PREDAVANJE 12.

REKONSTRUKCIJA INSTALACIJA

Dr Dragan Kosti
 Uvod
2

Razvoj novih tehnologija je ubrzan, pa instalacije u zgradama

postaju zastarele bre nego sama zgrada

Znaaj instalacija u zgradama zbog toga raste.

Odravanje instalacija u zgradama ima znaajan uticaj na
ekonominost i vrednost zgrade.

Neispravne instalacije zgrade mogu dovesti do gubitka nosivosti i
rizik od oteenja na svim elementima konstrukcije zgrade.

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Uvod Ciljevi rekonstrukcije
3

1. Odranje nosivosti i sigurnosti konstrukcije, po

mogustvu njeno poboljanje
2. Unapreenje funkcionalnosti po savremenim
principima
3. Produenje ivota preostalih postojeih
instalacija
4. Prilagoavanje instalacija trenutnim potrebama
5. Poveanje efikasnosti postojeih instalacija
6. Dogradnja novih instalacija

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Metode rekonstrukcije instalacija
4

Razuman ekonomski okvir zahteva sistematski

pristup renoviranju zgrade

Precizan pregled i ispitivanje postojeih
postrojenja i instalacija je od sutinskog znaaja i
treba da obuhvati sve glavne elemente.

Samo na taj nain je mogue doneti odluku u
pogledu potrebnih metoda rekonstrukcije
instalacija:
1. popravka,
2. dopuna ili
3. zamena.

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Vek pojedinih komponenti u postojeim
sistemima instalacija
5

Starost zgrade utvruje se na osnovu godine

izgradnje, to predstavlja polaznu taku za
procenu preostalog veka upotrebe postojeih
instalacija.

Najee je najstarija komponenta i najslabija

karika u instalacijama i stoga je ona kritini
element kada se procenjuje preostali ivotni vek
(najee su to prikljuci na vodovod, struju,
telefon... i njihovi dolazni vodovi)

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Vek pojedinih komponenti u
6
postojeim sistemima instalacija

Rekonstrukcija pojedinanih podsistema
instalacija moe biti:
1. Parcijalna (zahtevi i potrebe pojedinih
korisnika, mimo globalne procene svih
instalacija u zgradi)
2. Potpuna (pri potpunoj rekonstrukciji
zgrade, a na osnovu detaljne analize
ekonomski opravdanih mera za
popravkom, dopunom ili zamenom, a na
osnovu uslova JKP )
Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010
 Pregled postojeih instalacija
7

Postojee instalacije se:

1. snimaju (oblik gradnje, materijal, zglobovi,
veze, raskrsnice ...) i
2. ispituju (mehanika vrstoa, pritisak,
hemijski, bakterioloki...)

Zateeni kvalitet instalacija zgrade moe se

izvesti i iz standarda koji su se primenjivali
kada su instalirani ovi sistemi (dogradnje i
modernizacije treba uzeti u obzir).
Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010
 Pregled i ocena postojeih instalacija
8

Treba precizno utvrditi za

svaki podsistem:
1. horizontalni ili vertikalni
distributivni sistem,
2. vidljive ili sakrivene
instalacije,
3. centralna ili ravasta
distributiva linija,
4. ahtove, prostor korienja,
5. mogunosti naknadno
instalirane opreme

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Pregled i ocena postojeih instalacija
9

Procena se mora biti dopuniti

diferenciranom ocenom
stepena istroenosti i/ili
oteenja komponente:
1. zakorelost,
2. zapunjenost,
3. oigledno curenje,
4. mehanika naprezanja,
itd).

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Efikasnost postojeih instalacija
10

Preporuuje se obnova podsistema instalacija zbog:

1. promene potreba korisnika (uveanje) i/ili

2. tehnoloka zastarelost.

Svojstva komponenti i celog sistema moraju se utvrditi

pregledom i ocenom, kako bi procena bila preciznija.

Efikasnost komponenti sistema zavise od:
1. direktne potronje energije (osvetljenje i grejanje)

2. potronje sekundarne energije (sistem ventilacije, uko

utinice...)
3. odvod otpadnih i atmosferskih voda ili vazduha

4. Promena intenziteta mehanike ventilacije

5. Zadovoljenja potreba za hladnom sanitarnom vodom,

toplom tehnikom vodom, eventualno gasovima...

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Sistem upravljanja instalacijama
11

Potrebno je obezbediti:
1. Jednostavno rukovanje,

2. Funkcionalnost tehnikih reenja,

3. Stepen automatizacije

4. Detalje zavrne obrade (slavine, kontrole

temperature i vazduha, ormarie, druge

kontrolne instrumente...)

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Postupak evaluacije
12

Renoviranje je potrebno u celosti ili za pojedine

podsisteme instalacija u skladu sa sledeim
postupkom evaluacije.

Kriterijume evaluacije treba posmatrati kao
listu zahteva koje treba ispuniti

Ako ishod procene bude pozitivan
po svim takama za odgovarajue komponente
podsistema ili instalacija, u dobrom su stanju i ne
treba ih rekonstruisati.

Ozbiljnost i obim svih nedostataka i oteenja
utiu na odluku o nainu i obimu mera
rekonstrukcije.

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Postupak evaluacije
13

GLAVNI ELEMENTI INSTALACIJA U

ZGRADAMA

Specijalne
Vodovod Kanalizacija Grejanje Hlaenje Ventilacija Elektro instalacije

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 GLAVNI ELEMENTI INSTALACIJA
14
(podsistemi)
VODOVOD KANALIZACIJA GREJANJE HLAENJE
Prikljuak Izvor otpadnih voda Skladitenje goriva Toplotne mase
Postrojenja za Cevna mrea za Toplana Hlaenje soba
preiavanjevode kanalizaciju pojedinano
Cevna mrea za Materijali, izolacija Otpadni gasovi Decentr./Centrali-
distribuciju (dimnjaci) zovana postrojenja
Materijali, izolacija Kontrola Topla voda Solarno hlaenje
propustljivosti (zagrevanje i
uvanje)
Korienje kinice Povezivanje sa Distribucija toplote
javnim kolektorom i tople vode
Korienje sive vode Atmosferska Pumpe, specijalni
kanalizacija elementi
Preiavanje Toplotna snaga
otpadnih voda
Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010
Kontrola i regulacija
 GLAVNI ELEMENTI INSTALACIJA
15
(podsistemi)
VENTILACIJA ELEKTRO INSTALACIJE SPECIJALNE IN STALACIJE
Prirodna Povezivanje na javnu ED Sistemi zatite od poara
mreu
Mehanika Distribucija Transpotrni sistemi i
elevatori
Klima komore Instalacione zone Sistemi kablovskih
instalacija
VentilaciJa sistema sa Uzemljenje, nulovanje Sistemi za odlaganje
rekuperaciom toplote otpada - ubrare
Gromobrani

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Uticaj pravne regulative
16

Prilagoavanje najnovijim pravilnicima i tehnikoj

regulativi neophodno je kada se vri rekonstrukcija
sa odobrenjem za izgradnju

I to u skladu sa uslovima koje izdaju javna
komunalna preduzea (Naissus, Gradska tolana, ED,
PTT...)

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Vek trajanja-upotrebe
17

Upotrebni vek komponenti zasniva se na uporeenju

prosenog veka i starosti sistema.

Procena upotrebljivosti podsistema veoma mnogo zavisi od
godine proizvodnje, osobina materijala, projektovanja,
korienja, zglobova i veza, intenzitet korienja, odravanja,
a najmanje od samog proizvoda

Kompletna zamena podsistema mora se primeniti ako
nekoliko pojedinanih komponenti u podsistemu blizu
otkazivanja

Zamena pojedinanih komponenti radi se ako su ostali
elementi podsistema u dobroj kondiciji, to se procenjuje
od sluaja do sluaja

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Amortizacija instalacija
18

1. Vodovod i kanalizacija

Pumpe, hidrofori... 8% godinje

Cevna mrea elina ... 3,5% godinje
2. Elektro-energetske instalacije

Transformatori u TS ... 5% god.

Brojila, uklopni satovi ... 7%

Vodovi ... 2%

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Amortizacija instalacija
19

3. Grejanje i ventilacija

Kotlovi u toplanama . . . 10% god.

Spoljanji cevovodi ... 11% god.

Unutranja cevna mrea 9%

Grejna tela: radijatori liveni Fe 2%

Radijatori Al 3,5%

Radijatori limeni 10%

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Vek trajanja-upotrebe
20

Cevi za haldnu i toplu vodu po DIN standardima

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Poveanje efikasnosti zgrade
21

Razlog za obnovu mogu biti:

1. elja za poboljanje performansi

instalisanog podsistema

2. profitabilnost (razlika izmeu investicionog

ulaganja i utede u eksploataciji u kraem
vremenskom intervalu 5-7godina)

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Upravljanje rekonstrukcijom
22

Odluku o renoviranju mogu pokrenuti korisnici. U veini

sluajeva mogue je takvu adaptaciju realizovati na
jednostavan nain: dodavanjem kontrolnih i regulacionih
ureaja, dodatni prekidai, kalorimetri, novi ventili, sve
do elektronske kontrole unutranju klimu.

Nenastanjene zgrade zahteva potpuno razliite koncept
rekonstrukcije instalacija daleko obimnije i ozbiljnije
radove na ruenju, demontai oteenih elemenata
podsistema, njihovo bezbedno ukljanjanje, popravka ili
izrada novih podsistema.

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Rekonstrukcija vodovoda
23

Sanitarna voda za pie mora biti hemijski i

bakterioloki ispravna (sanitarni propisi).

Postojee cevi od tekih metala (Pb) moraju se
pronai i demontirati, a na umesto njih montirati
nove PE ili - Zn

Postojee instalacije moraju se potpuno
rekonstruisati posle max.50godina

Ugradnja filtera za omekavanje vode ili
spreavavanja korozije metalnih cevi
Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010
 Rekonstrukcija vodovoda-prikljuak
24

Prikljuak na gradsku mreu podrazumeva

odgovarajuu podzemnu ahtu sa vodomerima
(sanitarni, protivpoarni) i ventilima (koji se menjaju po
naim propisima na 3god.)

Za zgrade sa 4 etae i vie, zahteva se Hidropres
postrojenje u posebnoj prostoriji, kao i zasebna
hidrantska mrea

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Rekonstrukcija vodovoda-unutranja
25
mrea

Varijanta 1: Zamena ventila, ako je mogue

Varijanta 2: Zamena i cevi i ventila

Varijanta 3: Naputanje starih instalacija i izvoenje
potpuno novih trasa na najpovolnijem mestu (izbegavati
spoljanje zidove zbog kondenzacije, kao i odvojiti
toplu i hladnu sanitarnu vodu)

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Dogradnja vodovoda
26

Kod nas jo uvek ne postoje

propisi koji reguliu obavezu
izrade podsistema za sivu
vodu i kinicu

Siva voda je preiena
nefekalna voda (iz kuhinje)

Ove vode se koriste za tehnike
potrebe u toaletima za
ispiranje koljki, zalivanje...

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Dogradnja vodovoda
27

Podrazumeva paralelan sistem cevovoda za posebnu

odvojenu namenu: sanitarna voda, siva voda, kinica

Materijali: bakarne cevi, -Zn, PVC-U, PE-HD, PE-LD,
PE-X

Savremeni uslovi stanovanja nameu posebnu cevnu
mreu za sanitarnu toplu vodu, sa centralno instaliranim
bojlerom

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Rekonstrukcija kanalizacije
28

Fekalna, atmosferska, siva

Kontrola propustljivosti postojeih cevovoda (crevo sa mlaznicom ili
specijalnim kolicima)

Ispiranje cevovoda (specijalne mlaznice pod visokim pritiskom)

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Materijali za rekonstrukciju K
29

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Dimnjaci
30

Sanacija postojeih
Izgradnja novih - spolja
Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010
 Grejanje i snabdevanje toplom vodom
31

a. Centralno zagrevanje
b. Decentralizovano zagrtevanje po toeem mestu
c. Decentralizovano zagrevanje po spratovima

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Grejanje na solarnu energiju
32

Integrisani sistem rezervoara tople vode koji se

zagreva solarnom energijom i izvorom toplote za
nezavisno zagrevanje

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Grejanje
33

Jedno cevni sistem (a. Sa mejusobnom vezom, b. Bez

medjusobne veze)

Dvocevni sistem

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Centralno grejanje i zagrevanje vode
34

Centralno zagrevanje sa kalorimetrima i automatskim regulatorom protoka toplote i

regulisanja unutranje temperature
Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010
 Ventilacije
35

a. Klasian sistem prirodne ventilacije

b. Prinudna ventilacija sa ventilatorom
c. Prinudna ventilacija sa ventilatorom i
zagrevanjem spoljanjeg vazduha
pre ubacivanja

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

 Ventilacije
36

Prinudni ventilacioni sistem sa mediumom za zagrevanje spoljanjeg vazduha

(Rekuperator) sa moguim ukljuenjem toplotne pumpe

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010

37

Hvala na panji

Rekonstrukcija instalacija 12/29/2010