Pht trin

tr lc v ti nng
ca tr nh
Shichida Makoto

1
 Mc lc

Chng I. TI NNG CA TR PHT TRIN TRONG TNH YU THNG CA CHA

M.......................................................................................................................................4
A. Bn c bit khng ? mi em b u l thin ti.........................................................4
1. Cng nh u c cng thng minh ........................................................................4
2. No b c bn hnh thnh trong 6 thng u sau khi sinh.....................................4
3. Tc hi ngoi sc tng tng ca TV ................................................................5
4. to kch ng tri gic cho tr nh .......................................................................6
B. Hc ca tr khc vi hc ca ngi ln....................................................................8
1. Hc kiu nh nguyn mng....................................................................................8
2. Hc kiu nh tng ci mt .....................................................................................9
C. Nng lc pht trin ca tr.......................................................................................10
Giai on 1- Pht trin nng lc tip thu ( gic quan)..............................................10
Giai on 2- Thi k pht trin nng lc biu hin (sng to) ................................12
Giai on 3- Pht trin nng lc t duy (k thut)....................................................14
Chng II CHNG TRNH GIO DC GIAI ON 0-4 TUI.....................................16
A. Phng php gio dc t 0-1 tui...........................................................................16
1. K nhng cu chuyn c ni dung cho tr khi con ng pht trin cn rng m
...................................................................................................................................16
2. 4 bc trong giai on 0-1 tui................................................................................16
B. Phng php gio dc tr t 1-2 tui......................................................................24
1. t c 3 k nng ng ch ............................................................................24
2. Vi tr trong thi k thch lm th th cho tr th lm mi th.............................25
3. Khng dng t cm on m r tr sang tr chi khc.......................................26
4. Tr chi tm chu bu pht trin tr nng .............................................................27
5. To mi trng giu ngn ng ............................................................................27
6. Lm sao tr khng b nn ch trong giai on c ch. ..................................29
7. Khng cho tr nghe nhiu ting my, m ni chuyn vi tr cng nhiu cng tt
...................................................................................................................................30
C. Phng php gio dc tr t 2-3 tui......................................................................32
1. Cho tr vn ng nhiu, i b nhiu.....................................................................32
2. Thi k nhy cm vi ngn ng nht trong c cuc i.......................................33
3. Lm tho mn mun mun lm nhng vic xung quanh mnh mt cch thnh
tho............................................................................................................................35
4. Thi k phn khng u tin khi tr 2 tui- lm sao vt qua?............................37
5. Tr 2 tui l ngi c tr nh thin ti..................................................................38
D. Phng php gio dc tr t 3-4 tui......................................................................41
1. 3 tui l bt u t duy. Chuyn sang cch dy khin tr phi t suy ngh. ......41
2. Tr gip 50% tr thc nghim c nhiu vic..........................................41
3. Bi dng kh nng ngn ng bng cch ni chuyn hay c sch truyn cho
tr...........................................................................................................................42
4. Khng lm g phi lo lng vi tt ni lp ca tr thi k ny.............................45
5. Nn bt u dy ngoi ng cho tr trong thi k ny...........................................45
6. C tr chi khng thi s c tc hi................................................................46
7. S thch chch (s thch khc ngi) nui dng nng lc tp trung v tr lc
ca tr giai on ny.................................................................................................48
E. Phng php gio dc tr sau 4 tui.......................................................................50

2
 1. 4 tui c sc sang to rt phong ph. Tr thch sang to rt thch chi..............50
2. Kh nng t duy mang tnh sng to c o l kh nng th no?...................51
3. tr thnh ngi c sc sng to cao..............................................................53
Chng III KH KHN KHI DY L NGHA CHO TR.................................................56
A. thc dy l ngha cho con t 0 tui......................................................................56
1. 3 tr ct tr ln ln v tm nhn ca cha m...................................................56
2. Nhn nhn ng tn hiu pht trin ca con tr.....................................................57
3. Cho b sa theo gi nht nh l khng tt. Tnh m con cn quan trng hn...57
4. nh im xy dng lng tin c bn ni tr l khi tr c 8 thng tui.............59
5. Khi c thm em b cng khng c qun yu thng anh ch n....................59
B. Nhng l ngha c bn trong 0-3 tui u...............................................................61
1. Gc r ca l ngha l gio dc ch....................................................................61
2. ng cong nghim khc * kht khe nht khi 0 tui v ni lng dn khi 3 tui. .61
3. 4 nguyn nhn gy ra s bt tun th ca tr......................................................62
C. 3 tr ct dy l ngha ng..................................................................................65
L ngha c bn thc hin trong sinh hot hng ngy...........................................65
l ngha tinh thn th ch khi mng m................................................................66
l ngha x hi v o c hy tn dng tt nht tnh t gic ca b...................68
Chng IV GIO DC T DUY C BN.......................................................................70
A. Tr em m rng th gii bng ngn ng ................................................................70
1. Phng php gio dc ngn ng t 0 tui tr thnh ngi u t..................70
2. Thc nghim ca v chng gio s Stainbarg.................................................71
3. 9 im lu khi gio dc ngn ng cho tr ........................................................73
B. Cch dy ch gn lin vi kh nng suy ngh.........................................................75
1. Dy tng bc mt theo h thng .......................................................................75
C. phng php gio dc t 0 tui pht huy ht tnh hiu qu..............................76

3
Chng I. TI NNG CA TR PHT TRIN TRONG TNH YU
THNG CA CHA M

A. Bn c bit khng ? mi em b u l thin ti

1. Cng nh u c cng thng minh

Tr em, cng lc cn l em b s sinh, u c cng thng minh y! Em b mi

sinh c mt sc tip thu ln n mc cc k kinh ngc y! V kh nng tip thu ny,
b Montessori ngi , mt nh gio dc ni ting tm c, gi l tinh thn tip thu
mang tnh thai sinh (thai sinh sinh con, khc vi non sinh- trng), v ni Ngi
ln th mt hn, nhng y l kh nng k diu c th snh vi nng lc sng to ca
cc ng thn thnh, t khi mi ra i, tr hp th cc kch ng t mi trng xung
quanh v thch nghi vi mi trng , nhng kh nng ny li nhanh chng bin mt.
Kh nng tip thu ny cng gn vi lc mi sinh, cng ln. So vi tr 0- 2 tui, th
ngi ln khng sao li c vi sc tip thu . Th nhng, vo thi k u c ca
tr c sc tip thu thn k nh vy, m b m khng bit, khng to ra mt kch ng
mang tnh gio dc no cho tr, u c ca tr khng pht trin mt cch u t, kh
nng ny nhanh chng bin mt. Ri sau , khi tr ln, d c kch ng gio dc u
t n u, cng khng kch hot tr li kh nng tip thu thn k c na, rt kh
c th dy d con tr thnh ngi thng minh. Kh nng tip thu ca tr trong giai on
0-3 tui c th ni l thin ti, bt k kch ng gio dc l kh hay d, u c th hp
th c d dng. Khng ch n thun l tri thc n gin, v lu nh, m c t cht
thng c c nhng my tnh ti tn nht. Nhng thng tin c np vo trong thi k
ny c nhp nguyn xi vo vng tri thc tim ti, cng nh my tnh c np d
liu t m, chng c kh nng t duy v suy lun rt c lp. Tr nh nh nhng cu ni,
t ng nghe c t xung quanh, khi tr ni thnh li, khng phi ch da vo kh
nng ghi nh n t. Kh nng x l thng tin u vit ch c tr nh ( trong u c
ngi ln khng th c), khin tr tr thnh chuyn gia vi bt k t ng hc ba no.
Kh nng ny, kh nng nh thin ti ny, tr nh, b no cng c.

2. No b c bn hnh thnh trong 6 thng u sau khi sinh

Cho n thi k ny, trong u ca tr c mt b phn c bit hc t ng mt

cch t nhin, n khng lin quan ti hot ng ca mi trng xung quanh, t n bt
ra ting ni. Ha ra l nh th. Chnh xc l trong u ca tr c mt b phn bm sinh
tip thu ngn ng u t, khc hn vi vn ngi hay nhng ng vt khc khng h
c b phn ny. Tuy nhin, pht sinh mt s hiu lm cho rng b phn ny khng h
lin quan ti mi trng xung quanh tr. Bn phi hiu rng, hot ng ca u c,

4
trng thnh dn ln cng vi vic ng i li cc kch ng t th gii bn ngoi. Vi
tr nh, t khi c sinh ra, hy dy tr nhiu t ng phong ph. Nh vy, u c vi
kh nng tip thu tt, s hp thu nhng t ng , tch t li, v khi ni bt c ra, l
mt kho tng t ng phong ph. Tr nh khng phi va l gii ngha ca t ng ri
mi nh. Ban u ch l nhng m thanh n gin, t ng ngm vo vng tri thc tim
ti trong no ca tr. Kh nng l gii ca tr tin b dn ln, phn tri thc tim ti cng
c tch ly hn, n lc nhng t ng m tr khng hiu ngha nm sn trong
phn tri thc tim ti cng tr nn c ngha. Vi mc x l thng tin bng kh nng
u vit m u c ngi ln khng h c y, t lc no, mi tr ln 2 tui u c th tr
thnh chuyn gia ngn ng trc c nhng vn ng php hc ba. Th nhng,
nhiu ngi khng h bit, v c ngh, ngn ng, bit ni, l chuyn t nhin ca tr.
Tr ngoan ngon khng phi mt cng chm sc mng, ri khng bit cho tr vn
ng th no, ch n thun cho tr ng yn trong na nm sau khi sinh, th n khi 2
tui, hay 3 tui, tr cng khng bit ni, thnh tr chm pht trin. Tr nh t thin ti,
tr thnh mt con ngi bnh phm, khng c cch no lm cho tr tr li thnh thin
ti c na. Tr nh, ch trong c 6 thng sau khi sinh, ty vo hnh ng ca ngi
m, m c s bin chuyn khc hn nhau. Hnh ng ca ngi m thi k ny ton
mc sai lm, s lm thui cht t cht thin ti bm sinh ca tr. Ngi ta ni, mu hnh
c bn ca no tr hnh thnh trong vng 6 thng sau khi sinh. V n khi 3 tui l hon
thin c ti 60% np nhn ni cc t bo no. Trong thi k ny, khng c
mc tr ln ln m khng c bt k mt kch hot no. Cng l nhng kch hot tt
trong giai on ny, cng gip tr ln ln c kh nng u t vt tri ng ngc nhin.

3. Tc hi ngoi sc tng tng ca TV

Ni v tnh quyt nh t cc n tng nhn c t th gii bn ngoi u tin

ca tr s sinh, hc gi so snh vn ng ngi c tn Lorenz ch trch Hc tp
ca ng vt (k c ngi), nht l hc tp khi mi ra i, l hin tng gi l khc n
(ghi su vo tr no). V d nh, loi chim nh vt tri, ngng, vt ( l loi chim va ra
khi v trng c y lng khp mnh v bc i bng chn c) th c bn nng
i theo vt g di ng trc mt n khi n va ra khi v trng. i vi g con, ci vt di
ng u tin n nhn thy thng l g m. Vic i theo g m l an ton v l s sinh
tn ca n nn g con c hnh ng i theo m l hp l. Hnh ng i theo con m
ca vt tri, ngng, vt, g cho n nay c l gii l hnh ng c tnh bn nng, th
nhng, cn phi ci chnh thm mt cht. L g/ chim con sau khi n, ci vt di ng
u tin n nhn thy n u i theo, bt k c phi l g m/ chim m cng loi ca n
hay khng. Tn ti mt qui lut nh vy, gi l qui lut khc n. V d nh, vt di ng

5
 l mt ngi, th g con cng i theo ngi . Nu vt di ng l con g bng nha
chy dy ct, th g con cng khng i tm m g tht ca n, m chy theo con g
nha dy ct ngay... Qui lut khc n m Lorenz ni c mt ngha to ln. V n
ng vi c con ca ngi. Trong mi trng m tr c sinh ra, u cng c Ti vi.
Nu cho tr 1 thng ri tui nghe bng tai, nhn bng mt ci ti vi ang bt, tr s khc
n cc hnh nh/ m thanh ca TV ngay. Nh vy, khng cn phn ng vi ting ni
tht ca ngi m, m c cho xem, c ni chuyn cho nghe, c ht cho nghe th tr
cng khng phn ng na. Vi nhng tr em ny, n 2, 3 tui thng c nhng biu
hin sinh hot nh sau : 1- Khng ni 2- Khng nhn vo nh mt ca m 3- Qu hiu
ng, khng th ngi yn 4- Thch chng trnh qung co ca Tivi, ht cc bi ht
qung co 5- Kh t lp. Khng t lm cc vic xung quanh ca mnh 6- Khng bit th
no l nguy him 7- thch my mc, nhanh nh cc thao tc 8- biu hin mt s u vit
v tri thc. Vic khc n ca TV vo u c tr nh vy, s tip din ti khi tr c 2
tui. Vi tr 2 tui, mi ngy cho xem TV 5,6 ting ng h, cng c xu hng tr thnh
nhng tr nh k trn. Khng cho tr xem TV c nhiu ngi ni n, l bi v,
i thoi mt chiu, tr ch c nghe m khng i p li, nn tr tr nn chm bit ni.
Khng nhng vy, cn phi bit mt vic nguy him su sc hn, l nguy him v b
khc n. Vi nhng tr nh vy, khng c phn ng vi ging tht ca ngi m, th
cha tr bng cch, cho tr nghe bng ct st lp i lp li cu B ... i B... i, dn
dn b c phn ng li khi c gi tn nh vy, m ng m con ni chuyn vi
nhau. Qua y, chng ta cng hc c tm quan trng ca KHC N.

4. to kch ng tri gic cho tr nh

Tr nh mi sinh, 1 tui cng c kch ng trong mi trng gio dc cao ,

t cht thin ti cng ngm vo ngi hn. Nh phn trn ni, cng gn vi lc mi
sinh, tr cng c kh nng cao thn k nhp tm. Tuy nhin, kh nng thn k
ny nu khng gp c mi trng tt, n s bin mt rt nhanh. Ngc li, gp mi
trng tt, c hun luyn lp i lp li nhiu ln, kh nng bm sinh ny s nh hnh
v th hin ra c. y l mn qu thch nghi mi trng m tr nh c ban tng
t nhin. V c t cht ny m tr nh d c c sinh ra trong x hi cao n u
chng na, vn c th thm vo mnh t cht tt p v pht huy c chng. Khi tr
nh trong khong 0 n 1 tui, a phn cc b m ch c th lm c vic cho con
nghe nhc. Ci ny l mt s hiu lm ln. C rt nhiu vic khc na m cc b m
c th lm. Nu thi k 0-1 tui c mc con tr, ti 2,3 tui ri mi bt u kch ng
gio dc, th hiu qu t c c sai khc rt ln. Cng l thi k 0-1 tui, nu to
nhiu kch ng cho tr tri nghim th t cht ca tr s t ti nh cao tuyt vi. Thi

6
k 0-1 tui l thi k quan trng nht v mt gio dc. to kch ng tri gic cho tr,
l nhng c hi pht trin tri gic, phi to c nhiu kch ng nht c th. Va
mi cho i, thng qua 5 gic quan ca mnh, tr tm hiu v bit v th gii xung
quanh, v kh nng thch ng vi th gii xung quanh cng ln ln rt nhanh trong con
ngi tr. u tin l qua 5 gic quan nhn, nghe, s, ngi, nm. Khi , nu tr c
ngay chi xung quanh, th 5 gic quan ca tr cng c h tr pht trin hn. Hn
na, mi ngy tip xc vi ngi ln dy kinh nghim, th cng l mt s kch ng
tri gic hng u ri.

7
B. Hc ca tr khc vi hc ca ngi ln
1. Hc kiu nh nguyn mng

Chng ta s hc v hai phng thc hc ca tr nh. Tr nh khng phn bit

mu sc mt cch tru tng tng mu hay xanh, m cm nhn ton b mu sc
phc tp nh khun mt ca mt ngi no . Nu nh, tr c kh nng nhn ra mu
, ri n mu vng, ri tip n mu xanh, theo tun t nh vy, th c th nhn
nhn phn bit cc khun mt khc nhau, tr cn phi mt ti vi nm. (Thc t l
khong 5 thng sau sinh, tr nhn ra m mnh, bit l). Kh nng nhn thc xung
quanh ca tr theo tng mng nh vy, nht l trong giai on 0 n 1 tui, khng phn
bit n gin hay phc tp, tr nhn thc v ghi nh ton b c mng thng tin c
kch ng . Chnh v vy, giai on ny, kch ng cho tr bng nhng s vic phc tp
cng tt. Kh nng tip thu ca tr giai on ny, hn bt k giai on no khc, c
hiu qu cao nht. Chng ta phi kch ng tr nhiu nht c th vo giai on ny. Nu
kch ng phc tp ng thi im ny, s hnh thnh cho tr mt ng rnh phc tp
trong no. Tuy nhin, mc qu mnh v khng lp li nhiu ln, th cng khng
li mt vt hn no trong no ca tr. Cn phi nhit tnh lp i lp li cng vic kch
ng ny. Kh nng tip thu nguyn mng ch c tr nh, ngi ln khng th tip thu
theo mng nh vy c na. Khi c kch ng nguyn mng, vi kh nng tip thu
nguyn mng ca mnh, lm cho t bo no ghi nhn li c. V ngoi ca tr khng
c biu hin g khc bit, nhng t lc v thc, trong tr tip nhn c kch ng
ri, nh l nhng tm phim chp lu k c vy. Biu hin v nhng kch ng ny c
tr th hin ra bn ngoi, l khi tr c khong 3 tui, thi k bt u pht trin kh
nng t duy. V d, v ngn ng, n khong hn 3 tui, bng nhin ta thy s t tr
ni c tng vt ln, n c nhng t kh m tr cng ni ra rt t nhin, khng
ngng nghu. y l thnh qu tr thu nhn c theo mng, t thi k v thc. Khng
c g ng ngc nhin. Mng ny khng ch to nn nt c trng li ni ca tr , m
cn to nn nt c trng v ngn ng, m thanh ca ngi Nht, tc l tnh dn tc
Nht na. Tr nh t nhin c kh nng to ra my pht m ng vi m ting nc
ngoi m tr nghe c. Giai on 0 n 3 tui l giai on mn cm nht, sau gim
dn, n khong 6 tui th kh nng ny gn nh bin mt. Vi tng ngn ng nc
ngoi, c tng kiu pht m c trng khc nhau, nu l ngi ln mi bt u tp
pht m, th rt kh, nhng, vi tr nh, th d dng hn nhiu. V vy, trong giai on
t 0 n 1 tui, chng ta nn cho tr nghe bng ting Anh. L bi v, thi k ny, kh
nng tip thu l ln nht, d c phc tp n my, tr vn tip thu nguyn c mng nh
vy mt cch d dng.

8
2. Hc kiu nh tng ci mt

Mt mt khc, tr nh khng ch nhn thc s vic xung quanh bng cch nh

nguyn mng nh trn. V d nh vic hc ni ca tr, th khng phi l kiu hc
nguyn mng, m l gp t no, tr nh t . Nu ch c hc nguyn mng, vn t
ca tr chc chn khng th tin b r rt. V th, mt mt chng ta cho tr nghe nhng
cu chuyn phc tp v kh, mt mt vn phi dy lp i lp li cho tr v nhng t
ng c bn ch vt/ hin tng trong sinh hot thng ngy ca tr. Tr con ,
khng cn dy, th y nm cng bit ni, y l mt quan im sai lm. Lm nh vy,
l ch cho tr da vo 1 cch hc nguyn mng m thi. Th nhng, cc quan st thc
nghim gn y cho thy, tr nh cng c nghe nhiu t ng phong ph th cng
nhanh bit ni, ni dung t cng r rng hn. iu hin nhin vy m khng phi ai
cng bit. nh 1 n t, c khi tr phi lp i lp li my ngn ln. Nhng, nh
mt t tip theo, ch cn mt cng bng mt phn my chc ca s ln lp li . V
nh 1 t tip theo na, th phn ng ngy mt nhanh hn. Theo cch , hnh thnh
ng mn phn ng. ng mn ny cng hnh thnh sm, cng in su v lu m.
Nu ng mn ny mun mi bt u hnh thnh, t hn l mt con ng khng
h p. Ti sao vy? T bo no ca t khi mi sinh ra hon ton khng c lin h g
vi nhau. Sau khi ra i, tip nhn nhng kch ng t bn ngoi, gia cc t bo no
mi c s lin h vi nhau. Mi khi c tc ng lin h ti nhau nh vy, c lp i
lp li, con ng lin kt gia cc t bo vi nhau ngy mt rng m hn, vui v
truyn nhn kch ng t bn ngoi hn. Nu kch ng ngho nn, (t c kch ng) t
bo no t c hot ng, con ng lin kt cc t bo no vi nhau khng c
thit lp, lm sao thnh con ng tt c. Theo qui trnh ny, ti nm 6 tui, hon
thin con ng lin kt ny. Khi hon thin, hon ton khng th sa li c n
na. 6 tui tr ra, d c kch ng th no, th cng khng th hnh thnh hay thay i
c con ng na, khng cn ch tha c th xy dng mt con ng khc
c na ri. Tm li, t 0 tui, ty vo mc c kch ng, con ng lin kt t
bo no (con ng t duy) c hnh thnh trong no tr nh l tt p hay khng.
Tr 2,3 tui hc n Violon c th thm thu c k thut bng nh sinh vin i
hc ngh thut hc trong 4 nm rng. Vi cc em b c gio dc sm, c hiu qu,
hnh thnh con ng lin kt t bo no tt, chc chn c th vui v n nhn nhng
cng vic hc hnh c cht lng cao.

9
C. Nng lc pht trin ca tr

3 giai on pht trin t s sinh n 6 thng tui

pht trin ng n t cht v ti nng ca tr nh, chng ta phi hc v cc

giai on pht trin ca tr. Cc giai on pht trin ca tr nh chia lm 3 giai on
nh sau 1- Giai on 1 t lc mi sinh ti 6 thng, l thi k pht trin nng lc tip thu
(gic quan). 2- Giai on 2 t 6 thng ti 3 tui, l thi k pht trin nng lc biu hin
(sc sng to). 3- Giai on 3, t 3 tui ti 6 tui, l thi k pht trin kh nng t duy
(k thut). Trong , giai on 1 l giai on kh nng tip thu l cao nht, nhng li l
thi k hay b cc bc ph huynh b l vic dy d tr nht, chng ta phi nh r thi
k ny l quan trng nht. Giai on 2 v 3 cng l thi k quan trng gieo ht ging
gio dc. Sau y l phn gii thch c th cc giai on.

Giai on 1- Pht trin nng lc tip thu ( gic quan)

Trong cc gic quan ca tr nh, Thnh Gic l pht trin sm nht. Thnh Gic
gn nh hot ng ng thi vi lc tr cho i. Th nhng, ngi ta ni, phi 2 tun
sau khi sinh tr mi nghe cng mt m thanh bng c 2 tai. Giai on ny l mn cm
nht, phn ng li vi cc kch ng bn ngoi, kh nng thch nghi vi mi trng hnh
thnh. Cn nu khng c kch ng, kh nng thch nghi cng khng c, ng nh qui
lut ti nng gim dn. Gic quan pht trin th hai tr s sinh, l Th Gic. Khong 1
thng sau khi sinh, tr c th nhn 1 im bng 2 mt. Th nhng, hot ng ca mt
trong thi gian ny cn cha hon chnh, cha nhn thc c vt b nhn. Phi 3,4
thng sau khi sinh th phn c vn hnh nhn cu mi cng cp v hot ng tt.
y l thi k mn cm nht. Cng t lc ny, qui lut ti nng gim dn bt u, ging
nh vi Thnh Gic. V th, thi gian ny phi cho tr xem nhng bc tranh tt. Gic
quan tip xc bng da (Xc Gic) th hu nh hot ng trn ton thn tr khi va
cho i, nhng cm nhn tip xc ti tn cc u ngn tay ngn chn th phi ti
khong 5 thng sau sinh tr mi cm nhn tt. V Khu Gic v V Gic th c cho l
pht huy kh nng ngay khi tr ra i, nhng, thc phi ti sau thng th 5 sau khi sinh
mi l thi k mn cm. Tr nh khong 3 thng tui, c th nhon ci khi nghe
thy ting m ti gn. Thnh gic v Th gic bt u hot ng ng thi (khong 3
thng tr i tr c th ng thi va nghe va nhn). T bo no Th gic v Thnh gic
nm v tr i xng trong no, nn kch ng t c hai pha lm cho K c mnh ln.
Khi cho tr nghe ht, thay v ch cho tr nghe ng, m hy b b trong lng v ht
cho b nghe th tr s nh hn nhiu. Lm nh vy, Xc gic v Thnh gic ng thi
hot ng, c hiu qu rt cao. Kch ng kt hp gic quan nh vy khng ch lm tng

10
s kch ng ln, m to ra s ln phn hi phc tp theo cng thc 1+. Tr em
ni chung hay b b trong tnh trng b b i khng c hc. c khong 3, 4 thng
tui, tr nh mt ca nhng ngi thn gn, kt thc hc tp ln th nht. Thi im
ny, c nguyn nh vy, tr b lm vo tnh trng b b i khng c hc, s bt
u c hnh ng t an cho mnh nh mt ngn tay (Hnh ng mt ngn tay l hnh
vi n li cm gic bun t v thiu thiu ci g ). Cho nn, thi k ny, chng ta cho
b sch tranh, ng thi c bi th theo giai iu gn km (c th loi sch nh vy,
bn trn l trang sch v tranh, bn di l bn phm bm pht ra ting ku, ting ht),
hoc l ht cho b nghe i nghe li. Mi u, tr khng c biu hin phn ng g,
nhng sau 1 tun hoc 10 ngy lp i lp li, s hnh thnh ng phn hi, v c biu
hin l thch nhng th/ vic . Kh nng tip thu ca cc gic quan t nh cao nht
l t sau sinh ti khong 6 thng tui. Ty vo mc ca cc kch ng, l c k
hoch khuch i nh th no, m tr s c c kh nng tip thu ln v sc so hay
khng. mc k th kh nng tip thu khng hn l s khng, nhng cng ch pht
trin vi mt kh nng tm thng m thi. Vo giai on th nht, giai on pht trin
kh nng cm nhn, ci m b m ca tr nn lu , l ni chuyn vi tr bng t ng
phong ph, cho tr nghe nhc hay, v cho xem nhng bc tranh p. Vic cho tr nghe
nhc tt, hu ht cc b m hin nay ang lm c ri. Theo thng k, c ti 80% cc
b m cho tr nghe bng ct st, CD nhc. Th nhng, hu ht cc b m li cha
tm ti vic cho tr xem nhng bc tranh p ni ting. Dy bng tranh cng l vic
phi bt u lm ngay sau khi tr ra i. ng thi vi lc tr nghe ting ni xung
quanh nh ngn t th cng phi to mi trng c nhiu tranh v b c nhn
thy. T khi mt c th nhn thy, mt ca tr chu nh hng sc thi nhn thy c
, v th t lc no khng bit, cc ha s thm vo mnh nhng mu sc a phng
ca ni sinh ca mnh. Ha s sinh ra vng Hokkaidou c cch biu hin sc thi ca
vng . Mi trng bao quanh tr nh c mt ngha to ln nh vy. Tr mi sinh,
chu nh hng sc thi phn nh vo mt ca b mt cch v thc. c trong
phng u c mu sc, phn x nh nng mt tri, lm thay i mu sc ca khng
gian trong phng. trong phng khng c g m ch t mt bc tranh, quang cnh cn
phng cng khc i, nhng y khng phi l vt mang tnh tm l, m l kha
cnh nh sng phn chiu t bc tranh. Ngi ln khng n tia phn chiu ny,
nhng tr nh v cc ha s xut sc li c kh nng nhn thy v phn bit cc tia
phn chiu ny. Tr nh vi kh nng tim ti, rt mn cm nhn thy mu sc ca
khng gian. Theo , chng ta phi tm chn mu sc v hnh th ca gia dng
t trong phng. Nn treo nhng bc tranh ni ting trong phng, k c tranh phc ch
cng c. Sau mi thng li thay i, cho tr nhn c nhiu bc tranh khc nhau.
Vo giai on u tin ny, cho b xem nhng tc phm ln l rt quan trng. Khong
t 4 thng tui tr ln, chng ta cho tr sch tranh. Sch tranh cho tr lc ny phi l
11
nhng cun c in/v tranh vi mu sc ti p. Li vit ca sch th nn l nhng
dng ch nh th th hn. Tc dng kp ca mu sc p v sp ch p s m ra
trong u c tr nhng np nhn phn hi u t. Nhng cun sch cho tr thi k ny,
khng nht thit l nhng cun c ni dung ph hp la tui em b, c th l nhng
cun su tp xut sc cng rt nn. Ci quan trng trong thi k ny, l phi kch hot
ng thi c Th Gic v Thnh Gic ca tr. Nn va cho b xem tranh trong sch, va
cho b nghe ht, nghe th, nghe k chuyn. y l nhng vic rt quan trng! Mt im
cn lu na l, lp i lp li nhng cng vic ny. V chng Storner ngi M c con
9 tui thi i hc lp i lp li vic cho con mnh lc mi sinh ti 1 thng nghe 10
dng th hay. Trong thi k ny, cc m c truyn cu b qu o cho con nghe l
mt cch nhp mn ch ngha rt tt. Qu o khng l bp bnh bp bnh tri, c
cho tr nghe i nghe li cu chuyn vi nhng t tng thanh phong ph, l ti liu
hc tp cc k tt i vi tr.

Giai on 2- Thi k pht trin nng lc biu hin (sng to)

Em b ch c ai dy, th m khong 6 thng tui bt u b. y l bt u thi

k pht trin nng lc biu hin, mang tnh t pht. Cng l lc ny, tnh c lp v
sng to cng pht trin mnh. Tuy nhin, xung quanh b khng c mi trng hc
th kh nng ny nhanh chng bin mt, mt c hi pht trin kh nng tm hiu bn
ngoi, hoc l c tnh cch khng thch quan tm ti s vt/ hin tng g bn ngoi. V
d nh khi b bt u trn b, v s trn b nhiu th nguy him, nn b/ m nht b
vo ci khng cho b trn b na, s ny sinh ra nhiu chuyn khng tt: tr mt kh
nng vn ng; v khng c to c hi cho tnh t pht, nn khi ln ln tr ngho nn
mong mun. Vo thi k tr bt u c tnh t pht, ta cho tr vn ng thoi mi, v d
nh x giy, hay l v vi ngong ngut, c tng nh vy l nui dng tr thnh a
ch k, nhng khng phi vy u, ngc li, khi c t thoi mi lm nhng vic
, kh nng t phn on ca tr tr nn rt tt y! Hn na, gi l cho b lm thoi
mi (mt cch t do) m khng cung cp dng c hc tp (nh giy, sp mu,
chi...) th cng khng th gi l gio dc ti nng c. Mt khc, nu nui dy tr ch
c cm on, tr tr thnh a b hay t ti, hoc l hay nh chi nhau vi bn. V
vy, khi tr c th c ng c tay, hy cho b nhiu giy bo, x thoi mi. t
chi xc xc (bn trong hnh rng c ht nha, khi lc pht ra ting ku) trong tm vi
tay ca b, cho b vi, tm, nm ly chi. Cho tay vn ng l bc u tin sng
to. Vi tr hn 6 thng tui, cho b cun sch, b t do lt trrang. Hy chun b tinh
thn sn sng chp nhn sch b x rch tan cng c, v b cn vng v vi vic lt
trang. Tuyn tp tranh cng nn cho b xem nhiu. Cho b xem c zukan (cun t in

12
bng tranh theo cc ch nh), c ni dung ph hp vi mn chi sn c ca b
th tt. Nu cho b chi hnh ng vt, th cho b xem zukan v ng vt. Nu cho
b chi t, th cho b xem zukan v cc phng tin giao thng. B nhn thy
im chung gia chi cm nm c v sch, s thch v chi v v sch
u cng c pht trin hn tr. Hiu bit nhiu im ging nhau, l kh nng
tin ti sng to. chi cho b l nhng mn m b c ph hng cng khng sao,
(t lm ly c, hng cng c), hn l nhng mn chi hon chnh khng
thm sa g c na, v d nh block xp hnh, l mn chi t do sng to. Khi
chn mua chi xp hnh, nn tm chn nguyn liu tt (s nhn tay, d cm
nm), mu sc p, hp v sinh (sch s). Cho b ly ngn tay di vo ch nc/ sa b
ra bn, v thnh hnh, cho b thy hnh th th v . Thy b cm bt ch vit g ,
th b/ m nhanh chng a giy v sp mu cho b v t do. Khng nn a mt lc
c hp sp mu cho b, mi ln ch nn a 1,2 mu thi. T 1 tui ti 1 tui ri, hy
cho b vit v bng nhiu loi bt khc nhau : sp mu, ch mu, bt d nt nh, bt d
nt to. Cho b hp bng ba cc tng ln, b chui vo chui ra ci hp chi. C th
b ly hp lm t, hoc tng tng ra l ngi nh... T 1 tui ri ti 2 tui,
dn b ti bn ct, chi nghch ct. Chi bng bn t, cng l mt mn chi rt tt,
tt hn c chi ct kh. Nn trng bng t st, to hnh t do, l cch hc rt t
nhin. Dt b i chi, ch cho b quan st cnh vt xung quanh, hoa c, cy ci, ng
vt, nh ca, tri my, trng sao, xe c... Dn b ra cng vin chi xch u, cu trt,
cc dng c chi ngoi sn ni cng cng khc na. Cho b chi vi cc bn. Chi
xp hnh g tsumiki (cc vin g hnh lp phng, hnh tr, hnh khi bng g) tht
nhiu. Cho b chai rng, lon nhm rng chi, b np ra, y np vo, lng ci nh
vo lng ci to, rt nhiu tr b ngh ra thy vui. Cnh cy, l rng, hn si... u l
nguyn liu cho b chi rt tt. i khi th cho bt lng v mc tu, bt lng v mu
nc b v ln giy. V g cng nn khen ch khng cm, khng ch. Hy hi xem
b v g, v khen tht nhiu. T 2 tui ti 3 tui, cho b c sch tranh. c 1 cun
nhng nhiu ln. Dn b i chi s th, thy cung, xem nhng con th, con chim,
con c l bnh thng khng thy. Cho b 2 hoc 3 tup mu v t giy kh ln A3
b v tranh ln . Mu l b t pha trn. Mu dy ra tay chn, o qun cng khng
sao. Mt khc, cng cho b t do vit v bng bt ch v sp mu. B v xong, hi xem
b v g, v khen tht nhiu. Cho b v cng 1 ch , nhiu ln. Dn dn, b s v
quen tay hn, ra nh c hnh nh, ngi l ngi, xe l xe. Khi cho b tp v, tuyt
nhin khng c ch o l v th ny hay v th kia. Ch o nh vy c ngha l
ngt b ci mm sng to trong b i, tranh ca b khng sinh ng na. Phm vi v
ln tip theo nn ngy cng m rng ra hn. Tr em, nn mi tun li v tranh mt ln.
Tuyt nhin khng ch o, ch v theo tr tng tng ca tr. Ch 1 hoc 2 thng s
thy s tin b ca tr. Nu hun luyn cho tr v t do nh vy n khi 3 tui, n 4
13
tui l hnh thnh kh nng kt cu, hn na, c khi s c nhng tc phm ht sc
sng to ch c tr nh. Lc trc 3 tui, b v hnh ngi c khi cn khng c tc,
tay chn mc ra t u, trng khng ging hnh ngi g c. Nhng cng khng v th
m dy l phi v th ny, phi v th kia. Trong v s ln nhm ln, thiu tha, lp i
lp li, t tr pht hin v nhn thc ra c hnh th ca vt. Sau 4 tui, tr tin b
rt nhanh. Lc mi 4 tui ch v c ngi c mi u v chn, m 3 thng sau, c
th v c mt ngi vi y ng th (u, c, ngc, tay, chn). V vy, c v nh
sau 4 tui mi dy tr v th tt, nhng bc tranh ca tr v ln u tin lc va trn 4
tui th khng c ci th v mang tnh khi nim v mang tnh loi hnh. V n khng biu
hin c tnh c o sng to ca tr da trn tnh t lp ca tr. Giai on pht
trin t 0 n 3 tui tr l nh vy. Tranh ca tr v vit t lc nh ti khi 3 tui, vi
tranh ca tr bt u v khi hn 4 tui c s khc nhau rt ln. Tranh ca tr v t
lc nh ti 3 tui th c tnh sng to ring, c sc truyn cm v thc rt con ngi.
Cn tranh ca tr bt u v khi hn 4 tui th d c nhanh chng nhp tm c k
thut v nhng xem vn rt nhm chn. Tranh ca cc ha s v tranh t tm b nh
Picaso c sc truyn cm ti ngi xem rt ln. Ngi ta ni tranh v ca nhng ha
s hc v khi thnh nin, trng thnh nh Machisu, Gohgan khng c c sc
truyn cm ln nh vy.

Giai on 3- Pht trin nng lc t duy (k thut)

Giai on th ba, l giai on pht trin xut chng v t duy v k thut tr

nh. Vo thi k ny, phi hun luyn cc kh nng , to cc kch ng thch hp, nu
khng t duy v k thut s b nh li. y, trong hot ng ca i no c thm
phn mi, l s hot ng ca cht xm. Ly tai lm gia, cht xm chia lm 2 phn
trc v sau tai. Phn sau gi l bn cu sau, x l thng tin iu khin th gic v tri
gic. Cho n 3 tui, bn cu sau no hot ng mnh. L vng tri thc vi chc nng
l gii, phn on. Chc nng ca no ngi, ty tng khu vc m c s khc nhau.
Th gic, thnh gic, xc gic, v gic, k c, ch , sng to... u c tc t bo no
v tr khc nhau iu khin. V d nh, th gic thuc v phn bn cu no sau, k c
thuc v phn cnh ca u. Quan trng l khng thin lch chc nng no v mt
phn no c. Thin v dy tr qu tc l ch quan tm ti cc gio dc pht trin t
bo no iu khin k c. Phn pha trc tai, gi l phn bn cu trc, iu khin
mun, s sng to. Chc nng vng ny ca no l t duy, sng to, xy dng v
thc hin. Quan trng trong vic dy tr, l phi pht trin phn d b b qun ny.
Chc nng vng ny ch c ngi, cn ng vt khc khng c, l mun lm
vic g , khi hon thnh th vui mng, khi tht bi th bun b. Cu to no ngi

14
c chia lm 2 phn ln nh vy, kch hot t bn ngoi qua cc c quan gic quan
mt, mi, tai... dng li bn cu sau, biu hin nhng thng tin thnh hnh vi l
nhim v ca bn cu no trc, v bng hot ng c bp th hin thnh hnh ng.
Chc nng ca bn cu no trc, l phn iu khin sng to quan trng ca ngi,
v trc , l iu khin kh nng t duy. Trn bn cu no cng c nhiu np nhn
phn hi phc tp, cng cho ... Quan st s pht trin no tr nh cho thy, t 0 n 3
tui, bn cu no sau rt pht trin. V vy, trong thi gian ny, phi tng tht nhiu tri
thc cng tt. Gio dc thi k ny c gio dc dy bo, gio dc np thm tri thc,
gio dc tr nh. Tuy nhin, qu 3 tui, l thi gian pht trin ca bn cu no trc, d
ch nghing v gio dc tr nh cng khng lm nng cao kh nng tri thc ca tr
c, tt hn ht l hun luyn cho tr tp dng u c suy ngh . V d nh tr chi
ghp hnh puzzle ( loi 4 tm ghp thnh mt bc tranh), timeshock, xp hnh block, l
nhng tr chi nng cao kh nng t duy ca tr. Chi gp giy, dng ko ct l nhng
tr chi lm nng cao k thut v s kho lo ca cc ngn tay. Tr chi ghp hnh
puzzle cho tr chi t loi 4 ming, ri tng dn thnh 10 tm, 20 ming, 40 ming, 60
ming... l b quyt lm tng kh nng ca tr ln. Lp i lp li, chi nhiu ln. Khi
tr c tr nh, cng dng nhiu, u c cng tinh nhanh hn. Thi gian ny cho tr
bt u hc n piano, n violin rt tt. Cng nn thng xuyn cho tr chi tr test tr
nng ca tr 2,3 tui. C rt nhiu ti liu tiu test tr nng cho tr nh, hy dng
nhng ti liu . Khng c ngh rng dng nhng bi test ny l hnh thc hun
luyn nng cao thnh tch lm bi test ca tr. M thc cht, vo thi k hnh thnh tr
nng ny, cho cc con lm quen vi cc ti liu t duy nh vy, khng b thin lch, m
tr nng thc s c thm vo ngi con tr. 6 tui tr ln, c cho b lm nhng ti
liu ny th tr nng cng khng tng thm c na ri, l bi v, cc np nhn, ng
phn hi hn trn v no ca b vo thi k c bn hon thin ri.

15
Chng II CHNG TRNH GIO DC GIAI ON 0-4 TUI

A. Phng php gio dc t 0-1 tui

1. K nhng cu chuyn c ni dung cho tr khi con ng pht trin

cn rng m

2. 4 bc trong giai on 0-1 tui

2.1 Bc 1 t 0-3 thng

y l giai on tr c nng lc tip thu ln nht. Chng ta hy ngh cch kch

hot kh nng tip thu ny bng cc gic quan ca tr, l 5 gic quan chnh- th gic,
thnh gic, xc gic, v gic, khu gic.
Th gic:
Xung quanh ging ca em b mi sinh, phi c cc bc tranh phong cnh th
gii ni ting. Phi tm ti vic bao bc b trong mt mi trng y sc thi phong
ph. Trn k, gi sch, phi trng by nhng mn chi c sc mu ti sng, hay
nhng khi hnh g xp (tsumiki) mu sc, chng hn th.
Nu b mi sinh, di mt thng tui, mi ngy cho b nhn hnh k ka-r en
trng, mi ngy 3 pht, lin tc nh vy trong vng mt tun. Kh nng tp trung ca
b, t lc ch cha y 5 giy, s tng ln 60- 90 giy. Kh nng tp trung cao , s
lin quan tt ti vic hc nhiu iu sau ny. Kh nng tp trung l nn mng ca kh
nng hc tp.
Mu sc m em b s sinh thch, khng phi l hng hay xanh l. Mu sc m
em b thch nht l 2 tng mu r rng sc nt en v trng. Em b thch ci b mobile
(c 1 trc gia, treo l lng cc hnh th thnh 1 chm, quay quay) mu en trng
hn l b mobile c mu cu vng nhn nht pha trn cc mu.
Cha c 9 thng tui th h thn kinh th gic cha pht trin hon chnh, em
b cha th phn bit cc mu sc , xanh, vng. Nu n 6 thng tui m b chn
nhn hnh k vn ngang v k ka-r th i sang mobile c k ka-r nh hn (t
cnh 6cm xung cnh 2 cm) xem sao. Nu lm vy m b vn khng thch th lm th
dng vic cho b nhn trong mt thi gian.
Nn dn bng ch ci gn ging b ng. Dn sn mt bng ch ci vi nhng
ch ci c in mu , to, r rng. Em b c lm quen vi ch ci t lc lt lng
khi ln ln, nhn thy ch s rt thch th.
B em b ti gn bng ch ci, mi ngy 1 mt ln, mi ln 2,3 giy thi, lp i
lp li nh vy, cng khin b vui sng vng vy chn tay mi khi c b ti gn
bng ch ci .

16
 Thnh gic:
Tip theo, hng ngy nn cho em b nghe nhng bn nhc c chn lc. Mi ln
ch nghe khong 15 pht, mi ngy nghe khong 30 pht l c. Nn b nghe
nhng bn nhc nh nhng vi m lng khng qu ln. Phi ch rng, nu em
b nghe bng hay a CD trong thi gian di, em b s quen v thch ting my, ting
bng a hn v khng c biu hin cm xc vi ting ni thc ca ngi m.
Khi cho em b nghe nhc, hy cho em b ng trn u gi m, cho em b u
a t sau ra trc theo nhp nhc xem sao. Tc l 2 tay m gi nch em b, hi nhc
em b ln cho chn khng chm ti gi m, ri li t xung cho chn b chm ti gi
m. Cng c th cho em b nghe nhc ma ba l.
iu quan trng l phi ni chuyn nhiu vi em b t khi lt lng. Khi cho em
b b, khi thay t lt, khi tm cho b, hy nh nhng ni chuyn vi b.
Va thay t lt cho em b, va cm nm tay, chn b va ni y l ci tay
ny, tay, tay, tay lp i lp li. Hoc l va thay t lt cho b, va cho b xem qu
bng hay con bp b va ni y l qu bng ny, qu bng, qu bng y l con
bp b, bp b, bp b cng l cch dy em b.
B Thompson ngi Anh (gc Nht, ly chng ngi Anh, ang lm vic cho t
chc UNESCO) l ngi khai sng ra phng php dy ngn ng cho em b t khi lt
lng- phng php gio dc Kal-bitte). T khi em b c 2 tun tui, ngy no cng
a em b ti cng vin gn nh, cho em b cm nm bng hoa, ci l v dy y l
bng hoa ny, hoa, hoa, cng lm nh vy dy em b t ci l, l. C lm vy, khi
em b ny c 8 thng tui, bit pht m chnh xc t hoa bng ting Anh, v
sau ni trn tru nh sui chy.
Em b ny, c thnh tch vt tri cc bn khi hc mu gio v tiu hc. Khi
10 tui em c c cch xp vo lp hc c trnh ph hp vi hc sinh cp 2, sau
1 thng i hc, lm bi kim tra em t im cao nht lp.
Khi 15 tui, em thi u vo trng i hc Cambridge, song v tui cn qu nh
nn khng c nhp trng. Cng lc , em li c 6 trng i hc khc trong
th London n nhn, em chn khoa y trng i hc London. V em lun c
thnh tch xut sc hn c cc anh ch cng lp. Hin nay em mi 18 tui ang theo
hc trng i hc ny.
Chng ta hy noi gng b Thompson cch dy con nh vy, hng ngy a b
ra cng vin, cho b cm hoa v dy y l bng hoa, hoa, hoa.
c th, ht cho em b nghe bng ging thc ca ngi m. Tuyt i khng
c cho em b xem TV. Ch cho em b xem TV khi trn 3 tui. Chng ta nn nh k
iu ny.
Xc gic:

17
 T lc lt lng, em b bt u hc rt nhiu iu v ghi nh rt k lng vo
b nh ca mnh, nhng g nhn thy, nghe thy... hnh thnh nn np t duy r nt
trong no b.
B sa m, y l bi hc u tin bng xc gic ca em b. Chng ta hy quan
st k mt em b b m, s thy, thao tc tm ti m, ngm ming vo ti, mt sa tin b
rt nhanh. Lc u cn b p mi hay vp cm kh khn lm mi tm c ng u ti
m ng vo ming, nhiu ngi m ly tay gip con, song t em b c th iu
chnh c rt nhanh.
Ngi m nn c tnh u ti chm vo nhng v tr khc mi, ming b nh
hm trn, hm di, cm, m phi, m tri. Lm vy em b nhanh chng hc c
cch iu chnh khng gian, cm nhn c v tr trn- di, phi-tri.
Khng ch bng u ti m nh trn, cn c th dng ngn tay, ci khn x, hay
ci ng ht c nh nh hm trn, hm di ca b. B s bit c cm gic khi c
lim, cn vo nhng vt ny, v s khng cn mt nhng th ny nh khi mt ti m.
V gic
Dng khn x thm 1 t nc ngui, nc lnh, nc v ngt, nc v mn, nc
v chua, tng v mt cho b nm. y l cch kch hot v gic rt tt.
Lc nm
Hy cho em b cm nm ngn tay ca m. Em b khi mi lt lng c hun
luyn cm nm vt ngay, s rt nhanh khn.
Cng lc mi sinh, em b cng c kh nng nm gi vt g bn mnh,
song kh nng ny li bin mt rt nhanh.
cho lc nm ny ca em b khng mt i, chng ta nn luyn tp cho em b
cm vt t khi mi cho i.
Nh chng I trnh by, phu nhn Stonar ngi M cho con mnh tp
cm nm ci que nh t khi n c 15 ngy tui. Sau ny a con ca b tr
thnh a tr khe mnh, thng minh. Mi c 1 thng ri tui bit ngi, trng nh
mt em b bnh thng 4 thng tui.
Tt nhin phi lu cc bc cha m, khi luyn tp cho con cm nm,
khng c ri mt na bc, ko b va qut vt vo u, vo mt, vo
ngi, thnh tai nn.
Khu gic
Hy cho em b ngi hng thm ca hoa. B s ngoi u v pha c hng
thm . Nu cho em b ngi nhiu mi khc nhau, khu gic s c kch thch pht
trin tt.

2.2 Bc 2 t 4-6 thng

18
 Giai on ny, em b c th nhn xa khong 3 mt. Tay c th cm nm vt
mt cch c thc. Em b tui ny, thay v mc em mt mnh nm nhn ci
mobile xanh , hy lun em b gn m ca chng. C th cho em b ngi ci
gh ginh ring cho em b. Vi nhng em b m t khi cn trong bng m c
nghe nhiu cu chuyn ca m k, sau khi sinh khong 3 thng l c th pht ting ,
a, cha cha... khong mt tui s bc l l a tr thng minh lanh li hn hn nhng
em b cng tui m lc trong bng m khng c nghe m k chuyn.
Th gic:
Dn b ti gn bc tranh ni ting, ni chuyn cho b nghe v bc tranh . Khi
dn b i do chi, nht thit phi bng mi cch cho b ghi nh cng nhiu n
tng v th gii bn ngoi cng nhiu cng tt. Va hng con nhn vo cnh sc
xung quanh, m phi va ni bng li nhng t ng v cnh sc . Hoc l b em b
i do trong nh, nhn thy vt g trong nh cng c tn vt ln, lp i lp li
nhiu ln cho b nghe.
Dn b ti gn bng ch ci, ch vo tng ch, c tn ch ci, lp i lp li
nhiu ln. Ch bng cch ny, c em b ngi M 6 thng tui nh ht mt ch ci
ting Anh.
Hy kim tra xem khi bt n sng th em b c nhn v pha n sng khng,
kim tra th lc ca b. Phi lm vy sm pht hin ra nhng em b b khuyt tt th
gic, c cch x l v luyn tp th gic cng sm cng tt.
Soi mt ngn n nh vo mt em b, xem em b co nhn thng vo tia sng
khng. Di chuyn v tr ngn n lc gn, lc xa xem em b c iu chnh mt nhn theo
khng.
Thnh gic
Cho em b ra cng vin, cho em b nghe nhng ting ng kh khng ca thin
nhin. Nh phi ni nhiu v cc t ng ch vt, hin tng, thin nhin cho em b.
Cho em b vo tm bn cng vi m, 2 m con th gin v ni chuyn tht nhiu.
(im ny c v kh thc hin c Vit nam, v khng c tp qun tm bn. Li
cng khng c tp qun 2 m con tm chung. V cng t m dm cho con tm chung
vi m s con d b vim hng).
C 2 im cn lu khi ni chuyn vi em b
1- Phi dng ging ni t tn, din cm, vui v. Ci ging trm trm thp thp l
khng c.
2- Dng c iu b chn tay hi b, nh Con i bng cha? Con mun i t
? Con t dm ra bm ri ?... Khi hi, vi ging ni din cm, t nhin, s l ging
ni li cun b. B s nh mt iu, l hi th phi tr li. Nhng cu tr li u tin ca
em b, chnh l nhng m ting em b pht ra t c hng, nghe nh g, g ch,
ch...
19
 Gi, ni chuyn vo tai phi ca b. Em b s sinh n 3 thng tui c tai phi
nhy cm hn. V vy khong 4 thng tui vn c th gi em b t bn tai phi cng
c.
Khi ni chuyn vi em b, phi nhn chm ch vo mt em b. V d m lun bt
u cu chuyn bng cch ni Yuri i, m y. M yu con lm. Yuri ca m ngoan
lm chng hn. Nhng cu nh vy s lm k c pht trin dn ln.
Khi nghe b ni, phi lun nhn vo mt b, ch i cu tr li ca b. B ni g
lin bt chc b ngay.
a chi ra trc mt b lm mi ni chuyn. Con i, con bp b ny! Con
thy khng? M ang cm con bp b y.
Nu b khng thch, cng khng nn b d. Quan trng l phi lp i lp li
nhiu ln.
Xc gic.
Hy kch hot kh nng tm, nm ca bn tay b. Hy cho b cm nm nhiu
vt khc nhau nh len, bng, g, vi sa tanh, ming mt, giy tissue... chng hn.
Hy chi trong tm vi, tm ly ca tr.
Bnh thng khi tr c 5,6 thng th bit a tay ra vi vt. Song nu luyn
tp cho b tp cm, nm, vi t sm, n khong 3 thng tui l b s dng tay rt
tt lm tng thao tc cm, nm, vi thnh tho. Nhng b c thc hc tp rt
mnh m, chng trng thnh.
Cho b s tay vo chu nc m m, li s vo chu nc lnh, lun phin
nhau. Cng dy b xe bn tay, nm bn tay trong nc xem sao.
* Vn ng.
Cho b nm sp ln bng m/b, b ngc u dy c cng lu cng tt.

2.3 Bc 3 t 7-10 thng

Th gic
M ca s ra, cho con xem cy ci u a trong gi. Cho con xem chung gi,
mi khi gi thi ti l c ting ku vui tai pht ra.
Cho con ra cng vin, xem cc anh ch ang chi. Trn ng n cng vin,
trn ng v quva i va ging gii ni chuyn vi con. Hy b con trong tay v
i do, ni chuyn vi con. con ngi xe y i y i , tr khng cm nhn c
mi bc i.
Em b c k da p tht vi cha m mnh, c cm gic yn tm, v sm tr
thnh a tr thng minh.
Cho em b xem nhn nhiu chi di ng. Cm ci xc xc lc lc cho ku
nhiu v tr khc nhau hng tm nhn ca em b ti .
Thnh gic
20
 Cho em b nghe nhng bn nhc nh nhng. Tr khng cm nhn c m
nhc khi lun b nghe nhc rc, m thanh ln, dai dng t bi ny qua bi khc.
G chung mu sc b nghe, b s nh s khc nhau ca cc cung bc nt
nhc. Ch xem tr phn ng th no trc nhng m thanh l tai khc nhau. V d
nh bt ng bt radio ln chng hn, nh vy s lm cho kh nng phn bit m thanh
ca tr c pht trin hn.
Cho tr nghe nhng bi ht ru con ca cc nc trn th gii.
Xc gic
Cho tr nm ngn tay cha m. Cho tr cm t giy thch x th x, thch v th v.
Cho tr eo vng tay, hoc l buc n vo c tay b. vt va tm vi
tr tp vi ly .
vo ging cho tr b playgym (nh ci mi nh nh, treo lng lng nhiu
mn chi) cho b lm c nhiu ng tc tay nh tm, g, y, quay trn,
ko
Khng c cm tr mt tay.
Mt tay l du hiu cho thy tr bc vo giai on pht trin mi. l kh
nng a vt vo ming ca mnh xut hin. Khng nn cm tr mt tay m lm
mt tnh t tin ca tr.
T khong 6 thng tui, 2 m con hy chi bng vi nhau.
Cho tr chi tr xp hp nh lng vo hp to. Chi tr ng np cho hp.
Vn ng
Cho tr b tha thch. by trc mt tr nhiu mn n thch tr b ti
ni ly. Tc l cho chn ca b c vn ng ht sc. Hy tr b tht nhiu
trong sut qung thi gian tp b, khng c nn nng cho tr vo xe tp i sm.
B l hot ng kch thch pht trin gn ct, kch thch k nng iu khin vn ng
nht.
Ngn ng
iu quan trng nht i vi tr trong thi k ny l s pht trin v ngn ng. Hy ni
chuyn vi tr tht nhiu. c 8 thng tui nn cho tr cai sa. Nguyn nhn tr
pht trin ngn ng chm l v cai sa mun.

2.4 Bc 4 t 11-12 thng

Th gic.
Cho tr xem cc sch c nhiu tranh, sch bng hnh nh. a tr n trc
bng ch ci, mi ngy mt ch, c i c li nhiu ln cho tr nghe. Cho tr ng
trc gng v tp ni chuyn vi m.

21
 Hng ngy dn tr i do, gii thiu cho tr xem cc con vt a thch, cc
phng tin i li. Giu chi ca tr bn di hp ri tr t tm ra, c th dng 2
chic hp v tr ly ng.
Thnh gic.
Bt chc ting ku ca cc con vt v tr nht ng tm card c hnh con
vt .
Hi nhng cu hi nh: Mt con u? Tai con u? v dy tr dng tay ch. Thi
k ny tr c th phn bit c cc b phn ca c th.
Dy tr nhng hiu nhng cu t c bn nh: a cho m ci g, ci khng
c.
Thi k ny tr hay p, v mi th, bt k l g. C th th cho tr chi nhng
c tnh cht c kh, v d nh mn m h lc l pht ra ting ku, hoc khi n vo
s c m thanh. Cng c th chi tr bt chc ting m hay ting cc con vt
Xc gic.
Cho tr mt t giy vo trn li, hoc cho tr chi vi giy bng knh. ng tc
vo trn giy s tp cho tr dn dn bit vy tay, n nt, v tay
Dy cho tr nht nhng mn nh luyn cch cm nm bng ngn ci v cc ngn
khc. iu ny rt quan trng v ch c con ngi mi lm c.
Tri thc
Dy tr cch thao tc nhng chi n gin. t mt chic hp m nhc trc
mt tr, ln dy ct, hp xoay ri quan st xem khi chic hp dng li tr s lm th
no. Buc chi trong chic khn tay v quan st tr. Tip theo buc mt b phn ca
chi. Sau giu vo hp, giu di gm bn u tin tr s cha bit tm ra vt
b giu, nhng dn dn s lm c. C rt nhiu tr chi theo kiu . Hy th tri
bng t ch tr khng vi ti ln bn tay v mang n gn tr. chi li gn chn
tr trong khi tr ang ng. Nu chi ch cao hn tr c ly c khng? Tr c
gim vo chi khng? i mn gn chn tri, ri chn phi xem sao
Dy tr bt chc theo m. Bt chc h ming, v tay, xoa tay, nm tay thnh
nm m, g 2 mn vo nhau Th cho tr chi tr xp gch ln cao, cao bng m
chng hn. chic gi chn trc bc tng va xp xem tr s lm g. chi
cnh bn, ri chn ci gi gia tr v chi, nu tr y mnh ci gi th chi s
ri mt. Nhiu ln nh vy th tr s bit cch ly gi mt cch kho lo.
Giu chi di 3 mn khc tr cng tm c. u tin trc mt tr p
ci bt ln mn , tr s ly c ngay. Ph thm chic khn giy ln trn, tr vn ly
c. Tip tc giu di tp d ca m tr tm. Khi tr bit ly di 2 mn khc
th 3 mn tr cng s lm c. Hy ghi nh li xem khi no tr lm c nhng vic
.
Vn ng
22
 Cho tr u x.
Vi tr bit i th cho tr i tht nhiu.
Cho tr leo ln cao, nhng qu bng to, nm bng nh.
Ch v ngn ng.
y l thi k quan trng nht cho vic pht trin t vng. Tng bc hng
dn tr bit lm theo li m ni. V con ch th tr c th nh c 1 ch, t cho
tr chi tr tm xem ch nm u. Khi tr nh c ch th vit ch vo tm
card, ri t gia tng dn s tm card. Tm card khng phi cho tr c m l
cho tr nghe hiu. Nu tr cha nh c cng khng cn st rut, c khi nh c
ch phi mt c na nm. Hy kin nhn v tin tng vo s tin b ca tr, v iu
quan trng l khng c t b.

23
B. Phng php gio dc tr t 1-2 tui

1. t c 3 k nng ng ch

l:
1- i
2- Ni
3- K nng cm nm n gin
Ban nghin cu gio dc tr nh nhi thuc i hc Havard- M nghin cu
nhiu tr em di 6 tui v bit c rng, cc tr nh c kh nng pht trin k nng
cao, l nhng tr trong giai on t sau sinh 1 nm ti 3 nm (tc l tui t 1 n 3
tui), trong 2 nm , a) tr c ln ln trong mi trng c nhiu va chm, c
t do vn ng c th (Gic quan v Vn ng) v b) tr c ln ln trong mi trng
dng nhiu ngn ng (Ni), chnh 2 im a v b ny l im khc so vi nhng tr em
c kh nng pht trin k nng thp.
Nhng tr em km pht trin k nng, thng l hng ngy b nht trong ci,
ngi trn ging, khng c vn ng c th mt cch ti a. Tr pht trin m thiu
vn ng, hn na, chnh v th m li ni gi, hi, tc ng ln chng cng t i.
Cn nhng tr em pht trin k nng cao, vo giai on ny, c vn ng
c th mt cch thoi mi, ti a. ng thi, t bn thn tr cng tri nghim bng thn
th v tch ly c nhiu k nng c bn, n gin song rt a dng.
Nhng tr em km pht trin k nng, ngc li, l nhng tr sng nhng
ngy lp i lp li, khng vn ng g c.
Tr s sinh c sinh ra cng vi lng ham tm hiu, mun hc tht nhiu t mi
trng xung quanh. Kh nng vn ng, kh nng ngn ng, kh nng nh cc k
nng gip cho tr tha mn lng ham tm hiu ny.
V vy, vic lm ca cha m l phi gip tr tha mn lng ham tm hiu ny.
y l cng vic u tin ca vic gio dc- dy- con. Nhim v ca cha m l chun b
sn sng mt mi trng tr gip tr c th pht trin ti a nhiu kh nng u t
bm sinh sn c t khi tr c sinh ra i.
Th nhng, nhng vic thng thy, li ngc li hon ton. Lng ham tm hiu
mnh lit ni tr nh mnh lit l vy, m s n lc ca cha m thng thng thng
rt hn ch.
Cha m thng minh phi tm cch trnh ri vo tnh trng mi c.
Vic u tin, cha m ca tr hn 1 tui, l chun b tinh thn sn sng cho b c
vn ng ti a.
Tr c tro ra khi ci ca n, cng khng c la mng! Nhn thy hnh ng
ca con, cho ngay l tr nghch ngm, l mng lun, l dp tt lng ham tm hiu ca

24
tr, tc l th hin ngay lng phn khng cho tr bit. S tht bi trong gio dc tr bt
u t y.
iu quan trng, l lun phi ngh rng, lm th no cho tr c t do vn
ng. Cha m cn c s tn trng nhng vic tr lm, v c thi trng nom b khi
b nguy him.
Cho tr ra ch rng, cho tr i b cho tht thoi mi. Vi tr nh c k nng i
b, th vic quan trng nht l lm sao cho tr i b ht mc c th. Vo nhng ngy
p tri, dn tr ra cng vin, ra qung trng, cho tr chi tht l .
Ri cho tr tp cm vt va tay, gi ln, h xung, cm ra ch c bo... l
nhng vn ng rt tt cho tr.

2. Vi tr trong thi k thch lm th th cho tr th lm mi th

Thi k t 1 tui ti 1 tui 8 thng tr nh gi l thi k thch lm th. Trong

thi k ny, mi hnh ng ca tr u th hin s thch lm th . Tr thch c th
tri nghim vi trng lng, qu o, qun tnh, ny... nhng phng php trc
nghim vt l.
Phi cho tr c tri nghim ti a ci th thch lm th ny.
Tr c cm ci khn tri bn m ko, cc chn trn bn ri long xong, v
cng tuyt nhin khng c mng. V l tr ang tm ra pht minh mi ca mnh.
l vic hiu ra vi vt xa, c th ko li cho gn c; l hin tng vt ri
t trn cao xung, c ci v tan, c ci nguyn lnh...
Khng c v tr lm ri v mn qu gi m mng tr gay gt. V hnh ng
ca tr khng phi l c , hnh ng cng khng phi th hin tnh cch n,
nn tuyt nhin khng c mng tr khi . M vic ng lm l phi tm ch no
ct cn thn nhng mn qu gi th hn!
Hm trc, c mt ngi m dn a con 1 tui ri ti hi v cch dy tr.
Trong khi ti v ngi m ni chuyn, ti a sn cho a tr mn chi l time-
shock. Cng c tr tui ny, chi m mi ht cng sut mn chi . Nhng vi
a tr ny, c v nh kh chi vi mn chi .
Mt lc sau, a b cm ci chi , bt u nm vng ht cc thanh g ca
chi trn bn i. Thy th ngi m cung qut ht ln Khng c th!. Ti ni vi
ngi m Khng lm g phi ni khng c vi con th. Tr con thi k ny u th,
l thi k thch lm th. Tr hnh ng vy l v n c mc ch g , ng c cm n,
hoc ni khng c th ngay! M hy xem xem con lm g !.
a b nm ht sch cc thanh g trn bn xung t ri, n tt xung khi gh,
nht nhnh cho bng ht cc thanh g trn sn nh, ln bn, ri li tro tr li gh
ngi, bt u nm t trn bn xung t.

25
 a b r rng ang hnh ng mt cch c mc ch. C th l mt thc
nghim v trng lc, cng c th l mt pht minh ra mt kiu chi mi. Ty theo lc
nm l mnh hay yu m thanh g bay xa hay gn, l nhng iu tr tri nghim
thy, thy vui vi tr .
Vi kiu chi nh vy, tr hc c rt nhiu iu. V vy, hy quan st k hnh
ng ca tr th hn!
Hy quan st xem, hng nm ca tr th no, tr cm tay no nm, tay phi
hay tay tri? t th nm ca tr c thay i qua tng ln nm khng? mnh yu ca
mi ln nm c khc nhau khng?
Qua nhng cch chi nh vy, tr khng ch c thm tr tu, m cn c tha
mn lng thch tm hiu ca mnh, ny sinh s tch cc khi c tip xc vi s vt bn
ngoi.

3. Khng dng t cm on m r tr sang tr chi khc

Nu cha m lun lun cm on Khng c th ny! Khng c th n th

con tr s ra sao?
Tr tr nn cc k tiu cc, ci tnh t tin ca tr khng ln ln c, khi tr ln
hn cht, d mc vo cc vn phc tp. Tc l, khi b cm on lm nhng vic tr
mun, trong lng tr ny sinh tnh phn khng, khin tr c ci tnh nng ny hay cu.
Nu nh tr ko khn tri bn lm ri v cc chn, c l tr s lm li vic ln
na. Tr mun bit xem kt qu c ging nh vi ln trc khng.
Khi , cha m kho lo cho tr c th nghim hin tng khc gn ging nh th.
Tri mt ci khn trc mt tr, cho vi chi m tr thch ln , quan st xem tr
nh lm g. Tr c ko ci khn khng? C l l c y!
Vy th, b ht chi trn khn ra cho cn ci khn khng. Tr c ko ci khn
khng khng? Ln u tin tr ko, nhng ln th hai th c l s khng ko na
u. Tc l khi , tr hc c iu g v mi lin h gia ci khn v cc mn
chi trn ri.
Hoc l, mt v d khc. t mn chi m tr thch ln mt ni m tr vi
khng ti. mt ci gy ch trong tm vi ca tr xem tr s lm g. C l l tr s
cm ci gy lm dng c ly mn chi y!
Vi tr i vng, hy th lm th nghim sau y. ci bnh ci ko mt
ni hi cao hn tr mt cht, bnh cnh t mt ci st rc c th dng lm b
ng ln nu lt p ci st xung. Tr c lt p ci st rc xung ri ng ln vi
ly bnh ko ch? Nu tr lm c vy, chng t tr tu ca tr rt pht trin, kh
nng t duy cng rt gii !

26
 Vi thi k n nhn va chm t bn ngoi l quan trng, th cu cm on
khng c th s khng gip tr khn ln c. Cu ni lm trit tiu t cht tr
em gh gm hn tt thy.
Cu ni khng c th ch c dng khi tr gn k vi nguy him, hoc
trng hp c nh hng ti vic hnh thnh tnh cch ca tr m thi.
Khi mun cm tr lm mt vic no , hy tm cch r tr sang mt tr chi
khc th hn. Nh vy khng h c tnh cng p hay cm on no, khin tr cng
thoi mi.

4. Tr chi tm chu bu pht trin tr nng

Tr chi tm chu bu- k c giu vt trc mt tr cng c, ri bo tr i

tm. Tr chi giu v tm vt, l cch dy cho tr hiu rng, k c nhng ni m
mt khng nhn ti ni cng c th c vt.
Cho thc n vo 1 trong 3 ci bt. Trn mi ming bt ph mt t giy tissue,
hay ci khn n. Nhc t giy ra khi ming bt trong vng 10 giy, ri li y li, bo
tr on xem thc n trong bt no. Tr chi ti khi no hi l tr li ng ngay, th
l lc tr nng ca tr pht trin ri .
Cng cho tr chi tr bt chc. Cho tr bt chc ging nh cha m lm. M
ly tay bt mt ca m li, bo con cng ly tay t bt mt con li. Tip sau l mi, l
ming, hay l ko di tai ra.
M cm bt ch vit ch. Con cng s bt chc phi khng? Nu nh tr bt
chc c vic ny, l tr nng ca tr pht trin rt cao ri !
Hy dn tr i ra ngoi, cho tip xc vi th gii bn ngoi cng nhiu cng tt.
cho tr nng ca tr pht trin, y l phng php ti u. Cng nn cho tr c
nhn thy nhng bn cng tui. D khng cn phi chi vi nhng bn , nhng
l cch nui dng tnh x hi tr. Nn cho tr i b ngoi ht kh nng c th
th hn.

5. To mi trng giu ngn ng

Vo thi k ny, kh nng hiu ngn ng ca tr pht trin cc k tp trung. Cc

c quan vng hm, hng pht m pht trin vt tri, gip tr c th phn bit v
s dng m tit mt cch chnh xc. Tr cng c th ni c nhng cu kt ni ca 2,
3 t lin nhau.
Thi k ny m cn cho tr ngm ti gi s khin cho cc c quan vng vm hng
iu chnh m ting khng pht trin, tr s chm bit ni, y l iu cn ht sc
lu . Nn cho tr cai sa, cai ti gi trong khong t 8 thng ti 1 nm tui.

27
 cui giai on ny, kh nng bt chc li ni dn i vo hon chnh. Khong
1 tui ri, b mi ch ni c khong 40,50 t n, nhng khi trn 2 tui tr s ni
c khong 300 t. ng nhin, kh nng hiu li m ni cng tin b vt tri,
nhng c nh vy, cn c s tr gip ca ngi m.
Mi khi m bn con, khi thay qun o cho con, khi n cm, khi i do... u
phi ni chuyn vi con tht nhiu.
Khi vo bn tm, c gng dy cho con bit cc t v c th, nh mt, tai, mi,
mt, tay, chn, u gi... vv... Cng tng t vy, hy dy cho con tn ca cng nhiu
vt trong nh cng tt.
Hy duy tr cun sch t lc s sinh 5,6 thng cho tr xem.
Hy lm mt gi sch cho ring tr, trn xp cc cun sch mua cho tr
ln . Khi , tr s rt mt quyn trn gi xung, a cho m, i m c cho, ng
khng? Cha m hy c cun , say sa nh c ln u, lp i lp li bit bao nhiu
ln cng khng c t ra chn nn vi vic .
Thi k ny m c tht nhiu sch cho tr, s l b quyt bin tr thnh mt
ngi yu thch sch. ng thi tr tu ca tr cng v th m tin b khng ngng.
Thi k ny, s lng t m tr nghe c cng nhiu th khong sau sinh nht 2 tui,
tr s c mt vn t cc k phong ph.
Nh trong chng 1 ti trnh by, c mt s hiu lm rt ln v ngn ng ca
tr thi k ny. l cch suy ngh rng ch cn phi dy tr t ng g m t nhin ti
lc tr s t bit ni.
V d, ting La tinh hin nay ang l ngn ng b dit vong. V vy, ch cn mt
s t hc gi cn ni c lu lot ngn ng ny. Nhng ngy xa, t g v hc ti
nng dn bch tnh Rm u ni tri chy ngn ng ny c. n c con tr 2,3
tui Rm lc cng d dng ni hiu ci th ting kh nghe ny.
Khi ny sinh quan im, ci thn b l ch, ngn ng, khng phi l th
hc v nh, m l ci th con ngi but ra t bn trong c th. T , ny sinh tip
mt quan im sai lm cho rng, vic gio dc ngn ng (dy ni) khng phi l vic
ca cc cha x na. Loi ngi tin ha theo qu trnh t nhin. Ngn ng ca tr nh
khng phi bt u t vic nghe, m hc mt cch t nhin t mi trng bn ngoi.
Th nhng, trong khi tr em cc nc ang pht trin ch hc mt s lng t
i t ng, th cc tr em sng trong mi trng vn ha cao li c th s dng chnh
xc rt nhiu t ng kh gp nhiu ln. Ci gi l mi trng vn ha cao, thc ra l
ch mt mi trng giu ngn ng.
Nhn vo y ta thy, kh nng ngn ng ca tr thc s l ty thuc vo mi
trng.
Cc bc cha m cn phi hiu rng, cng nhp d liu vo u cho tr cng
nhiu t ng, th lng t tr ni ra c mi phong ph.
28
 Hc gi Chom Ski ni Vic tr nh nh t ng, cng nh vic ngi ln hc
ngoi ng, khng ch da vo k c nh. T ng lt vo tai tr, nm trong vng tim
thc, c phn tch, tng hp bng mt b my computer siu tc, qun l theo s
vic v bt ra.. Trc y, ti cp ti vic, tr nh sinh ra c sn mt vng
ngn ng bm sinh. Nng lc tim ti ni tr nh mi ch c s dng cht t, cn li
ti gn 100% nn tr c th tinh thng c vi c nhng t rt kh. Ngi ln mt
dn nng lc ny, ch cn c th s dng 5% thi.
Chnh v vy, khi kh tim tng cn ti gn nh 100% ny, phi tn dng dy cho tr
c cng nhiu t cng tt. Cng dy nhiu t ng cho tr, tr no ca tr pht trin,
thnh mt em b thng minh.

6. Lm sao tr khng b nn ch trong giai on c ch.

Ngi ta gi giai on t khi tr c 1 tui 8 thng ti 2 tui l giai on c

ch. Thi gian ny, tr cho chng ta thy nng lc t duy tuyt vi. c im ca tr
giai on ny l, tch ri khi b m, t lp, mun t th hin. Kh nng t duy pht
trin tt, tr rt c th t lp c.
Tnh t lp ca tr giai on ny hon ton cha phi giai on chn mui. Vn
c tr cn cha tt nghip t giy (tc l vn phi ng t giy ch cha bit gi). Tuy
nhin, y l thi k chuyn tip, t mt em b s sinh nm ci thnh mt a tr thch
chi nhng ni rng ri hn. Chnh v th, tng hp rt nhiu mt li, c th ni, s
trng thnh ni tr giai on ny l rt mnh lit.
Sc t duy ca tr pht trin rt nhanh v mnh m, nhng thng thng, tm
tnh v li ni ca tr vn cn chm hn nhiu.
Nhng vic nn lm cho tr giai on ny l, to mi trng hc tp cho tr, lm
th no tr c t do vn ng ht mc c th.
Trong giai on ny, tr vn cha iu khin tt tc ca cc vic, k c n,
ni, chy, hay suy ngh. V d vic chy, tt nhin l tr chy c tin b hn trc rt
nhiu ri, nhng khi r quo phi tri th cha gii. Hoc l ging nh cc vn ng
vin chy thi c li ngn lao sm vo gii la cng lm ch, tr chy th c, nhng lc
dng li bt ng th cha ng khng ngay li c.
V vy, vic quan trng trong giai on ny, l gip tr khng b thi ch, nn ch.
Tr c th ngh c trong u ri, nhng thc t li khng thc hin c
ng nh tr ngh. Do , tr d nht li.
Nu tr bit l sc mnh c hn, s cho rng mnh ko c gi tr, yu ui, d t ti.
Cha m phi ht sc thn trng khi t thi khng thoi mi, hay mng m tr.
Nhng lu c bit i vi tr giai on ny l cha m hy chi cng vi con
tr.

29
 Lng nghe tr ni, quan st k hnh ng ca tr. N lc tm hiu xem t thi ,
hnh ng l tr mun g.
chi tt cho tr giai on ny c th chia lm 5 loi.
1- Th nhi bng. Tr c th b, c th s vi cm gic thch th, lun bn cnh tr
k c khi m tt n i ra khi phng, to cm gic yn tm cho tr.
2- chi kch thch tr tng tng. Nh bp b, nh cho bp b, g xp hnh, ct,
ri git dy n gin.
3- chi bt chc ngi ln. Nh b hng, xe ti, tu in, thnh ph chi,
nng trng chi...
4- Dng c vn ng. Nh xe ba bnh, xch u, cu thang, cu trt, m nhy l
xo, bng.
5- chi tr gip pht trin tr tu. Nh locking-tower, b xp cc vt kch c ln
nh thnh b, time-shock, tranh ghp hnh puzzle, xe ti lp ghp... Knh lp, nam
chm...
Khi a tr ti cng vin gn nh chi, cho b dng knh lp v nam chm
xem sao. Tr s pht kin ra c nhiu iu lm y!

7. Khng cho tr nghe nhiu ting my, m ni chuyn vi tr cng nhiu cng tt

Ting my y l ting TV, radio, bng ct st, CD, video. Nu mi ngy tr

nghe lin tip 5,6 ting ng h, tr s quen vi ting my, s khng c phn ng vi
ting ngi thc mt cch chnh xc na. Khng phi l tuyt i khng cho tr nghe
bng, CD, nhng cho tr nghe c ngy th ting my , sau ny s gp rc ri khi tr
giao tip tht vi ngi tht. V d nh khng bit hi thoi vi ngi khc, hay ni lm
bm mt mnh.
cha nhng triu chng , trc tin l dng ngay vic cho tr nghe nhiu
ting my li, chnh ngi m phi ni chuyn nhiu vi con bng ging tht ca mnh,
tht nhiu. Cng qua nhng cu chuyn, hi thoi gia m v con ny, tnh yu thng
ca m c truyn ti nhiu nht, con c m cng nhn, con c lng t tin, tr s
trng thnh hn nhiu.
Vic quan trng, l cho tr pht m c nhiu. Sau l dy b ni ng,
pht m chun, lp i lp li. Hy ngh nh l mnh ang dy cho tr b khuyt tt no
vy. Dy tr tht nhiu t ng phong ph, cho tr ni bt nhng t ng thnh ting,
khen ngi tr, to cho tr lng t tin.
Mt vic mun cc cha m nn bit, l nhng tr khuyt tt no hay 5 gic
quan, thng cc chc nng khng bng c tr bnh thng, nn cc vic kch
thch hot ng nh ni trn li cng cn thit. Nhng thc t, bng cc bin php nh

30
ni trn, nhiu kh nng tr khuyt tt cng c phc hi chc nng hn c tr bnh
thng.
Hn na, k c tr bnh thng v tr khuyt tt, n 1 tui ri, cng nn dy
ch cho tr. Tr khuyt tt cng rt thch nh ch, k c ch Hn.
Thi k ny, vic nh ch ca tr l do th gic pht trin, cu to ca no c
bin i, k nng bin i. V vy m tr bnh thng tr thnh thin ti, tr khuyt tt
cng trng thnh nh mt tr bnh thng hoc hn th na.
Khi tr nh ch, trong t bo no lng phn t k c RAN c tng ln nhiu,
khc hn vi cht lng no ca tr cha bit ch.
Chnh v th, trong giai on ny, hy dy cho tr bit ch, bit c. V d nh
khi ang chi, cho b ghp tranh vi ch ph hp, ming card v tranh con ch ghp
vi ming card ghi ch Ch, bo b nht card c ghi ch Ch ln, c mu cho b, c
tng cht mt nh vy, dy b c nhiu t ln.
Dy b ht ch ci trong bng ch ci. Nh ht bng 50 m ch ci ting Nht,
b c th ghp vn ca t n gin, c c nhng cu n gin.
Vic dy v luyn tp cho tr, nh l phi l cng vic thc hin hng ngy, mi
ngy mt cht, lp i lp li nhiu ln, th tr no cng c th nh c.
Cng vi vic , tr s hiu c lng yu thng su sc ca m dnh cho
mnh, tr hc c tnh nhn ni...
Nu khng bit nhn tm tnh con la cho kho, chc chn s tht bi.
Khng nn bt tr tp trung cho mi ln dy- luyn trong thi gian qu lu/ ln.
Hy bt u khong 2,3 pht/ ln n khong 5 pht/ ln l c. Dn dn tr thch tr
chi vi ch mi ko di thi gian dn ra. Nu p qu, tr thnh ra phn ng tiu cc
vi ch.
Chu kh thay i cch dy, cch chi, khng phi nhng tr vn chi n gin
nhanh lm tr nhm chn, m thay i mt cht cho phong ph. Chc thnh cng.

31
C. Phng php gio dc tr t 2-3 tui

2 tui l bc vo thI k t lp. Ci g cng khng khin b m lm h, m t

lm ly, rt mun hc cch t lm ly.
2 tui tr khng c gi pht no ngi yn, lc no cng phi hot ng, nh
nhng vn ng vin chuyn nghip. K c lc n cm cng vy, khng th ngi yn
mt ch n ngoan ngon c. Lun lun vn ng, lm ci ny, lm ci n, khng bit
mt, cho n lc i ng m.
y l mun hc tp ca tr 2 tui. V vy khng c b ph m phi pht
trin mun y 1 cch hiu qu nht.
3 im c bn pht huy mun tr 2 tui. Nu n nhn v pht huy ng
lc, s khin tr tr thnh ngi u t thc s, 3 im l Vn ng- Ngn ng- K
nng c bn.

1. Cho tr vn ng nhiu, i b nhiu

Hy cho tr vn ng ht mnh bng cch i b hang ngy.

Tr lc ca tr c pht trin hon ho khi c kch hot cc gic quan, vn
ng, ngn ng ngay sau khi sinh.
V d i vi vn ng, nu khng k nng vn ng ca tay chn c pht
huy ht mc th tr khng pht trin theo chiu hng tch cc. a tr s khng c
chiu su ni tm.
Tr c khong 1 tui ri cn phi cho i b vi khong cch di nht c th
c. Nu c cng, b, ngi xe y, xe hi th s nh mt kh nng i b.
Phi nn nh rng rn luyn i b hang ngy l bc u tin c c em b
thong minh. i b cng lm dng dp b p hn.
Gn y cha m tr thng khng cho con i b, m i u cng i t lun. V
vy sc i b tr nn cc k t, khong cch i c cng ngn, a tr pht trin bt
hon ho.
Tr 2 tui mun hot ng, lun lun c nhu cu vn ng chn tay, c th. Nu
nn mun ny n s b c ch. Cn nu bit pht huy mun ny, tr s tr thnh
ngI c kh nng vn ng rt tt.
V vy hy tr i b tht tt khi c 2 tui. i b coi nh bi rn luyn hang
ngy, cng l cch tr c u c thong minh hn.
Tuy nhin, nu ch i b trn ng bng phng th cha hon ho. Phi cho tr
i c ng dc, gp ghnh, cu mt thanh, treo bc thang ln xung, tro bc, nhy
bc

32
 M xa nm qu bong cho ln v bo con chy ly qu bong. Mi u tr s
chy theo ng qu bong ln, sau s quan st hng n ca qu bong v chy
n nht qu bong bng ng ngn nht.
Hng ngy qui nh khong cch l bao nhiu cho con chy. Mi u l 3 mt,
dn ln 5m, 10m, 15m. Bt u luyn cho tr dung lc ton thn vn ng t lc 2
tuI ny n khi vo lp 1, tr s c sc chy rt tt.
Sau 2 tui ri cho tr nhy trn tm m n hi, tp ly thng bng. C i, c
nhy, nho ln trn m n hI cng rt tt.

2. Thi k nhy cm vi ngn ng nht trong c cuc i

Khi c 2 tui, tr c nhu cu vn ng ton thn, v nhu cu i vi ngn ng

cng y nh vy. c bit l khi c 2 tui, ngn ng pht trin mt cch t ph,
nhng ch n 2 tui ri l hin tng t ph ny t nhin bin mt. Theo , c th
ni thI k t 2 tui n 2 tui ri l thi k quan trng nht. Cc bc cha m nn bit
trc iu ny, y l thi k mn cm vI ngn ng nht trong sut c cuc i.
n tui ny ngn ng em b khng cn ph hp vi tr na. Ngn ng em b
s tr thnh nguyn nhn gy ra khuyt tt trong ngn t ca tr.
Cha m thy kiu ni em b ng yu, v d nh Souyo th ni thnh Chouyo
s khin tr khng c kh nng ni ng m Sa, shi, su, se, so c, tc l thnh ni
ngng. Tt ni ngng suzume thnh tsutsume hay sensei thnh chenchei l do
khong 2 tui tr khng c un nn ng mc.
V vy, phi ni vi tr bng ging chun, nh ni vi ngi ln.
Khi i tm, dy b cng nhiu cng tt nhng danh t ch cc b phn trn c
th, lp i lp li. Nh tay, chn, u gi, khuu tay, ngc cng t m cng tt.
Hoc l hi con by gi con mun m tm, ra ci g trc no? chng hn.
Khi thay qun o, hy dy con tn cc loi qun o. V d nh: ci vy xanh, ci
qun vng, ci o len Ri c nhng danh t ch cc b phn ca qun o v d
nh: ng tay, ng qun, c o
tui ny tr chi ngn ng l thch hp nht. C rt nhiu kiu cch chi.
V d nh: hi con ci g mu trong bung tm?, hoc bo con ni tn nhng ci
mu trong nh m con nhn thy.
Hay l, nhng t no bt u bng ch a nh? ri hng dn con tr li, nh
ari, ashi, asahi, asagao, ahiru. Kiu chi ny khi i ch, i do, ngi trn xe t, dn
dp nh ca u c th thc hin c. C chi kiu nh vy, cng l cch dy con
t v mu sc, hnh dng, to nh.
Khi con 2 tui, c gng mua nhiu sch cho con. Khng ch cho con xem tranh,
m m c cho con nghe.

33
 Nu con mun, mi ngy c c 5 quyn hay 10 quyn cng c cho con nghe.
Khi , m s xem c quyn no hay c li, quyn no ch c qua. Hy c
nhiu ln cun no m con thch.
Mua nhiu sch s tn km, th c th mn th vin, hoc l xin sch c ca
nhng anh ch lp trn gn nh.
Nhng iu m tr 2 tui mun bit l nhng vic lin quan n cuc sng sinh
hot hng ngy. Seri 4 quyn sch kotobano benkyo ca nh xut bn
fukuonkanshoten rt thch hp.
Thm na, l quan h nhn qu thc vt. Vin nghin cu ngn ng quc gia
cng b rng tr 2 tuI rt thch nhng t ng ch quan h nhn qu.
Ni l quan h nhn qu th tng nh rt kh, nhng thc ra li n gin. V d
nh tr s vo l sI nng, b bng tay. Th ni vi tr Khng c s vo l si
ang bt. V s b bng m
C nhiu b m hay ni vi con L si h qu. Lm bng tay con ca m
Hay mt v d khc l tr b kp ngn tay vo ca. Th cc m hay ni Ca h qu.
m mng ca nh
Ni nh vy khin tr khng thy c quan h nhn qu u c. Dn n
khng nhp tm c cch suy ngh s vic mt cch ng n.
Thm mt v d na. a tr khc. V qu bong n ang chi b ln vo gm
ging khng ly ra c. Nhng b m ang bn th hi Sao li khc? Nn i v di
cho con mt ci vo u. a tr cng khc to hn. Rt nhiu trng hp tng t
nh vy xy ra, chnh iu gy tn thng cho tr, km hm s pht trin tnh cch,
ti nng ca tr.
Trong trng hp ny nn n cn hi con ti sao khc, ni vi con nh mnh
ang tm trng ca con qu bong ln vo gm ging khng ly ra c ch g?
Nn con mun m ly ra cho ch g?. mi l iu quan trng.
Nh vy tr nh c cch by t tm trng, v hc c 1 iu khng khc
m ni nh th th m s lm cho nh mnh chng hn. Ln sau c nh vy th tr s
ni c Ti v qu bng ln vo gm ging. Nhng t ch quan h nhn qu nh
vy cng phi dy cho tr 2 tui cng nhiu cng tt. N rt cn thit cho vic pht trin
nng lc t duy sau ny.
Nh trn ni, 2 tui c kh nng nhy cm vi ngn ng nht. c sch
tranh nh, nhng cc bc cha m nn bit rng c th l phn thng qu gi hn
nhiu. Th l ti liu dy con ngi ta v ci hay, ci quan trng ca ngn ng tt nht.
tui ny khng nht thit phi phn tch t m tng cu tng on th, cng khng
cn gii thch ngha ca bi th, ch cn c i c li nhiu ln tr thuc v nh
c l c.

34
 V d nh m chn mt bi trong tp th Kitaharashiroaki- douyushu ri c
cho con nghe. Khng cn hiu ngha, ch cn nh vn iu ca bi th cng khin tr
thch th. Vi tr 2 tui nn c nhng cu chuyn dn gian nhiu ln.
Trc khi i ng khng nn qun vic c sch cho con nghe.
Giai on ny cho tr lm quen vi mt ch, gi l thi k khi dy s quan
tm n ch ngha ca tr. 2 tui m tr c c ch l mt iu cc k tuyt vi.
Tr con th 1 tui cng nh c ch. Tr mi lt lng cng nh c ch.
Cng c nh nghin cu cho rng tr s sinh thch th vi vic nh ch hn c vic
nh cch ni. MI ngi s thc mc ti sao tr cha bit ni li c th c c ch
c ch, th xin c th c 1 ch cho tr nghe, ri bo con nht ly tm card c ghi ch
va c s bit ngay. Tr s nht tm cc c ghi ch m n bit mt cch chnh xc,
tc l n bit c.
Nh c ch, th cu to u cng thay i, c bit l thay i ln i no,
cc bc cha m phi nn bit trc iu ny. n c con tr b bnh no, giai on ny
dy cch c ch cng rt hiu qu, tr c th nh c, khi nh c th sc mt tr
nn tr thc hn, mt sng hn.
Cng c trng hp tr b bnh no m cng c c sch tri chy, ng
u lp khi vo tiu hc. iu ny khng th c nu ch dy tr b bnh no c khi
qua 6 tui. Nu khng tn dng thi k nhy cm vi ngn ng ca tr th s kh lm
thay i c t cht ca i no, k c vi tr thng v tr b bnh no.
tr gn gi vi ch, ghi tn ca tr vo t giy ri dn ln tng, c nhiu
ln cho tr nghe.
Hng tr ch vo ch tn sch, tn thng hiu hang ho, c v dy nhng
ch y cho tr.
M rng phm vi ch nhn trong sch ra bo ch s lm tng s quan tm
ca tr n ch.
i trn ng, hay i b cng hng cho tr nhn thy bin hiu ghi ch g, bin
s t c ch hn g, ch s g chng hn.
Trong khi ch phng khm, cho tr m rng phm vi t ch o-shi-ra-se
chng hn.
Vi cch dy cho tr nhng t ng gn gi nht, d thy nht xung quanh nh
vy, l bn thc hin xut sc thut dy c ch cho con ri y.

3. Lm tho mn mun mun lm nhng vic xung quanh mnh mt cch thnh
tho

Xin chuyn sang im c bn cui cng trong 3 im c bn pht trin mun

ca tr 2 tui. l tr nh c nhng k nng c bn
35
 Tr 2 tui lun c mun lm gii nhng vic ca mnh. iu ny t n nh
cao giai on 2 tui n 2 tui ri, hn na l khi c 3 tui ri.
Nm bt kp thI v pht huy c mun ny chnh l b quyt dy con thnh
ngi u t.
Ra tay, buc dy giy, ci cc o. Nhng vic ny d c mt thi gian cng
phi tr t lm ly. Cha m ginh nhiu thi gian, chu kh dy con cch lm th by
gi c th bn bu nhng sau ny s l nhng ngy vui.
Tr con ham hc hi, m lm gii th mun c tho mn, s c c long t
tin vo vic mnh lm. C nh vy tr ln ln tng bc mt.
Ngc li lc no b m cng ra tay lm h, thnh thi quen th tr tin b rt
chm v bun t.
Nu m c ra tay cho con, tr mt i tnh nhn ni. C lc s khng cho m ra
tay cho mnh, c lc s khng chu i ra tay.
Tr c 2 tui nn tr tham gia gip vic nh ht mc c th. Lau bn, ly
ci ny, ct ci n, lau a tm nhiu vic va sc tr lm gip.
Tr lm xong phi c khen tht nhiu. Quan trng hn l phi cng c lng t
tin cho tr.
Cho d tr lm cha gii cng phi khen. C vy tr mi c t tin, ln sau
lm gii hn.
tr nh c k nng c bn l vy. M lm li, sa sai ci con lm trc
mt chng l kiu dy con ti t nht. Tuyt i khng c ch bai tr trong bt c
chuyn g.
Nhng b m dt thng i x vi con nh vy. p o s phn khng ca tr.
Dp tt mun t lm ly ca tr bng nhng cu i loi nh vic y ai chng lm
c hay ai thm lm ci vic d hi y
D vic nh nht tr lm c cng phi khen nhiu. Phi nn bit rng vic
chp nhn mun lm ca tr l to cho tr mun lm, to cho tr tnh t tin, tr pht
trin tch cc hn. B quyt dy tr gii l khen, ngc li dy ti s l ch
Khi tr 2 tui hy dy tr bit sp xp gn gng. K gi k va tm tay tr.
chi ch d ct d ly.
Qui nh ch chi. Dn bng xanh vng vo ch ct. chi cng dn
mu tng ng khi ct mu no vo mu ny.
Lm vy th tr 2 tui cng bit xp chi sau khi chi. Vic dn chi xong
khng phi l vic ca m.
Ch cho ly chi tng t mt ra. Ct 1 ci ri mi ly ci khc. Nh vy vic
dn sau khi chi l iu thch th ca tr.

36
 Hy bt u vic ny bng tr chi mnh lnh. Ct qu bong ny vo gi, ri
ly bp b trn bn ra y cho m chng hn. Chi nh vy b quen vi vic dn
dp.
thI k mun t lm ly vic ca mnh ny m khng dy php tc dn dp
sp xp th sau ny khng th lm cho tr nhp tm vic ny c.
Thi k ny phi dy tr iu khin i tay tht gii. tr dng tay khng tho
hay c xu hng nng lc pht trin chm.
Dng a cng phi dy t khi tr 2 tui.
Cho tr chi t nn. Khng phi ch a hp t nn cho con, mun chi g th
chi l xong. M phi a hnh mu to, du, chui cho con xem ri hng dn con
nn cho ging hnh mu.. Ch li, ch lm, ch t, ch nhn phi lm cho ging, mi
l quan trng. Nh vy to cho tr tnh quan st t m v iu khin i tay mt cch
kho lo.
VI tr 2 tui, chi tr xp hnh g tsumiki rt b ch. Hy tr xp chng ln
cao, xp chui di, bt chc hnh m xp, t xp theo tr tng tng ca tr Thi
xem 2 m con ai xp c cao hn chng hn.
chi tt l chi pht trin k nng ca tr. C th thy cc loi chi ph
hp mc ch l: nh xp, xe ti ghp, pazuru
Cc loi chi my mc chy pin khng ch ch c tc dng tho mn thch
nht thi ca tr, m cng khng c tc dng pht trin k nng v t duy ca tr. Thay
v b mn tin ln mua chi loi y ra, hy trn ln 4 loi en, trng, ,
xanh mi loi 10 vin vi nhau, ri bo con nht ring tng loi vo 4 ci cc ring
bit cn hn.
Nh ni phn trc, l trong cc loi ng vt ch c con ngi l c kh
nng cm nm vt bng 2 ngn tay ci v ngn tr. Hy rn luyn cho tr 2 tuI- thI k
mn cm ny- kh nng . Hy cho tr dung 2 ngn tay (ci- tr) nhn nhng vt nh
xu nh ht u, ci ghim ci ti liu c mu sc, kch c khc nhau chia theo mu
sc, kch c vo nhng ci cc khc nhau.

4. Thi k phn khng u tin khi tr 2 tui- lm sao vt qua?

Ngi ta c cu tr 2 tui ng s. Thy hin tng ny tr va y 2 tui,

ko di trong khong thi gian t 4 n 6 thng. Thi k ny gi l thi k phn khng
u tin ca tr.
c 2 tui, bc vo thi k t lp, tr mun tch khi b m, t lm vic ny
vic n. Vic g cng mun t lm ly.
V vy kh b ngi ln ni khng c l tr phn khng lin. Ri khi tr nh
t mnh lm g y m khng lm c cng pht cu ln. Cng c tr gim chn, giy

37
ny, ln ng ra t n v. l biu hin bt mn khi tr nh lm g m khng lm
c.
vt qua tnh cnh ny, hy cho tr xem c sch dy cch lm 1 cch d
hiu, tng cht to cho tr tnh t tin rng mnh cng c th lm c. V mt iu na
l dy ngn ng cho tr. Tr c rn luyn k nng ni tt, bit dng t phong ph
thng khng c kiu ni ch k, cng nh khng nghch ngm lm phin b m.
V tr t lm c nhng vic ca mnh, bit dng vt, bit truyn t mun
ca mnh th khng c cm gic bt mn nh trn.
Khi tr khoc, hy t mnh vo a v ca tr, dy cho tr cch ni din t tm
trng kh chu lc . Nu ch c qut mng sao li khc thi th khng d dng g
vt qua thI k 2 tui ng s ny. Nu con mun g, cm thy g m din t c
ht bng li th cuc sng hng ngy tht sun s. Vi tr chm ni, th khng th c
nhng thng ngy vui v nh vy c.
Ni l thng cm vi tm trng ca tr, nhng cng nh tay gi ng ch nga
vy, gi qu s b xc, thnh ra ni ht phn ca tr. Tr khng ni c iu mnh
mun ni, vn t t, s sinh ra bt mn. Vic quan trng l nghe thu tm trng tr, ch
khng phi ni h ht tm trang ca tr.
Nu tr hiu li ni th s hiu nhng g m ni, m c th dy l ngha, php tc
mt cch d dng hn.
Khng cn ra tay can thip lm h con, m ch cn trng con thi, con dn ln
ln vi tnh t tin.
Thi k ny tr c kh nng ngn ng cao, k nng s dng hay lm vic g
thnh tho s khng c biu hin bt mn, phn khng nh nu trn.
B quyt nui dng ch ca tr l khng bao gi ni t khng c vi tr.
Lun di theo hnh ng ca tr, cng c long t tin, ng vin khch l kp thi, khi
gi mun ca tr mi l cch nui dy con hay.

5. Tr 2 tui l ngi c tr nh thin ti

2 tui l thi k thin ti ca tr nh. Cng c nhiu bc ph huynh ngc nhin khi
xem chng trnh Nhng em b thin ti nht Nht bn (Chibikkotensai nipponichi),
ch thc ra hu ht tr em u c kh nng biu l tr nh tuyt vi nh nhng trng
hp c nu trong chng trnh .
Nu khng bit iu , s v tnh lm mt i kh nng tuyt vi ca tr. Chnh v
vy chng ta cn phI cc k ch n tr.

38
 Tr pht trin rt nhanh trong tui t 2 n 3 tui. V nhng g tr hc c
trong thi gian ny s phn nh thi hc tp ca chng sau ny, thi khng
th no sa i c na.
Ti mun cc bc cha m phi coi tui ny l giai on thit lp nng lc c
s cho tr.
Giai on ny, nu dy tr nhng iu c bn sun s th tr s thnh nhng
con ngI rt sng d. Cn khng dy d g, c tr t nhin chi khng thi s
kh nng u vit vn c ca mi em b bin mt lc no khng hay.
Xin nhc li mt ln na, l tr 2 tui c tr nh thin ti.
Khi tr 2 tui m c rn luyn tr nh th s c tr nh tt duy tr lin tc v d
dng. Vi tr khng c rn luyn tr nh lc ny th n nm lp 6 thi khng th
nh ni nhng cng thc tnh ton phn s, s thp phn
V vy, khi c 2 tui cn phi cho tr c rn luyn tr nh cng nhiu cng
tt.
Nh quc k ca cc nc. Nh chng loi xe t. Nh tn cc ga tu in theo ng
th t. Nhng vic m ta thy hon ton c ch, khng h qu sc i vi tr.
C b m dy con 2 tui nh ht tn 100 thi s ni ting. a tr y tr
thnh ngi cc k xut sc. Cng c b m dy con 2 tui c kinh th Trung quc.
y khng phi l vic nhi nht kin thc.
Ti mun cc bc cha m hiu rng vo thi k nng lc tr nh ln n nh cao
nh lc ny, m lm nhng vic nh vy th mt mt kh nng ghi nh cao c gn
lin vI tr, mt khc nhng kin thc thu np c ny s cn ng li trong kho
thc tim ti ca c cuc I, sau ny lm nn tng c c nng lc xut sc, v
kh nng t duy cao.
t trc mt tr 2 tui 10 ci hp. Trong 3 hp c g . Hy cho tr on
xem hp no c . Khng c tr 2 tui no ngay t u on ng c 3 ci hp c
. Hy lm th t 1 hp trc.
t ln bn 10 mn , cho tr nhn k trong khong 1 pht, ri giu i 1 mn,
tr bit l mn g.
Hy th lm bi rn luyn tr nh ny cho tr.
Cng lin quan n tr nh, ta phi dy tr kh nng quan st. Ca hng va
xem c by bn ci g, chng hn th, rn cho tr kh nng nh c nhiu mn
by trong ca hng. M vi con thi vi nhau xem ai nh c nhiu hn.
iu quan trng l vi tr 2 tui cng cho tr quan st c cng nhiu cng tt.
Dn tr n cng vin, cho xem kin, cho xem l. Dn tr n ca hang bn chim, th
cnh, cho tr quan st. V bo tr ni v ci va xem, va nhn thy .
Cho tr i vn bch th, vn th bin, khu vui chi, nng trng, s phng
chy cha chy cng nhiu cng tt, v rn cho tr k li nhng ni va i.
39
 Cng c th cho tr i bus, tu in n b bin, vn to c nhiu dp
quan st th gii xung quanh hn.
T tng Mi c 2 tui c nh c g my u, thi th ch n khong 6 tui,
lc y bit nh ri cho i y cng c l t tng sai lm, khin nng lc vn c
ca tr b thui cht.
Mi th nghim khi tr hn 6 tui- lc ny nng lc pht trin mc n
nh ri- khng to nn kh nng c bn quan trng no na. Cc bc cha m nn bit
rng nhng th nghim c thc hin trong thI k kh nng nhn thc t nh cao
nht (2 tui) s l nhng kh nng to ln ca tr sau ny.
Cng vi ngha , tr 2 tui rt thch hp hc ngoi ng.
BI v k c v m thanh ca tr lc ny cc k phong ph.
Ngi ln nghe ting nc ngoi khng th nghe ton b m ting nh ca t
. Hn na cng khng th thnh tho mt ngoi ng no. V ngi ln c mt ro
chn ln v m thanh, m c nhng m khng ti no nghe thy, hay c bt chc
cng khng nhp tm c.
Nhng tr 2 tuI li l thin ti ngn ng. V tr di 3 tui c kh nng phn bit
c s khc nhau rt nh gia cc m tit, v hiu c s lin quan gia cc t ng
phc tp. Vi nng lc tim ti phong ph, tr th nh ngoi ng mt cch t nhin
nh mt bn nng sinh l vy.
V vy, khong 2,3 tui vic cho tr nghe nhiu bi ht ca tr em cc nc,
tr c tip xc, nhn bit c s khc nhau v m thanh gia ting cc nc
iu quan trng.
Nhng m thanh tr khng nghe vo giai on ny khi ln ln s khng cn
nhp tm chnh xc c na.
Khi tr ang chi, th my quay a chy bn nhc vui ti t nhin no .
V d nh nhng bi ht ru con trn th gii chng hn.
iu quan trng nht l vic dy tr, rn luyn cho tr phi c thc hin
thng xuyn, hng ngy, d mi ngy ch mt cht thi gian.
Ti mun cc bc cha m hiu r mt iu l vic dy con hay rn luyn cho con
cng c lp i lp li cng to cho tr kh nng thin ti.
Tuy nhin cng phi va xem tnh hnh, s phn ng ca tr dy cho ph
hp. Nu tr c v khng thch kiu rn luyn ny th phi chuyn sang kiu thch hp
hn, tr vui v thc hnh hn.
B quyt thnh cng l rn luyn cho con hay dy con dI hnh thc chi vI
con mt cch vui v.

40
D. Phng php gio dc tr t 3-4 tui

1. 3 tui l bt u t duy. Chuyn sang cch dy khin tr phi t suy ngh.

c 3 tui, no b trc pht trin vt bc. y l vng t duy, nn kh nng

suy ngh ca tr n 3 tui tin b ng k. Cho n thi im ny, vic gio dc tp
trung vo vic dy tr ghi nh l ch yu, song t thi k ny phi chuyn sang gio dc
t duy cho tr. Cc bn phi bit trc mt iu rng cng cho tr 3 tui chi tr chi
t duy, cng khin tr tr thnh ngi c kh nng t duy cao, ch s thng minh cao.
V vy, vo thi k ny, chi cho tr khng ch l vic vn ci c vt, hay chi
chi chy bng pin m phi cho tr nhng mn chi vn dng u c suy ngh
mi c. chi thch hp cho tr tui ny l nhng tr chi tr t suy ngh,
t lp rp, sng tc ra nhng vt mi.
V d nh b chi 3 ming g dt hnh tam gic bng 3 mu khc nhau (xanh,
, vng) l chi rt b ch. Con ca ti rt thch b chi ny, bt k sm ti, n
xp thnh v vn hnh th khc nhau chi v khng bit chn l g. Ti khng bit tr
c tc dng th no, m sau ny n tr thnh a tr c sc tp trung rt cao, thch
suy ngh, v rt gii mn ton. Vi 3 ming g ny, bn cho con bn xp thnh tu, xe,
chim, th, cn trng th l mt tr chi ht sc b ch.
Thi k 3 tui, cng vi kh nng t duy, k thut ca tr cng pht trin vt
bc. Cc bn nn c gng ht mc c th tr c th dng u ngn tay vo nhng
vic cn k thut t m cng nhiu cng tt.
V d nh cho tr dng ko, cho tr dn bng h dn, chi gp giy, chi ly dy
(1 si dy tht nt lm 1 vng ln, an qua an li bng cc ngn tay, bin thnh nhiu
hnh dng khc nhau), ci cc o cc qun, buc dychng hn. Cho tr chi nhng
tr nh vy s khin tr tr thnh ngi c cc ngn tay cc k kho lo. S kho lo
ca cc ngn tay c th snh c vi mc thng minh ca tr. Ngc li, tr
khng dng tay thun thc c s thnh ngi vng v. Vo thi k ny, cc bn
khng c qun vic dy cho tr cm a c, t ci mc qun o. Vo thi k k
thut pht trin ny m cho tr p xe 3 bnh, u x n, v tranh, nh n piano,
chi bn tnh gy ht th cc k hp l.

2. Tr gip 50% tr thc nghim c nhiu vic

3 tui l thi k t lp. Kh nng t suy ngh hnh thnh nn tr- vn bm dnh
ly m cho n gi- t nhin tr nn t lp hn, bc u c suy ngh ca ring mnh.
Tnh t lp hnh thnh dn dn, ban u ch l mc t lp mt na, lc ri m, lc li
quay li trng ch vo s ng ca m, c nh vy lp i lp li. Th nhng ci mt

41
na ny li rt quan trng. Vic ngi m tr gip tr giai on t lp mt na ny l
rt quan trng.
3 tui, tr khng mun nh m ra tay lm h ht, m chng mun t tay chng
lm ly. Tr mun t ch ca ring mnh, mun th hin tm trng ca chng nn hay
b cha m cho l khng nghe li, hay chng i.
Ngy xa 3 tui b coi l thi k phn khng u tin sau k phn khng ng s
tr 2 tui. Nhng thc ra khng c coi y l mt k phn khng, m phi nhn nhn
l nhng du hiu tuyt vi ca thi k bt u t lp, bt u khng nh ci ti mi
c. Thi k ny tr phi tch ri b m, tch ly kinh nghim cng nhiu cng tt. B
m phi vui mng thy rng con mnh n thi k ny c bn lnh c lp vi b m
mi c. Khng nhng th phi gip con tch mnh khi b m na. c nh
vy, vic quan trng l b m truyn ti con tnh yu thng dt do nht. Con hi tch
khi b m c mt cht, nhng nu c c tnh yu do dt ca cha m, chng s
vng bc v t lp c.
c nh vy, khng phi c con chi mt mnh m c, m phi chi
cng vi con. Trc khi con chi vi bn khc, phi cho con c kinh nghim tht nhiu
t vic chi vi m. Tnh x hi tr c hnh thnh trc tin t mi quan h m-
con. to dng c nn tng , cn phi a con ra ngoi ht mc c th c.
Hy tr tch ly c nhiu kinh nghim bn ngoi.
Ni nh vy, nhng 1 a tr ln 3, t ra ngoi, t tch ly kinh nghim l phi l.
Vn l m phi lo lng lm sao to cho con c tri nghim thc t n mc ti a.
V d nh vic quan trng l dn tr i tht nhiu ni nh vn bch th, thy cung; i
ra bin, ln ni, cnh ng; ri i ch, ca hng bch ha, ca hng rau; s phng
chy cha chy, vin bo tng, th vin, hiu sch Tuy nhin nu ch a tr n
nhng ni khng thi th cha mc ch gio dc cha hon thin. n nhng ni
, qua th nghim tr phi thu np c nhng khi nim chnh xc, c nng lc nhn
thc tt lm nn tng t duy. B m phi suy ngh sao cho ng thi vi vic cho con
tri nghim thc t, phi thu hoch c mt vn t phong ph, nng lc phn tch,
tm tt tng hp cc s vt hin tng. C phng php yu cu tr bo co, k li
nhng thc nghim ca chng l ph hp nht. Tr thc s hiu, bit, suy ngh c
v s vt l ch- tr k li c thc nghim ca chng bng t ng tru tng; tr
c th t li ni hnh dung ra thc nghim v ngc li tr c th nh li thc nghim
bng li ni; ng sau vic tri nghim cuc sng, l vic pht trin nng lc t duy,
nh c nng lc t duy , tr s hnh thnh khi nim, nng cao nng lc nhn
thc

3. Bi dng kh nng ngn ng bng cch ni chuyn hay c sch truyn cho
tr

42
Trch cun Em phi n Harvard hc kinh t
Khi mn m bung xung, l gi pht hnh phc nht ca con. m no cng
vy, ti u m chu vo long, c cho n nghe 1 vi quyn truyn, va c va ghi
m. Trong khi ghi m, mi ln gp mt t mi m nh Nhi cha bit, ti u dng li
ging gii cho chu hiu, mi ln xong mt cu chuyn ti u hng dn chu k li
vn tt chuyn . Chiu hm sau, cho nh Nhi va nghe bng, va lt sch xem
tranh.
Lm nh vy c 5 ci li
1- cho nh nhi troc khi c ch c th hiu c cu chuyn bng tranh
2- Tit kim c thi gian ca ngi ln, ch cn 1 ln, nh Nhi s c nhiu
ln nghe k chuyn
3- Bi dng ng cm cho inh Nhi, trong qu trnh nghe i nghe li nhiu ln,
s hiu c ch no cn ln cao hoc h ging, nhm nhanh chng nng cao kh
nng c sch ca con
4- lm tng vn t vng cho tr, nhng t ng, mu cu c nghe nhiu t
nhin ng lI trong tr nh ca tr, rt lI cho vic biu t ngh ca tr mt cch
chun xc v mu mc
5- bi dng nhng tnh cm o c v cao thng cho tr, nhng cu
chuyn ti chn ghi m phn ln u l nhng cu chuyn ni ting trong va ngoi
nc, nhng tnh cm v t tng cao dp c nhn loI s ngm dn, ngm su to
nn mt tm hn cao p v phong ph cho tr.
Xt v tm l hoc, ging ni ca m bao gi cng thn thit hn, thu ht s ch
ca tr hn ging ni trong bng t xa l.
Ngi ta ni tr 3 tui mang nim khao kht xa b mi chng ngi v ngn
ng. L bi v, tr ang thi k pht trin ngn ng cc k nhanh k t khi ln 2.
Trong c cuc i, y l thi k tr c kh nng nh t nhiu nht. V vy, cha m nn
dy con cng nhiu t cng tt. Vy th nn lm th no pht trin kh nng ngn
ng ca tr? Vic quan trng trc tin l vic hng ngy cha m phi ni chuyn vi
con mnh ht kh nng c th c. Quan trng l ni chuyn vi tr mt cch nghim
tc, dng t chnh xc nh ni vi ngi ln, v dng cch ni chuyn theo ch , c
ct truyn tr c th t duy, suy lun c.
V d nh, khng c mng ct lc Con yn lng i no. Nu ni M ang
ni chuyn in thoi th con s hiu ra l do m yu cu chng yn lng. Bn hy ni
vi con nhng cu c quan h nhn-qu nh Mnh phi mang theo con . Hm nay
d bo thi tit ni s c ma m chng hn.
Tr em c khi no nghe c mt t g kh, c ngy s t nhin bt ra t kh
vo hon cnh ht sc hp l, khin cha m phi ngc nhin.
Tr em hc t cha m ngay c khi cha m chng khng h bit.
43
 V vy hng ngy m chng ni chuyn dng t nghim tc, chnh xc, phong
ph th kh nng ngn ng ca tr tin b r rt, s t c nhng t ng phn i, tr
khng chm chp nh nhng a tr tr tu km pht trin.
Ngoi vic ni chuyn vi con, hy c tht nhiu sch truyn cho con (truyn c
tranh v ch ko phi manga). Tr con rt thch c nghe c truyn. Mi ngy hy c
gng c 5 hay 10 quyn cho con.
Hy to thi quen n th vin, tm quyn sch tr thch, mn v c khi tr
tui ny. Vi vic c nhiu sch, ni dung ngn t tr dng l gii s v cng
phong ph. nng cao kh nng ngn ng ca tr th khng c vic g tt bng vic
c sch tranh.
ng thi, qua vic c sch to cho tr s quan tm n ch ci, tr c mun
t c ly sch, l iu tuyt vi nht. 3 tui c gi l thi k vn ch n ca
tr. C nhng a tr thi k ny, cc k quan tm n ch ci, k c b m c pht l
i chng na, th tr cng c hi ch ny c l g? Ch kia c l g? ri chng my
lc nh ht b ch ci, t c sch rt lu lot. Hin nay, khng kh g tm ra tr 3 tui
c sch lu lot.
Gio s Rickel, i hc Muhem, ni c gi l l c u trong ngnh gio dc
sm ca c nghin cu d liu trn thc t cho hay, tr c th bt u c vit c
t khi ln 2, ln 3 v ng ch trng phi dy tr bit c t thi k ny.
Gio s cng c kin nh vy trong vic luyn tp s hc. Theo gio s th thi
k tr hc tp c ko phi l 5,6 tui, m 2,3 tui l thi k thch hp nht. thi k
ny, ko cho tr hc tp, ch th rng cho chi khng thi, nng lc ca tr s b pht
trin thin lch. Nu trong thi k ny khng nui dng s quan tm ca tr n ch
ci, th n 5,6 tui, tr ko quan tm n ch ngha g lm, kh nng nh ch, nh t
cng gim st hn ri, th vic bt u cho tr tp c s gp nhiu kh khn.
Nu t 6 thng tui c sch tranh cho tr, c thi quen m con cng c
sch hng ngy th n khng c tr no n 5 tui li ko c s ham m ch ngha.
Nu nh m ni Trong quyn ny c chuyn rt l hay. Nhng m ang bn qu, ko
c cho con nghe c. Gi nh con bit c th hay qu! tr s mun t c c
phi ko ? y l cch hng tr n vic t c sch mt cch t nhin v nh nhng
nht. l cch lm khin tr 3 tui nh ht bng ch ci 50 m t lc no.
C th c vit c ch, khin kh nng t duy tr pht trin mc cao hn
nhiu. Cnh ca tr bc vo th gii cng rng m hn nhiu.
Tr pht trin kh nng l gii t nhng cu chuyn c tch n th gii m chng
cha h tri nghim bao gi.
Tin s John Ocorna ca M tng ni kh nng ngn ng cho bit a v x hi,
thu nhp thp hay cao. Cng cho bit c thnh tch hc tp trng hc. Phi suy

44
ngh rng, to cho con kh nng c sch tt nh l mt ti sn qu gi b m c th
tng cho con ci ca mnh mi c.
B m tr phi nn bit trc rng 6 tui mi to thi quen c sch l qu
mun v kh khn. Nu dy t 3 tui th tr tip thu nhanh v vic dy hc cng vui v
hn nhiu.
Vy vi tr 3 tui th sch no l ph hp?
ng nhin l nhng cu chuyn ma qu l khng ph hp ri. Cng l nhng
chuyn gn gi vi cuc sng, sinh hot hng ngy ca tr, cng hp dn. Hy chn
nhng quyn c ni dung n gin v ch sinh hot hng ngy cho tr. Thc t
th vin nhng cun sch c tr chn v mn nhiu nht l nhng cun c ni
dung gn gi vi tr nh vy.

4. Khng lm g phi lo lng vi tt ni lp ca tr thi k ny

Trong khong t 2 tui ri n 4 tui ri, mt ngy kia bng nhin tr sinh ra
ni lp. Song y khng phi l hin tng phi lo lng. C hc thuyt cho rng hin
tng ni lp thng xy ra vo thi k trung khu ngn ng c c nh mt trong
hai bn cu no. Ri vo khong thi gian xc nh tay thun ca tr, hin tng ni lp
s bin mt. Cha m ch trng qu vo vic bt b, sa sai tng li ni lp ca tr,
cng lm cho chng ni lp trm trng hn. Khi tr ni lp, phi coi nh l chuyn
bnh thng, ni chuyn vi tr bng thi bnh thng mi c.

5. Nn bt u dy ngoi ng cho tr trong thi k ny.

Tr trong tui 3 n 6 tui c kh nng nh t ng cao nht trong sut c

cuc i. Cho nn, trong thi k ny, dy ngoi ng cho tr l thi im l tng. V
vic dy ngoi ng cho tr em tui ny, hc gi Starn ni Mt li ch to ln khi
dy ngoi ng cho tr em tui ny l, y cng l tui tr hc ting m , nu
dy lun ngoi ng th ng thi tr nhp tm ting nc ngoi cng theo cch thc
nh ting m . Cn nh sinh hc tm l Leoporlter th ni Hc ngoi ng sau 10 tui
khng phi l khng th, nhng s rt kh c thnh tch xut sc. L bi v, n mang
tnh phn sinh l.
Thi k chn mui vi ngn ng l t 3 n 6 tui, dy ngoi ng l vic t nhin,
nhng vic dy t ng kh ca ting nc ngoi nhn t gc tm l hc pht trin
ca no l qu sc.
Vo thi k ny, cho tr nghe ting nc ngoi, tr t nhin nhp tm c pht
m, ng php chnh xc ca ngng ng nh mt bn nng sinh l, chng c lu
ct vo b nh trong no b. Sau c khng hc ngoi ng na, th sau ny, khi

45
c dp hc li ngoi ng th tr vn bt ra ting ngoi ng vi ging pht m
chun.
Mt hm, ti ni chuyn vi mt ph n ngi cng gh trn tu in. B y k
rng hi ti hc cp 3, c mt ngi bn ni ting Anh vi ging cc k chun, thnh
tch hc mn ting Anh ca bn y cng cc k xut sc. Bn y trong thi gian t 2
n 5 tui tng sng M vi b m. Cn trong lp ca ti cng c mt bn quc
tch Hn quc. Ngi bn ny ni ting Nht tri chy, lu lot chng khc g ngi
Nht c. Nhng khi n nh bn y chi, chng ti mi v l b m th ni ting Nht
ngc nga ngc ngoc, pht m sai nhiu ch. B m sng Nht lu hn con m. Th
mi thy khng phi c lu m ni gii c u phi khng ? Cu chuyn ca
ngi ph n ng hnh k trn, nh l mt xc nhn cho vic dy ngoi ng cho con
tr vo thi k thch hp c tc dng n nhng no.

6. C tr chi khng thi s c tc hi

C ngi cho rng dy ch, dy s, dy ting Anh cho tr nh vy l nhi nht

kh thn a tr. H cho rng phi cho tr chi mi c.
Cc bc cha m phi bit trc mt iu rng, nu c cho tr chi khng vy thi,
ri mt lc no bt p tr phi hc theo bi c ch no , s l vic lm gy tc hi
n no b ca tr ang pht trin.
Ti xin nhc li n ln th 3, rng, tc pht trin ca no nhanh hn mc
ngi ta tng tng gp nhiu ln. n 3 tui th no hon chnh n 60%, n 6
tui th 80%.
Nu bt u hc tp t 6 tui, th lc no c bn hon thnh, tnh cht c
nh, vic lm thay i ng hn trn no b, hay nng cao cht lng ca no u
hon ton khng th.
Chng th hc tp khi ang trong pht trin lc 2,3 tui li l thi k thch hp
hn c. Nu cho tr hc tp trong tui ny, no b tr c phn ng tt vi vic hc,
khc su vo no, nng cao cht lng ca t bo thn kinh. Ch cn mt c ng nh
cng lm nng cao cht lng no.
Hc tp ca tr 2,3 tui khng n thun cho tr thu np kin thc, m lm cho
cht lng ca t bo thn kinh no tng cao (tr thnh t bo thn kinh giu
ribonucleic RNA, ci c coi l mm sng ca k c).
Mng li dy thn kinh trong no hon thnh 80% tc l khng thay i
c g i vi 80% hon thnh y na, d c luyn tp n u i na, th cht
thin ti mt i khng bao gi tr li na.
Thit ngh cc bc cha m nn bit rng tui thch hp hc hi l t khi tr
cha c 1 tui. Thi k t s sinh n 3 tui l thi k nu c gio dc ng n,

46
no c th pht trin vi t cht thin ti. Thi k t 3 n 6 tui l thi k cng vn c
th c c no b cht lng cao nu c gio dc thch hp.
Vo thi k ny nu dy tr chi c tng, c g, th tr cng s c lc c m
ngi ln cng khng snh b c.
Vic lm u tin gio dc con tr l vic to ra mi trng gip tr c th
pht trin ton din v s kh nng nh k nng, tr nh, t duy, vn ng, v tranh
mt cch t nhin nht.
Tuy nhin ci chng ta thng thy li l mc d con tr c hnh ng ni lc
ht sc mnh m, li b l i khng , hay b ngn cm khng c t do bc l.
Nhiu khi cha m ch cho con thch chi g th chi, hoc l chng lm g c c
thi gian tri qua v b.
V vy, i a s ti nng ca tr nh ng ra c pht trin tt li b li tn.
Nng lc tr nh v nng lc l gii cng v th m yu t.
Cng c nhiu ngi ni rng Khng c dy tr 2,3 tui nhiu th n th.
Khi vo lp 1 tr cng thnh a tr bnh thng y m.
ng vy. Xt v hot ng ca no b tr em v nguyn l ti nng gim dn th
iu l ng. Nhng l ni khi khng tip tc gio dc tr na.
Hng ngy dnh khong 20 n 30 pht dy tr nhng iu ph hp vi la tui,
tr s nhp tm c nhiu iu hay.
Ngoi ra, phn gio dc tr 2 tui ti cp ri, n 3 tui cng vy, l
thi k t lp ca tr vn ang tip tc. V vy vn phi tip tc cho tr lm nhng vic
gip gia nh ph hp vi kh nng ca tr.
Khi i ch, mua sm hng, nh tr cm h , nh tr tm mn m cn mua
chng hn.
Khi tr lm c vic g gip m, phi khen tr. Mi khi c ghi nhn vic
lm nh vy, dn dn trong tr hnh thnh thc ca mt ngi ln.
3 tui, tr cn phi hc nhng iu nho nh t x hi nh vy.
Ngc li, phi ni rng nhng tr em khng c nh gip vic g bao gi,
nhng tr em lun phi nghe nhng li nh mn ca cha m l nhng tr bt hnh.
tr dn khng nh bn ng, tng bc tr thnh ngi ln, iu quan trng
phi gii quyt trit thc c b m nhn nhn, c b m tin tng trong vng
thc su sa ca tr.
Tr khngc b m nhn nhn, lun phi nghe mng m, tht bi mi khi th
nghim lm g khng th khng nh bn ng ca mnh c.
Ti mun nhn mnh mt iu rng, cng khen, cng nhn nhn vic lm ca tr
s l cch tr ln khn, lanh li. B m khng bit n iu , con ci ca h
thng c tinh thn khng n nh, tnh cch bt thng, pht sinh nhiu vn bt
hnh.
47
7. S thch chch (s thch khc ngi) nui dng nng lc tp trung v tr lc
ca tr giai on ny.

iu cn lu y l tr em mi a mi khc. Ci quan trng khi gio dc

tr, l gio dc c tnh ca tr. C tnh ca tr t khi sinh ra, c mi a mi tnh.
Mt cch t nhin, chng bt u cuc i bng nhng cch i khc nhau.
n 2,3 tui c tr thch i th nhn, tu in my bay u quay th li c tr
thch hoa l. S quan tm ca tr n nhng th qu mnh m, r rt, song
thng th b m chng khng nhng khng coi s quan tm ca tr l iu tt p
m ngc li, h lo lng rng s quan tm ca con h b chch ng, phi lm sao
tiu dit c s quan tm ca con bng cch hng s quan tm ca con vo mt
th khc.
iu ny gy tn hi cho s pht trin ca tr.
Nu tr bc l nhng khuynh hng s thch khc ngi nh vy, b m phi
vui mng, gn gi nui dng khuynh hng ca tr mi ng. L bi v, khi tr tp
trung s quan tm c vo 1 iu g tc l t c 2 iu li ch to ln. Th nht,
l kh nng tp trung cao vo vic . Th 2, l khi tp trung quan tm vo
mt vic g , ng nhin tr s suy ngh n nhng iu lin quan n vic , ri
khi t duy xong th tr nng cng t n mc cao hn.
Khi tp trung vo mt iu g, chc chn tr s t t duy ly.
T duy v th s tin b. Tr s c kh nng t duy cc k tt. Kh nng t duy
c c ny, d cho mt thi gian sau t nhin tr chuyn hng quan tm sang mt
vic khc, vn l mt hot ng c ch.
Khi kh nng tp trung v t duy ca tr cn cha su sc, th vic phn tn s
thch hay s quan tm ca chng s l vic lm chng em li li ch g cho s pht
trin ca tr.
Gio s ni ting v gio dc nhn ti khi nhn thy con mnh qung 2 tui tr
i rt quan tm n tu in, tu ha th mi khi mua qu cho con l mua ton lin
quan n tu xe, v coi khuynh hng ca con mnh l mt iu tuyt vi.
Kt qu l, a tr c sc tp trung cao, ng thi c kh nng quan st sc
bn. n khong 3 tui nhp tm t lc no phng php v tranh xa gn m hc
sinh lp 5 tiu hc mi c hc, v c bc tranh tu ha nh tht.
V cng t nhin a tr nh c cch v s trin khai m thng hc
sinh lp 4 tiu hc mi c hc. Khi 5 tui n v s trin khai v ct qu bng giy,
lp ghp thnh mt u tu ha.
C nh vy n nm hc lp 2 tiu hc, n thch quan tm n v tm ra loi
m Nht cha tng pht hin ra.

48
 Tr em c pht hin v nhn nhn, khen ngi ng mc nhng iu chng
thch quan tm s pht trin rc r nh vy y. Ri sau ny, chng quan tm n
nhng g th cha r, rt tic c nhiu ng b b m li dp tt s quan tm ca con tr
khi chng mi mong manh hnh thnh.

49
E. Phng php gio dc tr sau 4 tui

T bo no tr s sinh bt u pht trin t vic tip nhn tc ng t th gii

bn ngoi, thi k u pht trin thnh cc t bo dng t bo Matrick. y, cng tip
nhn tc ng t bn ngoi vo cng nhiu, t bo no cng tr thnh nhng t bo
giu DNA phn ha thnh 2 loi t bo l t bo thn kinh (n-ron) v t bo Gria. iu
quan trng y l sau khi phn ha t bo thn kinh (n-ron) khng h tng ln. Tc
l t bo no dng pht trin. Lc d c tc ng n th no i chng na cng
khng lm tng t bo thn kinh ln c, c ca tr c nh, khng th thay i
c na.
Ngi ta ni rng, con ngi ca th h mi phi l con ngi c tnh sng to.
Cng c ngha mc ch ca gio dc khng phi ch dng li mc nhn bit nhiu
th khc nhau, m ch gio dc tr thnh nhng ngi c tnh sng to.
Nu nh cha m chng ta, hay nhng ngi dy d chng ta tng suy
ngh rn ra chng ta thnh nhng ngi c ch cho thi i, th chng ta- nhng bc
cha m hin nay- cng phi bit trc c cu hot ng ca no b tr em, t c
cch gio dc thch hp tr pht trin hon thin hn. Bi v phng php sai, tr
pht trin lch lc ri th sau ny khng th sa li c.
Gio dc nh hin nay khng th c c nhng em b u t. Nh tin s
Jouji.W.Beatle thuc trng i hc Chicago, ngi tng ot gii Nobel ni
Th ch gio dc hin nay ang lm mt i c hi pht trin ca tr nh. L bi v
chng sng trong thi i thiu tnh thng. Kh nng hc tp ca tr st km. Ngi
ln khng c tai nghe li con tr. y l nhng im phi sa i.

1. 4 tui c sc sang to rt phong ph. Tr thch sang to rt thch chi

Tc gi truyn tranh Cc tr chi tr thch, Kakosatoshi tng ni Trong cc tc

phm ca ti, k c sch gio dc, k c sch cho nhi ng, ti lun nhn mnh cc
cu ni nh Tr em, chi l sng hay l Tr em l thin ti chi Th nhng tr em
Nht bn hin nay khng chi. Va l khng c ch chi, va l khng c thi gian
chi, va l khng c bn m chi. Khi mt cc iu kin chi nh vy dn
n tnh trng tr sng trong thn th v cm. Kt qu l tr khng c mun chi g,
khng c ch, chng quan tm ti vic g na. Khng chi, khng bit chi, khng
mun chi dn n tr hnh ng bt pht, khng tp trung vo c mt vic g,
khng t ch nh suy ngh, phn on, x l c iu g, dn n vic hc hnh cng
khng cho thnh tch cao.

50
 Mc ch ca gio dc tr khng ch l vic dy tr thnh ngi thng minh.
Chuyn tr l s mt, mi mn u t im ti a trng hc, chng phi l chuyn
g to tt. Ci quan trng l ch tr c im g m cc bn khc khng c c. Ci
im g chnh l phn tr s cng hin cho x hi c.
Thnh tch hc tp trng lc cao lc thp chng phi l iu ng phi quan
tm lo lng qu ng.
Vic thc s quan trng l vic nui dng c tnh ca tr, dy tr c th t suy
ngh, c t duy c o. 4 tui l tui sc sng to pht trin n nh cao nht.
Chng ta phi ly mc tiu gio dc con l dy con thnh nhng a tr c tnh
sng to.
L l vi vic dy con, chng s ch dng li mc c tr nh. Kiu gio dc ca
Nht t trc ti nay u l kiu ny.
Nht bn c gi l nc ln v gio dc. Song, v ni dung gio dc li khng
c nh gi cao cho lm. L bi v gio dc Nht chy theo kiu hc i ph vi thi
c. Chnh v th hnh thc hc ch yu theo kiu hc thuc. Hc vi ch trng vo
c trng danh ting, hc kiu hc thuc lng l nhng kiu hc p dng cho
tr em Nht bn.
Kt qu l vi nhng kiu hc c tri qua thi i hc, khi ra i, ngi
Nht ch gii m phng, bt chc ch kh nng sng to, pht kin cc k km. Ngi
Nht t ngi ot gii Nobel cng c phn nguyn nhn t kiu hc thuc lng ny.
Vy th lm th no nui dy tr thnh nhng con ngi khng phi ch m
phng li nhng ci ngi khc lm m thnh nhng con ngi c u c sng to
y?
Tin s tm l hc E.P.Trans thuc trng i hc Giogia- M ni Nng lc t
duy bt u pht trin khi tr ln 3, trong tui 4 n 4 tui ri t n nh cao nht
v n 5 tui th suy yu i rt nhanh.
nng cao kh nng t duy ca tr, th tui 3-4 tui l giai on quan trng
nht. giai on ny, tr c dy bo tt s tr thnh ngi c u c sng to rt
tt.
Vy cng vic c th dy tr thnh ngi c u c sng to l g?

2. Kh nng t duy mang tnh sng to c o l kh nng th no?

Tr em th k 21 hn ai ht phi l nhng con ngi c u c sng to. Chng

ta mun dy tr thnh nhng con ngi c u c sng to, c kh nng sng to, th
chnh chng ta phi hiu r c sng to, kh nng sng to thc cht l ci g v nh
th no.

51
 Nng lc sng to, l kh nng tri thc lm tng thm vt mi, cch suy
ngh mi u vit hn vo th gii chng ta hin ang sng.
Tnh sng to, l kh nng c bn quyt nh cc vic u vit trn c th thc
hin c hay khng, l mt t cht tt.
Tuy vy, nng lc sng to khng nht thit phi c lin quan ti ch s thng
minh cao mi c. Bi v, sng to, khng th khng a ra nhng suy ngh mi,
nhng cu tr li m trc nay khng c chp nhn.
Vy dy tr thnh ngi c c sng to nh vy c phi l vic kh khng?
Khng, hon ton khng kh cht no c.
Mi tr em sinh ra u c sn tnh sng to u vit . Kh nng sng to ca
tr s sinh thc ra bt u hot ng t khi mi lt lng. Nhng bc sng to u tin
ca tr ng thi vi vic bt u hot ng ca cc gic quan. Nhn bng mt, nghe
bng tai, pht m bng ming, nm bng li, s bng tay, u l nhng hot ng
sng to ca tr.
Tr 3,4 thng tui th tm nm vt, ri rung lc, bp, vn, th ri vt. Hay
l tm c mn g cng cho vo ming lim gm khm ph. u c sng to
ca tr bt u hot ng rt tch cc t thi k ny. Tr cng v th hc c nhiu
iu v vt, th gii bn ngoi v suy ngh.
Tnh t duy sng to ca tr s c pht trin mnh m hn nu chng ta
bit khch l v rn luyn cho chng nh ti tng trnh by phn trn.
C th ni rng vic tc ng ln cc gic quan ca tr t lc mi sinh ti khi
c 6 thng tui s quyt nh thi hc tp ca a tr sau ny. N tr thnh
ngi c thc hc tp, c sc sng to tt hay ngc li l nhng a tr khng c
thc hc tp v u c khng sng to, c quyt nh t khi n cn l a tr 6
thng l v th. Cha m lm ng vi nhng mun hc hi, vi nhng mm chi sng
to ca tr, v sai lm khi dy tr (lm g cng thc gic nhc nh, khng cho tr t chu
trch nhim mt vic g, b buc tr vi nhng lp ngoi kha, cu lc b, khng cho
tr vn ng ht mnh, b cho tr chi mt mnh) khng pht trin ht nhng kh
nng sn c ca tr, th t lc no nhng mun tch cc, mun sng to ni tr
cng bin mt cng thi gian v tr tr thnh nhng con ngi nhm chn.
giai on 9-18 thng tui, tr ht sc hiu ng, b nn tr nng khng c
kch hot pht trin th sau khng th khi phc li c. thi k ny hy cho tr,
to cho tr nhiu tc ng t bn ngoi, cho tr vn ng nhiu, ni chuyn nhiu vi
tr. tr s khng mt i tnh sng to u vit sn c, bng khng th tr ch ln ln vi
u c khng cn cht sng to no na.
dy tr thnh ngi c tnh sng to, nn bit trc c im ca nhng tr
xung quanh chng ta. Bit c, hiu c iu tc l hiu c mc tiu gio
dc v s c n lc dy tr thnh nhng ngi nh vy.
52
 c im ca tr c tnh sng to l
1- Ham hiu bit
2- Thch th nghim
3- Hay hi. Hi nhng cu m nhiu tr thng khng hi
4- Khng tha mn vi nhng cu tr li qua qut. Hi cho n khi hiu r mi
thi.
5- a ra nhiu cch ngh mi m
6- Th nghim ci g ln u cng khng s st
7- Hay c suy ngh xung t vi b m, thy c, bn b
8- Thch c lp, hay phn i.
Tr c tnh sng to thng c c im nh vy. Thng thng th nhiu ng
b b m t tiu chun l tng cho a con ca mnh l bit nghe li b m, b trn,
khng gy g vi bn b, khng vt qua ci ngng c sn Song theo thuyt
E.P.Trans th C s khc nhau rt ln trong quan nim th no l a tr l tng vi
a tr c tnh sng to. Cc bc cha m nn bit trc iu ny trnh ng ha 2
khi nim vi nhau.

3. tr thnh ngi c sc sng to cao

Vy lm th no gi m v pht trin nng lc sng to sn c ca tr?

Cho n khi tr c 4 tui th ti trnh by cc phn trc ri. V d nh
thi k nh nhi (sau sinh n khi c 6 thng tui), to tht nhiu tc ng ln cc gic
quan ca tr. Thi k 9 thng n 1 tui ri, tr rt hiu ng th khng nn ngn cm
tr hot ng, m nn khuyn khch v to iu kin gip tr khm ph. Khng ch g
b tr vi nhng lp tp th dc nhm chn, m hy th cho tr c t do trn, b,
vn ng nhng ch khng c g nguy him l c.
Lun quan tm n tr, m p v v tr tng thn thit khi tr c k da
p tht vi cha m, to cho tr lng tin chc chn vo tnh yu thng cha m ginh cho
chng. Ni chuyn nng nu tr t khi mi lt lng; khi tr bit pht m nhng ting d
cha phi l nhng t c ngha cng nn nhit tnh tip chuyn tr li nhm lm tng
thm mun ni chuyn giao tip ca tr.
Phng php gio dc tr hn 4 tui th c nhng im quan trng nh
sau:
Khi tr hi phi nghim tc lng nghe cu hi . Cng ngh cch tr li cu hi
vi tr, v dy cho tr phng php tm li gii. y l mt vic ht sc quan trng.
Nu nh c gi m v pht trin tn tnh nh vy, tr s rt gii trong vic t suy
ngh. y l im quan trng nht.

53
 Vi tr t 4 tui tr ln, nn t nhiu cu , cho tr suy ngh tm cch tr li. Cu
l hiu qu nht trong vic pht trin t duy, v n bt buc phi suy ngh tht s mi
tr li c.
Pht trin kh nng tp trung ca tr. lm vic , khi tr ang mi m lm g,
khng c gi, hi lm ct ngang s tp trung . Cng khng c dng ci uy ca
cha m bt p con phi dng cng vic n ang tp trung.
Chn chi c tnh hot ng tr no cho tr. Khng nn chn nhng mn
chi bt mt, m nn chn nhng loi chi m khi chi tr t lp ghp xy dng
thnh, ri ph i lm li ci khc, ci mi c th hn.
Khng tr trong tnh trng nhn c. Cha m cng chi vi con, to cho con
nhng thng ngy vui v. Ghi nhn, khen ngi nhng vic m con lm, nhng suy
ngh m con c c.
To cho con nhiu c hi th nghim. V d nh nhng cng vic mang tnh sng
to, sng tc cc tc phm m thut chng hn.
Tin c nhiu suy ngh mi m, l tr thc phong ph. tr c c mt
kho tng tr thc, hy cho tr c tht nhiu sch. Hy tng v cho tr c nhiu sch
v khoa hc. Khng ch dng vic thu np kin thc t c sch, m nn cho tr th
nghim c cng nhiu iu trong sch cng tt.
Dy cho tr bit tm quan trng ca vic bit ni ln cm xc, tm trng ca mnh.
Tr ngy th nn cn cha t tin vo nhng suy ngh ca bn thn. V vy, nhiu khi
chng khng ni ln suy ngh trong u thnh li c v cng t b nh ngh ngi
lun. V th vic lm cho tr nhn thy suy ngh ca chng l c o l cc k quan
trng. Tr c ni g th cng khng nn ci n, hy to cho tr c cm gic yn tm,
chng lm sao c khi ni ln suy ngh ca mnh.
Dng tr vo cc vic vi t cch l mt thnh vin thc s. Khng v suy ngh tr
cn nh chng bit lm g m km hm kh nng ca chng.
Hy cho tr quyn t quyt nh nhng vic thuc v bn thn chng. Nn hiu
rng vic t quyt nh n ung, mc , i u l nhng vic quan trng. Vic tr t
mnh quyt nh, dn theo t mnh hnh ng, v t mnh chu trch nhim v vic mnh
lm. Cha m quyt nh vic ny lm vic kia khng, tr ch n thun hnh ng, s
chng c cht suy ngh, t duy no. Tr thnh ra con ngi th ng. Nu to cho tr
c tnh c lp, s khng phi lo lng v vic chng phn i.
Cho tr th nghim performance (kiu th nghim mt mnh gii quyt hon chnh
mt s vic) cng nhiu cng tt. Cha m khng h tr gip, c bng sc lc, tr
no ca tr tm cch t gii quyt s vic . Bng s gip ca cha m con c
c gii thng, thnh tch cao ca nh trng, khng phi l cch nui dng

54
nng lc sng to ca tr. Nng lc sng to ca tr ch c th c pht huy khi tr t
mnh, ch mt mnh n gii quyt v lm c m thi.
ng lm cho tr s b tht bi. Nhiu cha m khng mun con mnh nm mi tht
bi th ln la khng mun con th nghim lm vic g. Nh vy tr khng tin vo c
tnh ca mnh, vic th nghim ch l th nghim tht bi m thi. Cc nh khoa hc
sng to, nh pht minh, ngh nhn, nh vn u l nhng ngi thnh cng t vic
t mnh th thch vi kh khn. Nu nh khng bt tay vo lm nhng cng vic tng
nh l gian kh y th khng c iu g v i xy ra trn ci i ny c.
Khi th nghim vic g ln u tin, cng hy tr c vui v, khng nn bt p.
T tng ca nhiu cha m cho rng c con vo tiu hc ri thy c gio s
pht huy tnh sng to cho con mnh l sai lm.
Khi vo tiu hc, tr sng to ca tr b km nn nhiu v bin mt hn bi tr
phi tp trung vo cc hot ng tp th, phi nghe theo li thy c, ch khng phi
c pht huy nh vo cc cu hi thy c, bi v t ra nh cha m chng vn
tng.
Nu nh trc khi i hc (vo tiu hc) m tr khng c c nhng suy ngh
ca ring mnh, lng say m vo mt vic g m chng thy th v th sau ny cng ch
tr thnh nhng con ngi bnh phm m thi.

55
Chng III KH KHN KHI DY L NGHA CHO TR

A. thc dy l ngha cho con t 0 tui

1. 3 tr ct tr ln ln v tm nhn ca cha m

Khi mi sinh con, hn l vic u tin cha m phi suy ngh l lm sao con
c khe mnh, c phi khng ?
Sau l mun con c tri thc, sau na th mun con sng ha nhp vi x
hi v c o c.
Phi ni ti s pht trin tri thc v tr th 2 l bi v tri thc bt u pht trin
ng thi vi lc tr c sinh ra i, trc c tnh x hi v tnh o c.
Khe mnh (c v c th v tm hn)
Tr dc
L ngha x hi v l ngha o c
Thiu mt trong 3 iu ni trn, khng th ni l tr pht trin hon chnh. Hn
na, tr pht trin hon chnh cn cn mt yu t quan trng na, l tm nhn ca
cha m chng (k vng, m c)
Nu nh cha m c mt tm nhn r rng, mong mun con mnh tr thnh th
ny, hay con m c th kia th hay bit bao th ngay t u tr s ln ln theo
chiu hng .
Vy cha m ca nhng tr em sng trong th k 21 ny c th k vng g vo con
mnh y?
Cu tr li s rt phong ph ty theo tng cha m. Tuy nhin, cng khng kh
khn g khi tu chung li nhng im m nhiu cha m mong mun. Nu khng c
nhng im chung , th cng khng th c nhng li khuyn v vic dy con c.
Ti ngh rng 5 khon mc sau y lun l nim m c khi dy con ca nhiu
cha m.
Thnh ngi tn trng v c lng thng cm vi ngi khc nh i vi bn
thn mnh.
Thnh ngi lun c tinh thn lm cho x hi tt p hn, lm cho nhng g
quanh mnh tr nn tt p hn
c nh vy, phi l ngi giu c sng to
To c thi quen hng dn, li cun mi ngi
C thi quen thin ch hp tc vi mi ngi mang tnh x hi
Nhng tr em c c nhng phm cht nh nu trn, th d th k no, thi
i no cng lun c mt cuc sng y ngha.

56
 Chng ta hy cng suy ngh lm sao dy tr thnh nhng con ngi giu
phm cht tt p nh vy.

2. Nhn nhn ng tn hiu pht trin ca con tr

Nu nh k vng vo s pht trin hon ho ca tr, vic u tin quan trng

hn ht c l nui tr khe mnh.
Tuy nhin, ni n tr khe mnh, hn l mi ngi u ngh ngay ti nhng em
b khe mnh v c th, ch t ai ngh c la phi khe mnh c v tm hn.
Trong phn dy tr t 0 tui, ti mun t vn tr khe mnh l khe mnh v
tm hn.
Chng ta ang sng m t bit ti mt s thc rng s pht trin tm sinh l ca
con ngi trong thi k u ca cuc i, c bit l giai on rt ngn ngi t 1 n 3
tui u, li quyt nh sc khe tm sinh l ca c phn i cn li. Y khoa v tinh thn
cho rng gc r u xa ca s lo lng v khng khe khon ca con ngi hin nay,
xut pht t ci bt n nh trong quan h vi cha m ngi khi h cn l con tr.
Chng ta phi tm n iu ny mt cch nghim tc.
y l thi k cha m d dng nm bt mun ca con mnh nht, nhng
mun xut pht t tm hn tr. Nh vy cng lm cho tr ln mnh hn ln. Cng l
nhng ngy th u, th mun cng a dng.
V chuyn ny, gio s tinh thn hc Sugita Mineyasu, khoa ni tm tr liu thuc
trng i hc Kyushu tng vit trong cun sch dy con vi tiu Ai lm nn a
tr nh th ny? (Nh xut bn Shoubunsha) rng Nhng nhu cu t nhin nh n,
ng, khm ph, ngc nhin t n ny sinh chng ai kim sot c, nu c ngi
m p ng ht mc khng cht cm thy phin nhiu vo nhng nm u ca cuc
i, th tng lai t nhin a tr trng thnh con ngi bit thng cm vi ngi
khc.
Gio s cn ni dy con khng phi l vic s hu con, m nui dng nhng
t cht tt ca tr nh mt bu vt sng vy
C th ni dy con, hay gio dc con t lc cn th v tun theo trnh t pht
trin t nhin ca tr. l nguyn tc.

3. Cho b sa theo gi nht nh l khng tt. Tnh m con cn quan trng hn.

C ngi cho rng cho tr b theo gi qui nh mi tt. Cha n gi b th tr

c khc k y cng khng sao. Khc nhiu th n phi. Khc l vic ca em b. V
nh vy tr s bit th no l chu ng.
Nhng thc ra, y li l suy ngh sai lm n tai hi.

57
 Em b bng nhiu hnh thc n lc ht sc mnh truyn t ti ngi m v
nhu cu ca bn thn. Khc v mun b cng l mt trong nhng hnh thc . Nhng
nu c khc mi m vn lm ng th tr hiu ra rng khc nh vy khng phi l cch
truyn t m thu hiu tm trng ca chng. Ln ti na tr khng cn mun
truyn t ng tm trng ca chng cho m na.
M ca tr, n gi qui nh mi cho con b, d n chng mun b t no. Cn
lc n mun b th chng c Nh vy lm tn hi n s chnh xc trong cm
nhn ca c th tr trong nhng ngy u i.
Kiu cho b theo gi, lm ng nhu cu thc s ca em b chng phi l cch g
khoa hc c.
Chu k n ca tng tr c khc nhau, ty thuc vo nhu cu ca c th chng.
Hun luyn cho tr quen b theo gi c v nh ngi m c thnh thi hn
tht y, song n nh mt i cm nhn c th v t cht ca tr. Tr l ngi khng
c thi quen truyn t ng cm gic ca mnh, chng chn, bt mn.
V cn c mt cch ngh sai lm khc na. l khng t tay chm sc em b,
khng ng chung vi em b.
i vi em b, vic k da p tht vi m n cc k l quan trng. Hy b tr cng
nhiu cng tt.
2 thng tui m gi em b i lm, th khng th p ng tha mn nhu cu
k da p tht ca em b c. Kt qu l b khng b sa, ung vo li nn ra, i ngoi
phn lng Nu m pht hin ra rng con mnh thiu s m p ca m m sa sai, th
biu hin trn cng ht ngay, b s b bm ln trng thy.
Nhng a tr lc no cng bm dnh khng ri m na bc l nhng tr m
ngy b khng c yu thng ht mc chng mun. l biu hin sinh ra khi nhu
cu c gn b vi m, c m m p t nhng ngy mi sinh khng c tha
mn m ra.
V phi i lm chng hn, m khng t tay chm sc con, khng t lng yu
thng con th trong tm hn tr, t lc no khng hay, manh nha hnh thnh s bc
tc v thiu thn tnh cm ca m. Sau ny n s thnh cn nguyn gy ra nhng hnh
ng c vn . Lun bm dnh ly cha m, khng tch ra c lp c.
Gio s Sugita ni trn nu mt v d minh ha cho phn ny bng mt cu
chuyn ca cu hc sinh tn l Akihiro thi 4 ln vo i hc m khng u. Akihiro l
mt cu b c thnh tch hc tp tt, l hc sinh c nh gi l tha sc u vo
trng i hc quc gia hng u. Song, thi my ln u khng u c. Nguyn
nhn l th ny. Thc ra, khi cn nh, Akihiro c m phi i lm v l do kinh t. ng
nhin vic chm sc Akihiro khng th do mt tay m cu lm ht c. T lc no,
trong u c Akihiro ny sinh s bc tc, v m khng dnh trn tnh thng yu cho
cu.
58
 Song, v nhiu ln phi nm tri cnh bt mn m m vn lm ng ri, cu ta
quyt nh bo th bng hnh thc c tnh thi trt thu ht s ch ca cha m n
mnh.
Nh vy, nu nh gi con t lc mi c 2 thng tui i lm, tr c ln ln,
tch xa cha m, nhng trong lng lun c mm bnh c th pht bt c lc no.
Trong thi k u ngn ngi ca cuc i, vi tnh thng yu b hn ch, tm
hn y l hng tr ln ln thnh ngi khng thu hiu c ch ca nhn loi.
Cng vi tro lu v chng cng i lm th khuynh hng trn cng tr nn
mnh m hn, ni vy khng h ngoa cht no.

4. nh im xy dng lng tin c bn ni tr l khi tr c 8 thng tui

Ngi mnh khe c v c th v tinh thn l ngi nh th no nh? l

ngi bit tn trng bn thn ng thi cng bit thng cm vi ngi khc.
V cng l ngi bit gi cn bng gia nhu cu, mun ca bn thn mnh vi
nhu cu, mun ca nhng ngi xung quanh.
tr tr thnh nhng con ngi nh vy, th khi cn th u, chng phi c
sng trong tnh thng yu chan ha ca cha m. Em b t lc sinh ra n khi c 7,
8 thng tui, lun c cha m ht lng thng yu, s thnh ngi tm thi n nh
thc s. Nu trong thi gian ny, n nhn tn hiu t tr pht ra mt cch ng n,
lng tin c bn gia m con c xc lp, khng c l no em b li tr thnh tr c
vn c c.
Tr c vn l nhng tr khi cn l em b, c nhu cu g u pht tn hiu n
cha m chng, song nhng tn hiu khng c cha m chng nm bt c,
hoc l lm ng i, t lc no tr nh mt kh nng pht tn hiu ng.
Vo thi k n dm v cai sa, nhiu em b bt u sinh ra mt tay. Thc ra mt
tay l mt hnh ng v thc ca tr mun thay th cm gic bt an khi phi xa m
chng. Tr cn c mt ci g ghm hm cm gic c m bn li. Ci bt an khi
phi xa m khin chng t nhin cho tay vo ming mt.
Nu nh ngi m qung i, nm bt v hiu ng tn hiu ny, ngay thi gian
x l thch hp th s khng c nhng a tr hc cp 1 thm ch cp 2 vn khng
sao b c ci tt s s ci khn bng mm mm, lc no cng m p mt ming vi
o c ca m.
Nhng nu m chng c nhng hnh thc x l cng nhc bt p chng t b
ngay ci thi mt tay lc mi 7, 8 thng th ngc li, s chng bao gi a tr b
c ci tt mt mt, s s vt mm mm nh th.

5. Khi c thm em b cng khng c qun yu thng anh ch n

59
 C nhiu tr khi cha c em th rt ngoan song c em vo li sinh ra kh bo, ch
k.
V a tr khi c em c cm gic rng n b em tc ot mt m, n ra sc lm
th no i li m mi c.
N tng rng n quay li lm em b th m n s ra tay chm sc n, nn c tr
t i t c ri, khi c em bng sinh ra khng t i t c, hoc m ng hay i
dm thc s tr li nh mt em b. Hay l nh em b tht au cho n khc
tong ln. N ghen ght em b v n ngh l ngi cp i tnh yu thng m dnh
cho n by lu nay. Cng bo n khng c nh em, th n cng nh tn.
Lm sao chn chnh li a tr qu ch k n th ny by gi?
Ch c 1 phng php duy nht. l ngi m hy ginh trn tnh thng yu
cho tr.
Lc ng khng ch c m v em b, vn phi cho anh ch n ng cng. Chm sc
tr tn tnh hn, m m tr vo lng, chng t cho n rng tnh yu thng m dnh
cho n l khng thay i.
Khi cm nhn c tnh yu thng ca m, tr s bit nghe li hn. Khi m
mi dy cho tr- thnh anh thnh ch ca em b- rng anh ch th gii lm, t lm
c nhiu vic ri, ch em b ny cn nh qu, chng bit lm g c, nn m phi cho
em b th ny ny, m phi thay t lt cho em ny.
Nu khng dng phng php cng c tnh yu thng ca m nh trn, m ch
ph u bng nhng cu nh Gm, con ln th ri m con l anh l ch ri m.
Ch khin tr thm bt mn hn m thi.
Li cn mng tr l ch k na th cng khin n tr nn cung lon hn. Hy
nm bt ly tn hiu t con tim tr pht ra!

60
B. Nhng l ngha c bn trong 0-3 tui u

1. Gc r ca l ngha l gio dc ch

Ti trnh by trn, vo nm u tin ca cuc i, c ngi sinh dng

p ng y nhu cu xut pht t c th, trong tr hnh thnh lng tin c bn nht
v mnh, v ngi. Nhng l ngha c bn ci vn hnh trn c s lng tin ny s
quyt nh s trng thnh ca tr, c tr thnh con ngi khe mnh hay khng.
Trn y l cu ni ca gio s Sugita trong cun sch nu Ai lm nn a
tr nh th ny?.
V lnh vc dy tr, iu u tin cn phi ngh ti, l gio dc ch. Tc l
gio dc tr thnh con ngi c ch mnh m.
ch mnh m, khng phi l vic ch bit ngh n bn thn mnh, ch k. Ngc
li, l ch mnh m c th thng c nhu cu, tnh cm ca bn thn mnh.
con tr c pht huy c tnh, tr thnh ngi c c sng to phong ph, th
vic lm u tin trc mt phi l gio dc con chin thng c s au kh, bt mn.
Khng th pht huy c tnh ca nhng tr ngho ch.
S mnh m ca ch , ci thi quen bit nhn nhn ca tr li c bn
c hnh thnh trong 3 nm u tin. Sau 3 tui mi bt u dy cho con cch nghe
li cng l qu mun ri. Tnh cch hnh thnh trong tr cho n lc ny thc s l
kh thay i c na.
Trong 3 nm u i, khi tr cn cha bit g, cha c ch mnh m, phi dy
cho tr bit ci c, ci khng c, y l vic phi lm trc nht.
Khi ln ln, nguyn nhn u tin dn n tr phm php l do tnh nhn ni ca
chng qu yu t. Tc l do kh nng km nn cm xc bn thn km, khng c ch,
kh nng chu ng km m ra.
Tr phm php, khi ngun l vic chng c nung chiu trong qung i th
u.
Ti thng nghe thy ngi nc ngoi ti Nht ni khi nhn thy nhng em b
Nht bn l Em b Nht v ngi gi Nht c php ch k ht mc c th. Nht bn
tht l thin ng ca em b. Nht l ngi M, h ang ci ni m tr em sinh ra
b dy bo rt kht khe, khi chng kin cnh ngi m Nht nung chiu con, dy
con khng nghim khc th ly lm ht sc k d.

2. ng cong nghim khc * kht khe nht khi 0 tui v ni lng dn khi 3 tui

Trong cun sch c tn Hoa cc v li dao (nh xut bn T tng x hi)

tc gi Lus Benetick c ni rng, ng cong sinh hot (ng cong nghim khc)
Nht v M l tri ngc nhau.

61
 Nht, khi tr cn nh c nung chiu, cho tr ch k, n khi ln ln mi b
ch bo nghim khc. Cn M th ngc li, lc cn nh tr b ch bo nghim khc,
n khi ln ln th s nghim khc ni lng.
ng cong nghim khc th ny th tt. T khi s sinh ti khi 3 tui, phi ht
sc tht cht, nghim khc. T 3 ti 6 tui th ni lng hn 1 cht. T 6 n 9 tui ni
lng hn cht na, sau tr i, cha m c th dy d con bng cch ni chuyn
thng thn.
Ngi ta ni, nhng a tr khng c dy bo nghim khc 6 nm u i,
sau ny d phm php, t t, lm nhng vic phn x hi.
L bi v chng khng c kh nng t khch l bn thn, d dng lao vo con
ng ti tm . Cha m khng c phng chm gio dc con, khng c k hoch,
khng c mc ch, ch ty hng theo thi th con ci khng th no trng thnh thnh
con ngi tt c. Tr s l nhng a b khng bit nghe li dy bo ca cha m.
Nhng ti nng thin bm ca tr cng theo m tiu tan. V vy, tr trng thnh
khe mnh, thng minh, nht thit b m phi dy con t khi chng cn l nhng em b
s sinh. Suy ngh lm th no l tt cho b nht, tm ra phng chm gio dc hon
ho nht, l iu kin hng u dy con nn ngi.

3. 4 nguyn nhn gy ra s bt tun th ca tr

Kt qu iu tra thiu nin phm ti cho thy, mm mng trong tr khi ln ln

c phm ti hay khng chnh l l s gio dc tr khi chng l nhng a tr nh nhi.
iu tuyt i phi trnh, l nung chiu con, con ln ln trong s v trch nhim.
Nghin cu tr phm ti thy nguyn nhn phm ti chnh l 4 nguyn nhn sau
y.
1- Thiu tnh nhn ni
2- B m qu kht khe
3- K vng qu ln
4- Qu chm sc
Mi ngi hiu ra rng, nguyn nhn u tin tr phm php, l do tr thiu
tnh nhn ni, khng c kh nng chu ng. Chng ta khng c gio dc tr bng
cch nung chiu. Vic tr c nui dy y nguyn nh chng mun, chc chn
khng em li kt qu l ngh ca tr c t do pht trin. ch l cch nung
chiu tr, dy tr thnh k ch k m thi. Nu ch nung chiu tr, khng dy chng v
s chu ng, th mun ca chng ngn ngt tng nhanh. Mt yu sch c p
ng, tc th nhiu yu sch k tip c vy m pht sinh. Cha m khng dy con chu
ng, yu sch no ca con cng p ng, thi quen s l ci con ngy cng
c nhiu yu sch hn. S bt mn yu cu tr khng bt u t s buc phi chu

62
ng, m bt u t im khng c dy v chu ng. Cc bc cha m nn bit
rng, khng phi khng p ng khin tr bt mn yu cu, m ngc li, p ng qu
nhiu s lm tr bt mn yu cu. Tr bit chu ng khng c s bt mn ny.
Php, tr em trong cc gia nh trung lu t phm php. L bi v, t khi cn nh, chng
c rn dy, nn chng bit iu chng mong mun l g v s bt mn yu cu
khng c ni chng.
Nguyn nhn th 2 khin tr d phm php, l tr ln ln trong s dy d qu
kht khe ca b m. Trng hp ny ngc li vi nguyn nhn trn. y l kiu dy
tr qu khe kht, khng nhn nhn tr, lun lun cn nhn, mng m chng. Kiu cha
m loi ny li nhiu hn tng tng. C rt nhiu b m mt ngy n 8-90% s li
ni vi con l nhng cu cn nhn. H khng hiu rng lm nh vy l nh mt ti
nng v t cht ca con ci h n th no. Hng ngy b b m cn nhn mng m,
con ci ng nhin s c tnh cm lch lc. Chng ti mun cnh bo rng, mng
nhiu con s thnh tr phm ti.
Nguyn nhn th 3 khin tr d phm php, l s qu k vng ca b m
chng. Phi dy con ng nng lc ca n, nhn nhn thu o kh nng . Vi tr
di 1 tui, iu ny cc k quan trng. Mi tr em 0 tui u l thin ti, ti tng
vit th, cho nn, ngh rng c th ny ai m chng bit thc s l sai lm.
Dy tr bng cch pht huy nhng t cht u vit sn c trong tr. n lc b
biu hin ra ngoi c, th i hi b m phi ht sc nhn ni, c k nng dy tr mi
c. Khng bit b quyt dy, ch n thun ngh c th ny ai m chng bit, th no
con chng lm c l cch ngh k vng qu ng vo con. Tr em, khi b t cho
mt k vng qu ln, m tr cha lc gnh vc k vng , s b bao bc bi cm
gic mnh km ci. Hoc l biu l thi phn ng cc k mnh lit li b m. B m
khng kho lo un nn dy d t cht ca con, ch t k vng qu ln vo chng, tr
s c cm gic b tr chch nh di a ngc m thi. T nhng .... , tr c th pht
m, ght hc hnh, khng chu i hc, t st...
B m phi lun hiu bit b quyt nui dng nng lc ca con, con ln
thnh ngi con lnh mnh.
Tt c tr em u l thin ti. Tr khng tr thnh ngi ti, ch v cha m khng
bit cch hng dn. Hy tin rng tr em l thin ti, t tn, nhn ni, lng vo cc tr
chi l nhng bi hc b ch, cho tr lm nhng vic va sc, cng c lng t tin ca
tr... lm c nh vy, cc em b u s l nhng ngi con tt.
Nguyn nhn th t khin tr d phm php, l do c qu chm sc. B m lm
ht nhng vic m tr nh lm ly. Nhng tr em ny, chm cai sa, v tinh thn lc
no cng nh em b, khn nh di ch, t k, ch k, ni chung l nhng tr em khng
c tnh giao tip x hi. C nhng b m l i, l bit rng gio dc tr t 0 tui l rt
quan trng, ch lao vo dy con kiu gio dc tr lc, m hon ton khng ng ti
63
vic dy l ngha cho con. V d nh tr 3 tui gi nh tr, bit c ch nhng khng
bit cch ci, mc qun o. Nhng lc vy, b ch bit khc mt mnh. Chng ta hiu
rng, c nhng b nh vy l bi v m chng lm h ht cc vic ca b, mt cch
qu ng. Cch gio dc kiu ny ch nh mt i nng lc t gic ca tr m thi.
nh lm m li khng lm c, kt cc l mt cch v thc, trong chng ny sinh
s bt mn yu cu. l nguyn nhn dn n hnh ng phm php ca tr.

64
C. 3 tr ct dy l ngha ng

Vy th l ngha ng l nhng l ngha nh th no? C 3 ci tr chnh suy

ngh v l ngha nh sau
L ngha c bn
L ngha tinh thn
L ngha c tnh x hi v o c
Sau y ti xin trnh by mt cch d hiu v cc loi l ngha ny.

L ngha c bn thc hin trong sinh hot hng ngy

1- Vic n ung.
2- Vic i v sinh
3- Vic mc qun o
4- Vic gi v sinh
5- Vic gi an ton

1.1 V vic n ung.

Tr y nm bit cm tha ngi n cng mi ngi trong nh. Thi k ny, tr
c lm cm vung vi cng khng sao, c cho tr tha ca mnh, ngi cng bn n vi
mi ngi mi khi n ba. Lm vung vi cm nhiu ln, s n lc tr t nh c ci
cch iu chnh a c cm vo ming m khng b vng vi. y l im khi
u ca tnh t gic. y vy m v tr lm vng vi nhiu, khng cho tr cm tha na,
tnh t gic b km hm, nng lc pht trin cng chm li. Khng nhng ch chm thi,
nng lc hu nh khng pht trin tip c na. *i i i, nh ly cu ny nh. Hn
na, tnh t gic b km hm dn ti tr thiu mun lm iu g khc na. Cch kho
lo nui dng ch mun t lm ca tr nh l b quyt hng tr thnh a tr
tch cc. Trong khong t 1 ti 3 tui, tnh t gic, tnh tch cc pht trin rt mnh.
Thi k ny, b m qu chm sc s l s c ch nng lc ca tr mi mi. (ng qu,
bn cm cho con n n tn 5 tui vn phi bn, vn phi gic, kh qu l kh, tri i).

1.2 V vic i v sinh.

C nhiu ng b b m ch mong con mnh mau mau bit gi t khng cn
n bm na. Khng c nn nng bt p con phi bit t i i t sm qu. 1 tui
ri l sm qu. T 2 tui c th bt u tp l c. Song cng khng nn qu vi
vng v chuyn ny. Cho n lc con bit t gi i v sinh, khng nn con mc
qun/bm t qu lu. Bit con t dm, phi nhanh chng thay sch s cho con cng
sm cng tt. Lm nh vy, b s bit cm gic kh chu khi b bn l nh th no. Nu

65
b bn quen, c mc qun t, bm dnh phn s khng c thc, cm gic vi ci
bn.

1.3 V vic mc.

Tr c 3 tui ri, hy cho b t mc ly qun, d cn hi vng v. Hy
con t ci cc o. y cng th hin tnh t gic ca b. Hn 3 tui ri m lc no b
m cng phi mc qun o cho, ci cc o cho con, l s chm sc qu ng, nng
lc pht trin ca b khng c tin b. Con c x 2 chn vo mt ng qun th cng nn
im lng con lm nt phn vic ca n. B s t thy nh vy l khng c, s t
rt chn ra mc i mc li, n mt lc s t mnh mc ng qun.

1.4 V vic gi v sinh.

Nhng vic sinh hot hng ngy nh ra mt, nh rng, ra tay sau khi i v
sinh dng nh li l nhng vic b t c dy bo nht. mt trng tiu hc, khi
hi mt lp hc sinh lp 2 xem bui sng ai ra mt th gi tay ln, ch c duy nht
mt cnh tay gi ln. Trong lp , c nhng em thm ch 3 ngy khng ra mt.
Thi quen ny nu khng c tp cho t nh, ln ln s rt kh sa.

1.5 V vic gi an ton.

Trong thi k tai nn giao thng nhiu nh hin nay th, vic dy con v s an ton cng
l mt vic quan trng. i b th i bn phi ng. Sang ng th phi nhn n giao
thng. Khng chi di lng ng. Khng chy vt ra ng. l nhng iu nn
dy trc cho b. Ri cng phi dn b khng chy ti gn trc, sau xch u. Dy b
c kh nng t bo v mnh trc nhng tnh hung nguy him l vic lm rt quan
trng.

l ngha tinh thn th ch khi mng m

Khng km g nhng l ngha c bn, rt quan trng m li d qun, l l

ngha tinh thn. L ngha tinh thn c chia thnh 5 khon mc nh sau.
1- Chu ng (ch k)
2- Tt bng (Bt nt)
3- Trung thc (Di tr)
4- Tun th (i khng)
5- Bit n

2.1 Chu ng.

66
 Gio dc b thnh ngi bit chu ng, l vic quan trng nht. Mi trng tt
cho b l mi trng rn luyn, mi trng xng vi s bt t do. Gian kh rn luyn
con ngi. Hy coi mi trng nhn nh l k ch ca b.

2.2 Tt bng.
Hy dy cho b tt bng qua vic u ym cc em b mi sinh khc. Cng dy
cho b tt bng vi anh ch em, vi cha m mnh. Trc tin, nh b ly cho m vt
g Yuri chan, ly cho m ci ... no. B ly cho th phi cm n ng hong Cho
m xin. Biu cm cho b bit l c b gip th m vui mng th no. Tr s hc
c nim vui t vic gip ngi khc. Khng c sai vt b. Hy nh ly vic
nh b, hy vui v v cm n vic lm ca b.

2.3 Trung thc.

Khng nht nht phi x pht b v nhng li ni di khi b ang tng tng
mnh l ai l ai m ni ra. Song, phi x pht b khi b bit mnh sai m li cho
ngi khc. Khng ly ca ngi khc. Hng ha ca hng phi tr tin mi
c. Nht c tin ri phi em ti n cng an np. Trc tin dy b nhng iu
. Tr con, khng hc th khng bit. C chuyn b nht c t mi ngn Yn, thn
nhin em i mua . V em b khng bit rng tin nht c phi em np cho
n cng an.

2.4 Tun th.

Tr nh cha bit phn bit, phn on thin v c. Thi k ny, phi dy cho b bit b
phi nghe li b m. Khng c tha th cho nhng li lng nhc, ni lo vi b m.
Trong 0-3 tui, nu khng dy b v s tun th ny, n khong 4,5 tui thi,
thc hin ca mnh, tr c th ci li hoc lo nho vi b m. i vi s phn khng
ca tr 0-3 tui, b m khng c nung chiu. B m phi bit rng lm nh vy s
h tnh cch ca con. B m cn cng quyt khng c l khng c.

2.5 Bit n.
Nn dy b sm bit cm n. Mi khi nhn mt vt g, phi bo b ni cm
n. Dy b trc khi n phi bit mi Xin c dng cm Con mi b m, anh
chi... xi cm . Nn dy b bit rng, sinh hot ca con ngi c thc hin l nh
c s gip ln nhau, phi bit bit n nhng ngi gip mnh. V b bit ni cm
n th b m phi khch l b tht nhiu. C vy, khi ln ln b s l con ngi lun c
lng bit n. Phi dy b bit cch th hin tm lng ca mnh ra ngoi gii nh vy
mi c. T nay b m s phi dy b 5 l ngha tinh thn ny mt cch nghim khc,
song, khi no th c th mng b c y? l khi b biu hin nhng hnh vi thi
67
 ghi trong ngoc n cnh 4 c tnh ghi trn y, l ch k, bt nt, di tr, phn
khng. Ngoi nhng vic ra, tm lng tr khng xu n mc phi b mng. V d
nh b nh v , b chy nhy m trong nh chng hn, l nhng vic khng
ng b mng.

l ngha x hi v o c hy tn dng tt nht tnh t gic ca b

Cng vi l ngha c bn, l ngha tinh thn, cn c l ngha x hi v o c

na. Cng chia thnh 5 mc nh sau.
1- Tinh thn trch nhim
2- Tinh thn lao ng
3- i nhn
4- Tri thc ngn ng
5- Tnh o c

3.1 Tinh thn trch nhim.

Dy tr cm nhn c tinh thn trch nhim ng thi vi hun luyn tnh t
gic cho chng. Nn nh rng, kho lo gi v pht huy tnh t gic l mt bc cc k
quan trng. Dy cho con c thi quen ct dn c. T thi quen t mnh lm cc
vic ca mnh, b s trng thnh ngi c trch nhim v vic mnh lm.

3.2 Tinh thn lao ng.

Tr 3 tui lun c mun lm bt c vic g. B rt thch gip m lm cc cng
vic ca m. Khi , d cn vng v, vn nn cho b gip . V hy cm n v b
gip. iu nui dng tinh thn lao ng, nng cao kh nng lao ng ca b.
Tuy nhin phn ng cc b m li qu chnh xc vic nh gi thnh qu lao ng ca
cc b, ch ngay lp tc vic b lm. Ch cn 1 cu ni Xu qu y, m li phi lm
li ln na ri l ch, tinh thn lao ng ca cc b tiu tan thnh my khi.

3.3 i nhn.
dy cho con v i nhn, v tnh x hi, tt nht l dy cho con bit cho bn
cng chi. Tr con ci nhau, ngi ln khng c tham gia vo. Cha m tham gia
vo, tnh x hi ca tr b ph v ngay. Tr khng bit t phn on, thnh thi quen
li xem cha m x l th no. Tr 3 tui no cng ch k. l chuyn bnh thng.
Bng vic chi vi bn tr khc, mt cch t nhin, b s hiu rng ch k nh vy l
khng sun s, l ci nhau, nu lm th ny... th ny c 2 cng vui. Vi tr khng bit
chi vi bn s hay b r r, xut hin du hiu khng giao tip.

68
3.4 Tri thc ngn ng.
Tr tr thnh ngi t vic bit ch. Tr bit ch l s tn ti l tnh hn hn so vi tr
khng bit ch. Ch ci cng lc nh tui (mi sinh) cng d nh. l s thc. V
vy, cng dy b bit ch sm cng tt. Tuy nhin, p ung l cch khng nn. Hy
dy bng cch chi m hc. Tr 3 tui bit c sch say sa, s thnh con ngi rt c
ti.

3.5 Tnh o c.
Hy dy cho tr khng vt rc ra ng ph, khng hi hoa b cnh cng
vin, v cc qui tc khi i tu in, phng tin cng cng. B m phi lun lun gng
mu trong nhng vic ny. Dy cho tr o c m b m li ngang nhin vi phm qu
th tht l b tc. Tr em hn ai ht lun nhn vo hnh vi ca b m hc tp. B m
phi t chnh mnh cho chnh xc mi c.
Trn y ti trnh by ngn gn v khun kh sch c hn. Song, ti hi vng
l nhng dng vit gip ch cho cc bn trong vic dy con. Ti xin vit mt b quyt
dy con lm phn kt thc chng ny.
B quyt con bn tr thnh mt ngi con sng ln, giu nng lc, l vic
nhn nhn v khch l con tr. B quyt dy con, b quyt gio dc con l y.
Chu X n trm hng siu th. Chu X thc ra nh cp tnh thng ca
cha m. Ti ni vi cha m chu, nhng ngi ti nh ti t vn xem nn phi lm
th no, rng Anh ch hy tm im tt ca con v khen n. Sau vi thng, chu X
tin b. Vic khen ngi im tt ca chu vc c chu dy.

69
Chng IV GIO DC T DUY C BN

A. Tr em m rng th gii bng ngn ng

1. Phng php gio dc ngn ng t 0 tui tr thnh ngi u t.

Tin s Grain Doman ngi M, ni ting v tr liu cho tr khuyt tt no, trong
cun sch Cng l b m, cng l nhng bc s tuyt vi ni mt iu rt quan trng,
rng, v s pht trin no ca tr em, k nng quyt nh cu to. Ti trung tm
nghin cu tr liu tr khuyt tt no ca tin s Doman, tr nhng tr em m, cn li tt
c cc tr nh t s sinh trong trung tm u c nhn chng trnh chm sc n
1 tui ri l bit c. C nh vy, hng trm tr nh khuyt tt no tui 2,3,4 bt
u c ch, ln hn cht c vi cun sch, khng nhng c m cn c th hiu.
Trong s tr 3 tui cng c b c c vi th ting, v hiu c ni dung ca ci
mnh c cng c mt vi b. Bng vic lm kch thch chc nng ca no pht trin
nh vy, c hin tng cu to ca no cng pht trin nh v d k trn. V khi ,
hp s ln gp 3,4 ln bnh thng. Tc l, dy ch cho tr s hnh thnh ng phn
hi th gic tt, trong no c cc khi u trng thnh nh vy, s lm pht trin cu
to ca ton b u no ca tr, theo hng tt hn. Vic dy ch c th ni l lm
thay i chc nng, v dn n cu to no thay i theo. Hin tng ny, tr cng nh
cng d. Khi tr nh nh ch, s c c tt cht cao phi thng. Nh ch lm thay
i thc s chc nng v cu to ca no. Theo tin s Haimond Belas ngi Brazil,
dy mt tr gi b chng Da-un 3 th ting l B o nha, ting Anh, ting c. n khi
b 3 tui cun sch no ca 3 nc b cng c c. Tin s li tip tc dy cch
c 3 th ting cho hng chc tr em di 3 tui b chng Da-un. Cha ti 4 tui,
hu ht cc b u c c. Nht, vin nghin cu ngn ng quc gia cng b
kt qu iu tra ch tr nh, cho thy tr c c hn 22 ch ci c nhiu im u
t hn nhng tr cha bit ch. y c th ni l mt chuyn t nhin. Ch c n ung
v vn ng, th cng ch hot ng nh no ca ng vt thng thng. y gi l h
tn hiu th nht. Ngi cng l mt loi ng vt, ng nhin c chun b sn h
tn hiu ny. Nhng ngi cn c 1 h tn hiu th hai na, m cc loi ng vt
khc khng c. l h s dng k t, ch s, ch vit suy ngh, phn on. c
th c c ch, h tn hiu th hai phi hot ng tch cc. Khi mi sinh ra, tr ch l
mt ng vt nh, nhng khi h tn hiu th hai ny bt u hot ng, bng chc tr
tr thnh con ca loi ngi. iu chng ti mun lu , l h tn hiu th hai ny
hot ng tt, tr cng gn vi thi im mi sinh ra cng c hiu qu cao. ti khi
tr 6 tui, khi np nhn trn v no hnh thnh ti 60-80% th hiu qu ca h tn
hiu th hai b gim st i nhiu. Thy Ishii ni ting v mn gio dc dy ch Hn cho

70
tr t sm ni: thi k nh ch Hn d dng nht l 3,4 tui. Qua tui ny ch c
gim dn. 6,7 tui bt u hc ch, kt qu t l nghch vi tui, tr kh nh hn. S
ch cho tr lp ln tiu hc l 1000 ch Hn, nhng vo tiu hc mi bt u hc th
nh 500 ch vt v ri. Nu nh bt u t khi 3 tui, th 1000 ch hc trong 3
nm l nh ht. L bi v, cng l 3 tui cng l thi k d hc ch, hc ni. iu quan
trng l, nh nhiu ch nh vy, khin cht lng ca no cng thay i theo. Vi tr
yu tinh thn, m dy ch Hn, thi im tr nh c khong 100 ch, sc t mt
cng thay i. Mt tr tr nn lanh li hn. Tr suy nhc tinh thn n chng no i
na, vi lng nhit tnh v nhn ni ca b m, vn c th dy ch Hn cho tr. V ch
lm cu to no thay i.

2. Thc nghim ca v chng gio s Stainbarg

V chng gio s Stainbarg i hc Hawai, thc nghim dy c ch cho tr s

sinh t trc khi bit ni. Tr bt u hc ni/ ngn ng t khi b ni tng m tit. Dy
c phi bt u t khi b va bit ni. V chng gio s thc mc, vi suy ngh ph
bin rng phi chng c gm 2 vic, 1 l l gii/ hiu c ngha ci m ngi ta
vit, v 1 l c thnh ting ci m ngi ta vit. T thc t r rng l tr khng bit
ni th vn hiu ngha li ngi khc ni vi mnh. T ng khng cn phi bit ni,
nu nghe v hiu ngha th vn c th dy c c. V chng gio s nghin cu
ti liu v nhn ra rng, hu nh khng c v d thc t v vic dy ch cho tr khi
cha bit ni. Nm 1964, hai v chng gio s bt u thc nghim vic dy c cho
con mnh, cu con trai u lng tn K, t khi va lt lng. Khi n con t bnh vin v
nh, con ng trong chic ging con, v chng gio s dn nhng bc tranh cu
con v nga con quanh ging, v ngh xem t v tr no th trng sinh ng ng
yu. B va trong bng m ti om om ra, ci tranh ng vt u tin nhn thy m c
hnh th ng vt khc l, b s khng th ngh l xinh xn ng yu c- v chng
gio s ngh th. Hng ngy, ngi ln trong nh cho b xem bc tranh v ni dy
cho b l Ch cu xinh xn qu nh , nh vy phi chng s lm cho b ngh rng ci
l xinh xn ng yu. Khi b c 6 thng tui, v chng gio s vit ch ci vo
mnh giy nh hp hnh ch nht (rng 7,5cm di 60cm) bng bt mu nt m, ri
dn 2 u ging ca b. Ri mi khi thay t lt cho b, hoc l mi khi b b, b m
ly ngn tay tr tng ch ci v c cho b nghe. Mi ngy b thi gian ra khong 4,5
ln, mi ngy vi pht lm vic ny. Trong sinh hot hng ngy, mi khi nhn thy ch,
th c cho b y l ch K y y l ch S nh. c 2 thng tui, th chuyn t
giai on c tng ch ci n, sang giai on hai, l cho tr nhn phn bit ch. Ch
K u nh? y c ch K y!, gio s hi b ri ng li t tr li. Khi b c 10
thng, hi b con u? th b nhn ngay ra ch gio s Stain Barg, cho nn khi b

71
 hiu v phn on c cch ni ai/ ci g u. Con ca gio s th hin rt
thch ch. Khi ly tha g g ch vo ch ci S in trn hp ng thc phm v ni
y c ch L y! th b rt vui mng. Nhn thy ch ci l b hng phn, p chn
tanh tch, h h tay ln. V chng gio s, trong khi cn mt s ch ci khng bit
con bit hay cha, nhng vn tin tip n giai on th ba ( l c n t, cm t,
cu ngn). V chng gio s vit cc n t nh Em b, b trai, b gi, xe t...
vo giy ri dn ln tng, c cho b nghe i nghe li nhiu ln. Mi khi c, th no
cng phi ly ngn tay ch vo ch, va ch va c. y l iu quan trng. Sau ,
vit cc n t vo tm card, xp hai tm card ghi ch b trai v b gi cnh
nhau, hi b B trai u? b khng do d nht tm card ghi ch b trai ln. Khi b
khc v my bay bay m m trn nc nh, m b ngay b ln, ra ch nhn thy my bay
v ni Kia l my bay ! N ku to th nhng khng s u, ri khi b b vo trong nh,
vit ngay vo card ch my bay v c cho b nghe. Vi nhng tri nghim nh vy,
b nh ngay t mi. B K chm bit ni, khi sinh nht 2 tui vn cha ni si tn ca
mnh. Th nhng ch th c c 48 n t (c theo cch, hi th b ch tay vo
cu tr li ng). Lc hn 2 tui, s t mi v cu b hiu tng vt ln, v d nh khi
c nhn thy xe p v c dy t xe p th b t mun m lm cho tm card
(t em card trng v bt vit ra cho m). Khi c 2 tui ri, b c c tt c
181 card. Bc vo giai on 4, (giai on c sch). Khi mua mt quyn sch mi, m
ch tay vo tng dng v c cho b nghe. B cng bt chc th, c li. Khi b c
c hn 1 cht, m c tng dng, hoc c tng on ngn mt, ri b c li phn
m va c, hai m con lun phin nhau c nh vy. Bt u t 2 tui 8 thng, bt
u cho b i th vin. Mi ln mn ti 2 chc quyn, c cho con nghe ht s sch
mn cho ti k hn phi tr sch. C mt se-ri sch tn l Biginazu-book-series
dnh cho tr em M. Khi b K 3 tui 7 thng c c 3/4 series ny mt cch chnh
xc. T 4 tui gio s dy cho con c nhm. c 4 thng th b t c nhm
c ri. Khi b 4 tui 11 thng, trung tm c sch ca i hc Irinoi, b c nh
gi l c kh nng c hiu ngang bng vi hc sinh lp 3,4 tiu hc. Khi b 7 tui 11
thng, trung tm c sch ca i hc Hawai, b c nh gi c kh nng c
bng vi hc sinh lp 6 tiu hc, v khi 10 tui 10 thng (hc sinh lp 5 tiu hc), i
hc Califonia, b c nh gi c kh nng c hiu bng vi hc sinh lp 12. Quyn
tiu thuyt chng 200 trang, b c trong vng 2 ting, tc c nhanh hn v chng
gio s nhiu ln. V chng gio s Stain Barg xc nh c hiu qu t vic dy ch
sm cho con tr, t chnh thc nghim vi con trai ca mnh. Sau , ng vn tip tc
hng dn cho cc b m dy ch t s sinh cho cc con. C nhiu v d c th c
cng b, nh tr nh 1 tui ri bit c 80 ch; bt u dy ch cho tr b chn on
down khi 3 tui, trong 2 nm tr cng c c 50 n t. Gio s Stain Barg pht
huy l lun v thc tin phng php dy ngn ng m ng thc hin vi chnh con
72
trai mnh t kt qu tuyt vi. Khi lm gio s khch mi ca i hc Hiroshima, ng
hng dn phng php dy ngn ng ny cho 4 gia nh vi 5 tr nh ang sng
Hiroshima. Kt qu l, b gi A, bt u thc nghim phng php dy ngn ng khi 1
tui ri. Trong c 2 tun, b nhn bit c 5 ch Hn (*ch, tay, sch, bp b,
voi) v 5 ch m Nht (nho, gh, qu hng, mo, gu panda). Ring t qu hng th
phi cho b nhn hn 5 ln, cn li th ch nhn 1,2 ln l nh. Bng ch ci Aiueo ca
Nht, ch 1 thng b nh ht. Sang tun th 14, c c 39 cu n gin, kiu
nh B A chy, B ngm sao, con gu ng. B trai B th bt u c dy ch
khi 1 tui 9 thng. Vo tun th 18 (lc b 2 tui 3 thng) nhn bit c 143
danh t ch Hn, 33 cu vn. Cng so vi tr cng tui, cng thy cc chu b
ngm vo mnh nhng t cht rt cao. Khng phi dy bng hnh thc b thi gian
cng sc nhi nht vo u cc b. M hu ht l hnh thc chi bng th card, mi
ngy ch 5 pht hoc 10 pht. Chi vi ch, m thnh qu t c nh vy. Gio dc
ngn ng cho tr nh vy thc s l vic thc y s tin b tr nng ca tr nh.

3. 9 im lu khi gio dc ngn ng cho tr

L cc im do gio s Stain Barg ni trn a ra. 1- Tr 2,3 tui hc nhanh hn

tr 6 tui. Tr cng nh, cng c hng th vi tr chi hc ch. Tr cng ln cng thy
hc ch l ngi. Nn no ca tr sm hnh thnh ng phn hi vi ch. 2- Ni v
Bit, l hai vic hon ton khc nhau. hiu, th ch cn nghe l hiu. Cng ln, lng
nghe v hiu ngy cng tng, song, hn hn kh nng t mnh vit ra. Nu ngc li,
chng ta ch l nhng con vt. Vt th ch hiu g cng ni leo lo. 3- c v Ni chuyn
l hai vic khc nhau. c l nhn k t bng mt cc k t bng ch, ch s, v hiu
ngha. y l bn cht ca vic c. V d, k c khng ni c nhng kh nng l
gii vn c khi l rt tuyt. 4- c khc vi Vit. C c v vit u l nng lc ca th
gic, nhng vit c th cn phi c ng c tay. Tr em cn phi ln ti 4,5 tui,
cc c ngn tay mi t c mc nht nh. Vic dy vit khng th dy sm hn
th. Nhng kh nng nhn/ xem th c th trin khai ton b y t khi tr 1 tui. Tc
l, c th dy t s sinh, t khi va lt lng cng dy c. 5- Dy c khng c
ngha l dy k t ch. Vi tr em, mt t bit hay cha bit u cn phi c tri
nghim. V vy, dy cng vi tri nghim mi l quan trng. Nu nh tr bit ci gi l
hapi- ci o khoc mc l hi ma h- th phi dy ch hapi cho tr. i vi ngi ln
chng ta, rt kh hc thuc lng mt ngn ng hon ton khng bit nh ting Hebrew
(ting Israel, Palestine), chng ta thy chn pho. ( mun ni, hc 1 ci g m khng
bit ngha th chn pho, nn dy tr ci m chng bit ngha, s thy th v hn). 6-
Nu tr nghe v hiu th tin ln c ngay. ng dng chu trnh t 1 n 5 trn. 7-
Cho tr ghp. T ng ghp vi ch. vt ghp vi tranh; vt ghp vi ch. Ghp

73
nh vy l nhng cch quan trng dy ch. 8- Khng lm rc ri thm bng cc tr
t c ngha tru tng. Thay v ch trng ng php vi ch ng v ng, nh ng, b
ng m hy tng cng dy tr nhiu n t, v nhng cu vn c cu. 9- Va chi
game, mi ln 2,3 pht. Tng cng 10 pht mi ngy. Nn chia lm nhiu ln tr khi
thy nhm chn.
Kt lun y, ti mun ni iu ny. Gn y, trn khp Nht bn, c thy
nhiu lp hc cho tr anh ti, nhng ch l gio trnh suy lun, gio trnh tr nng,
chi tr chi tr nng thi, th phng php gio dc ny khng lm tr nh
trng thnh, y l phng php gio dc b nhm ln l gio dc anh ti. Tr
ct phng php gio dc tr nh l vic gio dc ngn ng. Nu khng, chc
chn tr khng t c mc su sc v tinh thn. Gi s c ti liu gio trnh
tr nng, ch s IQ t ti 180 hay 200 th khng c ngha l tr c kh nng t
duy mang tnh tinh thn su sc. Tr nng, ch c th t c bng cch c
sch v t ngm vo mi con ngi tr nh m thi.

74
B. Cch dy ch gn lin vi kh nng suy ngh

1. Dy tng bc mt theo h thng

Dy ch m khng dy theo h thng ng n, s b tc, hoc khng pht trin

ht kh nng ca tr. T khi l em b mi lt lng, dy ch l tt nht. Chng ta hy
dy ch cho tr v dy cch suy lun ng n cho tr. Hy theo cc bc sau y. 1-
Bc chun b. Chun b tinh thn, th lc, thc nht nh tr c th hc tp. 2-
Bc th nht- c n t 3- Bc th hai- c ch theo hng 4- Bc th ba- c
cu vn ngn. 5- Bc th t- c cu/ on vn di. Khng c gii hn chun t my
tui. Hy bt u ngay, thm ch t khi tr va trn 6 thng. Cng bt u sm, t cht
cao cng d tip thu. Bt u mun, t cht gim dn, khng t hiu qu cao bng.
Sau y l giai on chun b.
1- Bc chun b- Sm nht l khi tr 6 thng tui, dn bng ch ci ln tng.
Ly ngn tay ch tng ch, c pht m ch ci cho tr nghe. Mi ngy 4,5 ln, mi
ln khng qu 1 pht. Mi u tr khng t ra quan tm hay khng, nhng chc chn
hnh thnh ng phn hi trong no ca tr vi ch, sau ny s thnh em b thch
quan tm n ch. Cng khong thi gian ny, mua sch tranh cho tr, hai m con
cng xem, m c cho b nghe. Nht thit ngy no cng phi dnh thi gian c sch
cho b, c i c li cc quyn sch . Lc c, ly ngn tay ch vo tng ch, c
chm ri cho tr nghe. Sch tranh th chn quyn c ch in to, s ch t. Nh vy, tr
lm quen v thch sch sch, hnh thnh t cht thch c sch, nui dng kh nng
tp trung.

75
C. phng php gio dc t 0 tui pht huy ht tnh hiu qu

1. Ni chuyn
Sau khi sinh, hy ni nhiu cu chuyn phong ph cho b nghe. Ch v dy tn
tng vt xung quanh cho b. B c hi, ni chuyn nhiu t tm b, ln s c kh
nng ni chuyn n ngc nhin.

2. m b b ra ngoi
B m b i ra ngoi, ni k cho b nghe nhiu v cc vt b nhn thy. Khi i
ra ngoi, khng phi ch t b trong xe ni y i, m hy b b bng i tay ca m
th tt hn. K da p tht vi b, c nghe ting ni m thanh bn ngoi, tr s ln
thnh em b thng minh.

3. K chuyn c tch
Hy k cho b nghe nhiu chuyn c tch. Khng c ngh rng chuyn c tch
ton chuyn ni di, khng l gic kiu nh cu b sinh ra t qu o; hoc vt ci bu
trn m i d dng; hoc l vi tro ln cy li n ra hoa... nhng ci thiu thc t... ngh
nh vy l khng nn. Chuyn c tch cng c tnh phi hin thc, li cng lm cho tr
pht trin kh nng l gii th gii tru tng, th gii h cu, th gii khng tng.
Tranh v, tiu thuyt cng u ton l sn phm tng tng ra, u c tht. Nu
khng l gii th gii h cu, th vn ha khng c tnh sng to. Con ngi trn tc
qu khng hiu c ngh thut. Mt hiu qu na ca vic cho tr nghe chuyn c
tch, l, tr nghe bng tai v l gii cu chuyn. Tr hiu r ni dung cu chuyn,
tng tng ra bi cnh. Nu nh m k din cm, b ci, b hi hp, hoc ngn
ngn nc mt... tc l tm lng cm nhn cu chuyn trong b cng c ln dn ln
theo. C nh vy, b tr thnh ngi bit lng nghe cu chuyn m ngi khc ni, khi
i hc, s bit lng nghe li thy c gio ging/ ni.

4. Cho xem sch tranh

T khi b khong 4,5 thng, hy m trang sch tranh trc mt b, ni n t,
t n gin v hnh v trong sch cho b nghe. Ch cn trong mt thi gian rt ngn l
c. Khng phi l a cho b quyn sch ri b mun lm g th lm. Hy m quyn
sch ng tm mt b nhn thy, v m phi ni/ c/ k cho b nghe v hnh v
trong sch. Lm nh vy, mi u th tr c v ch quan tm g lm, nhng chc chn
trong no tr hnh thnh ng phn hi vi sch tranh, khong trn di 1 tui, nhn
thy sch tranh l b t thi rt sung sng. C ngi vit th cho ti hi: M b
bit gio dc tr t 0 tui ri, nhng ti khi tr 18 thng mi cho b xem sch tranh, th

76
b ch biu l quan tm g ti sch c, khng bit phi lm th no. Thc ra, t nhin
mun b thnh a tr yu thch sch ngay l khng th. Trong mt thi gian di, hng
ngy cho b nhn/ xem sch tranh, dn d mi hnh thnh ng phn hi trong no v
sch, phi ch ti khi mi thy b c biu hin thch sch.

5. Lm quen vi bi ht nhc hay, tranh p

Mi ngy cho b nghe 1,2 ln nhng khc nhc ni ting. V trong phng nn
treo mt vi bc tranh p, hoc tc phm iu khc. Khng phi ch c treo ln trng
l xong, m quan trng l k cho b nghe v bc tranh, tc phm iu khc . Tranh
th nn treo thay i nhng bc khc nhau. t nht mi thng thay tranh mt ln th hn.

6. Hng ngy dn con i bch b

B ln 1,2 tui, hy dt b i b hng ngy. Khong thi gian ny, khng phi ch
dt b lo o i b ngoi ng, m hy va i va ni chuyn vi b. B nhn thy
ci g, hy k cho b nghe v vt , cy c . 1 hn si, 1 bng hoa c di... hy
ly lm ti ni chuyn vi b. ni chuyn c, b/m b phi hc trc.
V d nh, cc m nht thit nn c cun Sch hiu v cc loi hoa trong ca hng
hoa ca nh xut bn Koudansha. C b m lm con mnh yu thch thin nhin t
cch lm nh vy. Th nhng, khng phi chng ta nhi nht vo u con kin thc t
nhin, m l khi gi s quan tm thch th ca con ti cc s vt hin tng t nhin
nn mi k/ ni chuyn vi b v cc ch nh vy. Cu b Karl sau ny rt thch
thc vt, hc hi nhiu v thc vt, ng vt, v rt am hiu trong lnh vc ny.

7. Khng do dm
Khng k nhng cu chuyn lm b s. Khng c da kiu nh Khng ngoan
th qu n n y/ hoc m mn n bt i y! Lm nh vy s gy tn thng ln
trong lng cc em b. Vi tr nh vy, hc lp 3,4 tiu hc cng khng dm i toilet mt
mnh.

8. Khng dung t cm on, ngn cm

Chng ta hy c gng nui dy tr m khng dng n cc t ph nhn, cm
on tr. B m thng hay ni mt cch v thc vi con Nguy him lm, cm dng
ko hay khng c x giy Khng c i ra ngoi. Cch ni l cch cu ngt
i nhng ci mm tch cc ca tr. Nu tr mun dng ko, m hy cnh gic cao
ngi trng con cm ko, dng ko. Nu tr mun ra ngoi sn, c cho tr ra ngoi. Vic
nguy him, cng nn cho tr th tri nghim th hn. Nu dy con ch trong chng mc
n trnh, th khi ln tiu hc, b ch lm c g, b m c ri mt ra th li thnh lo.

77
 9. Khng ph nhn
Trc mt m ca bn khc, cc m hay ni Con nh ti ch chu ngi yn g
c N ch mun lm ci g N ch nghe li... Chng ta nn trnh cch ni ph nhn
con ci kiu nh vy. y l nhng li ni tuyt i khng c ni ra ming, trc mt
cc con. Tr s ln ln thnh a tr ng ht nh n nghe thy m n ni.

10. Khen l khen hnh ng

Ngc li, cng khng c khen kiu nh Con ti l a rt c khi!. Nghe
c vy, tr sinh ra t cao t i. Chng ta khng khen cc con, m ken hnh ng/
vic lm m cc con lm c. C th khen nh th ny Con lm rt tt y! C
gng gh c! khi ta chng kin mt vic lm/ hnh ng c th ca con, cng nhn s
c gng n lc ca con, v sau ny, tr ln ln cng bit cng nhn n lc c gng ca
ngi khc.

11. Khng cho tr xem TV (tr l em b s sinh)

Chng ta khng nn cho tr xem TV. Cho tr s sinh xem TV l ph hoi cu to
i no ca tr- on gio s i hc quc gia c pht biu nh vy. Hn na, c
cnh bo rng, t mn hnh TV in 220V phng ra tia m cc c hi vi phn l no
trc ca ngi (l phn kh nng t duy), tch nhiu tia m cc li, khong vi chc
nm sau s sinh ra bnh mu trng. Nht, cng c kt qu nghin cu rng, nu
cng cho tr s sinh xem TV, hi i no, c khuynh hng tr b t k cao. Xin ng
gi con cho TV

12. Dy ch t sm
Tr s sinh dy ch cng sm cng tt. Cch dy ch nh trnh by cch
dy ch cng kh nng suy ngh, cc bn tham kho thm. Tr c thnh tho th sau
ny dy d sun s hn nhiu. to cho tr kh nng c tt, hy tp cho tr c
thm sm. Tt nht khong 4,5 tui tr bit c thm th sau ny kh nng c rt tt.
Tuy nhin, khi dy ch cho tr 1,2 tui, c 1 iu phi ht sc lu tm, l ng
cong trng thnh. Cng gn mc 0 tui, thnh qu hu nh khng l ra bn ngoi,
nhng khi ln ln ri, tr vt ln khc hn a tr bnh thng khc. Mong cc bn
hy bit v cho b c chun b trong mt thi gian, t khi thy mt ch khi mi lt
lng, ti khi c th c c sch. Ngoi ra, cn phi chun b tinh thn sn sng nh
sau 1- M phi ni chuyn tht nhiu vi b 2- M phi c sch cho b nghe/xem 3-
Quan trng nht l phi lp i lp li cc cu chuyn, ti khi tr bit ni th cho tr k li.
Tr bit k tm tt li chuyn, l vic cc k quan trng, nn cn phi n lc nhiu. Hc
sinh lp 4 tiu hc cng c nhiu em khng bit tm tt cu chuyn. Nhng tr em ,

78
kh nng t duy ngho nn, cho vit vn cng khng vit c bi vn xut xc. T khi
tr 2,3 tui, hy tp cho tr nhc li/ k li chuyn m k.

13. Dy i dy li, lp i lp li
pht trin nng lc ca tr, cn thit phi lp i lp li cng mt vic/ chuyn.
Cc bn nn bit, l tr hc tp trung c, cn t nht 3 thng. V d nh ht mt
ch ca bng ch ci 49 ch Nht, v hng th c ch khng phi a nh vn sch
tranh cng cn t nht 3 thng. L bi v, no ngi c chc nng nh vy. Con ngi,
tr nn lm c vic g d dng mt cch v thc, th cc t bo thn kinh i
no phi ni kt vi nhau, an cho vi nhau to thnh mt mng li thng nht cht
ch. Hnh thnh mng li xong, th s vic mi d dng c x l. Mng li ny
cc t bo thn kinh kt li thnh b, cho cc dy khc khng lm ri cn phi c 1
mng cht bo bao bc li. c nh vy, cn phi c khong 100 ln kch ng,
nhng khng phi kch ng lin mt lc 100 ln trong mt ngy. Hnh thnh kt hp cc
b dy thn kinh , mt ngy khng hnh thnh c, m cn t nht 3 thng. bit
ln x ngang kiu t di ln ln trn mt cch d dng, phi mt 3 thng. nh
ng qu bng bn v hng mnh ch nh mun, cng phi mt 3 thng. nh
bng cu chng, cng phi mt 3 thng.
14. Rn luyn tr nh
Hy luyn tr nh cho tr t khi cn nh. V im ny, chng ta hc cch ca b
Gete p dng cho cu con trai duy nht t khi cu 0 tui. B ca Gete c ci nghim
khc ca ngi lnh trong qun i, nhng th s n lc trong vic dy d cu b
Gete. T khi Gete nh, ng lm nh cch ca Karl-Bite, ng yu thng bng b
con trai ra ph, ch cho con thy v nh nhiu vt/ hin tng. c c nhiu bi
ng dao n gin, d hiu, b ca Gete dy cho cu rt nhiu bi ng dao. Cc
bi ng dao ny vn nn rt d nh, v gip vn t ca Gete tr nn rt phong ph.
C nh vy, tr lc Gete tin b trng thy. Cha y 4 tui, b dy Gete c sch,
nhng thng l nhng cun sch v th ca. Gete ln hn 1 cht, b dn cu ra ph
x, vo rng r, ging gii cho cu nghe v a l v lch s ni . Hi c cun th
ca Tsueraryusu tr danh vit v a l, lch s, ng dng cun dy Gete. Vi
vic dy Gete, khng th khng ni ti cng lao ca m cu. Cng lao ca b khng
km g vi cng lao ca b Gete. B l ngi ni chuyn rt gii, t lc Gete 2 tui, b
k cho cu nghe/ ni chuyn vi cu nh cng vic hc tp ca mi ngy. Tuyt nhin
khng c coi thng cng vic luyn tr nh nh vy. Cc bn nn bit, tr 2,3 tui
l thin ti tr nh. Cng l giai on ny, luyn tr nh, tr s tr thnh em b cc k
thng minh. C b 2 tui nh ht tn 100 thi s c ni ting. Bng cu chng nn cho
b thuc khi 3 tui. Tuy nhin, nu khng c s duy tr rn luyn, tr nh cng s mai

79
mt i, theo nguyn l gim dn. Nu nh bn mun pht trin thin ti trong mi a
con, hy lin tc cho con rn luyn v i mi bi tp thng xuyn.

15. Rn luyn tu duy Khng phi ch rn luyn tr nh.

nng cao tr nng ca tr, cn phi ch trng rn luyn t duy cho tr t sau
3 tui. Cho ti 6 tui, cng rn luyn cng c tr nng hot ng tt. Bn nn nh iu
. Chc nng ghi nh v chc nng t duy nm 2 vng hon ton khc nhau
trong i no. Chc nng ghi nh nm phn l cnh, chc nng suy ngh nm phn
l trc. phn l trc, nu c kch ng, s rt tt, sc so. Nu khng, phn i
no khng pht trin, ch thoi ha dn, khng hot ng c ht mc. Gio dc (dy
d) lm cho ghi nh thi, ch s tr nng khng cao. Nu kch ng rn luyn suy ngh,
ch s tr nng s cao dn ln. i vi rn luyn t duy, cc bi tp tr nng c hiu qu,
nhng c c 1 cch kch ng bng cc tr chi, nh cho tr chi tr vui, vui.
16. tr vn ng ht mnh
Cho tr vn ng y / tha thch/ ht mnh. Bn phi sp xp vic dy con
mt cch tri thc. Tc l phi tm ti gio dc t 0 tui v mi mt: sc khe, vn
ng, o c, l ngha, tnh cm. Tr ln 2, hy cho tr i b hng ngy, tht y .
Bn qui nh khong cch con tp chy mi ngy, l mc 10m, 20m, v cho con tp
chy. Kh nng vn ng cng vy. Nu nh bt u t thi k ny, sau ny b c kh
nng vn ng tt, ln tiu hc c nhiu b c chn l vn ng vin th thao. Cho
b nh u s ngang, ging st. Tin s Dormain c gii thiu u chng,
trong tr liu cc b khuyt tt no, cho b u ging trong 1 pht, sau thi gian di
nghin cu, thy rng y l 1 phng php tr liu hiu qu. i vi tr em bnh
thng, vic cho tr nh u ging/ s ngang l phng php tuyt vi kch ng kh
nng chu ng ca tr. Sau , cho tr dng i tay bm s chuyn t u ny ging
sang u kia ging, 2 tay nng y ngi ln xung ging, ln xui, ln ngc trn
ging.
17. Lm v ghi chp t
tng t vng ca tr, hy chu kh lm vic sau y. Lm s t cho b. S l
cun v chia cc trang theo th t bng ch ci. L phi ca v ghi th t ABC. Cc
trang tip theo, cho tr vit cc t bt u bng ch ci . Dy cho tr bit thm t g
th bo tr ghi thm vo s t . Dy tr cch phn loi danh t, ng t, tnh t. Lm
nh vy, s bin tr thnh ngi giu ngn t, tri thc chnh xc.
18. Lm s ghi chp sch c
Ghi nh nhng cun sch c. Chng ta hy ghi nh li nhng cun sch
con c. Lc 2 tui, con c nhng cun ny. Bao nhiu quyn, bao nhiu trang.
tng tr nh ca bn thn tr, y cng l vic khch l tr c sch. Bit s trng
thnh ca tr, y l k lc qu bu. Cc bn hy nh rng, bng vic ghi thm s trang,
80
s cun c ca con, l vic khch l con v tinh thn vng bc ln nhng bc cao
hn.
19. Cho tr hc pht minh
Hy chun b cho tr cun t in dng cho tr em, loi d tra. Dng cun t
in ny, cho b tra ngha ca t ng, v tra cch vit ng nt ch Hn nh trong t
in. Mt ngi, nu cho ln xe t ch i, s khng nh ng. Nhng nu cho
ngi t i vi bn trong tay, h s bit xem bn , bit hi ng v nh
ng. Cng nh vy, thay v b m c ch, c dy, hy cho tr tri thc ngm vo
ngi, l t tra cu t in hiu bit. V d, t hanaji- mu cam, cho tr tra t
in bit s vit l hanaji hay l hanazi. Mt a tr kh nh li dn d, theo cch
ny, cng s nh chnh xc c li dy. Chng ta nn cho tr lm quen v thn thit
vi t in t sm. y l mt vic quan trng.

20- Ln ln t 4 tay Cui cng, mt vic quan trng cho ti khi tr y nm, l
cho tr ln ln t 4 tay ca b/m. l 1- Tay yu thng 2- Tay chm sc 3- Tay t
ng 4- Tay khen ngi. (Thc ra l cch ni kiu chi ch trong ting Nht, u c ch
Te cui t, m Te c ngha l tay). Sinh ra l mt em b khu khnh khe mnh,
m thiu 4 Tay ny, tr d b mc chng t k. Tr mc bnh t k ngy mt nhiu
hn, l s thc, rt mong cc bc cha/m bit trc iu ny. Chng ta hiu rng,
thai nhi trong bng m cng c th hiu mi li ni ca cha m, t khi cn l thai nhi tr
c ln ln trong tnh yu thng trn y, khi sinh ra tr c tm hn v kh nng tip
thu hon ton khc. Hy nng niu tr bng 4 tay ny, th no b cng tr thnh con
ngi khe mnh c th cht v tm hn

81