Article Info/Makale Bilgisi

Received/Geli: 29.08.2016 Accepted/Kabul: 08.02.2017

DO: 10.5505/pausbed.2017.72325

OUZ TANSELN DERLED MASALLARIN TRKENN SZVARLII

BALAMINDA NCELENMES

Canan ASLAN
zet
Dil ve edebiyat retimi ortamlarnda ocua grelik ilkesine uygun ve Trkenin szvarl bakmndan
zengin metinlerin kullanlmas ok nemlidir. Bu balamda masallar nemli kaynaklardr ve derlenmi
masallarn Trkenin szvarln yanstma baars bakmndan incelenmesi bir zorunluluktur. Bu
zorunluluk gerei almann amac, Tanselin derleyip yazd masallar Trkenin szvarl balamnda
incelemek ve deerlendirmektir. alma, betimsel nitel aratrma yaklamyla gerekletirilmitir.
Aratrmann veri kayna, Tanselin derleyip yazd alt masal kitabndaki masallarn tamamdr (n=41).
Veriler, nitel aratrma yntemlerinden dokman incelemesi yoluyla toplanm; betimsel olarak
zmlenmitir. Bu almann sonucunda Tanselin derledii masallarda, szvarl elerinden
deyimlere, ataszlerine, ikilemelere ve kalp szlere sk sk yer verdii grlmtr. Tansel ayrca,
anlatmnda betimlemelere ve eitli sz sanatlarna da bavurmu, derleyip yazd masallarla okurun
duyularna ve duygularna seslenmeyi baarmtr.

Anahtar Szckler: Ouz Tansel, ocuk Edebiyat, Masal, Trkenin Szvarl.

EXAMINING TALES COMPILED BY OUZ TANSEL REGARDING TURKISH VOCABULARY

USE
Abstract

When teaching language arts, using texts that are appropriate to childrens cognitive and emotional
levels and rich in terms of using variety of vocabulary is very important. In this context, tales are
important sources and investigating compiled texts whether they reflect the richness of Turkish
vocabulary is a necessity. Through this specified necessity, the purpose of this study is to examine and
evaluate tales compiled for children by Ouz Tansel in terms how they reflect the use of Turkish
vocabulary. The study was carried out by descriptive qualitative research approach. The data source of
this study is all the tales (n=41) in six storybooks written by compiling by Tansel. Data was collected by
"document analysis", which is one of the qualitative research methods; it was analyzed descriptively. It
was seen that Tansel frequently gave a place to idioms, proverbs, handiadyoins and formulaic
expressions. Tansel also applied to descriptions and rhetorics in his expression, he managed to call to
senses and emotions of the reader in tales which he wrote by compiling.

Key Words: Ouz Tansel, Childrens literature, Tale, Vocabulary of Turkish.

Do. Dr., Ankara niversitesi, Eitim Bilimleri Fakltesi ,Trke ve Sosyal Bilimler Eitimi Blm, ANKARA.
e-posta:cananmetinaslan@hotmail.com
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

1.GR
Masal (Ar. "mesel, ng. "tale", Fr. "conte", Alm. "maerchen"), her kltrde yazl
rnlerin ortaya kmasndan nce olumu szl bir trdr. irine (2007b:71) gre
masal, dsel bir yolculuktur. Hem insanln ocukluk dnemi edebiyat hem de
ocuun dsel alglamasna en uygun trdr. Aa ve Ercana (2006:123) gre masallar,
halk edebiyatnn zerinde en ok durulan trlerinden biri olmutur. Grimm
kardelerden gnmze kadar masal almalar, kltrlerin kayna ve tarihi zerine
yrtlen aratrmalarn odanda yer alm, birok halkbilim kuram masal
incelemeleriyle ortaya kmtr. Masallar, d rnleridir; bu nedenle ocuun d
gcn de gelitirir. Usuz bucaksz bir lkede, bilinmeyen bir zamanda yaad kabul
edilen varlklarn uzun yolculuudur. Olaanst varlklarn yaad ilgin olaylarda
mantk, gerekstnn ve akldnn mantdr. ocuun toplumsallama srecinde
nemli rol oynar (Ouzkan, 2000:17; Nas, 2002:214; irin, 2007a:87; Zipes, 2009:31).
D gcnn yaratc ve elenceli rnleri olan masallar, halk edebiyat iinde nemli
bir trdr. ocuun hem d gcnn ve yaratclnn gelimesine hem elenmesine
hem de toplumsallama srecine katkda bulunan masallarn kimi trsel farkllklar
bulunmaktadr.
Masal kiileri, belli bir tarihte ve belli bir yerde yaam olan bir topluluun belli
kiileri deil; bir padiah, bir tccar, bir kocakar gibi yersiz ve adsz kiilerdir (Boratav,
2009:15). Masaln kahramanlar da kendisi gibi anonimdir. Trk masallarnda kullanlan
zel adlar, ait olduklar kiilerin zelliklerini, unvanlarn ya da durumlarn niteler. Szl
kltrn zengin dnyasnda, toplumun bilinaltn asrlarca dntrp aktaran;
kaynaklar, motifleri ve nitelikleri ile uluslarn bir tr aynas olan masallar, szn bys
ve gemi ile gelecek arasnda taht kuran birer kltr kprleridir (Ba, 2012:126). Baz
dilsel zellikleri de masal teki anlat trlerinden ayrr. rnein, hzl, ksa ve youn bir
anlatm vardr; -dili gemi zamanla deil, -mili gemi zaman, imdiki zaman ya da
geni zamanla anlatlr (Boratav, 1982b:75-76). Halk kltrlerinin zengin birer kayna
olan masallarda yaln bir Trke kullanlr. Anlatmda ok az betimleme yer alr; eylem
arlkldr. Eylemlerin fazla olmas, devingenlii salayan temel edir. Bir lkenin
masallarnda, o lke insannn ruhbilimsel, toplumbilimsel, ekonomik ve etik
gstergeleri ile deerleri; ksaca yaam serveni gizlidir (Helimolu Yavuz, 2009:105).
Masallar, her tr betimleme ve benzetme yollarndan yararlanr. Kendine zg sz
kalplar ile kalplam deyileri vardr. Usta anlatclar masaln banda, ortasnda ve
sonlarnda eitli kalp ifadeleri (formelleri) kullanr (Aa ve Ercan, 2006:127).
zetle sylemek gerekirse, masaln trsel zelliklerine bakldnda kiilerinin
olaanst kiiler ve varlklarla adsz, yersiz ve anonim olduklar grlr. Gemii
gelecee balayan masallar, iinden ktklar toplumun aynas konumundadr. O
toplumun kltrn, deerlerini ve yaam deneyimlerini yanstr. Anlatm, ksa ve yaln
tmcelerle yaplandrlmtr. Betimleme az, eylemler fazladr. Eylemlerin fazla oluu,
hzl ve devingen bir anlatm salayan temel edir. Gizemli ve dsel zellikleriyle, ele
ald serven dolu ve olaanst olaylarla, devingen dil yapsyla ocuk dnyasna ve
gerekliine uygun bir tr olan masallar, mitsel zellikler tar. Kltrn zengin
tayclar olan masallarn en nemli zelliklerinden biri de Trkenin szvarl
elerini sklkla ve baarl biimde iinde barndrmalardr.

57
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

2. DLN SZVARLII ELER

Szvarl, bir dili oluturan elerin tmdr. Aksana (2006a:13-14) gre bir dilin
kendi elerinden oluan, kimi zaman yabanc elerin de girdii temel szvarl; bilim,
teknik, sanat ve zanaat alanlarna ait terimlerden; her dilde belli bir durumu, olay,
insanlarn tutum ve davranlarn belirlemek zere birden ok szckle anlatm bulan
deyimlerden; bir ulusun bilgeliini, yaam deneyimlerini yanstan ve kuaktan kuaa
aktarlan ataszlerinden, eitli anlatm kalplarndan, yabanc dillerden gelme
elerden, insanlarn toplumsal yaamda belli bir kltrn rn olarak kullandklar
kalp szlerden (iliki szleri), kalplaarak dilden dile geen kalplam szlerden, dile
byk bir anlatm gc kazandran ikilemelerden ve kalplam birtakm zdeyilerden
oluur.
En nemli szvarl elerinden biri deyimlerdir. Psklloluna (1995:7) gre
deyimler anlatma akclk, ekicilik veren, genelde gerek anlamndan ayr bir anlam
bulunan ve ounlukla birden ok szckl dil eleridir. Kavramlar dile getirmek iin
oluturulmu zgn anlatm kalplardr. Hengirmen (1994:5) deyimleri toplum
tarafndan benimsenen, anlatma gzellik ve canllk katan, kalplam, ksa ve zl
szler olarak tanmlar. zbaya (2002:114) gre deyimlerimizde deer, kural (norm) ve
toplumsal denetleme eleri ok belirgin biimde karmza kar. Toplum, dilin bu
kalplam anlatmlaryla bireyleri nceden uyarmakta, onlarn davran biimlerini
ortak deer, kural ve toplumsal denetleme elerine gre belirlemesini istemektedir.
Emecana (1998:58) gre deyimleri oluturan szckler, toplam anlamlarnn dnda
yeni bir anlam aktarr ve bu yolla bir olay, bir durum ya da bir duygu etkili bir biimde
dile getirilir.
zl bir belirlemeyle deyimler, birden ok szcn bir araya gelerek farkl bir
anlam oluturduu zgn kalplardr. Anlatm akc, gzel, elenceli ve ekici klarlar.
inden kt toplum tarafndan benimsenerek yaam bulmulardr ve yine iinden
ktklar toplumu yanstan ksa ve zl szlerdir. Bir olay, duyguyu ya da durumu etkili
biimde dile getirmek amacyla gnlk yaamda sklkla bavurulan nemli anlatm
kalplardr. Anlatm glendirmek ve pekitirmek amacyla yine sklkla kullanlan
ikilemeler de nemli szvarl elerindendir. Korkmaza (2007:123) gre ikileme,
aralarnda belli bir ses dzeni bulunan, biim ve anlamca birbiriyle ilikili olan; ayn,
yakn ya da kart anlaml iki ya da daha ok szcn bir tek szck gibi anlam
gstermek zere yan yana gelmesi ile oluturulmu szck grubudur. Hatiboluna
(1972:51-52) gre ikilemeler, metnin anlatm gcn artrmak ve ona aydnlk katmak,
anlatmda gzellik ve uyum salamak, anlam pekitirmek ve kavram zenginletirmek
amacyla kullanlr. Aksana (1987:62) gre anlatmda, dilde gl bir eilim olarak yer
bulan ikilemelere sklkla bavurulur.
Dier bir szvarl esi, ataszleridir. Ataszleri, bir dili konuan ulusun maddi
ve manevi kltrn, yaad ortam, yaam koullarn yanstan; her dilde o dili
konuan ulusun yaamda edindii deneyimleri, ahlak, terbiye, ekonomi, hukuk gibi
btn toplumsal konularda uzun gzlem ve deneyimlere dayanan yarglar, o ulusun
bilgeliini ortaya koyan ve kalplaarak halkn ortak kullanmna girmi zl szlerdir
(Aksan, 1996:33; Aksan, 2006a:141; Aksoy, 1988:37; Bilgin, 2006:63; stner, 2002:35).
Ataszleri, tmce biimindeki kalplar iinde, yol gsterici, eitici hazr akllardr. Anlam
ynnden de her zaman bir bilgelik tar ya da bir t verirler (Hatibolu, 1964:468-
470). Ataszleri yok yere sylenmez. Bu nedenle metinlerde deyim ya da ikileme kadar

58
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

sk kullanlamazlar (Ba, 2012:126). Toplumlarn deneyim ve gzlemleri sonucu

ulatklar yarglarn kalplamasyla oluan ataszleri, deyim ve ikilemeler kadar sk
kullanlmasa da yeri geldiinde duruma uygun bir t vermek, insanlara yol gstermek
gibi amalarla kullanlr.
Kullanm bir toplumdaki bireylerce gelenek durumuna gelmi nemli szvarl
elerinden biri de kalp szler ya da teki adyla iliki szleridir. Szvarl iinde nemli
bir yeri olan kalp szlerin toplumsal yaamda kullanm daha snrl olmakla birlikte
iletiimin salkl biimde srdrlmesi adna nemli ve gereklidir. Tokluya (2003:109)
gre selamlamada, vedalamada, teekkr etmede, zr dilemede, basal
dilemede, kutlamalarda kullanlan; fke, aknlk, kuku, gibi kiilerin ruhsal
durumlarn belirtme ya da bildiriimde bulunulan kiileri sakinletirme, uyarma, knama
ya da baz btl inanlar yanstma gibi ok eitli ilevleri stlenen iletiimsel szler de
Trkenin szvarlnda nemli bir yer tutar. Gkdayya (2008:90-98) gre, nceden
belirli bir biime girip o biimiyle bellekte saklanan, sylenecei srada yeniden
retilmeyip olduu gibi anmsanarak, eer gerekiyorsa baz ekleme ve karmalar
yaplarak kullanlan, tek bir szckten, ardk ya da aral szcklerden oluabilen, belirli
durumlarda toplumun benimsedii szleri sunarak iletiimin kurulmasna ya da
devamna yardm eden ve kullanm yerleri ok snrl olan kalplam dil birimleridir.
otukskene (1994:8) gre, iindeki szckleri temel (dz) anlamlarn yitirmeden yeni
bir kavram, durumu, eylemi karlayan sz bekleridir. zdemire (2000:177) gre,
gnlk konumalarda konumay ssleyici, duygularmz yanstc, anlatmmz
glendirici bir ilevi yerine getirirler. Bilgine (2006:75-76) gre, dilimizin bir baka
zenginliini yanstan, kltrmz, olaylar karsndaki tutumumuzu ortaya koyan bu dil
eleri, belli durumlarda sylenmesi gelenek olmu szlerdir. Kalp szleri kullanma
zorunluluu vardr, bu durum dier szvarlklar iin geerli deildir.
Argo da szvarl iinde yer alan ve belli topluluklarn kulland zel bir dildir.
Trke Szlk (2009:117)te, Kullanlan ortak dilden ayr olarak ayn meslek veya
topluluktaki insanlarn kulland zel dil veya sz daarc. Her yerde ve her zaman
kullanlmayan, kullanlmamas gereken ounlukla eitimsiz kiilerin kulland sz veya
deyim. Serserilerin, klhanbeylerinin kulland sz veya deyim olarak tanmlanmtr.
Develliolu (1990:21-29)na gre, zel diller zmresindedir; genel dilin szcklerine baz
zellikler katma yoluyla oluur ve srekli deiir. Bazen yeni szckler bazen de eskiler
biim deitirerek ortaya kar. Bu anlalamayan acayip dilin srekli deimesi argonun
yaayan bir dil olduunu gsterir.
Yaayan bir dil olan argo szckler yaznsal metinlerde de yer alabilmektedir. Bu
durumda, zel diller zmresinde yer alan, ortak dilden ayr, belli gruplardaki insanlarn
kulland argo szcklerin edebiyat yaptlarnda bulunmas, ocuun srekli deiim
gsteren bu zel dili tanmas asndan nemlidir. Masallar da teki halk edebiyat
trleri gibi dilin szvarl elerinin yetkin, zengin ve arpc biimde kullanld halk
edebiyat rnlerindendir.

3.SZVARLII ELERNN VARLII BAKIMINDAN MASALLAR

Boratava (1982a:351-352) gre masallardan halk hikyelerine, fkralara,

trklere, manilere ve her trl manzum halk edebiyat yaptlarna kadar tm halk
edebiyat rnlerinde szcklerin kullanl yerlerini ve anlamlarn en ince ayrntlarna

59
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

kadar kavrar, bylece onlar ada kltr dilimize geirme olana buluruz. Bu rnler,
bize halk dilini en canl biimiyle retir. Mutluaya (1979:16) gre, dinin etkisi ve tekke
eitimiyle girmi birka yz yabanc szck dnda halk edebiyatnn dili gnlk
konuma dilidir. Yabanc szckler de halk aznn deitirerek zmsedii biimlere
dnmtr. Dar blgelerde yaayan halk edebiyat yerel zelliklerini koruduu iin
blgesel, zamanla da ulusal olur. Ulusun dili de o kaynakta aranp bulunur.
irine (2007a:31) gre, gerein baka bir dzlemde anlatm olan masallar
denizlerden gllere, nehirlerden rmaklara doru akan sihirli birer sz rmaklardr.
Szn kanatlan, yldzlardan yldzlara uuu, gkyznde ayla bulumasdr;
yeryzne inii, topraa dn, bitmeyen bir ryann paylalmasdr. Boratava
(2009:17) gre masal dili, her toplumun sevinlerini ve dertlerini dile getirir. Masal,
ocua anadilinin, bir ii elindeki alet gibi nasl kullanldn ilk reten, ona bu dilin
trl becerilerini, kvrakln, zenginliini, inceliini ilk gsteren; kiiyi kendi dilini
konuanlara yaknlatrc duyguyu ilk olarak duyumsatan trdr. Masaln iindeki her
sz esi, yeerdii toplumun izdmnn ve evrene baknn genelleyici szmdr.
Masalcnn biemi, anadilinden derledii szvarlyla biimlenir. Dilin zengin birikimiyle
olumu farkl sz eleri, masalcnn anlatm dnyasnda edindii zgn dizgiyle,
dinleyicinin ve okurun d dnyasn kavrar ve masal, bu engin edinimler sonucu oluan
anlatmyla okuru etkiler (Ba, 2012:126).
zl bir belirlemeyle masallar, Trkenin dil dokusunu oluturan szvarl
elerini (szckler, deyimler, kalp szler, kalplam zdeyiler, ataszleri, ikilemeler,
terimler, yabanc dillerden gelme eler, yansma szckler, eitli sanatsal kullanmlar,
konuma diline zg yanlar) retmede/rneklendirmede; dilin inceliklerini,
zenginliklerini, eitli syleyi gzelliklerini ve tm kullanm olanaklarn duyumsatmada
ok nemli bir trdr. Masal dili yaln, canl ve devingendir; betimlemeler az, eylemler
fazladr. Eylemlerin okluu, masal dilini devingen klan temel etkendir. Kullanlan
szvarl eleri anlatm diline devingenlik katar. Masal dili ayn zamanda toplumun
dnyaya, yaama, olaylara, insana bakn da yanstr. ocuklar bu etkileyici, byleyici
dili dinleyerek/okuyarak anadillerinin temellerini oluturur. Okurlarna Trkenin
zelliklerini, szvarl elerini ve farkl kullanm olanaklarn rneklendirmesi
bakmndan masallar zgn birer kaynaktr.
Alanyazn incelendiinde szvarl almalarnn genellikle ataszleri ve deyimler
ile edebiyat yaptlar zerinde yapld grlmektedir (er, 2016; Mangr, 2009; ztrk,
2013; Sanc Uzun, 2010; Yazc Okuyan, 2006). ocuk edebiyat yaptlarnda da szvarl
almalarnn yaplmaya baland grlmtr. Turhan ve er (2014), Dalarcann
Balina ile Mandalina adl yaptn incelemi, yaptn szvarl eleri asndan zengin
olduu sonucuna ulamlardr. zdemir Mete (2016), Sevim Akn romanlarnda
szvarln oluturan dilsel eleri ve bu elerin kullanm sklklarn belirlemi; yazarn
Trkenin szvarln oluturan eitli elere sk sk yer verdii sonucuna ulamtr.
zbann (2016) Zeynep Cemalinin ocuk edebiyat yaptlarndaki szvarl elerini
belirlemek amacyla yapt almasnn sonucunda, Cemalinin yaptlarnn Trkenin
szvarl ve anlatm olanaklar bakmndan zengin olduu grlmtr. Masallardaki
szvarl elerini belirlemek amacyla gerekletirilmi almalar da bulunmaktadr
(Ba, 2006; Lle Mert, 2009; Saltk, 2016; Sever ve Karagl, 2014). Ba (2006), 1985-
2005 yllar arasnda ocuklar iin hazrlanan yerli roman, yk, masal, destan ve efsane
trndeki ocuk kitaplarnda temel szvarl, deyim, atasz ve ikileme gibi elerin
bulunduunu saptamtr. Lle Mert (2009), Eflatun Cem Gneyin derleyip yazd

60
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

masallar Trkenin szvarl asndan incelemi, bu masallar erevesinde ocuklarn

szck daarcn gelitirmeye ynelik etkinlik nerilerinde bulunmutur. Sever ve
Karagl (2014), Tanselin derledii masallar barndrdklar kalplam dil birimleri
balamnda incelemi; sonuta incelenen masallarn bu szvarl esi bakmndan
zengin olduu sonucuna varmlardr.
Aksana (1975:424)a gre, Kuaktan kuaa aktarlan szvarl, ayn zamanda
dilin toplumla en yakndan ilikili yn olarak bir ulusun kltrnn aynas niteliindedir
ve bu adan en deerli inceleme gerecidir. Bir dilin szvarlnn incelenmesi, o dili
konuan toplumun maddi ve manevi kltr zerinde bize en inandrc tanklar getirir.
O ulusun yaay biimi, inanlar, gelenekleri, toplumda nem verilen kavramlar ve
tarih boyunca ortaya kan eitli deimeler ve o toplumun birok nitelii kendini
szvarlnda gsterir. Toplumlarn bilinalt olarak kabul edilen masallar, anlatld
toplumun gemiini, gemiteki deerlerini, zevklerini; duygu, dn ve yaay
biimlerini, gelenek ve greneklerini, inanlarn, toplumsal retim-tketim ilikilerini,
ekonomik yapsn; ksaca kltrn aktararak ocuun toplumsal deerlerini
renmesine, bylelikle toplumsallamasna ve kendi toplumuna duyarl olmasna da
katkda bulunur. Bu nedenle masallardaki szvarl elerini saptama almalar,
toplumlarn yaam biimlerinin, deerlerinin, dinsel inanlarnn, etkileimde bulunduu
toplumlarn renilmesine de katk salar.
Trkiyede Ignas Kuno, Yusuf Siya Demirciolu, Suat Salih Arsal, Pertev Naili
Boratav, Naki Tezel, Ouz Tansel gibi kimi Trkolog ve halkbilimciler eitli yrelerdeki
masallarmz zerine aratrmalar ve derlemeler yaparak Trk halkbiliminin gelimesine
nemli hizmetlerde bulunmulardr. Konya'nn Bozkr lesine bal Meyre kynde
doan Tansel, ilkokulu kynde, ortaokulu stanbul Davutpaa Ortaokulu'nda, liseyi ise
Pertevniyal'de okumutur. Edebiyat Fakltesinde grd renimin ardndan 1969
ylna kadar retmenlik yapan ve Pertev Naili Boratav'n rencisi olan Tanselin
bugne dein yaymlanan masal kitaplar unlardr: Alt Kardeler (1959), Yedi
Devler (1960), Kzlar (1963), Mavi Gelin (1966) ve All ile Frfr (1976).
Derledii masal kitaplaryla Trk ocuk edebiyatna nemli katklarda bulunan Tansel,
1977 ylnda All ile Frfr adl kitabyla Trk Dil Kurumu ocuk Yazn dl'n
kazanmtr.
Dil ve edebiyat retimi ortamlarnda ocua grelik ilkesine uygun ve Trkenin
szvarl bakmndan zengin metinlerin kullanlmas ok nemlidir. Bu balamda
masallar nemli kaynaklardr ve derlenmi masallarn Trkenin szvarln yanstma
baars bakmndan incelenmesi bir zorunluluktur. Bu zorunluluk gerei almann
amac, Tanselin derleyip yazd masallar Trkenin szvarl balamnda incelemek
ve deerlendirmektir. Bu ama dorultusunda aadaki sorulara yant aranmtr:
1. Tanselin derleyip yazd masallarda Trkenin szvarl elerine yer verilmi
midir?
Tanselin derleyip yazd masallarda ocuklarn yeni renebilecei ngrlen
szcklere yer verilmi midir?
Tanselin derleyip yazd masallarda deyimlere, ikilemelere, ataszlerine, kalp
szlere (iliki szler) yer verilmi midir?
2. Tanselin derleyip yazd masallar Trke szcklerle mi yaplandrlmtr?

61
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

2.YNTEM

2.1.Aratrma Deseni
alma, betimsel nitel aratrma yaklamyla gerekletirilmitir. Nitel aratrma;
gzlem, grme ve dokman analizi gibi nitel veri toplama tekniklerinin kullanld,
alglar ve olaylarn doal ortamda gereki ve btncl bir biimde ortaya konmasna
ynelik nitel bir srecin izlendii aratrma yaklamdr (Yldrm ve imek, 2005:39).
Aratrmada, Tanselin derledii masallar Trkenin szvarln yanstma baars
balamnda incelemek, verileri ayrntl ve btncl olarak zmlemek amacyla bu
yaklam benimsenmitir.
2.2.almann Veri Kayna
Bu aratrmann veri kayna, Tanselin derleyip yazd masal kitaplarndaki
masallarn tamamdr (n=41). ncelenen kitaplarn kimlik bilgileri izelge 1de verilmitir:

Tablo 1: alma Kapsamnda ncelenen Masal Kitaplarnn Kimlik Bilgileri

Sra Yaym Masal
Kitabn Ad Yaynevi Resimleyen
No Yl Says
K1 All ile Frfr, Masallar, 2 Cilt Bir Ankara: Elips Kitap. 2014 25 masal Cemil Eren
Arada.
K2 All ile Frfr, Masallar, Cilt 2. Ankara: Elips Kitap. 2009 13 masal Cemil Eren
K3 Kzlar, Masallar stanbul: YKY 2011 5 masal M. Deliolu
K4 Mavi Gelin, Masallar stanbul: YKY 2011 5 masal M. Deliolu
K5 Alt Kardeler, Masallar stanbul: YKY 2011 4 masal M. Deliolu
K6 Yedi Devler, Masallar stanbul: YKY 2011 5 masal M. Deliolu

All ile Frfr, Masallar, 2 Cilt Bir Arada adl kitapta toplam 25 masal
bulunmaktadr. Bunlarn 13 All ile Frfr, Masallar, Cilt 2 adl masal kitabnn 2.
cildinde yer aldndan bu kitaptaki ilk 12 masal incelenmitir. All ile Frfr, Masallar,
Cilt 2 adl masal kitabndaki 13 masaln tamam incelenmitir. Kzlar adl masal
kitabnda be farkl masal olduundan tamam incelenmitir. Mavi Gelin adl masal
kitabnda be masal bulunmaktadr; ancak kitaba adn veren Mavi Gelin adl masal
All ile Frfr, Masallar, Cilt 2de yer aldndan bu kitapta toplam 4 masal
incelenmitir. Alt Kardeler adl masal kitabnda drt masal bulunmaktadr.
Periolu adl masal yine All ile Frfr, Masallar, Cilt 2de de yer aldndan bu kitapta
toplam 3 masal incelenmitir. Yedi Devler adl masal kitabnda ise 5 masal yer
almakta; bunlardan Hotlu Kz adl masal All ile Frfr, Masallar, Cilt 2de de yer
aldndan bu kitapta da toplam 4 masal incelenmitir. Ksaca, bu aratrmann verileri
Tanselin derleyip yazd 6 masal kitabndaki toplam 41 masaldan toplanm; masallar
ocuklarn szck daarcklarna olas katklar balamnda zmlenmitir.

2.3.Verilerin Toplanmas ve zmlenmesi

Aratrma verilerinin incelenmesinde dokman incelemesinden yararlanlmtr.
Dokman incelemesi, aratrlmas hedeflenen olgu ya da olgulara ilikin bilgi ieren
yazl ara-gerelerin zmlenmesini kapsar (Yldrm ve imek, 2005:187). Belirlenen
kitaplardan dokman incelemesiyle elde edilen veriler, betimsel olarak zmlenmitir.

62
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

Betimsel zmleme (analiz), nitel aratrma srecinde elde edilen verilerin nceden
belirlenmi kategorilere gre zetlenmesi yoluyla gerekletirilir. Betimsel
zmlemenin temel amac, var olan durumu dorudan aktarmak ve tanmlamak, elde
edilen ham verileri dzenlenmi ve yorumlanm biimde okuyucuya sunmaktr (Yldrm
ve imek, 2005:224; Altunk vd., 2010:322). Bu aratrmada kullanlan betimsel
zmleme srecinin aamalar ve bu aamalarda yaplan ilemler u ekilde
zetlenebilir:
zmlemenin ilk aamasnda, verilerin doru dzenlenmesi ve veri kaybnn
olmamas iin aratrmann kavramsal erevesinden yola klarak veri zmlemesi
iin bir ereve oluturulmu; bu ereveye gre verilerin hangi alt kategoriler altnda
dzenlenecei ve sunulaca belirlenmitir. Ana kategorinin szvarl olarak
belirlendii bu almada veriler, aada belirlenen alt kategoriler altnda dzenlenip
sunulmutur:
ocuklarn Yeni renebilecei ngrlen Szckler
Deyimler
kilemeler
Ataszleri
Kalp Szler (liki Szleri)
Trke Szckler
kinci aamada, inceleme kapsamna alnan kitaplar belirlenen ereveye uygun
biimde okunmu, alt kategorilere ilikin veri ieren szck ve tmceler iaretlenerek
sayfa numaralaryla birlikte bir word sayfasna yazlmtr. Ardndan, kitaplardan alnan
szvarl elerinin belirlenen alt kategorilere uygun olup olmad kontrol edilmitir.
Son aamada ise tanmlanan bulgular aklanm, ilikilendirilmi, anlamlandrlm ve
yorumlanmtr (Altunk vd., 2010:322; Yldrm ve imek, 2005:224).
2.4.Gvenirlik
Betimsel zmlemeye esas olan kodlamalarn gvenirliini hesaplamak iin
ncelikle masal kitaplar arasndan rastgele seilen Kzlar adl kitaptaki ilk iki masal,
Trke retimi alannda alan bir baka uzmanla uzlamaya varlncaya dein birlikte
zmlenmitir. Ardndan ayn alan uzmanyla aratrmac Mavi Gelin adl kitaptaki
masallar bamsz olarak zmlemitir. zmleme sonular Miles ve Hubermann
(1994) ortaya koyduu formle uygun biimde karlatrlm ve iki aratrmac
arasndaki gvenirlik katsays %98 olarak hesaplanmtr. Bu tr aratrmalarda
kodlayclar arasnda en az %70 dzeyinde bir gvenirlik yzdesine ulalmas
gerekmektedir (Yldrm ve imek, 2005). Aratrmada bu orann ok stne kld
iin verilerin gvenilir biimde zmlendii sonucuna ulalmtr.
3.BULGULAR
3.1. Tanselin Derleyip Yazd Masallarda Trkenin Szvarl elerine likin
Bulgular
Tanselin derleyip yazd masallarn Trkenin szvarln yanstma baars
balamnda incelenmesinin amaland bu almada elde edilen bulgular aada
sunulmutur.
All ile Frfr, Masallar, 2 Cilt Bir Arada (K1) Adl Kitaptaki Masallarda
Trkenin Szvarl elerine likin Bulgular

63
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

All ile Frfr adl kitaptaki masallarda ocuklarn yeni renebilecei

ngrlen szckler aada sunulmutur.
ocuklarn Yeni renebilecei ngrlen Szckler
ocuklar, bu kitaptaki masallar yoluyla farkl azlar ve halk dilinde kullanlan
szckler de dhil olmak zere kendileri iin yeni saylabilecek birok szckle
karlaabilirler. Bunlardan bazlar unlardr: korkalamak (s.19), kollamak (s.19), kuluk
(s.20), tandr (s.20), seirtmek (s.20), zembil (s.21), tebelle olmak (s.22), sara (s.24),
eyerci (s.24), tertiplenmek (s.24), terek (s.24), tamu (s.25), buncack (s.25), zeyrek
(s.33), karak (s.33), kak alm (s.36), yumuu (s.36), savmak (s.36), cariye (s.36),
doru (s.38), snepe (s.39), dve (s.39), halta (s.39), yaz (s.40), szme (s.40), tmek
(s.48), sacaya (s.48), savumak (s.50), alml (s.51), snepe (s.57), kyadalamak (s.59),
erekli krmak (s.59), kvanmak (s.62), sokranmak (s.62), yakarmak (s.63), kmlenmek
(s.63), rlanmak (s.69), bezirgn (s.70), meneve (s.71), uncaz (s.71), tekin (s.72),
yalbrdamak (s.72), caydrmak (s.72), imir (s.73),gneyik (s.73), dinelmek (s.74),
relenmek (s.74), olpan (s.74), uru (s.75), bilece (s.75), ren (s.76), farda (kilim,
s.76), katran (s.77), kantarmasz (s.77), gzalan (s.77), yonma (s.77), ul (s.77), susak
(s.78), oba (s.78), k gelebi (s.78), yar (s.79), ufarak (s.79), salk (s.80), yadel (s.80), ulak
(s.80), bilisiz (s.80), clga (s.80), ard (s.81), gkecik (s.81), kolan (s.82), evermek
(s.89), dnyalk (s.91), salk (s.92), rak (s.92), teberi (s.92), seyis (s.94), zengi (s.94),
kheylan (s.94), gveylik (s.94), giyince yeri (s.94), partal (s.94), klhan (s.94),
eteklemek (s.94), kantarma (s.94), donatmak (s.97), yitmek (s.103), ebemkua (s.103),
bir tanecik anlamna gelen bitecik (s.103), gksnce (K1 s.103), ra (s.106), teberi
(s.106), erin (s.107), rk (s.113), akmak (s.113), gme (s.114), yolluk (s.116),
daarck (s.116), uvaldz (s.116), sar (s.116), karg (s.116), kbal (s.118), yumuunu
grmek (s.119), avadanlk (s.119), em (s.120), tevire dnmek (s.121), tebdil (s.127), ark
(s.129), zemheri (s.131), bac (s.131), kaba kuluk (s.135), yakut (s.136), cevahir (s.136),
ibrik (s.139), aykmak (s.139), koy (s.145), tor (s.145), ilenmek (s.148), yontu (s.150),
tuluk (s.152), r (s.157), caymak (s.160), gerdek (s.160), yz grml (s.160), azk
dam (s.170), karmak (s.170), ba bunlu olmak (s.172), prsmek (s.172).
Deyimler
ocuklar, bu masallarda kendileri iin yeni saylabilecek birok szcn yan sra
birok deyimle de bulumaktadr: gnl vermek (s.19), kimi kimsesi olmamak (s.19),
kendini ie vermek (s.22), muratlarna yetmemek (s.22), sevincinden deli olmak (s.24),
kplere binmek (s.25), parmaklar aznda kalmak (s.25), dilini zdrmek (s.26), derdini
amak (s.28), bir dedii iki olmamak (s.33), iine kurt dmek (s.34), kurun atsan
yetimez (s.35), gzleri yuvalarndan frlamak (s.35), soluk solua kalmak (s.35), terlere
batmak (s.35), iki dirhem bir ekirdek (s.36), bir eyi iple ekmek (s.38), kulak asmamak
(s.40), bann etini yemek (s.47), drlanp durmak (s.47), dirlik vermemek (s.47), sz
geirememek (s.48), ballandra ballandra anlatmak (s.50), usundan zoru olmak (s.48),
birinin bir eyinden karn doymak (s.48), hazra konmak (s.58), gz gezdirmek (s.59), eli
aya tutumak (s.59), oral olmamak (s.60), parma aznda kalmak (s.62), cin ifrit
kesilmek (s.62), yarasna tuz biber ekmek (s.70), gz kulak kesilmek (s.78), dereden
tepeden konumak (s.90), usunu oynatmak (s.91), stnden bir ey (yoksulluk) akmak
(s.92), iin stesinden gelmek (s.94), can gibi sevmek (s.94), drt dnmek (s.103), dil
dkmek (s.104), usunu elmek (s.104), gnln yapmak (s.104), bir eyden su kesilmek
(s.104), bir iin stesinden gelmek (s.106), gvenini kazanmak (s.106), gzda vermek

64
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

(s.106), kula kirite beklemek (s.107), dalar talarca sevinmek (s.107), dillere destan
(s.113), dizlerinin ba zlmek (s.114), bann etini yemek (s.115), birinin yakasndan
dmek (s.115), bam gzm stne (s.116), yola vurmak (s.116), kara kara dnmek
(s.116), doludizgin gelmek (s.116), can burnundan kmak (s.116), anasndan (yeni)
domua dnmek (s.118), gzn drt amak (s.120), dn tutmak (s.121), derdini
amak (s.130), ayak diremek (s.131), yediden yetmie (s.135), ta kesilmek (s.136),
yreine su serpilmek (s.138), ayn beyin olmak (s.138), koumlar komak (s.139), dil
dkmek (s.146), yalanc kmak (s.146), canna tak etmek (s.146), kavil karar etmek
(s.147), bana bir i gelmek (s.147), dilini zmek (s.148), dile gelmek (s.148),
gzlerinden uykuyu silmek (s.150), kan kaynamak (s.150), yrei oynamak (s.150),
sevinten umak (s.151), kendini bir eye vermek (s.157), dilek kaplarnn ak olmas
(s.157), kulana sz girmemek (s.160), ii kan alamak (s.160), gzlerine inanamamak
(s.161), gnl olmamak (s.170), yalvar yakar olmak (s.170), banda bir dert olmak
(s.172), iine bir kz dmek (s.172), cin ifrit kesilmek (s.174), yola dzlmek (s.174),
zlgt basmak (s.174).
kilemeler
Dilin szvarl elerinden olan ikilemeler de masallarda sklkla kullanlmtr:
yan yresi (s.24), sabah sabah (s.25), dne dne (s.26), zar zor (s.34), eski psk
(s.35), fellik fellik (s.57), tin tin (s.58), szle szle (s.69), zle zle (s.69), kpr kpr
(s.73), pr pr (s.73), kat kat (s.75), dal dal (s.75), dne kvrla (s.79), kondurup
grmek (s.79), salkm saak (s.81), kona ge (s.82), birer ikier (s.83), dne dolaa
(s.94-95), ls tarts (s.95), yorulup rlmak (s.103), birim birim (s.104), alaya alaya
(s.104), dnp amak (s104), dne dne (s.107), srte srte (s.115), sevine
sevine (s.115), alaya alaya (s.116), kvrm kvrm (s.145), irili ufakl (s.145), l l
(s.145), usul usul (s.145), alk salk (s.147), donuk donuk (s.147), zene bezene (s.160),
klandra klandra (s.172), gide gide (s.174), il il (s.175).
Ataszleri ve Kalp Szler (liki Szleri)
ocuklar, dilinin dier szvarl elerinden olan ataszlerini (Usuna gelen
bana gelir., s.51; Bu kna teki knalara benzemez., s.136; Kyl kyne, evli
evine., s.152) ve kalp szleri (mutular olsun, s.94; yolun ak olsun, s.132; ilerin kolay
olsun, s.135; gle gle git, s.135; yolun ak uurun gr olsun, s.137; esenlikle kal, s.146)
renebilirler.

All ile Frfr, Cilt 2 (K2) Adl Kitaptaki Masallarda Trkenin Szvarl
elerine likin Bulgular
All ile Frfr adl kitabn ikinci cildindeki masallarda ocuklarn yeni
renebilecei ngrlen szckler aada sunulmutur:
ocuklarn Yeni renebilecei ngrlen Szckler
ocuklarn bu kitaptaki masallar yoluyla birok szc renebilecei
dnlmektedir. Bunlardan bazlar u ekilde sralanabilir: natr (s.13), uru (s.13),
kurna (s.13), klhanc (s.13), taz (s.13, halta (s.13), petamal (s.13), han (s.13), su
dkmek (s.19), ayakyolu (s. 19), dam (s.19), folluk (s. 20), temelli (s.21), erken anlamna
gelen er (K2, s.21), in (s.21), alba (s.21), urgan (s.22), tomruk (s.22), kurum (s.24),
teke (s.24, tulum (s.24), evermek (s.29), a (s.29), bizcileyin (s.29), metelce (s.29), azk

65
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

(s.30), sarmamak (s.30), koyak (s.30), ekin gitmek (s.30), konuklatmak (s.30),
arlamak (s.30), kndam (s.30), terek (s.31), terki (s.31), sur (s.32), alg anak (s.34),
sratliye kaldrmak (s.34), ekin gitmek (s.34), kile (s.35), alm (s.36), biriyle elenmek
(s.37), tmar (s.37), ileze (s.37), karkl (s.38), ur (s.45), kolonlamak (s.45), talanlamak
(s.45), vatoz bal (s. 45), oklava (s.45), kizir (s.45), ap (s.45), kerevet (s.45), arpalk
(s.45), varvaral (s.45), meneve (s.46), erikil (s.46), pelit (s.46), uru (s.46), katk (s.46),
avrat (s.46), birine varmak (s.46), fak (s.46), kfe (s.47), kan (s.47), boyunduruk daya
(s.47), zek aac (s.47), dahlamak (s.47), alamak (s.47), tulum (s.47), post (s.47),
haklamak (s.47), hamam erenleri (s.53), immek (s.53), kundaklamak (s.53), gbek ta
(s.53), yumak ykamak (s.54), ur (s.55), gelinlik kz (s.55), dnrlk (s.55), boha (s.55),
testi (s.55), bezek (s.56), telek (s.56), madmak (s.57), yalak (s.57), oban oluu (s.57),
ehla (s.57), aman (s.58), tellal (s.58), yele (s.59), naln (s.59), km (s.59), metel
(s.60), metel dkmek (s.60), sayrlanmak (s.67), kalayclk (s.68), rak (s.68), nen (s.68),
kuma tecimeni (s. 68), avara (s.68) kasnaka (s.68), tmek (s.68), aya kak (s.69),
uru (s.69), brklenmek (s.69), uruba (s.69), oynaka (s.70), bastrlmak (s.70),
cendere (s.70), lmsek (s.70), sayr (s.71), sayrlk (s.71), gbek ta (s.72), yemlik
(s.74), seirtmek (s.74), svmak (s.75), denk (s.75) (devenin sa dengine), avlu (s.75),
damszlk (s.75), kirman (s.76), gvey (s.77), urun (s.83), talanlanmak (s.83), orfoz
(s.84), rzger (s.84), yalbrdatmak (s.84), balkmak (s.86), san (s.86), keileme (s.87),
ynet (s.87), kndaml (s.87), yorak (s.87), kantarma (s.89), sar (s.89), Orfos bal
(s.89), eleklenmek (s.90), tor (s.90), orak (s.97), yelce (s.97), altnca sar (s.98), tav
(s.98), sokurdanmak (s.98), relenmek (s.98), yn (s.98), kekek (s.100), nen (s.100),
seirtmek (s.100), ibik (s.101), bilece (s.101), dkm (s.102), sak (s.104), belleme (s.104),
ya (s.105), zembil (s.106), bkc (s.107), yardak (s.107), bir tecik (108), sencileyin
(s.108), tutsu (s.115), sarraflk (s.115), nalbant (s.116), koyak (s.116), gknar (s.116),
oul bal (s.116), bakra (s.116), esilmek (s.116), tecimenlik (s.117), cevahir (s.119),
br (s.120), tellal (s.120), ban (s.120), kei (s.120), yunak (s.120), balkmak (s.120),
tutara (s.121), daraac (s.122), antl (s.122), veyik (s.123), telek (s.123), kocaln
eii (s.129), le (s.130), terki (s.130), ktk (s.130), papak (s.131), bilisizlik (s.132), lov
(s.134), yein (s.135), toylamak (136), dar (s.137), bile (s.145), al (tilkinin allar, s.145),
aln at (s.148), grz (s.155, grzn), cevahir (s.155), yavuklu (s.156), urgan (s.156),
bucak (s.156), yumu (s.157), cck (s.161), kocamak (s.162), gayr (s.162), bar (s.165,
aznn bar), soyunup planmak (s.169), bellikli (s.169), akrak (s.171), hayat (s.171,
burada yaam alan salon anlamnda), aulu (s.172), konuklamak (s.173), denk (s.174),
kelemek (s.175), tola (s.176), svamak (s.176), bilece (s.177), dellenmek (s.177),
dibek (s.178), kalaylatmak (s.178), terek (s.178), eni (s.178), ekmez (s.180), ka
kararmas (s.181), hamam yumuusu (s.181), evermek (s.187), ardoru (s.188), emcik
(s.189), bakman (s.189), koz (s.190), krk eirmek (s.190), krk ba (s.192), naln
(s.192), uvaldz (s.193), anar (s.196).
Deyimler
ocuklarn bu kitaptaki masallar yoluyla renebilecei deyimler unlardr:
umarsz kalmak (s.20), oral olmamak (s. 20), gzleri fal ta gibi almak (s.21), baa
kmak (s.23), gzlerine inanamamak (s.24), dkp dnmek (s.29), tilki uykusuna
yatmak (s.30), in cin yok (s.30), kk dilini yutacak olmak (s.30), kan tere batmak
(s.31), iyi saatte olsunlar (s.35), yz vermemek (s.37), herkese ba olmak (s.38), birinin
iini bitirmek (s.38), dili varmamak (s.46), yakasn kurtaramamak (s.46), apkasn yere

66
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

almak (s.46), ban kayamamak (s.46), diz boyu (s.47), gzlerine inanamamak (s.47),
yola dzlmek (s.47), tabanlar yalamak (s.47), az ak kalmak (s.47), vakti saati
gelmek (s.53), gzle ka aras (s.54), gzden kaybolmak (s.54), beie belemek (s.55),
yrei yanmak (s.55), yrekten glmek (s.55), iine ate dmek (s.56), ii kavrulmak
(s.56), takp taktrmak (s.56), rasn yitirmek (s.57), in misin cin misin? (s.57), yoluna
hallar demek (s.59), gem almak (s.59), yular tutmak (s.59), yemez imez olmak (s.
60), evtik almak (s.61), aclar kllenmek (s.68), yol vermek (s.68), baa kamamak
(s.69), amur atmak (s.69), bir eyi birinin yanna koymamak (s.69), dili zlmek (s.70),
t kartmamak (s.71), ele geirmek (s.72), lmlerden lm beenmek (s.72), kol
gezmek (s.83), rene dnmek (s.84), gzden ramak (s.85), kulak kesilmek (s.87), sus
pus olmak (s.88), karln demek (s.88), gzlerine inanamamak (s.89), ballandra
ballandra anlatmak (s.89), darla dmek (s.97), ii iini yemek (s.99), helva bulamak
(s.99), gzlerini duman brmek (s.100), gnden atlamak (s.102), nel almak (s.104),
tavlaya gitmek (s.104), dil dkmek (s.105), dkp dnmek (s.105), dengine getirmek
(s.106), fkesini bilemek (s.106), korkudan benizleri sararmak (s.108), dizlerinin ba
zlmek (s.108), kk dillerini yutmak (s.108), yreine bir krek kz dmek (s.117),
beti benzi umak (s.119), hesabna bakmak (s.120), sevinten kanatlar taknmak (s.120),
karn alktan dmbek almak (s.146), usunla bin yaa,( s.146), tabanlar yalamak
(s.148), pabucun ucuz olmamas (s.148), can tamuya gp gitmek (s.155), iini
bitirmek (s.155), gzn drt amak (s.156), kk dillerini yutayazmak (s.157), kplere
binmek (s.157), dert denizine gmlmek (s.157), birinin belini krmak (s.162), dama
atmak (s.170), anayp dnmek (s.170), usu bandan gitmek (s.170), iki yakas bir araya
gelmemek (s.170), duman tepesinden kmak (s.171), ocana su balamak (s.172),
kap dar etmek (s.172), kara kara dnmek (s.172), yrei serinlemek (s.172), dnr
dmek (s.173), ocana incir dikmek (s.175), denizlerde gemileri batmasna (s.175-
176), gzden kaybolmak (s.189), deli divane olmak (s.194), dl dkmek (s.195), apa
sallamak (s.195).
kilemeler
Kitapta farkl yollarla olumu ikilemelerden bazlar unlardr: sarp sarmalamak
(s.22), vklata vklata (s.24), ks ks (s.24), ka ka (s.54), top top (s.55), yalbrt
yalbrt (s.59), sp sapanlamak (s.72), par par (s.85), sarp sarmalamak (s.98), dere
tepe (s.98), ldr ldr (s.99), bre bre (s.108), kese kese (s.122), ktr ktr
(s.132), outura outura (ovutura ovutura olmal, s.132), yata yuvarlana (s.135),
istemeye istemeye (s.155), grl grl (s.159), ua ua (s.164), ngr mngr (s.170),
dne aa (s.173), yrte yrte (s.174), imi timi (s.174), sylene sylene (s.177).

Ataszleri ve Kalp Szler (liki Szleri)

Bu kitaptaki masallarda yer alan ataszleri unlardr: Baa gelen bata kalmaz.
(s.55), lenle lnmez. (s.55 ve 115), ok gezen ok bilir. (s.60), Krk gn taban eti,
bir gn av eti. (s.69), Birlikten g doar. (s.145), Szle karn doymaz. (s.145),
Kiiolu i st emmitir. (s.156). Tansel, derledii masallarda kalp szleri de
(urunuz gr olsun, s.29; eline salk, s.47; gemi olsun, gle gle byt, s.54) alklar
(imdii sular altn olsun.; s.53; Gldke dudaklarndan gller alp salsn., s.54;
Bast yerlerde ayr imen bitsin., s.54; Ey padiahm, yaamnz salkl olsun.
Kznz, halknz mutluluk, esenlik iinde yaasn) ve karglar da (Oca snesice,

67
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

s.24), Bu bebein yatt yer diken olsun., s.54; Bast yerler amur olsun., s.54;
Alnnn ortasnda bir hot bitsin., s.54; Gzlerin kr olsun. Bana ettiini bulasn.,
s.180) baarl bir biimde kullanmtr.
Kzlar (K3) Adl Kitaptaki Masallarda Trkenin Szvarl elerine likin
Bulgular
Kzlar adl kitapta yer alan masallarda ocuklarn yeni renebilecei
ngrlen szckler aada sunulmutur:
ocuklarn Yeni renebilecei ngrlen Szckler
ocuklarn Kzlar adl kitaptaki masallar yoluyla u szckleri renebilecei
ngrlmektedir: youmu, oumu (s.11), cevahir (s.13), denklemek (s.13), bk
(s.13), sarraf (s.15), katran (s.15), zift (s.15), kuluk (s.16), kocalk (s.23), tkezlemek
(s.23), kervan (s.24), kervancba (s.30), gnenmek (s.36), hedemelik (s.36), kocalk
(s.39), bakc (falc, s.39), sur (s.40), bedel (merdiven, s.40), tola (s.40), aklabanlk
(s.40), bunlu (skkn, s.41), tevir (s.41), gbal (s.42), tabla (s.44), teyi (para, s.50),
mutuluk (s.52), it (anahtar, s.59), ikillenmek (s.62), kad (s.66), emmi (s.68), ift
(s.68), payton (s.70), rgen (s.70), ulak (s.71), gergef ilemek (s.73), evre (barts,
s.73), drmek (s.73), katar (s.76), havut (semer, s.76), gm (s.76), he (kfe, s.76),
hasr (s.82), ul (s.82), kerpi (s.82), belemek (s.82), urba (s.83), batman (s.84), atlas
(s.84).
Deyimler
Bu masallarda ocuklarn buluaca deyimlerden bazlar unlardr: gzleri
parlamak (s.15), iin iyzn bilmek (s.15), yarndan tezi yok (s.16), dil dkmek (s.17),
usunu almak (s.17), gzda vermek (s.18), dere tepe dz gitmek (s.19), gz gz
grmemek (s.19), gzlerine inanamamak (s.19), gne arpma dnmek (s.21), kurun
atsan yetimez (s.27), afan atmas (s.31), paalar tutumak (s.31), kara kara
dnmek (s.31), dleri kopmak (s.32), skn etmek (s.47), dili damana sarmak (s.50),
azn bak amamak (s.50), dere tepe dz gitmek (s.50), yola getirememek (s.59),
yreine ate dmek (s.59), ayak diremek (s.60), yola dzlmek (s.61), elleri brnde
kalmak (s.62), gzle ka arasnda (s.63), diller dkmek (s.67), derdine derman
bulamamak (s.68), gz nuru dkmek (s.73), dillere destan olmak (s.74), goncaya durmak
(s.76), gzlerine uyku girmemek (s.79).
kilemeler
Kitapta yer alan ikilemelerden bazlar unlardr: torba torba (s.17), dve dve
(s.18), gide gide (s.19), yabans yabans (s.19), sallaya sallaya (s.21), dere tepe (s.23),
ekim dikim (s.23), sora sora (s.26), akn akn (s.26), gide gide (s.27), dne dolaa
(s.27), gelip geen (s.27), gdr mdr (s.28), oluk ocuk (s.32), byle byle (s.32),
dne dne (s.36), azar azar (s.37), sklm pklm (s.37), ky ky (s.44), dnp
aarken (s.44), yava yava (s.49), gz gze (s.53), fkeli fkeli (s.56), bula bula (s.60),
yk yk (s.61), ala oynaya (s.61), anlata anlata (s.62), ks ks (s.66), sora izleyi (s.68),
vara vara (s.76), yele yele (s.81), gle oynaya (s.81), demet demet (s.84), bir bir (s.84).
Ataszleri ve Kalp Szler (liki Szleri)
Bu kitapta, ok yaayan, ok gezen bilir. (s.32), Kz evi naz evi. (s.60), lenle
lnmez. (s.63), Yolcu yolunda gerek (s.67) ataszleri ile kal salkla, (s.67), kolay

68
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

gelsin (s.68), gemi olsun (s.69), yolun ak olsun (s.80), gle gle (s.80), yazklar olsun
(s.84) kalp szleri bulunmaktadr.
Mavi Gelin (K4) Adl Kitaptaki Masallarda Trkenin Szvarl elerine
likin Bulgular
Mavi Gelin adl kitapta yer alan masallarda ocuklarn yeni renebilecei
ngrlen szckler aada sunulmutur:
ocuklarn Yeni renebilecei ngrlen Szckler
Mavi Gelin adl masal kitabnda ocuklarn u szckleri renebilecei
ngrlmektedir: orak (s.11), bakra (s.11), elcek (el, s.11), testi (s.11), baak (s.11), sac
(s.11), ak oynamak (s.13), urun (yer, s.13), nen (ey, s.13), nian (s.15), akran (s.16),
mertek (orta kalnlkta aa, s.19), ba kzl bir eksi (yar yanm odun, s.19), denk
(yk, s.23), zeyreklik (zekilik, s.25), eritlenmek (s.26), payton (fayton, s.26), gveyi
(damat, s.28), kknar (s.30), gayri (s.33), kurna (s.38), irin (s.38), avar (sebze, s.41),
lmsek (lmek zere olan, s.46), tavla (s.46), em (ila, s.49), kerevet (s.50), suca (su
gibi, s.51), srtma (sr oban, s.55), halvet (scak oda, s.58), grpedek (anszn, s.58),
sini (byk tepsi, s.59), gtmek (s.60), einmek (s.86), don (ty rengi, s.86), aykmak
(aylmak, s.89), glbzlanmak (yaltaklanmak, s.90), serpme (s.91), yderek (koarak,
s.92), kavlamak (derisini karmak, s.93).
Deyimler
ocuklarn bu kitaptaki masallar yoluyla buluaca deyimler unlardr: bana bir
i amak (s.14), dereden tepeden konumak (s.14), ii yanmak (s.14), okuyup adam
olmak (s.14), yiitlik bende kalsn (s.14), yreine ate dmek (s.17), yola dzlmek,
(s.23), dil dkmek (s.25), krk dereden su getirmek (s.25), parma aznda kalmak
(s.32), gzden kaybolmak (s.43), ayak diremek (s.44), yedisinden yetmiine (s.52),
dncelere dalmak (s.52), gzlerine uyku girmemek (s.52), szm szm szlmek
(s.53), kara kara dnmek (s.53), bana kaynar su dklmek (s.60), iine ate dmek
(s.60), el pene divan durmak (s.81), gzle ka aras (s.84), yerle bir olmak (s.86),
gzden kaybolmak (s.89).
kilemeler
Kitapta yer alan ikilemeler u ekilde sralanabilir: ky ky (s.13), ev ev (s.13), gide
gide (s.15), koa koa (s.16), geze geze (s.18), kent kent (s.19), avu avu (s.23), dne
dne (s.26), araya araya (s.30), sevine gvene (s.32), gelene geene (s.35), izini
yolunu (s.36), birer birer (s.39), dura dura (s.40), aptal aptal (s.41), st ba (s.41),
dn dernek (s.45), dayal deli (s.56), yunup ykanmak (s.58), vura vura (s.59), eit
eit (s.59), kap kap (s.60), gelip giden (s.60), sarma dola (s.61), dere tepe (s.81),
trl trl (s.84), grl grl (s.85), arl arl (s.85-86), yiyip imek (s.88), glp
oynamak (s.88), yze yze (s.90), prl prl (s.94), dirlik dzenlik (s.94).
Ataszleri ve Kalp Szler (liki Szleri)
Kitapta; ok gezen ok bilir. (s.23), Zorla gzellik olmaz. (s.30), lenle
lnmez. (s.33) ataszleri; gznz aydn (s.23), mjde istemek (s.32), ho geldiniz
(s.81), gle gle (s.81), buyruunuz bam stne (s.85), ba stne (s.86) kalp szleri
ve Oul, sana ben ne diyeyim. Yldz gzl, su sal gzele tutulasn. (s.17) karg
bulunmaktadr.

69
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

Alt Kardeler (K5) Adl Kitaptaki Masallarda Trkenin Szvarl elerine

likin Bulgular
Alt Kardeler adl kitapta yer alan masallarda ocuklarn yeni renebilecei
ngrlen szckler aada sunulmutur:
ocuklarn Yeni renebilecei ngrlen Szckler
ocuklarn bu kitaplardaki masallar yoluyla u szckleri renebilecei
ngrlmektedir: sele (s.27), cevahir (s.38), avmak (salmak, s.41), yein (keskin,
s.50), yln (korkun, s.49), tamu (cehennem, s.50), eni (st ba, s.55), yeni (s.56),
bezek (s.56), genlik (s.60), bile (birlikte, s.60), kan (s.61), boyunduruk (s.61), srtma
(s.65), dam (s.67), esin (s.68), gnenmek (s.71).
Deyimler
ocuklarn bu masallarda karlaaca deyimler unlardr: kavli karar etmek
(s.28), ar etmek (s.29), akl oynamak (s.37), kan kaynamak (s.37), d kopmak (s.41),
parmaklar aznda kalmak (s.41), iki gz iki eme (s.43), gzle ka aras (s.46), para
etmemek (s.51), ku umaz kolan vurmaz (s.55), can bana sramak (s.57), beyninden
vurulmua dnmek (s.57), bir varm, bir yokmu (s.61), fare dse ba yarlr (s.61),
skn etmek (s.62), Kadir gecesi domak (s.67), ii sevinle dolmak (s.68), gzden
kaybolmak (s.71), gz kalmak (s.71),
kilemeler
Bu kitaptaki masallarda yer alan ikilemeler unlardr: vara vara (s.28), lak lak
(s.29), gide gide (s.29), yuvarlana yuvarlana (s.32), sevine sevine (s.35), de kalka
(s.35), dertli dertli (s.36), yalbrt yalbrt (parl parl, s.38), sora sora (s.48), dere tepe
(s.51), sarma dola (s.52), grl grl (s.55), eit eit (s.55), kzgn kzgn (s.59), koa
koa (s.64), top top (s.70).
Ataszleri ve Kalp Szler (liki Szleri)
Kitapta; uur ola (s.27), selam syle (s.37), yolun ak olsun (s.53), helal etmek
(s.60) ve gle gle (s.63) kalp szleri bulunmaktadr.

Yedi Devler (K6) Adl Kitaptaki Masallarda Trkenin Szvarl elerine

likin Bulgular
Yedi Devler adl kitapta yer alan masallarda ocuklarn yeni renebilecei
ngrlen szckler aada sunulmutur:

ocuklarn Yeni renebilecei ngrlen Szckler

Yedi Devler adl kitapta ocuklarn yeni karlaaca ngrlen szckler
unlardr: zeneyet (s.13), teberi (s.13), serpme (s.13), koca (s.13), esenlemek (s.16),
azk (s.16), arn (s.17), dervi (s.17), kavramak (s.19), bile (birlikte, s.20), yeni (s.23),
ibrik (s.23), yumak (s.23), cariye (s.25), yksk a (s.25), aln aktmal (s.26), gveyi
(s.26), sal (sedye, s.28), garadak (s.28), tellak (s.28), zalm (s.29), genlik (rahatlk, s.29),
kocamak (s.30), eyerlemek (s.31), kovcu (s.31), rgalanmak (s.34), lekalmak
(dklm, ylm, s.34), toy (s.35), yerik yermek (a ermek, s.38), katran (s.42), zift
(s.42), yein (s.43), sur (talih, s.45), kelli (sonra, s.56), takat (s.51), ierlemek (s.52),

70
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

ilenmek (s.52), arkalanmak (s.54), tze (s.59), bk (s.60), bindall (s.66), yitik (S.68),
avk (s.69), sele (s.70), ykl (s.71).
Deyimler
Bu kitapta yer alan deyimler unlardr: boynunu ksmek (s.16), evinin direi
gmek (s.16), ban alp yollara dmek (s.17), ba darda kalmak (s.17), derdine
derman olmak (s.17), gzden kaybolmak (s.17), ine atsa yere dmemek (s.20),
kplere binmek (s.21), kurumaya yz tutmak (s.23), drt dnmek (s.23), iki gz iki
eme (s.23), elleri brnde kalmak (s.23), yrei oynamak (s.33-34), kan kaynamak
(s.34), ileri gtrmemek (s.37), konup gmek (s.37), gzlerine inanamamak (s.42),
deliye dnmek (s.43), azn aramak (s.47), az sulanmak (s.47), kafa yormak (s.47),
katla katla glmek (s.49), birini atelere atmak (s.49), kulak asmamak (s.50), birinin
bann altndan kalkmak (s.57), akllara smamak (s.59), gzden kaybolmak (s.61),
gzle ka aras (s.65), birinin kulana gitmek (s.65), gnln etmek (s.65), srm srm
srnmek (s.67).
kilemeler
Bu kitaptaki masallarda yer alan ikilemeler unlardr: gide gide (s.17), dve dve
(s.18), para para (s.19), olan biten (s.20), cip cip (s.23), sarma dola (s.24), inil inil
(s.28), dnp amak (s.29), efil efil (s.33), soy sop (s.34), arpa arpa (s.43), zar zor
(s.51), olan biten (s.56), bir bir (s.56), dne dne (s.66), salna salna (s.67), grl
grl (s.69), dere tepe (s.70), cvl cvl (s.70).
Ataszleri ve Kalp Szler (liki Szleri)
Kitaptaki masallarda; Krk gn taban eti, bir gn av eti. (s. 13), lenle
lnmez. (s.16), Gnl kimi severse gzel odur. (s.35), Kz evi naz evi. (s.35)
ataszleri; gemi olsun (s.25), ho geldin (s.25), selam syle (s.25), kusura kalmayn
(s.35), Tanr balasn (s.51), eline salk (s.54), eline koluna salk (s.56), Hayr ola
(s.60), ba stne (s.64), ho geldin (s.70) kalp szleri ve Uykusu bal ile eker olsun.
(s.40), Oturduu yerde ayr imen bitsin. (s.42), Uykusu diken olup gzlerine
batsn. (s.40) alk ve karglar bulunmaktadr.
3.2. Tanselin Derleyip Yazd Masallarda Kullanlan Trke Szcklere likin Bulgular
Yazar, anlatmnda Trke szckler kullanmay yelemitir. Kulland Trke
szcklerden bazlar unlardr: giyit (K1, s.19), sevi (K1, s.25), yoksul (K1, s.35), hekim
(K1, s.38), iye (K1, s.48), us (K1, s.48), ivediyle (K1, s.50), kout (K1, s.78), yontucu (K1,
s.78), yontuculuk (K1, s.81), denli (K2, s.20), esenlemek (K2, s.20), ulamak (K2, s.22),
daarck (K2, s.23), im (K2, s.34), ivedi (K2, s.47), yelemek (K2, s.47), tez (K2, s.54),
avutmak (K2, s.55), gere (K2, s.67), ura (K2, s.68), stelemek (K2, s. 70), aygt (K2,
s.70), varsllk (K2, s.83), nlemek (K2, s.84), odsuz ocaksz (K2, s.83), erek (K2, s.89),
erin (K2, s.101), dein (K2, s.107-115), ye (K2, s.108), devinmek (K2, s.116), varsl (K2,
s.117), uz (K2, s.121), deneti (K2, s.121), letirmek (K2, s.138), giz (K2, s.154),
tasalanmak (K2, s.157), yetik (K2, s.165), salk (K2, s.165), ivedilenme (K2, s.170), yazg
(K2, s.175), paklamak (K2, s.178), mutucu (K2, s.196), dek (K2, s.191), piirge (K2,
s.192), buyruk (K3, s.51), tutsak (K4, s.16), yontu (K4, s.26), ilen (K5, s.50).
Yazar, anlatmnda kurall birleik fiillerden eylemin ksa zamanda, bazen de
umulmadk zamanda aniden gerekleiverdiini ifade eden tezlik eylemlerini
(iteleyivermek, K2, s.56; itekleyivermek, K6, s.19), eylemin gereklemesindeki

71
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

sreklilii ifade eden srerlik eylemlerini (bekleyedurmak, K1, s.22; bakakalmak, K1,
s.27; gidedurmak, K2, s.56; bklekalmak, K2, s.161; aadurmak, K4, s.90; ededurmak,
K4, s.94; aladurmak, K6, s.18; kuradurmak, K6, s.37; gredurmak, K6, s.39;
zedurmak, K6, s.40; yapadurmak, K6, s.42) ve eylemin gereklemediini; ancak
gerekleme zamannn yaklatn ifade eden yaklama eylemlerini (olayazmak, K1,
s.24; delireyazmak, K1, s.69; gideyazmak, K1, s.95; olayazmak, K1, s.147) de baarl
biimde kullanmtr. Ayrca yazar, ok az da olsa szvarlnn bir esi olan kocakar
(K2, s.58), drz (K2, s.69), cadkar (K2, s.75) gibi argo szcklere de yer vermitir.
ncelenen masal kitaplarnda kimi yazm ve noktalama yanllarnn olduu
grlmtr. rnein ikilemeler arasna virgl imi konmutur: yan, yresi (K1, s.24),
ocuklar, mocuklar (K1, s.57), yaz, gz (K1, s.71), dne, kvrla (K1, s.79), birer, ikier
(K1, s.83), ls, tarts (K1, s.95), zene, bezene (K1, s.160), gdr, mdr (K3, s.28),
dereden, tepeden (K4, s.14), deli, dayal (ayn zamanda dayal deli olmal, K4, s.85),
dne, dne (K5, s.31), gide, gide (K5, s.31), fkeli, fkeli (K5, s.47), dere, tepe (K5,
s.59). Kimi szckler yanl yazlmtr: seirdir (seirtir olmal, K1, s.24), nerde (K1,
s.28), olmyor (K1, s.60), kap yerine kp (K1, s.74), ierde (K1, s.75), yeyip itiler (K1,
s.76), ierdekileri (K1, s.95), dolun ay (K1, s.113), vnmek yerine nmek (K1, s.113),
horan (K1, s.114), nazla (K1, s.114), Kelolann (K1, s.115), birara (K1, s.119), ksac
(kskac olmal, K1, s.120), sandalya (K1, s.138), geydirdi (K1, s.140), ha bire (K1, s.145),
birden bire (K1, s.146), karda (K1, s.147), a kaldlar (K1, s.148), saata (K1, s.171),
zlgd (K1, s.174), arna gitmek (arna gitmek olmal, K2, s.19), hak (halk olmal, K3,
s.33), ilerde (K3, s.40 ve 67), izleyi (K3, s.68), ierden (K4, s.15), orda (K5, s.29), Kahkah
Gl (Kahkaha olmal, K5, s.36) deyine (deyince olmal, K5, s.44), kad (kap olmal, K5,
s.47), aslnn (aslann olmal, K5, s.47), bca (ba olmal, K5, s.50), ilerde (K5, s.51),
ierden (K5, s.52), deynek (denek olmal, K5, s.55), olunu (yolunu olmal, K5, s.61),
cehiz (eyiz olmal, K5, s.70), doyrulmu (doyurulmu olmal, K6, s.35), yeyivermek (K6,
s.37), zalm (K6, s.57), ba ucu (K6, s.31).
ncelenen masal kitaplarnda dilsel tutarll salamak asndan baka sorunlarn
da giderilmesi gerekmektedir. Szgelimi, dier masallar vaktn birinde biiminde
balarken Kzlar adl kitaptaki masallar vaktin birinde biiminde balamtr (K3,
s.13). lnl Trkeye uygun olmas nedeniyle dier kitaplardaki masallarn da vaktin
birinde giriiyle balamasnn daha uygun olaca dnlmektedir. Mavi Gelin (K4)
adl kitapta, ou yerde doru biimiyle yazlan nergis szc 23. Sayfada, nergiz
biiminde yanl yazlmtr. Yedi Devler (K6) adl masal kitabnda ocuun
bilemeyecei szcklerin bugnk karlklar ayra ierisinde verilmitir. Bu, ocuklarn
masallar daha iyi anlamalar ve okurken sklmamalar asndan nemlidir. Dier
kitaplarda da ocuun bilemeyecei dnlen szcklerin karlklarnn ayra iinde
verilmesi gerekir. Ayn kitabn 33. sayfasnda balayan Bitlice Karnn Kz adl masaln
balnda geen kar szc de kadn szc ile deitirilmelidir.
Kimi yerlerde kip uyumsuzluklarnn olduu ve -dili gemi zamann kullanld
grlmtr ve bu uyumsuzluklarn da dzeltilmesi gerekmektedir:
Bunun zerine ekmeki evinde sakland. (K1, s.20)
Kadnlar kzlar konakta alp oynarlar. Yatsya doru gelini eyiz sand
stne oturtup karlar. Gvey, sadlaryla gelin odasnn kaps nne geldi.
Yenge kadnlar onu ieriye koyunca ekilip gittiler. (K1, s.91)

72
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

Piirip yeriz der. Kalktlar. Ylann yanna geldiler. Aas baksa ki dil ile
anlatlamaz, okla vurulacak ey deil; aar kalr. (K5, s.50)
olan dolaptan kyor. Konuulanlar duymutu. Oradan kalkt gibi
ilingir Dann yolunu tutuyor olan. (K6, s.26)
4.TARTIMA
Tansel'in derleyip yazd masallarn Trkenin szvarln yanstma baars
balamnda incelendii bu almann sonucunda, masallarda farkl azlar ve halk
dilinde kullanlan szckler de dhil olmak zere ocuklarn yeni karlaaca ngrlen
birok szcn bulunduu grlmtr. Yazarn, anlatmnda farkl az kullanmlar ile
halk dilinde bulunan kimi szcklere de sklkla yer vermesi, ocuun dilinin btn
olanaklarn ve zenginliklerini tanmasna katkda bulunur. Aksana (1987:64-66; ve
2005:139) gre Anadolu azlar ortak, lnl (standart) dile oranla birka kat daha
geni bir szvarlna sahiptir. Bu kavram zenginliinin olumasnda gerek doayla i ie
yaama, tarm ve hayvanclkla urama sonucunda ok eitli somut kavramlarn
belirmesi gerekse Trklerin duygu ve dnceleri, deiik durum ve davranlar ayrntl
bir biimde dile getirme eiliminin rn soyut kavramlarn olumas nemli rol
oynamtr. ok nemli baka bir etken de Anadolu azlarnn alar boyunca Trkenin
btn anlatm yollarndan, tretme kurallarndan yeterince yararlanm olmasdr.
Trkenin olanaklarndan, genel dildekine oranla ok daha geni lde
yararlanan, genel dilde bulunmayan pek ok szcn iinde yer ald Anadolu
azlarnn masallarda yer almas, ocuun Trkenin bu zengin yanyla da tanmas ve
iinde yaad toplumla daha geni anlamda iletiime gemesi bakmndan nemlidir.
Szcklerin yalnzca kitaplarda okunmas ocuun o szckleri renmesi iin yeterli
olmayabilir; bu szcklerin retmenler tarafndan eitli stratejiler yoluyla retilmesi
gerekir. lper ve Karagle (2012:263) gre, bu tr stratejiler dorudan retim
yaklam ve dolayl (rastlantsal) retim yaklam olmak zere iki ana yaklam
altnda toplanabilir.
Tanselin, derleyip yazd masallarda, kalplam zgn szck topluluklar olan
deyimlere sk sk yer verdii ve bunlar ilevsel biimde kulland grlmtr. Bu
durum anlatm akc, ekici, gzel ve canl klmtr. ocuklar, anlatmda kullanlan bu
deyimler sayesinde szcklerin temel anlamlarnn yan sra yan ve mecaz anlamlarn,
armlarn da renir; bylece belli bir kavram, olay, duyguyu ya da durumu,
insanlarn farkl tutum ve davranlarn szl ya da yazl olarak dile getirirken bu zgn
ve zel yaplardan da yararlanrlar. Kalplam szck topluluklar olan deyimler de
ataszleri gibi bir dili konuan toplumun dnme ve yaam biimini, dnya grn,
evre koullarn, gelenek ve greneklerini, inanlarn, nem verdii varlk ve
kavramlar; ksacas maddi ve manevi kltrn aktardklarndan ocuklar bu
masallardaki deyimler sayesinde kendi toplumuna ilikin birok kltrel eyi ve
toplumunun mizah anlayn da renirler. Halkn yaratt ve benimsedii bu zel
yaplar sayesinde ocuklar, masaldaki olaylar ve kiileri somutlatrr ve dolaysyla daha
rahat anlamlandrrlar. nemli anlatm aralarndan olan deyimleri ocuklarn
renmeleri/bilmeleri onlarn konuma dilinde baarl olmalarna; duygularn,
dncelerini, yaantlarn ksa ve zl ifade etmelerine de katkda bulunabilir.
Deyimler, toplam anlamlarnn dnda ve zerinde yeni birer anlam aktardklarndan
ocuklar; bir olay, bir durumu ya da bir duyguyu etkili bir biimde dile getirme
becerisini kazanrlar.

73
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

Trke; ses yinelemeleri ve benzerlikleriyle iirsel, iletileri ynnden arpc ve

etkileyici olan ataszleri bakmndan da ok zengin bir dildir. Tansel, anlatmnda uygun
yerlerde ve balamda ataszlerini de baaryla kullanmtr. ocuklarn kendi
toplumlarnn kltrn, yaam felsefesini, benimsediklerini, dnce yapsn,
yaadklar ortam, yaam koullarn, erdemlerini, gzlemlerini, yzyllar boyunca
edindii deneyimler sonucu karmladklarn, vardklar yarglar, bilgeliini, benzetme
gcn, yaratcln, tlerini; ksaca birlikte yaad insanlar tm ynleriyle
anlayabilmesi iin dile anlatm gzellii ve ekicilik katan dilin kalplam bu zl
szlerini de bilmeleri gerekir. Tansel, dilimizin bu nemli ve zel dil kalplarndan,
yaratclk zelliinin en gzel rneklerinden yararlanarak gl bir anlatm
yakalayabilmitir. Bu masallarla buluan ocuklar, kendi toplumunun dnya grn,
deer yarglarn, dncelerini, duygularn, gelenek ve greneklerini, inan ve
yaaylarn zetleyen, az szckle bir durum ya da olay somutlamann gzel rnekleri
olan ataszlerinden; ksaca zleerek kalplam bu deerli yarglarndan kendi
anlatmlarnda yararlanabileceklerdir.
Tansel, derleyip yazd masallarda farkl yollarla (yakn anlaml szcklerle, kart
anlaml szcklerle, sesleri birbirini andran ya da ses benzerliklerinden yararlanlarak
olumu szcklerle, biri anlaml biri anlamsz szcklerle) oluturulmu birok
ikilemeden yararlanm; anlatm zenginletirmek ve pekitirmek iin Trkede yer alan
ikilemelerden baka gdr mdr gibi lnl Trkede bulunmayan birok yeni
ikilemeyi de kullanmtr. kilemeler, anlatm; devingen, renkli, ilgin, etkili, ses
benzerliklerinin olmas nedeniyle iirsel, abartl, zengin ve gl klan nemli szvarl
eleridir. Bu elerin masallarda sklkla bulunmas, masallarn dilsel nitelii asndan
dnt veren nemli bir bulgudur.
Tansel, yazd masallarda Trkede oka yer alan kalp szlere (iliki szleri) de
sk sk yer vermitir. Dilde nemli yeri olan alklar (hayrdualar) ve karglar (ilenmeler
ya da beddualar) kalp szler iinde saylmaktadr ve incelenen masallarda bu eler de
ska kullanlmtr. ocuklarn dilimizin toplumsal-kltrel zelliklerini de yanstan bu
elerle yaznsal nitelikli kitaplarda bulumalar, bunlar renmeleri ve kullanmalar,
onlarn toplumsal yaamda duygularn ve dncelerini ksa ve etkili yoldan
anlatabilmelerine, bunlar insan ilikilerinin farkl durumlarnda kullanabilmelerine,
farkl durumlara dnk duygu, dnce ve isteklerini aktarabilmelerine, iinde yaad
toplumla iyi ilikiler iinde olabilmelerine ve iletiim kurabilmelerine; ksaca, toplumdaki
gnlk ilikilerini hem kolaylk ve baaryla hem de incelikle srdrmelerine ve
biimlendirmelerine katkda bulunur. zetle, incelenen masallarn kalp szler
bakmndan da yeterince zengin olduu sylenebilir.
Argo szckler de dilin szvarl iinde yer alan szlerdir. Belli gruplarca
kullanlan zel ve zamanla deiebilen bir dildir. Edebiyatn malzemesi dildir. Argo da
dilin iinde bir dil olduuna gre ister istemez yaznsal yaptta yerini alacaktr. Yaznsal
bir yaptta argo; komik durum yaratma, yergi ve glmece iin bavurulan bir kaynak,
gnlk yaam yakndan tantmak, toplumsal saptama ve zmlemelerde doal olanla
uygunluk salamak iin gerekiliin bir esi, dilde yeni araylarn bir simgesi, yaayan
iir diline ve basmakalp yaplara bakaldr, bir kar-anlam yaratma arac, toplumdan
dlanmln gstergesi gibi grevler stlenmitir (Kefeli, 2002:170). Tansel, derledii
masallarda bir tr iliki szleri olan argo szckleri de kullanmtr. Bu durum, ocuun
dilin srekli olmayan bu ynyle buluturulmas asndan nemlidir. Eitimsel adan

74
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

olumlanmasa da ocuun, dilde her zaman yaam bulan ve okuduu her trden metni
(karikatr, fkra, mizahi eler, tabelalar, afiler vb.) ya da izledii filmi
anlamasna/kavramasna; aslnda ksaca toplumda farkl olanlarla iletiime
girebilmesine katkda bulunacak bu sz elerini de bilmesi gerekmektedir.
Tansel, masallarnda eitli sz sanatlarndan da yararlanmtr. Bunlardan bazlar
aada sunulmutur:
Kilim temmuz gklerinden kesilmi, yldz kl, trl boyalarla nak
nakt. Karagndzl, benlikara, akmakl, elibrnde, dallayak, gnlorta,
parmakl, kocaoya, aylglizar, seviengeli, toramanl, kurtizi adndaki btn
rnekler bu kilimde konuuyordu. U deyince yedi kat gklere uururdu
stndekileri. Hangi eli plesi dokumutu bunu? (K1, s.27)
Gnler imeke akp geer, aylar yldzca akp geer. (K1, s.33)
Padiah bahesi bu. Aalar meyveden yklacak. Dallar yerlere yatm
krlacak. (K1, s.59)
Tam o srada olann anas geliyor, kz grnce denizlerce seviniyor. (K1,
s.63)
Bunun zerine yal kadnn gzleri glgelendi. Yeterince yardm
edemeyeceine zlyordu anlalan. Usunu toplad, belleini yoklad,
anlatmaya balad. (K1, s.71-72)
Padiah, kzm konutu diye gkler dolusu sevindi. (K1, s.151)
Hava esintisiz, araf gibi bir deniz. (K1, s.145)
Zaman rmanda, gecelerden o gece, tabak gibi bir ay dodu; geldi gitti,
bir da doruunda durdu, karanl yalbrtlatt. (K2, s.84)
O dolunayl gecede, frtna kmadan nce, gkyznde yldzlarn dn
vard. (K2, s.89)
Bir de baksalar ki am yarmas gibi bir Dev geliyor kardan. (K2, s.98)
Balk karde neler neler anlatyordu. (K2, s.89).
Akam yemeinden sonra yatp gnn burnuyla kalkarlar. (K3, s.20)
Yz gklerin mavisinden szlm. Dudaklar mercanlara renk, uzun
salar laciverte tat vermi. (K3, s.21)
Gvdesi bir kuzu kadar iri, gzleri ceylan gz gibi gzelmi. (K4, s.35)
Olan sevincinden krlanglar gibi uarak devin kapsna ulayor. (K4,
s.38).
Alev gibi bir dili var. akmak akmak gzleri. (K5, s.50)
Dalar cam gibi. (K5, s.52)
Ulu bir nar, havuzu kara bir bulut gibi glgeliyor. (K5, s.55)
erimde bir yangn var. Bu olan gkteki ay gibi geliyor bana. (K5, s.65)
Selvinin yapraklar sabahlar altn, akamlar gm rengine dner, yel
vurduka efil efil konuur, trl trkler sylermi. (K6, s.33)
Baksa ki ayn on drd gibi bir kz var ortada. (K6, s.50)
Tansel, derledii masallara; ncelerin ncesinde, mavi urunun berisinde, lksiz
mavi urunda, mavi vaktn birinde, Mavi zaman iinde, mavi vaktn birinde, Eski
zaman iinde, hem var hem yokmu, lksiz mavi zamanda, kalbur da var, saman da
biiminde gelenekselden farkl sylemlerle balamtr. ocuk, bu masallarda teki
masallarn giriinden farkl bir balang biimi grecek, bu balang biimindeki ses

75
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

uyumu, yaratclk ve syleyi kvrakl sayesinde oyun gereksinimini de giderecektir.

Tekerlemedeki tmceler arasnda bir btnln ve mantn olmay, tekerlemenin
aykr ve dsel gelebilecek sylemlerle yaplandrlmas anlatm, dle gerei i ie
yaayan ocuklar asndan daha ilgi ekici klar. Severe (2005:22) gre, ocuklar
okulncesi dnemde saymaca, bilmece, tekerleme gibi dilsel gereler araclyla dilin
devingenliini, ritmini ve sesletim zelliini sezinler; bunlar syleme almalaryla da
nl ve nszlerin doru boumlandrlmasna dnk deneyimler edinirler. Baa
(2012:126) gre, ocuk byrken kendi evresinden yeeren bu byl szn etkisiyle
yorulur ve onu nce dinleyip zamanla da okurken anadilinin temellerini oluturur.
ocuun dnyasnda, anadili edinimi ve geliimini nemli klan yn, masaln sahip
olduu sz varl ve bunlar ileme tarz olan biemidir. Masal metinlerindeki sz
eleri, dinleme ve okuma kanal ile oluan alc sz varln zenginletirir, konuma ve
yazma becerilerinde kullanlmak zere de retici sz varlna aktarlr.
ocua oyun dilinin ritmini ve sesletim zelliini, ses uyumunu duyumsatma,
syleyi kvrakln retme, szckleri doru boumlandrmalarna katkda bulunma
bakmlarndan tekerlemeler nemlidir ve incelenen masallarn bu bakmdan da
ocuklarn szck daarcklarnn geliimine katkda bulunaca sylenebilir. Tanselin
derledii masallarda yer yer kaynan doadaki seslerden alan hlayarak (K1, s.79),
pradak (K1, s.81), hlt (K1, s.104), akrt (K3, s.49), arkadak (K3, s.76), flaya flaya
(K5, s.62) ve akrdamak (K5, s.70) gibi yansma szckler de bulunmaktadr. Masallarda
kullanlan bu szckler de anlatma renk ve canllk katm; ocuklarn szck
daarcklarn gelitirecek birer szvarl esi olarak yerlerini almtr.
Trk Masal Tipleri Katalouna da ok fazla katkda bulunan Tansel, Trke
szckler kullanma konusundaki duyarln yazd masallara da byk bir titizlikle
aktarm; derledii masallar olabildiince ok Trke szckle yaplandrmtr.
Trkenin szvarln yanstma baars gsteren nitelikli metinler, ocuun birok
geliimini olduu gibi dil geliimini de destekler; onun diline kar duyarl olmasn
salayabilir. Bu duyarl kazanan ocuk da baka dillere ait szckleri kullanmaya kar
diren gsterir ve kltrnn bu en nemli esine sahip kar. ocuklarn dillerinin
berraklamas dncelerinin de berraklamas anlamna geleceinden dilin
zdeerlerini kullanmak ve bu konuda ocuklarda farkndalk yaratmak ok nemlidir.
Aslana (2006a:8) gre, Trke karlklarnn olmasna karn yabanc kkenli
szcklerin kullanld, yarm ya da karma bir dille oluturulmu yaznsal ocuk
kitaplar, ocukta diline kar bir sevgi, farkndalk ve duyarlk yaratamaz. ocuklarda
Trkenin zdeerlerini kullanma konusunda duyarlk ve farkndalk oluturmann en
nemli yollarndan birisi de onlar anlatmnda Trke szcklerin yer ald yaznsal
ocuk kitaplaryla buluturmaktr. Psklloluna (1975:15) gre, dilin z olmas ok
nemlidir. Dilde zlk, onun anlatm gcndeki zlkten ayrlmaz bir paradr. Dilin
anlam gms, yetenei, gc kendi z szcklerinde sakldr, sonradan ald yabanc
szckler onun ayana taklan arlktr. Dil o arlktan kurtulduka anlama arac
olarak ilevini daha iyi yapar. Dil ile dncenin i ielii; dilin, dncenin bir
gerekleme ortam olmas iin onun z olmasn gerektirir. zetle sylemek gerekirse,
ocuklar kendi dilinin zdeerleriyle buluturmas, diline sevgi ve duyarlk gelitirmesi
bakmlarndan da incelenen masallarn olumlu olduu sylenebilir.
Masallarda genel olarak betimlemelere fazla yer verilmemekle birlikte Tansel,
anlatmnda betimlemelere ve eitli sz sanatlarn da (kiiletirme, konuturma,

76
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

benzetme, soru sorma sanatlar) kullanm, derleyip yazd masallarla okurun

duyularna ve duygularna seslenmeyi de baarmtr. Bu da ocuun diline sevgi ve
duyarlk beslemesini salayacak nemli bir edir. Tanselin masallarnda yer alan
zgn betimleme ve benzetmeler, gl imgelerle oluturulmu sanatsal anlatmlar,
ocuklar hem dil eitimi hem de sanat eitimi srecinden geirir. Bunun yannda kimi
masallarda yazm ve noktalama yanllar ile anlatm bozukluklarnn olduu da
grlmtr. Yaznsal ocuk kitaplarnn Trke retiminin btnleyici aralar olduu
gereinden hareketle incelenen masallarda, dilsel adan yaplan bu yanllklarn
sonraki basklarda dzeltilmesi gerekmektedir.
Sonu olarak Tanselin derleyip yazd masallarn; deyimler, ikilemeler, ataszleri
ve kalp szler bakmndan byk bir zenginlik gsterdii grlmtr. Masallarda
yetkin ve zengin bir dil kullanm sz konusudur; anlatm akcdr. Konuma dilinin
akcl ve devingenlii duyumsanmaktadr. Tansel, lnl Trkede olmayan szvarl
elerinden de yararlanmtr. Masallarn tamamnda seslendii ya grubundaki
ocuklar dilinin anlatm olanaklaryla buluturacak, ocuklarn kavramsal geliimlerine
ve dilsel beenilerine katk salayacak, onlara dilinin olanaklarn, incelik ve
zenginliklerini sunacak nitelikte dilsel bir len vardr. Bu len ocuklarn dilinin
zdeerlerine duyarl olmasn salar. Metinlerde szvarl elerinin zengin ve yerinde
kullanlmas, ocuun metnin anlam evrenine girmesini kolaylatran nemli bir
zelliktir. Anlatmda arlkl olarak Trke szcklerin yer almas da ocuun diline kar
sevgi ve sayg duymasn salar. Bu durumda, Trkenin zenginliini ve szvarln
ocuklara sezdirmede, onlarn dilsel becerilerini gelitirme almalarnda Tanselin
derleyip yazd masallardan yararlanlmal, bu masallar dil ve edebiyat retimi
almalarna konu edilmelidir.

77
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

KAYNAKA

Aa, M. ve Ercan Aktan, M. (2006). Anonim Halk Edebiyat, Trk Halk Edebiyat, (Ed: M.
. Ouz), Grafiker Yayn, Ankara, 113-167.
Akkaya, N. (2000). Tekerlemelerin ocuk Eitimindeki Yeri, I. Ulusal ocuk Kitaplar
Sempozyumu Sorunlar ve zm nerileri. Ankara niversitesi Basmevi, 602-
608.
Aksan, D. (1975). Anadili, Trk Dili, 285, 423-434.
Aksan, D. (1987). Trkenin Gc. Trkiye Bankas Kltr Yaynlar, Ankara.
Aksan, D. (1996). Trkenin Szvarl. Engin Yaynevi, Ankara.
Aksan, D. (2003). Dil, u Byl Dzen. Bilgi Yaynevi, Ankara.
Aksan, D. (2005). Trkenin Zenginlikleri ncelikleri. Bilgi Yaynevi, Ankara.
Aksan, D. (2006a). Anadilimizin Sz Denizinde. Bilgi Yaynevi, Ankara.
Aksoy, . A. (1988). Ataszleri Szl. nklp Yaynevi, stanbul.
Akyaln, N. (2010). Atasz Olarak Kullanlan Deyimlerimiz zerine Deerlendirme,
Trke Eitimi altay, Ankara niversitesi Basmevi, 466-478.
Alptekin, A. B. (1988). Liselerimizde Trk Halk Edebiyat retimi, Trk Dilinin retimi
Toplants, Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Fakltesi Yayn, No: 160.
Altunk, R., Cokun, R., Yldrm, E. ve Bayraktarolu, S. (2010). Sosyal Bilimlerde
Aratrma Yntemleri. Sakarya Kitabevi, Sakarya.
Apak, U. (2009). Sait Faikin Eserlerinin Trke Szvarl Asndan ncelenmesi,
(Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi), stanbul niversitesi Yldz Teknik
niversitesi, stanbul.
Aslan, C. (2006a). Trke Ders Kitaplarnda Trke Olmayan Szcklerin Kullanm
zerine Bir nceleme, Ankara niversitesi TMER Dil Dergisi, 133, 7-19.
Aslan, C. (2007). Yaznsal ocuk Kitaplarnn ocuun Anadili Geliimine Katks, Dil ve
Yaratclk Dergisi, (1)1, 32-46.
Aslan, C. (2010). Dnme Becerilerini Gelitirici Dil ve Edebiyat retimi Ortamlar Bir
Eitim Durumu rnei-, Balkesir niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi,
(13)24, 127-152.
Balkaya, D. (1996). Yanslama ve Almanca-Trke Ses Yansmal Szckler,
(Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi), Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler
Enstits, Erzurum.
Ba, B. (2006). 1985-2005 Yllar Arasnda ocuk Edebiyat Sahasnda Yazlm Tahkiyeli
Metinlerin Szvarl zerine Bir Aratrma, (Yaymlanmam Doktora Tezi), Gazi
niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, Ankara.
Ba, B. (2012). Trk Masallarnn Szvarl zerine Bir Deerlendirme, Mill Folklor, 93,
125-134.
Bilgin, M. (2006). Anlamdan Anlatma Trkemiz. An Yaynclk, Ankara.
Boratav, P. N. (1982a). Folklor ve Edebiyat 1. Adam Yaynclk, stanbul.
Boratav, P. N. (1982b). 100 Soruda Trk Halk Edebiyat. Gerek Yaynevi, stanbul.
Boratav, P. N. (2009). Zaman Zaman inde. mge Kitabevi, stanbul.
er, E. ve ahin, E. (2016). Trkenin Szvarln Yanstan Ataszleri ve Deyimlerde
Toplumsal Cinsiyet, Turkish Studies, 11(9), 175-192.
otuksken, Y. (1994). Deyimlerimiz. zgl Yayn, stanbul.
otuksken, Y. (2002). Trke zerine Denemeler ve Eletiriler. Papatya Yaynclk,
stanbul.

78
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

Develliolu, F. (1990). Trk Argosu. Aydn Kitabevi, Ankara.

Dilidzgn, S. (1996) ada ocuk Yazn. Yap Kredi Yayn, stanbul.
Dilidzgn, S. (2007). Masallar ve Masals Trler, lkretimde ocuk Edebiyat, (Ed: Z.
Gne), Anadolu niversitesi Yayn, Eskiehir.
Elin, . (1998). Halk Edebiyatna Giri. Aka Yaynevi, Ankara.
Emecan, N. (1998). 1960tan Gnmze Trke Bir Szlk Denemesi. Yap Kredi Yayn,
stanbul.
Glazer, J. I. (1997). Introduction to Childrens Literature. New Jersey: Prentice-Hall nc.
Gkday, H. (2008). Trkede Kalp Szler, Bilig, 44, 89-110.
Gken, E. N. (1980). rnekleriyle ocuk Edebiyatmz. Remzi Yaynevi, stanbul.
Gner, Gnay (2016) Ozan Ouz Tanseli Yitireli 20 Yl Olmu Bu yazya 04.07.2016
tarihinde http://sanattanyansimalar.com/yazarlar/gunay-guner/ozan-oguz-
tansel... a adresinden ulalmtr.
Gney, E. C. (1971). Folklor ve Halk Edebiyat. Milli Eitim Yayn, Ankara.
Hatibolu, V. (1964). Ataszleri ve Deyimler, Trk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 152, 468-
471.
Hatibolu, V. (1972). Trkenin Szdizimi. TDK Yayn, Ankara.
Helimolu Yavuz, M. (2000). ocuklar in Hazrlanacak Masal Kitaplarnn erik, Dil-
Anlatm ve Eitsel zelliklerine Genel Bir Bak, I. Ulusal ocuk Kitaplar
Sempozyumu, Sorunlar ve zm Yollar, Ankara niversitesi Eitim Bilimleri
Fakltesi ve TMER Dil retim Merkezi Yayn, NO: 1.
Helimolu Yavuz, M. (2009). Masallar ve Eitimsel levleri. Yeni Gn Haber Ajans Basn
ve Yaynclk, stanbul.
Hengirmen, M. (1994). Deyimler Szl 1000 Temel Deyim. Engin Yaynevi, Ankara.
Kavcar, C. (2008). Trkenin Gncel Sorunlar, ada Trk Dili, 244, 152-158.
Kefeli, E. A. (2002). Edebiyat Argo likisi, Trk Kltrnde Argo. (Ed: E. G. Nakali ve G.
Saol), Sota Yayn, Haarlem, 169-182.
Korkmaz, Z. (2007). Gramer Terimleri Szl. Trk Dil Kurumu Yayn, Ankara.
Lle Mert, E. (2009). Trkenin Szvarl Asndan Eflatun Cem Gneyin Derleyip
Yazd Masallar, (Yaymlanmam Doktora Tezi), Ankara niversitesi Sosyal
Bilimler Enstits, Ankara.
Mangr, M. (2009). Osman Cemal Kayglnn Eserlerindeki Szvarl, (Yaymlanmam
Doktora Tezi), Ondokuz Mays niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Samsun.
Mutluay, R. (1979). 100 Soruda Edebiyat Bilgileri. Gerek Yaynevi, stanbul.
Nas, R. (2002). rneklerle ocuk Edebiyat. Ezgi Yaynevi, Bursa.
Ouzkan, A. F. (2000). ocuk Edebiyat. An Yaynclk, Ankara.
zba, S. (2016). Zeynep Cemalinin ocuk Edebiyat Yaptlarnn Szvarl eleri
Asndan ncelenmesi, (Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi), Ankara niversitesi
Eitim Bilimleri Enstits, Ankara.
zbay, M. (2002). Kltr Aktarm Asndan Trke retimi, Trk Dili, 602, 112-120.
zdemir Mete, . (2016). Sevim Ak'n ocuk Romanlarnn Szvarl Asndan
zmlenmesi, (Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi), Ankara niversitesi Eitim
Bilimleri Enstits, Ankara.
zdemir, E. (2000). Erdemin Ba Dil. Bilgi Yaynevi, Ankara.
ztrk, H. (2013). ada Trk Romannda Bir Szvarl ncelemesi. E-Dil Dergisi, 1,
157-173.

79
 Pamukkale niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 27, Mays 2017 C.Aslan

Pilanc, H. (1998). ada Eitimde Halk Edebiyatnn Kullanlmas. Trk Halk Edebiyat.
Eskiehir Anadolu niversitesi No:583.
Popet, A. & Evelyne R. (2002). Le Conte au Service de lApprentissage de la Langue.
Editions RETZ, Paris.
Pskllolu, A. (1975). z Trke Szlk. Bilgi Yaynevi, stanbul.
Pskllolu, A. (1995). Trke Deyimler Szl. Arkada Yaynevi, Ankara.
Saltk, O. (2016). Derlenmi Masallar ile Kurgulanm Masallarn ocua Grelii,
(Yaymlanmam Doktora Tezi), Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Enstits,
Ankara.
Sanc Uzun, D. (2010). Ahmet Hamdi Tanpnarn Saatleri Ayarlama Enstits Adl
Eserinin Szvarl ve Eserin Szckbilim Asndan ncelenmesi, (Yaymlanmam
Doktora Tezi), Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Erzurum.
Sever, S. (2005). ocukla Yaznsal letiim, ocuk ve lkgenlik Edebiyat Kurultay.
stanbul: Maltepe niversitesi, 21-35.
Sever, S. (2012). ocuk ve Edebiyat. Tudem Yaynclk, zmir.
Sever, S. ve Karagl, S. (2014). Ouz Tanselin Derleyip Yazd Masal Kitaplarnda Yer
Alan Szvarl elerinin ncelenmesi, Folklor/Edebiyat Dergisi, 20, 77, 173-
178.
Seyidolu, B. (1987). Masallarn Kaynaklar, ocuk Edebiyat Yll, Gkyz Yayn,
stanbul.
iir Akademisi (2016) Ouz TANSEL (1915-1994) , 14.07.2016 tarihinde
http://www.siirakademisi.com/index.php?/site/sair_hayat/939 adresinden
alnmtr.
irin, M. R. (2007a). Masal Atlas-Masal Edebiyat Kltr zerine Yazlar. Kk Yaynclk,
Ankara.
irin, M. R. (2007b). ocuk Edebiyat Kltr. Kk Yaynclk, Ankara.
Tezel, N. (1968). Trk Halk Edebiyatnda Masal, Trk Dili Dergisi, 207.
Toklu, M. O. (2003). Dilbilime Giri. Aka Yayn, Ankara.
Turhan, H. ve er, E. (2014). ocuk Edebiyat Yaptlarnn Szvarlnn ve Sklk
Dalmnn ncelenmesinde Cibakaya Dizin Programnn Kullanlmas Balina ile
Mandalina rnei" I. Avrasya Eitim Aratrmalar Kongresi, stanbul niversitesi
Hasan Ali Ycel Eitim Fakltesi Yayn, ss.85-88.
Trke Szlk (2009). Ankara: Trk Dil Kurumu Yayn.
lper, H. ve Karagl, S. (2012). Szck retimi Yaklamlar Asndan Trke Ders
Kitaplarnn Deerlendirilmesi, Trkenin Eitimi-retimi zerine
almalar, (Ed: E. Ylmaz, M. Gedizli, E. zcan ve Y. Komar), Pegem Akademi
Yayn, Ankara, 262-272.
stner, A. ( 2002). Olumsuz Yargl Ataszleri, Trk Dili Dergisi, 601, 35-42.
Vardar, B., Gz, N., ztokat, E., Rifat, M., Senemolu, O. ve Szer, E. (1980). Dilbilim ve
Dilbilgisi Terimleri Szl. Trk Dil Kurumu Yayn, Ankara.
Yazc Okuyan, H. (2006). Trkenin Szvarl Asndan Fakir Baykurtun Romanlar,
(Yaymlanmam Doktora Tezi), Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits,
Ankara.
Yldrm, A. ve imek H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Aratrma Yntemleri. Sekin
Yaynevi, Ankara.
Zipes, J. (2009). Origins: Fairy Tales and Folk Tales, Children's Literature: Approaches
and Territories (Ed: J. Maybin, ve N. J. Watson), Palgrave Macmillan, New York.

80