh gnh nng trn vai mnh
nh i mt cht. l mt tri nghim m ti cha bao gi c c cng
vin t trc n nay. Liu c phi l l do ti thc s mun c l
mt ngi m Php?

Ti thy nh nhm, nhng cng thy mnh tht ngc. Nu vic ny d

dng n vy, ti sao ti khng thc hin n trong sut nhiu nm qua? Ni
Khng chnh xc l mt k thut nui dy con ci vt tri. iu mi m
m ti hc c t Frederique l gt b s mu thun trong t tng v
tin tng vo quyn lc ca chnh bn thn mnh. Nhng g c y ni vi
ti xut pht t s gio dc v nim tin su sc nht ca chnh bn thn c.
V c v nh l thc chung ca cc bc cha m Php.

Cng ging nh mi ngi, Frederique tin rng iu d chu nht i

vi cc bc lm cha lm m chng ti l c th thoi mi ni chuyn trong
cng vin trong khi bn tr choi a, cng l iu d chu nht i vi bn
tr. iu ny c v ng. Khi chng ti ni chuyn, r rng l tm trng ca
Leo c v bt cng thng hon so vi khong na gi trc . Thay v lin
tc tm cch chy ra ngoi khu vc choi ct, n vui v ngi choi vi nhng
a tr khc.

Ti sn sng gi rt ly k thut mi ny - k thut ni Khng mt

cch kin quyt vi nim tin vng chc vo uy quyn ca mnh khi ni cu
ny - v coi n nh mt bo bi. Nhng Frederique cnh bo ti rng
khng h c liu thuc tin k diu no c th khin l tr tn trng uy
quyn ca bn. lun lun l mt tin trnh khng bao gi kt thc.
Khng c nhng quy tc c nh, v cu phi thng xuyn thay i
nhng g mnh lm. C y ni.

Tht ng tic. Vy cn iu g c th gip cc bc cha m Php nh

Frederique c uy quyn vi con ci mnh? Chnh xc l cc bc cha m Php
lm th no c c ci uy quyn ny, b ngy ny qua ngy khc, t
ba n ny qua ba n khc? V lm th no ti c th nng cao uy
quyn ca mnh trc bn tr?

Mt ng nghip ngi Php ca ti ni rng nu ti quan tm n quyn

lc ca cha m, ti cn ni chuyn vi Dominique, ch h ca c y. C y
ni rng Dominique, mt ca s Php ang sng New York cng vi ba
a con ca mnh, l mt chuyn gia bn chuyn v vic nhn ra nhng s
khc nhau gia cc bc cha m Php v cc bc cha m M.

Dominique, 43 tui, rt yu thch cc b phim thuc tro lu Ln sng

mi^). Hon cnh ca c y tong t ti: C y l mt ngi Paris ang
nui dng con ci mnh New York. Ti tng l mt ngi New York
v ang nui dng con ci mnh Paris. Cuc sng Php gip ti tr
nn bnh tnh v khng cn d b kch ng nh trc.

Dominique d nh n New York 6 thng hc ting Anh. Nhng

New York nhanh chng tr thnh nh ca c. Ti cm thy tht s thoi
mi v ho hng, ti thy mnh c rt nhiu nng lng, nhng cm gic
m ti khng h c c trong mt thi gian di, rt di Paris, c y ni.
C y ci mt nhc s ngi M.

Bt u t khi Dominique mang bu, c y rt thch cch nui dy

con ci ca ngi M. Ti lun c ci cm gic v mt cng ng bn
mnh, theo ci cch m, bn khng c c nhiu nh th Php... Nu
bn mun tp yoga v bn ang c bu? Tin hnh thi! Hy tham gia vo
nhm nhng ngi ph n c bu tp yoga.

C y cng bt u nhn thy v tr ca mt a tr M. Trong ngy L

t OTL ln gia nh nh chng, c y rt ngc nhin khi chng khin
cnh khi mt c b 3 tui n, tt c 20 ngi ln ang ngi quanh bn
ngng ni chuyn v tp trung vo c b ny.

Ti ngh, nn vn ha ny tht k l. N ging nh a tr l mt v

thnh vy, v n khin ti tht s cm thy bt ng. Ban u Dominique
thy cch hnh x ny kh th v, mi ngi u vui v khi cng hng
n mt i tng duy nht - a tr.

Nhng, theo thi gian, Dominique bt u nhn ra kiu ch ny c

vn . C y nhn ra c b 3 tui kia pht trin mt cm gic v quyn
lc qu ln.

Con b lm ti thy thc s kh chu. N n v n ang ngh l bi v

n y nn tt c mi ngi u phi dng mi hot ng ca mnh li
v ch n n.

Dominique, m ca ba a tr 11, 8 v 2 tui, ni rng vn ln dn

ln khi c y tnh c nghe c nhng a bn hc trong cng trng mu
gio vi con mnh phn ng li vi nhng hng dn ca gio vin bng
cu: C khng phi l ch huy ca em. (Ch s khng bao gi phi chng
kin s vic nh th Php, khng bao gi, c y ni.) Khi Dominique v
chng ca mnh c mi n n ti nh ca nhng ngi bn c con
nh, c y thng phi dn bp nc, bi ch nh cn bn loay hoay vi
vic d bn tr i ng.

Thay v ch cn cng rn, v ni: Ht gi choi ri. B m s khng

choi cng vi con na. n lc phi i ng. y l thi gian dnh cho
ngi ln, l thi gian b m ni chuyn vi bn b mnh. Con c
thi gian ca con, v y l thi gian ca b m. Con hy i ng i, ngay lp
tc, - Vng, h khng lm th. Ti khng th hiu ni ti sao h li
khng lm th, nhng h khng lm th. H khng th lm th. H tip tc
phc v bn tr, v ti nhn thy rng mnh ang b ln t.

Dominique vn rt thch New York v c thch cc trng hc ca M

hn cc trng hc ca Php. Nhng trong vn chm sc con ci, c
cng ngy cng tr li nhiu hn vi nhng thi quen ca ngi Php, vi
nhng quy tc v ranh gii r rng.

Cch thc ca ngi Php i khi qu kht khe. Ti ngh l h c th

du dng v thn thin vi tr hn mt cht, c y ni. Cn ngi M, ti
ngh h nn nui dy bn tr theo cch m h ang cai tr c th gii.

Ti thy tht kh c th tranh lun vi hnh nh phn chiu t trong

gng ca mnh. Ti c th hnh dung ra nhng ba tic ti m c y ang
m t. Cc bc cha m ngi M - trong c c ti na - thng c
nhng cm gic hn n v trch nhim, v mt l thuyt, chng ti tin
rng bn tr cn nhng gii hn. l mt chn l hin nhin ca vic
nui dy con ci M. Tuy nhin, thc t, chng ti thng khng chc
chn liu nhng gii hn nn c t ra u, hoc chng ti cm
thy khng thoi mi khi kim sot bn tr.

Khi ti t ra tc gin, ti cm thy ti li hn rt nhiu so vi vic ch

cm thy tc gin, l cch mt ngi bn ng nghip ca Simon bo
cha cho nhng hnh ng khng tt ca a con gi 3 tui ca anh y.
Mt ngi bn gi ca ti cng ni rng c y b cu con trai 3 tui ca
mnh cn. Nhng c y cm thy tht t nu qut n, bi c y bit rng
thng b s khc. Vy l c y cho qua.

Cc bc cha m Anglophone s rng vic qu nghim khc vi bn tr

s lm hng tinh thn sng to ca chng. Mt ngi m M khi gh thm
nc Php rt sc khi nhn thy ci ci di ng trong cn h ca chng
ti Paris.

Mt ngi m Long Island k vi ti v a chu trai ca mnh. B

m ca cu b - theo quan im ca c - d di n mc ng bo ng.
Nhng a chu trai ln ln v tr thnh trng khoa ung th ca
mt bnh vin ln M. Ti ngh rng tr rt thng minh v i km vi s
thng minh bao gi cng l nhng a rt tinh nghch. Nhng ti ngh
rng chng cng s sng to hn khi chng ln ln, c y ni.

Tht kh bit c nhng gii hn ng n nm u. Bng cch

buc Leo phi ngi trong ci, hay trong khu vc chi ct, liu ti c ngn
cn thng b tr thnh bc s iu tr ung th vo mt ngy no ? u l
ni m quyn t do th hin ca thng b s kt thc v nhng hnh vi v
ngha bt u? Khi ti buc chng phi dng li v xem xt tng ci ming
h m chng ti gp trn va h, liu chng c lm theo mt cch vui
sng, sau bin thnh nhng a b hn xc?

Rt nhiu cc bc cha m Anglophone m ti bit nhn thy mnh ang

lng tng trong mt vng trung gian, noi m h c gng va lm mt k
c ti va l bn tm giao ca bn tr. Kt qu l h lin tc phi
thong lng. Ln u ti gp cnh ny l khi Bean khong 3 tui. Quy
nh mi ca chng ti l con b c php xem ti vi 45 pht mt ngy.
Ri mt hm, n ngh c xem thm mt cht na.

Khng, con xem ht thi gian ca ngy hm nay ri, ti ni.

Nhng khi con cn b t con c c xem ti vi bao gi u, con b ci.

Cng ging nh chng ti, cc bc cha m Anglophone m ti bit lun

c t nht l mt vi gii hn. Nhng vi qu nhiu nhng trit l v vic
nui dy con ci th cng c nhng ng b b m khc i ngc li trit l
v quyn lc. Ti gp mt trong s h khi v M.

Liz l mt nh thit k ha khong ngoi 30 tui, c c con gi 5 tui

tn l Ruby. C y d dng nh du nhng nhn vt gy nh hng chnh
n vic nui dy con ci ca mnh: bc s nhi khoa William Sears, tc gi
Alfie Kohn v nh hnh vi hc B. F. Skinner.

Khi Ruby gy phin toi, Liz v chng ca c y c gng thuyt phc

con b rng hnh vi ca con b l sai lm v mt o c. Chng ti mun
chm dt nhng hnh vi sai tri ca tr m khng phi dng n quyn
lc., Liz ni vi ti. Ti c gng khng li dng s tht rng ti ln hon
v mnh hon con b v mt th cht hay v ti lm ch ti chnh nn ti c
quyn cn tr n, ti ch ni rng: Con c th c c n hoc khng.

Ti rt cm ng trc nhng n lc ca Liz trong vic xy dng

phong php nui dy con ci ca mnh. C y khng ch p dng nhng
quy tc trong sch v. C y cn thn xem xt k nhng g m mt s ngi
khc lm v sau t to nn phong php ca ring mnh. Cch thc
nui dy con ci mi m c y to ra hon ton khc bit vi cch m chnh
bn thn c y c nui dy.

Nhung, Liz vn phi tr mt ci gi nht nh cho nhng n lc ny. C

y ni rng kiu dy con ca mnh, v mong mun khng b phn xt v
iu , c lp c vi nhng ngi hng xm v ng nghip, thm ch
l vi b m mnh. C y ni rng b m c rt hoang mang v cng khai
phn i cch m c nui dy Ruby. Vic v nh ng b choi tr nn rt
cng thng, c bit l khi Ruby gy phin toi.

Tuy nhin, Liz v chng c y vn quyt nh khng ph trong quyn

lc ca mnh. Sau ny, Ruby nh c hai ngi. Mi ln nh th, h li
ngi xung v cng tho lun v l do ti sao nh ngi khc li l mt
hnh ng sai tri. Nhng lp lun y thin ch ny khng gii quyt c
g c. Con b vn tip tc nh chng ti, Liz ni.

Php c v g ging nh l mt hnh tinh khc vy. Thm ch l n c

nhng bc cha m t do phng khong nht cng khoe khoang v s
nghim khc, v dng nh lun chc chn v v tr ng u ca mnh
trong gia nh. mt t nc lun tn sng s i mi hon ton v
phong php v kh nng vt qua cc chng ngi th r rng l khng
th c nhng ngi v chnh ph ngi trong bn n ti.

iu tht ngc i, udith, nh s hc m thut ng thi l m

ca ba a con Brittany, tha nhn, udith ni rng trong chnh tr, c y
phn i s c on, nhng vi vic nui dy con ci th c y li l mt
b ch, chm ht. Phi l cha m, xong ri mi n con ci, l li khng
nh ca Judith khi ni v trt t gia nh. Php, c y gii thch, vic
chia s quyn lc vi tr khng h tn ti.

Vi ngi M, kiu trt t gia nh ny c th ging nh mt s chuyn

ch. Robynne l mt ngi M sng ngoi Paris vi anh chng ngi
Php ca mnh cng hai a con nh, Adrien v Lea. Trong mt ba n ti
ti cn h ca c y, c y k cho ti v vic a Adrien n bnh vin
nhi khi thng b mi chp chng bit i. Adrien khc lc v t chi khng
chu bc ln cn, do vy Robynne qu xung v thuyt phc thng b.

Mt bc s ngt li. Anh y ni: ng gii thch vi thng b l do ti

sao. Hy ch ni Con cn phi leo ln cn, ch th thi, chng ta s khng
tho lun g thm na. Robynne rt sc. C y ni rng cui cng th c
y tm n mt bc s nhi khoa khc, v thy v bc s ny qu kht khe.

Chng ca Robynne, Marc, lng nghe Robynne k cu chuyn ny

vi ti. Khng, khng, khng phi l nhng g v bc s y ni! Marc
xen vo. Marc l mt vn ng vin nh golf chuyn nghip c ln ln
& Paris. Anh y l mt trong s nhng ng b b m Php dng nh c
th s dng uy quyn ca mnh mt cch kh d dng. Ti nhn ra con ca
M arc lng nghe mt cch chm ch khi anh y ni vi chng, v phn hi
ngay lp tc.

Marc ni rng v bc s ny khng h hch dch mt cch ba bi.

Ngc li, anh y gip v mnh gio dc Adrien, Marc nh v s vic
ny c v khc hn: V bc s y ni rng em cn phi tin tng vo bn
thn, rng em cn phi b con mnh v t n ln cn... Nu em cho n qu
nhiu la chn, n s khng cm thy yn tm. Em ch cho n mt con
ng. khng phi l con ng tt hay xu. l con ng m n
cn i, ch c mt con ng thi.

l mt hnh ng om gin nhng l khi u ca mi th, Marc

ni thm. C mt s iu bn khng cn phi gii thch. Bn cn phi cn
a tr v bn b n ri t ln bn cn theo nh k!

Anh y ni rng vic Adrien cm thy khng my d chu vi tri

nghim ny cng l mt phn ca bi hc. i khi trong cuc sng c
nhng iu d bn khng thc s thch nhng vn phi lm , anh y ni.
Khng phi lc no bn cng c lm nhng g bn yu thch v mun
lm .

Khi ti hi Marc rng lm th no anh y c c uy quyn ca mnh,

c th nhn thy r rng rng vic ny khng thc s d dng nh nhng g
mi ngi nhn nhn. Anh y phi rt n lc thit lp ng lc ny
vi cc con ca mnh. Anh ngh rng c c uy quyn vi bn tr rt kh
khn v anh coi nh mt iu cn c u tin. Tt c nhng n lc
ny xut pht t nim tin ca anh, rng vic b m tht s t tin s gip
con ci yn tm hom rt nhiu.

V i ti, s tt hom nu c c mt ngi lnh o, mt ngi c th

ch ra rng i, anh y ni. Mt a tr phi cm nhn c rng b hay
m ca mnh l ngi qun l.

Cng ging nh khi c ang ci nga vy, Adrien - by gi 9 tui

- xen vo.

Ch, mt s so snh rt tuyt! Robynne ni.

 Marc thm vo: Chng ti c mt cu ni bng ting Php: Vic ni
lng cc c vt d hon vic tht cht chng rt nhiu, c ngha l bn cn
phi cc k cng rn. Nu qu cng rn, bn s ni lng ra. Nhung nu
bn qu khoan dung... sau li tht cht li, vic cc k kh khn.

Marc ang m t v ci k h u n k h m cc bc cha m Php xy dng

trong nhng nm u i ca tr. H xy dng k h u n k h ny bng cch
thit lp cho h quyn c ni: ng ln cn v khng ni g thm c
trong mt s hon cnh.

Nhng bc cha m M nh ti thng mc nh l mnh s phi chy

theo bn tr trong cng vin c bui chiu hoc dnh mt na thi gian ca
ba tic ti bt chng i ng. iu ny lm chng ti pht cu, nhung
n c v cng dn dn tr nn bnh thng.

Vi cc bc cha m Php, sng cng vi nhng ng vua con dng nh

s rt mt cn bng v khng tt cho c gia nh. H ngh rng n s lm
tiu hao rt nhiu cm gic vui thch trong cuc sng hng ngy, vi c cha
m v con ci. H bit rng vic xy dng mt k h u n k h cn b ra rt
nhiu n lc, nhng h tin rng s thay th l khng th chp nhn c.

M, mi ngi u chp nhn vic khi bn c con, thi gian ca

bn khng cn l ca ring bn na, Marc ni vi ti. Theo quan im ca
anh y, Bn tr cn phi hiu rng chng khng phi l trung tm ca s
ch . Chng phi hiu rng th gii khng quay quanh chng.

Vy cc bc cha m xy dng k h u n k h ny nh th no? Bn thn

quy trnh xy dng i khi rt khc nghit. Nhng khng ch l v vic
ni k h n g v thit lp trt t B / M m i l n g i q u y t n h . Mt cch
khc m cc bc cha m Php v cc nh gio dc xy dng k h u n k h l
ni tht nhiu v k h u n k h . H dnh tht nhiu thi gian ni vi bn
tr v iu g c th chp nhn c v iu g khng th chp nhn c.
Tt c u nhm mc ch trong chng tn ti mt k h u n k h tn ti.
N bt u vi nhng s hin din mang tnh vt l, cng ging nh mt
c ch thuyt phc bn rng s tht l c mt bc tng ang tn ti trc
mt bn.

Bng cch nh r nhng gii hn cho tr, cc bc cha m Php thng

cu vin n ngn ng ca quyn lc. Thay v ni: ng c nh Jules,
h thng ni: Con khng c quyn nh Jules. Cch ni ny khng ch
khc nhau v mt ng ngha m cn mang li cho ngi ni v ngi nghe
cm gic khc hn. Phn nhp ca ngi Php gi rng c mt h thng
quyn lc c nh v cht ch m c tr v cha m c th tham kho.
cng l mt cch ni r rng tr c quyn c lm nhng vic khc.

Mt cu ni khc m ngi ln s dng rt nhiu v i tr, l:

B/M khng ng , chng hn nh trong cu: B m khng ng vi
vic con lm vong vi u h lan di sn nh. Cc bc cha m ni cu
ny vi ging cc k nghim tc, trong khi nhn thng vo tr. B/M
khng ng cng mang ngha cng rn hon l ch ni khng v n
buc tr phi xem xt quyt nh ny. V iu ny cng th hin nim tin
vo tr c quan im ring ca mnh v u h lan, thm ch nu quan im
ny ang b bc b. Lm vung vi ht u l mt vic g m tr quyt
nh lm mt cch c l tr, do vy n cng c th quyt nh lm theo
nhng cch khc na.

iu ny c th gip gii thch l do ti sao nhng ba n Php v

cng m m. Thay v ch i mt cuc khng hong ln v phi vn dng
n nhng hnh pht, cha m v nhng ngi chm sc tr tp trung to ra
rt nhiu s iu chnh nh, lch thip, c tnh cht ngn chn, da trn
nhng quy tc c thit lp mt cch v cng khoa hc.

Ti chng kin nh tr, khi ti ngi v i nhng a tr 18 thng

tui, trong mt ba tra thn thoi vi bn mn. Su a tr con, mc
nhng chic ym vi mu hng, ang ngi xung quanh mt chic bn hnh
ch nht di s gim st ca Anne-Marie. Khng kh cc k yn bnh.
Anne-M arie m t thnh phn ca mi mn n v ni v i tr mn g s
c a ra tip theo. Ti nhn ra rng c y cng ch k n mi vic
bn tr lm v - khng h cao ging - nhn xt v nhng vi phm nh.

N h nhng no, chng ta khng lm th vi mt chic tha, c y du

dng ni vi mt cu b khi cu bt u g g ci tha xung bn. Khng,
khng, khng, chng ta khng c ng vo pho mt, pho mt dng
cho mn sau, c y bo mt b khc. Khi ni vi mt a tr, c y lun
lun giao tip bng mt vi n.

Cc bc cha m v nhng ngi chm sc tr Php khng phi lc no

cng cu vin n mc qun l vi m ny. Ti nhn thy rng h c xu
hng lm iu ny nhiu hon trong cc ba n, khi c nhiu nhng c ch
v nhng quy tc nh, v mi th s d dng tr nn hn n hon nu c
iu g khng ng xy ra. Anne-Marie kt hp gia tr chuyn v hiu
chnh trong sut mt ba n ko di 30 pht. Kt thc ba n, khun mt
tt c cc b u nhem nhuc thc n, nhng trn sn th ch c mt hoc
hai mnh vn bnh m rt nh.

Cng ging nh Marc v Anne-Marie, cc bc cha m v nhng ngi

chm sc tr Php m ti gp c uy quyn nhng li khng c v g l
nhng k c ti. H khng h mong mun gio dc bn tr tr thnh
nhng con r bt bit nghe li. Ngc li, h lng nghe v ni chuyn vi
bn tr bt c lc no c th. Trn thc t, nhng ngi ln m ti gp,
nhng ngi c nhiu uy quyn nht, u ni chuyn v i tr mt cch rt
bnh ng ch khng c v g l ang kim sot hay iu khin ni dung
cuc tr chuyn. Ch phi lun lun gii thch l do cho nhng g m tr
b cm khng c lm, Anne ni vi ti.

Khi ti hi cc bc cha m Php xem h mong mun iu g nht cho

con mnh, h ni rng h mun Chng cm thy thoi mi khi c l
chnh mnh v tm kim con ng ca mnh trong th gii. H mun
bn tr pht trin khu v v quan im ca ring chng. Trn thc t, cc
bc cha m Php lo lng nu con ci mnh qu d bo. H mun chng c
c tnh ring ca mnh.

Nhng h tin rng bn tr ch c th t c nhng mc tiu ny nu

chng tn trng nhng ranh gii v c th t kim sot bn thn. Do vy
bn cnh c tnh cn cn c khun kh na.

Tht kh khi & bn rt nhiu nhng a tr c gio dc v nhng bc cha

m vi k vng cao. Ngy qua ngy, ti thy bi ri khi hai thng nhc bt
u ht tong ln hoc khc lc m , thng l bt c lc no chng ti i
qua ci sn nh gia thang my v snh chnh trong ta nh m chng ti
. N ging nh mt li thng bo cho hng t nhng ngi sng trong
khu vc ny rng: Ngi M ang n!

Bean v ti c m i n cng n nh vo bui chiu ti nh mt

ngi bn ca Bean trong k ngh Ging sinh. Nhng a tr y c
phc v mn s c la nng v bnh quy (ti th c m i ung tr). Khi tt
c chng ti ngi xung quanh bn, Bean quyt nh rng y qu l mt
thi im tt con b nghch ngm. N hp mt ngm s c la nng, sau
nh tr li cc ca mnh.
 Ti thy cc k xu h. Ti chc chn s huch vo chn con b di
gm bn nu bit chc u l chn ca n. Ti cng mun sut kh ra
du cho con b dng li, nhng ti khng mun lm nh hng n khng
kh bng cch gy qu nhiu ting n. Trong khi th ba a con gi ca
ch nh ang ngi nghim tc quanh bn v n nhng chic bnh quy
trong phn n ca mnh.

Ti hiu cch cc ng b b m Php xy dng nhng khun kh. iu

ti khng th hiu ni l lm th no h c th bnh tnh gi cho con ci
mnh lun trong nhng khun kh . Ti khng th khng ngh n mt
cu thnh ng: Nu bn mun gi mt ngi n ng trn mt chuyn tu,
hy ln chuyn tu cng vi anh ta. iu ny gn ging nhng g xy ra
trong gia nh ti. Nu ti mun Bean trong phng ca con b, ti cn
phi trong phng cng vi n, nu khng n s li chy ra ngoi.

S vic xy ra cng vin vi Leo, ti tip tc c gng nghim khc

trong mi hon cnh. Nhng iu ny khng phi lc no cng hiu qu.
Ti khng bit lc no th mnh nn tht cht cc c vt v khi no nn ni
lng chng.

c t vn, ti lin hn Madeleine, mt ngi gi tr tng lm

vic cho Robynne v Marc, i n tra. B y sng mt thnh ph nh
Brittany, pha ty nc Php, nhng gn y ang nhn cng vic chm
sc mt em b s sinh vo ban m Paris. (Em b ny thng xuyn ng
ngy cy m, Madeleine ni.)

Madeleine, 63 tui, m ca ba cu con trai. B c mt mi tc xon

ngn mu xm v mt n ci m p. b c tt c nhng g m ti
nhn thy Frederique v nhng ng b b m Php khc m ti gp. Cng
ging nh h, b c mt nim tin rt chc chn vo nhng phng php
ca mnh.

a tr cng ph phch bao nhiu, n cng khng vui by nhiu, b

ni vi ti, gn nh ngay khi chng ti ngi xung.

Vy lm th no con b lun ngoan ngon?

Hy trng mt nhn n, b ni. Madeleine chng minh iu ny cho

ti ngay ti bn. B t nhin bin ha t mt ngi b hin hu v c v
nung chiu cc chu thnh mt ngi cc k nghim khc v ng s.
Thm ch d ch minh ha, b vn tot ln mt s tin tng rt chc
chn.

Ti cng mun hc cch trng mt ny. Khi mn salat c mang ra,

chng ti cng thc hnh. u tin, ti thy tht kh khn c th t thi
nghim khc. Nhng cng ging nh lc cng vin cng Frederique,
khi cui cng cng t c n mc tin tng thc s, ti c th cm
nhn c s khc bit. Sau , ti khng cn c cm gic bun ci na.

Madeleine khng nh l b khng ch c gng lm cho bn tr phi

quy phc. B y ni trng mt em li hiu qu nhiu nht khi b c
c s kt ni mnh m vi tr, v khi gia b v tr c s tn trng ln
nhau. B bo, phn khin b thy hi lng nht trong cng vic ca mnh l
khi b by t s ng mu vi mt a tr, nh th h ang nhn th
gii theo cng mt cch vi nhau, v khi b gn nh bit chc tr s lm g
tip theo. t c ti mc ny, ngi chm sc tr cn quan st tr
cn thn, ni chuyn vi tr v tin tng tr mt mc nht nh. V
n cn ng ngha vi vic hiu rng tr cng l mt con ngi.

Trn thc t, xy dng mi quan h m trong trng mt c hiu

qu vi mt a tr, b ni, s nghim khc cn i km vi s linh ng,
bao gm vic cho tr quyn t tr v nhng la chn. C ngh chu cn cho
cc con mnh mt cht t do v chng th hin c tnh ca mnh, b
ni.

Madeleine khng h nhn thy s mu thun no gia vic c mi quan

h qua li mnh m ng thi cng lun cng rn. Quyn lc ca b dng
nh n t bn trong mi quan h vi tr, ch khng phi t bn trn n.
B c kh nng cn bng gia s ng mu v quyn lc. Chu cn
phi lng nghe con ci ca mnh, nhng chnh chu m i l ngi c quyn
t ra nhng gii hn, b ni.

Bean rt s iu ny trng mu gio. Rt nhiu ngi ln Php

vn cn nh* cm gic ca mnh khi nhn c ci trng mt v nhng c
ch tong t.

Cc bc cha m Php lun lun ni rt r ci g c php lm v ci g

khng c php lm. H lun kim sot va biu l s tru mn va
th hin quyn lc ca mnh m khng cn phi cao ging.
Cao ging, c v nh ti thng xuyn lm th. Ht tong ln i khi gip
ti thnh cng trong vic buc bn tr phi nh rng v ra tay trc khi
n ti. Nhng n lm ti kh mt mi v to ra mt bu khng kh khng
khip. Ti cng ht to th sau y ti cng cm thy ti t v mt mi.

Cc bc cha m Php cng ni vi tr mt cch rt gay gt. Nhng h

thch tn cng nh v hon l thng xuyn nm bom kiu ri thm. Ht
tong ln c tc dng trong mt s thi im quan trng, khi h tht s
mun nu r vn . Cc bc cha m Php thng t ra rt hong ht khi
chng kin cnh ti ht tong ln vi Bean v hai thng nhc d l cng
vin hay nh, nh th h ngh rng c mt s vi phm nghim trng
xy ra.

Cc ng b b m M dng nh p t quyn lc di dng hnh pht

v k lut. Cc ng b b m Php khng ni qu nhiu v nhng iu ny.
Thay vo , h ni v vic gio dc dnh cho tr. ng nh ngha ca t
ny, l kin nhn dy cho tr v nhng g c chp nhn v nhng g
khng c chp nhn.

tng rng bn ang dy, ch khng phi ang kim sot, khin cho
m iu ging ni ca bn tr nn du dng hon. Khi Leo t chi s dng
dng lm bng bc ca mnh trong ba n ti, ti c gng tng
tng rng mnh ang dy thng b s dng mt ci da, cng ging nh
ti dy n mt ch trong bng ch ci. iu ny gip ti d dng c
c s bnh tnh v kin nhn hon. Ti khng cn cm thy khng c
tn trng v khng cn gin d khi thng b khng tun theo ngay lp tc.
V khi tnh hnh bt cng thng, thng b c v sn sng c gng hon. Ti
khng la ht, v ba ti tr nn d chu hon vi tt c mi ngi.

Phi mt mt thi gian ti mi nhn ra c rng cc ng b b m

Php v cc ng b b m M s dng t nghim khc theo cch hon
ton khc nhau. Khi ngi M m t mt ai l mt ngi nghim khc,
ca h thng l ngi c ton quyn. Hnh nh ca mt gio vin
lnh lng v khng h th hin cm xc g s hin ngay trong u. Khng c
nhiu ng b b m M s dng t ny m t chnh bn thn mnh
nhng nhng ng b b m Php m ti bit th ngc li. Phn ln u t
thy mnh l nhng ngi rt nghim khc.

Tuy nhin, hnh nh nhng ngi nghim khc trong suy ngh ca cc
ng b b m Php khng h ging vi hnh nh trong suy ngh ca
ngi M. Cc ng b b m Php mun ni rng h cc k nghim khc
trong mt s vn v li v cng thoi mi trc nhng vn cn li.
chnh l m hnh k h u n k h : mt cu trc vng chc, bao quanh l kh
nhiu quyn t quyt.

Chng ta nn cho tr cng nhiu quyn t do cng tt m khng cn p

t qu nhiu nhng nguyn tc v ch ln chng, Franoise Dolto ni
trong N h n g g ia i o n c h n h c a t h i n i n th iu (The Major Stages of
Childhood). Chng ta nn a ra mt k h u n k h nhng quy tc quan
trng vi s an ton ca tr. V khi tr c gng vi phm cc nguyn tc
cng l lc chng c th t t tri nghim v nhn ra rng l nhng
nguyn tc thit yu. Ph v nhng nguyn tc ny ng ngha vi lm nh
hng n cm gic an ton v thoi mi ca chnh bn thn. V chng
chng c l do g lm th c. Ni mt cch khc, nghim khc trong mt
s vn khin cc bc cha m dng nh tr nn c l hon v do vy s
khin tr vng li hon.

ng vi tinh thn ca Dolto, cc bc cha m thuc tng lp trung lu

& Paris ni vi ti rng h khng thng xuyn x l nhng li nghch
ngm nh. H tha nhn rng ch l mt phn ca vic l mt a tr
con. T ngh rng nu tt c mi hnh vi sai tri u b x l cng mt
mc th lm th no tr bit c iu g l quan trng? Esther, bn
ca ti, ni vi ti.

Nhng cng chnh nhng ng b b m ny li ni rng h s ngay lp

tc iu chnh mt s hnh vi vi phm c th. Khu vc khng khoan
nhng ca h thng khc nhau nhng gn nh tt c nhng ng b b
m m ti bit u ni rng lnh vc khng th thong lng c ca h
chnh l l php. H ang nhc n vic ni x in c h o , t m b i t, c m cm v
c vic ni chuyn vi cha m v nhng ngi ln khc mt cch tn trng.

Vic nh ngi khc l mt khu vc khng th thong lng khc.

Tr em M c v nh thng khng b trng pht khi nh cha m mnh,
thm ch d chng bit rng chng khng c php lm th. Nhng
ngi trng thnh Php m ti bit khng tha th cho hnh ng ny.
Mt ln, Bean nh ti trc mt Pascal, mt ngi hng xm nh chng
ti. Bnh thng Pascal l mt ngi kh d tnh, nhng anh y ngay lp
tc dy cho Bean rng con b khng c php lm nh th vi bt c ai.
Ti kh s hi trc hnh ng ny ca anh y v ti nhn ra rng Bean
cng s hi khng km.

Vo gi i ng bn c th thy rt r s cn bng ca ngi Php trong

vic cc k nghim khc trong mt s vn v v cng thoi mi trong
gn nh tt c nhng vn cn li. Mt s ng b b m ni vi ti rng
vo gi i ng tr buc phi trong phng ca chng. Tuy nhin, trong
phm vi phng ca mnh, chng c th lm bt c iu g chng mun.

Ti p dng quy nh ny vi Bean v con b thc s thch. Con b

khng cn tp trung vo mt thc t l n b buc phi trong phng ca
mnh. Thay vo n tip tc ni, y t ho: Con c th lm bt c iu
g con mun. Thng th n s choi choi hoc c bo mt lc, sau
t i ng.

Khi hai thng b khong 2 tui v chng ng trn ging thay v ng

trong ci, ti cng p dng ng quy tc ny vi chng. V chng trong
cng mt phng nn khng kh c v no nhit hon. Ti thy rt nhiu
ting va chm ca choi xp hnh. Tuy nhin, tr khi m thanh nghe c
v nguy him, cn th ti s c gng trnh khng quay tr li phng bn
tr mt ln na sau khi chc chng ng ngon. i khi, nu chng thc
qu khuya v chng c v g l nh i ng c, ti s vo phng v ni vi
chng rng n gi i ng, ri ti tt n. Chng c v nh khng nh
gi hnh ng ny l mt s vi phm quy tc lm-nhng-g-bn-mun v
thng th y cng l lc chng cm thy kit sc v sn sng i ng
ri.

ko mnh ra khi cch nhn theo ng ngha en v quyn lc, ti

n thm Daniel Marcelli. Marcelli l trng khoa tm thn hc tr em ca
mt bnh vin ln Poitiers v l tc gi ca hng t nhng cun sch, bao
gm mt cun c xut bn gn y c tn l S vi phm c c cho
php khng (Is it Permissible to Obey.) Cun sch dnh cho cc bc cha
m, nhng ng thi cng l mt s dn xp v bn cht ca quyn lc.

Theo ng, cha m c c quyn lc, h cn phi ni c trong phn

ln cc hon cnh. Nu bn lc no cng cm on, bn l mt k c ti,
Marcelli ni vi ti khi chng ti ngi ung c ph cng nhau. ng y ni
rng vn chnh ca quyn lc trong vic nui dy con ci l cho php
bn tr lm vic ny hay vic khc ch khng phi l ngn chn chng.

Marcelli a ra v d v mt a tr mun mt qu cam hoc mt cc

nc hoc c ng vo mt ci my tnh. ng ni rng nn gio dc t
do gn y ca Php tuyn b rng tr nn hi trc khi ng vo hoc ly
nhng th ny. Marcelli tn thnh vic tr phi hi, nhng ng cng ni
rng phn ng ca cha m nn l ng trong phn ln cc trng hp.

Ch thnh thong cc bc cha m mi nn cm tr... bi v n d v

hoc nguy him. Nhng v c bn [cng vic ca cha m] l dy cho tr bit
xin php trc khi ly.

Marcelli cho rng nu mi th u c thc hin ng, tr cui cng

cng s t n mt im m n c th la chn khng tun theo.

Du hiu ca vic gio dc thnh cng l dy cho tr cch tun theo

cho n tn khi n c th t do cho php bn thn mnh khng tun theo
ht ln ny n ln khc. Bi liu mt ngi c th hc cch khng tun
theo mt s yu cu nht nh nu khng c hc cch tun theo khng?

S phc tng ng ngha vi t h thp phm gi ca mnh, Marcelli

gii thch. Trong khi s vng li cho php tr trng thnh hn. (ng
cng ni rng tr cng nn xem ti vi mt cht c th c s chia s v mt
vn ha vi nhng a tr khc.)

Nu mun hiu c trn vn l l ca Marcelli v quyn lc, s tt

hn nu c nui dy Php, ni m trit hc c dy trng trung
hc. Theo ti hiu th mt phn ca vic xy dng mt khun kh vng
chc cho tr l i khi chng c th thot khi khun kh v khun kh vn
s y khi chng quay tr li.

Marcelli cng lp li mt quan im m ti c nghe rt nhiu

Php: Khng c nhng gii hn, tr s b thiu chy bi chnh nhng
mong mun ca chng. (Mt cch t nhin, con ngi khng bit mt gii
hn no c, Marcelli bo vi ti.). Cc bc cha m Php ch trng khun
kh bi h bit rng khng c ranh gii, tr s b ch ng bi nhng cn
bc ng ca chnh mnh. Khun kh gip kim ch mi s hn lon ni
tm v gip tr bnh tnh tr li.

iu ny c th gii thch l do ti sao my a tr nh ti li l nhng

a duy nht lun cu knh trong cng vin Paris. Cn gin xy ra khi
mt a tr b ln t bi nhng mong mun ca chnh n v khng bit
lm sao dng li. Nhng a tr khc thng xuyn c nghe t
khng, v phi chp nhn n. My a con ti th khng nh th. T
khng ca ti c v khng chc chn v kh yu I i vi chng. N
khng gip tr dng mt lot nhng mong mun li.

Marcelli ni rng tr sng c khun kh hon ton c th sng to v

c nh thc - mt tnh trng m cc bc cha m Php cng s dng
m t nh n hoa. L tng ca ngi Php l nhm khuyn khch tr
tr hoa trong khun kh. ng ni rng ch c mt b phn nh cc bc
cha m Php ngh rng n hoa l vic duy nht quan trng v khng xy
dng bt c mt khun kh no cho tr. C th thy rt r Marcelli cm
thy nh th no v nhng ng b b m ny. Con ci h, ng ni, khng
lm tt mt ci g c v tuyt vng trong mi kha cnh ca i sng.

Ti hon ton ng h quan im mi ny. T gi tr i ti s cn nhc

mnh c quyn lc nhng khng phi l mt k c ti. Khi cho Bean i
ng vo bui ti, ti thc s ni vi n rng ti bit i lc n cng cn
c nhng tr nghch ngm nho nh. Trng con b c v bt cng thng
hon. l giy pht hai m con l nhng k ng mun.

M s ni iu ny vi b ch? con b hi.

Bean, nh c chm sc v dy d trng hc ca Php, hiu c

v tnh k lut nhanh hon ti. Mt bui sng, ti ang hnh lang ca ta
nh. Simon ang i cng tc. Ti phi mt mnh lo cho bn tr, v chng
ti sp b mun n noi ri. Ti mun t hai thng b vo xe y c th
a Bean n trng, sau a chng n nh tr. Nhung chng phn
i, nht nh khng chu ngi vo chic xe y dnh cho tr sinh i ny.
Chng mun i b, v tt nhin nu lm th chng ti s mt nhiu thi
gian hon. Hon th na, chng ti li ang & trong sn trong ca ta nh do
vy hng xm c th nghe, thm ch chng kin ton b cuc tranh ci ny.
Ti vn dng bt c th quyn lc no c th, v khng khng rng chng
phi ngi vo xe y nhung tt c nhng iu ny chng c t tc dng no
c.

Bean cng ang quan st ti. V con b t ra tin rng ti c kh nng

buc hai em phi nghe li.

M ch cn ni: T, 2, 3, thi m, con b ni trong tnh trng ht sc

bc tc. R rng, y l nhng g gio vin ca con b ni khi h mun mt
a tr khng chu hp tc phi vng li.
 Ni 1, 2, 3 khng phi l mt ngnh khoa hc tn la. Mt s ng b b
m M d nhin cng ni iu ny. Nhng chui l lun ng sau n th li
rt Php. Cu ni ny cho tr mt cht thi gian, nhng cng khin tr tn
trng kin ca chng ta hon, Daniel Marcelli ni. Tr cn c php
ng mt vai tr ch ng trong vic vng li. iu ny ng ngha vi vic
tr cn thi gian phn ng li.

Trong S vi phm c c cho php khng (It is Permissible to Obey),

Marcelli a ra v d v mt a tr ang chp ly mt con dao sc. Ngi
m nhn thng vo cu con trai v ni vi khun mt lnh lng, ging ni
kin quyt v trung lp: B con dao xung! Trong v d ny, cu b nhn
m mnh nhng khng h c ng. 15 giy sau, m ca cu b ni tip, vi
ging ni kin quyt hon: B con dao xung ngay lp tc v sau 10
giy: Con c hiu m ni g khng?

Trong cu chuyn ca Marcelli, sau cu b lin b con dao xung

bn. Gong mt ca ngi m tr nn bt cng thng hon, ging ni
cng ngt ngo hon, v c y ni vi cu b: Tt lm. Sau c y gii
thch cho cu b rng vic lm ny rt nguy him v cu b c th b t tay
khi cm dao.

Marcelli nhn mnh rng mc d cui cng cu b mi chu nghe li,

nhung n cng l mt ngi tham gia rt ch ng. y c mt s tn
trng ln nhau. Cu b nghe li, m ca cu khen ngi cu nhung
khng qu , cu b vn nhn ra quyn lc ca m mnh... iu ny xy
ra th cn c li ni, thi gian, s kin nhn v s tha nhn ln nhau. Nu
m cu b qu vi v v git ci dao t tay n, cu b s kh m hiu c
nhiu th.

Tht kh c c s cn bng gia vic t ra quyn uy nhung vn

lng nghe v tn trng tr. Mt bui chiu, khi ti mc o cho Joey trc
khi v nh, thng b bt cht a ln khc. Lc ny, ti thm nhun
phong thc M mi l ngi quyt nh mi ca mnh. Ti c c
s nhit tnh, hng hi ca mt ngi thay i chnh kin. Ti quyt
nh rng vic ny cng ging nh rc ri xy ra khi bc s yu cu
Adrien ng ln cn: Ti s buc thng b phi mc qun o.

Nhng Fatime, ngi chm sc tr m thng b rt qu trng mu

gio, nghe thy ting Joey khc v n phng thay qun o. C y c mt
cch hnh ng ngc hn vi ti. Joey c th phn i vic thay qun o
bt c lc no, khi thng b nh, nhng trng mu gio th y l mt
hnh ng kh bt thng. Fatima ci xung v xoa u Joey.

Chuyn g th con trai? c hi thng b bng ging rt du dng. C y

khng nhn s cu knh ny nh mt cch th hin cm xc quen thuc v
kh hiu ca mt a tr h m ch on gin l s truyn t thng tin ca
mt cu b nh xu, tc vng hoe m thi.

Sau khong 1, 2 pht g , Jo ey bnh tnh gii thch bng t

ng v c ch - rng thng b mun ly ci m trong t qun o ca mnh.
l ton b vn ca cu chuyn. (Ti ngh l n c gng th hin
mong mun ny sm hon.) Fatima b Jo ey xung t bn thay qun o, sau
ng nhn thng b chy n t qun o, m ca t v ly ci m. Sau
, thng b t v rt nghim trang v sn sng i v nh.

Fatima khng phi l mt ngi d gy nh hng ti ngi khc. C

y c rt nhiu quyn lc vi bn tr. Fatima khng h ngh rng ch v kin
nhn lng nghe Joey, c y nhng b thng b.

Nhng g c y lm l gip thng b ly li bnh tnh, sau cho n mt

co* hi ni ra nhng g mnh mun.

Tht khng may, c v s nhng kch bn v khng ai c th quy nh

chnh xc nhng g cn lm trong mi tnh hung. Ngi Php c c m
nguyn tc tri ngc nhau trong c mt vi quy tc cng rn-v-kp
thi. i khi bn lng nghe con ci mnh mt cch ht sc cn thn. V i
khi bn ch lm mt vic on gin l t n ln bn cn. l vn t ra
nhng gii hn, nhng cng l vic quan st con ci bn v xy dng s
ng mu, v sau thch nghi vi nhng g mt tnh hung c th yu
cu.

mt s gia nh M m ti gh thm, vic bt mt a tr quay tr li

phng mnh trong ba n l mt vic khng c g bt thng c. Trong khi
th Php, c rt nhiu nhng li nhc nh v cch c x, nhng b
trng pht th li l mt vn ln.

Thng th cha m s buc a tr b pht phi quay tr li phng ca

mnh hoc ng x nh. i khi, h pht vo mng n. Ti m i ch nhn
thy nhng a tr Php b pht vo mng noi cng cng c vi ln, mc
d nhng ngi bn M ca ti ni rng h c chng kin cnh ny
thng xuyn. Trong mt phn on ca v Goldilocks v ba ch gu
(Goldilocks and the three bears), din vin ng vai gu m hi cc khn
gi xem c y nn lm g v i gu con, a va m i gy phin toi?

Pht cho n mt ci! mt m tr cng ng thanh. Trong mt cuc

b phiu quc gia, c 2,19% cc bc cha m Php ni rng h pht vo
mng con ci mnh ht ln ny n ln khc, 46% ni rng h him khi lm
vic ny v 2% ni rng h thng xuyn lm th, 33% cn li ni rng h
khng bao gi nh con mnh.

Trong qu kh, yu cho roi cho vt ng mt vai tr ln hon trong

vic nui dy tr, cng c quyn lc ca ngi ln. Nhng mi th thay
i. Tt c nhng chuyn gia chm sc tr em Php m ti c u phn
i quan nim ny. Thay v pht vo mng, h gi rng cc bc cha m
nn thch nghi vi vic ni khng. Cng ging nh Marcelli, h ni rng
khng nn c s dng mt cch d xn. Nhng mt khi c ni
ra, n cn phi c ni mt cch dt khot.

ng mt l i cu xin no thay i bn; hy l i ni khng ca

bn, mt khi c tht ra, tr thnh mt bc tng kin c, chng li
vic tr c gng n kit sc phn i 5, 7 ln, nhng cui cng thng b
s khng c gng ph bc tng na. Do vy, bn s gip tr tr
nn kin nhn, im tnh, bit chp nhn, thm ch l khi n khng c c
th m mnh m un.

X y dng mt khun kh cho con ci bn l mt vic khng d dng g.

Vo nhng nm u i, cng vic ny yu cu rt nhiu s ch v lp li.
Nhng mt khi n thnh nguyn tc, n s khin cho cuc sng tr nn
d dng v m m hon (hoc c v l nh vy). Trong nhng giy pht
tuyt vng, ti bt u ni vi con mnh, bng ting Php, rng M m i l
ngi quyt nh . Ch tht ra cu ny thi c sc cng c k l ri.
Lng ca ti cng hon mt cht khi ti ni cu ny.
 Chng 13
? /

H con ci sng cuc i ca.

chng!
t ngy, trng hc ca Bean a ra mt thng bo, rng cc bc

M cha m c con trong tui t 4 n 1 1 c th ng k cho con ci

h tham gia mt k ngh h H autes-Vosges, mt vng nng
thn cch Paris khong 5 ting i t. Chuyn i, khng c cha m i cng,
s ko di 8 ngy.

Ti khng th tng tng c cnh mnh Bean, mt con nhc 5

tui, tham gia mt k ngh ko di 8 ngy ca trng. Con b thm ch
cha bao gi v i b ngoi n qu mt m khi khng c b m cng.
Chuyn i choi qua m v i l p u tin ca ti n SeaW orld l khi ti
hc cp 2.

Trong khi , khng c mt ng b b m Php no thy tng ca

vic cho a con 4, 5 tui ca mnh tham gia nhng chuyn i ko di mt
tun v sng nh tp th l mt iu g iu g ng lo lng qu
nhiu.

Khng lu sau , ti pht hin ra rng chuyn i ca nh trng ch l

mt im khi u. Ti khng h tham gia cm tri xa nh cho n tn
khi ti 10 hay 1 1 tui. Nhng Php, c hng trm k ngh xa nh khc
nhau dnh cho nhng a tr t 4 tui tr ln. Nhng a tr nh hon
thng tham gia nhng chong trnh sinh hot ngoi kha ko di 7 hay 8
ngy, n cc vng nng thn, noi chng ci nga PonyW, cho d n, hc
cc bi ht v khm ph thin nhin . V i nhng a tr ln, s c nhng
chong trnh ngoi kha tp trung su vo mt s lnh vc nh bin kch,
cho thuyn kayak hay thin vn hc.

R rng l mang li cho tr s c lp mt mc nht nh, v ch

trng vo s dng cm v t ch, chnh l mt phn ln trong vic nui dy
con ci Php. Ngi Php gi iu ny l t lp. Cha m Php lun n lc
cho tr c t lp nhiu nht c th. iu ny bao gm c quyn t
a ra mt s quyt nh c th, chng hn nh tham gia chuyn d ngoi
vi lp ny. N cng bao gm c tnh trng ngn cch v mt cm xc,
chng hn nh tr xy dng lng t trng ca ring mnh, v lng t
trng ny khng ph thuc vo nhng li ca ngi t pha cha m hay
nhng ngi ln khc.

Ti v cng ngng m cch nui dy con ci ca ngi Php. Ti

c gng hc hi cch cho tr n, cch vn dng quyn lc, v c cch dy
tr t choi. Ti bt u ni y chi tit vi cc con ca mnh, v
cho chng t khm ph mi th cho chnh mnh thay v buc chng phi c
c nhng k nng cn thit. Trong nhng lc khng hong hay bi ri,
ti thng thy mnh ang loay hoay vi cu hi: Mt ngi m Php s
lm g?

Nhng ti cng gp rt nhiu kh khn chp nhn trao cho con tnh
t lp ca ngi Php trong mt s trng hp, chng hn nh nhng
chong trnh ngoi kha vi lp. Tt nhin, ti khng mun bn tr qu
ph thuc vo mnh. Nhng liu c cn phi vi vng th khng? Liu c
cn phi thc gic tr c c kh nng t lp t khi cn qu nh th
khng? V liu c phi ngi Php ang lm hoi qu? Trong mt s trng
hp, ng c luyn cho tr thi quen t lp dng nh mu thun vi bn
nng c bn nht ca ti l bo v cc con ca mnh v mang li cho chng
nhng cm gic tt lnh.

Cc bc cha m M c xu hng phn pht s c lp theo mt cch

hon ton khc. Ch sau khi ci Simon, mt ngi chu u, ti mi nhn
ra rng ti dnh qu nhiu thi gian ca thi nin thiu hc nhng
k nng sng. Bn s khng th hiu c iu thng qua vic nhn vo
ti, nhng ti c th bn cung tn, chnh li mt chic xung b lt p, v -
trong khi bi ng - bin hai ci qun b mu xanh thnh mt ci o jacket
cng phng.

L mt ngi chu u, Simon khng c dy nhng k nng tn

ti ny. Anh y cha bao gi c hc cch dng lu hay li thuyn kayak.
Anh y kh c th bit c u l phn y ca ti ng chui vo. Trong
mt vng hoang vu, anh y hn s sng st c trong khong 15 pht nu
c c mt cun sch hng dn.

Tr em thuc tng lp trung lu M c bo v kh tt. Xu hng

nui dy con gn y l bo v tr c v sc khe ln tinh thn, Wendy
Mogel, nh tm l hc M, vit trong cun Phc lnh ca mt ci u gi
b try da (The Blessing of a Skinned Knee). Thay v cho tr s t do, cc
bc cha m ng h cc phong php ca Mogel khuyn: C gng bo v
tr bng cch cho tr tht nhiu bi hc v to p lc buc tr phi cnh
tranh v vt tri.

iu ny khng ch on gin l ngi M khng nhn mnh quyn lc.

Vn l chng ti khng bit chc chn liu iu c tt khng. Chng
ti c xu hng mc nh l cc bc cha m nn c mt cng nhiu cng tt,
bo v tr khi nhng tn hi v gii quyt n tha nhng bt n v mt
cm xc cho chng. Simon v ti ni a khi Bean va mi c sinh ra
rng chng ti s ch chm sc n cho n khi n hon thnh vic hc i
hc, cho d n hc bt c u. Sau ti c mt bi bo ni rng mt
s sinh vin i hc M gi y t chc l chia tay dnh cho cc ng b
b m ca nhng sinh vin mi, bo hiu rng cc bc cha m cn ri i.

Cc bc cha m Php c v nh khng h c ci ngh k quc v vic

kim sot kiu nh th ny. H mun bo v con ci mnh, nhng h
khng b m nh bi nhng tnh hung c th xy ra trong tong lai xa.
Khi i cng tc h khng, ging nh ti, vit th cho chng h hng ngy
nhc anh y ci ca chnh v m bo rng tt c cc np y trong
nh v sinh c kha ( tr khng ng vo).

Php, p lc x hi n theo hng ngc li. Nu mt ng b b m

chm sc con ci mnh qu k hoc qun l cc con mnh mt cch qu chi
tit, c mt ai rt c th s ni nhng iu kiu nh: Hy cho thng
b sng cuc sng ca n no. Sharon, bn ca ti, mt i l bn quyn
vi hai con, gii thch: y l mt cuc tranh lun v vic thc y s pht
trin ti a tr. Mi ngi u s ni: Bn phi cho tr sng cuc
sng ca chng.

iu quan trng nht l mt a tr s, trong s an ton tuyt i, c

th t tr cng sm cng tt, Dolto ni trong cun Nhng giai on chnh
ca thi, nin thiu. Ci by trong mi quan h gia cha m v con ci l
khng nhn ra nhng nhu cu thc s ca tr, mt trong s l quyn t
do... Mt a tr lun c nhu cu c cm thy rng n c yu qu v
nhng g n s tr thnh, tin vo bn thn, lun c t mnh khm ph
th gii vi nhng tri nghim ring v trong mi quan h vi nhng
ngi xung quanh. Dolto ang ni, mt phn, v vic tr mt mnh, an
ton, t mnh khm ph mi th. ca c y cng l tn trng tr vi t
cch l mt c th c lp, mt ngi c th i mt vi nhng thch thc.
Theo quan im ca Dolto, khi tr 6 tui, n cn c kh nng lm mi
vic trong nh - v ngoi x hi - iu ny c li cho tr.

Cch thc ca ngi Php c th cng nhc n mc c nhng ngi

M d ha nhp nht cng kh c th chp nhn c. Andi, bn ti, mt
ha s sng Php hon 20 nm, ni rng khi cu con trai ln ca c ln
su th lp cu b chun b c mt chuyn i d ngoi tp th.

Mi ngi u ni vi bn rng iu tuyt vi n mc no, bi

trong thng T s c mt lp hc xanh (lp hc mang thng ip bo v
mi trng). V bn ni vi bn thn: Hm, l ci g vy? , mt
chuyn d ngoi. V n ko di mt tun? N s kt thc sau mt tun?
trng ca con trai c y, ph huynh ca nhng em b cha i hc lp Mt
c quyn la chn cho con mnh tham gia lp hc ny hoc khng tham
gia. Khi cc b bt u i hc lp Mt, ton b 25 hc sinh trong lp u
phi tham gia kha hc ko di mt tun ny cng vi gio vin ca mnh
vo ma xun.

Andi ni rng so vi nhng chun mc ca ngi M th c y khng

hn l mt ngi m qu st sao vi con ci. Tuy nhin, c khng th cm
thy thoi mi vi lp hc xanh - mt lp hc c t chc gn mt s
m ly nc mn cch xa b bin pha ty ca Php. Con trai ca c y
thm ch cha bao gi ng qua m ngoi. Andi vn phi bt n i tm
vo mi bui ti. V c y cng khng th tng tng ni cnh thng b
c th i ng m khng c s thc gic ca mnh. C y thch gio vin ca
thng b, nhng khng bit liu trong s nhng ngi ln i cng, c
ngi no kh nng gim st chuyn i hay khng. Mt ngi l chu
trai ca gio vin. Mt ngi khc l ngi gim st sn choi. Ngi th
ba, Andi nh li, l ngi m ch c gio vin m i bit c l ai.

Khi Andi ni vi ba ch ca mnh M v chuyn i, tt c u t ra

kh bi ri. H ni: Em khng nht thit phi lm iu u! c bit,
mt ngi l lut s hi: Em k giy t g cha y? Andi ni vn
chnh m h lo lng l tnh trng u dm.
 Trong mt cuc hp cung cp thng tin v chuyn i, mt b m M
khc trong lp hi gio vin l trong trng hp mt dy in roi xung
nc v sau mt a tr bc xung nc th c y s x l th no.
Andi ni rng tt c cc bc cha m u ci khc khch. C y thy tht
may v mnh khng hi cu hi , nhng c tha nhn rng cng l
iu m c lo lng.

Mi quan tm chnh ca Andi - iu m c khng can m a

ra trong cuc hp - l iu g s xy ra nu con trai ca c tr nn bun v
kh chu trong sut chuyn i. Khi chuyn ny xy ra & nh, ti c gng
gip thng b xc nh cm xc ca mnh. Nu thng b bt u khc v
n khng bit ti sao, ti s ni: Con cm thy s hi, tht vng hay gin
d no? l vn ca ti. Ti s ni nhng cu kiu nh: Ok, chng ta
s t t gii quyt vn cng vi nhau no.

S nhn mnh vo kh nng t lp ca ngi Php m rng vt xa c

nhng chuyn i hc ngoi kha vi trng. Tim ti thng p thnh
thch mi khi ti i b quanh khu nh mnh , bi cc bc cha m Php
thng cho nhng a con nh ca mnh chy trc h trn va h. H
tin rng bn tr s dng li ch r v i h. Vic phi chng kin iu
ny qu tht l khng khip vi ti, c bit l khi bn tr ang i scooter.

Ti lun tng tng nhng mi nguy him s n vi cc con. Khi ti

chy qua ng gp Hlne, bn ti, v chng ti dng li ni chuyn
phim, c y cho ba a con gi ca mnh i lang thang trn va h. C
y tin rng chng s khng bt ng lao xung ng. Bean c th cng s
khng lm th, nhng trong trng hp ny, ti con b ng cnh v
nm ly tay mnh. Simon nhc ti nh n chuyn c mt ln ti
khng cho Bean ng khn i xem anh y bng v s bng c
th roi vo u con b.

C rt nhiu nhng khonh khc nh Php khi ti mong mun c

gip con ci mnh nhng chng li c mc nh l s lm vic mt
mnh. Mt cch ngu nhin, ti thng gp cc c gio & nh tr ca hai
thng b nh ti dn mt nhm tr mi chp chng bit i xung ng
mua bnh m cho c ngy. khng phi l mt hot ng ngoi kha
hng ngy, ch on gin l vic dn mt vi a tr ra ngoi i b. Bean
tng c a n s th hoc nhng cng vin ln ngoi nc
Php cng vi cc bn trong lp, nhng ti khng h c bit iu cho
n khi tnh c dn con b n ng s th hay cng vin y vi tun sau
. Ti cha bao gi c yu cu k vo giy xc nhn v vic c ng
cho con b tham gia hay khng. Cc bc cha m Php c v nh chng h lo
lng g v nhng iu c th xy ra trong nhng chuyn i nh vy.

Khi Bean c mt bui biu din vi lp hc n ca mnh, ti thm ch

cn khng c php ng trong hu trng. Hng dn duy nht ti
nhn c t lp hc l chun b cho con b mt ci qun legging mu
trng. Ti cha bao gi ni chuyn vi gio vin. C y ch c quan h vi
Bean ch khng phi vi ti. Khi chng ti n rp ht, ti giao Bean cho
mt tr l ang chy qua chy li nh con thoi trong hu trng.

Tr em Php khng ch c lp hon trong nhng hot ng ngoi kha.

Chng cn t lp hon trong vic c x vi nhau. Cc bc cha m Php
dng nh khng vi v hon trong vic can thip vo nhng cuc tranh ci
& sn choi, hoc trong vic lm trung gian ha gii trong cc cuc tranh
lun gia anh ch em trong nh. H hi vng bn tr c th t mnh x l
nhng tnh hung . Sn trng Php ni ting l mt noi m tr c th
lm bt c iu g trong khi cc gio vin ch ng t xa quan st m thi.

Mt bui chiu, khi ti n Bean t trng mu gio, con b chy ra

pha ti vi vt thong di mt bn m. vt thong khng su lm
nhung r rng l n ang chy mu. Con b s khng ni vi ti chuyn g
xy ra (mc d n khng c v g l lo lng v n khng b au.) Gio
vin ca con b cng ni rng c y khng bit chuyn g xy ra. Ti
pht khc khi hi hiu trng nh trng, v cu tr li vn l c y cng
khng bit g v chuyn . H dng nh rt ngc nhin khi ti qu ch
n vic ny.

M ca ti tnh c gh thm, b khng th tin ni s tc trch ca nh

trng. B ni rng nu s vic tong t xy ra trng hc ca M th
ngay lp tc nhng ngi c trch nhim s phi chnh thc tm hiu thng
tin, gi in v nh v gii thch cn k nguyn nhn, vn , cch x l.

Nhng s vic nh th ny cng lm cho cc ng b b m Php lo

lng, nhng h khng coi l mt thm kch. Php, chng ti thch
bn tr ci c mt cht, Audrey Goutard, mt nh bo ng thi l tc gi,
ni vi ti. l mt phn ca chng ti, vi mt cht Php v mt cht
a Trung Hi. Chng ti mun con ci mnh bit cch bo v lnh th ca
mnh, v tranh chp mt cht vi nhng a tr khc... chng ti khng
cm thy lo lng khi c mt cht bo lc gia bn tr.

Vic khng sn lng ni ra l do ti sao mnh c vt thong trn mt

ca Bean c th phn nh mt kha cnh khc trong nhng nt c bit ca
tnh t tr. Mch - c bit n l mt k mch lo - c nh gi l
mt hnh ng cc k ti t.

Ngi M cng khng thch nhng k mch lo. Tuy nhin, Php,
thm ch l gia bn tr vi nhau th vic m thm chu ng mt vi vt
co xc v gi im lng cng c coi l mt k nng sng. K c trong
mt gia nh, mi ngi cng u c quyn c nhng b mt ca ring
mnh.

Ti c th c mt b mt vi con trai mnh v thng b khng th ni

vi m ca n, Marc, mt tay golf ngi Php, ni vi ti. Ti xem mt
b phim ca Php trong mt nh kinh t ni ting n n c con gi
ca mnh n cnh st Paris, sau khi con b b bt v n trm hng trong
siu th v s hu cn sa. Trn ng v nh, con b t bo v bn thn
bng cch ni rng t nht th n cng khng h phn bi ngi bn i cng
vi mnh.

Nn vn ha gi im lng ny to nn mt tnh on kt gia bn tr.

Chng hc cch tin tng ln nhau, v tin tng vo chnh bn thn mnh
thay v chy n mch b m hay thy c. Marc v c v ngi M ca anh,
Robynne, ni vi ti v mt trng hp gn y m trong con trai ca
h, mt cu b 10 tui, nhn thy mt hc sinh khc chun b t pho
trng. Robynne thc gic Adrien bo cho ban gim hiu nh trng bit
nhng g cu b nhn thy. Marc khuyn Adrien nn cn nhc k v s
cu b s b tr th.

Con cn phi cn nhc n nhng ri ro, Marc ni. Nu li th l

khng lm bt c iu g, thng b khng nn lm g c. Ti mun con trai
mnh phn tch mi th.

Ti nhn thy s quan trng ca vic cho tr t rt ra chn l ca

cuc sng qua cc vn hng ngy khi sa sang cn h ca chng ti.
Cng ging nh tt c cc ng b b m M khc m ti bit, ti mun mi
th u c sp xp cht ch ngn vic bn tr s ph phch. Ti chn
sn cao su cho nh tm ca bn tr v s rng chng s trt chn trn sn
gch. Ti cng khng khng rng mi thit b trong nh u phi c kha
an ton cho tr, v rng ca l nng phi c lm bng vt liu cch
nhit m bo cc con ti khng b bng tay khi s vo.

Ngi ph trch vic sa nh cho ti, Rgis, mt ngi bn tinh nghch

v phm tc, ngh rng ti l mt ngi gn d. Anh y ni rng cch tr
khng ng vo mt ci l nng l cho n ng vo mt ln v nhn ra
rng ci l rt nng. Rgis cng t chi khng lp sn cao su trong
phng tm, ni rng trng n s rt t. Ti tha nhn rng Rgis ng,
nhng ch khi anh y nhc n gi tr ca cn h nu ti mun bn n i v
mua mt cn h khc. Tuy nhin, ti cong quyt gi quan im ca mnh
v ci l nng.

M t ngy, ti c tham d lp hc ting Anh ca Bean. Gio vin a ra

mt bi tp nh v ting Anh. C ch vo mt ci bt v yu cu bn tr ni
mu ca ci bt bng ting Anh. Mt cu b 4 tui tr li cu hi ca c
gio bng cch k v i giy ca mnh.

Cu chuyn ca em khng lin quan g n cu hi, c gio ni vi

cu b.

Ti rt sng st trc cch phn ng ny. Ti mong ch c gio

tm c mt iu g tch cc hon ni vi cu b, cho d cu chuyn
ca n c khng lin quan ti cu hi n mc no i chng na. Ti n
t M, noi m nn vn ha, nh nh x hi hc Annette Lareau m t,
Coi suy ngh ca mi a tr nh mt s ng gp v cng c bit. Bng
cch tin tng vo tr vi c nhng bnh lun khng lin quan g, chng ti
c gng to cho tr cm gic t tin, v khin chng c nhng cm gic
tt p v bn thn.

Php, kiu nui dy con ci ny rt d thy. Ti chng kin iu ny

khi a bn tr ra choi tr nho ln nhng tm bt l xo cng trn khung
trong khun vin vn Tuileries, bn cnh bo tng Louvre. Mi a tr
u nhy nht, nghch ngm trn tm bt ca ring mnh bn trong khu
vc choi trong khi b m chng s quan st con mnh pha bn ngoi.
Nhng c mt b m b gh vo tn ca v t ngay trc tm bt ca cu
con mnh, pha bn trong cng. V c y ht to i tuyt mi khi thng b
nhy. Ti bit, thm ch l trc khi bt chuyn, rng c y hn l mt
ngi m Anglophone ging ti.

Ti bit iu ny bi v, mc d c gng km ch bn thn nhng

ti vn khng th khng ni i tuyt! mi khi mt trong s my a con
ti nhy nht. l mt cch ni tt ca cu: M nhn thy con lm vic
ri! M rt thch! Con tht l tuyt y! Cng tong t nh vy, ti
khen ngi c nhng bc v xu x hay m y bc tng c t mt cch ht
sc vng v. Ti cm thy rng ti phi lm nh vy, thc y lng t tin
ca chng.

Cc bc cha m Php cng mun con ci h c nhng cm gic tt p

v bn thn v bng lng v i chnh mnh. Nhng h c mt chin lc
khc hn thc y iu ny v chin lc dng nh i lp vi
chin lc ca ngi M. H khng tin rng s tn dong lc no cng tt.

Ngi Php tin rng tr cm thy t tin khi chng c kh nng t

mnh lm mt s vic v lm tt nhng vic . Sau khi bn tr hc ni,
khng phi bt c iu g chng ni ra cng c ngi ln khen ngi. H
ch khen ngi khi chng ni nhng iu th v, v khi chng ni tri chy,
r rng. Nh x hi hc Raymonde Carroll ni rng cc bc ph huynh
Php mun dy bn tr t bo v bn thn bng nhng l i ni chn tht,
sc so. C y trch dn li mt ngi tng ni: Php, nu mt a
tr mun ni g , mi ngi s lng nghe n. Nhng a tr khng
th khin mi ngi ch i qu lu c nghe n ni; nu n tr hon,
c gia nh s kt thc cu ni gip n. iu ny gip luyn cho tr thi
quen suy ngh k v bit r mnh s ni g trc khi ni. Tr hc ni nhanh,
v bit ni nhng iu th v.

Thm ch l khi tr ni nhng iu th v ri - hoc ch on gin l

a ra c cu tr l i ng - ngi ln vn hn ch a ra nhng l i
khen ngi. H khng hnh ng kiu nh mi vic m tr lm tt u l
mt co* hi ni: tt lm ! . Khi ti a Bean n kim tra sc khe min
ph trung tm y t, bc s nhi khoa yu cu con b ghp hnh mt khi g.
Bean thc hin yu cu. V bc s nhn vo sn phm m Bean ghp
c v sau lm mt vic m ti hon ton khng c kh nng lm:
khng lm g c. C th thm: tt mt cch rt nh, nghe c v ging vi
tip tc no hon l l i khen tt mt cch tht s - sau bt u quy
trnh kim tra sc khe cho con b.

Gio vin hay ban gim hiu nh trng khng ch khng khen ngi
trc tip hc sinh ca mnh. V i s tht vng ln lao ca ti, h cn khng
h khen ngi tr vi cha m. Ti tng hi vng l thi th ca c
gio dy Bean nm u tin con b i hc trn t nc ny ch l mt s
tnh c. Nm tip theo, con b c hai gio vin khc. Mt l mt ngi ph
n nng ng v v cng m p c tn l Marina, ngi m Bean c mt
mi quan h v cng ha hp v tt p. Nhng khi ti hi Marina xem
mi th tin trin th no, c y ni rng Bean rs comptente. (Ti tra
cm t ny trn Google, m bo rng ti khng b qua mt sc thi no
ca t comptente m rt c th s c hm l ti gii. Nhung n ch c
ngha l rt c kh nng).

Tht tt khi ti khng cn mong mun qu nhiu khi tham gia mt cuc
hp ph huynh gia k trong c Simon, ti v Agnes, mt gio vin khc
ca Bean. C y qu ng yu v hp dn. V c y dng nh cng c v
khng sn lng xp loi Bean, hoc a ra mt nhn nh chung v con b.
C y ch ni mt cch rt on gin, rng mi th u n c. Sau c y
cho chng ti xem mt t phiu bi tp - trong s hng t nhng t phiu
khc - m Bean gp kh khn khi thc hin. Ti ri cuc hp m khng c
bt c nim no v vic Bean ng th bao nhiu so vi cc bn cng lp
n.

Sau bui hp, ti hoi pht khi Agns khng h nhc n bt c iu g

m Bean lm tt. Simon ch ra rng Php, khng phi l vic ca
gio vin. Khng ch th, nhim v ca Agns cn l tm ra nhng vn .
Nu bn tr gp kh khn, b m ca chng cn phi bit, nhng nu bn
tr ang lm tt mi vic, s chng c g ni c.

Cch thc tp trung vo nhng kha cnh tiu cc hon l tp trung vo

vic c gng thc y tinh thn ca bn tr (v b m chng), vi s cng
c mang tnh tch cc, l mt im c trng ni bt ca h thng gio dc
Php. Bn gn nh khng th c c im tuyt i trong k thi
baccalaurat, k thi tt nghip ph thng trung hc Php. Nu bn c
14/20, bn thc s xut sc. Cn nu c 16/20 th c th xem nh bn
t im tuyt i ri.

Nhn chung, cc bc ph huynh Php m ti bit u khuyn khch tr

nhiu hon cc gio vin Php rt nhiu. H u khen ngi con ci mnh v
u ng h chng mt cch tch cc. Thm ch l nh th, h cng khng
khen ngi mt cch v ti v, ging nh cch m ngi M thng lm.

Ti bt u nghi ng rng rt c th cc bc cha m Php ng khi

a ra t li khen. C th h nhn ra rng nim vui nh nhoi m bn tr
nhn c mi khi c khen ngi c th - nu chng nhn c qu
nhiu - on gin l khin bn tr tr nn nghin nhng phn hi tch cc.
Sau mt thi gian, chng s cn s tn thnh ca mt ai c th c
c nhng cm gic tt p v bn thn mnh. V nu bn tr bit chc l
mnh s c khen khi lm bt c vic g, chng s khng cn phi c gng
nhiu na. Chng s c khen, d c th no i na.

Bi ti l mt ngi M, nn iu thc s thuyt phc ti l nhng

nghin cu. Cch thc a ra li khen ca ngi Php, thng qua truyn
thng v trc gic, l nhng g m cc nghin cu khoa hc gn y khuyn
chng ta nn thc hin.

Trong mt cun sch c xut bn nm 2009 c tn l C sc dng

dc (Nurture Shock), Po Bronson v Ashley Merryman khng nh quan
nim c cho rng: S khen ngi, lng t trng v nhng thnh tch pht
trin v tn li cng vi nhau b lung lay bi mt nghin cu mi
ch ra rng: Khen ngi qu nhiu bp mo nhng ng lc ca tr; chng
s bt u lm vic on thun l nghe nhng li khen ngi do vy s
mt i nhu cu lm vic tha mn nim vui thch thc s.

Bronson v Merryman a ra mt nghin cu ch ra rng khi nhng

hc sinh c khen ngi qu nhiu vo hc i hc, h s tr thnh nhng
ngi s ri ro v c kh nng t qun l km. Nhng sinh vin ny
thng th s b hc thay v phi chu ng nhng im s tm thng,
v s gp rt nhiu kh khn khi la chn chuyn ngnh. Chng s phi
cam kt mt iu g bi chng s s khng thnh cng.

Nghin cu ng thi cng b li quan nim thng thng ca ngi

M, cho rng khi tr tht bi trong mt vic g , cha m nn gip tr ly
li tinh thn bng cch a ra nhng phn hi tch cc. Cch tt nht l
nh nhng xem xt xem vn nm u, cho tr cm gic t tin v nhng
cch thc ci thin tnh hnh. Cc trng hc ca Php c th hoi kht
khe mt cht, c bit l khi tr ln hon. Nhng chnh xc l cch m
cc gio vin ngi Php ca Bean lm, v n r rng phn nh nim
tin ca cc bc cha m Php.

Cc bc cha m Php xy dng quy trnh nui dy tr thng qua mt

kiu phong php khoa hc, kim tra xem cch thc no thc s hiu
qu cn cch thc no th khng. Nhn chung, h dng nh c ci nhn
kh r rng v kin quyt v nhng vic nn lm vi tr. H kt lun
rng khen ngi mt cht th s tt cho mt a tr, nhng nu bn khen
tr nhiu qu, bn ang khng cho n sng cuc sng ca mnh.

Trong nhng k ngh ng ti thng a Bean v thm gia nh M.

Trong mt bui tp trung ng cc thnh vin trong gia nh, con b bt
u mt bui biu din m ch mnh n l din vin. N ng vai gio vin
v a ra nhng yu cu m c gio ca n thng a ra trong lp hc.
Cng bng m ni th nhn vt chnh ny kh ng yu nhng cng khng
c g l ti gii c. Nhng dn dn tt c mi ngi ln trong phng u
dng li xem con b biu din v bnh lun v s ng yu ca Bean.
(Con b rt thng minh khi ni mt vi cu v ht mt vi bi bng ting
Php trong mn trnh din ny bi n bit vic lm ny lun gy c rt
nhiu n tng.)

Khi mn trnh din kt thc, Bean ang toi ci rng r trong ngp
trn nhng li khen ngi. Ti ngh rng l s vic ni bt nht trong k
ngh ny ca con b. Ti cng ci rng r. Ti mc nh l nhng l i khen
dnh cho con b chnh l nhng li khen dnh cho ti, th m ti khn
kh v thm mun Php. Trong sut ba n ti sau , tt c mi ngi
u ni - chng ti nghe thy - v mn trnh din khng c g th v.

l mt k ngh tht tuyt. Nhng ti khng dm chc l ti c mun

Bean lc no cng nhn c nhng li khen ngi v iu kin nh th
khng. N nghe c v tt, nhng n dng nh i km vi nhng th
khc, bao gm c vic tr thng xuyn ngt li ngi khc, bi n
ang nng lng mun c c cm gic v tm quan trng ca mnh. N
cng c th cun phng hiu chun ni ti ca Bean v iu g tht s l
th v, iu g khng.

Ti nhn ra rng cc con ti dng nh cm thy hnh phc nht khi

ti chng t lm mt s vic cho chnh bn thn chng. Ti khng a
dao cho chng v bo chng chm khc mt qu da hu. Chng hu nh
bit khi no th chng khng kh nng lm mt vic g . Nhng ti
cho chng cng ra mt cht, thm ch nu ch on gin l mang mt ci a
d v n bn n ti. Sau nhng thnh tu nh ny, chng tr nn dng
cm v hnh phc hon. Dolto rt ng khi khng nh t lp l mt
trong s nhng nhu cu c bn ca tr.

Mt bui ti, ti b cm cm v khin Simon lin tc thc gic bi ting

ho ca mnh. n gia m th ti ra gh ng. Khi bn tr vo phng khch
vo khong 7I130 sng hm sau, ti gn nh khng th nhc mnh ln ni.
Ti khng th bt u lch trnh hng ngy ca mnh vi vic chun b ba
sng cho c nh.

Do vy Bean lm iu . Ti nm trn gh trng k, vn s dng

ci che mt. Trong bng ti ti nghe thy con b m ngn ko, sp xp bn
n v t sa v ng cc ln bn. Con b mi c 5 tui ri. V con b
ang thc hin nhim v ca ti. Con b thm ch cn chia s mt phn
cng vic vi Joey, ngi chu trch nhim sp xp nhng n lm bng
bc.

Sau vi pht, Bean n bn gh trng k v ni vi ti: Ba sng

xong ri, nhng m phi pha c ph thi, con b ni. Con b rt bnh tnh
v c v hi lng. Ti b n tng bi cm gic vui v - hoc c th hon l
cm gic v s uyn bc, khn ngoan - m con b c c khi n t lp.
Ti khng h khen ngi hay khuyn khch n. Con b ch lm mt vi
iu cho chnh bn thn n, vi ti l ngi chng kin, v ang c cm
gic rt tt v vic ny.

tng ca Dolto, rng ti nn tin tng con ci mnh, v rng tin

tng v tn trng tr s khin tr tin tng v tn trng mnh, l mt
tng cc k hp dn. Trn thc t, l mt s cu t. Vic cao s
phc v v ni lo lng, dng nh thng buc cht cc bc cha m M vi
con ci h, l th vn thng thy trong mi hon cnh, nhng n khng
bao gi em li cm gic tt p. N khng c v g l nn tng cho vic
nui dng con ci mt cch tt nht.

bn tr sng cuc sng ca chng khng ng ngha vi vic th

chng vo rng hay rung b chng (mc d cc chuyn d ngoi ca
trng hc Php khin ti c mt cht cm gic ging nh vy). l vic
tha nhn rng tr khng phi l ci kho cha nhng mong mun ca cha
m mnh, hoc l nhng d n gip cha m chng tr nn hon ho.
Chng l nhng c th c lp v c kh nng, vi khu v, nim vui v
nhng tri nghim ca ring mnh trc th gii. Chng thm ch cn c c
nhng b mt ring ca mnh.

Cui cng th bn ca ti, Andi cng quyt nh cu con ln ca

mnh tham gia vo chuyn d ngoi n m ly nc mn. C y ni rng
thng b mun th. Dng nh thng b khng h mun c m p mi
ti, m chnh Andi mi l ngi mun m thng b. Khi cu con trai ln
ca Andi bt u tham gia nhng chuyn d ngoi tong t vi lp ca
mnh, Andi cm thy d dng hon trong vic ra quyt nh cho thng
b i.

C th ti quen vi nhng chuyn i kiu ny, mc d ti cha bao

gi cho Bean tham gia. Esther, bn ca ti, ngh rng chng ti s gi
nhng a con ca mnh tham gia k ngh cng nhau trong ma h ti, khi
chng va 6 tui. Ti thy tht kh m tng tng ra c c
chuyn ny. Ti mun cc con mnh c th t lc cnh sinh, kin cng v
lun hnh phc. Ti ch khng mun chng ri khi vng tay mnh m
thi.
 Ting li Php
ca ti cui cng cng ng chng ti sng Php. B

M thm ch cn hc ting Php, mc d khng tt c nh b

mong mun.

Mc d c mt s khc bit v vn ha v l nghi nhng Paris dn

khin cho ti c cm gic nh ang nh. Nh ngi Php ni, ti tm
thy ch ca mnh. Tht tt khi ti c mt s ngi bn tuyt vi.

Vic chng kin con ci mnh tr thnh nhng ngi thng tho hai
th ting cng tht th v. Mt bui sng, ti ang mc qun o, Leo ch
vo ci o ngc ca ti.

Ci g y h m? thng b hi.

Ci o ngc (bra) con , ti ni.

Thng b ngay lp tc ch vo tay ca mnh. Phi mt vi giy ti mi

hiu c ca n: Trong ting Php t bras (vi m cm s) c ngha l
cnh tay (arm). Hn l thng b hc t ny trng mu gio. Ti kim
tra nhanh, v khm ph ra l thng b bit hu ht cc t ch cc b phn
chnh trn c th bng ting Php.

iu thc s kt ni ti vi t nc Php l vic khm ph ra s thng

thi ca ngi Php trong vic nui dng con ci. Ti hc c rng tr
em Php c kh nng t lp v c nhng hnh vi c thc n mc m,
vi t cch l mt b m M, ti khng bao gi c th tng tng ni. Ti
cng khng th tng tng ni mnh s th no nu khng nm c cc
phng php ny.

Tt nhin, mt s nguyn tc ca Php s d thc hin hn nu bn

thc s sinh ra v ln ln Php. Khi nhng a tr khc khng h c ba
n nh sn chi, s d dng hn nu bn cng khng mun cho con mnh
n nh vo thi im . Vic t ra nhng gii hn cho hnh ng ca
chnh con bn cng s d dng hon khi mi ngi xung quanh bn u p
dng nhng gii hn tong t (hoc nh ti thng hi Bean: trng
con c c lm vic ny khng?).

Nhng rt nhiu iu lin quan n vic dy con kiu Php khng ph

thuc vo vic bn sng u. N phn ln yu cu cc ng b b m thay
i cch suy ngh v mi quan h ca h vi tr, v nhng g h mong
mun t chng.

Bn b thng hi ti liu ti s nui dy cc con mnh ging vi ngi

Php hay ging vi ngi M hon. Khi ti i cng chng noi cng cng, ti
thng ngh rng chng v tr trung lp: chng khng c hon ho so
vi nhng a tr Php m ti bit nhng r rng l tt hon rt nhiu so
vi tr M.

Chng khng phi lc no cng xin cho v tm bit, nhung chng bit
rng chng cn phi ni. Ging nh mt ngi m Php thc s, ti lun
lun nhc chng ni xin cho v tm bit. Ti nhn nhn vic ny nh
mt phn ca quy trnh lin tc pht trin c tn l s gio dc dnh cho
tr, trong chng lin tc c hc tn trng ngi khc, v hc cch
ch i. S gio dc ny dng nh lin tc c thm nhun trong mi
a tr.

Ti vn ang phn u c th chn thnh lng nghe cc con ti,

nhng khng cm thy rng mnh buc phi tun theo nhng kin ca
chng, ging nh ngi Php. Ti vn tuyn b: M mi l ngi quyt
nh trong nhng lc ci c, nhc nh vi cc con rng ti mi l ngi
ng u. Ti coi vic ngn khng cho bn tr i qu gii hn cho php l
nhim v ca ti. Nhng ti cng c gng ni c hay ng
thng xuyn ht sc c th.

Simon v ti khng cn tho lun v vic liu chng ti c nn li

Php hay khng na. Nu chng ti li, ti cng khng bit chc l iu
g s xy ra khi bn tr ln hom. Khi tr em Php tr thnh nhng c b,
cu b tui teen, b m chng drng nh cho chng rt nhiu quyn t do,
v c ci nhn rt thc t v vic chng c cuc sng ring ca mnh, thm
ch l tnh dc. C th iu ny gip cc c b, cu b tui teen t l do
ni lon hom.

Nhng cc c b cu b tui teen Php drng nh cn t thi gian

hn chp nhn rng b m mnh cng c cuc sng ring. Sau tt c, cc
bc cha m lun lun m bo mnh c c nhng khong ring t cn
thit. H khng cuc sng ca mnh ph thuc hon ton vo bn tr.
Tr em Php lun c k hoch sng ri xa gia nh mnh. Nhng nu
mt cu thanh nin Php trong tui 20 vn sng v i cha m mnh, th
qu thc l mt thm kch vi ngi Php.

M a h tr&c khi Bean bt u hc trng mu gio, ti nhn ra rng cch

thc nui dy con ca ngi Php thc s ngm vo mu mnh. Thc t
l tt c nhng ngi bn Php ca con b dnh nhiu tun ca k ngh
sng vi ng b. Ti quyt nh rng chng ti nn gi con b n
Miami sng cng vi b ngoi. Chc chn l m ti s n Paris thm
chng ti, do vy b s dn cc chu v.

Simon phn i quyt nh ny. iu g s xy ra nu Bean nh nh

n pht in ln v chng ti th sng cch xa c mt i dng? Ti tm
c mt tri h v i chng trnh hc bi hng ngy cho con b nhng v
vn thi gian nn con b phi bt u t gia kha hc. Liu iu ny c
khin con b kh kt bn khng? Anh y gi rng chng ti nn ch mt
nm, cho ti khi con b ln hn.

Nhng Bean li ngh rng l mt tng tuyt vi. Con b ni rng

n hon ton khng thy vn g khi sng mt mnh cng b ngoi v n
cng rt thch c tham gia tri h. Simon cui cng cng ng , c th
bi s tnh ton rng nu con b i vng th anh y s c nhiu thi gian
sng c ph hn.

Ngay khi Bean n Miami, con b b thu ht bi mi th xung quanh

n mc n khng thm ni chuyn vi ti qu mt hay hai pht. Ti tin
vo nhng cu chuyn t m ti v bn b ca b. Mt trong s h vit
cho ti th ny: Con b n susi vi cc b ti nay, dy cc b mt vi t
ting Php, v k cho cc b v mt s vn cp bch khin cc bn ca
n lo lng trng, ri ln ging i ng vi mt n ci trn m i.

Ch sau vi ngy, ting Anh ca con b - vn lai tp gia ging Anh v

ging M - gi y gn nh mang hon ton m iu M. Tuy nhin, con
b r rng xc nh cho mnh v tr ca mt ngi M xa x. M ca ti
k rng khi hai b chu nghe bng dy ngoi ng ca b trn t, con b
tuyn b: ng ny khng bit ting Php.
 Khi ti k cho bn b mnh v chuyn i ca Bean, phn ng ca h rt
tri ngc nhau. Nhng ngi bn vng Bc M khen Bean tht dng cm
v hi chng ti xem con b ong u vi vic phi sng xa nh nh
th no. Khng c ai trong s h gi con cho ng b qu 10 ngy, c bit l
sang mt t nc khc. Nhng nhng ngi bn Php th u tha nhn
rng xa cch mt cht s tt cho tt c mi ngi. H cho rng Bean s c
c nhng nim vui ca ring mnh v rng ti cng s rt vui vi k
ngh ca mnh l mt iu ong nhin s xy ra.

Khi bn tr tr nn c lp hon, Simon v ti cng tr nn ha hp

hon. Anh y vn d cu knh v ti th cng chng khc g. Nhung anh y
quyt nh rng i khi vui ci s em li nhiu iu th v, v tha nhn
rng anh y thch c bu bn vi ti. Thm ch i khi anh y cn ci
ln trc nhng cu ni a ca ti. Tht th v, anh y dng nh tm
thy cm gic vui nhn hi hc ca Bean.

H nm ngoi, chng ti quay tr li th trn bn b bin noi ln u

tin ti c chng kin cnh tt c nhng a tr Php cng n ung mt
cch ht sc vui v trong nh hng. Lc ny, thay v ch c mt a con i
cng, chng ti c ba. V thay v phi c gng kim sot trong mt khch
sn, chng ti thu mt cn h khp kn.

Mt bui chiu, chng ti a bn tr i n tra mt nh hng gn

nh ngh ca mnh. l mt trong s nhng ngy h bnh d Php, khi
nhng ta nh son trng tr nn p rc r gia nh nng tra. V, tht k
l, c nm chng ti u c kh nng tn hng khng gian ny. Chng
ti gi thc n mt cch bnh tnh, v theo tng mn. Bn tr ngi im trn
gh v thng thc cc mn n ca mnh - bao gm c cc mn c v rau.
Khng c th g vong vi trn sn. Ti cng phi nhc nh nh nhng mt
cht, nhung khng h phi la ht. Ba n ny hn s khng th th gin
c nh khi ti n ti mt mnh vi Simon. Nhng chng ti thc s c
cm gic l mnh ang i ngh. Chng ti thm ch cn ung mt tch c
ph khi ba n kt thc.