UNIVERZITET U BANJOJ LUCI

FAKULTET POLITIKIH NAUKA

ODSJEK POLITIKOLOGIJA

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA SAVREMENA ISTORIJA

TEMA: JUGOSLAVIJA I ALBANIJA OD 1945.

GODINE

Asistent: Student:
mr eljko Vujadinovi Marko Ili, 449/2012

Banja Luka, maj, 2013.

SADRAJ:

1. UVOD....................................................................................................................................... 3

2. FEDERATIVNA JUGOSLAVIJA........................................................................................ 4

3. RASPAD: SRBI, HRVATI I SLOVENCI............................................................................ 6

4. PODJELA: BOSNA I HERCEGOVINA............................................................................. 7

5. MAKEDONIJA I ALBANIJA............................................................................................... 9

6. SECESIJA............................................................................................................................. 10

6.1. Sjeverna Irska........................................................................................................... 10

6.2. Baskija...................................................................................................................... 10

6.3. Kipar........................................................................................................................ 11

7. ZAKLJUAK....................................................................................................................... 12

8. LITERATURA..................................................................................................................... 13

2
1. UVOD

Naziv Jugoslavija je prvi put slubeno upotrebljen 1929. godine kada je kralj Aleksandar
I Karaorevi donio Zakon o nazivu i podeli Kraljevine na upravna podruja 3. oktobra. Poslije
unutranjih previranja, koja traju od samog poetka postojanja drave, 1941. godine Kraljevina
Jugoslavija ulazi u Drugi svjetski rat. Narodi ujedinjeni po vodstvom komunistikog voe Josipa
Broza Tita izlaze iz rata na pobjednikoj strani. Vlast u dravi je uspostavila Komunistika
partija. 1945. godine je formirana Demokratska Federativna Jugoslavija, a iste godine mijenja
ime u Federativna Narodna Republika Jugoslavija, da bi svoje konano ime dobila 1953. godine
Socijalistike Federativna Republika Jugoslavija. Za razliku od ostalih zemalja komunistikog
bloka Jugoslavija je bila drava samoupravnog socijalizma. Doivotni predsjednik republike je
bio Josip Broz Tito od 1953. godine pa sve do njegove smrti 4. maja 1980. godine. I tokom
njegove vladavine u zemlji su postojala unutranja previranja oko jaine autonomije republika i
pokrajina, veoj ili manjoj decentralizaciji odnosno centralizaciji. To se nastavilo i nakon
njegove smrti, da bi tokom 1990-ih dolo do secesije odreenih republika i sukobom meu
njima. Unato nastojanju Evropske zajednice i Ujedinjenih nacija da ouvaju cjelovitost i mir u
Jugoslaviji to se nije desilo. Rat koji je izbio izmeu Hrvatske i Srbije (nasljedica SFRJ-e) 1991.
prenio se na Bosnu i Hercegovinu. Krvavi graanski rat u Bosni i Hercegovini je zavren
potpisivanjem Dejtonskog sporazuma 1995. godine.
Albanija je formirana 1912. godine i na njenom elu isprva se nalazio njemaki knez
Vilhem od Vida koji se na vlasti zadrao nekoliko mjeseci. Poslije Prvog svjetskog rata u
Albaniji je vladao haos, sve dok vlast nije uvrstio Ahmed Zogu koji se proglasio kraljem. Umire
tokom Drugog svjetskog rata, a ve od 1939. godine Italija je okupirala Albaniju kako bi napala
Grku. Voa albanskog pokreta otpora Enver Hoda poslije drugog svjetskog rata postaje
predsjednik zemlje, i preimenuje je u Narodna Republika Albanija. Uruavanjem komunistikih
sistema u Istonoj Evropi dolazi do slabljenja sistema i u Albaniji.

3
2. FEDERATIVNA JUGOLSAVIJA

Poslije Prvog svjetskog rata vlast u dravi preuzimaju komunisti na elu sa Josipom
Brozom Titom. Ve 1948. godine dolazi do raskola Tita i Staljina. Poslije Staljinove smrti na
vlast dolazi Nikita Hruov, koji Tita posjeuje 1955. i 1956. godine. Odnosi SSSR i Jugoslavije
se poboljavaju. Ustavom iz 1945. godine vrila se nacionalizacija svih preduzea i
kolektivizacija seoskih imanja. Od toga se ve odustalo 1950-ih godina i postepeno se prelazilo
na radniko samoupravljanje to je dovelo do ublaivanja centralizacije. Ustavom iz 1963.
godine uvodi se stvarana ali ograniena decentralizacija, na ijem je elu i dalje ostala partija. I
nakon toga nije dolo do zaustavljanja stagnacije privrede i rasta inflacije. Zemlja je i dalje
zavisila od pomoi MMF-a i SAD-a.
Titova politika se svodila i na stvaranja jugoslovenskog identiteta koji bi trebao nadjaati
veinske srpske i hrvatske nacionalizme. Stanje u Jugoslaviji po ovom pitanju je bilo uredu, sve
do 70-ih godina kada se nove generacije poinju zalagati za separatistike ideje i jaa ideja o
vlastitoj naciji. Hrvatska trai veu autonomiju, to Tito odluno odbija. 1971. godine osuuje
hrvatski separatizam nakon ega mlade voe daju ostavke. Osim Hrvatske separatizam je bio
osuen u svakoj od republika.
Zbog neuinkovitosti centralizma dolazi do javnih rasprava o raspodjeli vlasti. Iz tog
perioda poznat je sukob ilasa koji se zalagao za liberalizaciju i Rankovia koji je zagovarao
centralnu vlast. Tokom sukoba 50-ih godina ilas je zatvoren, dok je Rankovi ostao na svojoj
funkciji. Kasnije je i on smijenjen kad je otkriveno da prati i samog Tita.
Separatistike i decentralistike tenje su dovele do razvoja federacije. 1971. godine
Muslimani su priznati kao narod u Jugoslaviji. Ustav iz 1974. godine doveo do ekstremne
decentralicaije zemlje. Drava je podjeljena na 6 republika i 2 autonomne pokrajine.

Slika 1: Podjela SFRJ po Ustavu iz 1974. godine

4
1980. godine umire predsjednik Josip Broz Tito, jedinstvo u Jugoslaviji se poinje polako
uruavati. Iako je imao isti cilj kao i Karaorevii, da spoji sve jugoslavene u jednu dravu i
naciju, to mu nije polo za rukom zbog, jer je Drugi svjetski rat donio nove sukobe izmeu
Hrvata i Srba. Posljednji premijer SFRJ Ante Markovi je pokuao suzbiti nacionalizam
priklanjajui Jugoslaviju sve vie kapitalizmu, ali meutim nedovoljno jaka i spora meunaronda
podrka dovela je do ogromne infalcije i nezaposlenosti. U Srbiji na vlast izabran nacionalista
Slobodan Miloevi koji je bio zaokupljen pripajanjem Vojvodine i Kosova, dok na vlast u
Hrvatskoj dolazi ovinista Franjo Tuman.

5
3. RASPAD: SRBI, HRVATI I SLOVENCI

Sukobi u Jugoslaviji su dobili i vjerski karakter, jer su narodi u njoj pomo dobili na
osnovu religijske opredjeljenosti. Tako su Srbi dobili pomo i podrku od Grke, Kipra, Rusije i
ostalih pravoslavnih zemlja, Hrvati i Slovenci podrku katolikih zemlja na ijem elu je bio
Vatikan i Muslimani odnosno dananji Bonjaci pomo su primali od arapskih zemalja kao to su
Saudijska Arabija i Kuvajt.
1989. godine Slobodan Miloevi ukida status pokrajinama Vojvodini i Kosovu, potie
stvaranje srpske autonomne pokrajine i protivi se postavljanju Stpjepana Mesia za saveznog
predsjednika. Naklonost EZ-e i SAD-a dobio je zbog toga to je zagovarao ouvanje Jugoslavije
u postojeim granicama. Zbog neslaganja sa srpskom dominacijom Slovenija i Hrvatska 1991.
godine proglaavaju nezavisnost.
Slovenija je proglasila nezavisnot, a pokuaji Miloevia da preuzme vlast u toj republici
su odbijeni. Savezna vojska Jugoslavije je povuena i usmjerena ka Hrvatskoj.
Na Hrvatsku je izvrena invazija i savezna vojska je preuzela treinu zemlje, tanije
Krajinu su oduzeli Srbi, a istonu Slavoniju savezna vojska. Poslije dogaaja u Vukovaru,
porasla je meunarodna podrka Hrvatske, to joj je kasnije pomoglo pri priznanju njene
nezavisnosti. Sukobi se 1992. godine prebacuju u Bosnu i Hercegovinu.
Cilj meunarodnih intervencija je bio zaustaviti rat kako se ne bi proirili na cijelu
teritoriju Jugoslavije i ire. 1991. godine uveden je embargo na uvoz oruja. EZ i UN pokuavaju
da diplomatskim pregovorima naprave mir. Strahovalo se da e sukob u Jugoslaviji podstaknuti
sukobe u Grkoj, Albaniji i Bugarskoj. Tokom cijelog sukoba stalno su bili potpisivani
sporazumu o prekidu vatre koje su zaraene strane esto krile.
Drugi cilj intervencija je bio pruanje pomoi rtvama rata i zatiti slubi koji e pomo
pruati. Poslane su razne organizacije UN-a i UNPROFOR (vojne snage). Slanjem ove pomoi
prekrena je uobiajna praksa UN-a da alje pomo u ona podruja u kojima su sukobi prestali.
Evropska zajednica nije imala zajednike ciljeve ni organe za uslaivanje zajednikih
ciljeva ni zajedniku vojsku, a od ukljuivanja u jugoslovenski sukob ponaala se kao da ve to
sve ima. EZ je traila postavljanje Stjepana Mesia za predsjednika, tromjeseno odgaanje
proglaenja nezavisnosti i povlaenje vojske u kasarne kako bi se organizovala konferencija o
buduem obliku Jugoslavije, ali to se nije dogodilo.
1992. godine Dorbica osi dogovara sa Franjom Tumanom da e Srbija priznati
nezavisnot Hrvatske ako e Hrvatslka garantovati prava Srba u Hrvatskoj. Miloevi je kasnije
iskoristio svau oko kontrole nad vojskom i smjenio Dobricu osia, a iste godine pobjedio
Milana Pania na predsjednikim izborima. Miloevi dobija za konkurenciju Vojislava eelja
zagovornika za protjerivanje neslavenskog stanovnitva s Kosova i Bosne.
Srbi su bili spremni boriti se za Veliku Srbiju, ali ne za Veliku Srbiju da Radovanom
Karadiem kao herojem. Graditelji Velike Srbije su u Beogradu, a to su Miloevi i hijerarhija
srpskog pravoslavlja, a ne Karadi i Ratko Mladi.

6
4. PODJELA: BOSNA I HERCEGOVINA

Bosna i Hercegovina je specifina republika, jer u njoj nije bilo pretjerane veine
nijednog naroda. Srbi su inili treinu stanovnitva, Hrvati estinu, dok su Muslimani inili skoro
pedeset posto. Svi stanovnici su bili porijeklom i jezikom Slaveni. Bosanska crkva je bila
katolike, a ne pravoslavna, ali je Rim odnosno Vatikan smatrao heretikom. 1463. godine
Bosna je pala pod vlast Turske. Zbog slabog povezanosti bosanske crkve sa ostalima, dolo je do
velikog prelaenja stanovnika Bosne na islam.
Nakon Velike istone krize i slabljenja Turske, na Berlinskom kongresu 1878. godine je
odlueno da Austro-Ugarska okupira Bosnu i Hercegovinu, ali da se ona i dalje nalazi pod
vrhovnom vlau Turske. 1908. godine Austro-Ugarska je izvrila aneksiju Bosne i Hercegovine
to je stvorilo Aneksionu krizu (1908.-1909.). U Sarajevu je 28. juna 1914. ubijen
prijetolonasljednik Franc Ferdinand zbog ega poinje Prvi svjetski rat.
U Kraljevini Jugoslaviji Bosna se zajedno sa Hrvatskom protivila centralizaciji odnosno
dominaciji srpske vlasti. U SFRJ Bosna je bila jedna od siromanijih republika, a od 1971.
godine se priznaju muslimane kao etniku zajednicu. Oni su se djelili na komunistike i
antikomunistike Muslimane. Antikomunistiki muslimani su bili predvoeni Alijom
Izetbegoviem koji e kasnije postati predsjednik Bosne i Hercegovine.
1990. godine, poslije izbora, stvorena je koalicija Muslimana, Srba i Hrvata, iz koje su
ubrzo izali Srbi. Kada su poeli sukobi u Hrvatskoj, Alija Izetbegovi je morao odluiti hoe li
ostati u Jugoslaviji bez Slovenije i Hrvatske ili e traiti nezavisnost, poput njih. 1992. BiH
dobija meunarodno priznanje i lanstvo u UN. Srbija je te doaje smatrala signalom za otvoreni
napad. Srbi su uspostavili vlast na veim dijelom Bosne i Hercegovine. U tom periodu je i
proglaene i nova Jugoslavija koja se sastoji od Srbije i Crne Gore.
Bueva i Klintonova administracija je bila protiv intervencije UN-a, jer bi to
podrazumjevalo i njihov angaman u tome. Pregovorai EZ-e i UN-a su izradili razne planove o
podjeli BiH na srpski, muslimanski i hrvatski dio. Te planove su sve strane povremeno
prihvatale, ali nikad istovremeno. Prihvatale su naelo podjele, ali ne i predloene podjele.
Pojaane sankcije u Srbiji su 1993. godine izazvale veliko siromatvo i nezaposlenost u zemlji.
Najgore je izbjegnuto zbog pomoi Grke, Kipra i Rusije. Zbog sankcija Miloevi je bio
prisiljen zauzdati bosanke Srbe. 1994. godine Miloevi je zatvorio granicu izmeu Srbije i BiH,
jer je meunarodna zajednica ponudila plan u kojem bi bosanski Srbi dobili 49% Bosne i
Hercegovine.
Vijee sigurnosti UN-a 1993. godine je donijelo odluku o stvaranju 6 sigurnih zona. U
tim zonama su ivjeli Muslimani koji su tieni od napada Srba od strane UNPROFOR-a. Ali
UNPROFOR nije dobio potrebna sredstva za ouvanje tih zona. Formirane su 4 zone na istoku
zemlje, biha i Sarajevo. 1995. godine Srbi su zauzeli istone zone Srebrenicu i epu i protjerali
nesrpsko stanovnitvo i snage UN-a. 1995. godine bosanski Srbi su objavili rat UN-u i NATO-u i
uzeli 380 pripadnika UN-a za taoce i time prekrili obiaje ratovanja. Uspjesi i ekscesi bosanskih
Srba doveli su do zgraavanja u SAD-u, zbog ega je dolo da bombardovanja srpskih podruja i
tajnom dobvaljanju oruja bosanskim Muslimanima.

7
 Evropska zajednica se zalagala za mir u regiji i smatrala da su Srbi dobili rat u Bosni, i da
je beskorisno poticati Muslimane i Hrvate da nastave rat, dok su Amerinakci smartali da se treba
uspostaviti vojna ravnotea skidanjem embarga na oruje i upotrebom zranih sanaga za
zaustavljanje srspke vojske. Znajui da rezolucija o povlaenju embarga nee proi, Klinton je
naredio povlaenje amerikih brodova iz Jadranskog mora koji su provodili embargo. Ova
odluka je znaila potporu Muslimanima i Hrvatima protiv Srba i poklapanjima nade da e se rat
zavriti pregovorima kao u Graanskom ratu u paniji.
Rusima, koji su kao pregovarai koritetni da preko Miloevia kontroliu i prisile
Karadia da potpie mirovni sporazum, nije odgovaralo uee NATO-a u sukob i granatiranje
Srba. Evropljani i neki ameriki analitiari nisu odobravali upotrebu zranih snaga, jer su
smatrali da je u Bosni teko pronai ciljeve, a jo tee pogoditi.
Hrvatski predsjednik Franjo Tuman je imao jo jedan plan, savez sa bosanskom vladom.
Vlade Hrvatske i BiH su se dogovorile 1993. godine da e osnovati muslimansko-hrvatsku
federalnu dravu s labavim konfederalnim vezama sa Hrvatskom. 1995. godine Tuman je
neupadljivo reorganizovao i opremio svoju vojsku i izvrio ofanzivu u Krajini i Slavoniji. U
jednoj od najveih prisilnih ratnih migracija i nastranijih ljudskih katastrofa iz Hrvatske je
izbacio do 200.000 Srba. Akcije hrvatske vojske su poznate pod nazivima Bljesak i Oluja.
Bosanski Srbi su se osvetili osvajanjem sigurnih zona i granatiranjem Sarajeva. Nakon
uklanjanja kontigenata u UNPROFOR-u, zapadne sile su napale Srbe. SAD je na ovaj nain
nadglasao svoje evropske saveznike, ponizile Rusiju, zaobile UN i postigle rezultat.
SAD su poele rat protiv bosanskih Srba, osuujuih u UN-u kao prijetnju
meunarodnom miru, razdvajajui ih od Miloevia. Pozvale su predsjednike Srbije, Hrvatske i
Bosne i Hercegovine na razgovore u zranu bazu u Dejton u Ohajo, te ih tu zadrali tri sedmice
sve dok nisu prihvatili potpisati primirje. Muslimani su bili primorani potpisati primirje, jer im
SAD prijetio obustavom njihove pomoi. Bosanski Srbi nisu pozvani u Dejton, ali su prihvatili
uvjete. Dejtonski mirovni sporazum je doneene 21. novembra 1995. godine u bazi Rajt-
Paterson, a zvanino potpisan 14. decembra 1995. godine u Parizu.
Cilj meunardonih organizacija tokom cijelog rata je zaustaviti rat. Razlog zbog kojeg rat
nije bio sprijeen odmah na poetku jeste zbog toga to meunarodni organi nisu bili spremni
odmah poslati vojne snage. Posljedica rata je oko 200.000 mrtvih, ogromne migracije, pad
proizvodnje i unitenje infrastrukture. 2000. godine formirano je Brko distrikt.

Slika 2: Administrativna
podjela BiH

8
5. MAKEDONIJA I ALBANIJA

U 15. vijeku Makedonija je potpuno pala pod Tursku vlast. Sanstefanskim mirom iz
1878. godine, nakon Velike istone krize, skoro cijela Makedonija je pripala Bugarskoj, ali je
Berlinskim kongresom iste godine vraena pod Tursku vlast. 1912. godine poinje Prvi balkanski
rat u kojem okupirani narodi na Balkanu protjeruju Tursku sa tih prostora. Poslije Londonskog
mira 1913. godine dolazi do spora oko podjele Makedonije izmeu Srbije, Bugarske i Grke,
zbog ega izbija Drugi balkanski rat. Nakon neto vie od mjesec dana rata u Bukuretu je
potpisan mir 10. avgusta 1913. godine, po kojim Srbija dobija isotni dio Vardarske Makedonije,
a Grka Egejsku Makedoniju. U Kraljevini Jugoslaviji Makedonija je zauzimala tadanju
Vardarsku banovinu. Poslije Drugog svjetskog rata Tito je proglasio Narodnu Republiku
Makedoniju. 1991. godine poetkom raspada SFRJ, Makedonija je plebiscitom potvrdila
deklaraciju o nezavisnosti, a 1992. godine na izborima pobjedu je odnio bivi komunista Kiro
Gligorov. Grka je bojkotovala Makedonsku nezavisnost zbog njenog imena i dravnih simbola.
Drava je tek 1993. godine dobila meunarondo priznanje nezavisnosti pod nazivom Biva
Jugoslovenska Republika Makedonija. Dolazi do unutranjih previranja i zahtjeva albanske
manjine za autonomiju ili nezavisnot ili za uniju sa Albanijom. Ali ni sama Albanija nije ti htjela,
niti je mogla poticati neto tako. Mir u Makedoniji je ouvan uz pomo malobrojnih snaga UN-a
na njenoj teritoriji.
Albanija je svoju nezavisnost proglasila 1912. godine od Turske, a na njenom elu se
ispoetka nalazio njemaki knez Vilhem od Vida. Tokom Prvog svjetskog rata, zemlju su
okupirali Italijani i Francuzi. Takoe tokom rata inilo se da e Albaniju podjeliti Grka, Italija i
Kraljevina Jugoslavija, ali to je sprijeio ameriki predsjednik Vudro Vilson. Poslije rata u
dravi je vladao haos, sve dok se Ahmed Zogu nije uvrstio svoju vlast, koji se 1928. godine
proglasio za kralja. 1939. godine poinje Drugo svjetski rat, a Albaniju okupira Italija. Nakon tog
rata vlast u zemlji uspostavlja komunista i voa pokreta otpora Enver Hoda i proglaava
Narodnu Republiku Albaniju. Likvidirao je suradnika Koija Dzodze, jer je smatrao da je bio
zaveden Titovom politikom i uvlaenju Albanije u Jugoslovensku federaciju. Hoda je prekinuo
odnose sa SSSR-om 1961. godine, a 1968. godine izlazi iz Varavskog pakta. Hvalio je Maovu
Kinu sve do 1978. godine, a onda je optuio za revizionizam. Sa svojom politikom je izolovao
Albaniju od ostatka svijeta. Nakon njegove smrti 1985. godine, njegov nasljednik Ramiz Alija,
nastoji ouvati njegov sistem, ali zbog uruavanja sistema u istonoj Evropi bio je prisiljen
izvriti libetalizaciju. Komunisti su na izborima 1991. godine ostvarili povoljne rezultate, ali je
vlada 1992. godine pala. Na mjesto premijera dolazi Sali Beria umjesto Ramiza Alija, koji je
kasnije uhapen i osuen za zloine protiv ovjenosti.

9
6. SECESIJA

Secesija ili otcjepljenje predstavlja politiko odvajanje od suverene drave, i na taj nain
stvarajui novu suverenu dravu. U nekim sluajima vri se secesija kako bi se pripojili, najee
matinoj dravi. Pokreti za secesiju su pozivaju na pravo samoopredjeljenja naroda, ali je u
meunarodnom pravu sporno da li nacionalne manjine u jednoj dravi imaju pravo na
otcjepljenje. Najpoznatiji primjeri secesije su raspad SSSR-a i SFRJ, takoe pored secesija u
istonoj Evropi poznati su i zahtjevi za nezavisnost Katalonije, Baskije, kotske i slino.

6.1. Sjeverna Irska

Sjeverna Irska je teritorijalni dio Ujedinjenog Kraljevstva od 1922. godine od kada se

Irska odvojila od unije, nastale 1800. godine. Irska je postala posebna lanica Lige naroda, a
nezavisnost je stekla tek 1937. godine. Granica Irske i Velike Britanije na sjeveroistoku Irske je
dogovorena 1925. godine. Narod Sjeverne Irske je bio podjeljen na tri naina. Prva podjela je po
vjeri, i to na rimokatolike i protestante, druga na one koji su za i koji su protiv ujedinjenja sa
Irskom i trea na bogate i siromane. 1960-ih godina poinje sukob izmeu nacionalista i
unionista. 1972. godine Velika Britanija ukida samoupravu Sjeverne Irske i zavodi svoju
direktnu vlast. in Fejn je naziv za organizaciju nekoliko nacionalinih irskih pokreta, koji su
predvodili sukob. 1998. godine je potpisan mirovni sporazum izmeu in Fejna i unionista, uz
prisustvo irske i britanske vlade.

6.2. Baskija

Baskija je istorijska regiji na podruju panije i Francuska koja je preteno naseljena

Baskima. Zahtjevi za secesiju Baskije poznatio su od 1959. godine kada je osnovana teroristika
i separatistika organizacija ETA (Euskadi Ta Askatasuna Baskijska domovina i sloboda).
2008. godine Baskija je zatraila nezavisnost od panije, navodei primjer nezaisnosti Kosova
od Srbije. ETA je 2011. godine objavila prestanak oruanih aktivnosti. Baskija se i danas nalazi
u sastavu panije.

Slika 3: Podruje naseljeno Baskima

10
 6.3. Kipar

Dananji Kipar se djeli na dva dijela, grki i turski dio. Prvi sukobi su se desili 1963.
godine, a rat 1964. godine je zaustavljen uz pomo strane intervencije, najvie Velike Britanije
koja nije htjela da dozvoli potpuni poraz Turaka. 1974. godine izvren je dravni udar i sa vlasti
je zbaen Makarios koji nije bio za ujedinjenje sa Grkom, a na vlast dolazi EOKA (Nacionalna
organizacija kiparskih boraca). Iste godine Turska vri invaziju na sjeverni dio zemlje, kako bi
uspostavila stanje prije dravnog udara. Predhodna vlast nije uspostavljenja, a invazija odnosno
rat je zavren meunarodnom intervencijom. 1983. godine sjeverni dio Kipra proglaava
nezavisnu Tursku Republiku Sjeverni Kipar. Sjeverni Kipar je priznala samo Turska, dok ostatak
svijeta Sjeverni Kipar posmatra kao dio Republike Kipar. 2004. godine je predloeno ujedinjenje
zemlje, ali ti pregovori nisu uspjeli.

Slika 4: Dananja podjela Kipra

11
7. ZAKLJUAK

Tokom cijele istorije ovjeanstva postojala je potreba ljudi na samostalnost i

nezavisnost. To se isto odrazilo u politikom ivotu, ali i u ostalim sferama. Tako na primjer u
slikarstvu imamo nekoliko pravaca, isto tako i u muzici. Ljudi su se meusobno djelili na sve
mogue naine. Isto je i sa junim Slovenima koji su Balkan u 7., a danas predstavljaju Srbe,
Hrvate, Bonjake, Slovence, Crnogorce, Makedonce i Bugare. Panja vanosti nacionalne
pripadnosti poinje da se pridonosi tokom Francuske graanske revolucije koja je poela 1789.
godine. Poinju se formirati razni nacionalni i oslobodilaki pokreti. Na podruju Balkana Srbi
zapoinju svoju revoluciju 1804. godine protiv Turske, kako bi postali samostalni, koja traje sve
do 1813. godine, ovaj ustanak se naziva Prvi srpski ustanak. 1815. godine u Drugom srpskom
ustanku Srbija se izborila za svoju kneevinu koja je bila pod Turskom upravom, da bi 1878.
godine Srbija na Berlinksom kongresu dobila nezavisnost, a 1882. postala kraljevina. Takoe na
Berlinskom kongresu i Crna Gora dobija nezavisnost, dok Bosna i Hercegovina biva okupirana
od Austo-Ugarske pod kojom se ve nalaze Hrvatska i Slovenija. Nakon Prvog i Drugog
balkanskog rata Srbija jaa svoj poloaj na Balkanu i oslobaa neke dijelove naseljene
slavenskim stanovnitvom. Nikom deklaracijom 7. decembra 1914. godine potvruje svoje ideje
o formiranje zajednike drave junih Slavena. Nakon Prvog svjetskog rata, juni Sloveni su se
po prvi put nali u zajednikoj dravi. Meutim, od samog poetka Austrija i Njemaka nisu bili
za ujedinjenje, jer je to koilo njihovo ideje o osvajanju istoka. Nacionalni sukobi potpomognuti
iz vana stvaraju u dravi unutranju nestabilnost. Sukobi se poinju voditi na nacionalnoj i
vjerskoj pripadnosti, zbog ega je tokom Drugog svjetskog rata dolo krvavih obrauna Srba i
Hrvata. Iako jedan narod koji pria istim jezikom, religijsko opredjeljenje je stavljeno u prvi
plan. Krvavi sukobi iz Drugog svjetskog rata nisu mogli biti zaboravljeni u novoj komunistikoj
Jugoslaviji, da bi nakon 46 godina mira opet izbio rat, koji je kasnije poprimio oblik vjerskog i
nacionalnog rata. Iako jezik isti, danas slubeno postoje tri, srpski, hrvatski i bosanski.
Istorija takoe pokazuje da razliite strane mogu saraivati u borbi protiv druge. Primjer
su opet juni Slaveni koji su se zajedno borili protiv Osmanlija, pa u Prvom svjetskom ratu,
zajednikim snagama protjerali Austo-Ugarsku i oslobodili svoju zemlju, i u Drugom svjetskom
ratu kao partizani pod vodstvom Josipa Broza Tita dali teak udarac faizmu i nacizmu, ali i
negacijskom nacionalizmu na neko vrijeme. Iako se 1990-ih godina vodio krvavi rat izmeu
junih Slavena, te drave danas imaju bolje odnose, nego Rusija i Ukrajina koje nisu ispalile
nijedan metak tokom raspada SSSR-a.

12
8. LITERATURA

Knjige i prirunici:

1. Calvocoressi, Peter, Svjetska politika nakon 1945., Jugoslavija i Albanija (str. 428-362)
Nakladni zavod Globus, Zagreb, 2003.
2. Kecmanovi, Nenad, Elementi vladavine, igoja tampa, Beograd, 2011.
3. Pavlovi, M., uri, ., Istorija za trei gimanzije prirodno-matematikog smera i etvrti
razred gimnazije opteg smera i drutveno-jezikog smera, Zavod za udbenike, Beograd,
2012.
4. Kovaevi, Braco, Sociologija za srednje kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Istono Sarajevo, 2005.
5. ehi, Denis i Demir, Atlas Evrope, MONDE NEUF, Ljubljana, 2007.
6. Chisholm, Jane, Datumi iz svjetske historije: Usborneova knjiga, Svjetlost, Sarajevo, 1999.

Izvori slika:

Slika 1: http://sr.wikipedia.org/wiki/:Yugoslavia_(1946-1990)_location_map.svg

Slika 2: http://www.zvornikdanas.com/wp-content/uploads/2011/11/zvornikdanas-podjela-bih.jpg

Slika 3: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f9/Basque_Country_location_map.png

Slika 4: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/70/Cy-map.png

13