300 cu hi ca b m tr

LTS: "Khi c mt a con ra i, cc b m tr s c hng lot cu hi: Chm sc tr

nh th no? Liu tr c sa khng? Ti sao tr li khc?... Tht l may nu c ai
giu kinh nghim bn cnh. Nhng nu khng c ai th sao? Lc , cun sch 300 cu
hi ca b m tr s gip ch cho bn. Cc cu hi v tr li trong sch phn nh ton
din nhng quan tm, lo lng ca b m i vi a tr t lc mi sinh cho n nm 2
tui. Hy vng n s gip cho cc ng b, b m tr cm thy t tin hn, trnh c
nhng lo lng v cn c trong vic chm sc sc khe cho con mnh.
y l bn dch t cun sch cng tn ca cc gio s Alferov v Marinichev, c Nh
xut bn Nng n hnh nm 2001".

Phn 1: Tr s sinh
1. Cn nng v chiu cao ca tr s sinh l bao nhiu th c coi l bnh thng?
i vi tr s sinh thng (khng di 40 tun mang thai), trng lng c th dao ng
trong khong t 3,2-3,8 kg (trung bnh l 3,5 kg), chiu cao 50-53 cm (trung bnh l 51
cm) c coi l bnh thng. Trng lng c th v chiu cao ca tr s sinh c th t
hn mc ny nu tr thiu thng hoc do m c ht thuc l, ung ru.
2. Con ti b thiu thng. Ti sao li nh vy? Liu nhng a con sau ny cng
b thiu thng khng?
C nhiu nguyn nhn gy non: Sc khe ca ngi m, ch n ung khi c thai,
la tui ca ngi m, t th v sc khe ca bo thai, cc yu t v mt di truyn.
non cng c th xy ra i vi nhng ph n nhiu ln, c c t cung khng pht trin
y , b u x, b nhim c sau thng th 4.
Mt s ph n sinh ln th hai cng vn b non. Trong bt k trng hp no cng
cn phi gp bc s ph sn xc nh r nguyn nhn gy ra non, tin hnh iu tr
v ch sau mi quyt nh c nn tip tc mang thai hay khng.
3. Hin tng tr b st cn ngay sau khi sinh liu c bnh thng khng? Nu bnh
thng th st cn bao nhiu l va ?
Hin tng tr b st cn sau khi sinh l hon ton bnh thng. Trong c th ca tr s
sinh c rt nhiu nc, chim ti 35% trng lng c th tr. Trong vng 3-5 ngy u
tin sau khi sinh, trung bnh tr st khong 100-200 g nc tha.
4. Mi thng, tr tng cn bao nhiu l ? Tr thng cao ln thm bao nhiu sau
mi thng?
kim tra xem tr c pht trin bnh thng khng, c th cn c vo cc ch s sau:
- Tr thng mi thng tng trung bnh khong 600 g. Thng th 2 v thng th 3
tng khong 800 g. Trong nhng thng tip theo, mc tng s gim 50 g so vi thng
trc . Chng hn nh thng th t, s tng cn ca tr s l 800 g tr 50 g, c ngha
l 750 g.
- V chiu cao, trong 3 thng u, mc tng trung bnh l khong 3 cm mi thng.
tui 3-6 thng, mc tng l 2,5 cm/thng. T 6 n 9 thng: 1,5 - 2 cm/thng; t 9 n 12
thng: 1-1,5 cm. Nh vy, sau mt nm, chiu cao ca tr tng khong 25 n 27 cm, t
mc 75-78 cm. Chiu cao ca cc chu gi trong nm u tin thng t hn so vi cc
chu trai khong 1,5 cm.
5. Vic s dng du hng dng lm mm da cho tr s sinh c hi g khng?
Khng, han ton v hi; nhng ni chung tr s sinh cha cn ti bt c loi kem hoc
loi du bi no c. Ngi ta thng dng du khi tr b hm hoc khi da tr b n. Trc
khi dng du hng dng, cn phi tit trng bng cch du vo cc l nh (50 ml),
1
y np, sau vo ni un si trong vng 30 pht. Mi l du nh vy c th dng
trong khong 1 tun.
6. Khi mi sinh ra, khp c th con ti c nhng lng t nh v sng mu. Liu
chng c mt i c khng?
Nhiu a tr s sinh c lng t bao ph khp thn th. Chuyn khng c g ng ngi
c, v lng t s mt i trong vng vi tun sau .
7. Cn bao nhiu lu a tr s sinh b p li trng lng c th m tr b mt
i sau khi sinh?
Thng th nhng a tr thng, khe mnh c th ly li trng lng ban u sau
2 tun. Nu nui tr bng sa b th ch sau 5 ngy l tr c th ly li mc cn nh c.
Cn nhng tr b m cn phi mt mt tun hoc lu hn na.
Nhng a tr s sinh thiu thng hoc b bnh th vic b p li trng lng ban u
ca c th chm hn. Nhng tr sinh qu thng th hu nh khng b st cn m bt u
tng cn ngay t lc mi sinh.
8. Cc bc s nhi khoa thng hay o vng u ca tr lm g?
Vic o vng u ca tr cho php tin hnh kim tra mt cch gin tip s tng trng
lng ca b no tr v qu trnh tun hon ca cc cht lng trong no. Ln o vng u
th nht c coi l khi im c th so snh vi nhng ln o sau, nhm pht hin s
pht trin qu nhanh hoc qu chm vng u ca tr. nhng a tr khe mnh, vng
u tng khong 1-1,5 cm mi thng.
9. C phi tr 1 nm tui phi tng cn gp 3 ln so vi trng lng lc mi sinh ra
khng?
Thng th n 5 thng tui, cn nng ca tr phi tng gp i v n 1 nm tui phi
tng gp 3 so vi trng lng lc mi sinh, t mc khong 10-11 kg. Vo khong 6
thng tui, cc b gi thng nh hn cc b trai khong 200-400 g v n 1 nm tui,
cc b trai thng nng hn cc b gi cng tui khong 400-600 g.
10. Nhng ch mm trn u tr l ci g? Cn phi thn trng vi cc ch mm
ti mc no?
Ngi ta thng gi nhng ch mm trn u tr l cc thp. l nhng phn cn li
ca mng xng kt vi cc xng s. Nh mng xng ny m u ca bo thai c th
chui qua m o ra ngoi nh c s co bp v y. Thp ln pha trc nm ch ni
gia xng trn vi xng nh u, c hnh ng xu vi kch thc khong 2,5 x 2,5 cm
(kch thc ca thp ny khc nhau mi tr. Thp bnh thng c tnh n hi; khi tr
ku khc, c th n hi phng ln. Dng ngn tay chm vo thp ca tr, ta c th nhn
bit c nhp p.
Thp l mt hin tng ht sc bnh thng. Khng nn qu lo s cho thp ca tr, ch
cn cn thn khi chm sc cho tr l .
11. Khi no th thp trn u tr lin li?
nhng a tr pht trin bnh thng, thp nh lin li trong khong t thng th 2 n
thng th 4; thp ln lin li khi tr c 12 n 18 thng. C ti 80% tr thng
lin cc thp ny ngay trc khi ra i.
Nu thp ca tr lin li chm hn thi gian ni trn, cn cho tr ti bc s nhi khoa
khm.
12. Thp ca con ti rt b, l no n c th lin li nhanh n th sao?
Mt s tr sinh ra c thp rt b (kch thc 0,3 x 0,5 cm). Nguyn nhn c th l:
- Qu trnh trao i mui trong bo thai b ri lon.
- C cc ri lon khc v ni tit.
- Ngi m dng qu nhiu canxi hoc cc vitamin trong thi k mang thai.

2
Nhng a tr sinh ra c thp ln qu nh cn c theo di c bit v tc pht trin
ca vng u hoc c khm nh k thng xuyn bc s thn kinh.
13. Thp ca con ti b lm xung v c nhp p mnh. Liu iu c bnh
thng khng?
Thp c th b lm xung khi tr t th thng ng v c bit l khi tr b thiu nc.
Nhp p ca thp l do mu y t tim ln no ca tr sau mi mt ln co bp to nn.
Thp thng y ln v p mnh khi tr ku khc hoc gng sc lm mt vic g .
14. a con mi sinh ca ti ng hu nh sut c ngy. Liu iu c bnh thng
khng?
iu l hon ton bnh thng; v tr s sinh trong nhng tun l u tin thng ng
ti 20 ting trong mt ngy. Tr ch tnh dy vo nhng lc n.
15. Ti sao nm v a con mi sinh ca ti li hi b sng ln?
Hu ht nhng a tr sinh ra khe mnh u c cc phn ng hoc mn, thng gi l
"s d ng hoc mn". Phn ng ny c tt c cc b v l phn ng p li i vi cc
hoc mn tnh dc c tit t rau thai ca m vo c th chng. S sng ty nh cc
tuyn v ca tr c th ko di trong 2-3 tun. Thng th s sng ty ny khng gy kh
chu cho tr v s t mt i m khng cn phi iu tr. nhng a tr thiu thng
thng t xy ra cc phn ng hoc mn.
16. Sau khi ra i, trn u con ti c cc vt xanh v mt phn u b sng ln.
n bao gi th u chu s tr li trng thi bnh thng?
Do gp kh khn trong lc chui ra ngoi trn u tr c th b xut huyt di da (cc vt
xanh) v nng hn l hin tng u mu u. Cc vt xanh trn u tr s mt i khong
5-7 ngy sau khi sinh, li cc vt mu sm nht hoc mu vng. Da trn cc u mu u
s khng thay i v mu sc, cc u mu ny c th nm trn nh u, mt bn u hoc
hai bn u. Hin tng u mu u s mt i chm hn (khong 1-2 thng). Khi t tr
vo ging hoc b tr trn tay, cn ch khng cc bc mu u b chn thng.
Thng xuyn theo di tr, nu cc u mu khng ln i, phi a tr ti khm bc s
ngoi khoa.
17. Tt nht nn t tr ng t th no, nm nga, nm sp hay nm nghing?
Tt nht l nn t tr nm nghing, lun phin nm nghing bn phi ri bn tri v
ngc li. t th ny, tr s b sc nu n tr sa ra. Di m tr, c th t mt
mnh giy hoc mt mnh vi mm lt.
18. bn ca con ti c ci g cng cng? l ci g vy?
Nguyn nhn lm xut hin cc cc cng bn ca tr s sinh c th l:
- Cc thanh dch cn ng li tuyn dch, cha xung ht c tinh hon ca b trai.
iu ny s cn tr vic di chuyn ca thanh dch theo cc tuyn bch hch. Ngi ta gi
hin tng l trn dch tinh mc. a s cc trng hp trn dch tinh mc t mt i,
khng cn phi iu tr. Nhng nu trn dch pht trin thnh thot v th cn phi tin
hnh phu thut gii quyt.
- Cc bch hch phng ln: Nu n khng c lin quan ti cc bnh vim nhim khc th
hon ton v hi v khng cn phi iu tr.
- Thot v bn do c t bin trong s pht trin ca thnh bng di, dn ti cc on
ni v rut b li ra tn vng bn. Trong trng hp ny cn phi tin hnh phu thut.
19. Vng u ca con ti trong 1 thng to ra thm 4 cm. Ti sao vng u pht trin
nhanh n nh vy?
Vng u ca tr pht trin qu nhanh l iu ng lo ngi. Thng l hin tng trn
dch no hoc biu hin ca ci xng. V vy cn phi cho tr n bc s nhi khoa khm
gp.
20. Cn phi ra ry cho cc b gi nh th no?
3
Nu ra ry cho cc b gi bng vi hoa sen th hng tia nc hi thp xung di, pha
hu mn. Cng c th dng bng thm nc ra b phn sinh dc ca b gi, sau ra
hu mn v cc vng xung quanh. Nu dng bng ra mt ln cha sch th thay bng v
ra li cho tr. Khi mc cho tr qun o hoc t lt, phi kim tra xem c cht qu khng,
nn chn cc loi vi bng mm lm t lt. trnh cho tr khi b hm, c th dng du
hng dng tit trng hoc kem tr em bi vo bn v mng ca tr.
21. Rn ca con ti c mi hi v chy m. Vy cn phi lm g?
Cn phi cho tr n bc si nhi khoa khm, chc rn ca con bn b vim nhim.
22. Mi ngi ni rng con ti b thot v rn. Liu chu c phi m rn khng?
Trc ht, cn phi hiu rng, thot v rn khc vi cc dng thot v khc ch n
khng c ti thot v (ni m cc c quan ni tng c th chui vo ). Thc cht, thot
v rn l c vng rn trong thnh khoang bng, mt hin tng xut hin khi cc thnh
trong khoang bng khng dnh st c vo vi nhau. Khi a tr c sc hoc ku khc,
p sut trong khoang bng tng ln, lm cho rn b phng. Mi nhn, c th c cm gic
tr b au n, mc d thc ra tr khng b au n g c.
Vic c cn phi m rn ca tr hay khng ph thuc vo tng trng hp c th. Nu
nh ng knh ca l thot v rn khng ln hn 1,5-2 cm th chng s t lin li.
Thng l thot v rn s lin li trong khong t 12 n 24 thng. y nhanh qu
tnh lin li ca l thot v, hng ngy nn lm cc ng tc mt xa nh thnh bng ca
tr v t nm sp.
Ti 18 thng tui m l thot v rn vn khng lin li cng khng cn phi m rn tr.
Nhng nu l rn qu to th cch tt nht l a tr ti bc s khu l rn li v ct b cc
phn da tha ca rn.
23. Con ti b thot v rn. Khi n khc, l thot v m rng, phng ln. iu c
bnh thng hay khng?
Chng thot v rn rt hay gp tr s sinh, c bit l nhng tr thiu thng. Mi
hnh ng (ku, khc, ho, c sc) u lm cho p sut trong khoang bng tng ln, lm
phng l thot v. Thot v rn thng khng lm cho tr b au n. V vy, vic bng l
thot v li cng chng gip ch g, ch lm cho ln da cn rt mng ca tr d b tn
thng m thi. Thng th l thot v rn lin li khi tr c 2 tui. Nu n 5 tui m
l thot v vn cha lin li th phi cn c s can thip v mt phu thut.
24. C ngi khuyn ti nn t mt ng xu vo l thot v rn. Liu c nn lm
nh vy khng?
Khng nn, v a s cc l thot v rn s t lin li khi tr c 1-2 tui. Vic bn
ng xu ln rn tr c th s gy tn thng hoc lm cho rn ca tr b nhim trng.
iu s rt nguy him.
25. L thot v rn ca con ti thng xuyn phng ln, trc y ch ny ch
phng ln khi chu ku khc. Nguyn nhn l do u?
Theo cc triu chng k trn th con ca bn b mc bnh ci xng. iu lm cho
thnh c bng b yu i v hin tng y hi trong rut xut hin, c ngha l l thot
v rn s hay phng ln hn.
26. Cn phi chm sc rn ca tr s sinh nh th no?
Sau khi n tr t nh h sinh v, cn chm sc tr theo trnh t sau: Ra sch tay bng
x phng, sau ly mt que dim b u, qun bng vo ri tm dung dch thuc tm
5%, bi vo thng vo gia vt ct rn (ch khng phi xung quanh rn). Nu vt ct rn
rng v c mi hi th khng nn tm cho tr.
Hng ngy, cn chm sc rn ca tr. Cc bng dng bng rn cho tr cn phi git qua
nc si v c l k.

4
27. Khi , con ti b dy rn qun quanh c. Lm th no bit iu c nh
hng ti no ca chu hay khng?
Hin tng dy rn qun quanh c thng khng gy tn thng g cho no ca tr c v
cc b s pht hin ra ngay v s c cch gip . Nu dy rn qun quanh c qu
cht, tr c th b thiu xy. Nn cho tr i khm bc s thn kinh nu sau khi sinh thy c
cc biu hin: hay lo lng, ng khng yn gic, hoc b co git di cm, run tay, run
chn. Cn k cho bc s v cc triu chng hoc nhng thay i trong tnh cch ca tr.
28. Con ti khi ra cn nng ti 5 kg. Ngi ta ni rng l do ti qu bo. Liu
iu c ng khng?
ng l nh vy. Ngy nay, ngi ta chng minh c rng nhng ph n mc bnh
bo ph hay bnh tiu ng thng sinh ra nhng a tr c trng lng c th cao gp
2 ln so vi nhng tr bnh thng. iu ny cng c th ng vi nhng ph n bo ra
qu nhiu trong thi k mang thai. Vic theo di cc trng hp nh trn cn phi c
tin hnh nh h sinh, di s gim st ca cc bc s ni tit.
29. Mt bn mt ca con ti b chy nc rt nhiu. Liu c phi lo ngi v chuyn
khng?
Con bn b vim, nhim trng mt hoc bnh kt mc. Mt nguyn nhn khc lm cho
nc mt chy l tuyn dn l b tc do vim nhim. Cn phi a tr ti bc s mt
khm.
30. Nn ngoy tai cho tr s sinh nh th no?
Cn phi ht sc thn trng khi chm sc tai cho tr s sinh, tt nht ch nn dng bng
t lau vnh trong v vnh ngoi ca tai tr. Cha nn ngoy su vo tai trong ca tr.
31. Vic dng que tm qun bng ngoy mi cho tr c gy nguy him g khng?
Khng nn dng que dim hoc cc loi que khc ngoy mi cho tr v bng qun
u que c th s b mc li trong mi tr v que c th gy tn thng cho nim mc
mi. Tt nht l dng cc que bng lm sn xoay trn trong l mi tr. Nu l mi tr
kh v c g mi th nn nh trc vo mi tr 1 git du hng dng tit trng, sau
mi ngoy mi cho tr.
32. Con ti th bng mi rt kh nhc. C ngi khuyn nn nh sa vo mi chu.
Vic c gip c g khng?
Khng nn lm nh vy v sa s to ra mt mng sa trong mi, n s khin cho tr
cng kh th qua mi hn. Cch tt nht l tng s ln lm v sinh mi cho tr.
33. C nn lau mt cho tr hng ngy khng?
Nn lau mt cho tr hng ngy bng bng t. Lau quanh hc mt, ui mt ca tr.
34. Con ti thch nm lch u hn sang mt bn. Liu iu c bnh thng
khng?
Tr lch u v mt bn c th do cc tt c (v cc c v dy chng c b lch) hoc
do mt t no trong ct sng b vo. Cn cho tr ti bc s chnh hnh khm.
Nhng nu tr nm lch sang mt bn khng nhiu lm th c th khc phc bng cch
quay u tr sang bn i din, hoc c th cho tr nm sp i t th mt vi ln
trong ngy.
35. a con mi ca ti c mt ngn tay tha. n bao gi th c th ct b ngn
tay ny?
Nu ngn tay tha ni vi bn tay bng cc ti da th cc bc s ph sn c th ct b
ngay sau khi a tr mi sinh. Cn trong cc trng hp khc, vn thi gian, phng
php ct b u do bc s ngoi khoa nhi xem xt v quyt nh.
36. Sau khi , ti khng c xut vin ngay v con ti b bnh vng da. Vy
nguyn nhn ca bnh ny l g?

5
Bnh vng da l cn bnh rt hay gp tr s sinh. Nguyn nhn gy ra bnh ny l do
cht Bilirubin tp trung qu nhiu trong cc m v mu ca tr s sinh. Cht Bilirubin l
cc sc th c mu vng , do s ph hy ca cc huyt t cu to thnh. V cht ny tp
trung vi s lng ln da nn da c mu vng. Lc ny, lng Bilirubin trong mu
cng tng nhanh. mc bnh thng, Bilirubin khng gy tc hi g i vi sc khe
c. Nhng nu lng Bilirubin cao qu mc cho php, n c th chy ln no v lm t
lit cc t bo ca h thn kinh trung ng. V vy, khi tr s sinh b bnh vng da, c m
v con s phi li nh h sinh hoc khoa chuyn theo di lng cht Bilirubin c
trong mu.
37. Con ti b bnh vng da. Ti sao chu phi thng xuyn nm di n hunh
quang?
i vi mt s trng hp vng da tr s sinh, di tc ng ca mt s tia khc nhau,
lng cht Bilirubin tp trung trong mu ca tr s b chuyn ha thnh dng khc,
khng gy hi g cho hot ng ca h thn kinh trung ng. Ngi ta gi phng php
iu tr l liu php nh. Tr b vng da s c n hunh quang c tia cc xanh
chiu vo, lm thay i lng Bilirubin trong mu. Thng th liu php nh ny c
tin hnh trong khong 2-3 ngy hoc lu hn.
38. Mc cn ti thiu khi xut vin i vi tr s sinh l bao nhiu?
Tr s sinh nng di 2 kg s khng c xut vin sau khi sinh. Thng l cc tr
thiu thng. Nhng a tr ny s c chuyn vo cc khu c bit c cc iu kin
ring chm sc.
39. Da ca con ti b vng, liu c ng ngi lm khng?
Cng cn phi lo ngi v nguyn nhn gy vng da c th l mt cn bnh nghim trng
khc (chng hn nh s khc bit v nhm mu gia m v con, s ri lon chc nng
ca gan, tuyn ty chm pht trin hoc vim gan).
Nhiu tr s sinh c hin tng vng da sau 2-3 ngy ra i, l vng da sinh l, s mt
i sau 7-10 ngy. i vi nhng tr thiu thng, thi k vng da c th ko di ti 3
tun. Nu bnh vng da tip tc pht trin hoc ti pht th cn a tr ti bc s khm v
hi kin.
40. Ti sao tr thiu thng li phi nui trong lng knh?
Nhiu tr thiu thng, c bit l nhng tr thiu cn khng th t gi c thn nhit
ca mnh v cn c si m thm. V vy, ngi ta thng a tr thiu thng vo cc
lng knh nhn to c cc iu kin c bit si m cho tr.
Trong cc lng knh, nhit t iu chnh trong khong t 33-38 C; m 85-100%;
t l xy l 33-66%. Vic chm sc tr c thc hin bng cc ng c bit hoc dng
tay.
41. a con mi ca ti c ting tim p rt to. Liu iu c nghim trng lm
khng?
Con ca bn cn c kim tra k lng v mt sc khe pht hin nguyn nhn
khin ting tim p to. Nu l do cc d tt ca tim gy ra th rt nguy him.
42. Vng da xung quanh mng tay ca con ti b ty v sng ln. Liu c nguy
him khng?
Khng, cn c vo cc triu chng, c th on con bn b vim mng. Cn a tr ti
bc s ngoi khoa khm v iu tr.
43. a con 9 thng ca ti b cc vt ban mu hi vng c v nch. iu c
bnh thng khng?
l cn bnh truyn nhim vim m da. Cn phi rch cc bng m di da v lm v
sinh ch . Vic ny phi do bc s hoc y t thc hin.

6
44. a con mi sinh ca ti rt hay b nc. iu c nguy him khng v lm th
no tr ht nc?
Nc khng gy nguy him g cho tr c. Nc c th do nhiu nguyn nhn gy ra, chng
hn do mt phn thc n trong d dy truyn xung ng tiu ha. Cch tt nht gip
tr khi tr b nc l cho b mt t sa m hoc cho ung nc lc. Nu nh khng ht
nc, hy hi kin ca cc bc s nhi khoa.
45. Thn nhit ca tr s sinh mc no th c coi l bnh thng?
Nhit c th ca tr s sinh (o nch) c coi l bnh thng nu khong 36,5-
36,8 C.
46. Nhit trong phng ca tr s sinh l bao nhiu th c coi l va ?
Nhng tr s sinh thng xut vin cn c trong phng c nhit 22-24
C. i vi nhng tr thiu thng, nn gi nhit trong phng mc 24-26 C.
47. Cc cy cnh trong phng c nh hng g ti sc khe ca tr s sinh
khng?
Khng, khng h c hi. Nhng bn cng ng nn qun rng tr tip xc thng xuyn
vi mt s cy cnh c th b cc phn ng do d ng, vim da hoc nhim c.
Nu tr s sinh c s nhy cm cao i vi phn hoa th rt d b d ng phn hoa ca
nhng loi hoa n trong phng. V vy, nn tr s sinh trnh xa cc loi cy cnh
trong phng.
48. Khi a con mi ca ti th, c lng ngc v c bng ca n nng ln v h
xung. C phi chu b kh th khng?
Khng, khng phi do tr kh th. V khi th, c 2 loi c hot ng: c gia cc xng
sn v c honh (ngn cch khoang bng vi lng ngc). Khi tr ht vo, lng ngc tr
phng ln v b phn trn ca khoang bng cng s phng ln do c honh chy xung
pha di, bo m cho hi ht c vo ht.
49. Ti phi tm cho con ti nh th no khi rn ca chu vn cha lnh hn?
Khi rn cn cha lnh hn (cn t) th khng nn tm cho tr, ch nn lm v sinh bng
cch dng khn m lau cc phn quanh bn, c, chn tay tr. Sau mi ln tr i ngoi
hoc tiu tin, nn dng nc ra vng xng chu ca tr, khng nn chm vo rn.
u tr c th lau gi ring.
50. Ti sao da ca tr s sinh li b bong vy?
T ngy th 3 n ngy th 7 sau khi sinh, da tr thng b bong vy ra. l qu tnh
sinh l bnh thng. Hin tng bong cc mng da ln thng gp nhng a tr
qu thng. Hin tng bong da s t ht i. Nu da ca tr b kh qu, c th dng kem
tr em hoc du hng dng tit trng bi vo lm mm da.
51. Bu ca a con mi ca ti cha y cht lng. Liu n c t ht khng?
Bu ca cc b trai s sinh c cha cht lng l hin tng bnh thng, khng gy nguy
him g cho tr. Hin tng ny s t mt i m khng cn phi cha tr. Tuy nhin, cng
c khi cht lng trong bu di tr lin quan ti hin tng thot v bm sinh. Khi , cn
phi can thip bng phu thut.
52. Tr s sinh c nn trong cn phng ang c tu sa khng? Mt vi git sn
c gy hi g cho tr khng?
Khng nn tu sa phng khi ang c tr s sinh . Tr s sinh v tr ang b m
thng rt nhy cm vi nhng thay i t ngt v khng kh trong phng. Bi vi, sn
tng, du bng c th gy ra nhng ri lon nghim trng trong c th tr, ph v qu
trnh pht trin ca cc chc nng quan trng nh thn kinh, h hp, tim mch, min
dch...
53. Nn gi u cho tr s sinh nh th no? Gi u bao nhiu ln l va?

7
Nn gi u cho tr s sinh hng ngy, trong mi ln tm cho tr. Trong 1-2 thng u,
nn dng x phng gi u cho tr 1-2 ln trong 1 tun, ch ng bt x phng
ri vo mt tr. Nc gi u cho tr phi m khong 37 C. M dng tay tri gi u
tr, hi nga v pha sau, dng khn x t thm ln u tr, sau xt x phng v gi
bng nc, dng tay ly khn thm nc lau t trn xung gy tr.
54. Triu chng t t tr l ci g vy?
Triu chng t t tr l tr b cht bt ng, t ngt mc d nhn b ngoi, tr hon
ton bnh thng, khe mnh.
55. Nguyn nhn gy ra hin tng t t ca tr l g?
Hin nay, ngi ta vn cha xc nh c nguyn nhn c th v cc phng php
phng nga triu chng t t tr con. Nhiu nh nghin cu cho rng, triu chng t
t c lin quan ti s ri lon cc trung tm thn kinh iu khin hot ng ca h h
hp v nhp p ca tim mch. Nhng ri lon ny rt kh xc nh. V vy, c b m v
bc s cng chng lm g c trong trng hp ny.
C hng lot yu t nguy him trong thi k mang thai c th gy ra triu chng t t
tr. C th l do m b thiu mu nng, huyt p tng hoc gim mt cch t bin trong
thi k mang thai. Vic m ht thuc trong thi k mang thai cng c th gy ra s ri
lon trong hot ng ca h tim mch, dn ti t t.
Khong 1/3 s tr b t t c du hiu vim nhim ng h hp dng nh, c bit l
cc chu b trai. Nhng tr thiu thng v con nhng ngi m qu tr, tr c cn
nng qu thp khi mi sinh cng d b t t.
Tuy c cc yu t nhng hin nay, ngi ta vn cha c phng php no xc nh
chnh xc nhng triu chng c th ca t t tr em. Phn ln nhng a tr trong
nhm nguy him d tr thnh nn nhn ca triu chng t t; nhng ngay c nhng a
tr khe mnh trong cc gia nh bnh thng cng c th b t t.
56. Cn phi mc cho tr s sinh nh nh th no? C cn phi i gng tay cho tr
khng?
Qun o v t lt ca tr s sinh cn phi c lm t vi bng, thong mt, mm, d
thm nc v m. T qun s gi nhit cho tr tt hn. i vi tr thiu thng, nn
qun c t vo tay gi m hoc eo gng tay, tt chn cho tr (nhng nn h u v
chn to iu kin cho tr hot ng). Khi tr ng, cn p chn mng cho tr. Nn
qun chn cho tr khi i do hoc sau khi tm xong. Tr di 1 thng tui khng nn mc
bt k th qun o no.
57. Cch b tr s sinh th no l tt v an ton nht?
Ngi ta thng b tr s sinh sau khi thay hoc qun t cho tr. Tr phi nm ngang,
u nm trn khyu tay tri gp li ca ngi ln, tay phi ca ngi ln chn ca tr.
Nu b tr tm, tt nht nn bng tay tri, dng i tri gi ngi tr.
58. Khi n tr t nh h sinh v, cn chun b nhng th g?
Trc ht, nn chun b sn mt chic chn qun mng, mt khn chong, mt m s
sinh, 2 t mng, 1 t m v chn bc ngoi ty theo thi tit. Tt c cc t lt u phi
c git sch, l kh trc. Ngoi ra, nh cn c mt s t lt d phng khc.
59. Liu c nn cho tr s sinh nm trn mt ci gi nh khng?
Khng nn. Tr cn b khng nn cho nm gi u. Tt nht nn dng ci t lt gp lm
t. ng s ci gi kiu ny lm cho tr kh chu. Ngc li, nhng gi bng, gi bng
mm ch c hi cho tr, lm cho tr d b chy m hi hoc d b vo ct sng.
60. Triu chng t t c mang tnh di truyn khng?
Hin nay ngi ta vn cha xc nh c chnh xc rng triu chng t t c mang
tnh di truyn hay khng.

8
Tuy nhin, cc nghin cu gn y cho thy, nhng tr m gia nh tng c ngi t
t, kh nng t t l rt ln. Do , nhng a tr trong cc gia nh ny c coi l
thuc nhm c mc nguy him cao.
61. Triu chng t t ca tr thng xy ra la tui no?
Triu chng t t thng xut hin trong khong 1-12 thng tui. Nhiu tr b t t
ngay sau khi sinh. Theo cc thng k th cc v t t ca tr em c xu hng tng trong
ma ng hoc khi tr ang ng.
62. Cn phi t ging ca tr ch no trong phng?
Trc ht, cn lm sao cho trong phng tr nh c cng c t vt d bm bi cng tt.
Nu trong phng c ri thm, tt nht nn tm b ra ch khc. Ging ca tr nn t
ch sng nhng khng nn st ca s qu, phi st vi ging ca m.
63. C nn s dng xe ni thay cho ging ca tr khng?
Khng nn s dng xe ni thay cho ging v cc thnh ca xe ni rt b, khng kh
khng lt c vo. Ngoi ra, xe ni dng y ngoi ng nn rt d c nhiu bi.
64. a con mi ca ti th rt gp. iu c bnh thng khng?
Thng th nhp th ca tr s sinh nhanh hn nhp th ca ngi ln. Bn hy m nhp
th ca tr. Nu nhp th l 30-40 ln/1 pht th l hon ton bnh thng.
65. vng gy v trn m mt a con s sinh ca ti c cc vt . Khi no th
chng s mt i?
Cc vt (nt rui) l do s gin mch gy ra, khng h gy cho tr bt k s au n,
kh chu no c. Thng th cc vt ny s mt i khi tr c 2 tui.
66. Th dc tin nh l ci g vy?
l mt dng th dc gip cho b my tin nh ca tr pht trin. Trung tm tin nh
l b phn pht trin nht ca thai nhi, vic kch thch s khin b phn ny pht trin tt
hn.
Mt trong cc bi tp n gin l xoa u tr khi cho tr b. T khi tr c 14-15 ngy
tui cho n 3 thng tui, c th s dng tr chi bng bng. Cn mua trc mt qu
bng thi c ng knh khong 40-50 cm. Dng t lt qun xung quanh qu bng, cho
tr mc o ti lin qun. Tay tri tr nm nga, tay phi dng bng xoa vo chn tr
theo chiu kim ng h v ngc li. Hng ngy nn lm khong 1-2 pht, sau tng dn
ln thnh 5 pht/ngy.
67. Di m ca con ti c cc cc mu xanh - nu. l ci g vy?
Cc cc mu xanh - nu l cc u mch di da, c th nguy him i vi tr. Chng c
th pht trin to ra v kch thc nn bn phi cn thn khng lm tn thng cc u
hoc gy chy mu. Cn cho tr ti bc s ngoi khoa khm v c phng php iu
tr c th.
68. Nhng dng g cn c phc v cho vic chm sc tr?
Cc dng cn thit chm sc tr gm c: Chu tm, x phng tr con, hp ng x
phng, bnh ng nc nng, 3 ci cp nhit ( o nc tm, nhit trong phng v
nhit c th), mt hp ng bng, cy ngoy tai, mt ci ko nh hoc bm mng tay,
kem tr em, du bi vadlin. Tt c dng u phi ra sch, trong hp ring. Cc t
lt v t bn ca tr nn trong x ring c np y.
69. Bnh Feninxeton l g?
l mt cn bnh di truyn rt nguy him. c im chnh ca n l qu trnh trao i
ca axit amin feninalanin b ph v, ri lon. Feninalanin l cht c trong thnh phn c
bn ca tt c cc protid t nhin.
Cht feninalanin c to thnh do s tch ra ca cc protid c trong tht, sa... nhng
a tr b bnh feninxeton, qu trnh trao i bnh thng ca cht feninalanin b ri

9
lon, to thnh cc cht Feninxeton, ri xung ng nc tiu ra ngoi hoc tp trung
no tr, dn ti s chm pht trin v tm l v th cht ca tr.
70. Tc ca con ti gn y b rng nhiu. iu c bnh thng khng? Nguyn
nhn c phi l thiu vitamin khng?
a con s sinh ca bn b rng lp tc u tin (tc mu), sau s mc tc khc. Hin
tng ny khng phi do bnh tt hoc thiu vitamin. i lc tr b rng tc rt nhanh,
thnh trc u; nhng ri tc mi s li mc ln. l hin tng bnh thng trong qu
trnh pht trin ca tr.

Phn 2: Tr b m
1. Con ti thng khng chu nm yn, hay p chn p tay. Liu chu c b lm
sao khng?
Xin bn ng ngi. Tr tui ang b m thng rt hiu ng. l biu hin bnh
thng ca mt a tr khe mnh.
2. a con ang b ca ti thng ng chp chn sut ngy, m ch ng lin tc 3
ting. C nn cho chu ung thuc an thn khng?
Khng nn cho tr ang b dng bt k th thuc an thn no. Nu lc thc, tr khng
quy, n ngon ming th khng cn phi lo lng nhiu (tt nhin l nu c a con nh
vy, b m s s rt vt v). Khng nn quy ry tr, c tr ng ty theo thch ca
n.
3. C cn phi bt n ng khi tr ng hay khng?
iu cng khng cn thit lm.
300 cu hi ca b m tr (phn 12)
4. C nn hn ch cho tr dng xe tp i khng? iu c lm gim s t m, ham
hiu hoc lm chm s pht trin ca tr khng?
Hin nay vn cha c nghin cu no chng minh c rng vic dng xe tp i nhiu s
lm cho tr chm pht trin. Tr c th ngi mt ch m vn quan st c nhng g
xung quanh n. C iu, b m ch nn tr ngi mt mnh khi cm thy thc s an
ton. Nn nh rng khng phi lc no cho tr ngi xe tp i cng l tt c. Cn phi b,
ni chuyn, gi tn cc vt xung quanh, ch cho tr bit, chi vi tr. S tip xc
thng xuyn vi tr c mt vai tr quyt nh trong mc pht trin chung ca tr.
5. Con ti phi chp lng ngc bng tia Rnghen. iu c gy tc hi g cho chu
khng?
Khi dng tia Rnghen chp lng ngc cho tr, tr ch phi hp thu mt lng tia
phng x rt nh, khng nh hng ti sc khe.
6. Nn ct mng chn, mng tay cho tr ang b m nh th no v khi no?
Mng chn, mng tay ca tr phi bt u c ct khi chng di ra khng lm xy
xt da tr. Nn dng bm mng tay hoc ko nh c u trn, ly bng tm cn lau qua
cc dng c ny trc khi dng. C gng theo di, ng cc mng tay, mng chn tr
b sng hoc c m. Cch phng nga tt nht l khong 1 tun 1 ln bi cn I-t 2% vo
cc mng chn, mng tay tr.
7. Con ti nhiu khi khc m chng c nguyn nhn g c, nhng n nn ngay khi
c ti b. Ti lm nh vy c phi l nung chiu n qu hay khng?
Dng t "nung chiu" i vi tr ang tui b m l khng chnh xc lm. Nung
chiu l s quan tm qu mc ca b m i vi a tr, p ng mi yu cu v s nng
nu ca tr. Tr ang b m nhng thng u tin ch khc khi gp chuyn g v a
s cc trng hp cn c d dnh. Tr mun dng ting khc buc b m phi ch
ti n, v vy nu tr khc, bn nn b chu ln. iu s nh hng tt ti s pht
10
trin ca tr. Tuy nhin, bn cng khng nn sut ngy b tr trn tay. Nhiu khi cng
cn phi tr mt mnh. Cn phi cho tr chi chi ng lc, dy tr bit phn bit
gia s cn thit vi s nng nu.
Nu tr nm trong ging m khc th trc ht phi xc nh xem nguyn nhn g kin
cho tr khc trc khi b tr ln tay. i lc ch cn cho tr n, thay t l n s nn ngay.
Nu tr n no, t lt kh ro m vn khc c ngha l tr nm nga lu b mi, cn
phi b tr ln.
8. Con ti 11 thng tui, c nn cho chu mang chi ln ging khi i ng
khng? Nu c th nn mang nhng loi chi g?
Hu ht tr con u c s gn b c bit i vi mt loi chi no (bp b, con
ging...); rt kh c th tch tr ra khi cc chi . Bi vy, bn khng nn qu lo
lng khi con tr cm theo mt th chi m n a thch ln ging ng. iu quan
trng nht l chi phi khng gy nguy him g i vi tr. Tt nhin, tt nht vn
l tr ng m khng cn c chi.
9. Trong vi ngy gn y, con ti thng ku rt to, iu c ngha l g?
Nguyn nhn lm cho tr ku tht c th rt khc nhau, do tr au tai, au u hoc au
bng... V vy, bn cn khn trng a tr n bc s nhi khm.
10. Con ti khc m khng h c nc mt. Liu iu c bnh thng khng?
iu cng hon ton bnh thng. Ri cng n lc nc mt s chy ra nhiu hn.
11. Con ti ng rt say vo ban ngy, cn ban m n khng chu ng g c. Vy ti
phi lm th no y?
iu i vi tr l mt hin tng ht sc bnh thng, bn khng nn qu lo lng.
Dn dn, tr s quen vi ch ng v ban m. Nu c, bn nn ko di gi chi ca
tr vo ban ngy nhiu hn. Ch cn bn kin nhn mt cht l c.
12. Chn tay con ti rt lnh. iu c bnh thng khng?
l c im ring ca con bn, khng cn phi c bin php g c bit no i vi tr
c. Cn mc qun o cho ph hp vi thi tit v tui tc ca tr.
13. Loi m v ging no l thch hp nht i vi tr?
Tt nht l nn dng m bng hoc m c, cn ging th tt nht l ging lm bng
g.
14. Khi thc dy vo ban m hoc khi nm nghing, a con ang b ca ti
thng b chy nc mt mt bn. iu c bnh thng khng?
l hin tng khng bnh thng, c th do tuyn l b tc. Nguyn nhn l tuyn l
b cc m mt ln trong mt thi gian di hoc ven b tc. Nu hin tng chy nc
mt ko di, cn phi thay i t th ca tr khi ng.
15. Con ti hay mt ngn tay. Ti phi lm g? C nn cho chu ngm v cao su?
Nguyn nhn chnh ca hin tng tr mt ngn tay l bn nng mt ca tr khng c
tha mn. Thng th thi quen xu ca tr xut hin mt phn do ngi ln thiu ch
ti tr.
Nu tr bt u mt ngn tay hoc bn tay, tt nht l khng bt tr thi mt ngay lp tc,
m nn cho tr b m lu hn hoc cho mt v cao su.
a s tr bt u mt ngn tay t khong 3 thng v mt cho tn n 1-3 tui. Khong t
3 n 6 tui, tr mi t b thi quen xu ny. Cn nhng tr mt v cao su th n 1-2
tui l b c.
16. i vi tr c 3 thng tui, nn c nhng bi tp no?
Trong 3 thng u, nn khuyn khch tr vn ng bng cch t tr nm sp, khng buc
t qu cht, tay tr c tha mi, xoay tr lc tr chi, chi cng tr tr nhanh bit
b. Bt u t tun th 3, nn lm cc ng tc massage cho tr. T 1 thng ri tr i,
nn cho tr tp th dc.
11
Cc ng tc massage v th dc rt c li i vi s pht trin th cht v tm l ca tr,
y nhanh qu trnh hnh thnh cc k nng vn ng, lm cho qu trnh trao i cht
din ra tt hn. i vi tr t 1,5 n 3 thng tui, c th lm cc bi tp th dc sau:
1. Massage tay.
2. Massage chn.
3. t tr nm sp.
4. Massage lng.
5. Massage bng.
6. Massage bn chn.
7. Cho tr b sp bng.
8. Cho tr trn i.
Lc u, bi tp ny nn lm 1-2 ln trong mt ngy; trong vng 7-10 ngy sau tng
ln 6-8 ln. Khi tp, cn ci qun o cho tr. Dng tay xoa t bn tay ln b vai ca tr,
xoa t bn chn ln i, trnh xoa u gi v gy chn ng mnh trong cc khp xng
ca tr. Khi tr t th nm sp, tay phi m di ngc v u tr phi hi ngng. Khi
massage lng, phi lm t mng ln u v phi gi chn tr.
Khi massage vng bng, phi dng bn tay xoa nh theo chiu kim ng h, khng n
mnh vo vng gan ca tr. C th dng hai ngn tay ci xoa lng bn chn tr. Khi
cho tr nm nghing bn phi, cn dng tay tri gi hng tr, tay phi xoa nh theo ct
sng ln c tr; trong t th ny, lng ca tr hi gp li.
Trong bi tp cho tr nm sp, nn t bn tay vo chn tr lm b t cho tr trn dn v
pha trc.

Phn 3: Tr trong tui 1-2 nm

1. a con 20 thng tui ca ti khng mun nm ng. H c t vo ging l
n b ra ngay sau 5-10 pht. Khng c cch g d chu vo nm c. Vy chng
ti phi lm th no?
Thuyt phc a tr 20 thng rng n lc phi i ng qu khng phi l mt vic n
gin. Ngay c vic dng nhng li l d dnh, ha hn nhiu khi cng khng c tc dng.
Cch tt nht bt a tr i ng l t ra cc quy nh trong vic chun b cho tr i
ng vo sau bt tr tun theo cc quy nh ny mt cch nghim khc. Bn hy chun
b li nhng ng tc s lm chun b cho tr i ng v y l thi gian gn gi nht
gia b m vi tr.
Chng hn, vic chun b cho tr i ng bt u bng vic tm, mc qun o ng cho tr
ri t tr vo ging. Lc , bn c th k cho tr nghe mt cu chuyn c tch nh
nhng, vui tr no . Sau ni vi tr rng n lc phi i ng.
Nu tr ngi dy, hy t li tr vo ging, khng cho tr n thm, khng cho tr chi
thm, khng nhng b vi nhng yu sch khc ca tr. Nu ngy no bn cng hnh
ng nht qun nh vy th bn thn tr cng hiu rng n lc phi i ng. Tr c th
i dy 6-7 ln hoc nhiu hn na, nhng cha m phi kin quyt t tr nm xung v
khng chiu theo ca tr. Nu bn nhng b mt ln th s phi lm li t u.
Hy c gng lm tt c cho tr cm thy vic chun b i ng l vic lm th v v d
chu.
2. u gi v mt c chn ca con ti b sng ln, ngi b st. Nguyn nhn gy ra
tnh trng l g?
C nhiu nguyn nhn dn ti tnh trng sng ty cc khp ca tr. C th tr b chn
thng, c th b vim khp, thp khp. Nu tr b st v sng khp, nht thit phi a
tr ti ngay bc s khm.
12
Con bn c th b thp khp mt b phn ca c th. ng tic l khng phi lc no
b m cng pht hin ra cc ch sng khp ca tr. V vy, khi tr b sng khp, i khp
khing, b st , cn phi cho tr ti bc s chuyn khoa nhi khm.
3. Ging ca con ti rt nght mc d n khng c cc triu chng ca cm cm.
Vy ti cn phi lm g?
Ging ca tr b nght c th l du hiu u tin ca bnh bch hu. Bch hu l s
vim nhim thanh qun v kh qun, gy ra ho. Khi tr c cc triu chng ny, cn phi
gi phng sch s, m v thng xuyn cho tr ung cc ngm sa hoc ch.
Nu tr b kh th, phi a tr ti bnh vin ngay.
4. Con ti rt hay b nc. Vy ti phi lm g gip n?
Nu tr thng xuyn b nc th bn cn phi lu khng nn cho tr n cc thc n c
qu nhiu m hoc thc n khng ph hp vi la tui. Nc cng thng hay gp
nhng tr d b kch ng. Khi tr b nc, hy cho tr lm nhng vic m n thch hoc
cho tr ung nc vi nhng ngm nh.
5. Con ti b chy mu mi. Ti phi lm g mu khng chy na?
Chy mu mi l hin tng rt hay gp tr nh, thng l cc dng chy mu nh. Khi
tr b chy mu mi, iu quan trng l b m phi bnh tnh v lc tr s s hi, khc
lc v iu cng lm cho mu chy ra nhiu hn.
Thng th mu mi s t ngng chy trong khong 10 pht v lng mu b mt cng
khng ng k. C th khng cho mu mi chy tip bng cch tr ngi dy, u hi
ci v pha trc tr khi nut mu mi vo c. Hy bo tr th bng ming, sau
dng ngn tay ci v ngn tay tr kp cht hai cnh mi ca tr trong vng khong 10
pht. Nu mu mi vn chy tip c ngha l bn bp cnh mi ca tr cha ng ch,
cn phi bp li mt ln na. Mt s bc s khuyn nn nht mt t bng thm nc vo
l mi tr cm mu.
Vic cho tr nga ra pha sau hoc dng lnh chm vo cnh mi tr khng phi l
bin php cm mu hu hiu lm. Mu mi thng ch chy t mt l mi. i khi mu
mi chy l do cc mch mu nh nm pha trc ca vch ngn thnh mi b v, hoc
do thi tit kh hoc qu lnh. trnh cho mu mi b chy, cn thng xuyn ct
mng tay ca tr; vo ma ng hy tm cch lm tng m trong phng v bi vo bn
trong mi tr mt lp kem vadalin mng. Hy gi bc s hoc a tr i bnh vin trong
nhng trng hp sau:
- Mu mi vn chy nhiu sau khong 10 pht.
- Tr trng xanh xao v chng mt khi va mi ng dy.
- Trng tr c v m mt.
- Hin tng chy mu mi thng xy ra.
- Tr cn cha c 9 thng tui.
6. Con ti rt hay cn nu ai nhc nh n v chuyn g. Ti bit phi lm g vi
n?
l mt biu hin v tnh cch hiu ng ca tr. Hiu ng l mt phn trong s pht
trin bnh thng ca tr, nhng cng c khi l kt qu ca s sai lch no v mt tm
l. Tnh hiu ng, thi th ch ca tr c th hin bng cn. y l mt hnh thc
thu ht s ch ca ngi khc i vi n ch khng phi l mt hnh ng c tnh c .
Tr cn v chng mun gy cho ngi khc s au n v th cht hoc tm l. Tr 2 tui
v ln hn thng hay cn b m phn ng li nhng yu cu ca b m i vi
chng. Tr ln hn c tnh hiu ng thng hay cn cc tr cng tui.
Vic gii quyt vn cn ph thuc rt nhiu vo nguyn nhn gy ra iu . V vy,
khi tr cn, cn tm hiu xem liu iu ch c lin quan ti tr hay cn do mt vn
no trong gia nh gy ra. Tr cn v n cho l mt hnh ng bnh thng, c th
13
chp nhn c. Cn khi b cm cn, tr li coi l mt th v kh li hi ca n. Do
, mun thay i c hnh vi ca tr, trc ht cn phi tr li cc cu hi sau:
- Ti sao tr coi vic cn l mt hnh ng c chp nhn?
- Ti sao tr li coi l mt th v kh li hi?
ng tic l a s cc bc cha m li c phn ng qu mc cn thit i vi vic tr cn.
iu s gy ra s phn khng tr. V trong nhiu trng hp, s cm on ch t r
s tc gin ca b m ch khng phi l mong mun ca h mun thay i hnh vi ca
tr.
7. a con trai 2 tui ca ti c thi rt th ch i vi a em mi ca n.
Vy ti cn phi lm g?
Mt s a tr c phn ng kh gay gt i vi vic trong gia nh c thm mt a em.
Nu nh m c qu t thi gian hoc khng sc chm sc a tr ln hn, th n c
th ngh rng chng ai cn ti n na hoc mi ngi ght b n. N bt u cm thy
m n khng hon ton l ca ring n na v ton b s quan tm ca m n li dnh
cho ngi khc. a tr rt kh chp nhn nhng thay i trong vic m i x vi n,
v n tm mi cch th hin s bt bnh. Mt trong nhng cch l s ghen t vi
a em mi sinh. Nhiu a tr hnh ng kh th bo, tm cch lm cho a em phi
au n. N khng thch em v khng mun c em trong nh... Mt hnh thc th hin s
bt bnh ca tr l la ht, nng nu, b n...
Nu nh b m thng cm v c cch c x thch hp th thng nhng bt bnh ca a
con ln s qua i rt nhanh. Khi trong gia nh c thm mt a con na, b m cn phi
tm mi cch ng vin, khuyn khch a con ln n gip trong vic chm sc
a em mi xut hin. iu s gip cho a con ln khng cm thy b c n. Ngoi
ra, cng phi tha nhn v tm cch tha mn cc nhu cu v tnh cm ca a con ln.
N rt cn c s quan tm ca b m. Ngi m c th ni chuyn, chm sc a con ln
khi a b ng. Cn lc m bn, b c th lm vic ny thay cho m. Rt may l trong
i a s cc trng hp, vn ny thng ko di khng lu v khng li cc du
n g c th gy nh hng xu i vi s pht trin bnh thng ca a con ln v
sau ny.
8. Nhit trong phng ca tr 2 nm tui bao nhiu l thch hp nht?
Nhit trong phng ca tr 2 tui v b m khong 18-20 C l va . Nhit
trong phng mt l rt tt v khi ng, tr c th p mt ci chn mng. Nu b m p 2
chn th cng nn p cho tr 2 chn. Thc ra, khng cn phi mc cho tr qu m khi
nhit trong phng l ph hp vi lng qun o m b m ang mc.
9. Amian ca con ti ngy cng to. Khi no th nn ct amian?
Trong vng khong 20 nm tr li y, quan im ca cc bc s i vi vic ct amian
ca tr c nhiu thay i. Nu amian ca tr to ra m khng km theo vim hng
thng xuyn hoc cc bin chng khc th khng cn thit phi ct.
10. Con ti rt hay b nn v m. Ti cn phi lm g trong trng hp ny?
Thng th nn l h qu ca mt dng vim nhim nh do virus gy ra, khng cn phi
c cc bin php iu tr no c. Nn thng khi sau mt ngy hoc sm hn. Nu tr b
nn km theo st cao, tr phn ng chm vi cc ng tc t bn ngoi hoc khng i
tiu c th l du hiu ca mt cn bnh no , cn phi gi cp cu hoc cho tr
i bnh vin ngay.
Nu nn i km vi i ngoi th b m cn ch theo di tr. Trc ht, phi ngng cho
tr n cc loi thc n cng, sau cho ung cc th nc (nc ng, nc ch, nc
hoa qu). Nu tr khng ng sau khong t 5 n 10 pht, cho tr ung mt tha c ph
v tng dn s ln ung nu tr ung c.

14
Ngoi ra, cn lu cc triu chng khc nh: Cc vt ban, mt mi, ng km, mt l ,
mi kh, kh th, phn lng, i tiu tin t. Nu c cc triu chng km theo nn th
cn gi bc s hoc cho tr i cp cu.
11. a con 22 thng tui ca ti rt hay nn th mi khi b ti mng. Trong trng
hp , ti cn lm g? Chu c th b ngt do nn th khng?
Vic nn th trong mt thi gian c th lm cho tr b ngt. Rt may l c th c c mt
h thng t bo v v tr s th tr li. Tt nhin, cng cn trnh khng cho tr nn th.
tui 22 thng, tr mi bt u c cc khi nim c bn v vic cn phi c x nh th
no. V th, bn khng nn mng m chu m hy bnh tnh gii thch cho chu bit n
phm sai lm u, ch no.
12. Lm th no con ti khng ngm mng tay na?
Khng nn mng m a tr v hy c gng thu ht s ch ca tr bng mt tr chi
no . i vi nhng tr ln hn, bn c th ct mng tay ca tr ngn li nu nh tt c
cc bin php bn s dng khng em li kt qu nh mong mun.
13. a con trai ln 2 ca ti b vim mng tay. Vy ti phi lm g gip chu?
Nguyn nhn chnh gy ra vim nhim mng tay l do ct mng tay qu su, lm xc
cc vng tht xung quanh mng. V vy, khi ct mng tay cho tr, bn nn dng cc dng
c nh v trn, khng nn dng ko c u nhn. Khi tr b vim mng tay, cn ra
mng tay cho tr bng dung dch thuc tm 5%. Cng c th tm thuc tm 5% vo khn
x mng v qun vo ngn tay tr khi tr ang mi m lm vic g (nh ang xem v
tuyn chng hn). Cho tr qun khn c tm dung dch ny khong 15-20 pht/ngy. Nu
khng th cn cho tr ti bc s ngoi khoa nhi khm.
14. a con 2 tui ca ti nht vo l mi n mt ht cm. Lm th no ly ra?
Nu ht cm chui vo khng su lm, bn hy n vo l mi bn khng c ht cm v
ngh tr x mnh ra. Trng hp ht cm nm su th tt nht l a tr ti bc s
ly ra v nu khng kho, t bn s ch cng lm cho ht cm chui vo su hn trong
mi tr m thi.
15. Ting nhp tim a con 2 tui ca ti nghe rt to. Liu khi chu ln ln, ting
tim c b i khng?
Bn cn phi gp bc s chuyn khoa hi thm. Ch c bc s mi xc nh c chnh
xc ting tim ca tr. Nu iu mang tnh chc nng n thun th khi tr ln ln,
ting tim s dn i.
16. Cch y mt tun, ti pht hin ming a con 2 tui ca ti c mi hi.
Nguyn nhn gy ra mi hi l g?
C rt nhiu nguyn nhn gy ra mi hi trong ming ca tr 2 tui; thng l do cc
bnh v ng h hp trn hoc au rng. Cng c khi l do cc bnh v d dy.
17. Da ca a con ti v ma ng rt kh v nhy cm. Vy ti phi lm th no?
Hin tng da ca tr b kh v ma ng l rt thng gp. Hy theo di nhit trong
phng sao cho c m va . Hy tm cho tr t hn, sau mi ln tm nn bi kem.
Hy tp cho da tr lm quen dn vi tc ng ca khng kh lnh bng cch ra mt v
ra tay bng nc m, sau ra li bng nc lnh. Nu nhit khng kh xung thp,
trc khi cho tr ra ng chi nn xoa kem tr em vo mt tr. Nn tng cng trong
khu phn n ca tr cc loi hoa qu cha nhiu vitamin.
18. Lm th no dy cho a con 18 thng tui ca ti hiu th no l "khng
c"?
Tr 18 thng tui hiu kh r cc t "c th" v "khng c". Theo nh bn ni
th r rng trc bn thng xuyn nhng b v chiu theo cc i hi ca tr. By
gi, bn hy t ra kin quyt hn trong vic cm on tr, nhng phi ht sc cng minh.

15
Nu tr nng nu, tm cch bo v ring ca mnh th cn tm cch thu ht s ch ca
tr bng mt tr chi g .

Phn 4: Cho tr b
1. Trong thi k c thai, cc tuyn sa thay i nh th no?
Cc tuyn sa gm cc tuyn thy v m m sn xut ra sa. Cc m m c coi l lp
bo v cc tuyn thy ny v to cho ngc c hnh nh cao ln. Trc khi c thai, cu to
ch yu ca tuyn sa l m m. Cc tuyn thy c kh nng tit ra sa ch chim mt v
tr rt nh, mc d hng thng, trc thi k kinh nguyt, cc tuyn thy ny c to phng
ln v mt kch thc. S thay i ca tuyn sa thng l mt trong nhng du hiu d
nhn bit nht ca vic c thai. Khi ph n b tt kinh th cng l lc cc tuyn sa ca
h tr nn rn hn v rt nhy cm.
Trong qu trnh mang thai, da trn v b cng ra, c th nhn thy cc mch mu nh mu
xanh nht. Vng da quanh nm v c mu sm. Ch khi ngi m thi khng cho con b
na, vng da y mi c mu nht hn, nhng khng bao gi tr li nh trc c
na. Cc nh khoa hc cho rng, s thay i mu da quanh nm v chnh l mt tn hiu
gip cho a tr d nhn bit v tm c nm v ca m.
Trong thi k mang thai v khi cho con b, trn u nm v c xut hin cc ht nh li ti,
l tuyn Montgomeri. Tuyn ny tit ra mt loi dch c bit lm trn u v v c
tc dng nh mt cht st trng, ng thi gip cho cc nm v khi b kch thch mnh.
Khi ngi m thi cho con b, tuyn Montgogeri ny s t mt i.
Trong thi gian mang thai, cc u v cng to ra v kch thc v c mu sm. u
nm v tp trung mt s lng ln cc u dy thn kinh v mch mu. V th, cc nm
v rt nhy cm. Ch cn c s va chm nh ti cc m bao ph bn ngoi l cc nm v
ny phng ln. S nhy cm ny c vai tr c bit quan trng trong vic cho tr b.
Khi thai thng th 5, tt c cc tuyn thy c nhim v tit ra sa c hnh thnh.
Nhng sa ch c tit ra sau khi . Trong thi gian ny, rau thai (ni truyn cho thai
nhi cc cht dinh dng cn thit) tit ra mt lng ln oestrogen v progesteron. Cc
hoc mn ny c tc dng ngn cn s xut hin ca sa trong thi k mang thai. Khi rau
b loi b (sau khi a tr ra i), lng oestrogen v progesteron trong mu ngi m
gim i mt cch ng k v ton b c ch "sn xut" sa c a vo vn hnh.
2. Sa c to ra nh th no?
Trong thi k mang thai, trong cu trc ni tng ca tuyn sa din ra cc thay i mnh
m. Cc tuyn sa v ng sa to ra, phng ln; lng mu c dn n y cng tng
ng k chun b mi iu kin cho vic to sa. Tt c nhng thay i c thc
hin nh c cc hoc mn do trng, rau v tuyn yn tit ra.
Trong mi mt tuyn sa c khong t 15 n 20 cu trc to ra sa. Cc cu trc ny
ging nh r, cnh v l trn mt ci cy vy. Sa c to ra phn trn ca tuyn sa
(cc ph nang). l cc ti nh cha cc cht dinh dng trong mu v chuyn chng
thnh sa. Trc khi sa chy xung pha di n vi a tr, n phi c vt ra t
cc ph nang. Vic do cc c ni m thc hin. Cc c ni m ny to thnh mt vng
cng xung quanh cc ph nang, p cht li to ra dng sa chy vo cc ng sa v
cui cng chy xung pha di ra u nm v. Sa c a vo ming tr qua ng
sa nm trong nm v. ng sa ny thng c t 15 n 20 cc l nh na, ngi ta gi
l cc tia sa.
16
Khi tr mt nm v, trong tuyn sa din ra s phi hp ht sc phc tp. Vic tr mt
v s kch thch cc u dy thn kinh nm u nm v, cc dy thn kinh ny s
truyn tn hiu ti tuyn yn nm v no. Tuyn yn s truyn tn hiu tit ra hai loi
hoc mn, u tin l prolactin, sau l oxytocin. Prolactin kch thch cc ph nang v
bt chng tit ra nhiu sa hn, oxytocin bt cc c ni m vt ra sa. Qu trnh ny
c coi l phn x truyn sa cho con b.
Thng th a s cc b m nui con bng sa u c sa cho con b. Nhng cng c
trng hp gp kh khn khi cho tr b, v qu trnh phn x truyn sa tng i nhy
cm i vi tnh trng tm l v th cht ca ngi m.
S cng thng, lng tng, mt mi hay s hi qu mc ca ngi m c th lm cn tr
qu trnh tit sa, khin cho tr khng th b m c v s rt hay quy khc, kh chu.
Nu qu trnh truyn sa b trc trc th tr s ch b c khong 1/3 s sa so vi nhu
cu thc t ca tr. Thng s sa li long v c lng m thp. Tr thiu n s
khc v quy, ngi m lo lng ngh rng c ta khng sa cho con b. Thc ra, ch
cn ngh ngi hoc cho tr b mt ni yn tnh th qu trnh truyn sa s c khi
phc v tr li hot ng bnh thng. Nhng ngi thn cn phi gip cho ngi m
thoi mi v mt t tng bng nhng li an i, ng vin. Thng th m cm nhn
c s lm vic ca qu trnh truyn sa, c bit trong nhng tun u tin cho con b.
Khi mi bt u cho con b, ngi m c th c cm gic m ngc. Cm gic au khi
cho con b cng l mt du hiu ca vic sa xung bnh thng. Cm gic au cn c
th xut hin vng t cung do hoc mn oksitosin lm co t cung.
Phn x truyn sa c th din ra ngay lp tc, cng c khi i hi phi c mt khong
thi gian no . Nhiu khi gia cc ln cho tr b cng c sa chy ra, nhng dn dn
phn x truyn sa s n nh v ph thuc vo trng thi tm sinh l ca ngi m.
Nhiu khi s gn gi, ging ca a tr hoc mt ngh v vic cho tr b cng lm cho
sa chy ra. Thng th cng phi mt mt vi tun phn x truyn sa lm vic tri
chy.
3. Cc tuyn sa to ra ci g?
Dch sa l cht lng u tin do tuyn sa to ra. l cht lng c dnh, mu vng,
m c hn sa. Dch sa c nng m cao, khng cha m, gip cho c th tr d
hp th. Ngoi ra, dch cn c khng th kh cao, c tc dng y phn su ng trong
rut tr sau khi sinh.
Thng th sa xung tuyn sa trong vng 2-5 ngy sau khi sinh. M cng cho tr b
sm bao nhiu, sa s cng xung nhanh by nhiu. Sa m l cht lng hi ngt, c
mu c. Trong sa m c t m, nhiu m v ng (c ngha l lng calo ca sa
cao hn dch sa).
Sa m dn dn thay cho dch sa. Sa xung nhiu s lm cho tuyn sa to ra v cng
ln. Sa c th t chy ra khi nm v. nhng b m tng nui con bng sa m, sa
thng xung nhanh hn. Phn x truyn sa din ra kh nhanh v mnh. H thng t
khi b sng cc tuyn sa khi bt u cho con b.
4. Lm th no gi cho lng sa ra u?
B quyt gi cho lng sa ra u cng rt n gin: Hy cho con b thng xuyn
hn. Cc tuyn sa to ra sa theo nhu cu. Bn cng cho con b nhiu th sa cng ra
nhiu.
Nhiu ngi m lo lng s nu h cho b nhiu nh ht mt sa th sao. Nhng thc ra
khng cn phi lo lng nh vy v tuyn sa lm vic lin tc. Khong 1 gi sau khi cho
con b, lng sa t mc 40%, sau 2 gi lng sa s t mc 75% ca lng sa
cho con b. Nu sau khi cho con b m sa trong bu vn cn, cn phi dng tay hoc
ci vt sa vt ht sa ra. Nu khong cch nhng ln cho con b qu ln, cc tuyn sa
17
s b tha sa. iu lm cho p lc ca sa tng ln, qu trnh to sa s b chm li.
V th, khng nn cc ln b qu cch xa nhau.
Mt iu quan trng na cn phi lu l cho con b c tt, cn c thi gian v s
kin tr. Nu vic cho con b cha t c nh mong mun ca bn cng khng sao v
pha trc cn rt nhiu thi gian, mi ln cho con b s lm cho phn x truyn sa din
ra mnh hn v lng sa cng s tng dn ln.
5. C nn duy tr gi cho tr b c nh hay khng? Nu c th khong cch gia cc
ln cho tr b l bao nhiu?
Thng ngi ta cho tr mi sinh b khong 6-7 ln trong 1 ngy m vi khong cch
gia cc ln cho b l t 3-3,5 ting. V m, khong cch l 6,5 ting. Trong vi tun
u tin, s ln cho tr b c th s nhiu hn, iu c tc dng kch thch qu trnh
to sa ca m.
Ngay t nhng ngy u tin, ngi m cn phi theo di hnh vi, s quy khc ca tr
cho tr b, t nhm xy dng mt ch cho tr b ty vo tng a tr. Mt
trong nhng biu hin ca vic tr i n l phn ng ca tr i vi mi sa ca m,
chm m vo cc vt mm (bu v ca m), quay u tm mi sa, h mm ra tm v
ngm nm v.
u im chnh ca ch cho con b l gip cho ngi m t chc tt sinh hot trong
ngy ca mnh. Mt s tr rt d quen vi ch cho con b theo gi, mt s tr khc li
rt kh quen. Ch cho tr b phi mm do nhng cng cn c chng mc. Hy chun
b sn sng i vi nhng thay i v tm trng ca tr c s iu chnh cho ph hp.
Ban ngy, khng nn cho tr ng qu nhiu v n t ba. Nu tr ng nhiu hn 5 ting
th cn nh thc tr dy v kim tra xem tr c b i hay khng? Cn ban m khng
cn phi nh thc tr. Nu i, tr s t tnh gic.
6. Ti khng c sa cho con b. Vy ti phi cho con n nh th no?
Nhng b m khe mnh, n ung y thng c sa cho con b trong vng
khong 6 thng u. Nu a tr cha c 6 thng v n vn pht trin bnh thng th
c ngha l con bn vn c sa n. Vic cho tr n sa bt qu sm s lm cho tr
chng b b sa m hn. Lng sa bt cho tr n thm phi ph hp vi tui ca a
tr, ng thi phi theo di xem tr c b i sau khi b sa m khng .
7. C th sa m vo chai dnh c khng? Nu gi sa m trong t lnh th
c bao lu?
Sa m sau khi vt ra chai c th trong t lnh khng qu 1 ngy. Nu khng c t
lnh, cn phi s dng ngay sau khi vt ra, nu lu, sa m rt d b vi trng xm nhp
v gy ra cc bnh ng rut tr.
8. Con ti thng b tr ngay sau khi n. C phi n b d ng vi sa m khng?
Tr khng phi l biu hin ca vic tr b d ng vi sa m. Trong mt chng mc no
, tr l hin tng bnh thng, rt hay gp tr di 6 thng tui. Trong nhiu trng
hp, tr l do khng kh b tr nut vo khi n y ln.
9. Ti ung khng sinh. iu c lm cho a con 1 thng tui ca ti b i ngoi
khng?
Vic m ung khng sinh c th gy a chy con ang b m v khng sinh qua sa m
s ngm vo ng tiu ha ca tr, hn ch mc pht trin ca cc loi vi khun c ch,
to iu kin cho cc vi khun c hi pht sinh, gy ra a chy. Tt nht m nn hn ch
ung khng sinh. Nu cn phi ung khng sinh, nn tm ngng cho con b, nn vt sa
trong bu v ra v thay sa m bng sa bt.
10. Ti ht thuc. Liu cht nicotin c truyn cho con ti qua sa m khng?
Trong thi k mang thai v cho con b, tuyt i khng nn ht thuc. Khi m ht thuc,
khng ch nicotin m c cc cht c hi khc cng truyn cho con qua sa m, c th
18
gy ra nhng ri lon hoc cc khi u c tnh. Cn phi nh rng vic m ht thuc s c
nh hng xu ti sc khe ca con c nhng nm sau ny.
11. Nhng loi thc n no cn trnh trong thi k cho con b?
Ngi m ang cho con b cn phi c n ung cht, ch cn trnh cc loi thc n
c th gy ra ri lon tiu ha, gy to bn, d ng cho tr. Nn trnh dng nhiu cht
cay, cc loi gia v nh ti, ht tiu, tng t v chng s lm cho sa c mi kh chu.
12. Nhng loi thuc g c th ung c trong thi k ang cho con b?
Tt nht l cc b m ang cho con b khng ung thuc v a s cc thuc s ngm vo
sa v c th gy nh hng xu i vi a tr.
13. Mi ln cho tr b, c cn cho b c hai bn khng?
Trong 2 tun u tin, nn cho tr b c hai bn v kch thch sa tit ra u. Sau ,
khi lng sa tit ra tm (khng di 200 ml mi bu v), phi cho tr b ln lt
thay i nhau hai bn v. Nu sa cn ng li trong bu v, cn phi vt ht ra kch
thch vic tit sa.
14. Cai sa cho tr v cho tr n sa bt vo lc no l tt nht?
Khi tr c 4,5-5 thng tui, cn phi cho tr n thm sa bt. n bao nhiu th cn hi
bc s nhi khoa. n 9 thng tui, ch nn cho tr b 2 ln vo bui sng v bui chiu,
cho tr n thm 3 ln. T thng th 10-11, cn cai sa dn dn cho tr v cai sa m hn
vo thng 12. Lc u, vo ba sng nn cho tr b m, sau n thm sa bt hoc sa
ti. Dn dn cho tr n ton sa bt v sa b. Trc khi cai hn sa m, nn cho tr b
trc khi ng, sau thay bng sa bt, sa b. C gng n lc cai sa, tr c th
ung bng cc. iu s lm cho vic cai sa d hn. Mun cho sa khng tit ra na,
nn dng cc dy vi buc cht tuyn sa li.
15. C th ung ru trong thi k ang cho con b khng?
Trong lc ang cho con b, ngi m khng c ung bt k loi ru no, k c bia.
Ru chnh l mt th thuc c i vi tr! N rt d dng ha ln vo sa m, lm
gim sc khng ca tr, khin c th tr b yu i, gy ri lon hot ng ca nhiu c
quan ni tng ca tr, c bit l nh hng xu ti h thn kinh ca tr.
16. Nu ti b y bng th a con ang b ca ti c b y bng khng?
Cc thc n m ngi m ang cho con b n vo s ngm vo sa vi mt lng nh.
V vy, cc loi thc phm rau qu nh: hnh, ti, c ci, chocolate, u, bp ci, mn,
m... i khi c th gy ra y hi hoc i lng a tr ang b m. Nhng nhiu a
tr khng b cc bnh ngay c khi m chng c n cc loi thc phm, rau qu ni
trn. Nu bn cho rng nguyn nhn y hi l do cc thc phm gy ra th nn trnh cc
loi thc phm, rau qu bn nghi ng.
17. Ti ang cho con b v ti c ung nhiu nc hoa qu p. Liu iu c th
lm cho con ti b hm khng?
Vic m ung qu nhiu nc qu p c th lm cho a tr b hm d n c chm sc
cn thn. V vy, khi cho con b, nn n ung va phi v a dng.
18. Con ti c 2-3 ting li i b mt ln. iu c bnh thng khng?
Cho tr mi b khong 2-3 ting mt ln l hon ton bnh thng. Khi a tr ln
ln, khong cch gia cc ln cho b s di hn ra.
19. a con u ca ti hay b au bng khi b sa. Liu a th hai c b nh vy
khng?
Bnh au bng khng phi l bnh mang tnh di truyn. Tr di 3 tui hay b au bng
do rt nhiu nguyn nhn khc nhau. V vy, a con th hai ca bn c th khng b au
bng khi b sa.
20. Vic cho con b c lm nh hng ti bnh vng da ca tr khng?

19
Tr b sa m c th ko di thi gian da b vng. Bnh ny xut hin ngay sau khi tr ra
i do s khc bit thnh phn mu ca m vi con.
21. Vic a tr nut khng kh vo sau khi b c hi g khng?
Khng phi lc no a tr cng nut khng kh vo khi n. Nu lng khng kh lt vo
d dy tr khng nhiu cng chng gy ra tc hi g. Nhiu ngi cho rng nu khng kh
lt vo ng rut th tr c th s au bng. V vy, sau khi cho tr n xong, nn b
ng tr ln y khng kh ra ngoi.
22. Ti ang cho con b. Lm th no bit c con ti c sc b hay
khng?
Lng sa cho tr n c coi l va nu sau khi n, tr ng trong khong 2 n 4
ting.
23. Nu ti cho tr n sa bt, liu n c b b m khng?
ng tic l vic cho tr n thm thng lm cho tr b b m. Ngoi ra, vic b b cn
do rt nhiu nguyn nhn khc. Khi cho tr n thm, cn tun theo cc quy nh v lng
sa, ng thi tin hnh kch thch cho sa tit ra khi phi cho tr phi n thm
sau khi b m.
24. Ti b vim v. Vy ti c phi ngng vic cho con b khng?
Tt nht nn cho tr tip tc b nu u v khng b mng m. Nu c, c th tng s
ln cho tr b bn b b vim v iu s gip cho vim v chng khi hn.
25. Ti ang cho con b. Vy c nn ung thuc nhun trng hoc thuc i ngoi
khng?
Nu c, ngi m ang cho con b khng nn dng cc loi thuc. Nu b to bn
hoc i ngoi, tt nht nn p dng ch n king cha tr.
26. Sau khi n, con ti ku rt to v p chn. Chu c b lm sao khng?
C l l chu b cc cn au bng. Nu khng c cc triu chng khc th khng nn qu
lo lng. Ngi ta cho rng hnh ng ku v p chn ca tr l do h tiu ha cn cha
hon thin trong vng 1-2 thng. Nu au bng ko di, cn cho tr ti bc s khm.
27. C th tip tc cho con b nu ti bt u c li kinh nguyt khng?
Khi c li kinh nguyt, khng nn ngng cho con b. C iu, trong nhng ngy m c
kinh nguyt, sa s c mi khc, do mt s tr b t hn bnh thng hoc b b.
trng hp , trong vi ngy lin, bn phi vt ht sa trong bu v ra v cho con n
bng sa bt. Cn cho tr n bng tha tr khng qun v m.
Nu a tr vn tip tc b m khi m c kinh nguyt, n c th i ngoi ra phn lng
hoc s quy hn. Nhng khng nn v th m ngng cho tr b.
28. C nn ngng cho con b nu ti c thai hay khng?
cng mt lc va bo m sa cho con b va nui bo thai, ngi m cn c mt
ch n ung c bit. Nu bn c kh nng v iu kin n ung y th vn c th
tip tc cho con b c.
29. C th cho tr ung sa bt trong lc ang b m khng?
Ch nn cho tr n thm sa bt trong trng hp thiu sa m. Nhng nu cho tr n sa
bt th cn phi vt sa trong bu v ra sa tip tc ra u. Nu cho tr n thm sa
bt khng ng cch, tr c th b b m.
30. Liu tr c b nhim trng qua sa m khng?
Vic nhim trng qua ng sa rt t xy ra, tr trng hp tuyn sa b vim nhim.
a tr cng c th b vim nhim qua tip xc vi m nu khng c bo m cc
iu kin v v sinh.
31. Ti phi cho con i b chc. Liu thnh phn sa ca ti v nhng ph n kia
c khc nhau lm khng?

20
Theo cc tiu ch c bn th sa ca mi ph n u ging nhau. Nhng sa ca mi
ngi c th c cc c im ring do nh hng ca ch n ung hoc sinh hot.
Ngay mt ph n, thnh phn ca sa cng thay i vo cc thi gian khc nhau, thm
ch ngay c lc u v lc cui ca cng mt ln cho con b.
i vi tr khng c sa m, c i b chc l mt iu ng qu. Nhng nu ngi
cho b chc dng mt loi thuc no th s rt c hi. Sa ca nhng ph n ht thuc
hay ung ru cng c th nguy him i vi tr.
32. Ch dinh dng ca ngi m ang cho con b th no l thch hp?
Ch n ung ca m phi a dng v Vitamin. Thc n n iu, thiu cht s gy
nh hng xu ti cht lng ca sa m cng nh s pht trin ca tr. Vic m n
nhiu qu cng lm nh hng ti s tit sa. Ngi m ang cho con b cn n nhiu
m (30-40 g), m (khng di 20 g), cht khong. Phi ung gn 3 lt nc mt ngy.
Hn ch n hnh, ti, cc loi gia v, c ph, chocolate.
33. Ti khng sa. Lm th no tng lng sa?
Trc ht, cn phi ch ti ch n ung, sinh hot, ngh ngi, ch cho con b v
cch vt sa ng. C th n thm cc loi cho go np, mng chn gi hoc thc hin
xoa bp bu v.
Nu sa khng ra , cn chun b cc loi sa bt cho tr n thm. C th dng sa
Pillti, Similak, Fuji, Guigoz... Ch nn dng mt trong cc loi sa bt k trn. Lc u,
nn cho tr n khong 10-15 ml mt, ha ln vi mt t sa m.
34. Cn phi lm g cc u nm v khng b nt?
phng trnh vic rn nt u v, cn thng xuyn lau ra u v. Khng nn ra
u v bng x phng (v iu ny s lm xut hin cc vt rn) m dng khn x t ra
u nm v. Khng nn cho con b qu 15 pht v vic tr b lu cng rt d gy nt
u v. Khi vt nt u v gy au n, cn ti bc s khm.

Phn 5: Nui b
1. Ti khng cho con b. Khi cho chu n sa bt c cn phi thm cc cht st vo
khng?
Thng cc loi sa bt c bn trn th trng u c lng st cn thit. Nu bn
mun cho thm cht st, nn hi kin ca bc s nhi khoa.
2. C nn cho tr n sa bt trc khi i ng khng?
Vic cho tr n thm sa bt nn ph thuc vo ch , gi gic n v tui ca tr. Nu
nh sa bt m bn nh cho tr n trc lc i ng l mt b phn trong khu phn ca
c ngy th vic hon ton cn thit. Nu ch cho tr n thm th khng nn cho n
trc khi ng.
3. T khi ti bt u cho con n sa bt, ti nhn thy mu sc v thnh phn phn
ca chu c thay i. Liu iu c bnh thng khng?
Nhng a tr ang b m thng c phn mu vng v hi lng. Khi cho tr n sa bt,
mu v thnh phn ca phn c th thay i, phn thng c mu sm hn v c hn.
Tr n sa bt trong vng 4-5 thng tui c th i tin 1-2 ln/ngy, trong khi tr b m
i ti 2-4 ln/ngy.
4. Khi no c th dy tr ung bng cc?
Khi tr c 7-8 thng, nn bt u dy tr ung bng cc c ming rng. Lc u, ngi
ln nn gi cc gip tr. n 12 thng tui, a tr phi t ung ly bng cc mt mnh.
5. Con ti bit ung bng cc, nhng n khng chu ng nu khng c chai ngm
km theo. Ti phi lm th no?

21
Khng nn cho tr ngm chai i ng v iu c th lm cho rng tr b su. Ch cho tr
mt chai trc khi ng, sau t tr ng khng c chai. Thng trong mt vi ti u
tr s quy khc, sau s ng bnh thng.
6. Ti ht sa bt d tr. Trong lc ti cha kp mua sa mi, liu c th dng tm
sa bt ca ngi ln hoc sa c c ng khng?
Trong trng hp , c th tm dng sa ca ngi ln nhng phi pha ch.
7. Cho tr n bao nhiu sa l ?
Lng sa cho tr n phi ph hp vi trng lng c th:
- Khi tr c 6-8 tun, lng sa bt phi t mc 1/5 trng lng c th tr.
- T 8 tun n 4 thng: 1/6 trng lng c th.
- T 4 n 6 thng: 1/7, sau bng 1/8, ri 1/9 trng lng c th.
C th, tr c mt thng tui trong mt ngy m cn khong 700 ml sa, 2 thng: 800
ml, cc thng sau tng thm 50 ml mi thng.
8. Con ti ch ung mt na lng sa theo quy nh. Ti phi lm g?
Trong trng hp , khng nn p tr n thm. Cn phi xc nh xem tr ung c
bao nhiu sa trong cc ln n khc, tr c quy khc khng? Tr c tng trng u
khng? Nu tr bnh thng, tng cn u th khng cn phi lo lng g c, dn dn tr s
n ht khu phn sa.
9. Con ti c b chai xong li b tr. Ti sao? Cch phng cho tr khi b tr l g?
Cng c th con ca bn n qu no, hoc nut phi khng kh trong khi b chai. Bn hy
th gim bt lng bt cho tr n. Nu tr vn b tr, mi ln n xong nn b tr theo
chiu thng khng kh do tr nut vo khi b chai thot ra ngoi.
Phn 6: Cc vn khi cho tr n
1. Cho tr n sa ti hay sa loi b cht bo?
C sa ti ln sa b khng c cht bo u kh tiu ha hn sa m hoc sa bt tr
con. V vy, khng nn cho tr di mt nm tui n sa b, mc d c th s dng sa
ny nu cho cho tr tui 4-5 thng. Vic cho tr n sa b hoc bt k thc n
mi no cn phi tin hnh t t.
2. a con 2 tui ca ti hnh nh n khng bit no. Liu c phi chu b giun
khng?
Tr 2 nm tui n khong 4 ln/ngy, lng thc n mi ln khong 300-350 ml. Nu con
bn n qu mc v tng cn qu nhiu th nn hn ch cho tr n hoc thay i khu
v, liu lng ca ba n cho ph hp. Nu tr n qu nhiu m khng tng cn th phi
cho tr ti bc s nhi khoa khm. la tui ny rt t kh nng c giun.
3. a con 2 tui ca ti tng cn rt nhanh. Ti c cn cho chu n sa khng c
cht bo khng?
C l khng cn thit v lng sa cho tr n trong mt ngy khng nn vt qu 0,5 lt.
Vic tr tng cn nhanh c l l do tha ng, cht bt hoc khoai ty gy ra.
4. Thnh thong chng ti cho a con trai 2 tui ca ti ung bia. C nn khng?
Ni chung khng nn cho tr ung bia v nng cn c trong bia c th lm cho tr b
nhim c, gy nh hng ti sc khe ca tr, gy ra bnh nghin ru
5. Nc ung cho tr c cn phi un si khng? Thi gian si bao nhiu lu l ?
Nht thit phi cho tr ung nc un si (si trong 3-5 pht). Nc phi m, cho
tr ung gia cc ba n. Nc un si ch nn ung trong vng 1 ngy.
6. Khi no c th cho tr n cng thc n ca ngi ln?
Thng sau 3 tui, tr c th n cng vi ngi ln, nhng trnh khng cho tr n cc
mn cay, mn, kh nhai.
7. Sau khi n, nn cho tr ng t th no, nm nga, nm sp hay nm nghing?
Sau khi n, nn cho tr ng nm nghing v pha bn phi.
22
8. Con ti rt hay b tr sau khi n, liu chu c b lm sao khng?
Tr nh b tr thng do n qu nhiu (tr t tr s sa tha ra). Cn theo di cn nng
ca tr, nu tr tng cn bnh thng th khng phi lo lng. Nhng nu tr tng cn km
(mc d vn n sa lng cn thit), cn cho tr ti bc s nhi khoa khm.
9. Trong lc n, con ti hay b hi. Ti sao vy? C th do chu b nhiu sa qu
chng?
Tr b hi trong lc n l do n nut qu nhiu khng kh. Khng kh tp trung d
dy v lm cho tr kh chu. Do hi, nhiu tr b nc v khng th tip tc n c na.
C hai cch gip tr y khng kh trong d dy ra ngoi. Mt l cho tr ngi ln i,
gi lng tr, xoa nh bng tr. Hai l b tr ng ln, u da vo vai bn, dng tay vut
nh lng tr. Nu khng , nn t tr nm xung vi pht, sau li lm 1 trong hai
ng tc trn.
10. Khi bt u cho tr n tht, rau, hoa qu nghin, nn cho tr n ci g trc?
Nu tr c b m , tng trng bnh thng th sau 4 thng tui hy nn cho tr n
thm. Trc tin, nn cho tr n hoa qu nghin. u tin cho tr n 1/3, 1/4 tha c
ph/ngy, ri tng dn ln 30-50 g/ngy vo thng th 5. T thng th 5 tr i, c th cho
tr n thm cho.
Tr b ci xng c th cho n thm rau nghin t thng th 5, sau khong 2-3 tun c
th bt u cho tr n thm cho. n thng th 6, bt u nghin rau cho tr n. Cc loi
tht nghin, c nghin ch nn cho tr n t thng th 8-9 tr i.
11. Cc loi thc n mi c nh hng ti mu phn ca tr khng?
C, mt s loi thc n c th lm cho mu sc phn ca tr thay i. Chng hn nh rau,
cho lm cho phn c mu sng hn, cc mn tht lm phn c mu sm hn. C ci
c th lm phn tr c mu hng sm...
12. C nn cho tr 2 nm tui nhai ko cao su khng?
Khng nn cho tr nh nhai ko cao su v chng c th nut ko vo bng. Ngoi ra, ko
cao su c lm t ha cht, c th khng tt i vi tr. Vi tr 2 nm tui, nn cho n
cc loi hoa qu ti, dy tr nhai k. Nh vy, rng tr s chc hn v c th cng pht
trin tt hn.
13. Ti ht mt bt nu cho. Liu c th cho tr n bng cho nu nh bnh thng
khng?
Tr bt u c th n cho vo lc 4-5 thng tui. Lc u, tt nht nn cho tr n cho
nu bng bt go, bt u xanh. Nu nu cho nh bnh thng, sau phi nghin qua
ry bt hoc khn x gp li. Tr c 7-8 thng tui c th cho n cho c c.
14. Khi no th nn thi khng cho tr b chai na v dy tr t dng tha?
Lc bt u cho tr n thm (rau, cho) chnh l thi im thch hp ngng cho tr b
bng chai sa. Khi tr c 7 thng tui, nn hun luyn cho tr ung bng cc, khuyn
khch tr t cm ly cc. Nu c dy thng xuyn, n 1 nm tui, tr c th t ung
bng cc c. iu quan trng cn nh l khng bao gi c qut mng tr nu tr
cha lm c ci g .
15. Khi no tr c th ung nc khng cn un si?
Thng tr ln hn 6-7 tui c th ung c nc khng cn un si nhng vi iu
kin bn phi bo m c cht lng v sinh ca nc . Vi tr di 6-7 tui, khng
nn cho ung nc cha un si.
16. Con ti rt hay trung tin. C cch g gip c khng?
Nu tr hay b trung tin, mi ln trc khi cho tr n nn t tr nm sp, sau xoa nh
quanh bng tr 7-10 ln theo chiu kim ng h. Cng c th cho tr nm sp ln ti
chm m lm bng cc t gp li sau khi c l nng.

23
Nu cc bin php trn khng c tc dng, nn lm ch tha l theo cch sau: Ly 1 tha
c ph ht tha l kh cho vo phch, 200 ml nc un si vo, khong 2 ting, sau
lc qua vi mn. Cho tr ung 1 tha c ph nc lc m 10-15 pht trc ba n. S
ch cn li trong t lnh, c th dng tip trong vng 2 ngy. Cn lu , nu tr khe
mnh, vic trung tin khng lm nh hng g n sc khe th cng khng nn qu lo
lng. Nu trung tin nhiu km theo au bng v i ngoi th trc ht phi xc nh r
nguyn nhn gy ra au bng v i ngoi.
17. a con 2 tui ca ti b ngoi khng c v m au nhng rt li n, n t hn
trc. Liu iu c bnh thng khng?
Vic tr bing n khng phi bao gi cng l biu hin ca bnh tt. S ngon ming ca
tr 2 nm tui thng khng u, c lc tr n rt tt, sau li khng mun n na, v
vy khng nn qu lo lng. Nhng bn cng phi bit cc c im tm l ca tr la
tui ny. i vi tr ang b m, cm gic c mt vai tr quyt nh. n gi n m
khng c n, tr s khc v lc khng c tr chi hay bi ht no c th lm tr nn
c. Trong khi , tr 2 tui c th mi chi khng ngh ti vic n. V vy, khng nn
rt tr ra khi tr chi v bt tr phi ngi vo bn n. Cn c mt khong thi gian nht
nh tr bnh tnh li, t ri b tr chi. Vic tr n khng u l bnh thng. Khi tr
n nhiu, thch n, nn cho tr n cc mn n m n a thch, gim bt s lng mn n,
c gng bo m cho tr c n a dng, cht. Nu bn qu lo lng, c th t lp mt
cun s theo di hng ngy xem tr n ung th no c cch cho tr n ph hp.
18. a con mi ca ti rt quy, khng chu n. Liu chu c b lm sao khng?
C th con bn b m, cn cho chu ti bc s nhi khoa khm. Thng nhng a tr
khe mnh n ht khu phn v gia cc ln n thng ng ngon gic.
19. a con 2 tui ca ti thi gian gn y rt khnh n. Liu c nn bt chu phi
n khng?
Khng nn bp p tr n v iu s to cho tr thi tiu cc i vi vic n ung,
nhiu khi dn n vic tr b nn, tr thc n. Thng sau 1 tui, tr li n hn. n 2
tui, tr thch la chn thc n. C tr n 2 ba mt ngy, c tr n ti 3-4 ba mt ngy.
Mt s tr kin quyt khng n nhng thc n m b m chng cho l b v cn thit.
Nu tr c n ung y , a dng th b m s khng gp kh khn g.
Cng khng nn qu lo lng nu c lc tr khng thch n mt mn g . Quan trng
nht l ngi m cn bit con mnh c n y cc cht cn thit cha, ngay c
khi n khng thch mt mn n no .
20. a con 2 thng ca ti c 4 ting n mt chai sa 240 ml, nhng sau n vn
khc i n thm. Ti sao vy?
Tr khc khi i, nhng n cng khc khi qu no. R rng mc n 240 ml sa sau 4 ting
l qu nhiu i vi mt a tr 2 thng tui. Nh vy, tr phi n ti 1,5 lt sa trong
mt ngy m! Trong khi , mc n tui ny ch l 800 ml. V vy, bn hy c
gng gim mc n mt ln ca tr xung cn khong 130-140 ml. Sau mt ln n, nn b
ng tr ln khng kh do tr nut khi mt sa b y ra ngoi. Nu tr tng cn chm,
cn kim tra li thnh phn trong sa m hoc thay loi sa bt khc nu tr khng b
m.
21. Ti b bnh tha m, c nn trnh cc cht m khi cho con b khng?
Vic bn lo lng cng rt d hiu v gia bnh tha m vi bnh x va ng mch c s
lin h cht ch vi nhau. Nhiu nghin cu cho thy, lng m trong mu cng nhiu
bao nhiu th kh nng mc cc bnh tim mch cng ln by nhiu. Ngoi ra, c mt s
nguyn nhn khc gy ra x va ng mch nh ht thuc l...
Qu trnh x va c th c hnh thnh ngay t khi cn b. Ch n ung ph hp, tp
th thao, ung thuc c th lm gim lng m trong mu.
24
V vy, tr ln hn 12 thng c th gim bt cc thc n c nhiu m, thay th cc m
ng vt bng m thc vt. Nu bn ang cho con b th nn c ch n ung hp l,
ngay c khi cc cht bo c trong thc n khng nh hng g ti tr. Nu mun thay i
thnh phn hoc s lng ca thc n, nn gp bc s c t vn thm.
22. Gn y, con ti khng chu b sa. chu khng b ci xng, ti phi lm
g?
Khi tr khng chu b m, phng bnh ci xng, nn cho tr n sa bt c cha
vitamin D. Ngoi ra, cn cho tr n thm rau, hoa qu nghin, ng thi c ch
massage, tp th dc cho tr hoc i do.
23. Con ti sau khi n b nn ra ht. Ti phi lm g?
Bn cn cho chu i khm. c th l biu hin ca bnh l, cng c th do chu n
phi thc n i thiu, c khi do tr b phn ng hoc khng thch loi thc n . Vic p
buc tr n cng c th lm tr b nn ra.
25. Khi no c th cho tr n mt ngy 3 ba?
Thng tr 5 tui c th n theo ch ngy 3 ba, nhng nu tr thch n tui b
hn cng khng sao c.
26. C th cho tr 2 thng tui nm mt chai trong ging khng?
Khng nn cho tr n nh vy v tr d b sc sa hoc sa b chy vo ng h hp,
gy ra vim nhim.
27. Khi no cn cho tr s sinh ung nc (m khng lm nh hng n ch n
ung ca tr)?
Tt nht l cho tr ung nc vo gia cc ln cho n, khi tr cn thc. Khng nn cho
tr ung nc ngay trc khi cho n.
28. Liu c th cho tr n cc thc n nh ca ngi ln khng?
Tr b hn 3 tui cn phi c ch n ring. Tr ln hn 3 tui c th cho n mt s
mn ca ngi ln (xp, canh, cho, rau...). Cn trnh cho tr n cc mn cay, qu mn,
qu cng.
29. Khi no th tr c th t n c?
Khong 1,5 tui, tr c th t n c. iu ny cn ty thuc vo vic ngi ln c cho
tr th sc mnh hay khng. Khi tr c 1 tui, hu ht tr u mun n bng tha.
30. a con 3 thng tui ca ti b d ng nc cam, ni mn mt. Vy nhng
loi nc qu no v khi no th nn cho chu ung?
Con bn b mt dng d ng, lu c th bin chng thnh cc dnh chm tr em, vim
ph qun... Do , bn cn ht sc thn trng khi cho tr n ung. Nu con bn cn b
sa m th trc 6 thng, khng nn cho chu ung cc loi nc qu. Sau , c th
dng cc loi nc to p, anh o, du ty. Cc loi nc cam, bi, lu, nho ch nn
cho ung khi tr c 1 nm hoc ln hn.
31. Khi no c th cho tr n thm tht nghin v cch lm nh th no?
Khi tr c 7 thng tui, c th cho tr n thm tht nghin. Tht nghin thng l tht
b, b, thn ln. Luc tht trn la nh, bm hoc cho qua ci xay tht 2-3 ln tht
mm hn, sau nc vo un. tr ngn, c th cho thm rau nghin. Lc u,
cho tr n na tha c ph, sau tng dn ln 4-5 tha c ph.
Phn 7: Thiu mu
1. Nguyn nhn g gy ra vic thiu mu tr s sinh?
a s tr s sinh u c hin tng hng cu v huyt cu b gim. Ngi ta gi l
hin tng thiu mu sinh l tr s sinh. Lng hng cu gim mnh vo khong tun
th 10-12 sau khi sinh. Trong trng hp ny, vic gim s lng hng cu khng bao
gi gy ra vic thiu mu nhiu. Ngoi ra, cn c mt s nguyn nhn khc lm xut hin
thiu mu tr s sinh l:
25
- S khng ph hp gia m v con v nhm mu, thnh phn mu v cc tiu ch khc.
Trong trng hp ny, "mu thun" bt u ngay t trong thi k mang thai v biu hin
r nt sau khi a tr ra i vi s ph hy hng cu, gy thiu mu.
- C cc khuyt tt trong cu to ca huyt cu hoc s ri lon v ngoi ca hng cu.
Thng cc khuyt tt ny mang tnh di truyn. a tr c b m hoc h hng gn b
bnh thiu mu do tan huyt cu s c mc nguy him cao hn.
Nhng a tr b thiu mu thng l tr thiu nhiu thng hoc mc cc bnh khc
nhau, nh nhim trng mu chng hn.
2. Bnh thiu mu c nguy him i vi tr khng? Lm th no trnh c
bnh thiu mu?
Bnh thiu mu lm cho tr chm ln. Dng thiu mu hay gp tr s sinh l thiu st
trong mu. Nhng tr b bnh ny thng xanh xao, yu t, hay mt mi, bing n, hay b
to bn. Trng lng c th c th cao hn hoc thp hn mc quy nh. Cc biu hin
ni trn l do khng xy cho cc t bo trong c th. Cc t bo cn xy bo m
hot ng bnh thng, cht st ng vai tr chnh trong vic vn chuyn xy qua mu
ti cc t bo.
Bnh thiu mu c th xut hin nhng tr thiu thng, tr sinh i, tr khng c
n ung y . Lng st d tr trong c th ca nhng a tr ny khng ln v b tiu
hao rt nhanh. S thiu st s ph v qu trnh hnh thnh huyt cu v gy thiu mu.
Nhng a tr trn cn c khm nghim lng huyt cu 3 thng 1 ln ngn nga
bnh thiu mu.
n ung y l iu kin quan trng ngn nga bnh thiu mu tr s sinh. i
vi tr nhm c nguy c cao, cn cho n thm cc loi thc phm giu cht st. Theo
ch dn ca bc s, c th cho tr ung thm cc vin cha cht st nhm phng bnh
thiu mu.
3. a con s sinh ca ti rt xanh xao. l hin tng bnh thng tr s sinh
hay chu b bnh thiu mu?
Bnh thiu mu tr s sinh thng rt t gp; nu c, cc bc s pht hin ra bng
cch cho tr th mu. Mun xc nh tr c b thiu mu hay khng, cn xt nghim
tm ra nguyn nhn. nhng tr pht trin bnh thng tui 6-12 thng cng c th
c hin tng thiu mu. Nu tr thiu thng, c th b bnh thiu mu sm hn v
dng nng hn. i vi nhng tr ny, cn cho n cc cht cha st sm hn.
4. Lm th no bit c con ti c b bnh thiu mu hay khng?
Cc triu chng ca bnh thiu mu l xanh xao, chng mt mi, hay quy, to bn,
bing n. Tr c biu hin b thiu mu cn phi c i khm v th mu xc nh
chnh xc.
5. Thi gian gn y con ti rt xanh xao v chng mt mi. Nguyn nhn l g?
Xanh xao v mt mi c th l nhng biu hin u tin ca bnh thiu mu do gim
hng cu. Hng cu vn chuyn xy cn thit cho hot ng ca c th. Mu xy c
mu ti v lm cho da ca tr hng ho. Khi lng xy trong mu thp, tr chng
mt mi, xanh xao. Vic thiu vitamin, st v cc sc t cn thit khc lm cho qu trnh
hnh thnh hng cu b ph v. Hng cu cng c th b hy dit do cc bnh vim
nhim. Tr cn c i khm v c phng php iu tr kp thi.
6. a con 2 tui ca ti ung vin st phng bnh thiu mu. Liu sc khng c
th ca chu i vi vim nhim c b yu i khng?
Con bn ung vin st cha bnh thiu mu v cc ch s trong mu s c bnh
thng ha, iu s nng cao sc khng ca c th. Ch khng nn cho tr ung
vin st trong trng hp c bnh vim nhim nng.
7. Tr c cn ung thuc g bnh thiu mu khng ti pht khng?
26
Sau khi iu tr xong bnh thiu mu, nu cc ch s trong mu tr li bnh thng v
bc s iu tr khng ngh cho ung thm thuc khc th cng khng nn ung na.
Ch cn lu ti ch n ung ca tr cho c st v vitamin.

Phn 8: D ng
1. D ng l g, n xut hin tr nh th no?
S nhy cm cao ca c th i vi tc ng ca cht no , gy ra phn ng th gi l
d ng. Cht gy ra d ng c th l bi, lng cc con vt nui, l cc cy cnh, thuc,
tht, c, rau, qu, sa...
Nu b m tr b d ng th s nhy cm ca c th c th s di truyn cho a tr. S
xut hin d ng tr ph thuc vo la tui.
Trong nhng thng u tin, d ng ch yu xut hin b mt da (vim lot quanh
ming, hu mn) v ng tiu ha (nn ma, au bng, tc bng...).
T thng th 6 tr ln, d ng c th xut hin ng h hp (ho, s mi, chy nc
mi...). Khi tr ln hn, d ng thng l cc dng vim da, vim ph qun, hen ph qun
hoc au mt, vim tai, mn , sng rng, sng mt.
B m c th gip cho bc s rt nhiu bng vic quan st, theo di tr. Vic loi b cht
gy d ng s c th lm c th tr tr li bnh thng.
2. Con ti b nn ngay sau khi ung Aspirin. C th chu b d ng vi thuc ny
chng?
Khng hn th. Aspirin tc ng ti thnh d dy v gy ra nn. Hin tng tr b d ng
vi Aspirin rt t khi gp. Nu c, n s biu hin bng cc vt mn di da vi gi hoc
vi pht sau khi ung Aspirin.
3. Ti nghe ni c nhiu ngi b d ng vi trng g. Ti cng cho con nh n
trng g. Lm th no bit chu c d ng vi thc phm ny hay khng?
C kh nhiu ngi b d ng vi trng g; c khi b d ng vi lng trng, c khi vi
lng . Lng trng g c hm lng m v cht khong kh cao. Tr em t 2 thng
tui c th n thm trng g.
Lng trng trng rt hay gy d ng. V vy, nn trnh cho tr n lng trng trc 2 tui.
Vi lng , cn cho n lng t t, bt u l 1/6 ci, ri 1/5 v sau ln 1/2 trong mt
ln n.
D ng trng g th hin di cc dng au bng, nn, i ngoi... Sau khi cho tr n
trng g, nu tr c thay i g, cn a ti bc s khm.
4. Chng ti b d ng do ong t. Liu con ti c b d ng nh vy khng? Chng
ti phi lm g nu chu b ong t?
Kh nng con ca bn c phn ng nhy i vi vic b ong t l rt ln, nhng khng
phi l tuyt i. Nu chu b ong t, cn nhanh chng rt ngi ong ra khi vt t, sau
bi cc loi du cao chng sng, vi. Nu c th, cho chu ung thuc chng d ng
do bc s ch nh v theo di.
5. Ti b d ng vi thuc penicillin. Liu iu c nh hng ti vic xut hin d
ng con ti khng?
Nu vy, con bn cng c th rt nhy cm vi penicillin. Bn cn bo cho bc s iu tr
bit. Khng nn cho con bn dng penicillin.
6. Con ti rt hay ht hi mc d chu khng h b cm cm g c. Liu c phi
chu b d ng khng?
Khng nht thit l con bn b d ng. Tr 1-2 tui rt kh xc nh hoc chn on
xem c b d ng hay khng. Nu b hoc m b d ng, tr c th s b nga mi hoc

27
chy nc mi, vim mi. Nhng bnh ny c th xut hin ngay c khi bn hon ton
khe mnh, thn nhit bnh thng.
7. Con ti b d ng vi sa. Liu ti c cn cho chu king tt c cc sn phm ca
sa khng?
Nu con bn b d ng vi sa th cn trnh cho tr n cc sn phm c lm t sa. D
ng do sa tr nh thng xut hin di cc dng ri lon tiu ha, vim lot hoc s
mi. nhng tr ln hn, n biu hin cc dng hen hoc gy vim tuyn nhn mi.
8. Con ti i khm d ng, cc bc s ni rng chu b d ng vi bt m. Liu c th
thay th bt m bng ci g?
Tt c cc loi thc n c bt m cn trnh khng cho tr n. C th thay bt m bng
cc loi bt go, bt sn, bt ng, bt i mch.
9. Liu chui c gy ra d ng tr khng?
C, chui cng c th l nguyn nhn gy d ng.
10. Con ti b vim mi, chu mun ti nui ch, mo trong phng. Liu iu c
gy nguy him g cho chu khng?
Khi tr b vim mi do d ng, vim ph qun, hen ph qun..., khng nn nui c, chim,
ch, mo trong phng. Lng ca cc con vt ny v thc n ca chng c th l nguyn
nhn gy d ng hoc phn ng ca ng h hp.
11. Con ti b s mi v ho do bi trong nh gy nn, chng ti cn lm g?
Cn phi lm m khng kh trong phng, thng xuyn thng gi. Nn l qun o ng v
chn m ca tr trc khi cho tr i ng. Tr cn c iu tr bng phng php chng
d ng do bi.
12. D ng sa b lm cho con ti b nn v i ngoi mi khi ung. Trong trng
hp ny ti cn lm g?
Tr b d ng sa b c th b nn nhiu, sau i ngoi lng. mt s tr, d ng sa
b cn km theo c au bng. Trng hp ny cn gi cp cu. Trong khi i bc s ti,
nn cho tr i nm v cho ung nc.

Phn 9: T lt
1. Con ti tht ln mi khi chu i t t lt. V sao vy?
Tr khc tht ln khi i t t c nhiu nguyn nhn khc nhau:
- B hm vng mng v bn: Tr thng i rt t ln.
- Vim m o ( cc b gi): B au khi tiu tin, c cc cht nhy chy ra t m o.
- Nga hoc b hp quy u ( cc b trai), lm cho vic i tiu kh.
- ng dn nc tiu hp hay c d tt bm sinh lm tr b vim nhim h thng bi tit
nc tiu.
2. t ngm nc tiu lu khng thay cho tr c th gy ra vim nhim khng?
C, rt c th, c bit i vi cc b gi. T bn hoc t t lm cho cc vi khun c th
theo ng dn nc tiu i ngc ln, gy vim nhim cho c bng i ca tr.
3. vng m h ca con gi ti pha ngoi c mu . Nguyn nhn gy ra hin
tng l g?
Thut ng y hc gi hin tng l vim m o, do qu trnh vim nhim hoc chm
sc khng cn thn gy ra. cng l biu hin u tin v d ng ca tr. mt s b
gi, hin tng ny cng xut hin vi ngy u ngay sau khi sinh, nhng sau li t
mt i v khng cn phi iu tr.
4. Ci g gy ra hm tr. Khi c hm xut hin th cn phi lm g?
a s tr trong nhng thng u tin c ln da rt nhy cm v d b hm. Hm do cht
amnic c trong nc tiu ngm vo cc t lt gy ra. Nu tr b hm, cn ch :
28
- Thay t lt cho tr thng xuyn.
- Luc t lt qua nc si, sau phi di nh nng mt tri. Phi git t bng x phng
v r tht sch.
- Khng nn dng cc bng, cc kh ht nc ng tip cho tr.
- Hm dng nh s t khi khng cn phi iu tr. Ch cn bi kem tr em vo cc vt
hm hoc dng du hng dng st trng bi vo cng c.
- Vi hm dng nng hoc c m, tt nht l khng bi kem. Phi h ch hm ra
khng kh trong phng khong vi ting.
Cc vt hm kh iu tr c th l bin chng ca dng d ng thc n. Do , nu bn
ang cho con b th khng nn n cc thc n c th gy d ng cho con nh: chocolate,
c ph, c, trng, sa, hp, bnh ngt, lc, nm, cam, nho, bp ci mui... Nn hn ch
dng sa ti v cc sn phm lm t sa. Nu con bn nui b nn i sa bt cho tr,
trnh khng cho tr ung nc hoa qu p.
5. T lt ca con ti c mi rt ging amoniac. iu c bnh thng khng?
l hin tng khng bnh thng, chng t cht amoniac trong nc tiu cn ng li
trn t lt, qun o ca tr. Cn luc t lt tr qua nc si, git bng x phng, phi
hoc l tht k.
6. Lm th no bit c con ti c b vim bng quang hay khng?
Khi b vim bng quang, tr s c biu hin i but, i nhiu ln, lng nc tiu t.
Tr c th b st, bing n, nn ma, au bng di. Nc tiu c mu c hoc mu
hng. Nhiu trng hp tr vim bng quang m khng c biu hin r rng. Do , cn
phi thng xuyn cho tr i khm. Nu khng xt nghim nc tiu, cc bc s rt kh
chn on chnh xc bnh ny.
7. Con gi s sinh ca ti tit ra cht nhy mu nu t m o. Chu c sao khng?
Khng cn phi lo lng. Nu hin tng xy ra trong vng 10 ngy u tin sau khi tr
sinh ra, n s t ht i sau 3-4 ngy.
8. Trn t lt ca con ti xut hin cc vt mu hng. Liu chu c b lm sao
khng?
Cc vt mu hng l do s thay i mu sc nc tiu gy ra. Cc thc n nh c ci ,
ht anh o cng lm cho nc tiu c mu hng hoc . Mt s loi thuc nhun trng
cha cht Fenolftalein cng c th lm cho nc tiu chuyn mu hng hoc mu .
Mu hng ca nc tiu cng c khi do chy mu trong ng tit niu gy ra. Nu pht
hin ra cc vt mu hng t lt, bn cn a nc tiu ca tr i xt nghim; theo di
ch dinh dng v cc loi thuc tr ang dng. Nu cn, nn cho tr ti bc s nhi
khoa khm.

Phn 10: Tim chng

1. Con ti c nht thit phi tim chng khng? Nu c th cn tim nhng vacxin g
v vo thi im no?
Vic tim chng cho tr phng cc loi bnh vim nhim l cn thit. C rt t trng
hp c th c phn ng i vi tim chng. Ch c bc s mi l ngi quyt nh khng
cn tim chng cho tr.
Trong nm u, tr cn c tim chng phng lao, bch hu, ho g, un vn. Trong nm
th hai, tr cn c tim phng si, quai b v 2 mi phng bch hu. Nm th 3, tr li
c tim phng lao, bch hu, ho g v un vn ti nm 7 tui. Trc khi tim chng,
tr cn c bc s khm v o nhit .
2. a con s sinh ca ti khc sut 2 gi lin sau khi tim phng ho g, nhim
trng v un vn. Sau chu b st. Ti cn phi lm g?
29
Vic tr ku go, khc lc ko di cng c th lm tng thn nhit. Trong trng hp ,
cn ci bt qun o cho tr, p khn t v gi cp cu. Nu tr st hn 38 C, cn
cho tr i khm. Triu chng trn cng c th l phn ng ca tr i vi vacxin phng
ho g.
3. Con ti c tim chng phng si v quai b. Sau ny chu c kh nng mc
cc bnh khng?
Kh nng b mc bnh l c nhng rt thp. Ngay c khi tr c b si hoc quai b th
cng dng nh v khng gy nguy him g.
4. Sau khi tim phng ho g, liu con ti c th b bnh ny khng?
Hu nh khng c chuyn , nu c cng ch dng rt nh.
5. Ti i cng tc nc ngoi theo chng v phi tim chng. Liu a con s sinh
ca chng ti c cn tim chng khng?
Cc nc khc nhau tin hnh tim chng phng cc loi bnh khc nhau, ty thuc vo
iu kin, hon cnh ca tng nc. Bn nn tham kho kin ca cc bc s trc khi
c quyt nh cui cng.
6. Con ti c tim chng vo mng; sau 5 gi, vt tim sng ln v cng li. Ti
phi lau ra ch th no? Phn ng vt tim c bnh thng khng?
Ch tim chng hi sng v cng hoc ty l hin tng bnh thng. Nhng nu
xung quanh vt tim xut hin cc vt chm , hy hi kin bc s v c th l du
hiu ca vim nhim hoc phn ng ca c th i vi vacxin. Trong trng hp ny, nn
cho tr nm ln ging, dng dung dch st trng lau xung quanh vt tim. Khng c
ng vo vt tim; hy cho tr mc qun rng. Ln sau khi tim chng nn tim vo ch
khc.
7. Ti bit rng a s vacxin c lm t trng. Con ti b d ng vi trng. Vy c
nn cho chu tim chng khng?
C th tim chng c v d ng vi cc vacxin hon ton khc d ng vi trng.
8. Khi tim chng cho tr, nn tim vo ch no?
Mi loi vacxin c ng ring ca mnh vo c th chng ha tan c nhanh
hn.
9. Ti sao tim chng phng bnh u ma khng c coi l bt buc i vi tr
na?
Bnh u ma coi nh c thanh ton hon ton trn th gii.
10. Tim chng c nguy him g i vi tr khng?
Nu tun th mi quy nh th tim chng hon ton v hi. Tim chng lm tng thm
sc khng ca c th i vi mt s bnh nguy him (c th gy ra t vong hoc tn
tt tr).

Phn 11: S pht trin ca tr

1. Con ti c cp mt mu xanh. Liu chu c th gi c mu mt ny khi ln
khng?
Tr sinh ra c th c mt mu xanh hoc mu en. Nhng tr mt en s khng thay i
v mu mt, cn nhng tr mt xanh c th s thay i trong vng 6 thng u tin. Mu
sc ca mt c xc nh bi gene ca b hoc m.
2. Tr s sinh c phn bit c mu sc khng?
a tr s sinh khng phn bit c mu sc. Khong tun th 10, tr mi c phn ng
i vi mu sc. Ngi ta cho rng, khong 3-4 thng tui, tr c kh nng phn bit mu
nh ngi ln.
3. Khi no con ti bt u bit s ngi l?
30
Khong 5-6 thng, tr bit phn bit u l ngi quen, u l ngi l. Nu sau 10 thng
tui m tr vn khng phn bit c ngi quen vi ngi l th cn cho tr n bc s
thn kinh khm.
4. Khi no con ti c th b c?
Tr bt u b khng sm hn 6 thng. Lc u, tr trn ti gn cc vt m n thch
v bt u b tch cc vo thng th 7. C tr b bng u gi, c tr lt mng, mt s tr
b b m i lun. B chng qua l bc trung gian gia ngi v i, khng nht thit phi
c.
5. Khi no con ti mi vi c cc vt v cm nm chng bng tay?
Cui thng th nht, u thng th 2, tr bt u mun vi cc vt. Ti thng th 3,
th 4, tr c th vi tay nm cc vt. Ti thng th 5, tr c th dng hai tay, sau
mt tay ly chi. Nu b m thng xuyn chi vi tr th ti thng th 6, tr c
th dng mt tay gi v i chi mt cch t tin.
6. Ti c th gn nh nhc a con ti ln khi chu bu cc ngn tay vo ti. Liu
iu c li cho s pht trin ca tr hay c hi cho chu?
Bu cht ca tr s sinh l mt trong nhng phn x bm sinh. n khong 3 thng, phn
x ny s t mt dn i. Thng xuyn nhc tr ln bng cch tr bu vo tay l khng
nn v iu c th lm tro cc khp c tay ca tr. Nn tm cch chi khc an ton
hn.
7. Bng ca con ti rt cng v phng. Liu chu c b lm sao khng?
tr s sinh, do h thng thn kinh gip cho rut nh li cha c hon thin, hoc do
cc ri lon trong h tiu ha nn tnh trng y hi trong rut hay xut hin. Lc ,
bng tr phnh to v rt cng. Nhiu khi tnh trng ny cn km theo c au bng na.
Khi , nn chm m ln bng tr, xoa bng tr nh nhng theo chiu kim ng h, cho
tr ti bnh vin khm.
8. Tinh hon ca con ti khng tt xung pha di. Nguyn nhn do u? C cn
phi m khc phc tnh trng ny khng?
Cc tuyn sinh dc ca n ng hnh thnh trong qu trnh pht trin ca bo thai.
Thng thng n tun 32-36 ca thai k, tinh hon s chuyn xung vng bn. N s
tt hn xung pha di khi sinh, nu a tr thng. Nu tr non, tinh hon c th
khng kp tt xung. Trong trng hp ny, thng cc tinh hon s t tt xung trong
vng 1 nm. Nu khng, bn cn gp bc s ngoi khoa quyt nh xem c cn phi
phu thut khng?
9. Khi no th con ti c th xc nh ng ngi v vt?
Ngay a tr s sinh cng c th nhn c mc d cn cha r nt. n 6-8 thng, tr
c kh nng xc nh ng ngi v vt, nhn theo cc vt ang chuyn ng v
cc vt sng.
10. Khi no con ti c th nhn c?
Ngay sau khi sinh ra, tr c kh nng nhn v phn bit mu ti vi mu sng. Sau 2
tun, tr c th nhn chm ch cc vt ln. Nu , bn s thy tr nhn bn rt thch th
trong lc b hoc cho n.
11. Khi no con ti c th gi c chi v cc vt khc?
Ngay t khi sinh, tr c th nm gi vt ngi ln a cho nh c phn x bm
sinh v cm nm. Trc 4-5 thng, tr cha c kh nng t cm nm chi nn n ch
gi ci g va tay v tm cch y nhng ci khc ra.
12. Khi no tr bt u nhn bit mt v ging ni ca ngi ln?
Khong thng th 3, tr bt u bit c cc vt quen thuc. T thng th 3 n
thng th 6, tr lng nghe ging ni ca m v nhng ngi xung quanh.
13. Khi no con ti c th t lt ngi khi ng c?
31
i vi tr pht trin bnh thng, t thng th 4, tr c th t nm nghing, thng th 5
nm sp v thng th 6 lt t sp ra nga.
14. Khi no tr bit ci p li n ci v li l ca ngi ln?
Khi c 1,5 n 2 thng, tr c th bit ci khi giao tip vi ngi ln.
15. Con ti b li li pha sau ch khng phi tin ln pha trc. Liu iu c
bnh thng khng?
Khi a tr bt u b bng u gi, n hay li li pha sau. l hin tng hon ton
bnh thng trong qu trnh pht trin ca tr. Nu n 10 thng tui, tr vn tip tc b
li th cn cho tr i khm bc s nhi khoa.
16. Khi no th tr c th t ngi c?
Kh nng ny tr xut hin vo cc thi im rt khc nhau, t 4,5 thng n 8 thng.
17. tui no, tr ang b m c th ngng u, chng tay nhm bng ln c?
n cui thng th 2, khi nm sp, tr c th ngng u v ngc. Nu n 4 thng, tr
vn khng ngng u ln c, cn a tr ti bc s thn kinh khm.
18. a con 5 thng tui ca ti thch dng tay tri b. Liu ln ln chu c b
thun tay tri khng?
Rt kh ni ln ln tr s thun tay no. Trong vng nm u tin, tr s dng c hai tay
lun phin nhau, cn vic tr thun tay no s din ra mun hn.
Ngi ta cho rng thi quen thun tay tri hay tay phi thuc bm sinh, sm hay mun n
s c bc l r. c tnh c khong 10% ngi trn tri t l thun tay tri. Nu tr
thun tay tri th vic "ci to" tay tr l khng cn thit.
19. Khi no tr c th t ng mt mnh c?
a s tr bt u t ng c vo khong thng th 9; ti thng th 10 tr c th t
ng c ti 10 giy. Mt s tr tui ny chp chng bc i nhng bc u
tin.

Phn 12: S pht trin v mt x hi ca tr

1. Khi no c th cho tr s sinh i do c?
Trong vng 3-4 ngy u sau khi mi bnh vin v, cha nn cho tr i do ngay. Phi
cho tr c thi gian lm quen dn vi khung cnh trong nh. Sau , hng ngy c th
a tr i do khong 15-20 pht (nu tri m), ri tng dn ln 45-60 pht. Nu ngoi
ng tri lnh, gi mnh, khng nn cho tr i do m nn m ca s nh trong vng
10-15 pht tr ng trong phng.
2. Khi no c th cho tr ang b m ra bi tm c?
Tr ang b m trc 6 thng tui khng nn cho ra bi tm. T 6 n12 thng tui, nu
c cho ra bi tm cng ch gii hn trong khong 30-60 pht/ngy vo cc gi bui sng
v bui chiu. Cn c cc iu kin chng cho tr khi b tc ng ca nh nng mt tri.
Tr 12-24 thng c th ra ngoi bi tm t 1 n 2 gi, trc 11 h sng v sau 16 h chiu.
Nu da tr nhy cm vi nh nng mt tri, nn hn ch vic cho tr ra ngoi nng.
3. Liu c th cho tr ang b m i du lch v ng cng trong cc ln, lu bt du
lch khng?
Khng nn. Tr c th i du lch cng ngi ln khi t i, c th n chung cng ngi
ln, thch nghi vi s thay i v mt nhit . Thng l nhng tr hn 5 tui.
4. Vic cho tr tp bi lc tr cn b m c li khng?
C, rt tt nu tp cho tr bi t lc 1,5 thng tui.
5. Cc loi thuc chng mui c nguy him g i vi tr ang b m khng?
Dng thuc chng mui trong phng c tr s sinh l khng nn. Cn to cc iu kin
khc chng mui nh mc mn, chn li ca.
32
6. Ti ang cho a con 2 tui hc ngoi ng, nh vy c qu sm khng?
i vi nhng a tr ni tt ting m , vic hc ngoi ng khng c kh khn g
c. Khi , tr c kh nng phn bit ting m vi ngoi ng. Nhng nu v mt l
do no tr chm pht trin v mt ngn ng th ngoi ng d lm cho tr nhm ln vi
ting m .
7. a con 1 tui ca ti ch chi mt mnh, khng quan tm ti nhng tr khc.
iu c bnh thng khng?
Bn ng lo lng g v chuyn con bn khng chi vi nhng a tr khc. Thng trc
2-2,5 tui, tr cn cha bit chi vi nhau. i vi tr 1 tui, ngi quan trng nht l
m, cn nhng ngi khc u l "ngi l" c. ng c ch yu gip cho a tr khm
ph th gii xung quanh l cc vt khc nhau, mun c iu khin chng. S t
m ca tr i vi cc vt th hin mc pht trin ca tr tui ny. Bng s c
mt hay ging ni ca mnh, ngi m cn khuyn khch ng vin tr. Khi c 2 tui,
tr bt u c s giao tip vi nhng a tr khc v quan tm xem chng lm ci g.
8. a con 18 thng tui ca ti thng ht ln khi nhng tr khc n nh v chi
chi ca n. Ti phi x l th no?
Hnh ng ca tr cng khng c g l l c. Mc d tr thch giao tip vi nhng a
tr khc nhng chng t chi vi nhau. Tr tui ny thch chi mt mnh hoc tranh
ginh s hu mt th chi no . Tr ch cho bn mn hoc chi chi ca n
trong trng hp n chn. Phi mt nhiu thi gian dy tr cho bn cng chi
chi.
Bn c th gip con mnh tr nn ho hip. Khi tr ln hn, nn ngh tr cho ai
mn chi. Nhng khng c bt p tr nu n khng thch. Khi tr cho mn
chi, nn theo di tr ly li chi . Dn dn, con bn s hiu rng c th gp mt
chi, mt qu bng mi ngi cng chi chung. Bn ng tic thi gian v sc lc
con ca bn c th giao tip vi nhng a tr khc d ch vi ln trong 1 tun. Trc
khi mun dy tr chia chi cho ngi khc, tr cn c vi thng ha nhp trong cng
ng vi nhng a tr khc v lm quen vi chng.
9. Khi no nn cho tr i mu gio?
La tui thch hp nht cho tr i mu gio l 3 tui. Nhng nhiu a tr cm thy thoi
mi trong cng ng vi nhng a tr khc sm hn. iu quan trng nht l chun b
tng bc cho tr quen vi ch sinh hot mu gio.
10. Con ti 2 tui, c nn i m bo him cho chu khi i xe my khng?
Khng cn, tui ny nn tr ngi sau v c ngi ln gi.
11. Con ti ang b cm, liu c nn cho chu i my bay du lch cng chng ti
khng?
Nu con bn b cm cm, nn tm hon chuyn du lch bng my bay, i chu khi hn
ri hy i.
12. a con 1 tui ca ti do ny rt kh ng. C th nguyn nhn l do ting n
do anh chu nh qu to chng?
ng, cc m thanh ln ca nhc c, ti vi, i... u c nh hng ti trng thi c th
ca tr, lm cho n hay quy khc, kh ng.
13. a con 1 tui ca ti rt hay i "a y"! Liu nh vy c tt khng?
Bn ng lo. "a y cho con" trong khi nim ca tr c ngha l "a y cho con
xem", "cho con s th". Khi bn a cho chu vt g , n s lt qua lt li ri a ln
ming. l cch a tr tm hiu th gii xung quanh. Tt nhin, cng khng nn
a cho tr tt c nhng g m n i.
a tr cng cn bit t "khng c". Nhng s khng tt nu tr phi nghe t
thng xuyn. Cch tt nht l bn xung quanh tr t cc vt tr c th i c.
33
14. Cc xe y gp c c an ton khng?
C, v trong thit k ca xe ngi ta kim tra rt k ri.

Phn 13: Kh nng ni ca tr

1. Khi no tr bt u pht m nhng t u tin?
Thng sau thng th 9, tr c th pht m nhng t "m", "b". Sau mt nm tui, tr s
pht m c cc t khc.
2. Tr gn 1 tui thng pht m c my t? n cui nm th hai, vn t ny
tng ln bao nhiu?
n cui nm th nht, tr c th pht m c khong 3 n 5 t c ngha. n cui
nm th 2, tr c th ni c 80-100 t, c tr ni c ti 200 t.
3. a con 1 tui ri ca ti vn cha pht m c cc t nh "m", "b". Liu
iu c bnh thng khng?
i vi a s tr, nh vy l khng bnh thng. Cn cho tr ti bc s thn kinh khm
v th thnh gic.
4. a con 2 tui ca ti b tt ni lp. Khi chu ln ln, tt ni lp c t ht i c
khng?
Trong trng hp ny, khng nn hy vng d tt ny s t ht. Cn cho tr ti gp bc s
chuyn khoa v pht m c kt lun c th xem tr c phi theo hc cc lp dy pht
m c bit hay khng?

Phn 14: Tnh di truyn

1. Ti b vim khp di truyn. Cn phi ch ti nhng triu chng g con ti?
la tui no, bnh c th xut hin?
Trc ht, cn phi xc nh r bn b vim khp di truyn dng no. Nu l dng thp
khp, bnh c th xut hin tr 3 tui v thng gp sau khi tr b vim hng cp.
Vic iu tr sm c th phng nga c bnh ny. Thp khp cng c th gp tr
gia nm th nht v nm th hai. a tr c th b st cao, au nhc trong cc khp
xng hoc cc khp xng b sng ty. Tr cn c a ti bc s khm.
Bnh vim khp do nhim trng c th xut hin trong 2 nm u. Tr b st, sng khp,
ty cc khp. Vim khp do nhim trng ch xy ra 1 khp no nn cn tin hnh
iu tr ngay; nu lu, bnh s thnh mn tnh.
2. Ti v chng ti u c tc mu en. Ti sao tc ca con ti li c mu bch kim?
Trong a s cc trng hp, mu tc ca b m s l mu tc ca con. Nhng hin nay,
ngi ta cn cha tm c c cu v mt gene ca vic chuyn mu tc t b m sang
con. Do , kho hc cha gii thch c ti sao a s tr c mu tc ging mu tc ca
b m, cn mt s khc li khng.
3. Nguyn nhn ca bnh vim khp l g? Khi tr ln, bnh c khng hay s
nng thm?
Nguyn nhn chnh xc gy ra bnh vim khp hin vn cha c xc nh r. Mt
trong cc nguyn nhn chnh gy vim khp l phn ng i vi vic vim nhim hoc d
ng. Hin nay, nhiu nghin cu ang c tin hnh tm ra nguyn nhn ca bnh
thp khp. Cc nh bc hc nghi ng mt loi virus pht trin chm l th phm chnh.
Nhng a tr b thiu ht v min dch rt d vim khp. Thng bnh ny pht mnh
vo thi k pht dc.
4. a con ca ti b bnh tc rut. Liu a th hai c b bnh khng?

34
Tc rut l mt bnh di truyn. Tuyn di ca d dy, tuyn rut v ng tiu ha b
tc do m t ng h hp y xung. C th ngh n bnh ny nu tr ra i m
khng thy c phn su.
Ch c xt nghim m hi mi c th gip chn on chnh xc bnh tc rut, nhng ly
c m hi ca tr s sinh khng phi l d. Phi i ti khi tr c 2-3 thng mi c
th ly lng m hi cn thit xt nghim.
Tr b tc rut c cc triu chng chnh ko di trong vng nhiu thng: khng tng cn,
phn t, mu khng bnh thng, mi rt kh chu, bing n. Ngoi ra, tr c th c cc
biu hin khc nh ho ko di, d ng vi sa... Nu xt nghim m hi khng nh ng
tr b tc rut, cn a tr ti trung tm nghin cu gene t vn v c phng php
iu tr.
5. Chng ti hay b cao huyt p. Vy cn lu triu chng g con ti?
Hy xem tr c b au u, cng thng, mt mi, th lc gim hay khng. Sau 3 tui,
cn thng xuyn o huyt p cho tr. Thng th cho n 5 tui, cc hin tng trn s
khng xut hin. Tuy nhin, cn t chc ch dinh dng hp l, iu , cho tr tp
th dc.
Nn nh rng, bnh cao huyt p khng mang tnh di truyn m ch c khuynh hng d
mc bnh. Nhng bn cng cn c cc bin php ngn nga s pht trin ca bnh ny
i vi tr.
6. Ti v chng ti l nhng ngi c hng cu thp. Lm th no bit c con
chng ti c b bnh khng?
Phng php xt nghim mu c th gip xc nh con bn c b thiu mu do lng
hng cu thp hay khng. Nu khng pht hin ra, khi chu c hn 6 thng nn, a
chu ti cc trung tm y t ln dng cc phng php phc tp hn nhm chn on
bnh ny.

Phn 15: Chn thng

1. Nhng triu chng ca chn thng s no l g?
Chn thng s no c th km theo ngt xu ko di t vi giy n vi pht ngay sau
khi b chn thng. Sau , tr s tr li bnh thng. Cc triu chng khc l chng mt,
mt mi, au u, mt ng, bun nn, nn ma. Bt k a tr no b chn thng s no
cng cn c bc s khm k xc nh mc ca chn thng.
2. a con 2 tui ca ti b ng theo bc cu thang xung. Nhn b ngoi chu
khng sao c. Lm th no bit c chu c b cc chn thng bn trong hay
khng?
Khi tr b ng cu thang m khng b ngt hoc khng c cc vt chn thng r th ch
cn khm bn ngoi l . Cn kim tra xem trn c th tr c vt chy mu bn trong
hay sng ty g khng, c bit vng u ca tr. Do s hi hoc khc nhiu sau khi
ng nn tr thng c v mt mi, u oi. Nu tr ng, cn nh thc tr dy kim tra
xem tr c bnh thng khng.
Tr b nn, chng mt hoc khng bnh thng l triu chng ca chn thng s no.
Nu tr nn, au bng, n km th c th c ng gy nh hng i vi khoang bng.
Nu tr b au khi i li, cm nm hoc b sng ty th c th b gy xng. Trong cc
trng hp , cn cho tr i bc s khm hoc soi chp nu cn thit.
3. a con ang b ca ti b ng t trn bn, p u xung t. Nhn bn ngoi
chu bnh thng, ch c v hi mt mi. Liu c ng phi lo lng khng?
Mt mi, u oi l hin tng hay gp sau khi b chn thng tr ang b m. Nu sau
khi b ng p u xung, tr ch khc khong 15 pht, sau nn hn, v mt bnh
35
thng, khng b nn th chc chu khng b chn thng s no. Sau khi ng, c th cho
chu sinh hot nh c. Nu chu b ng mnh, sau b nn, u oi, au u, b n, mt
ti trong vng vi gi, d ng nhng d dy th cn khn trng a chu i khm.
4. Con ti ngi trong xe y, xe b lt v chu ng, trn mt chu c mt vt sng
tm li, rt nga. Liu chu c b lm sao khng?
Nu sau khi ng, con bn khng b ngt; sau khi ht s v nn khc, thi chu vn bnh
thng th khng c g phi lo lng. Cn ra vt thng sng bng nc sch v x
phng, sau dng lnh chm khng b tm li. Nu chu b ngt hoc b nn, cn
a i cp cu.
5. a con ang b m ca ti b ng khi ging v p u kh mnh. Sau
chu rt hay b nn. Ti phi lm g?
Hy gi bnh tnh. Bn hy th xc nh li chnh xc tnh trng chung ca tr, ch mu
da mt, nhp th, cc hnh vi khc ca tr. Trong vng 1-2 ting, khng cho tr n g m
ch cho ung nc thi.
Nu vt sng cng to th vt p l rt mnh. Bn hy ly chm ln cc vt thng
. Nu tr vn tip tc nn trong vng 1 gi sau khi ng, cn cho tr i cp cu. Nu tr
ngng nn, cn tip tc theo di trong vng 8-12 ting tip sau .
6. Con ti i khp khing mc d ti nh chu khng h b ng. Vy nguyn nhn
do u?
Trc ht, cn phi kim tra xem giy dp ca chu i c va, thoi mi khng. Sau ,
hy kim tra chn tr xem c cc vt xc khng, mng chn c sao khng. Nu chu
khng sao, c th a chu n bc s ngoi khoa hoc bc s chnh hnh khm.
7. Con ti b ng p mng xung t. Sau khi ng, chu nn th mt mt lc lu.
Liu chu c lm sao khng? Ti phi lm g?
Trong trng hp ny, cn cho tr n trm x gn nht hoc bc s ngoi khoa khm
xem tr c b nh hng g ti ct sng khng.
8. Ti nm 2 tay con ti v nhc ln, chu tht ln v mt tay chu khng c ng
c. Ti lm g chu b nh vy?
C th lc b chu ln, do v , bn lm khp cng tay ca b b si. Cn cho chu
n bc s khm nn li khp.
9. Con ti 2 tui, sau ln ng t cu thang xung, mt bn vai ca chu cao hn bn
kia. Ti c cn cho chu i khm khng?
Cn cho chu i khm v c th con bn b gy hoc trt xng b vai.
10. Mt bi bo vit rng khi thay t, nu thng xuyn nhc chn tr th tr s b
vo i. C ng khng? Ti phi lm g?
Nu bn gi chn tr khng lu th khng th vo i c. Nhng nu bn mun kim
tra chn ca chu c bng nhau khng, hy t chu nm nga, co hai chn li ri ko
thng ra, xem u gi c bng nhau khng. Nu bn mun, c th a tr n bc s
chnh hnh khm.
11. a con 2 tui ca ti b kp ngn tay vo cnh ca, cc ngn tay ln v cn
li vt kh su mc d vn c ng bnh thng. Ti c cn cho chu i chp
Rnghen khng?
Bn nn cho chu i chp Rnghen kim tra xem xng cc ngn tay c b gy hay
khng.
12. Ti c cm gic con mnh b sai khp i bm sinh. Lm th no kim tra
c iu ?
Khi bn qun t cho chu, hy xem hai i ca chu (c pha trc v pha sau) xem
c u nhau hay khng (nu bnh thng th chng phi u nhau) hoc gp chn tr li
kim tra. Nu cn, bn c th a chu ti bc s chnh hnh kim tra thm.
36
13. Con ti b ng p lng, chu ku au lng. Liu iu c nguy him khng?
Ti phi a chu i khm u?
Con bn c th b p ct sng, cn a chu ti bc s ngoi khoa hay cc khoa chn
thng khm.

Phn 16: To bn v tiu chy

1. Th no th c coi l to bn? Nguyn nhn gy ra to bn l g?
To bn l hin tng rut co bp km hoc khng mnh bi tit phn ra ngoi.
Khi tr b to bn, phn thng cng v kh.
To bn rt hay gp tr b khi thc n c qu nhiu m, cht m v t cht khong,
cng c khi do ung nhiu sa b, sa bt v t sa m. Cc c bng v thnh rut cng
c mt vai tr quan trng trong vic gy ra to bn. Nhng a tr ci xng, thiu
thng rt hay b to bn. nhng tr ln hn, to bn thng do n qu nhiu thc n
cng hoc khng lng vitamin B1 cn thit, c khi do l hu mn b rn.
2. Cc loi sa bt c cht st c phi l nguyn nhn gy to bn tr ang b m
khng?
Trong cc loi sa bt cng ch c mt lng st va cho nhu cu ca c th. V vy
sa bt cha cht st khng phi l nguyn nhn gy to bn.
3. Ti phi lm g nu con ti va b tiu chy va b nn?
Nn v tiu chy cng mt lc s lm cho c th tr b mt nc rt nhanh. Cn phc hi
lng nc b mt bng cch cho tr ung nc ch, nc hoa qu v trong 24 gi u
tin khng cho tr n g c.
Nu c th tr tr li bnh thng, sau vi ngy, dn dn cho n ung tr li nh c,
nhng hn ch cho ung sa khi phn ca tr cha n nh. Vic cho n sa sm c th
lm tr b i ngoi tr li.
Nu sau 24 gi, tr vn tip tc tiu chy, nn, b st, mt ng, quy khc, xut hin cc
vt mn , hy cho tr i cp cu.
4. Ti sao phn ca con ti c mu xanh l cy?
Phn ca tr c mu xanh l cy l hin tng khng bnh thng do dch ca mt qua
rut qu nhanh v khng ha ln vi thc n c tiu ha. Nhng tr b tiu chy
cng hay c phn mu xanh l cy. Cn loi b m ra khi thc n ca tr v m l thc
n rt kh tiu ha. Thc n kh tiu s c cc vi khun bin thnh cc axit m, cc
axit ny d gy ra tiu chy tr. Nu ch n king khng lm thay i mu sc ca
phn, cn cho tr ung thuc iu tr theo ch dn ca bc s.
5. Nu a con ang b ca ti b to bn, ti phi cho chu n th no?
Trc ht, bn phi xc nh xem th no l to bn. Nu hn 2 ngy, con bn khng i
ngoi c hoc c i hng ngy nhng rt kh khn th mi c coi l to bn. Vic
cho tr n nhiu rau qu s gip cho c bng v thnh rut co bp tt hn. Cc loi nc
mn p hoc nc luc c ci cng c tc dng chng to bn.
Cch phng to bn tt nht l tp cho tr thi quen i ngoi vo mt gi c nh
trong ngy. Cc thuc nhun trng ch nn ung sau khi hi kin ca bc s.
6. Con ti b li dom, liu c cn phi phu thut ct b khng?
Li dom l hin tng thng gp nhng tr thng xuyn b to bn hoc ri lon tiu
ha. Lc u, dom thng ch xung t, sau s di dn ra. Khng cn phi ct b dom
vi, cn c ch n ung ph hp dom t thu ln. Ch phu thut khi s dng cc
phng php khc m vn khng c kt qu.
7. Nhiu ngi ni rng to bn hoc tiu chy ko di tr c th gy ra li dom.
Liu c ng nh vy khng?
37
To bn hoc tiu chy ko di s dn n sa trc trng. Ngoi ra, mt s bnh khc nh
gin rut, ri lon h thn kinh cng gy sa trc trng.
8. Con ti c tnh khng chu i ngoi, mc d ti bit rng chu mun i ngoi. Ti
phi lm g?
a tr c th c tnh khng chu i ngoi mc d n mun i. Tt nht l khng nn bt
p hoc qut mng tr, hy i khi no tr ln hn, vic gii thch cho tr s d dng hn.
Nhiu khi tr khng mun i tin v s b au bng hoc do hu mn b rn. Cn cho tr
i khm v c cch iu tr ph hp.
9. Con ti i tin khi phn ra thng km theo ting ng kh to. Liu chu c b
lm sao khng?
i tin c ting ng khng quan trng bng s ln i tin ca tr v phn ca tr ra
sao. Vic i tin km theo y hi gy ra ting ng khng c hi g i vi sc khe.
Nhng nu hin tng km theo i ngoi lng, ko di, b st, nn, trong phn c mu
th cn cho tr i khm.
10. a con 18 thng ca ti ung khng sinh v chu b tiu chy. Liu iu c
bnh thng khng?
Khng sinh c th gy ra cc ri lon trong hot ng ca h tiu ha, gy ra tiu chy.
Khi , cn cho tr i khm iu tr.
11. a con ang b m ca ti b a chy sut ngy. iu c lm cho c th ca
chu b mt nc khng?
Tiu chy ko di trong vng 24 ting s lm cho c th b mt nc, gy ra s mt cn
i cho c th. Khi c th mt nc, di mt tr thng xut hin cc qung thm, da
bng tr nho v khng cng nh bnh thng.
12. C nn s dng nn thng hu mn cho tr khi tr b to bn khng?
Nn, cng nh tt c cc loi dng c chng to bn khc, ch nn s dng sau khi hi
kin ca bc s. Cch chng to bn tt nht l c ch n ung hp l.
13. Sau khi ti cho con ung vin st, phn ca chu c mu en. Liu iu c
bnh thng khng?
nhng tr ung cc vin st c cha sunfat st, phn thng c mu en do tc ng
ca cc vi khun trong h tiu ha i vi sunfat st. iu khng nguy him i vi
tr v khng cn phi lo lng.
14. Nu con ti c giun a, liu mi ngi trong gia nh c phi ty giun khng?
Cc thnh vin trong gia nh nn i th phn, nu c giun a nn i ty giun.
15. Trong phn a con 18 thng ca ti c nhng con giun nh li ti nh si ch. Ti
cn phi lm g?
chc l giun kim. Nu mun bit chnh xc, nn i th phn. Cn gi v sinh sch s
cho tr.
16. Trong phn ca con ti c cc si nh mu. Nguyn nhn gy ra hin tng
l g?
chc l cc vt mu. Nguyn nhn c th do chu b rn l hu mn, b vim nhim.
Cn cho chu i khm xc nh r thm.
17. Con ti b tiu chy, ti phi lm g gip chu?
Khi tr b tiu chy, phn s b lng v i nhiu ln. a s cc trng hp tiu chy c
th ko di t vi ngy cho n 1 tun.
Mc ch chnh khi chm sc tr b tiu chy l gi cho c th tr khng b mt nc
bng cch cho ung cc loi nc ch, nc hoa qu, nc rau. Khng nn cho ung sa
v n cc loi thc n cng. Cn cho tr n bc s khm tm ra nguyn nhn v c
phng php iu tr kp thi.

38
18. a con 2 tui ca ti va b tiu chy 1 tun, khi c vi ngy th b li. Liu
c g ng phi lo lng khng?
C, khng loi tr kh nng con bn b vim nhim ng rut ko di. Cn khn trng
cho chu i khm c phng php iu tr.
19. C nn dng phng php tht ra nu a con ang b ca ti b to bn
khng?
Tht ra cng c th s dng c nhng ch sau khi c s ng ca bc s. Cch tt
nht vn l thay i ch n v thc n ca tr chng to bn.
20. Trong 3 ngy, a con 2 tui ca ti b tiu chy, nhn b ngoi chu vn khe
mnh. C cn phi cho chu n bc s khng?
Nu tr b tiu chy 3 ngy lin tc nn cho chu i khm.
21. Nhng nguyn nhn g c th gy ra tiu chy tr?
Nguyn nhn gy ra tiu chy rt khc nhau. Thng a chy dng nh l do vim d
dy gy ra, do n phi thc n i thiu, km phm cht hoc ng rut qu nhy cm vi
mt loi thc n no . Cc iu kin v sinh n ung, sc chu ng ca c th tr c
ngha c bit quan trng trong vic phng chng tiu chy.
Tiu chy c th l triu chng i cng vi mt s bnh khc nh cm cm, vim tai
gia, cc bnh vim da c m... Mt s trng hp rt kh xc nh nguyn nhn.
22. Con ti rn rt kh khn, phn ca chu cng, c ln mu. V sao nh vy?
Con bn c th b rn l hu mn. Cn cho chu i khm bc s ngoi khoa nhi xc
nh chnh xc nguyn nhn v c cch iu tr. Nu cha kp i khm, c th cho chu
ngi ngm nc thuc tm pha long trong khong 15-20 pht.

Phn 17: Dy tr i i tin th no?

1. Lm th no c th dy tr i i tin c?
Cch dy tr i i tin ph thuc vo la tui ca tr. Trong vng 1 nm tui, tr hu
nh cha c cm gic v hot ng bi tit ca ng rut. V vy, b m phi on
c thi im no tr mun i v sinh. Khi tr c 2 tui, bn cn phi thng xuyn
ni tr hiu rng n ra qun l khng tt v mt v sinh. Cn khuyn khch tr t
ni vi bn khi no chu mun i ngoi. Khi chu t i i v sinh, cn phi khen ngi
v t ra cho chu bit rng iu lm cho bn rt hnh din v chu.
Khng nn bt tr i tin khi tr cha mun. S hng dn phi tng bc, trong vi
tun, vi thng, nn nh nguyn tc chnh l khng p buc m phi khuyn khch tr. C
th cho rng tui t 2,5 n 3 tui, tr hon ton c th t i i tin ly mt mnh.
2. Ti c cn dy chu phi i tin v tiu tin cng mt lc khng?
Tr t 1,5 n 2 tui ch bit bo cho m bit chng mun i i tin. Thng tr cui 2
tui u 3 tui c th va i tin va tiu tin m khng cn phi hng dn.
3. Con ti t bit i i tin, nhng thnh thong chu li qun mt. Nguyn
nhn do u?
iu thng xy ra do tr ham chi m khng cm thy nhu cu phi i tin hoc
tiu tin.
Nguyn nhn cng c th l tr trong mt hon cnh l, mi trng mi m tr khng
quen, hoc do cc ri lon v tiu ha, bi tit ca tr.
4. Khi no c th bt u dy tr i i tin c?
Nu con bn i tin khng u th ton b cc n lc dy tr t i i tin trong nm u
s v ch. Nu con bn i tin u, chng hn sau gi n sng 5-10 pht, th trong
khong 8-12 thng sau khi tr t ngi c, bn c th cho tr t ngi i tin. Tuy

39
nhin, la tui ny, ch c th gip tr lm quen vi khi nim bi tit ch cha th dy
tr c g v bn thn tr cng cha hiu ngi ln mun g chng.
Vic dy tr i i tin s d hn vo na cui nm th 2, khi tr ln hn v bt u
hiu v chc nng ca cc b phn trong c th. Mt s cha m ch bt u dy tr i i
tin khi chng t yu cu b m gip .
5. Vic dy tr i i tin sm c hi g cho tr khng?
Dy tr i i tin trong nm u l khng th c. Tr khng hiu bn v cng gng
sc, bn s cng thm bc tc v lm nh hng ti tr. V vy, hy i tr ln hn, hiu
c ngi ln mun i hi n lm g, t nht cng l lc tr ngi vng c.
6. Con ti i dm, ti phi lm g?
Khng nn lm cc bin php c bit tr khng i ra ging. Vo ban m, khng
bao gi c nhc tr ln xi i. Mi ci u din ra theo ng quy lut ca n. Khi bng
i ca tr kh chc chn gi c nc tiu, lc , tr s khng cng li vic
bn mun xi i chu v m. Nu chu khng i dm, cn ng vin, khuyn khch
chu. Thng th n 2-3 tui, tr s t i dm. Cc chu trai hay i dm lu hn cc
chu gi. Nu sau 3 tui, tr vn tip tc i dm, c th l hin tng bnh l, cn
cho chu ti bc s thn kinh khm c bin php iu tr.

40