1 Th im cn bng v vai tr quan trng ca th cn bng im trong
vic qun l v iu hnh doanh nghip 2.1.1 Gii thiu v th im cn bng Khi nim th im cn bng (Balanced Scorecard BSC) ln u tin c gii thiu vo nm 1992 bi hai gio s i hc Harvard l Robert S. Kaplan v David Norton vi mc ch l thc y v o lng hiu qu hot ng ca cc n v kinh doanh. Th im cn bng gm 4 vin cnh: ti chnh, khch hng, quy trnh ni b v hc hi pht trin gip cho nh qun l c c bc tranh cn bng v hiu qu hot ng hin ti cng nh cc nhn t l ng lc tng trng cho tng lai.
Ngay sau , th im cn bng c hn mt na doanh nghip trong danh sch
Fortune 1000 ng dng k t nm 1996 v Th im cn bng c tp ch Harvard 3 Business Review nh gi l mt trong 75 tng c sc nh hng nht th k 20.
2.1.2 Khi nim v th im cn bng
Th im cn bng (Balanced Score Card BSC) l h thng xy dng k hoch v qun tr chin lc, c t chc kinh doanh, t chc phi li nhun v chnh ph s dng nhm nh hng hot ng kinh doanh theo tm nhn v chin lc ca t chc, nng cao hiu qu truyn thng ni b v bn ngoi, theo di hiu qu hot ng ca doanh nghip so vi mc tiu ra. N mang n cho cc nh qun l v cc quan chc cp 4 cao trong cc t chc mt ci nhn cn bng hn v ton b hot ng ca t chc.
Th im cn bng l mt h thng nhm chuyn ha tm nhn v chin lc
ca t chc thnh nhng mc tiu v thc o c th thng qua vic thit lp mt h thng o lng thnh qu hot ng trong mt t chc trn bn kha cnh ti chnh, khch hng, hot ng kinh doanh ni b, hc tp v pht trin.
Hnh 2.1Th cn bng im cung cp mt khun mu gip bin chin lc
5 thnh cc tiu ch hot ng. S cn bng c th hin gia nhng mc tiu ngn hn v mc tiu di hn, gia cc thc o ti chnh v phi ti chnh, gia nhng ch s v k qu v nhng ch s thc y hiu qu hot ng, gia nhng kha cnh hiu qu hot ng ngoi vi v ni ti. Th im cn bng c cu trc xuyn sut t s mnh, cc gi tr, tm nhn v chin lc ca t chc thng qua bn chin lc thy r c Th im cn bng trong bn kha cnh ti chnh, khch hng, hot ng kinh doanh ni b, hc tp v pht trin tng ng vi cc mc tiu, cc thc o, cc ch tiu v cc sng kin. Cu trc Th im cn bng c trnh by nh trong hnh:
Hnh 2.2 Cu trc ca mt th im cn bng
Tng ng trn tng kha cnh ca Th im cn bng c cc mc tiu, thc o tng mc tiu, cc ch tiu cho thc o, chng trnh hnh ng cho tng mc tiu c th v ngn sch thc hin chng trnh hnh ng . Vi ngn sch c ban iu hnh cng ty quy nh thc hin cc chng trnh hnh ng cho cc mc tiu trn c s cc thc o vi nhng ch tiu c th. Mc tiu cho bit cc tuyn b chin lc cn t c; thc o cho bit vic thit lp ch s hiu sut ct yu (Key Performance Indicators KPI) o lng kt qu t c mc tiu hay khng; ch tiu cho bit mc kt qu cn t c v cc sng kin cho bit nhng chng trnh hnh ng 6 t c mc tiu. 2.1.3 Vai tr ca th im cn bng 2.1.3.1 Th im cn bng l mt h thng o lng: 7 Nu bn khng o lng c iu g, bn s khng th qun l c iu . Nhng php o ti chnh cho thy rt r nhng g xy ra trong qu kh, nhng li khng ph hp vi vic nhn mnh vo cch thc to gi tr thc ca ngy hm nay ca t chc. l nhng ti sn v hnh nh kin thc, mng li cc mi quan h... Chng ta c th gi cc php o ti chnh l nhng ch s qu kh. l kt qu ca hng lot nhng hnh ng c thc hin t trc. Th im cn bng b sung cho nhng ch s qu kh ny bng nhng nh hng hiu qu kinh t trong tng lai, hay cn gi l ch s tng lai. Nhng nhng php o hiu qu ny bao gm c ch s tr v ch s sm xut pht t chin lc ca t chc. Tt c cc php o trong Th im cn 8 bng c hiu nh l vic lm r chin lc ca t chc. 2.1.3.2 Th im cn bng l mt h thng qun l chin lc: Ban u Th im cn bng ch l h thng cc php o, cn bng v lm r hn cc ch s ti chnh o hiu qu ca doanh nghip, o hiu qu ca cc chin lc t ra t trc. Nhng ngy cng c nhiu t chc p dng Th im cn bng nh l cng c gn kt cc hot ng ngn hn vi chin lc ca cng ty. Thc hin c iu ny, BSC gim c cc mt l thuyt khi thc hin chin lc m thay vo l cc php o v c th ha chin lc. Th im cn bng gip vt qua ro cn nh hng Bng cch gii thch cc chin lc: Th im cn bng c a ra vi tng l chia s nhng hiu bit v chuyn chin lc ca t chc thnh nhng mc tiu, php o v nhng ch tiu c th v th hin trong mi kha cnh ca n. Vic gii thch nh hng chin lc yu cu nhm thc hin Th im cn bng phi xc nh c th nhng g cn mp m, m h trong nh hng chin lc ca t chc. V d: To n tng vi khch hng. Thng qua qu trnh trin khai h thng Th cn bng, nhm thc hin c th lm r: To n tng vi khch hng c ngha l 70% khch hng s quay tr li vi doanh nghip Nh vy ton th nhn vin ca t chc gi y c th tp trung n lc trong cc cng vic hng ngy ca h nhm t c n tng vi khch hng, by gi l mt mc tiu hon ton c th. Khi s dng Th im cn bng nh l c s gii thch r rng chin lc, cc t chc s to ra mt ngn ng mi thc hin o lng nhm hng dn tt c mi ngi hng ti vic t c nhng nh hng c cng b. Ph bin v truyn t Th im cn bng vt ro cn v con ngi: chin lc c th c thc hin thnh cng th bn thn chin lc cn phi c hiu r v c thc hin ti mi cp ca t chc. V Th im cn bng c a n mi b phn, phng ban ca t chc v to cho ngi lao ng c c hi lin h gia cng vic hng ngy ca h vi chin lc ca ton t chc. Mi cp u nhn ra vai tr, v tr v cc hot ng to gi tr ca mnh thng qua mi lin h gia vic trin khai nhng th im ca mnh vi cc mc tiu ca cc cp cao hn. V hn th na, Th im cn bng cn cung cp cc lung thng tin phn hi ngc t di xng ln ban iu hnh to iu kin cp nht thng tin lin tc ca vic thc thi chin lc. Chin lc cung cp ngun lc vt qua ro cn v ngun lc: Nh chng ta bit, ngun lc l mt vn rt quan trng ca t chc. Gn nh chng ta lun phi thc hin cc chin lc trong hon cnh khng cc ngun lc. Vy cc ngun lc cn v nn c phn chia nh th no? C th thy rng, khi cha xy dng Th im cn bng, hu ht cc cng ty u c qu trnh hoch nh chin lc v hoch nh ngn sch ring bit. Khi xy dng Th im cn bng, chng ta to iu kin cc qu trnh ny gn kt vi nhau: Th im cn bng khng ch xy dng cc mc tiu, ch s o lng, tng ch tiu c th cho 4 kha cnh m cn xem xt mt cch cn thn cc tng v cc k hoch hnh ng s phc v cho mc tiu ca th im. V tt c cc chi ph cn thit, hiu qu t c ca tng mc tiu c th phi c nu r rng trong cc vn bn v c a ra xem xt. iu ny c ngha l nh qun l thng qua Th im cn bng m quyt nh la chn thc hin tng tng, mc tiu no, h tr thc hin hay khng, nhng ni dung g? Vic xy dng Th im cn bng to iu kin cho t chc kim tra mt cch nghim tc nhng tng hin c ca t chc. Nhiu ngi qun l c cc tng nhng h cha ngh ti ngha chin lc ca chng. T chc s gp nhiu kh khn khi cc tng tri ngc xut pht t cc b phn chc nng khc nhau. B phn Marketing c gng dnh c nhiu c hi kinh doanh qua cc chin dch marketing rm r,trong khi b phn bn hng li mong nhn vin tp trung vo cc khch hng v cc mi quan h hin c. Cc tng t mi cp, tng b phn chc nng u ng gp vo mc tiu chung ca t chc, nhng mi quan h gia chng, vic phn b ngun lc cho chng s nh th no? Cu tr li c trong Th im cn bng. Khi xy dng Th im cn bng, chng ta phi xem xt tt c cc tng hin ti trong t chc v quyt nh tng no s thc s ph hp vi chin lc ca mnh, tng no cha ph hp v ti sao. Tit kim ngun lc l rt tt, nhng cn mt iu quan trng khc chnh cc thnh vin trong t chc s bit c cc thng s nh gi tng, mi quan h gia chng vi chin lc t thc hin mc tiu vi trch nhim cao hn, cng nh khng phn nn v vic phn b cc ngun lc. Chin lc hc hi khc phc ro cn v qun l: Ngy nay chng ta phi i mt vi s thay i rt nhanh ca mi trng kinh doanh, do cc t chc cn lm nhiu hn l ch phn tch nhng bin ng thc t v cc ch s ti chnh ra quyt nh chin lc. Th im cn bng cung cp cc yu t cn thit thot khi tnh trng ny v a ra m hnh mi trong cc kt qu ca th im tr thnh yu t u vo cho vic xem xt, t vn v nghin cu v chin lc. Th im cn bng chuyn chin lc v tm nhn thnh mt lot cc php o c lin kt cht ch vi nhau. Ngay lp tc chng ta c nhiu thng tin hn l cc d liu ti chnh cn phi c xem xt. Khi xem xt ton b cc mi lin h mt thit, kt quca vic o lng hiu qu ca th im m t r rng chin lc n tng chi tit nh v to c s cho vic t cu hi liu kt qu thu c c a chng ta ti gn vic t c chin lc hay khng v khi c bt c bin ng g, chng ta bit ngay nh hng ca n u, cch khc phc. 2.1.3.3 Th im cn bng l cng c trao i thng tin: Trao i thng tin y bao gm 2 chiu: t pha nh qun l ti ngi lao ng v ngc li, t pha ngi lao ng ti nh qun l. Nhng nm gn y c rt nhiu ti liu vit v chin lc qun l tri thc trong t chc. Nt c trng ph bin ca tt c nhng h thng ny l mun kin thc tim n bn trong ca ngi lao ng phi c bc l ra, sn sng trao i v chia s. Chng ta sng trong mt kho kin thc ca ngi lao ng. Ngi lao ng, khng ging t chc l da vo ti sn hu hnh ca cng ty, m h da vo phng tin sn xut l tri thc. Ngy nay thch thc ln m cng ty phi i mt l h thng ha v kim sot tri thc . Peter Drucker gi qun l tri thc ngi lao ng mt cch hiu qu l mt thch thc ln nht trong th k 21. Chia s kt qu ca Th im cn bng trong t chc gip ngi lao ng c c hi tho lun v nhng gi nh trong chin lc, hc hi v rt kinh nghim t nhng kt qu khng mong mun, trao i v nhng thay i cn thit trong tng lai. Hiu chin lc ca cng ty c th m ra nhng kh nng tim tng, c th ln u tin c bit t chc ang u v h s ng gp nh th no. Mt t chc nc ngoi tin hnh kho st nhn vin trc v sau khi xy dng Th im cn bng. Trc khi thc hin di 50% ngi lao ng nhn thc v hiu v chin lc ca t chc. Mt nm sau khi thc hin Th im cn bng con s ny tng ln 87%.