NAAT MHENDSLER ODASI

AFET BLGELERNDE YAPILACAK

YAPILAR HAKKINDA
YNETMELK

1 9 7 5
 KISIM : I

Genel Kurallar

Blm 1 - Ynetmeliin kapsam

1.1 - 7269 sayl Kanunun 1051 sayl Kanunla deitirilen ikinci maddesine gre saptanan ve duyurulan
afet blgelerinde yeniden yaplanacak ya da deitirilecek ya da bytlecek ya da esasl onarm grecek
resmi ve zel tm yaplarn bal olaca teknik koullar 7269 sayl Kanunun 1051 sayl Kanunla
deitirilen nc maddesine gre bu ynetmelikteki ilkelere uyularak yerine getirilir.

1.2 - Afet blgelerinde yaplacak yaplar gerek malzeme ve gerekse iilik bakmndan, Trk
Standartlarna ve Bayndrlk Bakanl 'Genel Teknik artnamesi' kurallarna uygun olacaktr.

Blm 2 - zerine bina yaplacak arazi

2.1 - 7269 sayl Kanunun 1051 sayl Kanunla deitirilen 14 nc maddesine gre yap iin yasak blge
saylan yerlerde bina ve konut yaplamaz, mevcut bina ve konutlar onarlamaz. Ayrca, yapmnn
zerinden 30 yl gemi yapay dolgularda, zel olarak zemin sktrlmas yaplmadka bina ve konut
yaplamaz.

2.2 - dmesi, kaya dmesi ya da yer kaymas afetlerinden en az birine urayp ve bu afetlerden
biri iin 7269 sayl Kanunun 1051 sayl Kanunla deitirilen 2. maddesine gre afet blgesi olduu
kararnameyle belgelenen yerlerde bina ve konut yaplamaz, mevcut bina ve konutlar onarlamaz.

KISIM : II

Su baskn ve Yangn Afetinden Koruma

Blm 3 - Su baskn afetinden koruma

3.1 - Su basknna uram afet blgesi kararnamesi alnmakla beraber, 7269 sayl Kanunun 1051 sayl
Kanunla deitirilen 14. maddesine gre yap iin yasak blge saylmayan yerlerde, aadaki (3.1.1),
(3.1.2), (3.1.3), (3.1.4) ve (3.1.5) fkralarnda belirtilen koullara uyulmak suretiyle bina yaplabilir,
mevcut bina ve konutlar onarlabilir.

3.1.1 - Binalarn suya deinmek olasl bulunan ksmlarnda suya dayankl olamayan yapay ve doal
yap malzemeleri kullanlamaz. (Kerpi, ahap, tf, al, ta, amur harl duvar gibi).

3.1.2 - Binalarn saptanacak en yksek su dzeyinden en az 0.30 m. ykseklie kadar olan ksmlar, 250
doz. imento harl ta duvar ya da 150 dozlu, 1/3' ta olan tal beton ya da bunlardan daha dayankl
malzemelerinden yaplacaktr.

3.1.3 - Temel zeminin su altnda kalma olasl varsa, bu durum gz nne alnarak gerekli teknik
nlemler alnacaktr.

3.1.4 - Deitirilecek ya da byltlecek ya da esasl olarak onarlacak binalarda yeniden yaplacak ya da

deitirilecek ya da yenilenecek her bir ksm, binann su basknna kar dayanklln arttracak biimde
olacaktr.

3.1.5 - En yksek su dzeyi altnda kalacak, depo, amarlk snak vb. yaplamaz.
 Blm 4 - Yangn afetinden koruma

4.1 - 7269 sayl Kanunun 2. maddesine gre yangn tehlikesine uram saha olarak saptanacak
yerlerde yaplacak binalar ile onarlacak binalarda, yangna kar koruma ile ilgili Trk Standard
hazrlanana kadar, en az aadaki nlemler alnacaktr :

4.1.1 - Bitiik dzende yaplacak binalarn d duvarlarnda ahap ya da kolay yanabilecek malzeme
kullanlmayacaktr.

4.1.2 - atnn oturduu demenin zerine yaplacak bacalarda bacann d duvar kalnl, en az bir
tula boyunca olacaktr. yerleri ile merkezi stma olan yerlerde bu kalnlk bir buuk tuladan az
olamayacaktr. Bacalar ahap ksmlara demeyecek ve ahap ksmlarla baca arasnda en az (5 cm)
uzaklk bulunacaktr. Bacalarn d ksmlar svanacak, i ksmlarnda rendelenmi tahtadan ya da sa
kalp kullanlarak tula yada briket aralarnn harla doldurulmas salanacaktr. Bacalarda normal tula,
beton briket ya da benzeri yanmaz malzeme kullanlacaktr.

4.1.3 - Baca, aty kestii dzlemden en aa 0.75m. ykseklie kadar kacaktr.

4.1.4 - ok katl elik karkas yaplarda, yangndan etkilenebilecek kolon ve kiriler, uygun bir malzeme
ile kaplanarak koruyucu nlemler alnmal ve alev alabilecek maddelerin birikebilecei ya da buharlarn
younlaabilecei yerlerde, yangna kar nleyici ve koruyucu nlemler alnmaldr.

4.1.5 - Ahap karkas yaplar bitiik dzende yaplamaz. Bu binalar arsa snrndan en az 5.00 m.
uzaklkta olacaktr.

4.1.6 - Bitiik dzende yaplan binalarn bitiik taraflarnda tavan demesi stnden balayarak, at
st en byk eime paralel ve at yzeyinden en az 0.60 m. ykseklikte ve her iki taraf sval olan en
az bir tula kalnlkta kargir yangn perdesi yaplacaktr.

4.1.7 - Deitirilecek ya da bytlecek ya da esasl olarak onarlacak binalarda, yeniden yaplacak ya da

deitirilecek ya da yenilecek her bir ksm, binann yangna kar dayanklln arttracak biimde
olacaktr.
 KISIM : III

Deprem Afetinden Korunma

Blm 5 - Geerlilik kurallar

5.1 - Bu ksmda bal olaca yapsal koullar ve hesap ilkeleri gsterilmeyen eitli konutlara baraj,
kpr v.b. bayndrlk yaplarna uygulanlacak esaslar, kendi zel ynetmelikleri yaplncaya dek,
inaatlar denetleyen bakanlklar tarafndan saptanacak ve projeleri, bu ilkelere gre dzenlenecektir.

5.2 - Bu ksmda sz konusu edilen deprem tehlike blgeleri, mar ve skan Bakanlnca hazrlanan ve
Bakanlar Kurulunun 23/12/1975 tarih ve 7/5551 sayl karar ile yrrle giren, deprem blgeleri
haritasndaki ayrma uygun olarak deerlendirilmitir.

Blm 6 - Betonarme Yaplar.

6.1 - Ksaltmalar

a = Etriyelerin boyunca ubuklar arasnda kalan keden keye ya da iroz ubuundan ara iroz
ubuuna olan en byk mesnetlenmemi uzunluu

s = Enine donat aral, fret donats aral

z = Kirite eilme momenti moment kolu

b = Kiri ya da kolan genilii

h = Kiri ya da kolon en kesitlerinin faydal ykseklii

= Donat ubuu en kesit ap

fe = Kapal etriye ubuunun bir kolunun en kesit alan

Fe = Kiri ekme donats alan

Fb = Beton en kesit alan

FB = Belirli bir aralkta toplam etriye alan

V = Kolona gelen kesme kuvveti

No = Kiri kolon birleim blgesinde kolona gelen eksenel basn kuvveti

Msol = Kolon - Kiri birleim yerinde sol taraftaki kiriin mesnet momenti (altta ekme yapan moment
pozitif)

Msa = Kolon - Kiri birleim yerinde sa taraftaki kiriin mesnet momenti (altta ekme yapan moment
pozitif)

M = Boyuna ekme donats yzdesi

Ms = Enine donat hacimsel yzdesi (etriye veya spirallerde bir admdaki donat hacminin o admdaki
gbek hacmine oran)

eu = Donat eliinin akam gerilmesi

 bu = 28 gnlk beton silindir basn mukavemeti (kg/cm)

e,em = elik donat emniyet gerilmesi

b = Beton kayma gerilmesi (kesit kayma gerilmesi)

e = Kayma donats tarafndan alnan kayma gerilmesi

6.2 - Kapsam

Deprem blgelerinde yaplacak betonarme yaplar, Trkiye'de bu konuda yrrlkte olan ilgili
artnamelere olduu kadar, bu ynetmeliklere n grlen kurallara da uymak zorundadr. Donat olarak
profil demiri kullanlm elemanlar bu blmn dnda braklmtr.

Bu ksmda nerilen koullar i yerinde yaplm ereve, perde ve ereve-perde sistemli monolitik (*)
yaplar iin geerlidir.

Burada nerilen koullara uygun olarak yaplan betonarme ereve, perde ve ereve-perde sistemlerle
dktiliteyi salayacak biimde usulne uygun olarak yaplan n gerilmeli beton yaplara 'dktil sistemler'
denir.

Prefabrike elemanlarla yaplan sistemlerden, zel nlemlerle dktilise salananlarda dktil sistemler
kapsamna girer.

6.3 - Genel kurallar

6.3.1 - Yaplan deprem etkileri altndaki davrann etkileyen tayc ve tayc olamayan tm elemanlar
projelendirmede gz nnde bulundurulacaktr.

6.3.2 - Bu blmde aklanan kurallar uyarnca dzenlenecek, ereve ya da perdelerden oluan yap
sistemleri, Blm 13'te verilen yatay etkilere gre boyutlandrlp projelendirilecektir. Deme sistemleri
deprem kuvvetlerini ereve ya da perdelere aktaracak gte olmaldr.

6.3.3 - nem katsays 1 den byk olan tm yaplarda;

Birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde B 225 den dk nitelikte beton kullanlamaz, tm deprem
blgelerinde vibratrsz ve betoniyersiz beton yaplamaz.

6.3.4 - Yatay deprem ykleri altnda betonarme kolon ve perdelerde ular aras meydana gelecek ardk
yer deitirmeler fark, kat yksekliinin % 0.25 ini gemeyecektir. Bu yerdeitirmelere uymayacak ve
byk zarara neden olacak blmeler ve panolar, tayc iskelete yeterli aralk braklarak ya da benzeri
nlemler alnarak dzenlenmelidir.

6.4 - Derzler

6.4.1 - Deprem srasndaki yatay yer deitirmeler gvenilir bir hesapla saptanmadka ve zel nlemler
alnmadka scaklk deiimi, rtre, ykseklik fark ve zemin koullar dnlerek oluturulan yap
derzleri 6.00 m. ykseklii dek en az 3.0 cm. olacak, 6.00 m. den sonraki her 3.00 m. iin 1.0 cm.
artrlacaktr.

6.4.2 - Ykseklik fark ve temel zemini koullarna bal olarak dzenlenen derzler hari, dier nedenlerle
yap temellerine derz yaplmayabilir.
6.5 - Temeller

6.5.1 - Temel zemini ve temeller :

Yap temelleri, oturma ve farkl oturmalardan dolay st yapda hasara neden olmayacak ve ilevini
nlemiyecek biimde, oturduklar zeminin zelliklerine gre, zemin mekanii prensipleri gznnde
tutularak projelendirilecek ve yaplacaktr. Ksmi bodrum yaplmasndan kanlacaktr.

6.5.2 - Temel balantlar :

6.5.2.1 - Kazklar zerine oturan yaplarda bu smeller uygun yerlerinden olanak varsa iki dorultuda
balant kirileri ile balanacaktr. Mtemadi smellerde dier dorultuda temel balantlar yaplacaktr.
Temel zeminin kaya olmas halinde balant kirileri yaplmayabilir ya da azaltlabilir.

6.5.2.2 - Deprem blgesine ve zemin cinsine bal olarak temellerdeki balant kirileri Tablo 6.1 e gre
boyutlandrlacak ve donatlacaktr.

6.5.2.3 - Balant kirilerinin etriye

aralklar balant kiriinin byk boyutunun yarsn ya da 20 cm. yi gemeyecektir

6.5.2.4 - Balant kirileri yerine, betonarme demede kullanlabilir. Betonarme deme yaplmas
halinde deme kalnl en az 15 cm ya da kk akln 1/50 sinden az olmayacaktr. Ancak byle bir
demenin dey ve yatay yk aktarl hesapla gsterilmelidir.

Tablo : 6.1 - Balant kiri minimum koullar

Deprem
Boyut cinsi Zemin cinsleri (blm 13'e baknz)
blgesi

Hesap ekme kuvveti (Balandklar

1 inci blge kolonlara gelen dey kuvvetlerin en %8 %8 %10 %10
bynn yzdesi olarak)

Minimum enkesit 700 cm2 700 cm2 900 cm2 900 cm2

Minimum boyuna donat 4 14 4 14 4 14 4 14

Minimum boyut 25 cm 25 cm 30 cm 30 cm

2 inci 3 nc ve Hesap ekme kuvveti (Balandklar %5 %5 %8 %10

4 nc kolonlara gelen dey kuvvetlerin en
blgeler b- ynn yzdesi olarak)

Minimum enkesit 700 cm2 700 cm2 900 cm2 900 cm2

Minimum boyuna donat 4 14 4 14 4 14 4 14

Minimum boyut 25 cm 25 cm 30 cm 30 cm
6.6 - Kolonlar

6.6.1 - Kolonlar,bodrum katndan balayarak yukar doru birbiri zerine gelecek ekilde
yerletirilecektir. Bu olanaklar yoksa hesaplar yap tayc sistemin 'dzensiz' olduu gznne alnarak
yaplacaktr. Tm kolonlar ncelikle planda, akslar boyunca ayn dzlem iine gelecek biimde
dzenlenecektir.

6.6.2 - Kolonlarn en kk boyutu 25 cm. den ya da kat yksekliinin 1/20 sinden kk, geni kenarn
dar kenara oran 3.00den daha byk olamaz. Yuvarlak kolonlarda ap en az 30 cm. olacaktr.

6.6.3 - Kolonlardaki boyuna donat yzdesi en az 0.01, en fazla;

B 160 iin 0.030

B 225 iin 0.035

B 300 iin 0.040

Olmaldr. Kolonlardaki boyuna donat iin B. III den daha yksek nitelikte elik kullanlmaz. Bindirme ile
ek yaplan yerlerde, toplam donat yzdesi (devam eden ve ek iin yeni konan ubuklarn toplam alnmak
koulu ile) aada verilen deerleri gemez.

B 160 iin 0.04

B 225 iin 0.05

B 300 iin 0.06

6.6.4 - ekme gerilmesinde alan kolon donatlar elden geldiince ayn kesitte eklenmemelidir. Bunun
yaplmamas halinde e = em iin bindirme boyu %100, e< e, em iin % 50 arttrlmaldr.

Ancak yeterli enine donat dzeni halinde ekleme oran her iki cins donat iin %50 ye kadar karlabilir.
e elik gerilmesinin e, em den kk olduu durumlarda ekleme oranlar arttrabilir.

6.6.5 - Kolonlar enine donat aral bakmndan, (a) kolon sarlma blgesi, (b) kolon orta blgesi ve (c)
kolon - kiri dm blgesi olarak ksmda gznnde bulundurulacaktr. (ekil 6.1).

6.6.5.1 - Kolon sarlma blgesi :

Her kolonun alt ve st ularnda, betonun skca emberlemesini salamak ve bylece normal, kayma ve
eilme gerilmeleri altnda gevrek bir ekilde, aniden krlmasn nlemek amacyla kolon sarlma blgeleri
bulunacaktr. Bu blgelerin uzunluu, deme st kotundan ve kolona balanan enderin kiriin alt
yzeyinden balayarak, kolon enkesitinin byk boyutu (dairesel kesitlerde kolon ap), kolon serbest
yksekliinin 1/6 s veya 45 cm. den az olamaz.

Sarlama blgesindeki her trl spiral ya da dikdrtgen etriye ya da dairesel spirallerin hacimsel yzdesi
aada verilen denklemden elde edilecek deerden ve 0.01 den daha az olamaz.

( 6.1)

srekli dairesel spirallerin adm, gbek apnn 1/5'i veya 8 cm den fazla olamaz. Sarlma blgesinde
basit dikdrtgen etriye ya da srekli dikdrtgen etriye kullanlmas halinde bu ubuklarn bir kolunun kesit
alan aadaki denklemde verilen deerden az olamaz.
 (6.2)

Burada, a = mesnetlenmemi en byk etriye kenar boyu, s = etriye araldr. Sarlma blgesinde 8 mm
den kk apl enine donat aral 10 cm. den fazla ve 5 cm den az olamaz. lk etriyenin kiri alt ya da
st yzne olan uzakl 5 cm. den fazla olamaz. Sarlma blgesindeki etriye kancalar, kendi dorultusu
ile 135 oluturmak ve dairesel ksmn ucuna 10 d kadar dorusal bir para brakmak suretiyle
yaplacaktr. (ekil 6.2 a).
Sarlma blgelerindeki enine donatnn skkl nlemek iin, krlma sonras aamalarda betonu daha
randmanl olarak emberleyen spiral ya da srekli dikdrtgen etriyeleri ncelikle kullanmaldr. Normal
basit dikdrtgen ve srekli dikdrtgen fretajdaki enine donatnn mesnetlenmi kenar boyu olan 'a' y
azaltmak, dolays ile etriyelerden tasarruf salamak amac ile, zel ara ubuk balantlar (zel iroz
etriyeler) kullanlabilir. Bu ara balantlarnn her iki ucuna standart yarm daire kancann ucuna 10 d
uzunlukta dz bir ksm eklemeli, hem enine ve hem de boyuna donaty dtan kavrayacak ve beton
dklrken oynamayacak biimde skca balanmaldr. (ekil 6.2 b).

Alt katlarda kesintiye uram olan perde duvarlarn ya da buna benzer st yap sistemlerini tayan
kolonlarda, sarlma blgesine konulan enine donat tm kolon boyunca aynen devam ettirilir.

zel hal : nc ve drdnc derece deprem blgelerindeki binalarda, eer kolon sarlma blgesindeki
maksimum hesap kayma gerilmesi 0.07 bu dan kk ise Denk 6.1 ile verilen minimum hacimsel
donat yzdesi koulu aranmaz ve sarlma blgelerindeki etriyelerin araln kolon orta blgesindeki
etriye aralnn yarsna indirmekle yetinilebilir.

6.6.5.2 - Kolon orta blgesi

Kolon orta blgesindeki etriye alan, statik ykler ve deprem kuvvetleri altnda meydana gelebilecek en
byk hesap kesme kuvvetini tayabilecek gte olmaldr.

Bu blgedeki etriye aralklar, kolon uzun kenarnn yarsndan, 20 cm. den ya da en kk boyutuna
donat apnn 12 katndan fazla olamaz. Boyuna donat eki, ncelikle kolon orta blgesinde ve betonarme
kurallarna uygun olarak yaplmaldr.

6.6.5.3 - Kolon - kiri birleim blgeleri

Kolonlarn kirilerle olan birleim blgeleri (ekil 6.1) burada mevcut olabilecek en byk kesme
kuvvetine gre etriyelerle donatlmaldr. Bu i kolon - kiri birleim blgesi, pozitif kabul edilen ynleri ile
deprem, dey yk ve dier etkilerden meydana gelen kesit etkileri ile beraber (ekil 6.2 c) de
gsterilmitir.

Blgede bir A - A kesitinde kesme kuvveti

(6.3)

cebirsel denklemi ile hesaplanabilir.Burada z ler srasyla sa ve sol kiri kesitlerine ait manivela
kollardr.

Kenar kolonlarda ya Msol ya da Msa'n sfra eit olaca aktr.Bu kesme kuvvetinden meydana gelen
b.

(6.4)

kayma gerilmesi bu beton silindir mukavemeti olmak zere

(6.5)

olmaldr.Burada b, z blgede en kesitin genilii ve manivela koludur.Kayma donats hesabna esas olan
kayma gerilmesi e:

(6.6)
dr.Burada

(6.7) (*)

olarak hesaplanr.Burada No, basn olarak birleim blgesi stnde deprem srasndaki minimum normal
kuvvet, Fb blgede en kesit alandr.(6.5), (6.6) denklemleri ile verilen gerilmeler ayrca %30
arttrlmayacaktr.

En dar kiri genilii, birletii kolon geniliinin yarsndan fazla ve en kk kiri ykseklii en byk
kiri yksekliinin en az 0.75 kat olan drt kirili bir birleim noktasnda etriye miktar en az yukarda
hesaplanan deerin yars kadar alnabilir.

Kolon - kiri birleim blgelerinde birim boya rastlayan etriye miktar, kolon ve orta blgesinde birim
boya rastlayan etriye miktarndan az olamaz.

6.6.5.4 - eriye k gelmesi amac ile, iki kolon arasndaki dolgu duvar zerinde braklan kolonlardan
kolona pencere boluklarna izin verilmez.Ancak, ksa kolon durumu yaratan ve kolondan kolona tm
serbest aklka devam eden bu cins pencereleri amak zorunluu bulunan hallerde, ya ksa kolon tm
boyunca srekli etriyelerle sarlmal (en az kolon sarlma blgelerinde gereken enine donat kadar) ve
ayn zamanda ksa kolonun artan rijitlii o kattaki kesme mukavemeti dalnda, burulma ve periyot
hesaplarnda gznne alnmal,ya da dolgu duvarlar kolon rijitliini etkilemeyecek biimde tayc
sistemden ayr olarak dzenlenmeli.

6.6.5.5 - Binann deprem kuvvetleri altndaki davranna etki edecek zellikteki dolgu duvar, doal
periyoda ve burulma momentine etkileride dnlerek ktle ve rijitlikleri bakmndan binann plan ve
yksekliince elden geldiince, ek etkiler dourmayacak biimde dzenlenecektir.

(*) Bu denklemdeki b, bu, No ce Fb iin kg ve cm birimleri kullanlacaktr.

6.7- Perdeler

6.7.1 - Perde duvarlar yatay ykler altnda meydana gelecek momentleri, eksenel kuvvetleri ve kesms
kuvvetlerini tayabilecek ekilde projelendirilecektir.

6.7.2 - Perde, planda uzun kenarnn kalnlna oran en az be olan dey tayc
elemanlardr.Betonarme tayc perde duvar kalnl kat yksekliinin ve perde geniliinin 1/20 sinden
ya da 15 cm. den az olamaz.

Gvenilirlii hesapla gsterilemiyor ise bu minimum kalnlk 10 m. perde ykseklii iin alnmal, daha
yksek yerlerde aa doru her 6 m. ek ykseklik iin minimum kalnlk ortalama 2 cm. arttrlmaldr.

Perde duvarlarnda minimum donat alanlar perde brt enkesit alannn, yatay donat iin 0.0025, dey
donat iin 0.0020 den az olamaz.Donat aral perde kalnlnn 1.5 kat ve 30 cm. den fazla
olamaz.Kolon tanm ile perde tanm arasnda kalan dey tayc elemanlarn minimum koullar yerine
getirilmelidir.

6.7.3 - Betonarme perde duvarlarn en kesitlerinin her iki ucunda perdenin plandaki byk boyutunun
%10 u boyutundaki blgelerde dey donat aral yarya indirilecektir.

Ancak perde kesitinde, homojen kesit varsaym ile ekme gerilmesi kmas halinde, bu blgedeki
donatlar statike gerekli kesitin

B.. I iin 0.005

B.. II iin 0.004

B.. III iin 0.003 nden az olmamaldr.

6.7.4 - Perde duvarlarndaki donat bindirme boylar iin kolonlarda ngrlen koullara uyulacaktr.

6.7.5 - Perdelerde bulunan boluklarn her kenarnn iki yzne en az ikier adet 16 lk donat
yerletirilecektir.Byk boluklarn bulunmas halinde, boluklar gz nne alnarak hesap yaplacak ve
her iki kenardaki demirlerin toplam alan, boluk nedeni ile kesilen demirlerin alanndan az
olmayacaktr.Ayrca, bu boluk kesine her yzde yatay dzlemde 45 lik a meydana getiren en az
ikier adet 16 lk donat konulacaktr.(ekil 6.3)

6.7.6 - Perdelerin dier perdelerle ya da yap elemanlaryla birletikleri noktalarda, birlikte almay
salayacak biimde donat balants ve detaylandrma yaplmaldr.

6.8 - Demeler

6.8.1 - Normal kat betonarme demelerin kalnl en az 10 cm. at demelerinin ise en az 8 cm.
olacaktr.

6.8.2 - Basit deme deliklerinin drt kenar boyunca altta ve stte en az 1 12 lik ubuk bulunacak ve
bu donat her iki dorultuda delik nedeniyle kesilen donatdan az olmayacaktr.Yatay yklere uram
demenin normal ekme ve basn kuvvetlerini dier elemanlara emniyetle aktarabilmek iin, ayrca
deliklerin her kesine 45 lik bir a yapacak biimde altta ve stte en az 1 12 yer deitirilecek ve bu
ubuklarn uzunluu ankraj boyunun iki katndan az olmayacaktr.(ekil 6.4)

6.8.3 - Dolgulu yada dolgusuz dili demelerde en fazla donat yzdesi kiriler iin verilen deerlere
uymaldr.Ayrca deprem blgelerinde asmolen, dolgulu ya da dolgusuz dili demeler ancak aada
belirtilen koullara uyarak yaplabilir.

a. Plak kalnl en az 7 cm. alnmaldr.

b. Temel st ykseklii,

1.Derece deprem blgelerinde12.00 m.

2.Derece deprem blgelerinde 15.00 m.

3. Derece deprem blgelerinde 18.00 m.

4 Derece deprem blgelerinde 21.00 m.

yi aan yaplarda, yatay ykleri emniyetle temele aktarma zere, temele dek devam eden ve planda
rijitik merkezi,ktle merkezine elden geldiince akacak biimde deprem perdeleri dzenlenmelidir.

6.8.4 - Kirisiz demeler statik yklere ek olarak depremden meydana gelecek zorlamalar emniyetle
tayabilecek ve dey tayc elemanlara aktarabilecek boyut ve donaty kapsamaldr.
6.9 - Kiriler

6.9.1 - ereve kirileri en az 20x30 cm. kesitinde olacak ve gvde genilii saplandklar kolonun
geniliine kiri yksekliinin 1.5 katn eklemekle bulunan deeri gemeyecektir.

Bu koulun salanmad durumlarda kesin bir hesap yaplmadka geniliin bu deerden fazlas rijitlik
ve kesit hesaplarnda gz nne alnmaz.

6.9.2 - Kirilerdeki boyuna donat yzdesi tablo 6.2 de verilen deerlerden az olamaz.Kesite konulan
donat adedi ile tanabilecek moment kapasitesi, kesite gelen hesap momentinim % 33 nden fazla ise
minimum donat kouluna bal kalnmayabilir.

Tablo : 6.2

Boyuna
Donat B I B II B III
Oran

min 0.005 0.004 0.003

6.9.3 - Aklklarda kiriler elden geldike tek donatnn, olarak boyutlandrlmaldr.Zorunlu olduu
durumlarda basn donats kullanlabilir.Ancak, basn donats yzdesi 0.01 den ve ekme donatsnn %
50 sinden fazla olamaz.Tek donatl olarak boyutlandrlan kesitlerin basn yznde minimum 2 adet
12 mm. demir bulundurulmaldr.

6.9.4 - Kiri mesnetlerindeki alt donat, (dey ykler iin basn donats) alannn te birinden ya da
komu aklk ortas donat miktarlarnn bynn yarsndan daha az olamaz.Kiriin her iki ucundaki
mesnet st donatnn en az te biri moment sfr noktasndan ankraj boyu kadar uzatlacaktr.Bu donat
uzunluu kiri serbest aklnn 1/4 nden az olamaz.

6.9.5 - Kirilerdeki boyuna donatda, ekme blgelerinde ya da ift ynde etkiyen yatay ykler arasndan
gerilmelerin iaret deitirdikleri blgelerde elden getike ek yapmakta kanlmaldr.

Ayrca kayma gerilmelerinin yksek olduu blgelerde de donatda ek yaplmamaldr.Ancak, ek

yapmann zorunlu olduu hallerde eklenen demirlerin etraf, ek boyu kadar bir blge iinde denklem 6.1
in gerektirdii kadar sklkta enine donat ile sarlmaldr.

6.9.6 - Kolona saplanan kirilerin kolonun br yznde devam etmedii durumlarda kirilerdeki alt ve
st donat, kolonun kar yzne dek uzatlp 90 bkldkten sonra ankraj uzunluu kadar dey ynde
devam ettirilecektir.(ekil 6.5) Her iki taraftan kirilerin sapland kolonlarda ekme ve basn donatlar
srekli olacaktr.Kiri derinlii fark gibi nedenlerle bu olanak yoksa, ankraj kiriinin boyunun br
yznde devam etmedii durumlar iin tanmlanan biimde yaplacaktr.

6.9.7 - Kiriler dey ykler ve deprem etkileri altnda her iki utan doabilecek momentlerin yarataca
kayma gerilmelerinin emniyetle tayabilecek biimde boyutlandrlp donatlacaktr.Birinci ve ikinci derece
deprem blgelerinde minimum etkiye ap 8 mm. den az olamaz.

Etriye aral kiriin geniliinin ve kiri yksekliinin yarsn geemez.

6.9.8 - Kirilerin her iki ucunda kiri yksekliinin iki kat uzunluluundaki bir blgede etriye alan

(6.8)

deerinden az olmamaldr.

Ayrca bu blge iinde etriye aral kiri faydal yksekliinin drtte birini gememelidir.Kolon yznden
birinci etriye alan uzaklk 5 cm. amamaldr.
6.10 - Dolgu duvarlar

6.10.1 - Dolgu duvarlar elden getike hafif ve ince olacak, 3 m. den yksek duvarlarda ara hatl
yaplacaktr.

6.10.2 - Baka bir duvarla birlemeyen tekil ya da paravan eklindeki duvarlar, hacimsel olarak 250 doz
imento harc ile en az 1/2 tula duvar ya da 10 cm. kalnlkta beton briket duvar nitelikleri mar ve
skan ve Bayndrlk Bakanlklarnca birlikte kabul edilmi patent zel malzeme ile yaplacaktr.

6.10.3 - Demelerin zerine izgisel yk olarak metre boyuna 700 kg. dan daha ar olan duvarlar
oturtulamaz. Yaplan duvarlarn serbest akl 4 m. yi geemez.

Blm 7 - elik yaplar

7.1 - elik yap elemanlarnn ve birleimlerinin hesap, boyutlandrma ve dzenlenmesinde, Blm 13 de

belirtilen yatay etkiler ile hesap ilkeleri gz nnde bulundurulacaktr.

7.2 - elik karkas yaplarda rijit kiri -kolon birleimleri, kesit etkilerini tam aktarabilecek ekilde
dzenlenmelidir.

7.3 - elik karkas yaplarda demeler betonarme, prefabrike eleman, yada zel metal profilli demeler
olabilir. Yapnn yanal rijitlii, sadece belirli akslarda dzenlenmi betonarme ekirdek ya da rijit
erevelerle salandnda, kat demeleri dzeyinde etkiyen yatay kuvvetlerin bu rijit akslara
aktarlmas, ya monolitik demenin kendi dzlemindeki rijitlii ile ya da monolitik olmayan demelerde
dzenlenecek yatay balantlarla salanmaldr.

7.4 - Duvar ve blmeler, hafif pano v.b. prefabrike duvar eleman ya da yerinde rme duvar olabilir.
Duvarlarn kolon, kiri v.b. elemanlara balantlar, dinamik ykler altnda bile, devrilme ya da dklmeye
kar dayankl olmaldr.Duvar ya da blmelerin istenmeyen hallerde, elik karkasla beraber alarak
perde etkisi vermeleri konstrktif nlemle nlenmelidir.

7.5 - Kafes sistemlerde ekme ubuklarnn da narinlii 250 olmaldr.(Rzgar kararllk balantlarnn
diyagonalleri hari).

7.6 - Rzgar ve kararllk balantlar, deprem kuvvetlerini de mesnetlere dek emniyetle aktrabilecek iin
dzenlenmelidir.

7.7 - at donatm elden geldiince hafif olmal, zorunlu haller dnda, ek tesislere ayrca yklenerek
arlatrlmamaldr.

7.8 - Birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde kaba bulonlarn emniyet gerilmeleri %30 azaltlacak ve
ift somunlu olarak yaplacaktr.

Blm 8 - Ahap karkas yaplar.

8.1 - Kapsam ve genel kurallar :

Temel ve varsa bodrum duvarlar kagir, tayc kat duvarlar ile demeleri ahap iskeletli olan binalara
ahap karkas yaplar denir..Bu tanmn dnda kalan ahap mhendislik yaplarnn deprem etkilerine
gre boyutlandrlmasnda, proje onay makamnn kabul edecei ilkelere uyulmaldr.

Ahap karkas binalar, bodrum kat saylmamak zere, en fazla iki katl yaplabilir. Ancak katlarn
ykseklii 3 m. den fazla olmamaldr.

8.2 - Temeller

Temeller, yma kagir yaplarn temelleri iin blm 9.2 de belirtilen ilkelere uygun olarak yaplacaktr.
8.3 - Duvarlar.

8.3.1 - Bodrumlu binalarda, bodrum duvarlar 0.50m .kalnlkta en ok 2.40 ykseklikte olacaktr.
Bodrum blme duvarlar tula ya da dolu beton briket ile de yaplabilir.

8.3.2 - Zemin kat duvarlar kagir, ya da ahap karkas, birinci kat duvarlar ise ahap karkas olarak
yaplacaktr.

Kagir duvarlar, yma kagir yaplara ait Blm 9.3 de belirtilen eitli koullara gre yaplacaktr.

8.3.3 - Tayc duvar iskeletleri, en ok 1,50 m. ara ile konacak dikmelerden, bu dikmelerin altna
konacak taban kirileri ile stlerine konacak balk kirilerinden, dikmeler ile taban ve balk kirilerinin
meydana getirdikleri gzleri daha kk gzlere ayran ara kirilerden ve ara gzleri genlere ayran
diyagonallerden meydana getirilecektir.

Bu ekilde oluturulan karkas ara boluklar, tula, kerpi, aa paralar gibi malzeme ile doldurulacak,
yzleri rabits teli, ahap ta ya da kam ile kaplanarak svanacak ya da tahta ya da oluklu sac ile
kaplanacaktr

8.3.4 - Dikmeler ve diyagonaller tek para olacak ve taban kirii ile balk kiriine gemeli olarak
birletirilecek ve ivi ile pekitirilecektir. Gemeli yaplamayanlara (.ekil 8.1) deki gibi ke takozlar
konacak ve ivilenecektir.

8.3.5 - Taban kirileri ile balk kirileri ekli olabilir. Ancak ekler eri gsl bindirmeli olarak yaplp,
cvata ya da kiri kalnlna eit boydaki ivilerle balanacaktr.(ekil 8.2).

8.3.6 - Tayc duvarlarn tm ahap iskeletleri birbirlerine, yerine gre, dz ya da eri gsl zvanal
olarak balanacaktr.

8.3.7 - Bodrumlu ve bodrumsuz tek katl binalar ile zemin kat kagir olan binalarn st kat taban ve
balk kirileri, dikmeleri ve diyagonalleri en az 10 x 10 cm. dier elemanlar da en az 5 x 10 cm.
kesitinde olacaktr. ki katl, ahap karkasl binalarn zemin kat taban ve balk kirileri, dikmeleri ve
diyagonalleri 12 x 12 cm. dier elemanlar da 6 x 12 cm. kesitinde olacaktr.

8.3.8 - Ahap karkas binalarda boyuna duvarla enine duvar en ok 4.50 m. de bir kesimelidir. Bu
yaplamyorsa, boyuna duvarn tayc dikmeleri, en ok 4.50 m. de bir makaslar apraz elemanlarla
iyice balanmaldr.(ekil 8.3)

8.3.9 - Zemin ve birinci katn ahap karkas olmas halinde, her kattaki ara blmeler st ste
getirilmelidir.

8.3.10 - Bina kelerinde en az 1.50 m. lik iki boluk arasnda 0.75 m lik ahap tayc iskeletli dolu
ksmlar braklmaldr.

8.4 - Demeler

Deme kirileri, zemin katlarda taban kirileri zerine st katlarda ise balk kirileri zerine oturtulucak
ve ivilenecektir.(ekil 8.4)

Bina demelerinde en az 5 x 10 cm. kesitindeki ahap elemanlar genler oluturulacaktr.

8.5 - Hatl ve Lentolar.

8.5.1 - Zemin kat kagir olan binalarn hatl ve lentolar yma kagir yaplar iin Blm 9.5 de belirtilen
koullara uygun olacaktr.

8.5.2 - Ahap karkas binalarn kap st lentolar ile pencerelerin st ve alt lentolar dikme boyutunda
olacak ve dikmelerle birleimleri gemeli olarak yaplacaktr.

Blm 9 - Yma kargir yaplar.

9.1 - Kapsam ve genel kurallar.

Karkas olmayan ve tayc duvarlar, nitelikleri Trk Standartlar Enstits ve ynetmelik ilkelerine
uygun, doal ve yapay yap talarndan yaplm, demeleri betonarme ya da betonarmenin salad
yatay btnl olan dier tip demelerden oluan yaplara yma kagir ad verilir.

Yma kagir yaplarn duvarlarnda, olanak el verdiince gerekli hesaplar yaplarak, yatay ve dey donat
kullanlmas nerilir.

Yma kagir yaplar, gerekli statik ve mukavemet hesaplar yaplarak ve bu ynetmelikte tersi
belirtilmedike "Kagir yaplarla ilgili artnameler" deki, yapm yntemleri ve hesap ilkelerine uyulmak
kouluyla bodrum kat saylmamak zere en fazla, birinci derece deprem blgelerindeki iki, ikinci ve
nc derece deprem blgelerinde ve drdnc derece deprem blgelerinde drt katl yaplabilir.
Deme zerinden deme zerine dey dorultuda uzaklk olarak alnan kat ykseklii en fazla 3.00 m.
olabilir.

Saak seviyesinden yukarda, madeni ya da ahap teras korkuluklar, kalkan duvarlar, blmeleri kagir
olmayan hafif malzemeden yaplm at katlar, at pencereleri, merdiven alt boluklar ve en ok 5 ton
olmak zere su deposu yaplabilir. at kat alannn, bina alannn 1/4 n amas halinde yaplan inaat
binann bir kat saylr. Birden fazla bodrum, kat olarak deerlendirilir.

Yma kagir binalar planda basit ve niform ekilde olmal, boyuna ve enine dorultudaki tayc
duvarlar, ktleler ve rijitlikleri binann esas eksenlerine gre simetrik ya da simetrie yakn biimlerde
dzenlenmelidir.
ekil 8 - 1

ekil 8 - 2
ekil 8 - 3

ekil 8 - 4
 ekil 13 - 1

Ksmi bodrum yaplmamas nerilir. Tm tayc duvarlarn st ste gelmeleri ve ykleri zemine 9.2 de
esaslar verilen temeller araclyla aktarmalar salanmaldr.

Alt katlar dkkan v.b. gibi olduka geni aklkl hacimler eklinde kullanlan yma kagir binalarda st
katlardaki perde duvarlarn ilettii yatay ve dey kuvvetlerin temel ve zemine aktarlmas byk
aklklarn sz konusu olduu alt katta dzenlenecek betonarme erevelerle yaplmaldr.Bu erevelerin
ve temellerin projelendirilmesinde Ynetmenliin betonarme yaplar blmndeki ilkeler geerlidir.

9.2 - Temeller.

Yaplacak tersi gsterilmedike temeller iin en az aadaki koullara uyulacaktr.

9.2.1 - Bina temelleri 6.5.1 deki ilkelere gre projelendirilecek ve yaplacaktr.

9.2.2 - Duvar alt smeli malzemesi en az B.160 niteliinde olacaktr.

9.2.3 - I inci ve II nci snf zeminlerde yaplacak temeller. (* )

9.2.3.1 - Tm deprem blgelerinde I ve II nci snf zeminlerde duvar alt smeli genilikleri, tad
duvarn geniliine her iki taraftan olmak zere 15 cm. eklenmesi ile bulunacak genilikten az
olmayacaktr.

9.2.3.2 - Duvar alt smeli kalnlklar 30 cm. den az olmayacak ve iine 12 mm. apnda en az 6 adet
donat ubuu konulacaktr.Kesitin st ve altna yerletirilecek bu donat ubuklarnn arasndaki yatak
aralk 30 cm. den fazla olamaz. Bu donat ke ve kesime noktalarnda gerei kadar bindirilerek
eklenecek ve 30 cm. aralkl 6 dey etriyelerle balanacaktr.

9.2.3.3 - Temel derinlii seimi, zemin zellikleri, yer alt su dzeyi ve yerel don derinlii gznne
alnarak saptanr.Eimli arazilerde temeller basamakl olarak yaplabilir.Ancak basamak ykseklikleri 30
cm. den fazla olmayaca gibi 30 cm. den az bindirme de yaplmayacaktr. Basamak aral 1 m. den az
olamaz.
9.2.3.4 - Tm deprem blgelerinde Kaya zeminlerde duvar alt smeli yaplmayabilir.

9.2.4 - III nc snf zeminlerde yaplacak temeller.

9.2.4.1 - Tm deprem blgelerinde III nc snf zeminlerde duvar alt smeli genilikleri, tayc
duvarn geniliine her iki tarafta olmak zere 20 cm. eklenmesi ile bulunacak genilikten az olmayaca
gibi hibir ekilde 60 cm. den de az genilikte olmayacaktr.

9.2.4.2 - Duvar alt smeli kalnlklar 40 cm. den az olmayacak ve iine 14 mm. apnda en az 8 adet
donat konacaktr. Kesitin st ve altna yerletirilecek bu donat ubuklarnn arasndaki yatay aralk 30
cm. den fazla olamaz.Bu donat ke ve kesime noktalarnda gerei kadar bindirilerek eklenecek ve 30
cm. aralkl 8 dey etriyelerle balanacaktr.

9.2.4.3 - Temel derinlii seiminde 9.2.3.3 teki ilkelere uyulacaktr. Eimli arazilerde temeller basamakl
olarak yaplabilir.Ancak basamak ykseklikleri 30 cm. den fazla olmayaca gibi 40 cm. den de az
bindirme yaplmayacaktr.Basamak aralar 1.5 m. den az olamaz.

9.2.5 - IV nc snf zeminlerde yaplacak temeller.

9.2.5.1 - Tm deprem blgelerinde IV nc snf zeminlerde duvar alt smel genilikleri tad duvarn
geniliine her iki tarafnda olmak zere, 30 cm. eklenmesi ile bulunacak genilikten az olmayaca gibi
hibir ekilde 80 cm. den az genilikte olmayacaktr.

9.2.5.2 - Duvar alt smeli kalnlklar 40 cm. den az olmayacak ve iine 14 mm. apnda en az 8 adet
donat ubuu konacaktr. Kesitin st ve altna yerletirilecek bu donat ubuklarnn arasndaki yatay
aralk 30 cm. den fazla olmaz. Bu donat ke ve kesime noktalarnda gerei kadar indirilerek eklenecek
ve 30 cm. aralkl 8 dey etriyelerle balanacaktr.

9.2.5.3 - Temel derinlii seiminde 9.2.3.3 teki ilkelere uyulacaktr. Kademeli temel sistemi
uygulanamaz

9.2.6 - Duvar alt smelinin hemen stndeki katta pencerelerin alt duvarlarnda meydana gelebilecek
atlamalara kar duvar alt smeli ve pencere alt duvarnda gerekli nlemler alnmaldr.

9.3 -Tayc duvarlar.

9.3.1 - Malzeme

Duvarlarda kullanlacak yap ta ve harcn zellikleri ile ilgili artnamelere uygun olacaktr.

Yap ta olarak tayc duvar yapmndan baka amalarla yaplan tulalar, boluklu beton briket, yatay
delikli tula ve benzeri ekillendirilmi talar kullanlamaz. Ayrca kullanlacak yapay yap talarnn basn
mukavemeti 50 kg / cm2 den ve doal talar basn mukavemeti 350 kg / cm2 den az olamaz. Bodrum
kat d duvarlarnda or toplama basn mukavemeti 100 kg/cm2 olan yapay yap talar kullanlamaz.

(*) Zeminlerin snflandrlmas iin Blm 13'e Baknz.

Zemin katndan iki veya daha fazla kat olan bodrumlu yada bodrumsuz binalarn bodrum ve zemin
katlarndaki duvarlarda kullanlacak yapay yap talarnn ortalama basn mukavemeti
75kg/cm2olmaldr.

Bodrumlarda ta duvar yerine beton duvarlar yaplmas halinde beton nitelii az olan B 160
olacaktr.Duvar harc olarak imento ile takviyeli kire harc (imento:kum hacimsel oran,1:6 veya
1:4)kullanlacaktr.

Gerek yap ta ve gerek duvar harlarnn niteliinin seimi duvara etkiyen yklere gre yaplacaktr.

9.3.2-Duvar kalnlklar
Herhangi bir statik irdeleme yaplmamas halinde svasz en az duvar kalnlklar olarak aadaki
deerlere uyulacaktr.

9.3.2.1-Tm deprem blgelerinde,doal ta duvarlar binalarn ancak bodrum ve zemin katlarnda,beton

duvarlar ise yalnz bodrum katlarnda yaplabilir.Doal ta duvarlarn kalnlklar 50 cm. ve beton
duvarlarn kalnlklar 25 cm. den az olamaz.Zemin katndan baka iki ya da daha fazla normal kat olan
binalarda doal ta duvarlar moloz ta duvar biiminde yaplamaz.

9.3.2.2-Zemin katndan baka iki ya da daha fazla normal kat olan bodrumlu yada bodrumsuz binalarn
bodrum yada zemin katndaki duvarlarn kalnl,tula kullanldnda en az 1.5 tula ve 10 cm.nin
katlarn boyut kabul eden biimlendirilmi yap talar kullanldnda,en az 40 cm. olmaldr.

9.3.2.3- ve daha fazla katl (varsa bodrum dahil) binalarn yukardan itibaren 1.katnda duvar kalnl
en az 1 tula yukardan itibaren 2.katta tula duvar kalnl en az 1 tula ve 10 cm.nin katlarna gre
boyutlandrlm,biimlendirilmi yap talarnn en az 30cm. ve yukardan balayarak 3 nc katta tula
duvar kalnl en az 1,5 tula,10 cm.nin katlarna gre boyutlandrlm,biimlendirilmi yap talarnda
en az 40 cm. olmaldr.

9.3.2.4-Tek katl binalarda duvar kalnlklar 1 tuladan az olamaz.deprem blgelerinde yaplacak yma
binalarn kat adetlerine gre en az duvar kalnlklar tablo 9.3.2 de gsterilmitir.

9.3.3-Duvarlarn kararll ve duvar boluklar

9.3.3.1 -Kararllk

Tm tayc duvarlarn yatay yklere kar kararll planda kendilerine dik dorultularda saplanan ve en
az bir hacim boyunca olan duvarlar yardmyla salanmaldr.

Kararll salayacak bu duvarlarn kalnl 1 tuladan az olamaz.Bu duvarlarn arasndaki serbest

uzaklk duvar eksenleri arasnda llmek zere,birinci derece deprem blgelerinde 5.5 m. yi dierlerinde
ise 7.0 m. yi geemez.Bu kurala uyulmayan zorunlu hallerde kararll salamak iin tayc duvar iinde
her 4 m. de bir betonarme dey hatl oluturma yoluna gidilebilir.Bu durumda da duvar boyu 15 m. yi
geemez.

9.3.3.2-Duvar boluklar

Duvarlarda braklacak boluklar iin aadaki kurallara uyulacaktr.

a) Birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde binalarn d duvarlarndaki kenar pencere yada kap
boluu ile bina kesi arasnda en az 1.50 m. bir dolu duvar paras braklacaktr.Bina ykseklii 7.50
m. den az ise sz konusu duvar parasnn boyu 1.0 m. ye indirilebilir.

b) nc ve drdnc derece deprem blgelerinde yaplacak binalarn d duvarlarndaki kenar pencere

yada kap boluu ile bina kesi arasnda en az 1.0 m. boyunda bir dolu duvar paras braklacaktr.Bina
yksekliinin 7.50 m. den az olmas halinde sz konusu duvar parasnn boyu 0.80 m. ye indirilecektir.

c) Gerek tayc ve gerek takviye duvar iindeki ilk boluun bu duvarn kesime noktasndan balayarak
uzakl 50 cm. den az olamaz.

d) Pencere ve kap boluklar arasnda kalan dolu duvar ksmlarnn boyu iki taraftaki boluklardan
bynn aklnn 1/4 nden az olmamak kouluyla,boluk kenar dileri hari,en az birinci ve ikinci
derece deprem blgelerinde 0.80 m. nc ve drdnc deprem blgelerinde 0.60 m. olacaktr.

e) Kap ve pencere boluklarnn genilii 3.00 m. yi aamaz.

f) Bir duvar boyunca plandaki boluklarn uzunluklar toplam,tm duvar uzunluunun %40'n aamaz.

9.4 - Demeler
Deme olarak ancak betonarme yada betonarmenin salad yatay btnl olan dier tip demeler
sz konusudur.Bu demelerin projelendirmesinde ynetmeliin betonarme yaplar blmndeki ilkeler
geerlidir.

Kat demesinin devam olan konsol eklindeki balkonlar,korniler,at saaklar,1.50 m. ve konsol

eklindeki merdivenler 1.10 m. den fazla aklkta yaplamazlar.(mar ynetmeliklerindeki kmalar ile
ilgili kurallar sakldr.)

9.5 - Hatl ve lentolar

9.5.1-Pencere ve kap lentolarnn duvarlara oturan ksmlarnn uzunluu 0.20 m. den az olmamak zere
lento aklnn %15 inden az olmayacaktr.

9.5.2-Tavan ve merdiven demelerini de kapsamak zere her bir demenin tayc duvarlara
oturtulduu yerlerde,betonarme deme ile monolitik,ykseklikleri en az 20 cm. ve duvarn,varsa
besleme ayann geniliinde betonarme hatllar yaplacaktr.Bunlarda beton nitelii en az 4 10
boyuna ve 6/25 etriye donats bulunacaktr.Bu donat kelerde ve kesim noktalarnda sreklilii
salayacak ekilde bindirilecektir.

9.5.3-Moloz ta duvarlarda en az her 1.50 m. ykseklikte 9.5.2 deki boyutlandrmaya uygun bir hatl
yaplacaktr.

9.6 -at

9.6.1-at donatm,deprem etkisine bir btn olarak dayanacak ve rzgar ya da deprem etkileri dnda
tayc olarak yatay kuvvet iletmeyecek ekilde dzenlenecektir.

ubuk ve ek bileimleri hem basn,hem de ekme kuvvetli aktarabilecek ekilde yaplacak,ekme

ubuklarnda da narinliin 250 olmas salanacaktr.Rzgar ve kararllk balantlar alacaklar
kuvvetleri mesnetlere kadar emniyetle aktarabilecek ekilde dzenlenecektir.

at donatmnn bina deme ve duvarlaryla balants Kargir Yaplarla ilgili artnamelerdeki yapm
kurallarna uygun olarak yaplacaktr.

9.7 -Tali Yap Elemanlar

9.7.1-Tayc olmayan blme duvarlar 1/2 tula kalnlkta ya da 10 cm. kalnlkta yapldklarnda,tayc
duvarlarla kararlln salamak amacyla,yapm kurallarna uygun olarak balanacaklar,fakat
demelerden yk almayacak ekilde sonradan rlecektir.

9.7.2-Bahe duvarlarnn kargir ksm yaya kaldrm dzeyinden 1.00 m. den yksek yaplmayacaktr.

9.7.3-Teraslarda korkuluun duvar ksmnn ykseklii en ok 0.60 m. olacaktr.Kalkan duvarlar 2.00 m.

den yksek olmas halinde betonarme ara hatllar ile beslenecektir.Korkuluk ve kalkan duvarlarnn yatay
kararll iin gerekirse yer yer dilerle besleme yaplmaldr.

Blm 10 -Yarm kargir yaplar.

10.1 -Kapsam ve genel kurallar

Karkas olmayan ve tayc duvar,nitelikleri Trk Standartlar Enstitsi ve yetkili kurulularca kabul
edilmi artname ve ynetmelik ilkelerine uygun doal ve yapay yap talarndan yaplm ve demeleri
yma kargir yaplarn demelerinin tanmlanmasna uymayan binalara yarm kargir ad verilir.

Bu binalarda demeler,yma kargir yaplarda sz edilen nitelik ve boyutlarda hatllara otururlar.

Yarm kargir binalar tm deprem blgelerinde,bodrum kat saylmamak zere,en fazla iki katl olarak
yaplabilirler.
10.2-Yarm kargir binalarn yaplmasnda uyulmas gerekli kurallar (Blm 9) da belirtilenlerin ayndr.

Blm 11-Kerpi yaplar.

11.1-Kapsam ve genel kurallar.

Temel ve varsa bodrum duvarlar doal ta duvar olup,tayc duvar kesme ya da yerinde dkme kerpi
ile yaplan binalara kerpi yap denir.

Kerpi binalar bu ynetmelikte tersi belirtilmedike kargir yaplarla ilgili artnamelerdeki yapm
kurallarna uyulmak kouluyla ve ancak tek katl olarak yaplabilirler.Kat ykseklii en ok 2.70 m. yi
gememelidir.

Kerpi binalar planda dikdrtgen biiminde olmal boyuna ve enine dorultudaki tayc duvarlar binann
boyuna ve enine eksenlerine gre simetrik olarak dzenlenmeli ya da bu simetriden ayrllar ihmal
edilebilir llerde olmaldr.Ksmi bodrum yaplmamas nerilir.

11.2 -Temeller

11.2.1 -Btn deprem blgelerinde temel duvarlarnn en az 50 cm. kalnlkta ve zemin yzeyinde en az
50 cm. yksekliine kadar kan imento har veya en az 1,2,9 kalitesinde takviyeli kire harc ile
rlm moloz tatan yaplacaktr.

11.2.2 -Temel derinlikleri don altnda olmak zere derinlii altnda olmak zere en az 80 cm. olacaktr.

11.2.3-Bodrumlu binalarda bodrum duvarlar 50 cm. kalnlkta,temel duvarlar da 60 cm. kalnlkta

olacaktr.Bu duvarlar 1.derece deprem blgelerinde 1:2:9 niteliinde takviyeli kire harc,2.,3. ve 4 nc
derece deprem blgelerinde 1:3 niteliinde kire harc ile rlm moloz tatan yaplacaktr.

11.3 -Tayc duvarlar

11.3.1 -Malzeme

Kerpi retimi,"Kargir yaplarla ilgili artnamelerdeki " ilkeler uygun olarak yaplacaktr.

Moloz ta duvarlar imento ile takviyeli kire harc,kerpi duvarlar ise,kerpi yapmakta kullanlan
dinlendirilmi har ile rlecektir.Ta duvar stnde,kerpi duvarla arasnda nem izolasyonu
salanmaldr.

11.3.2 -Duvar kalnlklar

11.3.2.1 -Varsa bodrum ta duvarlarnn kalnl en az 50 cm. olmaldr.

11.3.2.2 -Tayc d kerpi duvarlar en az 3/2 ,tayc i kerpi duvarlar en az 1 kerpi boyu
kalnlkta olmaldr.Normal kerpi boyutlar 30x 25x 15 ve 30x 15x 15 olacaktr.

11.3. 3 -Duvarlarn kararll ve duvar boluklar.

11.3.3.1 -Kararllk

a) Tayc duvarlarn yatay yklere kar kararl,bunlara dik dorultuda saplanan duvarlarla
salanmaldr.Bu duvarlarn kalnl bir kerpi boyundan az olamaz.

b) Tayc duvarlarla kararll salayan duvarlarn kesim noktalar arasndaki serbest uzaklk duvar
eksenlerinden balayarak llmek kouluyla,4.50 m. den fazla olamaz.

c) Bacalarn yapmnda zellikle dikkatli olunmal,baca malzemesi kerpiten farkl ise yapdan derzle
ayrlmaldr.Kerpiten arkl malzemeden yaplan bacalar,tayc duvarlarn srekliliini bozmayacak
biimde dzenlenecektir.
11.3.3.2 -Duvar boluklar

a) Binalarn d duvarlarndaki kenar kap ve pencere boluklar ile bina kesi arasnda en az 1.00 m.
uzunluunda bir dolu duvar paras braklacaktr.

b) Tayc ve takviye duvarlarnn kesim noktalarndan balayarak ilk boluun bu duvarn kesim
noktasna uzakl en az 50 cm. olacaktr.

c) Duvarlarda braklacak kap boluklar 2.10x 1.0 m. den byk olmayacaktr.Tayc ve takviye
duvarlar kesim noktalar arasnda birden fazla kap boluu braklmayacaktr.

d) Duvarlardaki pencere boluklar 1.40x 0.90 m. den byk olmayacaktr.

e) Kap ya da pencere boluklar arasnda en az 60 cm. boyunda dolu duvar paras braklacaktr.Bu
yaplamyorsa boluklarn her iki yanna ikier adet 10x 10 cm2 kesitinde ahap dikmeler konulacak ve bu
dikmeler pencere alt hatl ile pencere st lentosuna balanacaktr.

11.4 -Demeler

Demeler,temel ya da varsa bodrum duvarlar ile kerpi duvarlar arasndaki hatllarn zerine
oturtularak iyi bir balant salanacaktr.

11.5-Hatl ve lentolar.

11.5.1-Temeli ya da varsa bodrum duvarlarnn zerine bu duvarlarn geniliinde ve 0.15 m.

yksekliinde betonarme ya da ahap hatl yaplacaktr.Bu hatln betonarme olmas halinde nitelii en az
B 120 (Min.dozaj 250) olacak ve iinde 4 10'luk boyuna donat bulunacaktr.Bu demirler 25 cm. ara ile
birbirine 6'lk etriyelerle balanacaktr.

Bu hatl ahap ise,10x 10 cm2 kesitinde katranlanm iki adet kadronla yaplacak ve bunlar her 50 cm. de
bir 5x 10 cm2 kesitli kadronlarla birbirlerine ivilenerek balanacak ve aralar ta krntlaryla
doldurulacaktr.

11.5.2 - Kerpi duvarlarda taban hatl ve lentolardan baka pencere altna ve pencere stne ve tavan
kirileri ile at makaslarnn oturaca duvarlarn stne (11.5.1) deki benzer ahap hatllar yaplacaktr.

11.5.3 - Taban hatl,at hatl ile kap ve pencere lentolar dndaki,hatllar,kam yetien blgelerde 5
cm. ara ile her 50 cm. de bir ince tel ile balant yaplarak kam ile de yaplabilir.

11.6 - akllar

11.6.1 - Kerpi atlar d duvar en az 0.50 m. aacak ekilde saakl olarak yaplacak ve hafif olmasna
dikkat edilecektir.Kerpi duvarlarn d etkenler nedeniyle tayc zelliinin bozulmamas iin gerekli
yapm nlemlerine zel zenme gsterilecektir.

11.6.2 - 1. ve 2. deprem blgelerinde kerpi binalarda st dz toprak dam yaplmaz,3.ve 4. deprem

blgelerinde toprak kalnl 15 cm. yi geemez.

Blm 12 - Onarm ve yenileme

12.1 - Deprem nedeniyle hasara uram yaplar,ileride oluacak depremlere kar koyabilecek
biimde,bu Ynetmelik ilkelerine gre dzenlenip hesap edilecek ve yetkili makamlarca onanacak
projelerine gre onarlacaktr.

12.2-Deprem blgelerinde deitirilecek, ya da bytlecek ya da esasl olarak onarlacak binalarda

yeniden yaplacak ya da yenilenecek ya da deitirilecek her bir ksm,bu ynetmelik ilkelerine
gre,depreme dayankl olacak biimde dzenlenip hesap edilecek ve yetkili makamlarca onanacak
projelere gre yaplacaktr.
Blm 13 - Depreme dayankl yaplar iin hesap ilkeleri.

13.1 - Ksaltmalar

C = Deprem katsays

C0 = Deprem blge katsays

D = Yapnn deprem dorultusuna paralel genilii (metre)

F = Statik edeer toplam yatay yk

F = 1'inci kata etkiyen yatay yk

Ft = Yapnn en st katna etkiyen ek yatay yk

G1 = 1'inci kattaki sabit ykler toplam

H = Yapnn temel st kotundan llen ykseklii (metre)

H2 = Zemin tabaka kalnl

h1 = 1'inci katn temel st kotundan llen ykseklii (m)

I = Yap nem kat says

K = Yap tipi kat says

N = Binann kat adedi

Nsp = Standart penetrasyon darbe adedi

n = Hareketli yk kat says

P1 = 1'inci kattaki hareketli ykler toplam

S = Yap dinamik katsays (Spektrum katsays)

T = Yap doal periyodu (saniye)

TO = Zemin hakim periyodu (saniye)

VS = Kayma dalgas hz (metre/saniye)

W = Toplam yap arl

W1 = 1'inci kat arl

13.2 - Genel Kurallar

13.2.1 - Bu blmde deprem blgelerinde yaplacak yaplarn depreme dayankl olarak

boyutlandrlabilmeleri iin kullanlacak yatay yklerin hesap ilkeleri aklanmtr.Bu blmn kapsamna
giren yaplarda depremden meydana gelen etkiler yapya demeleri dzeyinde etkiyen yatay statik
ykler olarak alnrlar.

Uygulamada yatay yklerin binada ncelikle birbirine dik iki dorultusunda ayr ayr etkidii
varsaylacaktr. Bu ykler tm dey tayc elemanlara datlacaktr. Asal eksenleri hesap yaplan
dorultulara paralel olmayan elemanlarda, farkl bir dorultu iin daha elverisiz i kuvvetler doabilecei
gz nnde tutulmaldr.

13.2.2 - Bu blmde hesap ilkeleri aklanan yatay ykler yapnn tmne etkiyen minimum deerlerdir.

13.2.3 - Kesit hesaplarnda deprem etkileri ile rzgar yknn yapya ayn zamanda etkimedii
varsaylacak ve herhangi bir yap elemannn boyutlandrlmasnda deprem ya da rzgardan elverisiz
olan gz nnde tutulacaktr.

13.3 - Tanm ve kapsam.

13.3.1 - Bu ynetmelikte deprem etkilerine gre hesap bakmndan yaplar balca iki snfta ayrlmtr.

a. Tayc sistemi dzenli yaplar :

Tayc sistemleri deme ya/da kiriler ile dey kolonlardan oluan, kolon ve perdeleri srekli
olarak temele kadar inen yaplara "Tayc Sistemi Dzenli Yaplar" ad verilir.

b. Tayc sistemi dzensiz yaplar

Yukardaki tanmn dnda kalan ve rijitlik ya da ktle yayl bakmndan sreksizlikler ya da dzensiz
ymalar gsteren yaplara "Tayc Sistemi Dzensiz Yaplar" ad verilir.

13.3.2 - Gvenilir bir dinamik zmleme yaplmadka, "tayc sistemi dzenli" olan ve temel st
kotundan llen ykseklii 75 m yi gemeyen betonarme yada elik karkas yaplar ile her trl yma
binalarn, bacalarn , kulelerin ve yksek haznelerin depreme gre hesab bu blmde aklanan yatay
ykler kullanlarak yaplabilir.

13.3.3 - "Tayc sistemi dzensiz" olan veya temel st kotundan llen ykseklii 75 m yi geen tm
yaplarn depreme kar emniyetleri, usulne uygun ve gvenilir bir dinamik hesap yolu ile saptanmaldr.

Byle bir dinamik hesaptan zemin ve yapnn dinamik zellikleri ayrntlar ile gz nnde tutulur. Gerek
ya da idealletirilmi spektrumlara gre mod sper pozisyonu yntemi ya da depreme davrann zamana
gre deiimini veren titreim denklemlerinin integrasyonu vb. yntemlerinden biri ya da model deneyleri
kullanlabilir. Ancak, dinamik hesap sonucunda bulunacak toplam yatay ykler bu blmdeki hesap
ilkelerine gre bulunan deerlerin % 70 inden daha kk olamaz.

13.3.4 - Kubbe, kabuk at ve kemer barajlar gibi yzeysel tayc sistemde yaplar ile kprlerin, iki
boyutuna indirgenmeyen uzay sistemleri, arlk barajlarnn, tnellerin ve toprak alt yaplarnn depreme
gre hesap ilkeleri bu ynetmeliin kapsam dndadr.

13.3.5- Yaplara gelecek yatay yklerin bu Ynetmelik ilkelerine gre saptanmas asndan zeminler drt
ayr grupta toplanm ve her grubun zellikleri Tablo 13.1 de gsterilmitir.

13.3.6- mar ve skan Bakanl'nn uygun grd yaplara yeterli sayda kuvvetli hareket ivme
kaydedecei (akselerograf) yerletirilmesine yap sahibi tarafndan izin verilmesi zorunludur.

13.4- Toplam yatay yk hesab

13.4.1- Yaplarn depreme dayankl olarak boyutlandrlmasnda kullanlacak statik edeer yatay
yklerin toplam

F=CW (13.1)

denklemi ile hesaplanacaktr. Burada C deprem katsaysdr ve

C=Co x K x S x I
Denklemi ile saptanr. Burada Co =Deprem blge katsays, K=Yap tipi katsays, S=Yap dinamik
katsays (Spektrum katsays), I=Yap nem katsays.

13.4.2- Co deprem blge katsays aada Tablo 13.2 de verilmitir.

Tablo : 13.2- Deprem blge katsays

Deprem Blgesi C0
1 0.10
2 0.08
3 0.06

4 0.03

13.4.3 - Yap tipi kat says K, tablo13.3 de verilmitir.

13.4.4 - Yap dinamik katsays (Spektrum katsays)

(13.3)

denklemi ile hesaplanacaktr.Burada,T = Saniye cinsinden yapnn birinci normal moduna ait doal
periyodu,To = zemin hakim periyodudur.Bu formlden bulunan S deeri maksimum 1.0 alnr.(*)

Not:Bir ya da iki katl her trl yapda,S = 1 ve yap tipi kat says K iin minimum 1.0 alnr.Yma
binalarda S = 1 alnacaktr.

13.4.5 - Gvenilir varsaymlara dayanan deneysel ya da teorik ilkelere gre hesab yaplmadka

S katsaysnn hesabnda kullanlacak bina doal periyodu T iin

(13.4)

ya da

(13.5)

yaklak denklemlerinden bulunan T deerinin elverisiz olan alnr. Burada, H=Binann temel st
kotundan llen ykseklii (m). D= Yatay ykler dorultusuna paralel dorultudaki bina genilii (m) ve
N= Bina temel dzeyi stndeki kat adedidir.

Not: Byk aklkl endstri yaplar, sinema, spor tesisler v.b. yaplar ve tayc sistemi dzenli olsa bile
temel st kotundan llen ykseklikleri 35 m yi geen binalar ile baca, kule yksek hazne v.b. yaplar
iin, yukarda verilmi olan yaklak periyot denklemleri kullanlamaz. Bu tip yaplar doal periyotlar
zemin ve yapya ait zellikler gz nnde tutulurlar gvenilir bir dinamik yntem ile hesaplanmaldr.

13.4.6- Gvenilir varsaymlara ve arazi gzlemlerine dayanan deneysel, amprik ya da teorik

yaklamlarla saptanmadka zemin hakim periyodu (To) iin Tablo 13.4 deki deerler kullanlabilir.Ancak
bu deerler taban kat says ya da edeer zelliklerdeki taban formasyonu zerinde yer alan zemin
tabakalarnn 50 m. mertebesinden bir kalnla sahip olmas halinde geerlidir. Zemin tabakalarnn 50
m. mertebesinden farkl kalnlklara sahip olmas halinde, kayma dalgas hz (Vs m/sn) ve tabaka kalnl
(Hz; metre) deneysel, amprik ya da teorik olarak daha duyarl bir ekilde saptanmal ve zemin hakim
periyodu
 denkleminden hesaplanmaldr. Bu hesaplama iin gerekli olan (Vs) deerlerinin deneysel,
amprik ya da teorik olarak daha duyarl bir ekilde saptanamamas halinde (Vs) deerleri iin Tablo 13.1
deki deerler kullanlabilir.

Zeminin, birbirinden farkl (Vs) deerlerini ieren birka tabakadan olumas halinde her tabaka iin ayr
bir (To) deeri hesaplanmaldr.

Kayma dalgas hzn 700 m/sn den byk olduu zeminler ok salam saylabilecei iin, bu hzn ald
derinlikten balayarak daha derinlerdeki zeminlerin incelenmesine ve periyot hesaplarna ierilmesine
gerek yoktur.

(*) Bu denklemle elde edilen eriler (ekil 13.1) de gsterilmitir..

(**) Bu denklemin katsays olan (0.07 ~ 0.10) rijitlik derecesine gre saptanr.

To
To
Zemin Cinsi Zemin Hakim
Ort. sn)
Periyodu (sn)

a 0.20

I b 0.25 0.25

c 0.30

a 0.35

II b 0.40 0.42

c 0.50

a 0.55

III b 0.60 0.60

c 0.65

a 0.70

IV b 0.80 0.80

c 0.90

Not : Aada tanmlamalar verilen yaplarda, gerek temel sisteminin ve tama gcnn tayini,
oturmalarn hesab v.b. zeminle ilgili problemlerin gvenilir bir ekilde zmlenebilmesi, gerekse zemin
hakim periyodunun geree yakn bir ekilde saptanabilmesi amac ile, usulne uygun sismik
zmlemeler ve yeteri kadar arazi ve laboratuvar deneyleri yaplmaldr.

I. Temel st kotundan llen ykseklii 75 m. yi geen binalar

II. Byk aklkl endstri yaplar, sinema, tiyatro v.b.yaplar.
III. Baca, kule, yksek hazne v.b. yaplar.

13.4.7- Yap nem katsays I.Tablo 13.5 de verilmitir.

 Tablo : 13.5 Yap nem katsays

Yap Cinsi I

Bir deprem sresince ya da hemen sonra kullanlmas zorunlu yaplar (PTT, itfaiye ve
a) radyo evi yaplar, kuvvet santralleri, pompa istasyonlar, hastaneler, istasyon ve 1.50
terminaller, rafineriler v.b.)

b) nemli ve deerli mallar saklayan yaplar. (mzeler v.b.) 1.50

Halkn ok yld yaplar (Okullar,spor tesisleri, tiyatrolar, sinema ve konser salonlar,

c) 1.50
ibadet mahalleri, v.b.)

Halkn az yld yaplar (zel konutlar, Oteller, ,iyerleri, lokantalar, endstri yaplar
d) 1.00
v.b.)

13.4.8 - C deprem katsays hibir zaman Co/2 den daha kk alnmayacaktr.

13.4.9 - Toplam yatay hesaplanmasnda kullanlacak olan W toplam yap arl

(13.6)
i=1

olup W kat aral

denklemi ile hesaplanr. Burada G=1'inci kattaki sabit ykler toplam P=1'inci kattaki haraketli ykler
toplamdr. Hareketli yk katsays n, Tablo 13.6'da verilmitir.

Tablo : 13.6 Hareketli yk katsays

Yap Cinsi n

Depolar, antrepolar v.b. 0.80

Okullar, renci yurtlar, spor tesisleri, sinema ve

konser salonlar, tiyatrolar, garaj, lokanta, 0.60
maaza v.b.

zel konutlar, oteller, hastaneler, iyeri v.b 0.30

13.5 - Yatay ykn ykseklik boyunca datlmas :

13.5.1 - Yapnn kat dzeylerine uygulanacak F1 yatay ykleri

(13.8)
denklemi ile hesaplanacaktr. Burada = toplam yatay yk W1=1'inci kat arl,h1=1'inci katn temel st
katndan llen ykseklii, Ft=Yapnn en st kat dzeyine uygulanacak mnferit kuvvettir.

Ft kuvvetinin deeri:

(13.9)

denklemi ile hesaplanr.

Not:1) Ft hibir zaman 0.15 F den byk olamaz.

2) halinde Ft=0 alnabilir.

13.5.2 - Baca,kule v.b. yaplarda yap ykseklii yeter sayda paralara ayrlarak 13.8 ve 13.9
denklemleri kullanla bilir.

13.5.3 - Yksek haznelerde,(13.2) den hesaplanan C yatay yk kat says minimum 0.12 ve maksimum
0.25 snrlar iinde kalacak ve toplam yatay ykn mnferit yk olarak, hazne arl merkezine etkidii
varsaylacaktr.

13.6 - Yatay burulma momenti

Binalar,her iki dorultuda her hangi bir katn ktle merkezi ile rijitlik merkezi arasnda hesapla bulunan
eksantriklie, yatay yk dorultusuna dik dorultudaki en byk bina boyutunun %5'i eklenerek
bulunacak burulma momentlerine gre irdelenecektir.

13.7 - Yap kntlar

Korkuluk duvarlar, bacalar, konsol ve balkonlar gibi yap kntlarnda depremlerden meydana gelen
etkiler ayrca hesaplanacaktr.Bu hesapta yapnn tm iin 13.2 denklemi ile bulunan C katsaysnn 3
kat alnacak ve 13.1 denklemi ile bulunan F yknn, kntnn arlk merkezine elverisiz dorultuda
etkidii varsaylacaktr.

13.8 - Emniyet gerilmeleri

13.8.1 - Depremle ilgili kesit hesaplarnda beton ve elik emniyet gerilmeleri en fazla %33 kadar
arttrlabilir.

13.8.2- Betonarme yaplarda aderans gerilmeleri artrlmaz.elik yaplardaki her trl ek ve birleimlerin
hesaplanmasnda emniyet gerilmeleri deerleri ikinci yklem haline ait olan emniyet gerilmeleri
deerlerinden fazla alnamaz.Ayn kural rzgar ve kararllk balantlarnn diyagonellerin
boyutlandrlmasnda geerlidir.

13.8.3 - Deprem etkilerinin gz nne alnmas halinde, zemin emniyet gerilmeleri I'inci, II'inci ve
III'nc snf zeminlerde %33 kadar arttrlabilir.IV'nc snf zeminlerde zemin emniyet gerilmeleri
arttrlmayacaktr.

13.8.4 - Temel taban altndaki ilk zemin tabakasnn I'inci, III'nc ya da IV'nc snf zemin cinsi
olmas halinde, statik yklerin dourabilecei oturmalara ek olarak deprem titreimleri sonucu meydana
gelebilecek oturma yada farkl oturmalarda hesaplara sokulacak biimde gzden geirilmelidir.

13.8.5 - IV'nc snf zeminler zerinde yaplan temellerde beton ve elik emniyet gerilmeleri
arttrlamaz.

13.9 - stinat duvarlar ve palplan perdeleri

13.9.1 - Deprem blgelerinde yaplacak, ykseklii 6 m yi geen istinat duvarlar ve palplan perdelerin
hesabnda kullanlacak olan zemin zellikleri, usulne uygun laboratuvar ve arazi deneyleriyle
saptanmaldr.

13.9.2 - Toprak basnlarn hesabnda zemin kayma mukavemeti as, 1 inci ve 2 inci deprem
blgelerinde 6 derece 3 nc ve 4 nc deprem blgelerinde 4 derece azaltlacaktr.

Blm-14- Son kurallar

14.1- Bu ynetmelikteki eitli ksmlar birbirlerine bal kurallar kapsad gibi, "Deprem Afetlerinden
koruma" kurallarn aklayan 3 nc ksm, "Yangn Afetlerinden Korunma" ad altndaki 4 nc blmle
birlikte uygulanacaktr.

14.2- 16/1/1968 gn ve 12801 sayl Resmi Gazete'de yaynlanan Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar
Hakkndaki Ynetmelik yrrlkten kaldrlmtr.

14.3- Bu Ynetmelik yaym tarihinden balayarak 2 ay sonra yrrle girer.

Tablo : 9.3.2 - Yma yaplar kat adetleri ve en az duvar kalnlklar

1 inci DERECE DEPREM BLGELER

BODRUMLU YAPILAR

Yapay ta yada dolu

Bodrumlu Kat Adedi Doal ta Beton Tula
beton briket

Bodrum 50 25 1.5 Tula 40

3 Zemin 50 - 1 Tula 30

Birinci - - 1 Tula 30

Bodrum 50 25 1.5 Tula 40

2
Zemin 50 - 1 Tula 30

1 Zemin 50 - 1 Tula 30

BODRUMSUZ YAPILAR

Yapay ta yada dolu

Bodrumsuz Kat Adedi Doal ta Beton Tula
beton briket

Zemin 50 - 1.5 Tula 40

2
Birinci - - 1 Tula 30

1 Zemin 50 - 1 Tula 30

2 inci ve 3 nc DERECE Deprem Blgeleri

BODRUMLU YAPILAR

Yapay ta yada dolu

Bodrumlu Kat Adedi Doal ta Beton Tula
beton briket

Bodrum 50 25 1.5 Tula 40

4 Zemin 50 - 1.5 Tula 40

Birinci - - 1 Tula 30
 kinci - - 1 Tula 30

Bodrum 50 25 1.5 Tula 40

3 Zemin 50 - 1 Tula 30

Birinci - - 1 Tula 30

Bodrum 50 25 1.5 Tula 40

2
Zemin 50 - 1 Tula 30

1 Zemin 50 - 1 Tula 30

BODRUMSUZ YAPILAR

Yapay ta yada dolu

Bodrumsuz Kat Adedi Doal ta Beton Tula
beton briket

Zemin 50 - 1.5 Tula 40

3 Birinci - - 1 Tula 30

kinci - - 1 Tula 30

Zemin 50 - 1.5 Tula 40

2
Birinci - - 1 Tula 30

1 Zemin 50 - 1 Tula 30

BODRUMLU YAPILAR

Yapay ta yada dolu

Bodrumlu Kat Adedi Doal ta Beton Tula
beton briket

Bodrum 50 25 1.5 Tula 40

Zemin 50 - 1.5 Tula 40

5 Birinci - - 1.5 Tula 40

kinci - - 1 Tula 30

nc - - 1 Tula 30

Bodrum 50 25 1.5 Tula 40

Zemin 50 - 1.5 Tula 40

4
Birinci - - 1 Tula 30

kinci - - 1 Tula 30

Bodrum 50 25 1.5 Tula 40

3 Zemin 50 - 1 Tula 30

Birinci - - 1 Tula 30

Bodrum 50 25 1.5 Tula 40

2
Zemin 50 - 1 Tula 30

1 Zemin 50 - 1 Tula 30
 BODRUMSUZ YAPILAR

Yapay ta yada dolu

Bodrumsuz Kat Adedi Doal ta Beton Tula
beton briket

Zemin 50 - 1.5 Tula 40

Birinci - - 1.5 Tula 40

4
kinci - - 1 Tula 30

nc - - 1 Tula 30

Zemin 50 - 1.5 Tula 40

3 Birinci - - 1 Tula 30

kinci - - 1 Tula 30

Zemin 50 - 1.5 Tula 40

2
Birinci - - 1 Tula 30

1 Zemin 50 - 1 Tula 30

Tablo :13.1- Periyot saptanmasnda kullanlacak zemin cinsleri

Dr
Nsp qs Vs
Serbest
Zemin Reratif
Tanmlama Standart basn Kayma
Cinsi sklk
Penetrasyon direnci dalgas
adet kg/cm2 m/san
%

Masif volkanik kayalar ve derinlik

kayalar, ayrmam salam
a - - -
metamorfik kayalar,ok sert
I imentolu tortul kayalar >700
b ok sk kum,akl >50 85-100 -

c ok sert kil >32 - >4.0

Tf ve aglomera gibi gevek

magmatik Kayalar,sreksizlik
a - - -
dzlemleri bulunan ayrm
II imentolu tortul kayalar 400-700
b Sk kum,akl 30-50 65-85 -

c Sert kil 16-32 - 2.0-4.0

Yumuak sreksizlik dzlemleri

a bulunan ok ayrm metamorfik - - -
kayalar ve imentolu tortul kayalar
III 200-400
b Orta sklkta kum,akl 10-30 35-64 -

c Kat kil, siltli kil 8-16 - 1.0-2.0

 Yer alt su seviyesinin yksek olduu
yumuak ve kaln alvyon tabakalar,
a bataklk tipi veya amur dipli deniz - - -
doldurulmas ile oluan zeminler ve
IV dolgu tabakalar 200

b Gevek kum 0-10 35 -

c Yumuak kil, siltli kil 0-8 - 1.0

Tablo : 13.3 Yap tipi katsays

Yap Tipi K

Aada tanm ayrca yaplm tm tayc sistemler 1.00

Tm perde duvarl kutu sistemler 1.33

ereveleri yatay yklerin tamam tayabilen ereve tayc sistemler (Dolgu duvar tipleri a, b ve c iin
dip nota baknz)2

a) 0.60

1.Dktil ereveleri2 (elik ya da betonarme) b) 0.80

c) 1.00

a) 1.20

2. Dktil olmayan ereveler b) 1.50

c) 1.50

a) 1.33

3.Diyagonalli elik kafes ereveler b) 1.50

c) 1.60

a) 0.80

Dktil ereveleri ile yatay yklerin en az % 25 ini tayabilen perde duvarl sistemler b) 1.00

c) 1.20

Yma binalar 1.50

Bamsz zemin st hazneleri

(Maksimum yatay kuvvet katsays c= 0.30)

Binalardan baka yaplar, bacalar, kuleler

(Maksimum yatay kuvvet katsays c=0.30) 2.00

Notlar : 1.Dktil erevelerin tamam iin Blm 6.2 ye baknz.

2.Dolgu duvar tipleri:

a. Betonarme ya da yatay ve dey donatl yma blme duvarl

b. Donatsz yma blme duvarl
c. Hafif ve az blme duvarl ya da prefabrike beton blme duvarl