Rusa Dersleri

turkish.ruvr.ru/rus-language

DL BLGS
simlerin Cinsiyeti 1

RUSA DERSLER
DERS 6

( 6)

(giri mzii)
Sunucu: Sevgili dinleyiciler! Bugnk Rusa dersimizde dilbilgisi zerinde
alacaz. Konumuz simlerin Cinsiyeti. Trkedeki isimlerin byle bir
kategorisi olmad iin ilk etapta biraz zorlanabilirsiniz. Fakat ilerideki
derslerimizde srekli olarak cinsiyet kategorisine bavuracamz iin imdiden bu
konuyu iyice incelememiz gerekir. Dersten sonra turkish.ruvr.ru/rus-language
Internet sitemizde bulunan Dilbilgisi blmndeki simlerin Cinsiyeti ile ilgili
dersleri bulup kendi banza da alabilirsiniz. Hazrsanz balayalm.
(mzik)
Sunucu: Rusadaki isimlerin cinsi var: eril, diil ve ntr, yani erkek, dii ve
orta cins. Bu cinsler hem canl, hem de cansz varlklar belirten isimler iin
geerlidir. Asl kural u: isimlerin cinsiyeti, kelimenin son harfine gre tayin edilir.
Eril cinsten balayalm. Bir nsz veya () ile biten isimler eril
cinstedir. Mesela, erkek karde anlamna gelen kelimesi nsz ile
bitiyor. Dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker:
Sunucu: Hem Trke hem de Rusada ayn ekilde telafuz edilen ve ayn anlam
tayan kelimesi () ile bitiyor. Dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker:
Sunucu: Ayrca, Eril cinsteki bir grup kelimelere zellikle dikkat etmelisiniz,
nk bunlar zel durum arz eden kelimeler. Bu gruptaki isimler, canl erkek
varlklarn belirtiyor, ancak ve - harfleriyle bitiyor. Bunun bir rnei olarak
dede anlamna gelen kelimesini dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker:
 2 4

Sunucu: Ayrca bu gruba ait olan - baba ve - amca kelimelerini

de rnek verebiliriz. Ltfen dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker:
Sunucu: Rusa erkek isimlerin ksa versiyonlar da ou zaman - ve - ile biter.
Mesela, in ksas oluyor. ,
, , , . Bu kelimelerdeki son
harflerin bir nl olmasna ramen btn bu isimler eril cinstedir.
(mzik)
Sunucu: Sevgili dinleyiciler! imdi diil cinse geiyoruz. - ve - harfleriyle biten
kelimeler diil cinstedir. Tabii ki, daha nce belirttiimiz eril cinsteki kelimeler
hari. rnein, anne anlamna gelen kelimesi, - harfiyle bitiyor. Ltfen,
dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker:
Sunucu: Kz karde anlamna gelen da ayn kuraln rneidir. Ltfen,
diktr dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker:
Sunucu: Diil cins grubunda son rnek olarak aile kelimesini alalm. Bu
kelime - harfiyle bitiyor, diil cinste. Dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker:
Sunucu: imdi ise, Rusadan baz yabanc dillere gelen b buka kelimesine sra
geldi. - ile biten bu kelime, diil cinste. nn birka Trke karl var.
lk nce nine, babaanne, anneanne anlamna geliyor. Ayrca Ruslar, bu kelimeyi
tanmadklar yal kadna hitap biimi olarak kullanabilirler. Rus ailelerinde
eskiden beri larn rol ok nemlidir. Gen ailelerde hem baba hem de
anne ou zaman evin dnda alt iin ailenin ocuklarna nine bakar. Ruslar,
ninelerini ok sever, nk nine, ocua anne babasnn izin vermedii eylere izin
verebilir. Rusyada ninelerin ocuklar martt herkese bilinir, fakat bu,
larn torunlarna kar snrsz ak gstergesi olarak kabul edilir.
Rusyada bayramlarda nineler iin iir ve arklar sylenir. Ruslar, ocukluundan
beri nineyle dede hakkndaki neeli bir ark bilir. Bu arkda, elli sene boyunca
beraber yaayan nine ve dedenin evlilik yldnm anlatlyor. arkda yle szler
var: Nine, dedenin yannda // Ka yl beraberler! // imdi de birlikte bu arky
sylyorlar // Yine damat ve gelin gibiler! Ltfen, bu popler Rus arksnn
nakaratn dinleyin:
( :
// , . //
// . //
// - // //
!)
Sunucu: Sevgili dinleyiciler, Rusadaki isimlerin diil cinsine dnyoruz. Bu
gruba ayrca ( ) + harf birleimi ve + birleimi ile biten
kelimeler girer. rnek olarak Rusya ve Trkiye kelimelerini alalm. Ltfen,
dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker:
Sunucu: Grdnz gibi lkelerimizin adlar da diil cinstedir.
 3 4

Son olarak ntr cinse bakalm. - ve - ile biten kelimeler ntr cinstedir. rnek
olarak iki kelime zerinde duralm. lk kelime , metro demek. Rusyann
birok byk ehrinde metro var, bu yzden Rusyadayken bu kelimeyi sk sk
duyabilirsiniz. , ile bitiyor, ntr cinste. Dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker:
Sunucu: Bu gruptaki ikinci kelime ise deniz. Bu kelime - ile bitiyor,
ntr cinste. Ltfen dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker:
Sunucu: Ntr cinse ayrca ve - + - harf birleimi ile biten kelimeler ait.
rnein, vakit, zaman anlamna gelen kelimesi, - ile bitiyor, o da
ntr cinste. Ltfen, dinleyin:
Spiker:
Sunucu: Ruslarn kelimesi ile ok kolay bir deyimleri var. Trkedeki
Vakit nakit deyiminin ayns: . Ltfen, dinleyin:
Spiker:
Sunucu: Bugn simlerin Cinsiyeti konusu zerinde altk. Ancak Rusa ok
fazla zel durum ieren bir dil olduu iin bu kurala ait olan zel durumlara
sonraki derslerimizde dneceiz.
(mzik)
Sunucu: Sevgili dinleyiciler! imdi Rusada en basit cmleleri kurmaya
alalm. simlerle en basit cmleleri kurmak iin ta szc ve ondan hemen
sonra herhangi bir isim kullann. Mesela, Bu kalem sylemek iin nce bu,
sonra kalem syleyin. Ltfen, dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker: . ... ....
Sunucu: Bugn incelediimiz birka kelime ile cmle kurun. rnein, Bu metro
cmlesini sylemeye aln. ... Diktrden doru cevap duyabilirsiniz. Ltfen,
dinleyin:
Spiker: .
Sunucu: imdi de Rusa olarak Bu ay deyiniz... Kontrol edelim. Ltfen,
dinleyin:
Spiker: .
Sunucu: Soru sormak gerekirse kim ve ne soru kelimelerini
syleyerek soru vurgulamasn uygulayn. Ltfen, dinleyin:
Spiker: ? ?... ? ?
Sunucu: Soru insan ve hayvanlar hakknda olduu zaman kto ta]? bu
kim?; bitkiler ve cansz varlklar hakknda olduunda ise to ta]? bu
ne? kullanlr. Ltfen, dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker: ?... ?...
Sunucu: Bu sorularla dikkatli olmanz lazm, nk burada Rusa ve Trkenin
mant farkl. Mesela, Trkler kedi ya da baka bir hayvan hakknda soru sorarken
Bu ne? diye sorarlar. Ruslar ise kesinlikle Bu kim? kto ta] diye
soracak, nk kedi bir canl varlk. Ltfen, dinleyin:
Spiker: ? .
(mzik)
 4 4

Sunucu: Rusa cmlelerde isimlerin yerine ahs Zamirlerini kullanabilirsiniz.

Rusada eril cins iin , diil cins iin , ntr cins iin ise zamirleri
kullanlr. Ltfen, spikeri dinleyin ve tekrarlayn:
Spiker: .
Sunucu: rnein, cmlede , gibi eril cinsteki isimlerin yerine
[on] k ka (kedi), r ka (kalem) ve N na (kadn ismi) yerine [an ];
(metro), (deniz) yerine [an ] zamirlerini kullanabilirisniz.
imdi deitirme yoluyla cmle kuralm. Bylece, Bu Aliksey
yerine Bu o cmlesini kullanabilirsiniz. kinci cmle:
Bu Nina anlamna gelirken o Bu o anlamnda olacak. Sevgili
dinleyiciler! Bu konuda daha ok altrma yapmak iin sitemizi ziyaret edin.
nternet adresimiz: turkish.ruvr.ru/rus-language. Orada yalnzca altrma deil,
cevap anahtarlar da var. Bylece kendinizi kontrol edebilirsiniz. Son olarak bugn
rendiimiz kelimeleri tekrarlamak iin her zamanki gibi yapalm. Trke
kelimeyi duyunca Rusa karln sylemeye aln. Sonra Rus spikeri
dinleyerek kendinizi kontrol edin ve spikerin syledii doru cevab tekrarlayn.
Balyoruz.
Sunucu Spiker ( , Spiker ):
aile [simy ]
amca [dy dya]
anne [m ma]
baba [p pa]
bu kim? ? [kto ta]
bu ne? ? [to ta]
ay [ay]
dede [d duka]
erkek karde [brat]
kedi [k ka]
kz karde [sistr ]
nine [b bauka]
Rusya [Rass ya]
Trkiye [T rtsiya]
vakitnakit [vr mya d ngi]
Sunucu: Bugnk dersimiz sona erdi. Bu derste Rusadaki isimlerin cinsleri
zerinde altk, en basit cmleleri kurmay da rendik. Ltfen, programmzn
sitesini ziyaret ediniz. nternet adresimiz: turkish.ruvr.ru/rus_language. Bir sonraki
dersimizde grmek dileiyle, hoa kaln!
( )