Professional Documents
Culture Documents
Vài So Sánh Giữa Triết Học Phương Đông Và Triết Học Phương Tây
Vài So Sánh Giữa Triết Học Phương Đông Và Triết Học Phương Tây
ng () Ty (u)
Tinh thn - i ngi - Tnh lng Vt cht - My mc - Mnh m, quyt lit,
cm nhn cc mi quan h Sc ng, quan tm thc th c lp
Thin v tn gio, m thut, ngh
Thin v khoa hc cng ngh
thut
S dng tnh cm, quan tm o S dng tr tu, t tng, quan tm s vt/hin
c -- Con ngi, o hc tng -- V tr, hc thuyt
Dng trc gic, tng th vn loanh
Dng l tr, mt dn tng th, ngy cng
quanh nhng li c, b ngai phong ph, c th
Quan tm phn ngn: nhn sinh Quan tm phn gc: th gii quan, bn th
quan, cch sng, li sng lun, nhn thc lun
nh hng ti: gii thch/l lun v th gii,
nh hng ti: kinh nghim/hon
thc hnh k ngh, t do c nhn, cch mng
thin c nhn, n nh x hi
x hi
MC LC
LI CM N:..1
M U:...
2
NI
DUNG:...............................................................................................................5
Chng 1: Khi qut chung v trit hc phng ng v phng Ty.5
Chng 2: Nhng im khc nhau gia trit hc phng ng v trit hc
phng ng v phng Ty thi c i...9
2.1 Mi quan h gia con ngi v v tr....9
2.2.Mt x hi v mt sinh hc ca con ngi..................11
2.3 T tng nhn thc lun. 12
2.4 Cuc u tranh gia duy tm v duy vt...13
2.5 S u tranh gia bin chng v siu hnh..14
2.6 Cc bc pht rin nhy vt v cht.... 14
2.7 Vic c nhn nhn nh mt khoa hc c lp......15
2.8 Vic s dng h thng thut ng ...16
KT
LUN:.............................................................................................................18
TI LIU THAM KHO:.20
M U
1. L do chn ti:
Trit hc l mt h thng tri thc l lun chung nht ca con ngi v
th gii v bn than con ngi v v tr ca con ngi trong th gii .
Trit hc c mt vai tr ht sc to ln trong x hi.
Trc ht, trit hc t ra v gii quyt nhng vn th gii quan, l ton
b nhng quan im, quan nim ca con ngi v th gii xung qunnh, v
bn than con ngi, v cuc sng v v tr ca con ngi trong th gii .
Bn cnh , trit hc cn c chc nng phng phps lun, l h thng cc
quan dim, cc nguyn tc ch o con ngi, tm ti xy dng, la chn v
vn dng cc phng php trong nhn thc v thc tin.
Sau cng, tri thc khng nhng c vai tr to ln i vi khoa hc m cn i
vi vic rn luyn nng lc t duy ca con ngi.
Nh ng ghen tng ni: Mt dn tc mun ng trn nh cao ca
khoa hc th khng th khng c t duy l lun, v hon thin nng lc t
duy l lun th khng c mt cch no khc hn l nghim cu ton b trit
hc thi trc.
Bc i u tin ca lch s trit hc th gii l trit hc c i. Nhng
hc thuyt trit hc u tin trong lch s xut hin vo th k th XIII VI
trc cng nguyn. phng ng th hin r nt n , Trung Quc.
phng Ty, th hin r nt Hy Lp v La M c i.
Nghin cu v so snh s khc nhau gia trit hc phng ng v
trit hc phng Ty thi c i s cho ta mt ci nhn khi qut v bin
chng v nhngng gp c gi tr i vi tri thc nhn loi trong bui u
hnh thnh thc x hi. ng thi gio ta thu tm tri thc, tr tu ca mi
thi i lch s c kt tinh trong trit hc.
2
Thng qua nhng s khc nhau gia trit hc phng ng v trit hc
phng Ty thi c i s cho ta mt ci nhn ton din, ng n v ngha,
nh hng, nm c si dy lien h gia qu kh v hin ti. Bn cnh ,
gip trnh t tng cao trit hc phng ng, h thp trit hoc phng
Ty thi c i v ngc li.
Xut pht t nhng l do nu trn nn em chn ti: So snh s
khc nhau gia trit hc phng ng v trit hc phng Ty thi c
i lm ti cho bi tiu lun ca mnh.
2. Mc ch nghin cu ca ti:
- Lm r nhng c im ca hai nn trit hc phng ng v
phng Ty thi c i, t thy c nhng nt c sc ring ca mi nn
trit hc, chng b sung cho nhau v u ng gp vo s pht trin ca lch
s nhn loi.
- So snh s khc nhau gia hai nn trit hc, t c ci nhn khi
qut v bin chng v nhng ng gp c gi tr i vi tri thc nhn loi
trong nhng bui u hnh thnh thc x hi, gip chng t tng cao
nn trit hc ny, h thp nn trit hc kia.
3. Nhim v nghin cu:
- Nghin cu, phn tch cc c im ca trit hc phng ng v
trit hc phng Ty thi c i.
- Tm ra v so snh nhng im khc nhau cn bn gia hai nn trit
hc y.
NI DUNG
CHNG I: Khi qut chung v trit hc phng ng v phng Ty.
Thi xa xa, con ngi mun khm ph v th gii v bn thn
mnh. Khi khoa hc cn cha pht trin v tr tu con ngi cn hn ch,
cng c nhn thc th gii ca h lc u l huyn thoi v thn thoi, tc
l gii tch cc hin tng t nhin bng cc yu t thn thoi. Nhng t khi
x hi chim hu n l ra i thay th x hi nguyn thy, s gii thch th
gii bng huyn thoi, thn thoi khng cn p ng nhu cu hiu bit ngy
cng cao ca con ngi. Mt cng c nhn thc mi ca loi ngi xut hin,
l trit hc.
Trit hc ra i vo khong th k VIII VI trc Cng nguyn gn
lin vi s ra i ca cc nn vn minh c i nh Trung Quc, n , Hy
Lp. l kt qu ca s tch bit gia lao ng tr c v lao ng chn tay,
cng vi s pht trin trnh cao (trnh h thng ho, khi qut ho,
tru tng ho) ca t duy nhn loi.
C rt nhiu quan nim khc nhau v trit hc. Trit theo ngha ch
Hn l tr - s hiu bit ca con ngi, l truy tm bn cht ca i tng
trong qu trnh nhn thc th gii. Trit theo ngha ting n l
Darshna, l s suy ngm con ng n chn l, l s hiu bit ni chung
Trit hc theo ting Hy Lp l Philosophya - s ham m hiu bit cng
vi s thng thi. Nh vy, d l Trung Quc, n hay Hy Lp, d
phng ng hay phng Ty, trit hc thi c i u c ngha l s hiu
bit chung, s nhn thc chung ca con ngi v th gii.
Do nghin cu nhng qui lut chung nht ca th gii nn trit hc vi
t cch l mt khoa hc cp ti nhiu vn . Trong nhng vn y, ni
10
11
12
php t duy gicc ng bng trc gic nn lm cho cc khi nim thiu
logic, khoa hc.
Tri li, cc nh trit hc phng Ty c i li khng t mnh vo
gia i tng suy nghim, m tch con ngi ra khi i tng nhn thc
m bo c tnh khch quan. Mc d vn c quan im nh Epiquga
nhng ng tha nhn tc ng ca vt cht vo cc gic quan ca con
ngi. Hu ht cc trit gia Hy Lp a ra quan im v nhn thc lun
ng n, l nhn thc mt qu trnh kinh nghim n nhn thc l tnh. V
th, logic hc c pht trin phng Ty c i.
2.4. Cuc u tranh gia duy tm v duy vt:
trit hc phng ng c i, cc tro l, hc thuyt thng an
xen yu t duy vt v duy tm. Chnh v th m cuc u tranh gia duy vt
v duy tm khng gay gt nh phng Ty.
Trung Quc c i vi trng phi nho gio m i din l Khng
T. Trong quan nim ca ng, bn cnh cc yu t duy tm l cc yu t duy
vt. ng a ra thuyt Thin mnh, v coi vic hiu bit mnh tri l mt
hiu bit tt yu cn c tr thnh mt con ngi hon thin. Song ng li
ph phn sung bi, m tn. Trong pht gio, s an xen gia yu t duy vt v
duy tm cng th hin rt r nt.
Cn Trit hc n c i, cc quan nim t nhin v cc v thn
dn m nht, thay vo l nhng nguyn l tru tng, duy nht, ti cao
c coi l ngun gc ca v tr, l thn sang to ti cao. Tuy nhin trong
thi k ny cng xut hin mt ln song u tranh chng li ch ngha duy
tm.
Khng nh phng ng, trit hc phng Ty c i li c nhng
cuc y tranh gay gt. y, mi nh trit hc, mi trng phi li c mt
13
14
Trit hc phng ng c pht trin nhng ch l s pht trin cc b,
i su vo tng chi tit, tng t tng trn c s ci c, c ci tin v phng
din no . iu th hin ch, nhng nh t tng giai on lch s
sau thng cho mnh l hc tr, l ngi k tc s nghip ca nhng nh sng
lp giai on trc.
Nhng t tnngr mi m h a rach l gii thch su hn hoc nhm
bo v nhng tng ca nhng v tin bi.
V vy giai on sau t thy nhng trng phi trit hc mi xut hin, iu
cho chng ta thy tnh bo th, tr tr, kim tin ca trit hc phng ng
c i.
Ngc li, phng Ty li c nhng trng phi trit hc mi, th
hin s t ph v t tng.
Hy Lp, trit hc i su v bn n vn con ngi, c bit v thuyt
nguyn t ca emocrit to ra bbc nhy vt v cht trong lch s trit
hc c i.
c im ny cn c th hin qua quan im mi ca Hraclit v nhn
thc lun ca Empedoclo.
Chnh nhng iu to ra nhng bc pht trin nhy vt v cht ca
trit hc phng Ty c i.
2.7. Vic c nhn nhn nh mt khoa hc c lp:
Nhng t tng trit hc phng ng c i t khi tn ti di dng
trit hc thun tu m thng c trnh by xen k hoc n du ng sau
nhng vn chnh tr, x hi, o c, tn gio, ngh thut
Ngc li, trit hc phng Ty c i l mt h thng cc t tng
c trnh by trc tip, r rang, trit hc c coi l mt khoa hc c lp.
15
16
17
KT LUN
Qua nghin cu v trnh by nh trn , ta thy rng gia hai nn
trit hc c nhng c im khc xa nhau, mi nn trit hc li c nhng
ny c sc ring, nhng chng li b sung cho nhau v u c nhng
ng gp to ln v lch s pht trin trit hc ca nhn loi.
phng ng, ta tm thy s su sc, v, tinh thn, o c,
tnh nhn o, mu sc i sng. Trong khi , tinh thn khoa hc ca
trit hc phng Ty c i li lm cho trit hc c tnh logic v tr thnh
khoa hc ca cc ngnh khoa hc.
S khc bit ny do nhiu nguyn nhn chi phi song nguyn nhn ch
yu chnh l s khc bit v iu kin t nhin v kinh t - x hi. Bi l trit
hc l mt hnh thi thc x hi va chu s qui nh ca tn ti x hi.
Vic nghin cu trit hc phng ng v trit hc phng Ty c i
c ngha ht sc to ln. Bi l, thng qua hot ng nghin cu trit hc,
chng ta thy c s pht trin lch s t tng trit hc ca nhn loi
thi c i, nm bt c qu trnh hnh thnh v pht trin ca nhng
phng php nhn thc khoa hc. T , cho ta bin php hu hiu nghin
cu, nh gi mt hc thuyt trit hc trong trit hc c i ni ring v trong
lch s trit hc ni chung, ng thi, gp phn hnh thnh v pht trin
phng thc t duy khoa hc.
Vic ch ra s khc nhau gia trit hc phng ng v phng Ty c
i gip ta c cch nh gi tho ng v tr hai nn trit hc ny trong lch
s. Trit hc phng ng c i ra i t rt sm v l ci ni ca trit hc
nhn loi. Trit hc phng Ty c i ra i mun hn nhng c mng
mng v ang ny n hu ht tt c cc loi th gii quan sau ny
18
19
So snh trit hc phng ng v phng Ty
Xu hng chnh ca Upanishad lnhm bin h cho hc thuyt duy tm, tn gio
trong kinh Va v ci gi l tinh thn sng to ti cao sngto v chi phi th
gii ny. tr li cu hi ci g l thc ti cao nht, l cn nguyn ca tt c m
khi nhn thc c n, ngi ta s nhn thc c mi ci cn li v c th gii
thot c linh hn khi s lo u kh no ca i sng trn tc v rng buc ca
th gii ny l tinh thn v tr ti cao Brahman, l thc th duy nht, c trc
nht, tn ti vnh vin, bt dit, l ci t tt c th gii u ny sinh ra v nhp
v vi n sau khi cht. Tm li Brahman l tinh thn v tr, l ng sng to duy
nht, l i ng, i inh, l v tr xung quanh ci tn ti thc s, l khch th.
i vi phng Ty li nhn mnh tch con ngi ra khi v tr, coi con ngi l
ch th, cha t nghin cu chinh phc v tr th gii khch quan. V cng
chnh t th gii khch quan khch nhau nn dn n hng nghin cu tip cn
cng khc nhau:
Ci khc bit na l ngay trong vn con ngi phng ng cng quan nim
khc phng Ty:
phng ng an xen cc trng phi, yu t duy vt, duy tm bin chng, siu
hnh khng r nt. S phn chia ch xt v i th, cn i su vo nhng ni dung
c th thng l c mt duy tm c mt duy vt, s k l duy vt, hu k l nh
nguyn hay duy tm, th hin r th gii quan thiu nht qun, thiu trit ca
trit hc v phn k lch s trong cc x hi phng ng cng khng mch lc
nh phng Ty.