Pripreme za vebe (radni materijal): Anka Starev-urin, Drago arkovi

Fakultet tehnikih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA 1

vebe br. 4 (2 asa)

s
DIMENZIONISANJE PRAVOUGAONOG PRESEKA

t.r
Dimenzionisanje pravougaonog preseka podrazumeva dimenzionisanje preseka koji, bez obzira
na geometrijski oblik, imaju "pravougaoni" oblik pritisnute zone betona, slika 1.

o
sp
og
Slika 1. Geometrijski preseci sa pritisnutom zonom betona pravougaonog oblika

isto savijanje (jednostruko armiran presek)

Grede optereene na isto savijanje, slika 2.
.bl
ns
k-

Slika 2. Stanje dilatacija, napona, spoljanjih i unutranjih sila kod istog savijanja

gde su:
d statika visina,
-b

x visina pritisnute zone preseka, poloaj neutralne linije,

koeficijent za nalaenje poloaja neutralne linije,
z krak unutranjih sila,
b koeficijent kraka unutranjih sila,
tbk

Fc sila u pritisnutom betonu, (dobija se integraljenjem naponsko-deformacijskog

dijagrama pritiska betona), Fc v fcd b x , gde je v koeficijent punoe naponskog
dijagrama pritiska betona,
Fs sila u zategnutoj armaturi,
MEd - spoljanji moment,
Ed - koeficijent spoljanjeg optereenja.
1
 Pripreme za vebe (radni materijal): Anka Starev-urin, Drago arkovi
Fakultet tehnikih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

Formule potrebne za dimenzionisanje jednostruko armiranih preseka (isto savijanje):

statika visina

s
M Ed
d
b Ed f cd

t.r
potrebna povrina armature
M M Ed f
As1 Ed ili As1 cd b d
z s1 d s1 s1
gde je:

o
mehaniki koeficijent armiranja zategnute armature.

Algoritmi pri proraunu jednostruko armiranih pravougaonih preseka:

sp
Vrste dimenzionisanja: slobodno i vezano:

slobodno dimenzionisanje:
za slobodan izbor stanja dilatacija c/s1, momenat MEd i za usvojenu jednu dimenziju preseka

og
(obino je to b-irina preseka), nalazi se statika visina preseka d, povrina poprenog preseka
zategnute armature As1 i na kraju visina preseka h.

- c/s1, MEd, karakteristike materijala fcd, s1 (poznate veliine),

- iz tablica za pravougaoni presek se oitavaju vrednosti koeficijenata: Ed, , ,
.bl
M Ed
- nalazi se statika visina d ,
b Ed f cd
- proraunava se povrina zategnute armature
M M Ed f
As1 Ed ili As1 cd b d
z s1 d s1 s1
ns

f
sa proverom minimalne povrine podune armature As ,min 0.26 ctm b d 0.0013 b d
f yk
gde je fctm - srednja vrednost vrstoe betona pri aksijalnom zatezanju, tabela 1.

k-

b 2 cnom u
b 2d I 2
- nalazi se broj rastojanja izmeu ipki m ,
a a
h h
- usvaja se max broj ipki u jednom redu n m 1 ,
- skica poprenog preseka,
-b

n I d I n II d II ...
- nalazi se teite armature (za usvojene jednake profile ipki) d1 ,
n I n II ...
- odreuje se visina preseka h d d1 .
- crta se plan armature poprenog preseka u odgovarajuoj razmeri.
tbk

vezano dimenzionisanje:
za zadate dimenzije preseka b/h i momenat MEd, uz pretpostavku teita zategnute armature d1,
nalazi se koeficijent Ed preko koga se iz tablica za pravougaoni presek oitava stanje dilatacija
u preseku c/s1 i koeficijenti , na osnovu kojih se sraunava potrebna povrina armature As1.

2
 Pripreme za vebe (radni materijal): Anka Starev-urin, Drago arkovi
Fakultet tehnikih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

- b/h, MEd, karakteristike materijala fcd, s1 (poznate veliine),

pretpostavlja se teite zategnute armature d1 0.05 0.1 h ,

s
M Ed
- nalazi se koeficijent Ed na osnovu koga se
b d 2 f cd

t.r
iz tablica za pravougaoni presek oitavaju vrednosti stanja dilatacija u preseku c/s1 i
koeficijenti: , ,
- proraunava se povrina zategnute armature
M M Ed f

o
As1 Ed ili As1 cd b d
z s1 d s1 s1
f
sa proverom minimalne povrine podune armature As ,min 0.26 ctm b d 0.0013 b d

sp
f yk

b 2 cnom u
b 2d I 2
- nalazi se broj rastojanja izmeu ipki m ,
a a
h h

og
- usvaja se max broj ipki u jednom redu n m 1 ,
- skica poprenog preseka,
n I d I n II d II ...
- nalazi se raunsko teite armature (za usvojene jednake profile) d1 i
n I n II ...
uporeuje sa pretpostavljenim teitem d1. Ukoliko se javi razlika treba se vratiti na poetak
.bl
dimenzionisanja (novo pret. d1 je ono raunski dobijeno) i izvriti korekciju prorauna onoliko
puta koliko je potrebno dok se ne izjednae pret. d1 i raunski dobijeno.
- crta se plan armature poprenog preseka u odgovarajuoj razmeri.

Sloeno savijanje (jednostruko armiranje)

ns

Grede optereene na sloeno savijanje, slika 3.

k-
-b

Slika 3. Stanje dilatacija, napona, spoljanjih i unutranjih sila kod sloenog savijanja
tbk

Momenat u odnosu na teite zategnute armature MEs

h
M Es M Ed N Ed d1 ,
2
gde je:
NEd - spoljanja sila pritiska (konvencija +, usvaja se da je pozitivna vrednost sile),
3
 Pripreme za vebe (radni materijal): Anka Starev-urin, Drago arkovi
Fakultet tehnikih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

Statika visina preseka

M Es
d

s
b Es f cd
Potrebna povrina armature As1:

t.r
M Es N Ed f N
As1 cd b d Ed ,
z s1 s1 s1 s1

fctm

o
sa proverom minimalne povrine podune armature As ,min 0.26 b d 0.0013 b d
f yk
PRIMER BR.1

sp
Jednostruko armiran presek, vezano dimenzionisanje, isto savijanje

Zadate vrednosti:
MEd = 1120kNm

og
b/h = 40/90cm
C30/37 fcd=cc fck /c = 0.8530/1.5 = 17MPa = 1.7kN/cm2
B500B s1= fyk/ s = 500/1.15= 434.78MPa = 43.48kN/cm2
cnom = 3.5cm
.bl
Dimenzionisanje

pret. d1 0.05 0.1 h d1pret. 0.1 h 0.1 90 9cm

d h d1 90 9 81cm
ns

M Ed 1120 102 kNcm

Ed 0.2510
b d 2 f cd 40cm 812 cm2 1.7kN/cm2
iz tablica za pravougaoni presek c/s1=3.5/-6.07
= 0.296
k-

= 0.848
Napomena: koeficijenti iz tablice se nalaze linearnom interpolacijom
Potrebna povrina armature
f 17MPa
As1 cd b d 0.296 40cm 81cm 37.50cm 2
-b

s1 434.78MPa
f 2.9MPa
As ,min 0.26 ctm b d 0.26 40cm 81cm 4.89cm2 0.0013 b d 4.21cm2
f yk 500MPa
1120 102 kNcm
tbk

M Ed M Ed
Provera As1 preko obrasca As1 37.50cm2
z s1 d s1 0.848 81cm 43.48 kN
cm2
Usvaja se 825 ( Aastv
1
39.27cm2 )

4
 Pripreme za vebe (radni materijal): Anka Starev-urin, Drago arkovi
Fakultet tehnikih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

max broj rastojanja izmeu profila podune armature m

b 2d I
m

s
,
ah

t.r
gde je d I - poloaj teita prvog reda profila armature,
2.5
d I cnom u 3.5 0.8 5.55cm
2 2

b 2 d I 40 2 5.55

o
m 5.78 n m 1 5 1 6 ipki
ah 2.5 2.5
u jednom redu, max broj

sp
n I d I n II d II ... 6 d I 2 d II
nalaenje teita rasporeene armature d1
n I n II ... 62

d II d I av 2 5.55 2.5 2.5 10.55cm
2
6d 2d 6 5.55 2 10.55

og
I II
d , d 6.8cm d pret. 9.0cm
1 62 1 62 1

2) korekcija vrednosti za d1

pret. d1pret. 6.8cm

.bl
d h d1 83.2cm
M Ed 1120 102 kNcm
Ed 0.2379
b d 2 f cd 40cm 83.22 cm2 1.7kN/cm2
iz tablica za pravougaoni presek c/s1=3.5/-6.71
ns

= 0.278
= 0.857

Potrebna povrina armature

k-

f 17MPa
As1 cd b d 0.278 40cm 83.2cm 36.17cm 2
s1 434.78MPa
f 2.9MPa
As ,min 0.26 ctm b d 0.26 40cm 83.2cm 5.02cm2 0.0013 b d 4.33cm2
f yk 500MPa
-b

Provera As1 preko obrasca

M M Ed 1120 102 kNcm
As1 Ed 36.13cm 2
z s1 d s1 0.857 83.2cm 43.48 kN
tbk

cm 2
Usvaja se 825 ( Asstv1
39.27cm2 )

5
 Pripreme za vebe (radni materijal): Anka Starev-urin, Drago arkovi
Fakultet tehnikih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

6 d I 2 d II
d
1 62

s
6 5.55 2 10.55
d 6.8cm d pret. 6.8cm
1 62 1

t.r
Plan armature poprenog preseka

PRIMER BR.2

Odrediti povrinu preseka zategnute armature Aa1 pravougaonog preseka dimenzija b/h = 40/90cm,

o
ako su marka betona C30/37 i elik B500B, a na presek deluju granini uticaji:
a) MEd = 1120.0kNm, NEd = 215kN (sila pritiska)

sp
b) MEd = 1120.0kNm, NEd = -215kN (sila zatezanja)
b/h = 40/90cm
C30/37 fcd=cc fck /c = 0.8530/1.5 = 17MPa = 1.7kN/cm2
B500B s1= fyk/ s = 500/1.15= 434.78MPa = 43.48kN/cm2
cnom = 3.5cm

Dimenzionisanje
d1 0.05 0.1 h d1pret. 4.5 9cm 7cm
d h d1 90 7 83cm
og
a) MEd = 1120kNm, NEd = 215kN (sloeno savijanje - sila pritiska)
.bl
h
M Es M Ed N Ed d1
2
90
M Es M Ed N Ed d1 1120.0kNm 215kN 7 102 m 1201.70kNm
h
2 2
1201.70 10 kNcm
ns

2
M Es
Es 0.2565
b d f cd 40cm 832 cm2 1.7kN/cm 2
2

iz tablica za pravougaoni presek c/s1=3.5/-5.82

= 0.304
k-

= 0.844
Potrebna povrina armature
f N 17 215kN
As1 cd b d Ed 0.250 40 83
s1 s1 434.78 kN
-b

43.48 2
cm
As1 39.46 4.95 34.51cm 2

M Es N Ed 1201.70 102 215kN

As1 39.46 4.95 34.51cm2
z s1 s1 0.844 83 43.48 43.48
tbk

kN
cm2
f 2.9MPa
As ,min 0.26 ctm b d 0.26 40cm 83cm 5.01cm2
f yk 500MPa
0.0013 b d 4.32cm2
6
 Pripreme za vebe (radni materijal): Anka Starev-urin, Drago arkovi
Fakultet tehnikih nauka, Univerzitet u Novom Sadu

Usvaja se 725 ( Aastv

1
34.36cm2 )

s
m=5, n=5+1=6
n I 5 kom , d I 5.55cm

t.r
n II 2 kom , d II 10.55cm
5 d I 2 d II
d 6.98cm d pret. 7.0cm
1 5 2 1

o
b) MEd = 1120kNm, NEd = -450kN (sloeno savijanje - sila zatezanja)
h

sp
M Es M Ed N Ed d1
2
90
M Es M Ed N Ed d1 1120kNm 450kN 7 102 m 949.00kNm
h
2 2
M Es 949.00 102 kNcm

og
Es 0.2026
b d 2 f cd 40cm 832 cm2 1.7kN/cm 2
iz tablica za pravougaoni presek c/s1=3.5/-8.84
= 0.230
= 0.882
.bl
Potrebna povrina armature
f N 17 (450kN)
As1 cd b d Ed 0.230 40 83 29.86 10.35 40.21cm 2
s1 s1 434.78 43.48 2
kN
cm
M Es N Ed 949.00 10 2
(450kN)
ns

As1 29.82 10.35 40.17cm 2

z s1 s1 0.882 83 43.48 43.48 kN
cm 2
f 2.9MPa
As ,min 0.26 ctm b d 0.26 40cm 83cm 5.01cm2 0.0013 b d 4.32cm2
f yk 500MPa
k-

Usvaja se 925 ( Aastv

1
44.18cm2 )
m=5, n=5+1=6
-b

n I 6 kom , d I 5.55cm
n II 3 kom , d II 10.55cm
6 d I 3 d II
d 7.22cm d pret. 7.0cm
1 63 1
tbk