RAUNARSKI ALATI: Baze Podataka (ACCESS)-1 Nenad Grujovi

BAZE PODATAKA (ACCESS)

1. Osnovni pojmovi

Baza podataka je skup informacija, niz slogova koji sadre istorodne informacije.
Primeri: telefonski imenik, dokumentacija dekanata (kartoteka) sa podacima o
studentima. Zapaanje: imenik je sortiran po azbunom redosledu, kartoteka je
sortirana po brojevima indeksa.
Kompjuterske baze podataka izmeu ostalog omoguavaju:
lako dodavanje i brisanje slogova
jednostavno i brzo prepravljanje (auriranje) podataka
brzo i pouzdano formiranje izvetaja u zadatom rasporedu (npr. spisak sortiran
po adresama ili spisak sortiran po godini roenja)

Baza podataka (Data base DB) Grupa tabela podataka koje sadre srodne podatke.
DB se moe sastojati od samo jedne tabele (najee to nije sluaj).
Tabela (Table) Grupa slogova podataka. Svi slogovi su isto organizovane grupe
podataka - polja. Analogija u C programskom jeziku je niz struktura.
Slog (zapis) (Record) Jedinstveni zapis (vrsta) u tabeli koji se sastoji od vie polja sa
podacima, u optem sluaju, razliitoga tipa. Analogija u C programskom jeziku je
struktura. Primer: u telefonskom imeniku komplet podataka za jednog telefonskog
klijenta.
Polje (Field) Pojedinani podatak - stavka u slogu. Analogija u C jeziku je promenljiva
lanica strukture. Primer: u telefonskom imeniku su etiri polja: prezime, ime, adresa i
telefonski broj.
Indeks (Index) Poseban tip dopunske tabele koja sadri vrednosti odreenog polja
tabele (osnovne). Pored pomenutog polja slog indeks tabele sadri i polje sa podatkom
o odgovarajuoj poziciji sloga osnovne tabele u ureenom poretku po vrednosti polja
na koje se indeks odnosi. Razliite indeks tabele (indeksi po razliitim poljima tabele)
omoguavaju razliit poredak u okviru iste tabele bez njenog stvarnog sortiranja tj. u
tabeli se zadrava postojei fiziki redoled slogova. Primer: telefonski imenik moe biti
tampan i po ulicama, imenima ili telefonskim brojevima.
Upit (Query) Komanda struktuiranog jezika za upite (Structured Query Language SQL)
dizajnirana za izdvajanje odreene grupe slogova, po odreenom kriterijumu, iz jedne
ili vie tabela ili za izvoenje operacija nad tabelama. Primer: u telefonskom imeniku
izdvajanje slogova koji sadre korisnike telefona iz jedne odreene ulice.
Set slogova (RecordSet) Grupa slogova - podskup svih slogova jedne ili vie tabela,
kontrolisana i formirana uz pomo upita.
Sistem za upravljanje bazom podataka (Data Base Management System DBMS)
Sistem za kreiranje, modifikovanje, brisanje, uvanje, indeksiranje, programiranje itd.
DB.
Entitet (Entity) Svaku realnu injenicu ili pojavu, bez obzira na sutinu nazivamo
entitetom. Entitete razlikujemo na osnovu osobina Atributa.
RAUNARSKI ALATI: Baze Podataka (ACCESS)-2 Nenad Grujovi
2. Ravne baze podataka (Flat File)
Baza podataka se sastoji od samo jedne tabele u kojoj su svi podaci.

Primer: deo baze ispitnih prijava studenata.

Broj Prezime Ime Primedba Smer Predmet_1 Predmet_2 Predmet_3
23/97 Gaji Milan ponovac PMA Statika Dinamika Matematika
144/95 Mladenovi Sran nagraivan PMA Kinematika Dinamika Matematika
100/98 Filipovi Vesna PT Engleski Statika
2/98 Pei Zoran 1. put MVM Kinematika

3. Relaciona baza podataka (Relational DB)

Baza podataka se sastoji od vie tabela. Cilj je eliminisanje suvinih (ponavljanih)
informacija, bre i pouzdanije funkcionisanje u odnosu na ravne baze podataka.

Normalizacija (Normalization) je procedura (5 normalnih formi) kojom se podaci

grupiu u tabele u okviru baze podataka sa ciljem:
eliminisanja duplikata informacija u tabelama,
prilagoavanja buduim promenama u strukturi tabela,
minimizacija uticaja promene strukture baze na program koji koristi podatke

Primarni klju (Primary key) Skup vrednosti (kolona ili grupa kolona) koji jednobrazno
odreuje red u tabeli. Svakoj vrednosti primarnog kljua odgovoara samo jedan slog
tabele . Primer: broj indeksa (Broj).
Spoljnji klju (Foreign key) Kolona (ili grupa kolona) u tabeli ije vrednosti odgovaraju
vrednostima primarnog kljua tabele sa kojom je uspostavljena relacija.
Integritet podataka (Integrity) Obezbeivanje ispravnih veza izmeu podataka
(tabela) u bazi.
Validacija podataka (Validation) Obezbeivanje ispravnosti vrednosti podataka; npr.
broj indeksa mora biti vei od nule.

Entiteti - Relacije (Entity-Relation) E-R dijagram je grafiki prikaz relacionog modela.

Primer: relacija 1:1 (jedan prema jedan)
Broj Prezime Ime Broj Primedba
23/97 Gaji Milan 23/97 ponovac
144/95 Mladenovi Sran 144/95 nagraivan
100/98 Filipovi Vesna 100/98
2/98 Pei Zoran 2/98 1. put

1 1
student vez primedba
primarni klju

Prezime
Broj Broj
Ime Primedb
RAUNARSKI ALATI: Baze Podataka (ACCESS)-3 Nenad Grujovi

Primer: relacija N:1 (1:N) (jedan prema vie)

Broj Prezime Ime SmerID SmerID Smer
23/97 Gaji Milan 1 1 Primenjena mehanika i automatika
144/95 Mladenovi Sran 1 2 Motorna vozila i motori
100/98 Filipovi Vesna 3 3 Procesna tehnika
2/98 Pei Zoran 2 4 Proizvodno mainstvo

Broj N 1
student pripada smer
Prezime
SmerID SmerID
Ime Smer

Primer: relacija N:N (vie prema vie)

Broj Prezime Ime Broj IspitID IspitID Predmet
23/97 Gaji Milan 23/97 2 1 Matematika
144/95 Mladenovi Sran 23/97 4 2 Statika
100/98 Filipovi Vesna 23/97 1 3 Kinematika
2/98 Pei Zoran 144/95 3 4 Dinamika
144/95 4 5 Teorija oscilacija
144/95 1 6 Engleski jezik
100/98 6 7
100/98 2
2/98 3

Broj 1 N N 1
student prijave ispit
Prezime
IspitID
Ime Broj IspitID Predmet
RAUNARSKI ALATI: Baze Podataka (ACCESS)-4 Nenad Grujovi
4.1 ACCESS : formiranje baze podataka

4.2 ACCESS : formiranje tabela

RAUNARSKI ALATI: Baze Podataka (ACCESS)-5 Nenad Grujovi
4.3 ACCESS : definisanje polja

Tabele : Student, Primedbe, Smer, Predmeti i Prijave

RAUNARSKI ALATI: Baze Podataka (ACCESS)-6 Nenad Grujovi
4.4 ACCESS : formiranje relacija
Tools

4.4.1 Alat za formiranje relacija

4.4.2 Relacije izmeu tabela Student, Primedbe, Smer, Predmeti i Prijave

RAUNARSKI ALATI: Baze Podataka (ACCESS)-7 Nenad Grujovi
4.4.3 Editovanje pojedinanih relacija

4.4.4 Primer relacije 1-1 izmeu tabela Student i Primedba

RAUNARSKI ALATI: Baze Podataka (ACCESS)-8 Nenad Grujovi
4.5 ACCESS : unos podataka u tabele

Primer : podaci u tabeli Student

4.6 ACCESS : forme za unos podataka

RAUNARSKI ALATI: Baze Podataka (ACCESS)-9 Nenad Grujovi
Primer forme za unos podataka u tabelu Student

4.7 ACCESS : upiti (Query)

4.7.1 Primer : prijavljeni studenti za ispit iz matematike

4.7.2 SQL sintaksa upita

RAUNARSKI ALATI: Baze Podataka (ACCESS)-10 Nenad Grujovi
4.7.3 Automatizovano kreiranje upita