You are on page 1of 136
TRUONG DAI HOC BACH KHOA HA NOI BQ MON HE THONG BIEN - KHOA BIEN GS TS LA VAN UT NGAN MACH TRONG HE THONG DIEN (Sach duge ding cho sinh vién Dai hoc Bach khoa Ha Noi va cde trudmg Dai hoc khéc) Xudt ban lin thir tu, ¢6 bé sung, sita chira es NHA XUAT BAN KHOA HOC VA KY THUAT HA NOI - 2012 LOLTUA nim 1969 cic sinh vién ngank Hé thing dién van ding cudn sch "Qud trink qué d6 dién ti trong hé théng dién", do thay Nguyén Phiét bién sogn lim tai liéu tham Khao chinh khi hoc mén "Ngdn mach trong Ag thong dién", Su t6n tai léu dai nhut vay cia m6t cud sch phdn nio di thé hign chat lugng chuyén mén cao ciia nd, Cudn sich khong nhiing cung cip cho sinh vién co sé phuong phdp tinh todn ngén mach ma con ¢6 thé’ tham khéo thém vé ly thuyét phan tich qué trinh qua d6 dién tit trong hé thong dién. Nim 1997 b6 min Hé Théag Dién citng di dich va xudt bin quyén sdch "Ngdn mach trong hé thing dién" ciia tic gid Richard Roeper (CHLB Biic) nhim Lim tii ligu tham Khao b6 sung cho sinh vién va k¥ su nginh dién vé link vue nay (nguyén ban tiéng Anh: "Short-Circuit Currents in Three-Phase Systems"). Mic dit cé nhing tai liéu trén ching t6i thy vdn edn bién soan m6t tii Jigu méi cho mén hoc "Ngan mach trong hé théng dién" véi nhing Iy do sau - Cé nhing phat triéh moi vé phuong phap tinh ngin mach hé thong dién theo huéug ting dung céc phdn méim may tinh chuyén dung. + Tai ligu cin phai phié hop hon v6i céch dio to méi trong nha truéng: chit ché, xie tich, gidp sink vién ndm bat nhanh nhing van dé c6t [6i, déng thoi hiéu duoc ban chat Iy thayét cita cae via dé. Tac gid chan thank cim on tit cd céc nhén xét gop ¥ cia nguéi doc vé ndi dung cudn sich. Moi thr tir lién hg voi téc gid xin giti vé dja chi thi : BO mén Hé Thong Dign, khoa Dign, Truing DHBK Ha N6i, Duéng Dai Cd Viée Quén Hai Ba Trung Ha Noi. Telephone: (84-4) 38692009, E-mail : lavanut-htd@mail.hutedu.vn Tac gid Trong lin xudt bin thit tu sich c6 bd’ sung va sita chita. Cie ni dang ‘sung chi yéu ndm trong chuong 7, nhdm Lim 16 thém mét s6'chi tiét Ij thuyét. Cée sai dt bién soan va ann lodt phat hién trong cic Ian xudt bin truée cling di duge sita chia, logi bo. Chuong 1 KHAI NIEM CHUNG VE NGAN MACH VA DONG DIEN NGAN MACH TRONG HE THONG BIEN 1.1 NHONG KHAI NIEM VA BINH NGHTA CO BAN 1, Ngdn mach va cham dit mot pha Negdin mach trong he thong dién (HTD) chi hign tugng cée day din pha chap nhau, chap dat (trong HTB e6 trung diém noi dat) hoae chi : : ah tial Hinh 1.1 So sanh ngdn mach va ‘cham dat mot pha Trén hinh 1.1,a biéu thi ngdn mach mét pha (chap dat) trong mang c6 trung, tinh n6i dat tryc tiép. Cin phan biét ngin mach mot pha véi hién twang cham dt mét pha trong mang dién c6 trung tink khong ndi dat hode néi ddt qua cugn day dép kd quang (binh 1.1,b). Khi cham dat mot pha dong dign tai noi chap dat chi xudt hign rat bé, chay qua céc di¢n dung kg sinh cia céc duing day dé tris vé diém ngdn mach. Vé ly thuyét, néu céc day din céch dién ly tudng (dien din bing 0) va khong t6n tai cdc di¢n dung kg sinh va trung tinh khong n6i dat thi dong dign cham dat bang 0. Khi dien dung ky sinh tuong é6i lon, dong dien cham dat mot pha chay qua diém cham dat c6 tri s6 dng ké, c6 thé tgo ra hd quang chap chin tai noi tiép xtic. Trong trudmg hyp may, & mot s6 tung diém cia mang dign ngudi ta lip dat them cudn day dign cam (goi 1& cudn dap hé quang). Cun day tao ra mach vong thit 2 c6 dong dign chay qua diém ngén mach, nguge chiéu vdi dong dién dign dung, do d6 lam giam (hoa trigt teu hod toan) dong dién cham dat tng di qua diém tip xc (dap tit duge hé quang ‘chap chin). Nhw vay, néi chung cham dat mot pha trong mang 6 trung tinh khong ndi dat hodc n6i dat qua cudn dap hé quang chi lam xudt hign dang dign rit bé, khong duge ké 18 ngin mach. 5 Cing can noi thém vé téng tro trung gian tai ch ngin mach, cn goi la tong tro ngdn mach. Tri sO cha téng tr ngin mach phy thude vio do tip xtic, mifc do xuat hien cia hé quang, chat ligu ca vat néi trung gian... ri khé xéc dinh. Trudng hop nguy hiém nbdt (theo nghia Iam dong dign ngin mach lén) 18 ngin mach qua tng 116 bang khong, duge goi 14 ng’in mach truc tiép. Khi nghien citu phuong phip tfnh todn ngdn mach ta luon gid thiet ngiin mach true tip. 2. Cae dang ngén mach Cé cae dang ngin mach sau (hinh 1.2): - Ngin mach ba pha, tife 3 pha chap nhau, ky higu N; = Ngfin mach hai pha, tu 2 pha chap nhau, ky hieu N; = Ngfin mach mot pha, tc I pha chap dat hoac chap day trung tinh, ky hieu N° ; = Ngfin mach hai pha néi dat, tte 2 pha-chap nhau déng thoi chap dat, ky higu N™ Dang ngdin mach 4 hig vide sudt xiy ra nN» 5% ee No 65% — Hinh 1.2. Cac dang ngén mach Hai dang agin mach cuéi chi t6n tai trong mang dién c6 trung tinh ndi dat hoe 6 day trung tinh. Trong ee dang ngin mach ké trén thi chi o6 ngin mach ba pha la ngdn mach déi xting Vi sau khi ngin mach so dé va théng s6 ciia mang vin d6i xting, Cc dang ngin mach edn Iai déu Ia ngdn mach khong déi xing. 6 Kha nang xay ra ngdin mach theo céc dang ké teén trong mang dign thyc té khong ‘ging nhau, Xéc sult xay ra lén nhdlt 46; véi ngin mach 1 pha (65%), ft nhit abi Yi ngiin mach 3 pha (5%). Ngin mach 3 pha tuy xay ra ft nhung lai der quan tim nhigu nhdi. Dé 13 vi agin mach 3 pha thudng nang né nhét, anh huong nhiéu dén cché do he thing. Ngoai ra, cdn do ngin mach 3 pha 12 loai ngiin mach don gid nat (66 tinh d6i xing), [A dang ngin mach co sé. Tinh toan cic dang ngin mach khée déu dua trén ‘eg sé da vé cich tinh ngén mach 3 pha. 3. Nguyén nhan va hau qua ngdn mach a, Nguyén nhan cia ngén mach ‘Nguyén nan chung va chi yéu cia ngin mach Ia do eich dign bi hong. Ly do céch dign bi héng 6 thé Ia: bj gid obi khi lam viec lau ngiy, chiu tic dong co khi ‘gy VB nit, bi ic dong cita nhiet do phé huy moi chat, xutt hign dign trudmg manh Tam phéng dién choc thing v6 boc... Nhiing nguyen nhau téc dong eo khi e6 thé do con ngudsi (nhu dao dat, tha diéu...), do loai vat (rin bd, chim dau...), bode gid bio im gly cay, dé et, day din chap nhau... Sét dénh gay phéng dign cing la mot nguyen mhan ding ké gay 1a hign tugng ngin mach (tao ra hé quang dan dign git cde day din). Ngiin mach con 6 thé do thao tée nhim, vf du déng dign sau sita cchita quén théo day nei dit. b, Hu qua cita ngin mach Ngan mach [a mot loai sy 6 nguy hiém vi khi ngin mach dong dign dot ngot tang len rit lon, chay trong céc phi tir eda HTD. Tae dung cila dong dign ngin mach c6 thé gay ra: Phat néng cue bo rat nhanh, nhiet do len cao, gay chiy né : - Sinh ra lite co khi Ién gita cdc phan cia thiet bi dien, Jam bit cde bd phin (sit d6, thanh dn...) : ~ Gay sut ap ludi dign lm dong co ngimg quay, anh hwéng dén nang suai lam viee ita may moe, thiet bi = Gay ra mat én dinh HTD do cde méy phat bi mst can bing cong sus, quay theo hing van téc khéc nhau din dén mat déng = Tgo ra cfic thanh phin dong dién khong d6i xting, giy nhiéu cde dudng day thong tin 6 gin; ~ Nhiéu phn cia mang dign bj cit ra dé loai trir diém ngin mach, tam gién doan ccung cap dien. 4, Mye dich tinh toan ngén mach ‘Tinh todn dong dign ngin mach nhim ede muc dich sau: ~ Lara chon cde trang thiét bj dign phi hgp, chiu dugc dong di¢n trong thoi gian Wn tai ngén mach h todn hhigu chinh cde thiet bi mach ra khdi he thong, = Lara chon so dé thich hgp lam gidm dong dign ngin mach. = Lua chon thiét bj han ché dong di¢n ngin mach (nhir Khdng di¢n, may bien ép hig cugn day...) dang hoae gly wo iio ve ro-le, ty dong cat phiin tir bj su e6 gin - Nghign citu cée hen tuomg khéc vé che’ do he thong nbut qué trinh qué do (QTQD) dign co (phan tich 6n dinh), QTQD dign tir (phan tich hién twong cong huéng, qué dign dp... [Nhiing bai ton lién quan dén tinh toén dong dign ngin mach = Lua chon so dé mang cung cap dign, nha may dign; = Lua chon thiét bi dien va day din; iét ke, chinh dinh bdo ve role ; tofn qua dign 4p trong HTD; = Tinh ton n6i dat: - Tinh todn anh hung nhiéu cde duimg day thong tin; - Nghién ctu én dinh he thong. 1.2 DONG DIEN NGAN MACH, DO LON VA SUBIEN THIEN THEO THO! GIAN I. Ngdn mach v6i ngudn 4p khong 46i (ngdin mach xa nguén) 1. Qué trinh qué d6 khi ngdn mach 3 pha mang dién don gin Xét mach di¢n don gidn nhu hinh 1.3. Céc nguén dp ¢6 dang sau : Ja Sin(o t+ ct); J. sin(ot +o - 120°); J Sin(co t +0. + 120°); ‘wong img véi luc xay ra ngén mach. R L mM. = i) +) u(t)=U,sin(ot+a) va b) Hinh 1.3. Ngén mach 3 pha trong mang ign don gién (Cée thong 86 R. L dac trung cho phén mach tir diém ngiin mach dén nguén (dién 3 va dien cim day d&n), con R’, L' dac trang cho phy ti cic pha. Qué trinh qué do dign ra phia phu tdi rat don gidn, dong dign nké tit dan vi khong e6 nguén cung caip. Ta quan tam dén phn mach phia nguén. Vi mach 18 3 pha doi ximg nén cé thé ‘ch ring timg pha dé nghién cttw. Ching han xét mach pha A (hinh 13,6) voi: u(t) =U, sing t +) ; Phuong trinh can bing ép 6 ché do qui do u= rived dt Giai ra ta 06 iw =Bsin(ot+o -gucet’ =ice(t) +i,() ‘Trong dé: Z= YR? +(@L)’ - 1a tng tré cia phan mach phfa ngudn (dén diém ngin mach) ; On ~arey( 2). _36¢ pha tia tng tre; C- hing s6 tich phan efi xc dink tir digu kign du eta mach, C6 thé coi dang din it) gém 2 thanh phin, va thanh phn ty do i) icg(t) = Spsin(ot +a-oy xn SiIN(O+A-Gy) 5 BE xéc dinh hing s6 tich phan C (ciing chinh 18 gid tr ban du cia thank phén tudo iy) edn dva vio digu ign di cha mach, Tai thi idm = O, hao tin ei Trong 46 ig a tri 86 dong dién toan phan trong mach trude khi xay ra ngin mach (cheidgnxdeslapitrudersited). Ta cé biéu thie tinh dong dign truéc khi xy ra ngin mach Ue i =Fsin(ot+ a9) SB =I, sin(ot+a-9). vOi: Zia fRARY +(@L+ably ; o(L+L) = aretg Tai t = 0, theo diéu kién dau : if) (0) + 1,0) = iy : Teyu Sin (6.- ) + C= ly sin(cr-@) 5 Suy raz C= Ty sin(ee- 9) = Loa Sit (CL - Qy) = iy « Nhu vay bigu thie di cia thinh phn tu do.o6 thé viet duge: A > i= ce Y = [la sina) ~lexs sin(a ey )]e ‘Tren hinh 1.4 vé quan he vée-to gita ede thinnh phiin dng dign tai thai diém Hinh 1.4 Quan hg thanh phan ciia dong dién gan mach ban du ‘Tren hinh vé, tj s6 ban dau cia thanh phn ty do duge bigu thi nlur 1a inh chigw (trén true 1) cia véc to hi : Tp, ~ Texq~ DE nbn thaly mot s6 dae diem sau day = Tri s6 ban du cia thanh phn ty do phy thuge vio g6e pha dau a, neha IA phy thude vao thai diém xay ra ngin mach. Tén tai tri s6 goc pha o dé ig = 0 (trittiéu) va mot géc pha dé fig] = Tux (Cue dai). Tren hinh 1.5 vé cde truémg hop ig=0 Va liad = Towne = Tri s6 ban du cia thanh phn te do cuc dai Tyan phi thude vio tin et ia phy tai true khi xdy ra ngin mach. Tri s6 nay nha’ duge lon hat khi ti o6 tinh ei dign dung (hinh 1.6). Néu trude khi xay 1a ngin mach mang dign lim viée khong tai th tir bigu thiic cia i,(0) dé nhan thély Khia - ey = -90 ti 96 ba edu cia nd 06 tri s6 exe dai. Hon nia, fio! = Towis = lex = Vi dign tra cia mach Khi sy 66 6 tri s6 rit nhd (Khong 6 phy tai) do d6 py = 90°. Khi dé thanh phin ty do 6 tri s6 én nhat dng vi bie 02-90 +94 10 Nghia 18 ngiin mach vao thoi diém dign 4p nguén u xafp xi di qua tri $60. Hinh 4.5 Thanh phén ty do xudt hién lon nhat (a) va inh nhatt(b) Vé If thuyét, thanh phan tw do c6 kha nang xust hign ldn mht khi phu tdi dign dung. Tiép theo 18 trudng hyp khOng tai. Phy tdi dign cim ting véi kha ning xutt ig Tags €6 ti SB nhd hom ca (hinh 1.6). Tuy nhién, tri s6 tinh toan cho iyg lin nit lai due lay sing vi tru’ng hop khong tai true khi ngin mach, Ly do a trong thye 1€ sat it khi phu ti c6 tinh dign dung. Truémg hop khong tai hay gap hon. Ngo’ trong truimg hop khong tai cdn biét duge lil =Tyeas = lm + Ro typ Ro Rob a(t) uy) Hinh 1.6 Anh hudng cia phy tai dén thanh phdn tydo nt = Trong cling mot tinh hudng ngén mach thanh phan dong dién tur do xual hién tren cae pha khong gidng nhau. Ching khong déng thii trigt tien hoae cing dat tri sO eve dai ¢hinh 1.4), Céc nhan xét trén rit ¢6 ¥ nghia trong ec tinh toan tmg dung dong dign ngén mach, Cin chit ¥ dén mot s6 ket Iuan chinh sau a) C6 thé tinh todn dong dién ngin mach theo 2 thanh phi: b) Thanh phan ding dign chu ky hodn toin xc dinh béi so'dé mach va sic dign dong nguén sau thai diém xy ra ngin mach. ©) Thanh phan dong dign turdo mang dic tinh ngfu nhiéa, phu thude rit nhigu yeu 18 khong biét true duge: trang thai mach tai thas did trude khi xy ra st 66, tinh chat phy tdi, thdi diém xy ra ngin mach (tuong img Wi gée pha dé o bing bao nhieu tgit= 0)... 4d) ‘Thanh phén ty do xudt hign mang ti him bin thign (tit din theo him mii véi hat & thoi diém ddu trong trang hgp x (bing bien do cia thinh phan chu kj). Nhu vay, vé phuong dign phuong phép tinh vige xéc dinh thinh phi chu ky cia dong dign ngin mach 6 ¥ nghia quan trong hon. iu nhién, nhumg c6 thé biet duge dang, ng s6 thoi gian T, = L/R ), tri s61én At hign oye dai c6 thé Idy iy Hinh 4.7 Tris xung kich cia dng éién ingén mach toan phan 2, Dong dign ngdin mach xung kich Dua vao bigu thitc cia cde dong dign ugén mach thanh phin c6 thé dé dang bigu dién dugc dang bien thien cia dong dién ngan mach todn phan theo thoi gian hinh 1.7). Trong trudng hop dang xét nguén dp c6 bién do khong d6i nen bien do ciia thanh phan chu ky dong di¢n ngiin mach ciing khong ddi, Thanh phan tu do, 2 trong trubng hop chung xuat hign v6i tri sO dau ig #0. Tu hinh 1.7, c6 thé nhan thy cic dic diém sau: = Luon tuon t6n tai mot gi tri eve dai déi vi ri 6 tte thai dng dign ngin mach goi 10 tr) 86 xung kich cita ddng dign ngn mach (ky higu Hi iy) hay got tit la dong dign ngin mach xung kich. Dé thay, dong dign ngin mach xung kich ciing xuat hign gin lién véi su tén tai cita thanh phan dong dign ty do. Khi thinh phén tu do xuat hign cuc dai thi dong dién gin mach xung kich ciing s& cé gia tri ln nhat. Hinh 1.8 thé hign twong quan cia dong dign ngin mach xung kich v6i bién d9 cia thanh phin chu ky trong tuing hgp xuat hign lon nbat. Nhu da phain tich trong phn trén thanh phan dong dign tw do duge coi Ia xust hign lén what ving véi trudng hop mang dign kim viée khong tai true khi xdy ra ngéin mach va thai diém ngn mach dién ra lic g6e pha cia dién dp ngudn c= 0. Khi 46 fi Hinh 1.8 Trung hgp xuat hign ln nhét ca dng dién ngén mach xung kich Hinh vé cho thay tri s6 xung kich xuat hien & chu ky dau, vao thi diém én véi tri 86 t= T/2 (trong 46 T la chu ky cha dong dign tin s6 cong nghigp). Hay xée dinh tr s6 cia iy img v6i trudng hop thanh phan ty do xuat hign ten nt Tac: io inna = lone (agdn mach lic mach khOng tdi), Vig xiy ra khit= 1/2 0,01 giay ne oo ne } ig ig (0,01) +ige ™ 13 oat ky =lte © , goilihe sé xungkich . Ngutdi ta dat hé $6: Khi d6 + hy ha demm = V2 Leg Niue vay’ ix. phy thuge vio hing s6 thai gian tt din T,, Tuy theo gid tri cha T, he s6 xung kich nim trong phamn vi: Tsk. <2 Dang dign ngin mach xung kich ton nhat ting v6i lic ky =2 khi R = 0, tae T, = 00, mach cé tinh chat thudn cim.V6i L = 0 (mach thudn tré) hé s6 ky = 1. Quan hé gilta ky véi hing s6T, cita mach ¢6 dang nhw trén hinh 1.9. Ky 20 18 16 14 0 0,05 ot sec Hinh 4.9. Hé 86 xung kich phy thuge T, Khi biet 16 dign trd va dign khang cia mach o6 thé tinh duc T, = X/oR va ép dung cong thiic di biét dé tinh hé s6 xung kich. Trong cac tinh toain thuc dung, ¢6 thé chiip nhan cde tri sO gén ding sau dé tinh toda dong dién ngdn mach xung kich: - Nain mach xa nguén trong mang dign dign dp trén 1000 V, ldy kx = 18. - Nagin mgch gin nguén (trén cde mach cung cap true tigp tir déu cye my phit), Lay ke = 1.9. = Nain mach phia thi clip cdc méy bien p gidm 4p cong suit nhd (< 1000 KVA) 3s h cia dong dién ngin mach rat cin duoe quan tam khi tinh ton kiém tra tée dung luc cia cha ding dién én céc trang thiét bj lic si €6. 3. Tri sO higu dung ctia dang dién ngdn mach toan phan Tri s6 higu dung cia dong dién ngin mgch toan phan tgi mot this diém t nho 46 duge dinh nghia nhu sau : 14 "h 2 — figdt Tata V6i T Ta chu ky thi gian cita dong dién xoay chiéu. Trong trudng hop chung dang ham cia dbag dién ngan mach todn phin iy khé phic tap. Dé tinh chinh xdc theo cong thc trén edn phan tich ham iy thdh chudi vO han cdc thanh phdn chu ky. Mot cich gin ding ngubi ta coi iy chi c6 2 thanh phén: think phén bc 0 véi bien do khong d6i (mot chiéu) bing i,(1), nghia Ia bang tri sO cila thanh phan ty do tai t, va thanh phiin bac 1 (tin so co bin) chinh 18 icy . bien do Ta Tey, Khi d6, theo cong thie chung tial wi s6 hieu dung cia ham chu ky (ahigu thank phin) ta c6 : = +h Fate so higu dung cia thanh phan dng dign ngfin mach Trong dé: chu ky; 1,=i(0 litrj s6 hieu dung cia thanh phin bac 0, lay bing tr sé cca thinh phan tw do (1) tai thdi diém tinh toda Tri s6 1,, 6 thé xéc dinh duge theo biéu thie ciia thanh phiin ding dign ty do (ing v6i hic xuat hign lon nat) : a lcm? (8) = toe ‘Trong truimg hop dign 4p ngudn thay d3i, bien do ctia thanh phiin chu ky cing bién thien theo thoi gian. Khi dé cong thiic tinh todn vin khong cs gi thay déi, tuy nbien cn ly tri s6 higu dung cia thanh phiin chu ky ting vdi thei diém tinh tos t: Via tTe Neubi ta cing quan tam dén trj so higu dung lén nhat cia ddng din ngin mach. Tri s6 may ting v6i chu ky dau tién cha dong dien ngin mach, nghia [a edn tinh tri s6 hnigu dung tai t = T/2 = 0,01 sec. lexm + ig (0.01) (0.01) = ga = Loam = ku - Dexm = ky DV2 lex Thay L, vio biéu thie chung tinh tri sé hiéu dung J, ta nhan duoc biéu chic cla tri 6 higu dung lon nha We +a - Dit lex V+ ky -1 Tacd i, dodd: I 15 Nagubi ta cling ky higu tri s6 nay 1a Ty dé c6 thé hiéu Ia tri sO higu dung xung kich cia dong dign ngin mach. Do 1< ky $ 2 taod: ree Ge Tex Dé chinh ta pham vi thay déi cia trj s6 higu dung cyc dai ding dign ngin mach toan phn. Tri s6 higu dung cuc dai cia dong dign ngiin mach toin phén ©6 yn : ing dung quan trong trong tinh toan kiém tra phat néng thiet 4. Cong sudt ngdn mach. Ngubi ta dinh nghia cong sudt ngiin mach Ia : BU, Trong dé Us,- dign dp (day) trung binh cita phén mang dign o6 dong dign ngiin mach trade Khi xay ra ngén mach. ‘ s0 higu dung cita dong dign ngdin mach tinh tai thoi mL ‘Cong swat ngin mach mang e4c § nghia sau day: = Khi tinh cong suat theo cong thiic trén cho dong dién ngdn mach chay qua ndy ced ta sé nhgn duge tr) so cong swat 16n nhait c6 thé sinh ra gitta 2 cue tiép diém cita may cit. (Bai vi & cudi qua trink cat, didn dp ging trén hé quang xip xi hing U,). May cit cin duge chon sao cho : Sa = Sus trong dé t la théi diém ct cia may cit. - Khi tinh cOng suat ngén mach cho ding dign ngin mach téng tai digm ngin mych, tri 56 cOng sudt tinh duge sé 18 ebng sult (biéu kign) ting ola hg théng & trang thai ngin mach, That vay néu dim ngin mach xa nguén thi c6 thé coi dién dp céc nguén dirge gitt khong d6i xtip xi dien ap trung binh lam vige ciia mang di tri he théng thank téng tr Zyy ta dé thay cong suit ngiin mach eting chinh 18 cong suat toain hé théng sinh ra trong trang thai ngin mach (hinh vé). Hon nita : BU, = 2-8, . Nhu vay khi cho cong sutt ngin mach tinh tai mot diém aio d6 (ngain x ta c6 thé xéc dinh duge téng tré ding tri cia toin mang dién, tir diém ny én céc nguén hé thong Iy 70 ich 3 pha) in mach 16 IL. Ngdn mach 6 gan may phat dién déng bo dang van hanh Khi diém ngin mach xay ra & gin dong dign ngin mach tang 1én khi lon ben trong méy phét, qua tinh qué do din ra phic tap he (so véi nguén ép khéng déi) v6i cic ly do chinh sau : ~ Anh hudng hé cam gidta stato va roto cita dong dign ngiin mach Jam bién thien ding dién kich ti va dong dign trong cic cudn day roto ciia may phat. Céc dong ign nay gay anh huémg nguge tr& Tai, Tim thay d6i sdd may phat 6 giai doan du cita qua trinh qué 46. ~ Téc dong cita thiét bi ty dong digu chinh kich tir (TDK) lam thay déi dong dien kich tir& giai doan sau cia qué trinh qua 49. Do cfc tc dng nay bign dd sdd méy phit bi bien thién theo thdi gian (khong, con Bi nguén dp véi bién 4 khong déi nila). Khi ngén mach & xa anh hudng nay: ‘hd nén o6 thé bd qua. Hy xét kj hon anh huéng ella céc tic dong nay. 1. Sutthay Ai eta dang dign kich tir do dinh Iueéing etia hé cd ‘Sau thoi diém xiy ra ngin mach, thinh phan chu ky cia dong dign ngin mach (chay trong cic cugn day pha ciia stato) c6 bien do tang lén dot ngot. Tir thong tong cia cdc dong dign nay quay cing t6e 4 v6i roto (con goi la tir thong phin ing phiin ting) xuyén qua cée vong day cia cudn kich tir nim trén roto, nguge chiéu Wii tir thong kich ti, Theo nguyén 1y bio toin tir thong cia cuén day dign cim khép Hinh 4.10 Bign thién cla dong kich tu va séd trong may phat dién déng bé 7 kin, trong cugn day roto phai xuat hién thanh phan ddng dign ty do mot chigw lam tang dot ngot thanh phan dong dign Kich tr (dé chong li su gitm tr thong téng gy ra bai phan ting phan tng nguge chiéu). Sic dien dong déng bo cita may phit due sinh ra ti 1¢ vi dong dien kich tir (hay néi ding hon, ti Ié v6i tir thong téng sinh ra bai ede cudn day e6 dong dign trén roto) do dé ciing 66 bién dé tang dot ngot. ‘Thanh phan dng dién ty do xuét hién trong cudn day kich tir tit din do tén hao {én dién tro day quin nén né chi eé anh hudmg & giai doan déu cia qué trinh qui 49 (hinh 1.10). Ket qua 18 & giai dogn dau ciia qué trinh qué do bien d6 sdd déng bo méy phat 46t_ngot tang lén sau dé lai gidm di, Cling cain chi ¥ 1a, ngoai cuon kich tir, tren roto cn cé6 cdc cudn can. Dé 1a céc cudn day ngdn mach khép kin dat tren mat 16i thép cue tir (nhim trigt tigu anh huéng cud cdc thinh phin dong dién tin s6 cao xuat hign & phia stato vio cudn day kich ti). Chiing cling 1a cde cugn dign cim khép kin nén c6 thinh phan ty do xuat hign tuong tw nhw trong cugn day kich ti. Do anh hudng tir thong cia cée dong dién nay bien do sdd may phat tang them nhiéy hom 6 giai doan déu cia qué wink qué do (hin 1.10). 2. Swhieh thién cita dong dign kich tt do dnh hudng cia TDK Cic may phat dign déu duoc trang bj thiét bi ur dong diéu chink kich tir (goi tit 18 TDK). Trong ché do lim vige binh thumg TDK lim nhiém vu git dign ép du ce may phat trong pham vi cho phép, gin tri x dinh mic bing cich thay déi dong dign kich ti. Khi dign Sp gidm (do phy tai tang) dong ditn kich tir dugc tang lén va nguge Iai, O ché 4 ngin mach gén, dign ip déu cuc may phét 6 thé gidm nhiéu (xuéng duéi 70% U,,.) dé tang cudng dién 4p, bp phan TDK dua tin hieu dén ni tit dign tr kich tit, Khi dé dong dién trong cugn day roto ting manh con goi la tie ong kich thich cung bite, hay kich thich cutmg hanh, Ddng din kich ti tang, kéo theo sy ting truég bién do cita sdd déng b9. Dong dign kich tir tang len do kich thich cutng bife c6 thé dat dén gidi han khi ngin mach rat gn, nhung cing c6 thé cchuta t6i gidi han khi ngin mach xa, dien 4p déu cuc may phat dat tr} s6 dinh mie truée khi dén gidi han diéu chinh (xem hin 1.10). i Hinh 1.11 Nguyén ly hoat dong cla TOK 18 Hinh 1.11 vé nguyén ly cdlu tgo ca TDK cée méy phat dign déng b9. Dé don . v8 so dé he théng kich thich ding mdy phat dign mot chigu. Tuy nhien, hign nay do c6ng suat may phét déng b6 rat Ion ngudi ta di ép dung nhing hé thong ich thich hign dai hon, nhu hé thong kich thich ding méy phét xoay chiéu tn s6 cao chinh Iuu, hé théng kich thich bing thyristor cong sudt In... Tuy nhien, nguyen Iy lam vige van hoan ton twong ty. Vai cc anh huémg néu trén (do anh hung hé cim va do TDK) ding dign kich tirtrong cugn day roto cia may phat 6 dién bién phic tap (hinh 1.10.6). Kéi qua Ia bién d6 sdd déng b6 mdy phét bi thay déi manh trong qué trinh qué dg. Khi ké dén tée dong ciia cudn cin, sdd may phat ting nhiéu hon & giai doan diiu (xem hinh 1.10,c) 3 Su. ‘Trén hinh 1.12 vé su bién thién cia dbng dién ngin mach trong quia trinh qué 46. ‘Thanh phin chu kj phy thuge nguén nén c6 dang tuong tu sic dign dong cia my phat. in thién ctta dong dién ngdn mach (phia stato mdy phat) jel Hinh 4.12 Dang dac trumg cia dong aign ngén mach 9 inh phan ty do tét dn theo hing s6 thdi gian cia mach stato T,. Trong tneéng hop ngin mach gin nguén thanh phin nay thudng bign thién chm hon nhiéu so véi ngiin mach xa vi ti s6 L/R lén. Dong dign tng hop c6 dién bién phic tap va cing khong d6i xiing qua truc hoanh (hinh 1.12). Hinh 1.12 Dang dac trung cila dong dién ng&n mach {rong cc trutng hgp khac nhau a) nguén ap khéng déi, b) may phat khéng o6 TOK; ) may phat o6 THK TI. Noi dung the hien tinh todn ngéin mach Cée phan tich néu tren xust phat tit so d6 dom gidn nhat cia mach dién xoay chiéu ba pha, tuy nhien e&e dae tinh chung cia dong dign ngin mach 06 thé me rong cho HTD phifc tap. Noi chung, dong dién ngin mach toin phin e6 dign bién phife tap theo thai gian, dac biet doi vai he théng dién nhiéu may phat. Trong béi canh dé céc tinh toan phan tich ché do ngan mach trong HTD duge thyc hién theo hai huéng chfnh sau : 20 ) Phan tich din bién day di: QTQD dign tir trong HTD ti sau thoi diém ngin mach, nghia [a tinh tofn tri s6 tic thé cha dong dign va dien 4p ngin mach. Trong QTOD cdn c6 thé €6 nhing téc dong tip theo nhue cét céc phan tir sy 66, tw dong dng tré Iai duéng day... Myc dich cha céc tinh togn nay Ia Khio sit ede hign tung ‘qué dign 4p, cng huéing dien tit, danh gid khd nang dap tét hé quang may cat... ‘Thue chat etia phuwong phap tinh trong trudmg hgp nay Id gidi he phuong trinh vi phan mé td trang thai qua dO cha mang di¢n 3 pha phitc tap. Tri s6 téc thei dong dién va dign 4p céin khdo sét duge tinh ra & nhing diém ri rac ela thoi gi (bd chi yen theo phumg php tich phan s6). Tén tai nhiing chuong trinh may tinh chuyén dung dé tinh toan QTQD dign tir déi voi HTD (ElectroMagnetic ‘Transients Program - EMTP). Céc yéu (6 ngdu nhién, bat dink (nhu thoi diém ngin mach, téc dong dong cat khong dng déu céc tieép dim miy cit...) duoc xét dén bang cach gia thiét nhigu lin hogc lay mau tinh hudng theo s6 ngdu nhien. b) Mot huéng nghién cttu tinh toin khiéc che do ngén mach trong HTD l& xée dinh céc tri s6 dae trang cn thiet cia dong dien ngin mach. Vi du, tinh tosn bién 446 ciia thanh phén chu ky bién thien theo thai gian,tfnh tri s6 dong dieu ngén mach xung kich, xéc dinh trj s6 higu dung dong dien ngin mach toan phn & giai doan fu QTQD... Cae dic trung nay di thod man da s6 céc tng dung thyc t€ tong thigt ké va van hanh HTD. “Thue hign tinh toan ngén mach theo huéng thi hai néu tren chinh 1a doi tuong nghién cfu cia gido trinh nay. C6 thé thay ngay ring cde phuong phép tinh toan ‘ngan mach (theo huéng thit hai) chi yéu tap trung vao xéc dinh thanh phén chu ky vi st bign thien bién d6 cia n6 theo thai gian. Thanh phan ty do chi duge xét dén rigng khi cn thiét Cing efin néi them 1a, chinh muc dich ting dung va ¥ nghia thue té cita cic dai wong tinh ton quyét dinh vigc liza chon phuong phap tinh. Chang han, céc thiet bi bio vé role tac dong theo tin higu dong dién (bio vé qué dng) nhan tin higu ddag dign su c6 6 thir cp céc may bién ding chi la thanh phan chu ky dong dién ngin mach. Khi dé dong dign tinh todn chinh dinh khong thé xét dén dong dién tw do. Neuge lai, khi kiém tra kh nang chiu nbiét cia cac thiet bi dign thi thanh phan wz do 6 tée déng dang ké, khong thé bd qua trong tinh toan (cn xde dinh tri s6 higu dung cia dong dién ngin mach todn phn trong su6t thai gian tn tai ngdin mach). Liic kiém tra Ive dign dong, dong dign ngin mach xung kich lai c6 ¥ nghia quyét dink hon. Khi dé theo cong tinée tinh todn, chi cén xic dinh bien dO ban du cia thanh phiin chu ky Joga Va hé s6 xung kich, khong cén tinh dy di thamh phan ty do. Nhimg diém c4n ghi nhé trong chugng mot 1, Ngdn mach Ia trang théi sy e6 ning né trong hé théng dign. Hau hét cde bai it ke va van hanb he théng dien ddi hoi phai tinh todn phan tich dong. 2. CB cic dang ngin mach khéc nhau, néi chung khi xy ra ching déu gly nén dong dién lon trong céc bd phan ciia hé thong dién. Cin phan bigt ngin mach un 22 mot pha v6i cham dat mot pha. Khi cham dt mot pha chi c6 dong dign nhd ‘chay qua diém ngén mach. ‘Tir sau thoi diém xdy ra ngiin mach, trong hé thong dién dign ra qua tinh qué do ign tit. Dong dign ngin mach 6 dang xoay chiéu khong doi xiing, 46 lén dign bién phic tap theo th’ gian. C6 thé coi dong dién ngin mach gém hai in: thanh phan chu ky (xoay chiéu) c6 bien dQ bign thién theo thai ¢gian va thanh phn ty do (mot chiea) tét din theo quy lat him mil ‘Thanh phn chu ky hodn toan xéc dinh bai sdd nguén, trang théi mach sau khi xy ra su e6, Do sdd nguén thay déi nén bién d6 cia thanh phin chu ky cling, bign thign theo thoi gian. Thanh phan tir do xuat hign mang dic img ngdu nhién phu thudc nhiéu yéu 16 bat dinb, chi c6 thé xéc dinh theo trung hop rigng: xuat hien 16n bat, din hin Chuong 2 THIET LAP SO D6 TINH TOAN NGAN MACH HE THONG BIEN 2.1 NHONG GIA THIET CO BAN iP $0 d6 va tig anh tinh tos ngin mach ein c nhing gid thiét don ai thiet nay lam giém ding ké kh6i Itong tinh todn trong khi vin ‘dim bao 46 chinh xéc cin thiét cho ede tg dung thye té. MBi néi dung tinh tosn thudng 06 nhimg gi thiet rigng. Sau day 1 nhiing gid thiét co ban lién quan dén bitéec thiét Igp so dé thay thé hi tinh ton ngdn mach. 1.Tiéin sé'bé thong khong thay déi ‘Thue té sau khi xay ra ngiin mach cong suat cita cic may phit thay déi dot ngot. Sy thay d6i nay dn dén mat can bing mo men quay (git mo men phat ding cia tua-bin va mo men him dién tir ciia may phit), 16 43 quay bj thay déi trong qui tinh qué do. Tuy nhién ngan mach duge tinh toan & giai doan dau nén su bign t6e d6 cdn chira ding ké. Gi thiét tdn s6 he thong kh6ng déi khong mic sai s6 nhiéu, déng thdi Lim dom gin ding ké phép tinh, vi du ede dign khing sé 06 tri s6 khong déi, 2. BS qua bdo hoa tit Binh thudng I6i thép ciia nbiéu thiét bi dién Tam vige & trang thi gin bio hod. ‘Trong trang thé ngin mach mite d bio hoa tire6 thé ting cao hon & mot so phn tte Tuy nhién dé don gid vin coi mach tir khong bio ho’, khi dé dign cim cia phn ir 1a hing 36 va mach dign 1a tuyén tinh. Thue t€ cho thay sai s6 mic phii Khong nhiéu, boi s6 phan tis mang Ii thép chi chiém s6 Iuong it trong hé théng ign, & tinh trang ngin mach dien dp dat vio cudn day it khi bi ting cao. Thay plu tdi bang tong wed hang “Thue té phu tai xée dinh béi dac tinh tiéu thu cong suai. Khi thay thé bang tng tr hing dic tinh cong suat khong ho’n toin phi: hop. Tuy nhién sai s6 mie phat nam trong pham vi cho phép. 4. Bd qui cde Itong nha trong théng 36 ctia mét so phn tit Gia thiet nay duoc 4p dung tuy theo bai toan va muc dich phan tich ngin mach. N6i chung trong cic bai todn thiet ke, ddi hoi dg chinh xéc khong cao cé thé ép dung ~ Bé qua dung din cita cic dutmg day dign Ap th. ~ Bé qua mach khong tai ctia ce may bién dp. = Bo qua dign tré cia cugn day may phat dién, may bign Ap vi cd dign tré dudng day trong mhigu trutng hop. 5. He thong site dign déng ba pha ciia ngudn la doi ving 2B Khi ngiin mach khong 46i ximg phan dng phn tng cée pha len tir trudng quay kh6ng hodn toin ging nhau. Tuy nhién, tir tru’mg van duge gid thigt quay déu véi {6c do khong déi. Khi dé sda 3 pha ludn d6i xing. Thue t& he s6 khong d6i xing cia cdc sdd khong ding ké, 2.2 HE DON VI TUONG DOT 1. Tri s6 tuong d6i Khi tinh toan ngin mach cing nhu thuc hién nhiéu tinh todn khéc d6i véi he théng dign ngudi ta hay sir dung hé don vj twomg doi. Sir dung he don vi twong d6i, trong nhiéu truéng hop Tam don gién duoc phép tfah, it nhdm Kin hon so véi ding don vi c6 ten. : Tri s6 twong d6i cia mot dai lugng duoc higu 1a ti s6 gita tri s6 cita dai luong 6 trong hé don vi cé tén véi mot Iweng co ban da chon tinh trong ciing don vi. Trong hg théng dign 6 bén dai lugng co bin 13 dign dp, dong dién, cong suat va t8ng trd, do d6 cin ¢6 4 Iugng ca bin cho ching dé xdc dinh tri s6 tuong doi. Ta 66 uig —E Uy? Us Zz Quen = g yh 2a = Zi © day Uns, Leos Sep Zep 1d edie Iugng co bin, cdn U, B, 1, $, X,R, Z la céc dai luong 6 tén cn chuyén sang tri 6 tuong d6i. Cc ky higu e6 danh dau" * " bigw thi tinh trong hé don vj tuong di, chit viet trong ngodc (trong trvéng hop nay 1a cb) dé chi 15 tén cia hé co bin chon. Clin chii ¥ ring 4 dai iuong co bin trong hé théng dién c6 quan hg chat ché véi hau, C62 biéu thie quan hé cfn dim bio : Sy =V3U gly 3 Ze Use Us Bis Do dé chi cé quyén chon tuy ¥ 2 Iugng co bin, 2 Iugng cdn lai phai xée dinh tir cdc quan he trén, ‘Thudng ngudi ta hay chon trude e&e lvgng Us, va S.,. Khi dé edin tinh S. Us Ig=Z; Zy=<2 opus, ‘Vi du : dign dp mét mit ndo dé do duge trong hé don vi c6 tén 1 U = 235,5 kV, dong dign trong mot nhénh T = 730 A edn déi sang hé don vj tuong dé, Gia si cde lugng co ban di chon 1a: S,,=500MVA, Ux, = 220 kV. Tacé U__ 2355 Use) = = SS? = 107 Uy, 220 1 _W3Uy Tey = 24 Nén dé ¥ ring khi thay 56 tinh ton theo ede céng thie néu trén, dién 4p tinh bing, KV, ding dign tinh bing kA, cong sudt bing MVA, cin t6ng trd tinh bing Q thi két qua luon 1udn phi hgp. Khi da chon céc lung co ban S,,, U,, ta c6 thé ap dung ngay cde cong thic sau dé tinh cée dai lugng trong he don vi tuong 46i : BU, ‘Tat nhién c6 thé tinh trudc Ty, Z., sau 46 tinh tri 6 tuong 46; cita dong dign va téng 1rd, Cac luong co ban ditge chon v6i tri s6 tuy ¥ khéng anh hudng gi dén két qua ‘cui ching. Tuy nhien ngudi ta thudmg chi y chon sao cho phép tinh phai thuc hign ft nhat (vi dy tring véi nhiéu lugng edn tinh) va tri s6 tuong d6i nhén duce nim trong pham vi dé biéu dign (thudng tir 0,01 dén 10,0). ‘Sau khi thye hign ca phép tinh trong hé don vj tuomg d6i e6 thé cin d6i nguoc Jai sang hé don vj c6 tén. Khi d6 chi cn 4p dung céng thie chuyén ngugc. Ta cé: UV Ua E=Exg Uy Se T= Layla = her Bu A Us org Lalu Ley = Déi he co ban Gap nhiéu truimg hop tri so tuong di durge cho theo nhiéu hé ca bin khée nhau. Khi d6 true khi thy hien tinh todn cfin déi vé ching mot hé co bin chon. ‘Vi du, dign khang cia may phat dign tra duge trong céc s6 tay kj thug X, X= 1,2, X,=0,8; Dien ép ngin mach cia may bign Ap duge cho 1a Uy% = 10,5. ‘Trong trudng hap nay c&n phai higu céc tri s6 tren Ii tri s6 tueong d6i trong hé don vj o9 bin ma ede luang co bin chon 14 Soy Va Ujg cia may phat va mdy bién dp. Ching han, c6 thé viet nhue sai Xi = Xevemy trong 46 : Soy Va Uyy 1a cOng suit va dign dp dinh mic cia méy phat dign dang xét. ‘Truong ty 6 thé vi 28 Uy (KV) U,% = LXBN) 99 Ug (kV) chinb 1a tr sO twomg d6i cita dign 4p ngén mach tinh bing phan trim dign ép dinh mite may bién 4p, Trude khi tinh todn cén chuyén ec Iwomg trén sang cling hé co ban chon. Vi du cin chuyén X," sang hé don vi tuong déi, véi S,, va U,, di chon, Tad: 2 =x, Ui ; Su. S, U..) Sy le a) Do dé: ‘Mot céch twong ty ta 6 cong thie chuyén hé don vj tuong d6i cho cde dai Ivong con lai: Vi Syq Va Usp, clta céc thiét bi la khife nhau nén viee chuyén vé hé dan vi co bin cchon ludn uon cf thie. M6t s6 diém cn chit ¥ khéc : ~ Khi biéu din trong hé don vi tong doi, dign dp day va dign dp pha e6 tri s6 bing hau. Cang tuong tw cong suit ba pha va cong suit mot pha cs cing tri $6. DS 1a vi theo dinh nghia U,, va Sy, la dien dp day va cong suat ba pha, con Us . Vata = Ye 5 Senpia ots, + 3 ~ Nhigu dai luong vat ly khée nhau nhung bigu dién trong hé dan vj tuong dé luon Iuon 6 tr] s6 bang nhau, Ngudi ta 06 thé viet Ii bing nhau va sit dung thay thé 26 duge cho nhau trong cac cong thie. Ching han, véi gid thiét tin so hg thong von khong ddi va bing tri s6 dink mic, nén néu mic dinh O = @yq thi @.= 1 moi nai trong tinh todn ngin mach) , do d6 : X= wb 6 thé viet thanh X. = Tong: Ey 3. Hé don vi tuong di trong tinh todn mang dién C6 nhiéu ciip dign ap Khi tinh todn mach dign cé may bign dp, dé thiét lap so d6 tinh toan cfin qui déi cfc thong sé mach dign vé ching mot céip dién Ap, cap dign 4p dugc chen dé qui dé vé goi IA ctip din dp co sé. Néu tinh todn duge thuc hign trong hé o6 tén ta 6 cée céng thife qui déi quen thuge sau day : E(? =k)k..k\B, UC! =kk,..k\U, ro Kaka 10 =(kyky-k, PZ, trong 46; E,, Us I, Z, ~ 1a ede thong 86 6 céip dign dp i; E,, U,, 1°, Z,°) - la théng s6 sau khi di qui déi vé cap co 6 (cp 0). = tis6 cia may bign dp thi i, tinh theo mot hung tir dign Sp co sa vé clip tip theo : u y; kets ky u,’? U; u, u, Uh Zi Hinh 2.1 Mang dién nhiéu cap dign ap DE chuyén sang hé don vi twong d6i, vé nguyén tic ta 66 thé chon lugng eo bin cho caip co s6, quy ddi céc thong s6 vé cp co sé theo phép qui déi néu trén va dp dung cong thifc tinh nh khi e6 mot edip dién dp. Tuy nhién, céch thyc hign nay khié pute tap va dé nhim Vin, ngudi ta thudng thyc hign theo céch qui déi lung co bin. Xét bidu thic thong sé mang cia cip dién p thit i di quy déi vé cfip co sot UP =k kU, 1" 2 = (kik, m7 Gia thiet di chon ede lung eg ban cho cp co sla Ul? va Sy, Ta o6 thé déi sang tri sO tuong d6i nhw sau: Ug auto Rik U, U, we YS =U Uk) : logy 21 US 1 BUS 1 VSUL ARR) wey "Say Kikpok, | Say =70Se_o7 Sa_ =2,—, Sa Poca = 2 ese = By kak) = 2, UPAR, KP Ciing nhur khi tinh trong hé don vj 6 tén, phép qui d6i cin dim bio nguyen ly bio toan edng suit, do dé cong sudt co bin S., phii duwe chon duy nhit cho toin mang. Tir két qua bién déi néu trén c6 thé thay, néu dat: 1 ude yo * Ppa US (Boi Ia dién 4p co sireia cap dien ip i), thay vao ta 06 cfc céng thic tit toxin quen biét (hoan toan gidng nu khi cé mot cép dién ép): U, Hie ve? ber Vor Ci chi ¥ 18 phan tit nim & cp din ép nto thi st dung dién ép co bn cia etp 46 ige tinh dien ap ca ban cia cfc cp theo cOng thie néu trén cing gidng ne gui 461 U., tir cp co si vé cic cap tuong ting. Sau Khi 6 Sa, va Ua” ciing €6 thé tinh duge eae lugng ea bin cho dong ditn 149 va téng tre Z.° Bed dign Sp tuong tng: Ws “BUD Cén chi ¥ ring trong tinh ton gin ding 06 thé lay ap xi he sO bien Sp hurl ti so gilla 2 dign &p trung binh & 2 phia bin dp. Thy chat la coi U,= U, fay Dien dp trung binh ciia mot s6 mang dign thudmg duoc ding nhu sau : Usa(kV) 6 10 35 6 10 220 500 UptkV) 63 105 37 69 115230525 Trong tradng hop nay ép dung cong thie tinh dign Sp co bin cho eip ditn ép thir tacd: 28 -_! ue ue =U? GO ye Ug Uy Ue us Nghia Ia dign Sp ca bin cia cap nio bang chinh dign Sp trung binh cia cap dy. So. pn Us x ZS Buy Se Sau khi 06 cde lugng co ban, vige tinh céc tri sé tuong déi sé duge tién hinh theo: cfc céng thic thong thudng (nhu mot cp dién ap). Noi chung, cin chi ¥ sit dung ding dign 4p co bin cia cp dang tinh ton, Céc thong s6 tinh trong hé don vi tuong déi da tur dong qui ddi so dé vé cing mot cdp dién dp, do dé cic ky higu may bién dp ly twong cén dugc bo qua. 2.3 $0 pO THAY THE VA THONG SO TINH TOAN CUA CAC PHAN TU TRONG HE THONG BIEN 1. Duong day tai dien Ta cling c6 “ Te ‘So d6 thay thé cita c&e dutmg day tai dign duge thiét lap tuy thude cap dign dp va ‘fiu tre day din (cap hay dutmg day tren khong). a Cc duiong day trén khong dign dp ditéi 35 kV 1 1(km) 2 1 Z=RHX 2 ———____- ——}—. fos %o (fk) Hinh 2.2 Méi doan during day cé thé thay thé bing 1 tng trd. Trong trudng hop nay dign dung kj sinh cita duang day 3 duge bd qua déng thai coi dugmg day nhur mot phan tir c6 thong s6 tap trung. ‘Trong hé don vi c6 ten, e6 thé xéc dinh = Reni (2): Xawl (a); Z=R+jX (Q) Trong he don vi tuong d6i 8, 8, = 222 = (1, +jx,)bo* sc 7 = (iy + IXo)LOF U3, U3 Us, cfn lay diing theo ep din ap cia mang e6 dung diy dang xét. b. Cae dung day cap va duing day irén khong 66 RV < U., $330 V 1 1(km) 2 1. Z=R4iX 2 Too (kn) i L by (1/ akin) Spee epee Hinh 2.3 ‘Trong he don vj c6 ten: Z(t +jxo)l (Q) B= bl = 0G) 7) Khi tinh trong he don vi tuong 463 : Sa Zacay = lly + IXo)L uss Us ¢- Dung dy siéu cuo dp (U 2400 BV) Che dutmg day siéu cao dp thudng la céc dudmg day dai tai dign di xa hoac lign ket gilta céc hé thing. Trong ché d6 xéc lap (ké ca trang thai ngdn mach) cic dudng day situ cao dp vin dugc m6 t& theo so dé mach dign c6 thong s6 tap trung. Tuy hin céc thong s6 ciia so dé cfin duge xdc dinh theo digu kign tuong duong véi mo hhinh dutmg day o6 thong s6 rai. C5 hai cach mo hinh dutng day sieu cao 4p. a, Mo hinh theo so d6 hinh TL 1 (km) 2 1 Zn 2 To» &q (/km) gy», (1/ km) Owe vont] Hinh 2.4 30 Phutong trinh xu phat cla ché do xéc lap d6i véi dung day dai o6 thong s6 rai c6 dang sau (viet duéi dang ma tran) : U,]_[ coshyl Z,sinhyi][U, i, | L¥.sinhyl coshy! |li, Trong dé : Z,, Y, 1a cfc téng tri song va téng dn song y~ te d@ lan truyén song : y= yZoYo voi Zo=Ty+ jk) - tng tro doe cia dudng day tinh trén 1 don Yoo Bot jbo —t6ng din ngang cia dutmg dy tinh cho I don vi d Bay gidsnéiu ky higu : Z=rd :Y=Ya thi yl=VZY ta.c6 thé viet lai phuong trinh cita dudng day dai & dang sau Ur] | coshvZz¥ 2 sinh V2¥ U, i, & sinh JZY cosh VZY_ Ij, _fa ByfU, “le pli, Day ciing 18 céch viet phutong trinh clia mang hai cia dang hdn hop twong duong cia dung day dai. Mat khdc theo ly thuyét vé mang hai cita, ludn ludn 6 thé tuomg ditong hod mdi mang hai cita bling m6t so 46 hinh II hoc hinh T. a> on = Hinh 2.5, 3 V6i so d6 hinh IT ta 6 cOng thie tinh : Zo > _ sinh VZY_ Zn = Esnnsa¥ =z WaT Yn Y tanh(VZ¥ /2) 20 B 2 ¥zyvI2 Dé chinh la ede cong thie cho phép tinh chinh xée thong s6 cita so 46 hinh TI twong duong cia méi dubng day dai dién ap siéu cao (dting cho moi chiéu dai 1). C&n chi ¥ ao day, Zn #Z va Yn # Y (voi Z va Y tinh nhur déi ve “dc duéng day ngin). Cong thiie cho thay sy sai khdéc sé cing nhd khi khong céch dubng day cing gin. That vay, khi | nhé thi géc 7] =1/Z,¥, = VZY cling o6 tri s6'nhé, Ic VzY/ Céc 86 lieu thyc t€ tinh tosn cho thy Khi 100 km thi sai sé khodng 0,2 % nhung khi 1 = 800 km thi sai sO gin 12 %. Sai s6 sé tang nhanh theo chiéu dai | (xiip xi ti 16 véi binh phuong khong céch). Khi tinh trong hé don vj tuong di ta c6 : S, Ui Zane Za GE + Yorew = Yas cb Sa Nhuoe diém cita céch m6 hinh ny (bang m6t so dé hinh I) cong thifc tinh thong. 86 khé phife tap. Vi thé, trong thuc hinh ngudi ta hay dp dung cdc cong thie gan diing dé xéc dinh Zn va Yrs. Khai trién chudi cong thifc céc hé sO mang 4 cue & tren, ta 66 : ay? A=14 22,42 2 24 ay Bax YZ? 272 yi? ca 2,22 42, =y(1+%2) ; 6° 120 ” S040 6 ‘Thay vao cng thite tinh Zq va Yui sé nhan duge : 32 ‘Thong thutng khi tinh tosn ngiin mach 6 thé bd qua go cia DDSCA vi ching it inh hudng dén két qua. b- MO hinh dudng day dai bing m6t chuéi cée mit xich hinh TT ws we we a ao Lam 7B 7 Tap r 3 Hinh 2.6 Nhu 4a nhan xét & trén, khi chigu dai cia doan dudng day siéu cao dp khong lén Tam (I< 100 km), sai s6 mac phai khi dp dung cée cbng thitc ela dugng day ngdn cho mo hinh mot mét xich hinh TT d6i véi cd doan dug day ciing khong lon (< 0.2% ). Li dung tinh chit nay nguti ta mo hinh céc duong day dai dign dp siéu cao bing mot chudi cée mat xich hinh TI, Néi chung méi mit xich cin dim bio chiéu dai Al_< 100 km. Uu digm chinh cia phuong phdp nay 1A 6 thé tinh cdc thong s6 so d6 theo cong thiic don gidn: —_AZ=(tp+ Xs) Al; AB= jbl ; Tuy nhien nhac diém ca phuong phap nay 1a s6 nat, s6 nhanh cia so 46 tang len ding ké. 2, Cie may bién ap a- May bigh dp 2 cuén dary pe mW, 1 2 (cao ap) CD (ha 4p) Sam > Use AP as APre Upiey 1% Hinh 2.7, “Trong hé dom vi o6 ten méi may bigh dp 2 cudn diy duge thay thé bing mot so d6 inh F (hol T) e6 may bien 4p ly twig nGi gitta 2 cip dign dp. VE nguyén tie, so dé hinh T-c6 thé nim & phia dién 4p bat ky ciia may bign 4p ly twémg, Tuy nhién dé 33 thuitn Igi cho tinh ton eée thong 36 cia hinh TF’ thuimg duce tinh & phia dién ép cao (do ef thong s6 dinh mic due cho trong ly lich may tng. vai phia dién 4p cao), Céic cong thie quen biét (xem trong gido trink mang dién) ciing da duoc thigt lap theo theo quy ude ndy. Chang han, dign khing doc: Ut Ub, 100 "Sy, Theo cong thie trén tr] sO dign khéng duge tinh trong he don vi cé tén ting véi pha ign 4p cao cha may bién Sp. Twong tw céc thong s6 khée cia sor 46 méy bign ép cling tinh & phia dien ap cao (trong hé don vi c6 ten) Xe @) Xe Trong tinh todn ngin mach céc thong s6 ting véi tén hao méy bin dp (Ry, Ro, X,) thuéng duge bé qua vi chiing cé inh huéng nhé dén ding dién ngin mach. Khi 46, so 46 chi con mot dign khéing X_ vi méy bién ap ly tubng (inh 2.8,b). Nhu da biét khi mang c6 nhiéw cdfp din 4p, 48 tinh toén luén phai quy déi céc thong 86 so d6 vé mot cap dign 4p. Bude quy déi nay thudng duoc thyc hién ngay le &p dung cong thitc tinh ton. Chinh vi vay may bign dp Ly twong it khi duge ve vao so d6. Hay lay vi dy don gién nhtt, so dé mang dign hinh 2.8,a, BB qua tén hao trong may bién 4p va dung din céc dug day ta c6 so dé thay thé ban du nhu tren hinh 2.86. 35kV 6KV Tors Xo oy Togs Xo » b four Xor « y Xen s by 34 ‘Thong s6 dudng day tinh dmg v6i timg edp dien ap ciia mang: Zy = (oi +5 Xondhs 5 Za = (Gor + j Xo2) by ‘Thong s6 may bien 4p tinh trong he don vj c6 ten (phia dign ép cao) = Ua UR, 100 "Soy Sau khi quy déi vé mot ctip dign ap so d6 s& c6 dang hinh 2.8,c. Tri s6 cdc thong so phy thude vao hé don vi tinh va edi dién dp co sd. Néu tinh trong he don vi c6 ten, quy déi vé dign dp cao (35 kV), chi cn quy d6i Zs think 23 = (Font J Xea) pee tinh trong hé don vi cé tén nhug quy déi vé phia ha ap (6 kV), cfn quy déiZ, vaXy (roy + J Xo) 1 Uy% Uy 1 “100 "Sy k’ Khi tinh trong hé don vj tuong d6i ta c6 : Zuo) = C+D Ty 5 Zara) = (ln + Kea le wey is 2 Kean a Uh Sg UU Se 100 “S,, (UP 100 (UY) ’s,, Cn dé ¥ ring, khi tinh trong hé don vi twong doi khong sir dung dén hé so bién Ap k [a vi n6 da duge xét dén khi x4c dinh dien dp co bin U.,, va U®.,. Hon nifa, sau hi tinh cdc thong s6 trong h¢ don vi tuong doi so dé di mae nhien & ciing mat cap 4p nen ciing khong cin sit dung den bude thiet lp so dé hinh 2.8,b. Tuy nhién, 8 xéc dinh 16 thong s6 nam & cp dign Ap ndo, vé nguyen téc phii thiet lap so dd hinh 2.8,b, dac biet Ia cdc may bien dp. b. May bin dp 3 cugn day 35 1 3 Sim > Uses Kas ky Unters nen Untorr AP oy» APse » AQue » 1a% Hinh 2.9 Khi bd qua tén hao so dé thay thé os dang don gidn nhu hinh 2.10. Dé y ring cic thong 6 X,, X,, X, déu duoc xéc dinh & phia dien dp cao. (ha) Hinh 2.10 ‘DE tinh tr $6 ede dien khang, trube hét cén xc dinh dign 4p ngin mach d6i v6i mbi cudn day: Unioe = (Un eor + Unibon - Unters V2 5 Un for = (Unecr + Union = Unteon V2 Unf = (UnIen + UnSorn = Unter V2 Sau dé ip dung céc cOng the tuong ty nhit miy bign dp 2 cudn day (don vi cé ten ‘va don vi tuong d6i): Un%e Vin, x Un%c Ula 8, 100 “Sy,” Pere eHOO Se ae e oa, Ua, Wa Sa 100 Sy Se Dc _Uytu Ue x Sy "E100 Syq” 100 Sy)“ Uiyey 36 ‘Thong s6 duimg day tinh tng véi timg cp dien dp cia mang: Z, = (to +5 Xodh 5 Zr = Cor + j a2) ‘Thong s6 may bien dp tinh trong hé don vi c6 tén (phia din ép cao) : ‘Sau khi quy déi vé mot cp dign dp so dé sé 6 dang hinh 2.8,c. Tri s6 cdc thong s6 phu thuge vio hé don vi tinh va cap dign ap co sé. Néu tinh trong hé don vi c6 tén, quy d6i vé dign ap cao (35 kV), chi efin quy A6i Z, thanh Z's Z's (loa + j Xm) hE Néu tinh trong hé dom vj e6 tén nhung quy déi vé phia ha 4p (6 KV), cfm quy 46 Z, va Xp: Z = (6 + J Xo) W/E Uy% Ux, 1 Xt, = NO an I » 100 “San, 7 Kihi tinh trong hg dom vi tuong d6i ta 06 : Ss, Zraery = or + Xo me Cot Roh Ep : Sa Zac = Cor Hah] 2) Ua Uy% Ul, Sq _ Un% (Um) Se Xeges) = ae. = Ven) Ses 100 "S., (Uy 100 (UY Cin dé ¥ ring, khi tinh trong hé don vi tuong d6i khong sit dung dén hé s6 bién ip k Bi vi n6 da dugc xét dén khi xéc dinh dign 4p co bin U,, va Uy. Hon nita, sau kkhi tinh cée thong s6 trong hé don vi twong d6i so d6 di mac nhien & ciing mot ciip dign 4p nén cing khong cfin sit dung dén bude thiét lap so dé hinh 2,8,b. Tuy nhien, dé xéc dinh r6 thong s6 nim 6 ep dién 4p ndo, vé nguyén tac phai thit lap so dé hinh 2.8,b, dac biet Ia cde may bién dp. b. Mdy bith dp 3 cwon day 35 AP,» APs, AQne + 15% Hinh 2.9 Khi bd qua t6n hao so dé thay thé e6 dang don giin nhu hinh 2.10. Dé ¥ ring cée thong s6 X,, Xy, X, déu duge xe dink & phia dign dp cao, Hinh 2.10 Dé tinh tri s6 ede dign khang, truée hét cfu xée dinh dién ép ngin mach d6i v6i mdi ‘cudn day: Unfbe = (Une + Un%ben - Unira V25 Un%r = Un %er + Un ra = Un Fou 2 5 Un Su = (Upon + Union ~ Union V2 Sau d6 Ap dung céc cong thiie twong ty nhu may bign dp 2 cudn day (dam vi c6 ten va don vi tuang d6i): Un%e Us, 100 XK, - Une Ula So ree) 100 Sy, Ue c San Urey = Un%r 2 Uu% Vin So 7100 men 100 Sy. Ulyey — Uy%y Vin Un%u Us, 5 Xone) = #100” San He "100", 36 3+ Khing din va ty dign a- Khang dién phan down K : oD i AX 2 Vass Tam + Xx % Hinh 2.14 CHO Xe% sTyus Van» Theo dinh nghia : Xe % =X QA Ble 100 , thyc chat 1a dign khang tuong déi (tinh ie %) véi lugng co ban 1a cdc tri s6 dinh mute. Suy ra: % X,_(Q)= Xx% Ve fF 700 “G1, “Trong hé don vi tuong d6i : x. Xx% Um Vly “e100 31g, Uae Xx% Van ary “e Us lan b. Khang bit ngang c U U Use + Quem IX. a) by Hinh 2.12 Thay thé khéng bli ngang (a) va ty BO doc (b) 37 DBi vdi khang dign bir ngang thudng duoc cho Usy , Qxam - Trong hé don vi o6 ten tinh duge: Ke cchuyén sang hé twong Ty bit doc ‘D6i v6i ty bi doe, thong s6 cho trudc 1a dign khing X¢ trong don vi 6m. Dé dé so 6 thay thé chi don gidn nhur mot tu dién, Khi tinh trong he don vi tong doi: s Xeeay =X ye woo = Xe 4. Phu tai dién u u Z=R+jx S=P+jQ = Hinh 2.13 Phu tdi duge thay th bang t6ng tr e6 dinh sao cho khi dign dp thanh cdi bing U th) cong suattieu thy tren tng tre bing $= P + jQ.. Theo céng thic tinh cong sult phiéc trén mot nhdnh téng tr ta cb: Se eee eh $= 30 i= B05. a3 , -Fe-i9 2 =>(cos@ — jsi y eose Jsing ) Suy raz aa Vig Ling ur ~g (cos + jsing) ‘Trong hé don vi tuong d6i co bin: uP «8, Za gy =e (080+ isin) Khi khong c6 s6 lieu cia phy tai dang lam vige ngudi ta sit dung cong suat dinh mute cia phu tdi dé tinh todn, Khi dé nu tinh trong hé tuong d6i dinh mide ca phu Sint =S, Ug, = Uys U, ta.06 + Zecany = 0089+ jsing C6 mét s6 diém cén luv ¥ khi m6 hinh phu tai: = Cich mé hinh phu tdi néu trén cdn goi 1 mo hinh tinh, né chi ding khi phy tai & trang thdi gin véi CDXL , vi du che’ do ngin mach duy 1, phy tdi xa diém gin mach... Trong ché do qué 40 cn sit dung cic mé hinh va ede tinh toan khic. = Phy ti thue chét bao gém céc thiét bi dang dign khéc nhau. Mo Hinh trén [a ‘cach mo ta gin diing cho phu tai téng hop (img v6i cdng sudt téng tai mot nit he théng, nhu thanh edi cfc tram 6-110 kV). ‘Trong trudng hop phu ti ed biet: dong co lén, 1b dign, thiét bj dign phan... cin md hinh phu tai theo dic trung cca thiet bi cu thé. = Néichung trong CDXL phu tii ¢6 ti 1 16n cong suét téc dung, tuy nhién trong tinh todn gén ding ngudi ta vin cho phép mo ta phy tii bing phén tir thudn khang nhim don gidn phép tinh (khi tit ca cae phén ti Khe di thay thé thudn Khéng). Sai s6 mac phai cfing sé khong I6n néu thay thé hop IY. Khi lay xtip xi phu tdi thudn khéng bang rigng phin ao (bd qua hoin toan R): X,.=X hole bing mo dun t6ng trd'to8n phn (coi ge pha bing 90°): Xy = ZR EX? sai s6 mée phii déu tuong d6i I6n, Cén ly cao hon mot ft theo tri sO saw (xem gidi thich trong chuong 3): Xa= ZZ Nay Xyeen 2 ‘Trong hé don vi tuong d6i dinh mite phu tai c6 tri s6 bling 1,2 18 do di coi cos 9 = 0,8 va sin g = 0,6 (khi a6 ). 5. Dign khang hé thong Rait thing gap céc tinh ton ngin mach, trong 46 céc két qua clin quan tim chi gidi han trong mt phan lu6i dién, c6 khi chi trong pham vi luGi thude mot tram bign 4p khu vuc. RO ring khi dé mong mudn c6 dutge mét so dé ding tri don gidn nat cho phén hg théng phia tren. Ching han & dang mot téng tré hay mot dién Khiing dang tri (goi la dign khang he thong). Dign khdng nay e6 thé nhan duge theo cach don gidn hon, khong cn bién déi dang trj so dé (phan ludi phia trén). Nhu da biét, tir biéu thife cong sudt ngin mach ¢6 thé xc dinh (bd qua dién trd tie dung): : Xqy(Q) = 2 Un - dign dp trung binh Lam vige cita phan 1u6i chiia thanh edi bi ngin mach, Hay xét bidu thie tinh dién khéng hé thong trong hg don vj twong d6i co ban tuy chon véi S.,va Us = Us. Trong trudmg hgp nay lay U,, bing dién ap trung binh Lim c clia phan udi chita thanh céi la hodn todn hop ly (bai dang thy hién cée tinh ton gfin ding), Ta 66: = Ui So Sa eH SUE Sy Nguén sdd ding tri cita hé thong cé thé lay 18 Baye = Eyr® Uy Us, + Dai trong he don vj c6 ten C6 trudng hop ngudi ta cho trude dien khing ngin mach tong d6i cia hé théng Xay va cOng suslt he thong Syq. Khi dé 6 thé hiéu Xx Ia dign khang ding tri cia hé ‘thong tinh dén diém ngdn mach tren thanh cai tram. Trvtmg hop nay X.y thudng anhan duge nbd céc tinh todn ngin mach truéc dé va d6i vé luong co ban IA cong suat téng hé thong. Tit ¥ nghia d6 ta c6 cong thee tinh: S, Xx xX, <2 waa “Xan SO 6. Caic may phat dien F U Ee x uv = | o—n—_, Hinh 2.14 Méy phét dign duge dé cap dén sau cing mac di ta phan tir quan trong nh trong tinh todn ngin mach, D6 la vi khong thé néi don giin day aii ngay duge so d6 thay 40 thé cita cde may phit dign. Khi thay thé trén so dé tinh todn, may phat c6 thé duge bigu thi bing mot nguén sdd E, n6i tigp voi mot dign khing X- (hinh 2.14). Tuy nhién, Ep va X- nhan gid tri ndo, cn phu thude vio trang thai’ may phat khi ngdn ‘mach va thdi diém khdo sit. Céc noi dung my sé duge xét dén cy thé trong cic chuong, sau. Khi dua ra céc vi dy tinh toan trong chutomg nay sdd va dign khang may phat duge cho true tri s6, 18 lay theo cde trutng hgp tinh todn thutng gap. (Sinh vien chia fin tim hiéu ngay). Vidy 2.1 Cho so dé he théng ne trén hinh 2.3.2. Hay vé so dé thay thé, xée dinh tri sO cli cfc phn ti trén so.d6 va tinh dang dign ngén mach tai diém N. 4 km | Us 1OKV Ug = 1058 Hinh 2.15 So dé hé théng (a) va so 46 thay thé tinh toan (b) ctia vi du 2.4 Vite tinh toén duge tién hanh trong he dan vi 06 tén va. don vi twong di. Khi si dung hé don vi twong d6i sé duge dip dung cd 2 céch tinh: tinh chioh xée va tinh ‘tin ding, a- Tinh chinh xGec trong hé dom vj c6 tén. Chon efp din p co sé 18 10,5 KV (cita din ép méy phét). Cée thong s6 duce tinh ui di vé cap niy, ket qui ghi ruc tip vao sod hinh 2.3,b Sic dign dng cia may phat dien ddi vé tri 6 e6 ten By (kV) = B,.Uag = 1,05. 10,5 = LI RY. “Tinh véi so 46 1 pha nén cfn xéc dinh tr s6 sad pha: 41 Dign khang may phat : 10,5? Xe = Xue 0.26.35 = 0.96 Q Dien khéng may bién 4p B, (qui déi vé Te co sé) : Uy% UL, "100 “S,,. 10,5 122 (105) <>} =0379 ~ 100" Ee Dign khiing duimg day D, (qui déi qua B,): Xp) |X pel. k? = 4.0(325) 0240 121 Dign King may bia Ap By (qu qua B) Uy% U2 im? Xp, “100 "S,, 10,5 110? (10,5)? = 105 10" (105) 64 a 100° 15 (se) Dign khang ciia khdng di¢n (qui ddi qua B,, B,) : X% U Xp = KS ae gt «100 V3Iy, gat) os "100" 5.03 121 Din khing dudmg day cp D; (qui di qua By, B,) : 2 Xpp = Xo. K?.K? = 0,08.2,5, (x2. {#) = DE xac dinh dong dién ngén mach, cn tinh dign khdng téng hop cita mach : Xz =Xp+ Xe + Xo + Xpo + Xx+ Xpp = 0,96 + 0,37 + 0,24 + 0,64 + 1,21 +0,42=3,84Q ngén mach : Eu X, ¥3.384 42 9 =1,65 kA a Céin chi § ring, 5046 tinh ton dugc qui vé tip eo si Ta cp dien dp may phat, nen tri s6 dong di¢n ngin mach vita xéc dinh duge 18 dong dign chay trong may phat. Dé tinh dng dien ngin mach tai diém N, cfin qui d6i ding dién qua B, va B,: nk Ry 10,5 110 =165.-— 121 6,6 Day cing ¥8 tri s6 ddng dign chay qua Kkhing dign vi cugn ha dp ofa may bien Ap B,. Dang dign chay trén dutng day D, (va cugn cao Ap cde may bien 4p B, va Br) cen xéc dinh 1a: Tyyavy 4 kA Ty = 18 21,65 105 = 0143 kA 121 b. Tinh chinh xi trong hé don vj wong dot Khi tinh trong hé don vi tuomg 46i so d6 thay thé vin hoan toan gidng nhu trén bioh 2.3b chi céin tinh Iai tr} s6 cac phéin tit cia so 6. Gidsiechon: Sq = 100 MVA, Usy = 10,5 kV. Dign dp co bin di chon ing véi cap dign ap may phit, duoc coi Ia c&p co s6 (), Din dp co bin cia cde cAp cdn Iai cin phdi duge tinh ra tir Uys « Theo cong thie qui déi ta 06 : 1 Uy = —U jou 5 Ua = 1 -10,5 =121 kV 10,5/121 1 Use = Ua wai Eq Ua 1 =— 1.121 = 7,26 kV 110/6,6 ‘Ta cing tinh duge dong dign co ban trén cée doan s, 100 lay =e 5 kA BU -¥3.105 s 100 gy # oe = OB kA or BU, 3.121 s, 100 Lew == 95 kA on BU am ¥3.7.26 Ap dung céc cong thic tinh tosin, ta xde dinh tri s6 edie phiin ti trén so d6 trong he twong d6i da chon, 43 Site dign dong may phat Uae ign khang may phat : 2 X, =X, ie Se -,26 105? 100 _ yg Sea “Uly, 30 ‘10,57 Dign khang méy bién ép B, : Xp, Un% Via Se _ 100 "Sy, "Udy, 2 = 105 12 100 _ 955 “100315 120" Dién khéng dudng day D,: Xp, =Xp LOE = 04.80. yes 022 Dign khdng may bién dp Be Dign khang cia khang di¢n : = Xx% Uso Lem 4 0” Ten Us 5 fe -10 100 °0,3°7, Dién khang téng hop : Xx = 0,87+ 0,33 + 0,22 + 0,58 + 1,09 +038 = 3,47 Tri s6 tuong 463 cita dong dign ngin mach : = Fe 2195 2 o399 Dong dién ngn mach tai diém N tinh déi sang don vi c6 ten : Tv Tuo lea 44 = 0,302.7,95 = 24 kA Neu tinh ddng dign ngin mach trong may phat va trén duimg day 110 KV tac6 Twaawy = ewe -Ler 0,302. 5,5 = 1,65 kA any= Tene: Han = 0,302 - 0,48 = 0,143 KA Nhu vay néu cing dp dung cfc c6ng the chinh xée thi tinh tosn trong he don vi 6 ten hoe don vi tung d6i déu cho ket qua nhu nhau. Tinh gdn ding trong hé dom vj ttomg doi ‘Van chon Sa, fin diing thi U,,= Us do d6 ta 06 ngay : Céc dang dign 00 ban €6 thé xéc dinh duge 1, = St = ioe Buy 3.105 =55 kA Dé thy ing, Khi tinh gén ding trong he dom vi tuong d6i, bude xc dinh cae di¢n 4p cg ban don gidn hon nhiéu. Khong phy thud vao so d6 (phic tap ty 9), khong ae enon ctip dign Sp co si ta c6 thé viet duge ngay céc tr s6 ditn ép co bin (cya Se ign ap dink mde cha mang). Ngodi ra, khi ép dung céch tinh gan ding nei acon cho phép coi xap xi dién 4p dinh mic cia cdc thet bi (sf du my phil, may bien 4p, khang dién) bang dign dp trung binh cia mang. Khi d6 ta 06 fe cong thie tinh don gidn sau. Dign khdng may phat : V6i vi dy trén theo ce cong, thite vira néu ta tinh dige nhy sau Dign khing may phit = 45 Dign khing méy bign 4p By: Un% S, #100 “Sy, Dign khang dudng day LOkV: Xp, = xpd SH = 0,480.1 0,24 on 115’ Din khding may bién 4p B.: 42 = UN% So 105 100 100 “Syq 100° 15 Dign khang cia khing dign : 07 Dign khang dudng day ep: Sa 100 0,08.2,5.— 5 63? Xp2 = Xo sn Dien khing téng hop Xz = 0,87 + 0,33 + 0,24 40,7 + 1534051 = 4,18 Dong dign ngin mach: Ey _ 105 Tyee) =e = 8 a = Gg OS Tycouvy = Ineety esi = 0,25.9,2 = 2,3 kA Sai s6 méc phai khoiing 4 % so véi lic dp dung céc céng thi tinh chinh xéc, Vi dy 2.2 (sinh vign ty thye hign). Cho so dé he thong dign nhurtrén hinh 2.16. Hay thiét lap so 6 thay thé dy di va tinh thong s6 cée phan tit cia so 8. Thue hign theo ede ni dung sau: + Thiét !4p so dé thay thé diy di, tinh thong s6 cdc phan tit cia so dé trong hé don vi c6 ten khong quy 46i (img v6i so dé 66 nhiéu edp din dp). + Chon ep dién ép 110 kV lm co s&, tinh quy di thong s6 cde phan ti vé cing clip dign 4p nay. Vé lai so dé (mot cap dien ap) va ghi ket qua tinh todn sau khi uy dai vio so dé. Tinh théng s6 céc phén ti trong hé don vi twong doi theo céc ebng thie de, zhi K6t qua vio so dé (vé lai). Chon S, = 500 MVA, Unig) = 115 KV. thong s6 céc phiin ti ciia so d6 theo cdc cong thite gin ding (hé don vi tuong d6i S,,= 500 MVA, Ux = Uy). inh B, 220kV I) He thong loskv B® 110k Prt iQ Py + jQu Hinh 2.16. So 6 hé théng din ‘Thong 86 e4e phan tit duce cho nhu sau: May phat dign: 5 MVA ; Usy = 10,5 KV 5; Xp= 07 Méy bign dp By: Syq = 120 MVA ; Ugg = 115 KV 60 MVA ; Ug, = 230 KV 1 ky= 225/110 IS MVA 5 Usg= 110 KV 105; k3= 121/35 Duting day D, 1, =50 km § ry = 0,25 O/km ; x= 0.4 Of Dutng day Dy 1, = 25 km ; fy= 0,35 Olkm ; x9 = 0,32 Ofkm Dutng day D3: 30 km 5 Fo = 0,35 O/kn ; Xq = 2. Ofkm 10 +6) MVA; y= (15 +) 7) MVA He thong 220 kv: Uy= 230k) 200 MVA. ‘Cau hai phu: néu cho lai ks = 115/35 thi c6 gi khé khan khi giai bai ton ? 2.4 BIEN DOI DANG TRI SO BO Khi thyc hign tinh todn ngin mach thu’mg phi bién d6i so dé vé dang don giin bit (gém chi mot sife dign dong ding tri va mot dign khiing téng hop) nhim (8+j5)MVA 47 dug dong ngin mach téng, Dang ditn ngin mach phan b6 trong cdc nhénh cing hu dién 4p cée nit duge thuc hign & bude tigp theo. Khi tinh ton bing tay, phé bign nhét van 1a dp dung 4c phép bien déi don gin. 1- Ghép song song ede nhdnh cb ngudn Tae6 cong thie tinh toén chung nh sau: E,Y, +E,Y, +...+E,Y, LEY. Yity, 4.4, Sy, Y¥,+¥,+..+¥, = oY, a Yo Khi cho cae dign khang (hodc téng trd) cfin xéc dinh truse : Y, cong thifc, cuéi cing tinh Xy = 1/Yy . Néu mang chi c6 2 ahénh ta 66 : /X, 08 4p dung _ EX +B X, | XX, 7 X+X, 7% X,+X, E. Ky te Xs Xy N Hinh 2.17 Digu dang chi y la céc céng thie trén ap dung dugc cd d6i vi cae nhinh 6 sdd bang 0. Nghia [a c6 thé ghép chung nhdnh nguén voi nhdnh phu tai trong so 46 thay thé. Liie 46, trong cong thie ede s6 hang tuong tng wi E, = 0 sé triettieu (nhung Y, vin t6n tai trong bigu thie tinh Y.). 2. Biéh déi sao - tam gid a Bign d6i so. d6 hinh sao thin tam giée : 48 Hinh 2.18 XX Xp =X +X. t+ ___XuXn Xp +X +Xn Eo pa Xn tXa +Xn x, ‘Vidy ; Lam don gidn so 46 trén hinh 2.19,a vé dang mot ngudn ni voi diém ngan mach qua dign Khing tng hop. Sau 4 buée bién di nan duge so d6 161 gn. 49 E; 1 2 1 2 10 X Id £2 a ° 15| d ©) Hinh 2.19 © Tach nhdp cae nbinh 06 ngudn Voi cic nhénh song song o6 ngudn ta ¢6 thé nhap cdc sdd nguén thanh mot sdd ding tri, nguoe lai, mot nguén nam tai dinh so d6 tam gide ta c6 thé tach sdd a, tao thinh céc nhanh e6 nguén doc 1ap (bing nhau) E, gE, ete Bo 4 y? ae ra 7 7 Hinh 2.20 50 Phép téch nguén nhut vay doi khi rt thuan Igi cho phép bin déi. Hay ly lai so dé hinh 2.19,a lam vi du. Gia sit can tim ding dién ngin mach trén ede nhanh n6i véi diém ngin mach. Méi dong nhinh c6 thé nhan duge kh don gidn theo phép bign d6i trén hinh 2.20. d) Gap d6i so a Adi xing Néu so dé c6 tinh chat d6i ximg qua diém ngiin mach thi dign ap cita cfc diém 461 xtmg bing nhau. Cé thé chap chiing vdi nhawt khong Fam thay d6i trang thi ela mach, Cling vay, ¢6 thé bé di cc nhanh néi 2 mit 06 dign ap bing nhau. Bang cach Ay (gidng uh gap 46; 0-46) so 46 don gin di ding ké. Vi du so 48 hinh 2.21.0 khi gin mech igi N,, va N, so d6 di ximg. " Gap doi so dé " qua diém ngin mach ta C6 so dé tuomg dung hinh 2.21 . Khi ngén mach tai N; khong o6 su d6i xing no, cin tinh theo so d6 diy dit (hinh 2.21.¢). N LISkV TRV Bs 63kV F, F, Fy a) ») Hinh 2.24 SI €) Phép bigh d6i sao - lua Phép big d6i so dé hinh sao nhigu cénh thanh so dé ludi o6 J nghia quan trong dc - _N6 bao trim phép big déi sao-tam gidc. = 06 thé bien déi twong duong so d6 dang chung (phic tap bat kY) vé dang don iin nhat chi chia cde mit nguén va diém ngin mach. Néu dign 4p thanh céi ‘cfc nguén biing nhau thi so 46 nhan duge cudi cing c6 dang chi gém mot sdd n6i v6i diém ngdn mach qua dién khang. Néu chi dp dung phép bién tam gidc thi khong phai bao gidscling nhan duge ket qua nhur mong muén. - Cong thtic bign ddi sao-luéi 6 dang téng quét nén rit thudn loi thiét lap cic chuong trinh méy tinh bign déi so dé. Hay xét cdc biéu thie bign d6i sao-lugi so dé trén hinh 2.22. u YY, Fe Y,+Y,+Y,+Y, 7 XY : Y,+Y,+Y,+Y, 7 Hinh 2.22 C6 thé viet cong thite chung cho trutmg hop hinh sao (n-1) canh. Cac nhénh néi nit dinh n v6i (n-1) mit cdn lai. Phép bien d6i tao ra so d6 Ludi (n-1) niit. Nhanh noi nét i va k bait ky cla so a6 lu6i ding tri c6 téng dan : 52 Tris Y, = ).Y; cing chinh fa téng dan ring cia nit n ia Nhimg diém car ghi nhé trong chuong hai |. Khi tinh todn ngén mach tin s6 h¢ thong duoc gia thiét khong thay di (vin xp xi bing tin sO dinh miéc) do 46 so 6 thay thé tinh todin eiia cae phn we he théng vin gidng nhw trong CDXL. Nguén va phu tii edn dupe biéu dién riéng trén so dé, phu thudc thdi gian tink tofin ngin mach, 2. Thong s6 cita céc phan tr trén so d6 tinh tos e6 thé biéu th trong he don vi e& tén hote tuomg doi. Khi tinh trong hé don vj 06 ten efin tinh déi thong so cla moi phin tir vé ep dign dp co s6 (tuy chon). San khi thye hign tinh todn cén 461 ‘Che kéi qua vé cp dign 4p ban dau. Khi thue hign trong he dom vi tuong db: vige quy d8i dien 4p duge thyc hign cho ede Iugng co bin: chon tu ¥ Iuong co ban cho cp co 88, sau d6 chuyén d6i dign 4p co bin cic clip vé cfip co sb, Tri $6 twong d6i Khi dé da 6 cling mot cAp dién dp. 3, Khi tinh gin ding e6 thé coi hé s6 bien Ap bing ti 86 giita 2 din ip lam vige trung binh cita di. Khi 46 nbiéu cong thé tinh toin tro nn don gin hom. 4, C6 cde phép bién Adi ding tri cho phép im don gin so 46 khi the hign tinh ‘toan ngan mach. Chuong 3 TINH TOAN NGAN MACH BA PHA DUY TRi 3.1 KHAT NIEM CHUNG ‘Tinh trang ngin mach 3 pha duy ti duge dinh nghia JA tinh trang agin mach Lu ai, Khi ma tat c@ cfc thank phin fy do xuat hign trong qué trink qué do dai tit dén sn gia tr 0. Nhu vay tinh toan dong dién ngin mach duy tri thy chat li tinh thinh phan chu ky cla dong dign ngin mach 6 giai doan cudi eita qué trinh qua a6. ‘Thuong thi rat it xdy ra tinh trang ngiin mach duy ti, bai khi 66 ngiin mach cde thiet bi tw dong bio ve sé cét phan luGi c6 diém ngin mach ra. Tuy nhién, van cén tinh agin mach duy tri dé danh gid trang thai ngdn mach ning né hat va xée dinh kha nang dm bio én dnb nhiet cia céc trang thiét bi trong tinh trang sy c6 bi Kéo ai. Hinh 3.4 88 thi veo-to CXL may phat ign oye &n (a) va cut I6t (b) Quan hg dign tir trong ce may phét dign déng bo khi ngin mach ba pha duy ui hhodn ton gidng nhir trong ché do xéc lap (CDXL): dng dign xoay chiéw 3 pha déi xting chay trong cic cudn diy stato tao nén tir trutng khong doi. quay ding bo véi tir trudng cita roto (ciing khong déi). Chin vi the c6 thé sit dung dé thi véc to nhu trong CDXL dé biéu dién quan hé gitta céc dai lang ben trong miy phit cho ché 49 ngiin mach duy tri (hinh 3.1). 34 3,2 MAY PHAT DIEN TRONG TRANG THAI NGAN MACH DUY ‘TRI Su khie nhaw ca ban vé trang thai cia may phat dign & ché do ngin mach duy so wi CXL chi It tr] 0 dong dign kich ti (duong nhién, ci dong digo ngin mach & stato cing lén len niu). Dug téc dng cia TDK dong dieh kich tir trong The do gin mach duy t, néi chung bi tang én déng ke, C8 2 fn hung xdy ra ccf phan bigt “Nagin mach 6 xa, TDK gir duge dien dp du cue may phi 1 58 dinh mie, ~ Ngdn mach d gin, TDK tang ddng dién kich ti dé tr] s6 gi6i han, tron Khi dien 4p du cue may phat vin thap hon gid tri dink mic Gids han cde 2 trutmg hap ten Lh trang thai dign dp dv eye may phat ng ti 6 ‘inh mie khi dong dign kich tir cng via ting dén tr} 86 gidi han (161 da). Us Xn L N a) b) Hinh 3.2 Ngan mach & xa (2) va & gan (b) hi tah ton ngin mgch duy i cn mo 18 may phat dign theo 1 trong. 2 nat noitién, Dé thy ring, & remg hop du C6 the mo th my ph ne |X anh ci then ap khong d6i U= Uy Khong ein quan tam dén dign khing va sf ign dong anne. Trang, thik sau en mo th my pst bing sda F, 5 nim sau den khang déng bo Xs 55 thi vée wo mo ti quan He oe dai luomg ben trons my ph Kh sia gin mgch duy ti doe thé hign tren inh 3.3. BE so sn git 2 Yon thai (ngin mach & grin vi d xa) én d6 thi e6 vé thém ce dal lvong vée to CDXL trude si €6 (gidag rnhaw trong hai trang hyp). ‘O CDXL tric su 06 dign dp du eye may phit duge duy tri & tri sé Up = Usa + dng dit Tam vige lp fch 50 véi Up mgt Be, va vi Fy mor BOE no 6 ph thudc tinh chat phu tai. O tinh trang gin mgch géc pha chim sau cia Ty Ién ten do tang dig Khi agin mach thong, €6 din tr nh (yy = 907. Kh npn mach & xa, 35 dong din ngin mach c6 trj s6 khong lén lm, sut ép trén X, nhd, ddng dign kich tr 6 thé ting len dén tri s6 di lon dé sdd B, dim bio duye dien dp du cue Uy = Us, Laie ngiin mach gén, ding di¢n ngin mach Iy rt lén, TDK tic dong tang dong kich tir den het gidi han, tuong ting voi sdd Ey nung dién ap du cye van & tr s6 Uy < Usa - Dign &p Uy, cdn gitt duoe phu thude dién khang mach ngoai va cdc thong s6 Ey » Xz cla méy phi. Tri s6 Ey va X, xe dinh béi ctu tao may phat, c6 thé tim thay trong Ij lich may. Hinh 3.3 Doi khi thay cho dign Khéng X, ngudi ta cho gié tr ti 6 ngin mach. ‘i s6' ngiin mach TN duge dinh nghia ft $6 gida dong dién ngiin mach dé cue méy phét khi gilt dong dién kich ta dinh mite véi tri s6 dinh mic cia dong dién kich ti I ‘TN Tagg Do ciing 1a he 36 g6c cia dic tinh ngin mach (xée dinh theo tht nghiém ngain mach). Khi Jy = Ig, thi sdd déng bd E, = Ey, (bing dién ip du cye may phat trong thi nghiém khong ti). Xét trang thdi ngin mach dau cue may phat ta c6: E,=1.X, Dign khang déng b9 X, c6 thé tinh duge : ‘Mat khée, theo dac tinh khong ti ciia may phat ta cé : E,=Cl, 56 ‘V6i Cla mot he s6 1118. Theo dic tinh ngiin mach ta cling c6: 1=1N.1, Do dé: Khi xét dén dic tinh bio hod, C bj thay déi theo I,. Tuy nbién gin ding o6 thé coi C khong déi (lay tri s6 ting v6i lic Tig, Va Ey, Cita thi nghigm khng tii). Trung. binh 06 thé Iéy (trong he don vi tuong d6i dinh mc) nb sau: ‘Voi may phét dign tua binhoi C = 1,2; TN#0,7; Xy= 1,7. Ve may phat dign tua bin nuée C~ 1,6; TN= 1,1; Xy= 1.45. ‘Tinh theo céc gia tri trén n6i chung mac sai sO nhiéu, cén sit dung cic s6 ligu trong Iy lich may hay theo céc s6 tay ky that. Cin chii ¥ la di v6i may phat dign cy Idi ta c6 X, # X, . Nhung trong cic tinh todn ngin mach thudng ly X, = X,. Thue chat khi 46 di lay xAp xi véc-to B,. thay cho E, nh trén hinh 3.4, Sai s6 mic phai khong én khi géc pha gitta E, va I gin vi 90°, nghia la Iy =I. Hon nita sai sé vé huéng lim dong ngan mach Ién len. E,. Ey A Hinh 3.4 3.3. TINH TOAN DONG BIEN NGAN MACH DUY TRI KHI MAY PHAT KHONG CO TDK. Khi khong c6 TDK sd¢ cia may phat & trude va sau thai diém ngin mach khong thay 46i (bai B, ti Ie v6i l). Khi d6 sd cba may phat & ché &6 ngin mach duy ti va CDXL irude sif 06 06 tri s6 hodn toan bing nhau. Cé thé tinh duge sdé may phat, thong qua cfc thong s6 CXL trade su 06. Tir dé thi véo-to ta 37 MU, cos 9} + (U, sino + 1X, Trong 46 Uo, ly cose Ii tri sé dign dp, dong dign vi he $6 cong suai may phst & CDXL tude sito. Voi may phat dign eye 16i ket qua tinh todn theo céng thite tren €6 mie sai s6 nhd (do X, < X)). Suu khi mo td cée may phat dign bang sdd va dign khing X, hus trén (i thiet «déu khong ¢6 TDK) ta 06 thé tinh duce dng dién ngin mach dia vio bien déi ding tri so d6. Neu so d6 he thong bién ddi vé duye dang don gién nhat gém sd4 Ey va Zs ,tacs: E tXy Z, JR Nhu vay thy chét tinh todn ngin mach duy tri chi Ki gidi mach dign tuyén tia thong thudng, tuong ting véi so dé HTD hic 06 su cé . 3.4 TINH DONG DIEN NGAN MACH DUY TRI XET DEN ANH HUONG CUA TDK Nhu di phan tich 6 trén, khi ¢6 TDK méy phat dien trong tinh trang ngin mach duy tri c6 thé 6 | trong 2 trang thai : lam vige véi dién ap dinh mtic hose véi dong dign kich tic gigi han, Dé phan bigt gitta 2 trang thai can xéc dinh trang thai t6i han, Hay xét trudmg hop don gidn khi so d6 he thong chi c6 mot may phat dién, Dien Khang ding tr phn ludi ti dau cue may phat dén diém ngin mach Id X,. Dien khang déng bo may phat Ia X, Hinh 3.5 Trang thai t6i han Nic dau diém ngin mach & xa, X,_ 16n, may phat lam vie trang thai dinh mite. Giim din X,, (diém ngn mach gd hon) dong dign ngén mach tang, d6 sut 4p tren X, ben trong méy phat cing ting. Dé giz dien ép du cuc, TDK tic ding tang dong dign kich tt iwong tng véi ning cao tri 96 E). Lic diu voi E, < Eye (chua hel gidi han kich ti) dign dp dau eue may phét di bing dinh mite. Dén mot lic, Khi Xj = Xq mdo d6, dé gitt duge dign dp dinh mic c&n ting sdd dén tt 58 Bi6i han Fg: Fy DS ehh 1 trang thi 6 han cia dién Khéng ngoai: néu giém niia X, (diém ngan mach tro thanh gan) dign 4p dau cue méy phat s& thap hon dinh mic. Tit so dé trang thai gi6i han, xét todn hé thong ta c6 : t= Pawn XytXy Caing hic, néu xét phiin mgch phia he thong thi: Van Xe Tad: po—Pan _ Ven XytXq_ Xa suyra: Xi Uan Equa ~ Van “Trong hé don vi tuong d6i (inh mic) ta 66 = x, Xe [ Eya-l Ngoai ra ciing xc dinh duge tj s6 dng ngéin mach & tang théi ti han: U, hay y= . Xy Nhv vay, sau Khi tinh toén, c&n cit vio X, va X,, 66 thé két ludn vé ché d9 cia méy phat dién khi ¢6 ngdin mach duy tri nhu bing sau : Bang 3-1 Th Trang thai dién dp dinh mite (ngan mach gan} ____{ngin mach 6 xa) Xap > Xq, méi co khd nang F, lam vige & ign dp dinh mic va khi d6 c4 F, va F, ciing c6 dign dp dau cue bing dinh mite. Dé xét may phét F, ta 06 thé so sinh téng (X,#X2) Vi Xq2 (coi nhur bé qua F; vi F)). Néu (X,+ X,) atin bing hog Idn hon X, > thi c6 thé két Iwan chac chin F; lam vide & trang théi dinh mifc. Bo la vi e6 them F, dign dp cia FP; duge nang Ten cao hom (do F, 6 gén diém ngdn mach). Néu téng nhd hon nhigu so v6i X,,2 thi F; lim vige & trang thai kich tir gisi han, Rieng méy phat F, c6 thé gid thiet ngay lam vige & ché do dien dp dinh miic vi 6 kha xa diém ngdn mach. Vi dy 3.4. Cho so dé HTD nu hinh 3.7,a. May phat eye dn, Xz= 1,54. Git thiet ngin mach xdy ra vio Ic phy tdi bang 75% cong suai may phat, dién Jp du eye my phat U = Uj, , cos @ = 0,8 . Ngiin mach xay ra tai diém N tren dudng day xudt phat tir déu cye may phi, véi dign Khang X, = 0,5 (rong he don vi twong 46% dinh nic cita may phat). Trudc khi ngan mach dung day lam vie khong tai. Khong xét Anh hung cia TDK tinh dong dién ngin mach tai diém N va chay trong may pl Giddi : Trude hét clin xéc dinh so 46 thay thé cita may phat. Do may phit khong 6 TDK nen sdd cita né khong d6i bing bing tr] s6 sd truée khi xdy ra ngfin mach. "Tinh tat cd trong hé don vj tuong d6i dinh mie cita may phat, ta 06 : Xena (Ucosg)’ + (Using +1X,)° = f(1.0,8)? + (1.0,6 +0,75.1,54) = 1,93 Be193 b) ha? 6 Dé don gin ta ding mo hinh phy tai thudin khing. Biét ring, khi tinh trong hé don. vi tuong Adi dinh mic cia tai 6 thé X,,= 1,2. Trudng hop niy, trude khi ngdn mach tai chi bing 75% cong suit may phat nén cin phai tinh déi (vé lwong dinh tic ciia méy phat): 1 Xy = 12. = 16 ma 0,75 Ta 66 so dé thay thé he thong nbw tren hinh 3.7,b. Dign khang ding tri téng hop tinh dén diém ngin mach N Kyo (XK) + Xy 194 // 1,6) +0,5 =0,79+0,5 = 1,29 Site dign dong ding Dien 4p dv eye mAy phit : Ly. Xy=0,76 . 0,5 = 0,38 én chay trong may phi 1, = FecU 193-08 e101 x 154 Nhu vay dong dign ngin mach duy tri chay trong méy phét, trong triémg hop nly cchi cao hon dong dign dinh mic mot chiit. Tuy ahién d4u cue cita may phat (cling, 1a dien dp cung cp cho phu tai) bi giim xudng qua thip (chi bing 38 % U,,) . ‘Muén duy ti duge dign ap cao hon phii c6 bién phap dé X, 1én Ién, ching han dat Khang dign vao dau dutng day. Ta hiy tinh X, dé U = 0,7 Usy (din dp 161 thiéu cén duy tri cho phu tai). Tuong ting ta cé : 02 Vi dy 3.2 Van xét so d6 nhu trong vi dy 3.1 nhung gid thiét may phat cé TDK vi dien dp kich tit gi6i han cho tude Ey = 3,8. Vi chi c6 1 may phat, ta cé thé tim duoc dign khang t6i han : x, 154 pe o * 0,55 E,y-] 38-1 Binh thudng dé nhan biét duge mdy phat 6 trang thai ndo cAn tinh dién khang: ngodi X,, méi c6 thé so sdnh. Tuy nhién, trudng hop nay c6 thé nhan xét ngay Xy < Xq, bOLVI Xy Xq nen indy phat 6 di ‘Dong dign ngin mach tai diém N= 1 <= 10 Xy 40 Dong dién ngin mach chay trong may phat : Ap du cye dinh mic. 1 ‘Ta hiy tinh sd cia may phat trong truimg hop nay, mae di Diet chic chin phii «6 E,< Ey = 38. Theo cong thie chung (ding cho ed CDXL va ch 49 ngin mach duy tn) ta0d: = [(Ueosey' + Using +1X,y © day, trong ché do ngiin mach chéip nhan bo qua fin dung cos @ = 0, sing = 1 .Do ds = B, =U+IX +163. 1,54=3,26 1rd nén thye chat la da coi 65 Mi dy 3.4 So dé he théng dién nhu hinh 3.6 . Cac thong s6 phan ti ghi trén so 6 Tinh dng dign ngéin mach duy tri tai diém N (sau khang ign). Siq= 15 MVA, Ug, = 6,3 kV X= 147 By =40 Hxnh 3.6 Gidi . Chon S,,= 100MVA , Uy Ta c6 cde sd gidi han Ey, Dién khdng may phat 4 Ey = 31 s 100 =X,,/2=X, = 147 = 49 Xi =Xn "28a, 15.2 Sa _,100 X, : Sin” 60 a) ») Hinh 3.7, Dien khing may bign dp = 7,5. 100 X= Xq =e = O75 : 100° 10 AL 100 X= —— = 0,27 © * 00°40 x, =x, = 2 1 Aa 100°40,5 X, =X =0 67 Dign khéng dudmg day 35 kV ; X,=Xp= 04. Dign khang cdc phu tai : X, =X, = 12. 5,0 Xy =X $12.22 = 12-7 = 86 eet 8; 14 Xp =X pq = 1258 21,2100 3,33 3 36 Khéng dign : hI, XX, Xe to Vin 926 yy 100 Ty, Uy 10003 63 ‘Truéc hét dé xéc dinh trang thai cia cde may phat ta tinh ede dién khdng gidi han ‘cia ching : Xe 167 E 31-1 G day c6 mot chi ¥ nhé khi so sinh Xy, va Xyg . Ching phii cing duge tinh trong, ‘mot h¢ don vj tung d6i. Tuy nhién, thing vn chon Ua=U,=Uga (nhit trong vi du nay) nén céc sdd gidi han va dién-dp dinh mac may phat trong cong thifc tinh todn Xq vin €6 tr) $6 ban dau (tri s6 twong d6i dinh mic). Ngodi ra, Khi c6 edie meiy phet dang tri cia nhiéw may phét song song, hic tinh todn phdi ly theo thong sé eta imdy phat déing tr. Cic ding dign t6i han cling xéc dinh duge : Ven Ta = ggah2s (Cée may phat F, va F; (wong dung bang E, va X,) lim vige & ché do kich tir ‘816i han bai vi 66 twong quan : Xi, < Xq . Cac tink todn da bd qua phan hé théng. ‘Tuy nhién néu 06 xét them vio cing khong c6 kha nang nang dién 4p dau eue F, va F, len dén dinh méc, 46 18 vi hg thong nam xa diém ngiin mach, 68 si véi my phat dign F, ta cing o6 thé tinh gin ding Xo DAs cdch bd qua F, va). Khi dd: Xog= (Ky Xa) + Xp +X 7 Xs | Ke + Xv) I Xo (17/15) + 1,099 ff 2,54 = 1613 ign khdng ny lin hon X,_ = 0.8 , do 46 may phat F, lim vige O rane thai dign ‘ap du cuc dinh rate. Khi xét them méy phat F, va F, vio, ché do dign dp edn duge cdi thign hen béi F, va F, & gin diém ngin mach hon. Ging 06 thé nbd xt theo dng, Chang han ei tit FWA Fs I vige & ché 46 Siem ip dinh mie. Khi d6 dng dign ngin mach chay tong n6 se phai 1a: vi 1 Xs Nhénh (%) 4% +X) ni 2 dién 4p ct bang khong o6 dng dign chey ave Nhv thé: el e+ eH 05> Laas 1,05> Tar Mau thuin ndy dn d&n phdi coi F, va F Ham vige & trang thi Kich tir gidi han. ‘ga Khi biét trang thai cba may phil ta chinh xe hod tal so 46 va xéc dinh dong ign ngin mach, May phat F, va F, vin gid nguyén: (one ‘duong bing nhénh (E), X,) voi Ey = Bays = 40. phat F5 I vi dign bp du eye din mize nn duge ro td bang thank cdi vd, U = 1 Ngoai ra, dign khsing Xe 0 nén diém M cing c¢ dign ap U= Up= ‘te a tinh dng, dign ngaén mach ta e6 thé sit dung so 46 hin 3.7,b. Phin so 46 6 phia xa hon diém M (tinh ‘dén diém ngin mach) khong cin xét dén. Ta 6: Xp Xp + Xp y= OTS + 0,15 4 0,17 = 1,09 Cue cang ta tinh sid ng tr ita todn so d6 d8i vai diém gin mach: 62 lez +40 at an a toa JTyt4e 409-49 5 ign khéng ding tri t6ng hop Kye lT + ois 109 49 5 Dang dign ngin mach tai diém ngin mach E, _131 2 Er 2 30,68 MEX 193 ‘Trong he dan vi o6 tn: y= 0,68 9,2 6.25 KA Dign ap dau cue cia méy phat F, va Fs: Usaly- Xu = 0,68. 1,17 = 0.8 Dang dign chay trong méi may pht Fy va Fat 0 a) "din kich tr nhé hon ty} $6 gi = = 0,33 2 49 hay I, =0,33x9.2%3 kA Nhimg diém cén ghi nhé trong chuong ba Tinh ton ngin mach duy tri thuc chat la tinh dong dign & cub qui trinh qui 440 sau khi xdy ra.ngdn mach, khi ma moi thanh phiin ty do da tit din het (xp xi 0). 6 ché do nay dong dign ngin mach rit phy thuge vao trang thii kich tit cua may phat. 6 hai trang thai : may phat c6 dién 4p d4u cue bing dinh mite (khi dé dong han) va trang thai kich tir & gigi han diéu chinh, Trong traémg hop sau sdd may phat nim 6 gi6i han, vi tri 6 E,y di diet. Cin phan bigt duye trang théi cia may phét dé mo hinh né Khi tinh ngén mach duy tri: néu my phat lim vige v6i U,, chi edn m6 td may phat bing mot thanh edi dién dp khong d6i (khéng cin xét dén cic thong sé ben trong). Néu may phit 6 trang thai kich tt gi6i han cn mo td bing sdd B, , ‘i véi dign khang X,, }. Trong trudng hep so dé don gidn, dya vio temg quan ign khing mach ngoai voi X, dé phan bigt trang théi may phat trong ché 6 ngiin mach duy tri. Vai so d6 phic tap cin gia thiét gin diing trang thdi méy phat va thue hign tinh lap 48 xéc dinh dong dién ngdn mach duy ti. . Phu tai o6 dnh hung ding ké dén trang théi ngin mach duy trl. Khi tinh ‘ovin c6 thé thay the phu tai bing tdng id hod dién khing e6 di Chuong 4 QUA TRINH QUA DO DIEN TU VA CAC THONG SO CUA MAY PHAT DIEN KHI NGAN MACH BA PHA 4.1. VAN DE TINH TOAN DONG DIEN NGAN MACH QUA DO Nhu da phan tich trong chuong 1, tir sau thoi diém xdy ra ngin mach qué trinh ‘qué 4 (QTQD) dign tir dign ra trong may phdt di¢n khé phiic tap. Ngoai thanh phan ty do xudt hign trén stato, trong cugn day roto cing ¢6 thanh phén tw do, sinh ra bai tac dung hd cdm cia ti trutg phén ting. Ket qua Ia bien do sdd thay déi, kéo theo bién 46 thanh phin chu ky cita dong dién ngin mach bién thien theo thei gia Mot trong nhimg yéu t6 Lam phic tap phuong phép tinh toin dong dien ngin ‘mach qué d6 dé a sir bién thign nhdy vot dong dien kich tir tai thoi diém t = 0 chin 1.10). Voi khai nigm sdd déng b9 E, (do tir thong dong kich tir sinh ra), thi bien do cia sdd may phat cing bign thién nhay vot tai t = 0. Hon nita d9 nhay vot cia sdd phu thuge vao chinh tr s6 dong dign ngin mach chu ky xuat hign trong ese cudn day pha phin img, dang edn tinh toan. Nhu vay, vé nguyen téc khong thé tinh toin due ding dign ngin mach qua d9 néu van diya vao khdi nigm sd déng bo E, - ‘Dé khéc phuc kh6 khan trén, ngudi ta dua ra khdi nigm méi vé stée ditn dong goi Ia sdd qué d6. Site dign dong qua do duoc dinh nghia do tir thong téng trong cugn day kich tir sinh ra. Nghia Ia ngoai tir thong cia dong kich tit con ké dén tir thong, cita ding dién phén ung méc vong sang cudn day kich tit va tit thong cia cae cuon ‘can (néu ¢6). Trong trutng hop don gidn what, may phat khong cudn can, tir thong t6ng trong cugn day kich to: Wee Yeo Ws ‘Tai thai diém t= 0, ddng phin dng tang dot bign (dong ngin mach) tir thong phin ing Wa ofing tang dot bién xuyén sang cudn day kich tit, ngwoc chiéu voi tir thong y; do ding kich tir sinh ra, Theo dinh lugt cam ting dién tit, trong cudn day kich tir cing xudt hign mt tir thong cing tri s6 va nguge chiéw nhim triét tiéu dt bign tir thong trong long cudn day. Néi khée di, tirthong tng ys khong thay di tai t= 0, Nhu vay, néu dinh ny Khong thay d6i dot bién tai phat truéc su 06 48 xac dinh tri s6 cia E',(0), trong khi khong thé xéc di duge E,(0). Khi may phat c6 cugn can, khai nig sdd qué d6 duioc dura ra phitc tap hon nhung fing dua trén cde ti thong tng khong thay d6i d9t bign. ia sdd qua do (ki higu E.) ti voi v6i ys thi né cling 0. Digu nay s€ cho phép dua vio thong s6 cia may Ngodi khai nim sdd qué do, dé mo hinh may phét, ngwdi ta cling dua ra kid nigm dign khang qué 46. Cie dién khang nay gin lién v6i mach ti cia ede tir thong téng 4a dua ra. Dé c6 cfc biéu thi tinh tosn cu thé chufong nay di sau nghién ctu mo hinh méy phat, dién bign cdc loai tir thong trong QTQD, tir 46 xéc dinh quan he gitta dong dien va dign &p dau cue may phat véi cde sdd va dign khéing qua do. n 4.2 QUA TRINH QUA DO DIEN TUTRONG MAY PHAT. ‘DIEN PHAN TICH THEO HE TOA DO QUAY VUONG GOC 1. Mot sé gid thiet don gin hod Khi nghién city qua trinh qué d9 dign tir & giai doan du xay ra ngin mach (trang thai ngén mach) ngudi ta chip nhan cde gia thiét don gian hod sau : - Tén s6 he thong giit khong déi bing dinh mic ; ~ BO qua bio hoa tircia 16i sit ede bo phan mach tir thiet bi dign, Gid thiét d4u c6 thé chap nh§n trong céc tinh ton gin ding, bai vi quan tinh quay cila roto céc may phat kha In, trong thdi gian dién ra ngin mach (tir vai chu ky dén vai chuc chu ky tn s6' cong nghiép) tin so hé théng héu nhur chia bign thién. Trong khi 46 véi gid thiét tin s6 khong 46i nhiéu biéu thitc tinh todn (tre khng, dung khéng) vai hé phuong trinh qué trink qué do don gidn hon rit nhiéu. N6i rigng, ti trudng quay trong may din sé c6 thé coi Ii quay cing t6c 46 véi chuyén dong cita roto. Nho dé e6 thé dp dung hé toa d6 quay dé phan tich qua trinh qué dé gin giéng nhu trong ché d6 xéc lap. Gia thigt tht hai vé su khong bio hod cdc mach tirc6 thé gay sai s6, tuy nhign sai 86 vin trong pham vi nhé cho phép . Gia thiét nay cing lim don gidn ding ké Phuong phép nghién cttu. That vay, khi mach tir bio hoa, céc thong s6 mach sé I Phi tuyén rt kh6 4p dung cdc phuwong php gidi. Trong khi vi gi thiet tren mach dign tre thanh tuyén tinh, ¢6 thé dp dung céc phuong phép xép chéng, cic phép bien d6i tuyén tinh he phuong trinh mach. Dé cing cdn [a co sé dé ap dung phép bien 46i toa do tir cdc dai lung pha thanh céc dai lugng vuong g6c gitip cho hé Phuong trinh vi phin QTQD don gidn hon rat nhiéu, A od Truc doc Direct axis) ‘Truc ngang (Quadrature axis) Hinh 4.4 2.Mo hinh may phat dién déng bo trong hé toa dd vudng gic ‘Trude hét cn xét hé tog 46 pha mé td may phat dign déng b6 theo ly thuyét mach thong thudng (hinh 4.1) 2 Céic cugn day pha dit trén stato léch so v6i nhau 120° 6 cdc dong dign pha is, igy ic chay qua tgo nén cfc tir thong riéng, khi t6ng hgp Iai duge tir thong t6ng phn ting ys . 6 ché d6 xéc lap ig, ip, ic. 6 bién db bing nhaw khong d6i, l@ch pha 120°, do d6 vée to tir thong téng Ws €6 tr] 6 khong déi, quay déu cing 16c 49 chuyén dong cita 10 to. Khi d6 tir thong cia roto chi do ding kich titi sinh ra cling ¢6 tri s6 Khong déi y,. Ce cugn cin trong CDXL c6 dong bang 0 nén khong tham gia vio tir thong téng, Véc to tir thong y, quay cing t6e 49 roto (theo phuung tryc doc) do d6 ditng yén so véi ws. Tir thong tng hop trong may 98 1a Wy = Ys + y, (cong dai 36 cic vec to). Trong ché d0 qué d6, ngodi céc thinh phan ti thong chinh néi trén ‘edn 6 tir thong ca ede cugn cén. Do anh hung hi cim gitla cfc cugn day dong X, (hinh 4.11). Hinh 4.14 Khi c6 cudn cdn doc truc, tir tr cila mach tit con c6 thé coi tang lén nhiéu hon (do bi day ra ngoai khong khi manh hon), ti tré tang nén X", < X', Surbién thien cia X"y fing tuong tr va X", > X, &cudi QTOD. Déi vdi dign khéng phia ngang truc, khi khong 6 cugn cin X', = X= const vi mgeh tir khong c6 cudn day nao khép kin. Khi c6 cugn cn ngang truc, ti tr mach te qua 49 cing ting lén do cudn cin khép kin day tir thong ngang truc ra ngoai Khong khi, nén X", X"y. ‘Trén hinh 4.11 bidu thi sy bien thien dign khng siéu qué d9 doc truc va ngang, tryc cia may phat dién cuc dn, Khi khong c6 cudn can céc dign khang qué do bién thign theo dugng cham cham. 3. Anh hung ctia vi tri ngdn mach ‘Sur bign thién cita sdd va dign khding may phat nhu vita néu 6 mite do rit khdc nhau phy thuoe vio koing céch tur may phat dén diém ngén mach. Khi ngin mach gin, dong dign ngin mach chay trong cdc cudn day stato may phat ting nhiéu, phan tng. phin ting anh hudng manh hon dén tit thong cia cugn dy roto, ding dién kich tir hay vot nhigu, ting cao 6 thoi diém dau kéo theo su bién thién nhiéu cta sdd. Mat 2 hie, khi ngén mach gin, dign dp dau cye méy phat gidm xudng rit thap, bo phan kich thich cudng hinh cia TDK tée dong manh hon, ting cao dong dign kich tir. Vi thé cic sd4 c6 tri 6 lén hon & giai doan cuéi. Khi ngin mach gin dong kich tir imiy phat 6 the tang dén tri s6 gidi han, nhu dd xét trong chuong 3. Khi ngin mach xa, mic 66 anh hudng cia phin ting phén ting va téc dong cita TDK it hon - sd va dién khdng khong thay déi nhiéu. Ngan mach xa Hinh 4.12 Hinh 4,12 minh hoa eéc dang bign thién Khe nhau ciia sd may phat ty theo vi teh cca diém ngin mach. Dé thy ring, khi cic diém ngin mach twong d6i xa ngudn, 6 thé tinh todn dang dign ngin mach nhut véi nguén dp khong di. Nhimg diém cn ghi nhé trong chuong bén 1. Strxudt hign thinh phiin ty do trong dong dign kich tit di Kam cho bien do cin ld déng bo E, do tir thong kich tt sinh ra ¢6 din bign nhiy vot ti t= 0, rot khé xée dinh trong tink todn ngin mach, Dé m6 hinh may phat dign, phan tich 5 tinh todn ngin mach ngudi ta sir dung khai nigm sdd qua do 6 bién do khong thay déi dot bién tai t = 0 do duoc sigh ra bi fir thong tong méc vong qua cée cugn dign cm khép kin qua dign tro be 2. Quan he gitta cde sd qué d6 E', va E", v6i cfc dai lung dong, dp, he sO cong sudt may phat di cho phép xde dinh duege tri s6 cits ching tai t= 0 , theo che d© Thm viee eta may phat trude sy cd, Nho d6 c6 thé mo hinh may pht va tinh, 93 ton dong dién ngén mach tai thoi diém dau. Khi sit dung khdi niém sdd qua do, Ey va E", ditn khang cia may phét cing thé hign bing tri s6 méi: cSc dién khang qué 49 doc truc va ngang truc: X’,, X', va X",, X"y, Chiing cling hodn todn xéc dinh bai cfu tric may phat. Cé su khéc nhau vé tri s6 sdd va dién khéng qué dé gitta may phat dién cue Sn va may phat dign cue 16i, din dén nhing céch mé hink mach khéc nhau cho may phat trong ché d9 qué do va tinh ton ngin mach. Khi coi gin diing X', » X'ghoge X", = X", thi mo hinh may phét Id dng nhit va c6 so dé mach phitc s6 twong ducng. Chuong 5 TINH TOAN DONG BIEN NGAN MACH QUA DO 5.1 CAC TRUONG HOP TINH TOAN Trude hét cfin nhic lai ring céc phyong phap tinh toén dong dign ngdn mach 3 ppha qua d6 trong chuong nay thugc vé céc phucng phap thyc dung, chit yéu 1a xe inh bien dé (hay tri s6 higu dung) cia dong di¢n ngin mach chu ky. Thanh phn tur do, nhu da biét (chuong 1) xuat hién mang dic trng nglu nhien, tri s6 phy thuge vao nhiéu yéu t6 bit dinh: thai diém xay ra ngan mach, géc I¢ch pha cla dong dign pphu tai, ché d6 lim vige hé thong trudc khi xay ra ngiin mach ... Vi vay thanh phiin ty do duge xée dinh riéng theo tinh hudng dién hinh nguy hiém nha. Thanh phn chu ky cia dong dign ngin mach, ngwoc lai, hoa toan xée dinh bai trang thdi mach sau sy o6 vi sife din déng may phét. Vi thé c6 thé xéic dinh tuong 46i chinh xéc. Tuy nhién edn m6 ta diing cdc thong s6 ciia may phit dign (sdd va dien khing qua 8) trong qui trinh qui d6. C5 cic trading hop Khac nhau can phan biet khi md ti thong s6 may phat béi chuing lién quan chat ché véi phuong phap tinh: = Méy phat dign cue din ¢6 eugn edn; = May phat dign cuc 16i c6 cugn edn; - May phit dign eye én khéng cugn cin; = May phat dign eye 16i khong eugn cn Bing 5-1 thé hign céc dic trumg cita 4 loai may phat ké tren Being 5-1 Phan logi | Roto | Cugnedn | Sddqui ds | Dign khing 1 | Ce én 8 E'yr0 E",20 2 | Cue bi 6 3 Cue dn khong 4 |oyeldi | khong ‘Vé phuong dign phuomg php tinh, c6 thé chia ra 2 trudng hop: tinh gin ding theo ding dién tng hap va tinh chinh xéc theo dong dign thanh phn (doc true va nngang truc). Lua chon truong hop nao trong ting dung li tuy thuge yeu edu vé do chinh xéc va diéu kign thy hign tinh toan, Noi chung, véi cae loai may phat dign 6 dign Khing X", X", hoic X',= X' (xem bing) thi e6 thé dp dung trubng hop ddéu (tinh dang dién tng hop), phutong phap tinh todn sé don gin hon so véi cach tinh chinh xée theo dong dign thanh phan. 95 5.2 TINH TRI SO BAN DAU CUA DONG DIEN NGAN MACH CHU KY 1. Tinh todn dong dién ngdin mach theo cdc thanh phan doc truc va ngang truc (tinh chinh xéc) Tri s6 ban dau cia dong din ngén mach chiu Anh huing nhiéu bai téc dong cita cuon can. Vi the cain phan biet hai loai may 06 va khong c6 cudn cn. Cae may phat thuy dign cong suat lin néi chung déu dat cuon cén, tit mot sO ft may cong sua hd. May phat tabin hoi cud ede nha méy nhiet dien c6 roto hink tru tron, cue dn, tuy khong dat cugn can nhung hieu ting b& mat cia 16i thép Iai gidng nhu e6 cugn cin: do bin than 161 thép din dign tot ty xust hien dong dign xody khép kin tren mat ceuc tir, (ic dung gidng nur cugn cdn. Chinh vi thé ec méy phat tua bin hoi luon duoc coi 12 e6 cudn can, Véi may phat Khong c6 cugn cin, tr] higu dung cia thanh phan chu ky tai thoi diém t= 0 dugc goi Ta dong di¢n ngin mach qué do ban du T(). Khi c6 cugn can - goi 1a dong dign ngin mach sieu qui do ban du I"(0). DE don gidn cach viei trong muc nay ta bb qua cdc ky higu thoi gian (0) khi viet cdc dai lugng (dong dien, dign dp va sad). Ta xét bit du ti truéng hgp chung nbat - may phat dign eye 16i e6 cugn cin. BS thi véc to thé hign trang thdi cia may phat tai t = +0 duge vé trén hinh 5-1. Dé tink duge dong dién ng’in mach bude du tién efn xéc dinh tri s6 cba ede sdd_E", va E tgi t= 0. Cée dai long nay nhu da biét (chuong 4) khong nhiy vot tai thai digm t 0, do d6 €6 thé xée dinh theo thong s6 may phat & thoi diém trude Khi xay ra sy 06. 1) Chigu dong ly i Hinh 5.1 Tirdé thi véc to ta 06 : 96 z Using sik ~~ Ucose ‘Tir d6 ta tinh duge géc &, suy ra géc lech : 8 = & - p. Véi cde géc B va & dA biét c6 thé xde dinh ngay: U,=Ucosd ; U,=Usind L=leosg 5 I Thay vito cfc cong thic sé tinh dugc E", va E", BY=U,t 1X" E'y=U,- 1, X"y } Céc tri 6 sdd nay duge 4p dung cho mach dign sau st of (tai t= +0). DE minh hoa phuong phép ta xét so dé don gidn nhft, may phat ndi voi diém ngin mach qua t6ng 19 Zyg = Rg + j X ng ‘Sau Khi xdy ra ngin mach, phia bén trong méy phét ta vin o6 quan hé: Ut Ty Xs Ey=U"s } Phia mach mgodi ta e6: sing; 6!) } (6-2) O day, cdc dinh lugt Kirchhof I va II thuc chat 18 can bing dong va ép theo cée truc gang va truc doc, Chi ¥ rang dign dp roi trén dién te cing truc véi dong dién (cing pha), dign ép roi tren dign cim vugt truéc pha so véi dng dign 18 90°, do 46 1, (€6 chiéu duong nguge chiéu v6i truc d) tao ra dign dp roi cing chiéu truc q, bn , go ra dign ap roi cing chiéu véi true d (nguge véi chigu duomg U,), thé hin qua du trong biéu thiic (5.2). (Céc phuong trinh thude (5-1) va (5-2) tao thanh he dit dé gidi mach. Gidi rata cé: oR HE +X) SORE F(X +X KS + Xe) EAR,, ~Eu(Xy + Xag) RE + (Ky +X og VX + Xag) (5-3) Cu6ii cing tinh duge dng dign tng hop : VEG Rie + (Ka + XpgV + EIR, +X, +X,,)°) Rit (Xp + XqX, +Xy) Day cling chinh 18 trjs6 higu dung ban déu cia dong ditn ngén mach chu ky (dong ign ngén mach sieu qu d9). Hay xét céc tnuimg hop rieng. a) Khi coi gan diing X', =X", ‘Tit biéu thie cia dong dién ngfin mach téng hgp ta thay X", =X", sé nhdn duge : [R2 +X, +X,,.)? JR? + (K+ Xy)? Nghia Ia c6 thé tinh ngay theo trj 96 sdd téng hop E". va téng tw ding tri todn ‘mach. +b. My phat khong cugn edn : ‘Ta c6 thé true tip suy ra cong thitc ti dong dién qué dT’, , I’, bing céch thay déi cdc ky higu E'y, B's X"y, X", thinh E,,E,X',X', voi cha them la E', = 0 con X', =X, Tacs: EX, +X) Ry, + (KX, +X) OX +X) E.Ry RA +(X%, +X)(X, +X) E,yRA #(X, +X)" ~ RE+K +X, 00%, +X) Néiu cing coi xiip xi X’ eee RA + (XK +X,,)? ¢, BB qua dign tr mach ngoai a ta nbn dag: Thay Ry, = 0 vao ede biéu thie ta 66 : 98 (3-4) 6-5) Nhu vay: X+Xy hong phy thugc vio st’ sai khéc gitta X', va X= X- ‘Vé nguyen the phuong php chinh xéc via neu cO thé dé 4p dung tinh tri s6 ban fu cia thanh phin dong dign ngén mach chu ky d6i wi so 46 he thong phic tap (edn thiétIgp he phuong teinh mach ngoai theo timg truc). Tuy nhién, ofc dmg dung thye tf cho thiét ké van hinh HTD it khi yeu cdu ép dyng phuong phép tinh ehénh ‘xéc nhu trén. Cac IY do chi yéu La: “Da sé cée tng dung khOng yeu edu d9 chinh xéc that cao. Néu coi X", = X", va. X= X sai sO mic phai dt nh, Bs 1a vi sy sai hie gite 2 E_cding oh gia Eva E’_ khong niu, nhit lax vé bién d, Diu ndy rt dé gidi thich duge Khi trong trang thdi ngin mach gida I va E Igch nhau gin 30" (ign trd mach ngodi bé). Hinh 5-2 thé hign c&c sdd gn ding trong 2 trang hep : may phat o6 va khong e6 cugn cin. Bl 1U%eX) 2-Tinh gan ding dong dien ngén mach theo céc dai Iwong ting hop (Cée buée thyc hign nhu sau : a Xie dinh tr sd higu dung (gén ding) ctla ede site dién dong may pha ‘Theo céc cong thc di dua ra trong chuong 4, ta cé (Ucos)’ + (Using +1X,)" =¥(Ucose)’ + (Using +1X,)* trong dé U, 1, cosp Ta dién ép, dong dign va he s6 cong suft & déu eve méy phét trong ché d9 xéc lap true khi xdy ra ngéin mach Gi vGi he thong dign phitc tap, dé tinh ton dong, ép phn b6 (trong d6 e6 dong dign va dien ép dau cue cdc may phat) twong cing véi mot ch€ do xéc lap nko 4, hign nay thudng sit dung céc chong trinh tinh ton tren may tinh. Khi dd dien Ap du cue may phat cdn duce xée dinh ed vé géc Iéch pha. Vi du, dien dp ddu cite may phat thit i nao dé: U,=U,20 Ki d6 sau khi tinh bien do (hay higu dung) ciia sdd cho méy phét nay, ¢6 thé xéc inh duve g6c pha: (8-6) 048 =E-9 +0 Trong dé gée & xa dink tr bigu thie: (xem 46 thi véc ta) Using + 1X eB = s Ucosp Gin ding, ngudi ta cdn coi géc pha cita céc sdd xifp xi bing nhau va bing 0. Sai sé mde phai cling khong ln Ngodi ra, kh thigu 56 lieu vé trang thi lam vige cha miy phat truée khi xiy ra ngiin mach, c6 thé ly 1 Iyq, U = Ugg v2. C059 = e056, 8.8 dé tinh tosn. Khi 46 trong he don vj tuomg doi dinh mec cia mai méy ph ta 6: E! = ycoso)? + (sing + Xs)" eas 7 6, Els (cos)? + (sing +X)" b Thigt wip so dé tinh todn eae HTD tai thoi igen t = 0 sa thi xdy ra ngdn mach Ve Do coi tin s6 he théng khong thay di (ké cd sub thd gian xy ra ngin mach) én so dé phiin Iuéi dign khong 6 gi thay d6i so véi khi tinh ton ché 66 xée lap (xem chuong 2). Ring may phit dien duge thay thé béi so. 46 mach giin dking nhut néu tcén, Voi may phat ¢6 cudn cin, so’ dé bao gém sdd siéu qué do EY = LW, nOi tigp 100 vi dign Khing situ qué dQ X",. Khi may phit khong cugn edn, fin thay the bing EL waXs Phy tdi tai thdi diém dau cia QTQD duoc thay thé trong so dé theo nhing eéch khée nhau phy thudc vio tinh chat phy tdi va vj tr etia diém ngin mach Phu tai 1h ede dong ca lén nim gin ngay diém ngdn mach cn thay thé bing sd siéu qua do E”. va dign khang siéu qué d9 X" (cha banthan dong co). = Phu tai tng hop 6 xa diém ngin mach o6 thé xét dén nw 46i vi ngin mach duy tri (thay bing téng tr& e6 dinh). - BB qua (khong dua vao so d6) céc phu tai (ng hep (xem muc 3). , Bibh déi so db va thy hign tink todn dong dién ngdn mach Co thé thuc hign tinh tofn bing tay (véi so dé tuong 46i dom gidin) hose sit dung cic chisang trinh may tinh (€6i voi HTD phic tap). Vidy 51. Mot may phat ditn déng bd c6 X",= 0,2 35; X,=1,00; X= 0,65, dang lam vigc véi dng din va dign &p dink mic, cos @ = 0,85. Hay xéc dinh tr] sO ban du cia dong ign ngin mach chu ky 1'(O) tai diém F gn mach N sau khéng dign dat tai iu dutng day n6i dén piu ti. Biét ify phét c5 Sy = 30 MVA ; Usa = 10,5 kV. Khdng dién c6 Usn =10,5 kV, Tua = 185 A, Xqte = 6 Gi. Chon b¢ dom vi twomg 46% vi Sy = 30 MVA, Uy = 10,5 KV, khi 46 dign hing méy phit vin 6 tr] s6/nhu d3 cho. Dign khéng cia khdng dign : x, = x0 Van te «100 Tay Ua 6 1,65 = = 0,53 100 0,185 Hinh 5.3, Trong 46: a.Tinh chinh xi theo cde dng dign thank phdn ‘Theo dé thi vecto hin 5-1 = Using +X, Ucose 1.0,53+1.0,65 = 1.053 +1.0.69 _ 139 1.085 Ti d6 tinh duge géc: § = 54,3°. 101 Bigt cos @ 485 suyra = 32”. Niu vay: 5=8-9=543-32=223° Ti€p theo tinh céc thanh phan cita sdd : U, = Ucosé = 1.cos22,3° = 0,93 U, = Usind =1.sin22,3° = 0,38 cos = 1.c0s54,3° = 0,58 sin§ = 1.sin 54,3° = 0,81 0,93 +0,81.0,2 = 1,09 38 —0,58.0,35 = 018 Thay B", va B", vio biéu thie (5-4) véi chi ¥ 1A X¢= X= 0,53, R,=0tac6: : 1,09 I. 51,49 “XP+X, 0.24053 E, 048 0,2 X,+X, 0354053 — Ty = L497 +02? =1,5 Uy = 1yXq =15.0,53 = 08 b. Tinh gan diing theo E". Ap dung cong thitc tinh : \Ucos9)? + (Using +1x,)° = Y(1.0,85)? + (1.0,53+1.0,2) = 1,12 EL Wa Xi +X, 0.24053 Sai 86 29 (Ién Ten) so voi cch tinh chinh xée. Nhw vay, sai s6 Khi ding phuomg phap gin ding lay X", =X", [a dit nha, trong khi phép tinh don gidn hon nhiéu. (Ghinh vi thé ign nay ofc tinh ton thye té 4éu 6p dung phuong phip tinh gén ding theo dai lugng téng hop. Ngoai ra theo thong s6 thuc t& ela cde miéy phat da ché tao (X'a= O15 + 0.25), neu truse khi sw o8 may phat im vite & che dé én dinh mie (U = 1,0; 1= 1,0), tinh theo (5-6) ta 06 tri 36 1,0 + 1,2). Vi thé, ngudi ta con Ify gan diing B".=1,1 khong edn tinh tofn. Trong vi du tren 12 cing Xp xi Voi tri sO nay. Hon nifa, thyc t€ ede may phdt Am vige thug non tai, tri so ™. tinh dtge nh hon mot chit, do dé lay E"_ = 1,0 cling hop If. Khi dé phép tinh 102 ly 153 tri s6 ban du ciia dOn; sn ngdn mach chu ky chi don gidn nhue phép Idy nghich (ilo cia dign khéng ngin mach téng hop (coi sé cia tit c& ce may phat déu bing 1 Ty(0) (trong he don vi tuong déi) hay: (khi dng he don vi o6 tén) 3. Anh hudng cita phu tai dén tri s6 cia dong dign ngén mach qua do ‘Trong thanh phén phy tdi o6 thé bao gém cae dong co dién (déng bd va khong déng 1b) ef thiet bi chi sing, dung cy dét n6ng, binh ditn phan .. cc tht bi My 06 ak hung khée nau dén ri s6 cba dang dign ngén mach (ti thoi diém ban dav). a. Céc dong ca déng bd : Vé cfu tao ede dong co dign déng bg ho’n todn giSng nh may phat dien dng bo. Khi xiy ra ngéin mach, @ thoi diém déu t = 0 dong co vin tigp tue quay theo aun tinh nen anh hutang cia né giGng, hét nhut may phat dign déng bo. Nghia 13 ta 06 thé thay the déng co dign déng bo bing sda sieu qué 49 E" n6i tt voi dign khéng sity qua 49 X". Tuy nhién khOng phii lic nao dong co cing d6ng vai nguén cung, cep dng dign dén diém ngin mach. ~ Néu agin mach & réi gfin thanh e4i cung cip dién ‘cho dong co (X nhs) thi sau hi xay ra ngén mach dign Sp du tren thanh ci giém xu6ng rat thdip, Khi 46 E” > U, dong co sé gi6ng nhu céc méy phat cung cclp them dang dign dén digm ngén mach. Trubng hop ngén mach ngay trén thanh cdi U = 0, dong co sé cung efp nhiéu nhat ding dign vio diém ngin mach, khong thé bd qua duge anh hutmg cia no trong tinh toan, - Néu ngin mach tuong 46i xa thanh cai cung eaip thi dign dp du U ~ E", nghia la dign 4p cin bing voi séd, dong co hu nhu khong phat ra dong din cling khong tiéu thu, Khi 46 c6 th b6 qua dong co trén so d6 tinh todn “Lit ngin mach & rit xa, dong c0 6 E” < U. Dong co vin tieu thy dng din hur ‘mot phdn tit tdi thu dong & thoi diém d& xy ra ngin mach. Khi dé 06 thé coi dong ‘co nut tng tra o6 dinh tinh theo cong suat tieu thy (gidng nhu trong ché 4 ngdn ‘mach duy tf). b. Dong codong khong ding bo Bah thudng dong co lim vige v6i he s6 trugt rat bé ( s = 256 + 5 %), do 46 vé phuaong din iiah toin dong dién nglin mach ban du 6 thé col dong co khong ang bo gidng nhs dong co déng BO. Hon nta, dong kich ti bing khong, khong &¢ 103, Hinh 5.4 day quain kich thich ma chi 06 cc day quin can. Day quiin ro to oda dong co khong <éng b6 thudng la logi Iéng sée 46% xting theo cae truc nén chi cn x4e djnh mot ti 86 dign khéng “e Thue chat X" ea dong co khong déng bd chinh la dign khang ngén mach, do d6 tri s6 tuong di cita né cé thé tinh theo dong din ma may: X's Xiy = 6-7) I Dong dign mé may Ingq thu’ng duge cho trong ly Khi biet dong dien va dien ap lam vige cia dong co t tinh duge sd : ong co béi nha ché tao. Khi xdy ra ngin mach ta E \Weosoy' +(Using-Ixy (6-8) G day dong di¢n mang dau trit vi My chiéu duong nhw méy phét trong so dé thay thé (hinh 5-5). Hinh 5.5 Cung giéng nhw trong may phét dign déng bd, tai thoi diém dau, anh huéng cia dong co khong déng 66 dén diém ngdin mach rit khic nhau, phy thude vao vi tri cita diém ngin mach, Thue 6, ta chi xétriéng ce dong oo khong déng bo (nh my phét) Khi ddng co £6 c6ng suat rat 1ém (tir 500 KW trd Ién) véi ngiin mach xiy re 6 rat gin thanh cai cung cp. D6 ta vi dong dign do céc dong co khong déng b9 cung cap bi gidm rat nhanh va 6 tri s6 cling nhé. ¢. Phu tai tng hop Phu ti téng hep c6 thé chéfa cae dong co (nim trong thanh phén ede thidi bi ding dign), Tuy nhién, khd nang cung edp dng din wy phy tai nguge vé diém ngén ‘mach thugng it. Khi tinh tosn ti s6 ban déu cia thinh phn chu ky dong dién agin mach o6 thé ldy gin ding B” = 0,8 va X" = 0,35 dé dua vio so d6 thay phu tai tong hap. Cie tr s0 tn duoc tinh trong he don vi wong doi, wi din 4p co bin Ia tri 36 104 trung binh cia thanh efi cung ep. Cong suat co ban 18 téng phu tdi (inh bing MYA) n6i vao niit tinh toén. Néi chung, trong céc tinh todn gin ding dong dign rngin mgch qué d6 ban du phy tai téng hgp c6 thé bd qua (nglifa 1a coi phy thi khong c6 anh hudng ting cing them cing khong lam gidm ding dign ngén mach). Vi dy 5.2. So d6 hé thong dign nhu hinh vé 5-6,2. May phat ditn khong cugn cn o6 ccc thong 86 saul: Syq = 30 MVA. ; Ugg = 6.3KV ; X4=0,21 3 Xq= Xq= 1,72 5 khéng dién déu duong day: U,, = 6, 30 A; Xe = 6%. Trude khi xdy ra ngin mach, dung day & trang théi khong ti. May phat lam vige 6 ché 40 dlinh mie cung efp cho phy tdi S, vdi cos @ = O88. ‘Tinh dng dign ngin mach xy ra tai du dudng day (sau khéng dign) trong 3 trudng hop: phy ti duge gid thiét nhu phn tir thufin khing X,= 1,2 ; coi phy ti nnhur may phat v6i EB" = 0,8 ; X" = 0,35 va bd qua phu td. a) b) Hinh 5.6 a- Coi phu tdi d-xa, thay bing dién khdng X, ‘So 46 thay thé he thong nbu hinh vé mic ela may phat. Khi 12 6,b. Chon céc Iugng co bin Ha cong suét va 5 cée dign khing may phat va phy tdi git S, 30 Dong dién co ban: I, =z" = 2,75 KA ee ° "Bu, 3.63 Dign khéng cia khéng dign : x, = Xe be ‘Vé mo hinh méy phat, ta ciing 6 thé biéu dign chinh xéc hodc gan ding. Khi tinh chin xéc ta 4p dung dé thi vée to hinh 5-1 48 tinh : 105 Suyra: & = 71° G day U=1, I= 1 viet d0 xéc lap trate ki xity ra sy of méy phit lim vide véi Ua lan tring v6i cdc lugmg co ban . Vi cosg = 0,8 nén @= 368°. Suyra: B= E- = 71 - 36,8 = 34,2° ‘Tir d6.ta tinh duge : Ucos6 = 1.cos34,2° = 0,83 I, = Ising =1.sin71° = 0,94 0,83 +-0,94.0,21 =1,03 . 1,03 ye (0) => he 0,21+ 0,356 Dang dién ngén mach chay qua may cét Xn 12 ue = 182. XX, 05412 Thy (KA) = Iydig = 1,29.2,75 = 3,55 kA Khi mo hinh giin diing may phat dién ta c6 : EL J(Ucosg)? + (Using +1X,)' = 1.08? +(0,6+0,21) =1138 EL) 138 Xi+X,, 0,2140356 Tang lén 10 % so v6i hic tinh chinh xéc. Nguyén nhin ¢6 sai s6 nhiéu la do su kha nhau ding ké gidta X', va X', Ta cling c6 nbn xét 1a khi R, chinh xac. Do d6, ké cd khi R,, can bing E’, va X’, (thay cho 106 182 =1,29 =201 Ty thi mo hinh may phat theo E, v8 X'y 18 hoan toan ‘nhd, ngudi ta hay mo hinh my phat khong cudn 4€ 06 d9 chinh xéc cao hon. Léc dé vin ap dung duge so d6 mach dé tinh theo dong di¢n ngén mach téng hop. (Vige xc dinh E.,c6 phise tap hon mot chat so v6i E’). “Ta hay so sinh két qua véi trutmg hop bé qua anh huimg phy tdi (nghia 12 coi phy ti Khong cung fp ding dign ngén mach dén diém ngin mach, cling khong tigu thy dong di¢n nio). Khi dé = eae atX_ 05 Tri s6 nay sai s6 véi dong dign bén trong méy dong din cung cfip dén digm ngiin mach B12 % (tang len). ‘Trong trutmg hop nay thu ra chura thé két Iwan duge két qua nao ding hon bai con phy thugc vao trang thdi thy phu tdi, Néu phy tdi chia thanh phan céc dong co ‘thio, lai tuong d6i gén diém ngin mach thi viéc coi ti IA thudn khdng va bing 1,2 5 06 sai s6 nhiéu boi khi 46 phu tai tinh ton s@ 1am gidm ding ngin mach chay dn diém ngin mach va Jim tang dong ngin mach chay trong ngu6n nhiéu hon 1a thuc t€. Nguoe Iai néu tdi & xa vi chfa chi yéu 1a cfc thanh phn tai thy dong thi vigc bé qua phy ti, sai s6 s8 nhiéu hon, +b. Coi phe tdi nhuc ngudn sdd voi E" = 08 va X" = 0,35 Te Hinh 5.8 Dong dign cung fp dén diém ngin mach dé ding tinh dupe bing céch bién 461 song song 2 nlidnh o6 nguén : BY X"¢tE"Xy _1,03.0,35+08.0,21 _ 9 o44 Eas XX, 0,35 40,21 x x. ie _ 021035 _ 9131 XytX"y 0,2140,35 Ey 0944 yt A496 X, 05+0I3 Dé thy, trong trang hgp nay phu tdi cung ep ding dign dn diém ngéin mach: r= 08H 0748 _oga9 0,35 107 Céich mo ta phu tai nhu tren cé wu diém 1a n6 tyr dOng phan énh twong quan vj tei iia phu tai trén so d6 (gin diém ngén mach s@ cung cp dong dién nhur my phét, xa diém ngén mach va canh nguén thi van tieu thy dong dién nhu phy tai. Tuy ahién nhuge diém cia céch mo ta nay la khd phic tap bai trong so 46 o6 mot s6 long Jén phy tai tng hop. Trong thutc t€ Khi tinh tri sO dong dién ngdin mach ban déu, phd biéh nhdt van ta cach bd qua phu tdi. Két qua cho sai s6 c6 thé chap nhan duge, déng thai phép tinh gi don gidn nhat. Tuy nhien, cling khong duge quén céc trudng hop die biét nhur agin mach canh nhimg dong co lén (n6i véi thanh cdi ty ding cia nha méy dign cchdng han) hoc canh nhing phy tai Ign hodn toan thu dong (Id luyén kim, xuéng ma dign...). Khi d6 bd qua phy tdi chic chin sé mac phai sai s6 Ién. 5.3 TINH TOAN DONG DIEN NGAN MACH BANG CAC CHUSNG TRINH MAY TINH ‘Bén canh vige thyc hign tinh todn dong dién ngin mach bing tay, hitn nay ngudi ta sir dung phé bién céc chuemg tink may tinh. Céc chung trinh niy, chi yéu thuc hign céc tinh tosn xéc dinh tri s6 higu dung ban déu cia ding dién nga ‘mach chu ky hode tj s6 higu dung cia dong dién ngin mach duy tri, CAn ni therm 12 vige sir dung cdc chong trink may tinh khong lam thay déi bin chat cia phuemg Phip tinh, Sai s6 cla dong dign ngén mach tinh toén so véi thyc té van phu thude chil yu vaio céch Iva chon mo hinh. Dé tinh chinh xc ngubi ta thie Lap cée chuong tinh tinh todn dong di¢n ngin mach theo m6 hinh e&e dai long think phn (doe truc va ngang truc) cla may phét. Theo mo hinh gin ding (v6i E' hode E') ngudi ta xy dung cde chuong trinh tinh todn true tiép dong ditn ngin mach téng hop (tri 86 higu dung). Noi chung, yeu cfu vé 46 chinh xée cia cée tinh todn ngin mach thye t€ khong cao tim nén da s6 céc chuong trinh tinh todn dong dién ngén mach 3 sur bign thien bien 49 theo thd gian cia thinh phin ding din ngin mach chu ky sé rat ft (agin ‘mach rat xa), thy coi Ia khong d6i va c6 thé lay bing tri s6 tai thoi diém ban du (hoge vo cing). 19 2. Khi X, tang ln thi su khéc nhau giita cde kiéu may sit it (do X", chi chiém ty 16 aahé trong X,), vi vay khi X, >1 dutmg cong tinh ton ciia cée kiéu mAy gin ging nhau. 3. Cic dudng cong tinh todn img véi céc thai diém th’i gian khéc nhau cé thé cit hau (tn ho dudng cong). Dé 1a do tée dung cia TDK lam tang ding dign ngain mach lén rat nbiéu (3 nhing thai gian lén). Thai gian ¢ cing Ién thi dung cong dong ngin mach cing nim tren cao. Digu nay e6 thé khong diing vi thyc t€ trong mot sO diéu kién cu thé. Nguyén nhan 1a vi khi xay dumg dung cong tinh oan ngubi ta khong xét den gidi han cia dong dién Kich tt (coi tang tu do theo quy luat ham md). Thuc t khi dien 4p déu cyc may phét bang dinh mic (ngin mach xa) dong dign kich tir khong tang them nita. Diéu ny c6 nghia la dudmg cong tinh todn cha moi méy phat khong bao gids duge vuot len trén dung cong gidi han (ing v6i ign ap du cue may phat bing dinh mite): 1 " oxy Tren hinh (5-16) 6 vé ede dutmg cong tinh tofn va duimg cong. I N tra theo dung cong tinh todn no d6, néu thaly gid tri cin tim nim vugt trén dung 1 cong I"., (8 doan chaim cham) thi edn lay I"(¢ (khong lay gid tr tra). ro Xeon Xa Xara Hinh 5.16 ‘Vé ¥ nghia c6 thé hiéu duémg cong I", = 1/Xy nh 1a dung gidi han tuong ing v6i dign khéng X, i han. Tratmg hgp riéng khi t = co thi 120 Knew = Xa Xe ‘Trong dé X,,- dign khdng t6i han cia ngin mach duy ti (da xét trong chuong 3) Khi d6 miy phat Juon c6 U < Ug, trong su6t QTOD va d gidi han khi t= oo méi dat aén U=U, V6i nhiing tri s6 Khao, ching han X,= Xq 1 qo (trén dung cong ting v6i t,) thi du tign may phat c6 U < Usa cho dén thoi diém t = ty, tiép sau c6 U = Usa va git nguyén dién ép nay cho dén khi t = « béi vi TDK téc dong nang dign dp dat dink mie ngay tir thai diem t, 1. Ung dung dutmg cong tinh toan dé xée dinh dong dign ngén mach qua dd a- Phuong phap m6t bién adi Khi khodng céch gitta cée may phét dén diém ngiin mach gin nhu nhau, cdc may phit cing loai thi dién bign ofa thinh phén chu ky dong dign ngin mach cing phai gin nhu nhau. Liic d6 ta 06 thé nhap chung ede may phét lai thanh mot méy phit ing tri. Néu dich chuyén phu tai vé déu eye may phat va tinh ede dign khang trong ng don vi tuong 46% v6i lugng co bin TA: Seo = Seni = Sanz Uy = Van thi ta c6 so 46 hodn to&n ging nhw Khi chi c6 mot méy phét cing loai (hinh 5-15). "That vay, néu gid thiet phy tii xép xi bing cong suat dinh mic eba miy phat tude Iki xdy ra sur e6, cos = 0,8 thi véi lugmg co ban df choa ta c6 Zoya, = O.8 + 50.6. ign dp du euc may pht bign thién nhur nau ta cé thé nhap chung thanh mot ni, ccéc mAy phat gidng nhau nén sdd ding trj vin 1a E"., con tr] c6 dign khing ding ti xéc dinh theo cong thife + “Trong he co ban 48 chon ta 06 : Nghia a Xa-= X",. Ket qua la xing v6i mot dign khdng ngodi Xy ta 66 thé xéc dinh durye dng dién ngin mach tuomg d6i theo X, = X"s-+ Xy nhrciia mot may phat. 11 (Cn chi khi tinh sang hé don vi c6 tén T"() =I") Lage =1"() Sa 3 U sm Ta c6 tinh ty tfah tos nhur sau : 1. Thi€t lap so d6 tinh todn cia hg théng Vi sit dung dudng cong tinh toén von Ia phuong phép gan diing, nén ludn chép ahgn Uz, = Uy. Us . con Schon tuy ¥. Trong so 46, dign khéng cia méy phét kiy 14 X"y (tinh vé S,,). Phu tai Loai bé khéi so dd, ur nhitng dong co hoge may bi déng +66 o& Ién thay bing nguén phat. Cén ch ¥ 1a, & day cdc phu tai téng hop khong dugc dua vao so d6, khong phai Ta bé qua dnh hudng cia né mado trong phuong phép dutmg cong tinh ton, chting da duge tinh dén lic xay dung dudmg cong. Theo quy uéc thi X, = X"y+ Xy , trong 46 Xy khong chia cfc thanh phén phu tai. 2. Lam don gin so dé ding trj vé so. dé chi bao gém 1 sdd ndi dén diém ngdn mach qua di¢n khdng diing tri X,.4- C6 thé dua duge vé so d6 t6i gidn nhu trén boi vi trong trudng hop nay trang théi cia céc méy phat gidng nhau cé thé ghép chung thanh mot nhénh, 3. D6i dign khang dang tri X,...4) vé X, , nghia 1a chuyén d6i hé don vj tong d6i: nidm trong so d6 dng tr. Néu tinh Xp trong hé don vi 06 tén, ta ding cOng thie déi dang hé don vj twong dot: trong d6 U,,- dign 4p trung binh cita mang dign ding Ram cdip co sé khi tinh Xs. 4. Sit dung duimg cong tinh todn twong ting véi loai méy phat cia hé thong, tr dong dign ngin mach theo X,. Cén chon diing duémg cong tuong tng véi thai diém tefin tim tri s6 dong ngin mach. (Cé thé déng thai tra theo nhiéu dutmg cong dé 3 (chii ¥ Khong nbdim Voi Xz qo) >3) thi dong din tinh todn & ttc cdc thoi diém déu bing nhau va xéc dinh theo cong thite :1",()}=1/X,. ~ Néu X,<3 nhung khi tra dudng cong nhan duge tej s6T'y(1)> UXggs) thi pha lay T°(O = 1/Xymans (Khong Idly tr] s6 theo dutmg cong). day c6 thé tinh dign khang ngoai: Xyeans) = Xq- X"p 122 ‘5. Tinh tri s6 cia thanh phin chu ky dong di¢n ngiin mach qua 49 : TO wa = TW Tens - Gi Tags: 1a dong dign co ban tinh todn : Logs Seu 30, ‘Trong trudng hgp X,> 3 c6 thé tinh tri sé dong dién ngin mach c6 tén theo 2 cach: 1 I Oy =o. a XxX, Xeno Néu cfin tim trj s6 higu dung ciia ding dién ngin mach toan phan tai thoi diém t ta 4p dung cOng thite: 1) = YI")? 1,07 5 ‘Trong d6 tinh than phin tw do : i, (t) = V21"(0)e -b, Phuong php nhiéu bign Abi Khi khong cdch tir eéc may phat dén diém ngin mach khée nhau nhiéu hoe Khi cde méy phat trong hé thong khic logi, néu ghép chung céc méy phat Iai thin mot miy phét ding tri sé mic sai s6 ln. Dé 4p dung dutmg cong tinh todn cin phan nhém c&c méy phat (goi la nhiéu bién d4i). Viee quyét dinh phan nhém céc may phat phu thuge tinh hudng cu thé cita so-d6. Vi du, xét so d6 trén hinh (5-17) véi céc mAy phat cing loai. = Néu ngin mach xdy ra tai N, thi khodng ech giita cde méy phat dén diém ngén mach déu nhwt nhau, 06 thé ding phuong phép mot bien adi. hi ngéin mach xay ra tai diém Ny vin c6 thé ding 1 bign déi, vi tuy khong ing nhau ho’n toin nhumg cée méy phat déu 6 xa diém ngén mach, trang thai cia cde méy phat sé gén nh nhau. ~ Néu ngin mach xdy ra & N, thi cdin phai ding 2 bign déi. May phat F; cdn dé riéng mot nhém vi né bi ngén mach ngay du cyc, trang théi khéc han so véi F) va B. Hinh 5.17 123 Dic biét, khi so dé c6 he thong ding tri hod c6 thanh edi din ép khong d6i (he théng cong suat vb cing én) thi he thong dang tr cfin dé riéng thanh mot bign dé D6 Ii vi. cde may phat cia he théng ding tri, ndi chung c6 khodng céch xa so véi digi ngin mach, chiing luén gitt duge dién &p thanh cai du cyc khong déi. ‘Trinh turtinh ton ngin mach theo phuomg phép nhigu bign di nhu sau: 1. Thiet lap so 46 thay thé tinh todn eiia mang dign (trong h don vi ¢6 tén, hod he don vj tuong d6i tu) chon). 2. Duta theo dic diém cia so 46 val dung phong phap nhigu bién déi, Noi chung khong cin phan chia ra qué nhiéu bien 4éi, Thutmg céc nhém bién déi bao gém : = Nhanh hg thong ding ti & xa; = Nhém cdc may phat bi ngén mach dau cue; - M@t hay vai nhém cho cfc may phat cdn Iai. Thong thudng néu cée may phat con lai cing kiéu thi e6 thé nhgp chung thinh | hém. Khi. khéc kiéu cén dé thinh 2 nhém. S6 nhém nbiéu hon thutmg chi duge phan chia theo cac ly do dac biet. 3. Thuc hign bién d6i dé dua so dé vé dang don gin nhét, gém céc dign khang téng hop Xix_ cho m6i nhém, n6i dén diém ngin mach.cfn tim. Trong buée nay e6 cae chi § sau: = Dé dura so dé ban déu vé so dé tinh todn (c6 nhiéu bign di) 06 thé dp dung cic phuong phép bién déi ding tri thong thudng (ghép song song, n6i tiép, bien déi sao- tam gic, sao-luéi ... ). Trong qué trinh bién déi, luon phi chi ¥ khong nhap chung ‘cde nguén khéc nhém véi nhau. B6i véi so d6 phitc tap 06 thé phai six dung dén céc phuong phip bién ddi sao-I1di hodc he sO phan bé méi dua vé so 6 nhu mong mudn - Trong khi bign déi, cée nhanh xudt hign n6i gita céc niit nguén sdd véi nhau c6 thé bd. qua. D6 1a vi trong phyong phap du’mg cong tinh toan cée sdd nguén di duge coi la xp xi, cae nhanh n6i gitfa céc sd sé khong c6 dong. ‘Vi du so d6 xust phat nhurtrén hinh 5-18. Gia sit edn bien d6i dé dua vé so d5 6 3 nhém (3 bien d6i) 1a H, F, 6 thé nhap nhinh my phat F, v6i F, (duge dién khdng ding tri 1a X,). Bin d6i hinh sao X,, Xz, X; thanh tam gidc (v6i cdc dién khdng X,., Xj, Xx). dién Khidng ni gitta cde sdd Xj. 06 thé ogi bd khéi so d6. Tiép theo cin ip dung phép bin d6i sao Iudi (thanh H. 5-19,c), Sau khi loai bé cde nhanh can bing (néi gitta cdc sda) sé nhan duge so dé cui cing (hinh 5-19,d). 4, Tinh céc dign khdng tinh ton cho mdi nhém. Thue chit, 12 chuyén cae dién khang dang tri vé hé co ban tinh todn cita méi nhém. Tacd vy phat, phan nhém méy phat dign dé ép 9. True tién 124 Chic cong sudt Supt, St nim trong cdc nhom bién d6i tir 1,2,...dén n. Hinh 5.18 5, Dua vio céc dign khing tinh todn, tra dubng cong tinh todn twong ding 46 xéc inh dong dign ngin mach tinh tosn cia tig nhém. Céch thy hign cho moi nhém gidng nhu khi 06 1 bign d6i. 6. Tinh ding dign ngin mach téng trong hé don vi o6 ten. Can chi IA cée dong ign ngin mach tinh todn tra theo dudng cong cho mdi nhém thude vé cdc he co bn rieng (ding Gi Syqr )s do 46 Khi tinh ding t6ng trong he don vj e6 tén pha cchuyén di phi hop. Ta 66 thé vit: 125 “ya(Dlanda » Dign 4p Ug tinh tai diém ngén mach (cia mang true hie sit 66). ‘Thanh phén dang ditn ngin mach tir théng cung edi én diém ngiin mach c6 thé xc dinh ngay trong he don vi c6 tén ay =—le PaO oe Cac chi: 1. Khi tinh toén ngiin mach theo dutmg cong tinh todn néu thay hing s6 thoi gian cela méy phat khéc nhiéu so v6i chudn thi cén phdi higu chink lai bang cfch qui déi ‘hdd gian tinh ton (ding dé tra duéng cong). Néu thai diém tinh tosin Ta thi edn tra Teocetuny trong dé, véi : ‘eo méy phat tua bin hoi T,,(chudn) = 7 sec, my phat tua bin nude T,,(chudn) = 5 sec, 2. Néw tren so d6 tinh todn tir div cyc méy phat dén diém ngin mach khdng c6 phu tai, thi can hieu chinh Tai ket qua bang céch nhan két qui tra dugc véi he sO : X.-Xy 12, ‘Trong cOng thiic, tr s6 1,2 1a dién khéng ca phu tdi cé cong suit bing cong sust dinh mtic may phat. Cén c6 su hieu chink nhu vay 1a do dudng cong tinh togn luén gid thiet c6 tai dinh mic & dau cuc may phét. K€t qua tinh theo duémg cong sé giim di so véi khi khong c6.phu (di. C6 thé dé dang suy ra hé so higu chinh nay dya vio cdc biéu thie dong dién ngin mach trén so dé c6 va khong c6 phu tii. Hon nga, néu ngiin mach & ngay d4u cye may phat thi b = I (do X, = X",) nén la hieu chinh, 3.5 CAC VIDY Vi dy 5.1 Cho so d6 he thong dign nhu trén hinh 5-19,a. He théng bao gém nha may nbidt dign A (2 méy phdt) va nbiét dién B lign két v6i nhau qua dudng day kép 110 kV. Thong s6 cia cde phin tir duge ghi true tigp tén s¢ dé, Mdy edt MC 6 trang thai ma, Tinh dong dign ngin mach qué dé tai thoi diém t = 0,2 sec va t = 00 & cdc diém ngin mach N, va N,. bait 126 Siz 20 MVA Ux% =10,5 Ni 63kV l= 1km X¢=0,08 fk Nz NMD-A. a) by Hinh 5.19 Gidi: Khi may cdt MC m@ ta c6 so d6 thay thé nhurtrén hinh 5-19,b. Chon Sy = 300 MVA, Uy = Uy ta tinh duge thong 6 (ditn khéng ) cia cée phén tir (nhu ghi trén so 46). a. Ngdn mach tai N, Khi ngin mach tai N, nbanh mAy phit F, cdn xét riéng nhu mot bign ddi vi may phat 6 trang thdi ngfin mach ngay du cuc. May phat F, cia NMD-A c6 thé nhap chung véi céc méy phét cha NMD-B dé tinh vi chiing cing loai may phat dign va cing 6 xa diém ngin mach. (Néu téch riéng than 2 bién ‘bi ht do chioh xic cing ‘cao hon). ‘Cin xéc dinh din khsing téng hgp ca nhénh may phét F, va NMD-B, Ta c6: Xie = [1,3 + 1,58) /0,5 + 0,59)] + 1,58 = 2,37. Dien khdng téng hop cla méy phét F, chinh 18 dign khéng cia ban than méy phat Xp 213. Cée dien Khang nay du duge x4c dinh trong hé don vi tuong di co bin di chon. ‘Tinh di sang cfc dign khéng tinh toan 127 Dé ¥ ring khi ngin mach & ddu cyc mfy phat thi X,,= X"y, nén 66 thé bd qua cic buge tinh cho Xoy mr tren, Tra dudng cong tinh ton (ciia may phat tua bin hoi) ta s€ nbn duge cfc tri s6 ding ign ngéin mach nhur sau (dya vao X, , = 2,6 dé tra). Chi ¥ tra theo cde dudng cong ting voit=0,2s vat= oo 14,0,2)=037 5 Ty)(o)=0,41 . ‘D6i voi nhinh méy phat F, ta £6 (theo X>, = 0,13) 14:0,2)=4,6 ; [,,(0)=2,74 « Dé chuyén sang he don vi 06 ten cfin xéc dink céc dong dien eg ban tinh tos Sans: _ 330 Laan = == 30,25 kA et” BU, 3.63 s, 30 Ign: = = 98275 ka wn BU, 3.63 Dien 4p U, cin lay theo dign ép mang chita diém ngin mach, & day 18 6,3 kV. Ta xéc dinh duge tr s6 06 tén cita dong dién ngiin mach ting tai diém ngin mach : Ty (0,2) = ¥41(0,2)Lopass + Lar (0:2) Lgso = 0,37. 30,25 +4,6. 2,75 = 23,8 kA. Ty (0) = Ly () Dagar + Tur (0)Lansa = 0,41.30,25 + 2,74, 2,75 =19,9 kA, Ta thir tinh véi vige nhap chung cA may phat F; vao thanh 1 bién déi. Khi dé Seni 360 X= Xe ado = Q3TIND = = 101. ‘Tra durimg cong tinh todn ta e6 dong din ngin mach téng : 1,(0,2)=0,88 ; 1, (0) =112 ‘Trong hé don vi c6 ten : 1, (0,2) = 1, (0,2) ge = 0,88 (30,25 + 2,75) =29 kA Ty (20) = 14 (9) Tyas *112B0,25 + 2,75) = 37 kA. Sai s6 dang ké so voi khi 4p dung 2 bién ai. 128 +b. Ngdn mach tai N; Vi dign khéng dung day 4p tuong d6i nhd nén 46i wi méy phat F2 vn Ta ngin mach gin. Ta vin dp dung 2 bién d6i. ‘Tir ket qua da tinh tosin & trén ta cé thé xét ngay so. 46 tinh todn sau : 1 2,37 1a X= 406 ——_ 06 LN, 13 2. 7 Bing phép bign d6i sao - tam gidc ta 06 : 2.37.06 =2,3740,6+ ‘Di sang cdc dign khdng tinh toan 330 Xiq = 4,06.— = 4,47 300 Xyq 22.23.22 = 0,22 300 Vi X23 ta khong tra theo dudng cong tinh toa. Nhénh méy phat F; tinh theo duéng cong (v6i Xay =0,22) s8 nhan durge: 1,.02)=3.2 + Ty(0)=25 - Ding dign ngdn mach tBng tai diém ngin mach tinh trong don vi 6 tén : 15 (0,2) = Tui (0,2) Tones + Yu2(0,2) Lan = aa 30,25 +3,2. 2,75 = 15,5 kA it L = —— 30,25 +3,5. 2,75 =13,6 kA sO aa9 ‘Ta ciing so sinh két qua véi trudng hop nhap chiing lam mot bién 46i s. 360 = (Xie Xs 44, = 173 X= Oa) sop 129 ‘Tra during cong tinh tosn s& c6 : 1, (0,2)=0,53 ; 1,(c0)=0,62 . 10,2) = 1, (0,2) Luge = 0,53 (30,25 + 2,75) =17,5 kA 1.) =T, ()Iyge = 0,62 (30,25 +275) = 20,4 kA. Sai s6 cling rat lén nén cn diing hai bign d6i 1a ding. Vi dy 5.2 Vin xét he thong dign trén so dé hinh 5-19,a. Tuy nhién cde tinh toan duge thyc hign khi nha méy dign A néi véi hé théng céng suat vo cing lén & cui 10 kV. Dign dp thanh edi he théng gitt khong d6i & dién ap Uy = 115 kV. Gia thiet ngin mach xay ra N, Gidi : Trong trutng hgp nay cén 4p dung 3 bitin d6i he théng cong suat vo cing lin cin téch rigng Lim mot bign déi. May phét F; e6 ngén mach dau cue khong thé -ghép chung v6i may phét F,. So 46 thay thé tinh ton nhurtrén hinh 5-20. Uy = Hinh 5.20 Dé dua vé so d6 don gin cusi cing, chi cn thyc hign phép bin déi sao - tam gide va b8 qua nhénh can bing. Ta cé X,X, Xy =X 4X, +s XD) 1,58.0,59 _ 288 = 0,59+1,58+ 2,49 X= x yen, +e eos 6 =1217 = 2,8841,58 + 258288 0,59 130 [Nhénh dign khéng wong hé git H va F, khong cén tinh (nhénh can bing, bd qua). ‘Chuyén sang din khéng tinh tosn ta 06 Seox 30 1217. Se 300 1,22 =013 ‘Tra duémg cong tinh todn cia may phit tua bin hoi ta c6 : Tu(0,2)=0,72 + Tyy()=0,9 Lyq(0.2)=4,6 5 Toy (00) = 2,74 ‘Tinh dong dign ngin mach tng trong he don vj c6 ten: Ty) = 52 + ha) Lanz + Loa Tara» Oday: Sy _ 300 Tg = ot = 300 97,5 kA e Bu, 3.63 a enti “Tass = w ‘Thay vao ta nhan duge céc tr] s6 cita dong dign ngin mach téng: I 1,,(0,2) Sit 1,(0,2) Lanz +1; (0,2) aq 22 1 218 = S22 +0,72.2,75 + 4,6.2,75 = 25,67 kA 2,49 1 12) =52-+1@Mann + Mans _ 228 _ = Fj t 09-275 42,742.75 = 215 RA So sénh két qué véi trutmg hop nha mdy n6i vao he théng cong suat hi han, ding ign ngin mach trong trudng hgp nay o6 én hon. Tuy nhién két qua sai khéc khong, phai la én (duéi 10 %). Do dé khi thieu sO ligu, doi véi nhimg he thong cong sudt tir 300 MW tré len ngudi ta o6 thé gid thiet nhur néi vio thanh gép he thong cong sud vO cling lon dé tinh todn, BL 480 MVA TBS X,=04 ND-A HOkV oH fp eee i6km 5] Sj =2500 MVA b) Hinh 6.21 Vi dy 5.3 Cho so dé hé thong din irén hinh 5-21,a g6m nha may nhiet dign A va tram thuy din B, Hé théng dang xét ndi vao hé théng bén canh qua tram bign dp di thiét ké trude. May cit dign ciia tram nay c6 cong suat cit dinh mlc Sig cy = 2500 MVA va Uy, = 115 kV. Nein mach xay ra tai diém N. Cin tim dong dign va cong sudit ngin mach tai thdi digm t = 0,5 sec, Gidi : So 6 thay thé tinh ton cia he thong dang xét vé duge nhur tren hah 5-21,b. ‘Chon S,, = 500 MVA, Uy, = Us ta tinh duoc dién khang cila cic phan tir nh ghi trén so dé, Riéng dign khing ding tri cha be thong bén canh chua biet ta cén tinh nhur sau. Trude hét cfin tinh cong sudt ngin mach tai tram lien lac 66 dat may cit 110 kV (ngiin mach trén thanh cdi 110 kV). Cong sudt nay duce cung cdi tir 2 phia : he thong dang xét va he théng bén anh. Dign khang t6ng hop ciia hé théng dang xét (bao gm céc nha may dién A va B) tinh dén thanh edi 110 KV cia tram : Xp = 1K, + Xs) MX] + Xe = 12,5 + 0,09) // 0,42] + 0,12 = 0,48 132 Voi tr} sO tuong adi thi [| =$,_, do d6 ta e6 (cai thoi diém dau): sy= Se = 5 - 1040 va X, 0,48 Cong suat ngén mach tng c6 thé ldy bing cong sudt cit ciia may cit trong tram, tir 46.06 thé tinh duge cong suat ngiin mach tirhé théng bén canh cung cfp: Simei * Sy = 2500 - 1040 = 1460 MVA ‘Tird6 ta 06 dign khing dang tri cila he thng ben canh: s, X, = S82 50-034 Syn 1460 Dé tinh ding dign ngén mach tai N ta edn tim ede dign khang tng hop cita toan he th6ng (d0i voi N) Tacé: Xr =X + Xe = 0,34 + 0,12= 0,46 Néu dp dung 3 bién déi: he thong, nha méy nhiet dign, nha may thuy din, ta cfin thuc hign hai lén bign 46i sao tam gidc va sao luGi XX, 2,5x0,09 =X, +X, 12S 22,540,090 + ———— 09 a oy O15 XoeXse Xe AE 22540415 4 22X08 — 699 xs ,t XeeXit Xs 0,15 +0,09 + 25X00? _o.nas Dé tinh theo cOng thite bin déi sao Iuéi ta tinh cdc dign dan: 133 we a = 0,146 + 2244x408 eae Yo _ 2384.08 ¥, 887 Yo _ 217% 4,08 % 887 Céc dign khang tinh toén tng hgp ~ N6i dén nha may nhiét dién A: ist Kung Ses - N6i dén thuy dién B: “1 Syuig 1 480 Ya 8,” 109500 ‘Tra duémg cong tinh todn ing véi t =0,5 sec ta 06: Tyu(O,5) = 1,65 5 Ige(0,5) = 1,15 ‘Cac dong dién co ban tinh & cp LISKV: =1,09 Yu= = 0,998 Xie = 300 = = =2,51KA; i Bn ¥3x115 Sigs, ___ 60 ; I, Ful Yeas 7 RAE 8" BU, V3x115 480 Ign = SH = =2,41KA. "2" Bu, Vx Dong dign ngin mach téng tai diém ngéin mach 1 (05) = Yond +1 qu (0-5)agey +1pu (055) Leggy = 0,998x2,51+1,65x 03+115%2,41 =5,77 kA Cong suat ngin mach $8, (0,5) = 1 (0,5)-V3.U =5,77x V3 x 115 =1149 MVA 134

You might also like