Professional Documents
Culture Documents
i cng
Ung th ph qun phi nguyn pht (UTPQPNP) hin nay c tn sut ang tng
ln mt cch ng s.
L nguyn nhn gy t vong do ung th hng u nam v hng th 4 n. Bnh
nguyn ch yu l thuc l.
Pht hin thng mun nn iu tr kh v vy tin lng lun lun nng.
Nguyn nhn v yu t nguy c
Gii: Ung th ph qun phi gp nam nhiu hn n vi t l 6/1.
Tui: Bnh gp ti a nam khong 65 tui v n khong 75 tui.
Mi trng: Bnh thng gp cc thnh ph ln gp 3 ln so vi nng thn.
Thuc l:
Khi thuc l c xc nh 1 cch chc chn l nguyn nhn gy ung th ph
qun phi. 90% ung th ph qun phi l do thuc l. T l ung th ph qun phi
tng theo s iu thuc ht trong ngy v s nm nghin ht. Nu ht trn 20
gi/nm th t l ny tng r rt.
Khi thuc l lm chm s thanh lc nhy lng lm tn thng nhng chc nng
thc bo ca b my h hp.
Nhng enzyme ca nim mc ph qun khng thch ng vi s tn cng ny: bin
cc cht trong khi thuc l thnh cht gy ung th.
Cai thuc l lm gim nguy c nhng khng lm mt nguy c.
nhim mi trng khng kh chung:
Khi k ngh, khi xe hi cha benzopyrene v mt s cht c nh hydrocabure
a vng, cht khc nh kim loi, cht phng x.
nhim mi trng ngh nghip:
Bi thch min, bi m hay cc cht trong k ngh nh chrome, niken, arsenic,
mc in sn phm k ngh du m, cc cht phng x.
Khi thuc l c tc dng hp lc gy ung th.
Mt s yu t khc:
So phi c th lm d ung th dng tuyn hn cc th khc.
Phn loi
Phn loi theo gii phu bnh
Theo OMS ung th ph qun phi c phn thnh nhng loi sau:
Ung th dng biu b.
Ung th t bo nh khng bit ho.
Ung th dng tuyn:
Ung th tuyn nang bit ho cao.
Ung th tiu ph qun ph nang.
Ung th tuyn t bit ho.
Ung th t bo ln khng bit ho.
Ung th phi hp dng biu b v tuyn.
Ung th carcinoide.
Ung th tuyn ph qun.
Ung th nh ca biu b b mt.
Ung th hn hp carcinosarcome.
Sarcomes.
Khng xp loi.
Ung th trung biu m (ung th mng phi).
U mlanine.
Trong 4 loi u l thng gp.
Phn giai on ung th phi theo TNM (theo hip hi M trn h thng ung th)
U tin pht:
To: Khng thy u
Tx: U ch pht hin sm bng t bo ung th trong cht tit ph qun. TIS: ung th
biu m ti ch
T1: U c d 3cm, soi ph qun khng thy lan n ph qun thu.
T2: Uc d>3 cm hay u khng k kch thc hoc lan n mng phi tng hoc c
xp phi hoc c vim phi nghn, c lan n ph qun thy hay cch ca ph
qun 2cm. Xp phi/vim phi nghn ch 1 phi
T3: U khng k kch thc xm ln thnh ngc hay c honh hay mng phi trung
tht hay mng ngoi tim (m khng tn thng tim, mch mu ln, kh qun, thc
qun, ct sng).
Hoc u trong ph qun gc cch ca ph qun < 2cm.
T4: U khng k kch thc xm ln trung tht hay tim hay mch mu ln, kh
qun, thc qun, ct sng, ca ph qun.
Hoc trn dch mng phi.
Tn thng hch:
No: Khng c di cn n hch.
N1: Di cn n hch quanh ph qun hay rn phi.
N2: Di cn hch trung tht cng bn v cnh ca ph qun.
N3: Di cn hch trung tht khc bn, hch rn phi khc bn, hch c thang hay
thng n cng hay khc bn.
Di cn xa:
Mo:khng di cn xa.
M1: Di cn xa nh thng thn, gan, xng, no.
Bng: Phn theo TNM.
Giai on T N M
Ung th biu m Tx No Mo
n
Giai on 0 TIS No Mo
Giai on I T1 No Mo
T2 No Mo
Giai on II T1 N1 Mo
T2 N1 Mo
Giai don IIIa T3 N1 Mo
T1-3 N2 Mo
Giai on IIIb Bt k T N3 Mo
T4 Bt k N Mo
Giai on IV Bt k T Bt k N M1
Triu chng lm sng
Biu hin trong lng ngc
Ho:
Ho thng tng ln v tn s v trm trng.
Ho ra mu:
Lng nhiu hay t, chim t l 50% trng hp.
Vim ph qun phi do nghn:
U pht trin trong lng ph qun gy nghn ph qun khng hon ton lm ri lon
thanh thi nhy lng, gy tr, t d dng b vim ph qun phi thu phi
tng ng.
Vim ph qun phi do nghn c c im: vim phi khu tr, p ng chm hay
khng hon ton vi khng sinh thch hp, vim phi lp i lp li cng mt v tr.
Ting rt khu tr:
Ran wheezing gi nghn khu tr khng hon ton.
Xp phi:
Khi c hi chng xp phi l khi ph qun b hp hon ton.
Trn dch mng phi:
C th l trn dch thanh t huyt hay trn mu, c th do u lan trc tip hay do di
cn, c khi do phn ng ca xp phi.
au ngc:
au c nh v dai dng chng t ung th di cn n thnh ngc, mng phi hay
trung tht.
Hch ln:
Hch c th rn phi, trung tht, c thang, c th din tin m thm hay gy chn
p, n mn cc ph qun, cc mch mu hay cc m ri thn kinh ln cn.
Biu hin chn p, tc nghn do u, do di cn, do hch vng:
Tnh mch ch trn trong trung tht b chn p lm c ln ra, sau ph o khoc,
tm mt, gin tnh mch di da vai, ngc.
Thn kinh qut ngc tri b chn p, gy khn ging, lit dy thanh m tri (dy
thanh m phi c vng cao quanh ng mch di n nn t b chn p).
Thn kinh honh: Cc dy thn kinh ny i dc theo trung tht trc mi bn, mt
trong hai c th b chn p, gy lit na c honh tng ng, ch pht hin nh ri
phi, thy c honh di ng ngc chiu.
Hi chng Pancoast Tobias:
Ung th nh phi xm ln mng phi nh chn p cc r di ca m ri thn
kinh cnh tay, thn kinh giao cm c. Hi chng gm au vai, au cnh tay km
hi chng CLAUDE BERNARD HORNER cng bn (ng t co, sp m, hp khe
mt) c khi n mn xng n.
Biu hin ngoi lng ngc (di cn)
3 c quan hay b di cn nht l:
H xng gy au xng, au tri lc nm ngh, ti pht vi cc thuc gim au
thng dng.
H thn kinh trung ng: t l u phi di cn ln no rt cao, gy lit cc dy thn
kinh s no, lit na ngi.
Gan.
Cc di cn khc nh mng bng, thng thn, thn, ng tiu ho.
Hi chng h thng
Cc hi chng ny bin mt khi ung th c ct b v ti pht khi di cn pht
trin.
Tng calci mu:
Tng calci mu do parathormone bt thng v mt cht gy tan xng khc
parathormone.
Tng calci mu gy bun nn, nn, tiu nhiu, l ln ng lm, sng s.
Hi chng tit ADH bt thng:
Gy h natri mu, gim p lc keo, tng t trng nc tiu, nc tiu cha nhiu
natri.
Hi chng CUSHING:
Ung th ph qun phi tit ra cht lng t nh ACTH, thng t hot ng hn
ACTH tht.
Hi chng carcinoide:
Cn xung huyt da, ph mt, tng tit nc mt, tng tit nc bt, tiu chy nn,
h huyt p do 5 hydroxytryptamine (serotonine) v 5 hydroxytryptophane c
tit ra trong u carcinoide hoc ung th t bo nh khng bit ho.
V ln:
Ung th t bo ln tit ra khch thch t sinh dc gy v ln.