You are on page 1of 9
BOLUM vi IrHaL IkAMECI SANAYILESMENIN EKONOMI POLITIC! 1960 darbesi kisa 6mdrl0 oldu. Askeriar birbuguk yi inde yeni bir anaye say roterandumia kabul etirdiler ve secimlare giderek itidan sivillere dev- ‘otilr, Pariementer demokrasinin kurulmasindan sonraki bu ilk askert mO- ahalenin Tark tarih yazimindaki dederlendirligh, popolizm ite BOrokratik relormizm arasindaki micadeleyi yakin tarihin ron hhakim perspektifi yansitr. tegedbUs ve pazar dillerine dayanan bir toplum modeli geleneksel tarint dongeleriiyice zorlamist. Bu geligme, barokrasinin ve askerlerin Men dores rejiminden duydugu hognutsuzlukla ortaya cikan bir restorasyonculu- 92 yol agmist ilk! ve toplum 7 juvazinin hem adi geligmesi, toplumsal statas0nd kaybetmis olan sivil ‘ve askert burokrasinin hognutsuziugunu énemsiz kilacak toplumsal gicler ‘lusturuyordu. Bunlara ragimen, kOgOk Oreticilere dayal bir pazar toplumun- ddan, kapitalist bir topluma gegisin daha gergekiegmedigini, kapitaist ekson ‘tratinda Snemii bir sin farkilagmasinin hendz olugmadigin: sdyleyeblliriz. $960'a varidiinda kapitalizme 6290 sini gatigmasi, toplumsal dinamigin bOtOni0ga iginde hala ikincit Bnemdeydi ‘KagOk Greticiligin sayica hakimiyetine ragmen, burjuvazinin bir kesimi, parlamenter rejim dogrultusundaki tercihierini ga¢ld bir bigimde dile getire- bilecek bir statdye erigmigti. Bu tercihin bir nedeni, pOrokratik bir siyast yopiyia kargiagtinidijinds, secim poliikasina duyarli ve parasal nifuze ‘ik Gok part sistem icinde deviet dairelerine erigmenin daha kolay olma- ‘iydt. 1950'lerin ikinci yansinda, Istanbul burjuvazisinin sanayi fraksiyonu, Menderes'in iktisadt politikasindaki popdlist egiimin gittikge artmasindan duydugu sikinti ve sabireizig itade etmigti. Bu kesim, muhaletetteki CHP'nin devietgiligine ve DP'nin kigak burjuve ideolojisine bir alternatit ‘olusturan Ggined bir partinin (HOrriyet Partisi) Kuruimasinda Snemili bir rol oynamisti. Liberal aydinlar ve ilerici burjuvazi tarefindan destekienen 17 ‘bu yeni partinin temsil ettii kentsel ittitakin platformu, partinin kisa Smrdyle kKergilagtiniamayacak dlgide etkili oldu. Meclis'te DP'den kopup Harriyet Partisi'ni olugturan grup kisa bir sire sonra CHPYye katidl. Bu katilim, ‘CHP’nin yorgun safiarinataze kuvvet agiladi, Partiye katian geng, teknokrat Zihniyeti ve iyi egitimli kesim, muhaletet platformunun niteligini dedistird 1960'lerinikinci yarisinda CHP muglak bir plank kalkznma nosyonu edinme- ‘ye baglamig ve bu yeni tanim DP’yi daha da fazia popdlizme itmisti. DP, kentsel-sinei-teknokratik hognutsuziuk kargisinda taviz vermek yerine yeni taleplori CHP’nin burokratik egiliminden kaynaklanwyormug gibi yorumladi. ‘Bu yorum ve OP "nin daha da miltanlagan popdlizmi, sanayici ve aydinlari Giderek muhaletete itt Segmen duzeyinde, iktidar partisinin oylari 1984 ile 1967 arasinda bir miktar azaimigt. Ama oylardaki bu azalma gehirllerin DP'den uzaklagma- ‘sindan cok tarimda gelirlerin dagmesinden kaynakiaran kisa vadeli hognut- ‘suzluga bagliyal, Aynica, meclisteki kavgalar Glkeyi kargit kamplara DOlmOS, OP'li ve CHP" partizaniar arasindaki dUgmaniik giddetienmigti. Koylerde part politikasi yayginlaginca her tarld gatigma segim macadelesi lagatgesiy- 'e tanimianir olmus, eski dogmaniikiar yeni renkiere bdrdnmdgtd. Kahveler aynimig ve siyaset, oy verme davraniginin daha maddi temelierinin gegici bir sdreyle askiya alinmasina yol acan bir dzerklik kazanmigt. Yine de DP kéylerden, ozellkie daha ticarilegmis kiyi bélgelrinden gelen oylenn en bydk kismint isl cbzoyse! yanaimas, taht 17 yea ayanan kogGk bruve paz ideo ie 1948 somecinn an! karma bneine daha gun i burova deli arasindetigalgme oarakoraya it, Bir bagke devil, sanayi bujuvazsinin ulsararest baglentiaryla Dike goles kim abrecinin art devt taratngon dbzenlonmacie serektryrdu Bu, son ylannda ice potizeclmus OP ‘ Sereeyecepi nr revs Bu egdan bain ier kapitaist érnegin Fransa'da planiamanin baslamas ‘Ama, cove ke lan Tok’ dek elma mer Kazdot bance nmr east ik omel ek verde snr, pltee i dbeagmlrnceveter-ars:liglrn dl belemine ys bai dias, kines bu poltkalrdenyareranecekbeples It rion Ioeen ‘ind get agiginnisbeten diguk cesta 118 Yeni birikim modelinin baslamas bOrokrasiyi dzel olarak ayncaliki bir konuma getirmedi. BOrokratlarin maaslan Snceki ddneme gore artt ve mo- delin niteligi icabi yiksek deviet memurlan icindeki teknokrat tabakanin ‘statiisinds bell bir ykselme gdrdldd. Ama bu geligmi igbri, bOrokra- sinin savag Sncesinde oldugu gibi yeniden bir sim konumu kazandigi ys {da slyasi kertenin yeniden ayncalikh bir stata elde edebilecegi antarnim tagimiyordu, Devlet memurlarinin ekonomiye mOdahalesi ve toplumsal sta: {Gler), hAkim birkim tarzinin 6zel ihtiyaclarina gre birokrasiye burjuve sin kargisinda gbreli 6zerkik taniyan bir model gercevesinde aniagiabil. 1960 darbesini yapaniar ve onlann aydiniar ve birokras| icindeki dong ‘manian pek de farkinda olmadan toplumsal polkas, siyast dangolri ve idart mekanizmalary/a bitikte yeni bit birkim modelinin temelin star ‘Sonraki yirmi yl finde bu birkim modeli kBKIG déndgGmier gecirmeder ve oldukga bagani bir bigimee glo. Sanayi buruvazisinin kandi projesin bagka toplumsal gOslerden muhaletet gelmeden veye oniann destegii al madan uyguledigim sdyiemiyoruz. Yeni ortaya gikan toplumsel ve iktisad dlizenieme agi ve gene! politika yénoliml, tabi ki bir pazarik sorecinin ‘zelikle dOnya okonomisindeki hakim gOslere yaplen bir pazeligin sonu ‘cuydu, S82 konusu birikim modeli baslengicta dinyadeki hegemonyac 986 (ve onun finansman kuruluslar) taratindan da savunuimus ve aki bir bigimde destekienmisti. Model, bir lgide aydinlann ézlemlerine w daha da Snemisi, ici siniran hendz formile edimemis taleplerine

You might also like