BRODY Z KOSMOSU 1

Jakim cudem nie mamy w numerze

nic o Wiedminie, wic wrzucamy tutaj
to zdjcie, aby zachowa rwnowag
we Wszechwiecie.

RZECZY W RODKU
4
ZA GAR PYTA
Jan Mazur, autor komiksu Przypadek pana
Marka, zosta postawiony pod cian
i zmuszony do odpowowiedzi na pytania.
ID DO PIEKA,
LALKO WCIEKA
Radek Pisula stawia czoo dziecicym
lkom i rozprawia si z histori swojego
22
romansu z kinem grozy.

6
OBRAZKOWA WOJNA

Z CZERWONYM ZAGROENIEM
Przegld najlepszych antykomunistycz-
nych komiksw, jakie wyplua z siebie
Ameryka w latach 50.
24
ZA GAR PYTA
Walter Simmonson - Brodaty ojczym
Thora, ktry zrobi z niego prawdziwego
mczyzn, rzuca nam gar odpowiedzi.

12
SPIDER-VERSE
Czy zastanawialicie si co sycha
u Czowieka-Pajka? Tu znajdziecie
odpowied.
14
WSPOMNIENIA Z AKCJI
Liam Neeson to czowiek o wielu twa-
rzach i talentach, ktre zdoby w czasie
swojej dugiej kariery i wykorzystuje
ZA KILKA PYTA WICEJ
Komiksowy Lincoln to straszny gnojek,
ale jego scenarzysta - Olivier Jouvray
emanuje zaraliwym humorem
25
NAJLEPSZE KAWAKI
DAREDEVILA
26
Obejrzelicie serial? Zakochalicie si?
Chcielbycie poczyta komiksy, ale nie
wiecie ktre? Prosz bardzo.

28
w kadym nowym filmie.
WYWIAD Z UKASZEM
KOWALCZUKIEM

18
KIM JEST BLACK PANTHER?
Ju niedugo filmowa rodzina Marvela
powikszy si o now posta. A czy wie-
cie, jaka jest jej historia?
Tu przed premier zbiorczego wydania
podziemnego hitu Vreckless Vrestlers
przepytalimy ukasza o wszystkie jego
projekty. I byo te troch yciowych
wtkw.

21
WSPOMNIENIA
NIEDOSZEGO DAREDEVILA
Kuba wiek obejrza nowy serial Marvela,
a potem go naszo na wspominki. Spisa
JAK DAREDEVIL SKOPA
TYEK ARROWOWI
Julian obejrza Arrowa i Daredevila, po
czym porwna oba seriale. Spoiler
35
w tytule.
je dla nas.

2 BRODY Z KOSMOSU
 Warriors, come out
to play-i-ay!
Wrcilimy! Przez prawie p roku kroczylimy po wiecie ciek
sprawiedliwoci i niczym Kwai Chang Caine pomagalimy ludziom za misk
ciepej strawy oraz kawaek podogi do spania. Przy okazji udao nam si te
zebra druyn popkulturowych specjalistw (oczywicie wyjtych spod prawa
oraz ciganych jak zwierzta, ktrzy sami w kocu stali si myliwymi, owcami
nagrd renegatami) i z ich pomoc stworzylimy nowy numer Brd z kosmo-
su prawdopodobnie najbardziej owosionego (i najfajniejszego) magazynu
w galaktyce.
Co siedzi w rodku? Koniecznie Daredevil, ktrego serialowa inkarnacja
wyrwaa nam serca i usmaya je na ambrozji, a take wieci ze wiata komik-
sw (Spider-Man, Black Panther), duo kinowego dobra (Gwiezdne wojny, Szybcy
i wciekli, Liam Neeson, VHS-y), wywiady oraz gar recenzji. Mamy nadziej, e
kady znajdzie tutaj co dla siebie. Podczas tworzenia magazynu bawilimy si
przewietnie mimo nieustannej walki z czasem oraz przestrzeni i mamy
nadziej, e uda nam si ukra troch waszego czasu, ktrego nie uznacie za
stracony.
Czy powrcimy w podobnej formie? Jeli morderczy Karze mg po-
lecie w kosmos, to i my postaramy si wywalczy sobie stae miejsce w sieci.
Potrzebujemy jednak waszej pomocy dlatego dzielcie si naszym redakcyj-
nym dzieem i bawcie si dobrze!
Redakcja

38
DOSY TEGO BATMANA!
Wojtek Nelec nigdy nie ukrywa swojego
zamiowania do pewnego dugouchego
superbohatera.Jest wic idealn osob,
aby przyjrze si temu, co DC planuje
zdziaa w kinach przez najblisze lata.

42
SZKOA PACHNCA PLUTONEM
Odkurzcie swoje nostalgiczne okulary
i usidcie wygodnie. Czarna tama wra-
ca po wasze odtwarzacze VHS!

45
NOWA NADZIEJA
Sidme Gwiezdne Wojny pewnie trafi
do kin wczeniej ni my skoczymy trze-
ci numer, wic Bartek przygotowa mae
wyjanienie kogo bdziemy wielbi/nie-
nawidzi w grudniu.

48
SZYBCY I WCIEKLI
Prawdopodobnie wszyscy dobrze ba-
wilimy si na filmach, w ktrych Vin
Diesel jedzi i wysadza samocho-
dy, ale czy wiemy, jaka jest dokadnie Redakcja:
historia tej popularnej serii? Po prze- Radosaw Pisula, Robert Sienicki
czytaniu tego artykuu bdziecie mogli Opracowanie graficzne i skad:
miao zrobi doktorat z testosteronu! Robert Sienicki

56
RECENZJE Gocinnie napisali dla nas:
Co wsplnego maj ze sob Scott Mc- Dawid Gownia, Micha Wolski, Marcin Waincetel,
Cloud, Dylan Dog, Mad Max i ywe trupy? Julian Jeliski, Jakub wiek, Marcin uczak, Wojciech Nelec,
Wszyscy zostali zrecenzowani na ostat- Grzegorz Fortuna, Bartosz Czartoryski i Piotr Pluciski
nich stronach.
www.outerspacebeards.blogspot.com

11 czerwca 2015, Wrocaw

BRODY Z KOSMOSU 3
 ZA GAR PYTA WICEJ

Jan Mazur to tegoroczny debiutant, chocia tak naprawd przyoy ju rk do wielu komiksw. By scena-
rzyst Rycerza Janka w kanaach szalestwa, redaktorem nieistniejcego magazynu Kolektyw oraz istniejce-
go jeszcze magazynu Profanum, a za szorta Prawdziwa historia Syzyfa otrzyma statuetk podczas Midzy-
narodowego Festiwalu Komiksu (i Gier) w odzi. Przypadek pana Marka to pierwszy album, ktry Jan zrobi
w caoci samodzielnie: wymyli scenariusz i wyczarowa rysunki. Wic taki, no, debiut.

Recenzja komiksu na stronie 56.

4 BRODY Z KOSMOSU
Pierwszy film, ktry ci przerazi?
Amerykaski remake The Ring. Obejrzaem go na klasowym
wyjciu w gimnazjum. Koleanka siedzca obok mnie przele-
aa wikszo seansu pod stosem kurtek. Sam dugo
nie mogem spokojnie spa.

Ukochana zabawka z dziecistwa?

Czerwony pluszowy dinozaur.

Wstydliwe DVD na pce?

camp Rock. Dostaem na urodziny od pewnego brodatego
gocia z kiepskim gustem.

Z jak postaci komiksow pozwoliby si umawia swojej crce?

Jeli umawiaaby si z facetami, wtedy byby to chyba Goliat
z komiksu Toma Gaulda. Jeli z kobietami, to z mod
pann Juspeczyk ze Stranikw.

Idealny film na popraw humoru?

300.

Ksika, do ktrej najczciej wracasz?

Jadc do Babadag Stasiuka.

Na jakim filmie ostatnio pakae?

Toy Story 3.

Jak piosenk syszysz teraz w swojej gowie?

True Survivor z filmu Kung Fury.

Film, ktry mgby oglda a wypyn ci oczy?

300.

Jaka fikcyjna posta powinna zapuci brod?

Tank Girl.

Wymarzony projekt?
Inteligentny.

BRODY Z KOSMOSU 5

tekst:
dawid gownia

Obrazkowa wojna
.
z czerwonym zagrozeniem:
SUBIEKTYWNA DZIESITKA NAJLEPSZYCH ANTYKOMUNISTYCZNYCH HISTORII W AMERYKASKIM KOMIKSIE LAT 50.

nych periodykw. Zaangaowanie si brany komikso-

wej w antykomunistyczn krucjat wynikao po czci
pitnem na
Zimna wojna odcisna si silnym z chci zademonstrowania jej patriotycznej postawy
j, zwaszcza filmie i spoecznej odpowiedzialnoci.
amerykaskiej kulturze popularne
dzictwo stanowi Gwne areny walki z czerwonym zagroeniem
i komiksie. Jej popkulturowe dzie
ykomunistycznych w ramach amerykaskiego rynku komiksowego lat
setki mniej lub bardziej otwarcie ant
nateniem niemal pidziesitych stanowiy tytuy wojenne i szpiegow-
narracji, tworzonych ze zmiennym
wej a do rozpa- skie, wtki (anty)komunistyczne pojawiay si jednak
od chwili zakoczenia II wojny wiato
zytowy okres sym- rwnie cho w mniejszym nateniu i nie zawsze
du ZSRR. Na gruncie komiksu szc
eniem przypad na w sposb dosowny na kartach komiksw super-
bolicznej walki z czerwonym zagro
pominiciem krt- bohaterskich, kryminalnych, przygodowych, fanta-
lata pidziesite i szedziesite, z
io po 1956 roku stycznych, grozy, a nawet romansw. Bohaterowie
kotrwaego odprenia, jakie wystp
rtyzmu w oczach kolorowych zeszytw, ktrzy nie walczyli na froncie,
w reakcji na kompromitacj makka
R oraz odwil w re- poczwszy od obdarzonych nadludzkimi zdolnocia-
opinii publicznej, destalinizacj ZSR
mi superherosw, a skoczywszy na zwykych oby-
lacjach amerykasko-radzieckich.
ameryka- watelach, regularnie stawali naprzeciw radzieckich
Daleko posunite zaangaowanie
z ideo wym i poli- agentw, prbujcych przeprowadzi akcj sabotao-
skiej brany komiksowej w batali
ajmniej zjaw em iski w, wykra amerykaskie sekrety militarne i nauko-
tycznym wrogiem USA nie byo byn
przed przystpie- we, zorganizowa czerwon pit kolumn na terenie
bezprecedensowym. Wszak jeszcze
II wojny wiatowej USA, dokona komunistycznego przewrotu w innych
niem Stanw Zjednoczonych do
swych bohaterw krajach lub zaszkodzi amerykaskim relacjom dyplo-
cz twrcw komiksw stawiaa
ztkowo zawoalo- matycznym. W przypadku opowieci fantastycznych
naprzeciw hitlerowskich hord, poc
plicytnie, za po zimnowojenne niepokoje wygrywano zazwyczaj na
wanych, pniej wskazywanych eks
osi rwnomiernie sposb metaforyczny, zastpujc komunistw rno-
ataku na Pearl Harbor obrazkowi her
agentw nazistow- rakimi monstrami i przedstawicielami pozaziemskich
rozkadali ciosy midzy onierzy i
Japonii. O ile jednak cywilizacji, dokadajc jednak stara, by symbolika
skich Niemiec oraz imperialistycznej
emys komiksowy bya czytelna.
w okresie II wojny wiatowej prz
o tyle dekad p- Poniej przedstawiam skrajnie subiektywn
przystpi do dziea spontanicznie,
na wysuwan pod list dziesiciu najlepszych antykomunistycznych hi-
niej uczyni to po czci ze wzgldu
rol odgryway storii, jakie zagociy w latach pidziesitych na a-
jego adresem krytyk (cho istotn
pracownikw i ko- mach komercyjnych amerykaskich tytuw komik-
rwnie osobiste przekonania jego
zakoczeniu woj- sowych. Cho podstawowy klucz doboru opowieci
mercyjne motywacje wydawcw). Po
rozwija, zarw- stanowia ich miodno (co czsto przekada si na
ny rynek komiksowy intensywnie si
h si tytuw, jak kuriozalno), postaraem si jednoczenie o to, by
no pod wzgldem liczby ukazujcyc
ak medium byo prezentoway one moliwie szerokie spektrum gatun-
i wynikw sprzeday. Rwnolegle jedn
chologw i grupy kowe i tematyczne. By unikn wartociowania, wykaz
atakowane przez politykw, kler, psy
oraz demoralizowa- uoyem w porzdku chronologicznym.
rodzicielskie za rzekome ogupianie
ynacji przemoc
nie modziey, rozbudzanie w niej fasc
unizmu. W kilku
i makabr, a nawet propagowanie kom
w stan ie Nowy Jork,
miejscach, jak choby w Binghamton
nego palenia barw-
doszo wrcz do przypadkw publicz

6 BRODY Z KOSMOSU

1. Death Trap in Iran
(T-Man #3, stycze 1952)
Peter Trask, pracownik amerykaskiego Departa-
mentu Skarbu, regularnie krzyowa szyki radzieckim
szpiegom i sabotaystom. W jednej z historii z jego
udziaem czerwoni agenci omal nie doprowadzili do
zerwania brytyjsko-iraskich pertraktacji w sprawie
przyznania Wielkiej Brytatnii i Stanom Zjednoczonym
wycznych praw do eksploatacji iraskich z ropy
naftowej. Ich plan by icie diaboliczny: wieo zwer-
bowany sobowtr Traska rzuci w iraskiego emira
kwiczc wink, co jak dowiedzia si czytelnik
stanowi najwiksz zniewag, jak mona wyrzdzi
muzumaninowi. Na szczcie dla wolnego wiata
tytuowy bohater przyby na miejsce i ujawni spisek,
dziki czemu rozmowy zostay wznowione. Gdyby
faktyczne wadze Iranu wziy przykad z otwartego
na wspprac komiksowego emira, najpewniej uda-
oby si unikn zamachu stanu, jaki przeprowadzono
w kraju w 1953 roku z inspiracji Wielkiej Brytanii i Sta-
nw Zjednoczonych.
2. Captain Marvel Jr.
and the Space Voters
(Captain Marvel Jr. #116, grudzie 1952)
Zimnowojenne niepokoje zwizane z obecnoci na
terenie USA gboko zakonspirowanego wrogiego ele-
BRODY Z KOSMOSU
mentu, potgowane zarwno przez przypadki faktycz-
nego szpiegostwa, w tym syn spraw Rosenbergw,
jak i alarmistyczny dyskurs polityczny i medialny, znala-
zy odbicie na gruncie komiksu fantastycznego. Komu-
nistycznych szpiegw, sabotaystw i mcicieli zazwy-
czaj ukazywano w jego ramach jako zmiennoksztatne
monstra oraz istoty z innej planety, przybierajce ludzk
posta i przygotowujce grunt pod podbj Ziemi. Trend
ten dobrze ilustruje historia opublikowana w jednym
z ostatnich numerw serii Captain Marvel Jr.. To w niej
tytuowy bohater udaremnia spisek jaszczuroksztat-
nych Marsjan, ktrzy od lat inwigiluj USA, upodabnia-
jc si do ludzi poprzez gumowe maski. Obcy czekali, a
bdzie ich na tyle duo, by mogli wybra na prezydenta
swego kandydata, ktry doprowadzi kraj do wojny, co
uatwi im inwazj na Ziemi. Sygnaem do dziaania jest
nazwisko jednego z kandydatw na urzd prezydenta
B. A. Naitram, ktre przeczytane od tyu w poczeniu
z fonetyczn wymow inicjaw przekada si na haso
Bd Marsjaninem (Be a Martian).
3. Warlord
(Young Men on
the Battefield
#18, grudzie
1952)
Twrcy komiksw
podejmujcych temat
komunizmu czynili wyra-
ne rozrnienie na okrutny
aparat wadzy i niewinnych obywateli yjcych pod jego
butem. Przedstawiciele wadz byli odmalowywani jako
osobnicy zdegenerowani, krwioerczy i wyrachowani.
W komiksie wojennym charakterystyk t podzielali
oficerowie wojsko komunistycznych, gotowi bez mru-
gnicia okiem powici ycie swych onierzy, byle-
by zrealizowa zamierzony cel. Skrajnym przykadem
tego typu kreacji jest pnocnokoreaski pukownik
Ping Nam Sat, zmuszajcy swych wzitych do niewoli
podwadnych do wzniecania buntw w obozach jeniec-
kich. Nieludzki oficer chce, by stranicy otwierali ogie
do jego ludzi, dziki czemu komunistyczna propaganda
bdzie moga przedstawi Amerykanw jako rzeni-
kw. Nie jest to jednak w smak jednemu z podwad-
nych Pinga, ktry postanawia zatroszczy si o to, by
jego przeoony ju nigdy nie wyda adnego rozkazu.
7
 nych, zaczli pojawia si obywatele pastw komu-
nistycznych, ktrym stopniowo otwieraj si oczy na
zbrodniczo komunistycznej ideologii i kamstwa ich
przywdcw. Z reguy byli to Azjaci, okazjonalnie jed-
nak rola ta przypadaa Rosjanom. Jednym z nich by
Ivan Petrovich, pilot walczcy w Korei przeciw siom
ONZ. Dwa tygodnie po przybyciu na miejsce jest wiad-
kiem, jak jego przeoony wysya na pewn mier
innego pilota, tylko dlatego, i ten zauway, e ZSRR
nie jest w stanie wojny z pastwami czonkowskimi
ONZ. Nieco pniej odkrywa, e jednym z instruktorw
jest niemiecki as lotnictwa z drugiej wojny wiatowej
a przecie komunici nienawidz nazistw. Wkrtce
te zauwaa, e cho komunistyczna propaganda na-
ucza o amerykaskim rasizmie, to kolorowi onierze
walcz w ich armii rami w rami z biaymi, a pilot jed-
nego z jankeskich samolotw jest czarnoskry. Kiedy
4. Russian Devil jednak Petrovich w kocu osiga peni wiadomoci
(Mystic, marzec 1953) zbrodniczej natury komunizmu, jest ju za pno
dent do tytuu najokrut- jego samolot zostaje zestrzelony przez amerykaskie-
Ivan Petroff to gwny preten
unisty lat pidziesitych. go onierza, a on sam ginie w pomieniach.
niejszego komiksowego kom
ieckiej komendant obo-
Za cara kat, za wadzy sow
ija, e gdy przyglda si
zu pracy, ktry tak kocha zab
ywia sadystyczny umiech,
egzekucjom, jego usta wykrz
Gdy ktry z rozstrzeliwa-
a z oczu pyny zy radoci.
troff rzuca si na dowdc
nych nie gin na miejscu, Pe
go, wyzywajc od kuakw
plutonu egzekucyjnego i bi
dczas jednego z takich wy-
i imperialistycznych wi. Po
be dostaje ataku serca.
buchw gniewu rosyjski dia
e mia dobre ycie, mo-
Na ou mierci stwierdza,
z teraz pragnie odpocz.
gc zabi tak wielu ludzi, lec
niego inne plany wy-
mier ma jednak wzgldem
, by uczyni z niego swego
ciga ducha Petroffa z grobu
rdowa bez wytchnienia po
pomocnika, ktry bdzie mo
nie nadaje si na to stano-
wsze czasy, jako e nikt inny
wisko lepiej ni on.

6. The Thing that Waited!

(Adventures into Weird Worlds #3, marzec 1953)

Duch amerykaskiego pilota zestrzelonego nad Kore

wdaje si w rozmow z przybyszem z planety Trisis.
Ten wyjawia mu, e przedstawiciele jego rasy od dawna
5. Iron przebywaj na Ziemi, przygotowujc si do jej podboju.
Curtains Dodaje, e Trisisianie wsparli nawet Ziemian w wojnie,
for Ivan tylko po to, by zdoby ich zaufanie, rwnolegle budujc
(Jet Fighters #7, sw potg. Kiedy kosmita koczy wywd, transfor-
marzec 1953) muje si w Stalina, za kroczce w tle pozaziemskie
oddziay zmieniaj si w Armi Czerwon. Rzecz, ktra
ii przedstawiania postaci czekaa jawi si jako historia wrcz stworzona w celu
Kluczowy moment w histor
dniego na kartach komik- legitymizacji ideologicznych odczyta komiksw fan-
pochodzcych z bloku wscho
wi ideowa wolta Czarnej
su superbohaterskiego stano tastycznych, ktre w fikcyjnych monstrach i obcych,
konywa polecenia moco- wyczekujcych na odpowiedni chwil, by zawadn
Wdowy, ktra przestaa wy
komunizm i rozpocza
dawcw z Kremla, odrzucia ziemi, nakazuj widzie rzeczywistych komunistw.
mi herosami. Niemniej, ju
wspprac z amerykaski
iksach, gwnie wojen-
w latach pidziesitych w kom

8 BRODY Z KOSMOSU
7. Communist Kisses!
#56, luty 1954)
(Confessions of the Lovelorn
iesitych daa o sobie zna
Czerwona panika lat pidz
ansach, cho naley przy-
nawet w komiksowych rom
iejsz skal ni w przy-
zna, e na zdecydowanie mn
tykomunistyczne romanse
padku innych gatunkw. An
pitek kolumny, rozsiewa-
z reguy utylizoway motyw
propagand i werbujcej
jcej na terenie USA radzieck
wyrnia si historia Sonii
kolejnych agentw. Na ich tle
dobrej woli mona uzna
Lubyanki, ktr przy odrobinie
ki. Bohaterka bya niegdy
za lun trawestacj Ninocz
san na przeszpiegi do 8. The Cargo
zatwardzia komunistk, wy of Death
Moskwie. W momencie, (Young Men #28, cz
amerykaskiej ambasady w erwiec 1954)
ie, mieszka ju jednak
w ktrym snuje sw opow
adzy komunizmu i marzy, W 1953 roku, po
w USA, wyzwolia si spod w ponad trzyletniej
br amerykask dziew- nadwtlonego su nieobecnoci, do
by kiedy kto nazwa j do perbohaterskiego
dzicza potdze mioci powrci Kapitan panteonu na krt
czyn. Nawrcenie si zaw Ameryka. Niestet ko
basadora. A trudno uwie- superpatriota nie y, najpopularniejsz
i pocaunkw asystenta am zdy zaapa si y
Sonia bya przekonana, i tote musia zado na wojn w Ko
rzy, e nie tak dawno temu woli si okazjona rei,
konceptem stworzonym si na tereny pas lnym wdzieraniem
mio jest niczym wicej ni tw komunistyczny
jw. k agentur. W je ch i walk z sowie
przez zdegenerowanych buru dnej z ostatnich hi
storii przed pono
c-
nym przejciem na w-
emerytur heros
do Zwizku Pou udaremni przem
dniowej Afryki w yt
rw narkotykw, artych milion do
ktre miay dopr la -
buntu, stanowice owadzi do wybuc
go kolejny krok hu
rewolucji komunis w oglnowiatow
tycznej. Co prawda ej
li, jakie s zwizk twrcy nie ujawni
i midzy narkotyk -
rewolucj, zakad ami a komunistycz
am jednak, e skoj n
na przekonaniu, i arzenie to opiera
oba te zjawiska s si
wic z daleka od ze. Trzymajcie si
narkotykw sa
mog doprowadzi mi widzicie, do cz
. ego

BRODY Z KOSMOSU 9
 tain
M y st e r y o f Kula Moun
9. The 1954) 10. I Am the B
tion #2, grudzie
(Jungle Ac east-Man!
(Journey Into Myste
ntw figu- ry #59, czerwiec 19
je dn ym z licznych waria 60)
Jungle B oy by kartach
a dc y d un gl i, jacy gocili na Uwzgldniajc t
ry biaego w pod histori w wykaz
ve la dz ia a jcego wwczas kaem, bowiem op ie nieco oszu-
komiksw Mar nictwo zde- ublikowano j w
as Co m ic s zanim wydaw roku, niemniej nie poowie 1960
szylde m A tl o Ka-Zara. mogem powstrz
pr zy w r ci sprawdzoneg zaprezentowanie ym a si przed
cydowao si gla nie m mojego fawor
si m og o , e afrykaska dun najlepsza komun yta w kategorii
Wydawa by si na wielu istyczna narracja
, gd zi e mona natkn sw. Komiksowi wszechcza-
jest m ie js ce m enarzyci sowieccy agenci
ch ag en tw, jednak sc wywali rozbudow cz s to opraco-
komunis ty cz ny dawali ane, a przy tym do
go do w yc h ni ejednokrotnie za intrygi, majce prze kuriozalne
tytuw przy wo- chyli szal zwyci
u k am , ud ow adniajc, i czer flikcie zimnowojen stwa w kon-
temu przekona ni zie. W przy- nym na korzy
o en ie m o e czai si wszd tytuu
jednak o plan ba
rdziej skomplikow
ZS RR. Trudno
ne zagr o dy pretendent do nie, a zarazem ro any logistycz-
hi st or ii m owcem, kujcy tak mae
taczanej tu rz y si z byym cyrk wodzenie, ni ten, szanse na po-
an a m ie
nowego Tarz h mieszka- na jaki wpadli moc
yb i w sz ystkich rdzennyc ra Grozicka. Przeds odawcy Igo-
chccy m w ie niczym tawia si on za
i, w kt r ej y je bohater, by m 1) Rosyjska d nastpujco:
cw dun gl . Be- podwodna przerz
y do st p do dzikich zwierzt ka do USA, w po uci Grozic-
nie ogranicz on y
m ia r ap likow a specyfik, ktr j si amerykask
bliu poligonu, gd
zie odbywa-
za
stiom tym ma sza i zaatakuj
ameryka- miejscu Grodzik pr
ie testy broni atom
owej, 2) Na
pa dn w
sprawi, e w ie do ko- zebierze si w ko
ie rz y, gd y na dejdzie wezwan ny,
wiedzia, stanie
przed jankeskim
stium nied-
skich on ji. Sz al en iec jest przekona i oznajmi, e jest i naukowcami
re w ol uc
munistycznej person w czerw
onych kr- wem promieniow
zwierzciem, ktr
e pod wpy-
ni go to w a n dliwo ania posiado zdol
e uczy om Kremla sprawie i mowy; 3) Grozick no mylenia
aj c w a dz to, by bdzie wystpow
gach. Odd ni c nie wskazuje na rykanami, a kiedy a przed Ame-
re l i , e
naley podk pomys gdy- stanie si popula
ns ul to wa z nimi swj wizji, e naprawd rny, ujawni na
cyrkow ie c ko ukayby si jest czowiekiem
si st a o, te najpewniej post niedwiedzia. Cel?
Dyskredytacja US
w przebraniu
by tak wiatowej opinii A w oczach
w gow. publicznej jako g
Kiedy jednak ma na upiego narodu.
stpi niecodzienny
Grodzicka, okazuj coming-out
e si, e pod mas
kryje si prawdz k kostiumu
iwa morda niedw
wpyna na nieg iedzia tak
o dawka promie
przyj na poligon niowania, jak
ie.

10 BRODY Z KOSMOSU
BRODY Z KOSMOSU 11
 CZYLI ILE PAJKW ZMIECI SI W TRABANCIE

Co jest lepsze od Spider-Mana? Dwch Spider-Manw! A od dwch?

Bardzo due iloci naraz Spider-Manw! A przynajmniej taka koncepcja
przywiecaa Danowi Slottowi i Olivierowi Coipelowi, ktrzy cakiem
niedawno postanowili da czytelnikom komiksw Marvela szans
zobaczenia kadego absolutnie kadego moliwego
Spider-Mana w jednej historii.

tekst:
micha wolski

12 BRODY Z KOSMOSU
 50 TWARZY SPIDER-MANA
Od razu powiem, e kilku znanych skdind pajczych
postaci tam nie ma, a par (np. znany w Polsce Czowiek-Pa-
jk z kreskwki Spider-Man and His Amazing Friends) ginie poza
kadrem, ale i tak rozmach tej opowieci jest niezwyky. Tym
bardziej, e nic go tak naprawd nie zapowiadao. Pojawiay
si zajawki i wywiady z twrcami, ale to wszystko w przypadku
Marvela naley zawsze dzieli przez cztery, a dodatkowo wy-
darzenia doprowadzajce do Spider-Verse byy od siebie odlege
i zasadniczo niepowizane.
Bo podwaliny pod t histori pooyo dwch scenarzy-
stw, ktrzy tak naprawd nie mieli z ni potem nic wsplnego.
Pierwszym z nich by J. Michael Straczynski, ktry w wydanym
w Polsce komiksie Spider-Man: Powrt do domu wprowadzi
posta multiwersalnego wampira ywicego si totemiczn
energi, Morluna. To wanie on i jego rodzina s gwnym za-
groeniem dla Spider-Manw z rnych rzeczywistoci, ktrzy
musz si zjednoczy, aby ich powstrzyma. Drug bezpored-
ni inspiracj tej opowieci bya miniseria Spider-Men autorstwa
Briana Michaela Bendisa historia pierwszego spotkania orygi-
nalnego Spider-Mana (Petera Parkera z Ziemi-616) ze ciano-
azem w wersji Ultimate (Milesem Moralesem z Ziemi-1610).
Ta kameralna, mao dynamiczna, ale niezwykle udana historia
sprawia, e fani chcieli wicej.
CHCIAE PAJKW. TO TERAZ...
Spider-Verse byo zaskakujco dobrze pomylane. Kon-
flikt z Morlunem i jego rodzin faktycznie prowadzi do eskalacji,
po drodze ginie wiele pajczych postaci, a ostateczny sukces
jest wypadkow czstkowych osigni poszczeglnych Spider
-Manw w poszczeglnych mediach. Udao si bowiem nieja-
ko przypadkiem sprzc Spider-Verse z serialem animowanym
Ultimate Spider-Man i aplikacj mobiln Spider-Man Unlimited. Ta
gra wprawdzie wikszego znaczenia nie ma, ale bohaterowie
kreskwki (w nieco odmienionym skadzie, ale mniejsza z tym)
doczyli do komiksowego Spider-Verse w sam por na osta-
teczn bitw i przynajmniej na moment przewayli szal zwy-
cistwa.
Dobrym pomysem okazao si rwnie nowatorskie,
jak na komiksy, wyprowadzanie pewnych skadowych histo-
rii poza gwn o fabularn. Najwaniejsze wydarzenia roz-
grywaj si na amach serii The Amazing Spider-Man (miniseria
Spider-Verse stanowi co w rodzaju obrazkw z placu boju i nie
ma wikszego wpywu na fabu). Co jaki czas jednak Peter
Parker (albo kto inny) wysya kogo gdzie na specyficzn mi-
sje i te sytuacje moemy obserwowa w innych seriach (jak Scar-
let Spiders albo Spider-Woman) waciwie od razu. Koordynacja
poszczeglnych serii jest dokadniejsza ni kiedykolwiek wcze-
niej, przez co cae Spider-Verse czyta si bardziej jak wielowt-
kow, rozbudowan powie graficzn, ni typowe wydarzenie
komiksowo-superbohaterskie.
BRODY Z KOSMOSU
SPIDER-GWEN, SPIDER-BEN,
SPIDER-MAY...
I cho pisz to niejako wbrew sobie, ogromna w tym
zasuga wieloletniego scenarzysty komiksw o Spider-Manie,
Dana Slotta. Nie tylko przypilnowa skrupulatnoci w opowia-
daniu historii, ale te postawi na to, co w komiksach superbo-
haterskich najwaniejsze, czyli postaciocentryczno. Trudno
inaczej podej do historii, ktrej gwn osi ma by nagroma-
dzenie pajczych postaci, ale ciko te unikn swego rodza-
ju klski urodzaju, jaka moe si z tym wiza. Slott jej unikn.
A osign to przede wszystkim stawiajc na du rnorodno
postaci, z ktrych kada jest Czowiekiem-Pajkiem (wzgld-
nie Map-Pajkiem albo wink-Pajkiem, mniejsza o to), ale
prawie adna Peterem Parkerem. Przynajmniej spord gw-
nych rozgrywajcych. Pozwolio to na stworzenie niesamowi-
cie miodnej dynamiki w interakcjach midzy postaciami, ktrej
podstawowa o przebiegaa na linii konfliktu midzy Amazing
a Superior Spider-Manem (Peterem Parkerem i Ottonem Octa-
viusem w ciele Parkera), ale nie tylko.
Bardzo wani i szalenie atrakcyjni charakterologicznie
s rwnie Kaine Parker (Scarlet Spider), Cindy Moon (Silk) oraz
May Mayday Parker (Spider-Girl), nie wspominajc o Spider
-Manie 2099, Spider-Hamie, pajczym wujku Benie, pajczej
cioci May z bufiastymi rkawami, pajczym Kapitanie Brytanii,
pajczej crce Hawkeyea (to te temat na inn opowie), Su-
paida-Manie i jego mechu Leopardonie, czy nowych postaciach,
z ktrych nie sposb nie wspomnie o znakomitej Spider-Gwen
(Gwen Stacy ze wiata, w ktrym to ona zostaa ukszona przez
pajka i obwinia si za mier... Petera Parkera). Ta zbieranina
jest na tyle absurdalna, e trudno traktowa j powanie, ale
wanie ten klimat groteski Slott umiejtnie kontruje tragizmem
i powag poszczeglnych wydarze. Mamy wic to, co najwa-
niejsze w klimacie Spider-Mana humor przetykany ciszymi
tematami tylko e spotgowane. Przez liczb Spider-Manw.
CO DALEJ?
Po Spider-Verse zostao nam kilka serii komiksowych
i par otwartych wtkw, ktre pewnie zostan wykorzysta-
ne. Na pewno ciesz zgrabne i kameralne opowieci o Silk oraz
Spider-Gwen w ich wasnych seriach komiksowych, istnieje te
sugestia powrotu Superior Spider-Mana. W Secret Wars, trwa-
jcym wanie wydarzeniu Marvela, zapowiedziano kolejn
seri o Spider-Verse; pytanie, czy bdzie to tylko komiks o losach
poszczeglnych Spider-Manw w obliczu nowego zagroe-
nia, czy te dostaniemy now jako? Bo o Spider-Verse mona
i trzeba rozmawia w kategoriach jakoci. Slott, ktrego osobi-
cie nie uwaam za najlepszego scenarzyst (a na pewno jest
w Marvelu kilka osb, ktre poprowadziyby posta Spider-Ma-
na lepiej od niego), wzbi si na wyyny, doskonale wiedzia co
chce zrobi i jak. Szkoda, e nie wszyscy w wydawnictwie maj
tak solidne podejcie do swojej pracy... ale to ju inny temat.
13
 WSPOMNIENIA Z AKCJI
ZAGRAJ TO JESZCZE RAZ, LIAM

tekst:
Marcin Waincetel Spokojny tembr gosu, poczciwa pnocnoir-
landzka twarz oraz sowa zapadajce w pami... Ich
sens jest prosty i uderzajcy, jak lewy sierpiowy Goo-
ty istnieje facet, ktry bdzie si za tob rozglda,
znajdzie ci, a nastpnie zabije. To kara za porwanie cr-
ki. Musicie kojarzy t scen z filmu Uprowadzona! No
i c, Liam Neeson raczej nie mgby pracowa na infoli-
nii, nie wrybym mu te specjalnej kariery rodzinnego
mediatora. Szczliwie znalaz swoje miejsce wanie
w kinematografii, stajc si ostatnio prawdziw ikon
produkcji sensacyjnych i zaskoczenie szeroko po-
jtego nurtu familijnego. Tak przynajmniej lubi o nim
myle.

Pocztkowe porwnanie do bokserskiego fachu

nie jest wcale bezpodstawne. Neeson, zanim zaj si
rzemiosem aktorskim, zawodowo jedzi za kierownic
ciarwek, trenowa i zarabia na ycie take jako pi-
ciarz. Zwyky facet pochodzcy z okolic Belfastu byby
pewnie wietnym towarzyszem barwnych rozmw przy
kilku Guinnessach tudzie innym wyskokowym trunku
w knajpie schowanej za brytyjsk, nastrojow mgiek.
Po kryzysie, zwizanym ze mierci swojej ony, ak-
tor na dobre odstawi alkohol. eby jednak nie wpada
w zbyt grobowy nastrj, trzeba stwierdzi, e ostatnimi
czasy Neeson wchodzi wietnie zupenie na trzewo.
Jakie konkretne wspomnienia? Oczywicie z kina akcji!
Goni, apie, strzela, nurkuje, lata, a dodatkowo prze-
trwa zim, marudzenie kobiet czy zabawny akcent
albaskich terrorystw. Zawd: byy szpieg. Liam
Neeson jako Bryan Mills, we wszystkich trzech czciach
Uprowadzonej, jest agentem sub specjalnych, ktry
nawet na emeryturze nie ma spokojnego ycia. Proble-
my wychowawcze z crk rozsmakowan zagranicz-
nymi imprezami w wiatowych metropoliach (Pary
w czci pierwszej, Stambu w kontynuacji) sprawia,
e na koncie staruszka pojawiaj si rachunki do wyrw-
nania. Alkohol kosztuje, ale jeszcze wicej problemw
przynosz zorganizowane grupy przestpcze zajmujce
si handlem ywym towarem. W ostatnich przygodach
Mills ma jednak problemy z wasnym rzdem i tym, e
mwic krtko kto prbuje mu przypisa dodatkow,
niewinn ofiar. ebski agent potrafi jednak liczy no
i mamy kolejny konflikt...

Umwmy si trzy czci Uprowadzo-

nej s rozrywk prost i dosy przewidywaln,
a przez to, e odwouj si do dobrze znanych
schematw... zwyczajnie satysfakcjonujc.

14 BRODY Z KOSMOSU

Kino zbudowane na kanwie wsplnych elementw:
ten sam bohater, z ktrym atwo jest si nam iden-
tyfikowa (Polacy lubi Irlandczykw), bardzo zblio-
na sytuacja wyjciowa (trudne sprawy), dobrze znany
obraz wiata (brakuje tylko Jestemy w Medio-
lanie!), jednakowa ikonografia (zachodzce soce,
postrzelona gowa...) tak powinno si odczytywa
gatunkowe wzorce! Emocjonalny stosunek do tego,
co dzieje si na na ekranie, doskonale koresponduje
z mieszank adrenaliny, odpowiednim steniem te-
stoseronu, kaskaderskimi wybuchami i gonitw myli
skutecznie zaguszan przez serie z karabinu.
Mao? Co wicej? Jeli Woody Allen serwu-
je nam romantyczne pocztwki z europejskich miast
mioci (Vicky, Cristina, Barcelona, O pnocy w Pary-
u, Zakochani w Rzymie), to Luc Besson, producent
i scenarzysta przygd Neesona, ma pomys na to, jak
przedstawi brutalne, bezkompromisowe rozwaki na
tle Hagii Sophii czy nastrojowych uliczek stolicy Fran-
cji. W tym drugim przypadku trzeba si jednak liczy
z solidn polis na ycie. A e idzie to w seryjno? Tym czyny i kopaczem poladkw rosyjskich zakapiorw,
lepiej! Przecie lubimy to, co znane.
Zreszt, wcale nie zdziwibym si, gdybymy za
kilka lat mieli maratony z filmami Liama Neesona. On w
jakim sensie cay czas gra jedn posta. Podobnego
herosa znajdziemy na przykad w niedawnym filmie
Non-Stop, gdzie agent federalny z wyjtkowo pog-
bionym rysem psychologicznym walczy z tajemniczy-
mi terrorystami na pokadzie samolotu pasaerskie-
go. Nie inaczej jest w Przetrwaniu, w ktrym Ottway,
mczyzna w rednim wieku, zmaga si z demonami
przeszoci, odejciem ony i walk o przeycie tym
razem z dzik natur stanu Alaska. Z kolei w Nocnym
pocigu okazuje si ostatnim sprawiedliwym w mafij-
nym pwiatku, gdy ratujc swego syna podpisuje na
siebie wyrok mierci. Tanio skry jednak nie sprzeda.
BRODY Z KOSMOSU
Plakat filmu, ktry w naszych sercach
zapisze si jako Liam Neeson w samolocie.
Wsplnym mianownikiem tych filmw jest bez-
sprzecznie zatroskany bohater, ktrego gwnym za-
daniem jest z jednej strony odkupienie wasnych win
tudzie uporanie si z rodzinnymi problemami, z drugiej
za rozwizanie konfliktw osnutych wok sensacyj-
nych wydarze, pocigw, walki z przeciwnociami losu.
Liam Neeson to najtwardszy z twardzieli. Na wzburzo-
nym morzu porachunkw z gangsterami jego buso-
l jest jednak troska o najbliszych. Wybaczcie patos!
A jeli chodzi o wartoci familijne... gwarantuj, e
w 250. jubileuszowym odcinku Family Guya gocinny
wystp pnocnoirlandzkiego aktora bdzie jednak wal-
k na amanie koci i wykrzywianie min widzw w spa-
zmatycznym miechu szalestwa.
Mam wraenie, e take pierwsza cz Upro-
wadzonej, odmienianej tutaj przez wszystkie moliwe
przypadki (no dobra, prawie), zaowocowaa swoistym
renesansem kina sensacyjnego. Na myl przychodz
mi choby Bez litoci z Denzelem Washingtonem jako
byym agentem specjalnym, obroc modej dziew-
oryginalny John Wick w ktrym Keanu Reeves
powraca do mafijnego rzemiosa mszczc si za mier
swojego psa, czy niedawny Gunman, gdzie Sean Penn
jest midzynarodowym szpiegem... zreszt, niewane.
W kocu wiadomo co, mniej wicej, moe zrobi. Trzeba
zaznaczy, e twrc tej ostatniej produkcji jest Pierre
Morel, reyser odpowiedzialny za pierwsz cz przy-
gd Briana Millsa. Emerytowani zawadiacy stojcy po
stronie praworzdnoci? Avengers akcyjniakw, ktrzy
przekonuj, e lata 90. w kinie sensacyjnym wci trwa-
j? Dokadnie!
Zagraj to jeszcze raz, Liam!
15
16 BRODY Z KOSMOSU
BRODY Z KOSMOSU 17
 EST
J
KiM

?
tekst:
julian jeliski

18 BRODY Z KOSMOSU
 Gdy w padzierniku zeszego roku Kevin Feige
przedstawiajc kolejne tytuy opowiada o III Fazie
MCU, uwaga wikszoci fanw skupiona bya na trze-
ciej czci Avengers, drugich Stranikach Galaktyki
i przede wszystkim Wojnie Domowej starciu Capa
z Iron Manem (najwyraniej o to, kto lepiej rbie drew-
no). Moliwe te, e spora cz fanw po raz pierwszy
usyszaa wtedy o tajemniczym wadcy z Afryki rod-
kowej, ktry dostanie wasny film Black Pantherze.
Skoro zatem za trzy lata Marvel uraczy nas pierwszym
filmem powiconym czarnemu superbohaterowi (wy-
baczcie, Steela wyrzuciem z pamici, by nie wraca do
tej traumy, a Blankmana przez grzeczno przemilcz), war-
to odpowiedzie na pytanie skd si w Black Panther
wzi i co waciwie roli w planach filmowych Marvela.

Zacznijmy od pocztku:

Pierwsza poowa XX wieku to w amerykaskich

komiksach czas bezdyskusyjnej dominacji biaego kolo-
ru skry. Co gorsza, jedyny niechlubny wyjtek, White-
wash Jones, nie do, e by ledwie leniwym pomocni-
kiem pomocnika Kapitana Ameryki, to w dodatku yjcym
uosobieniem najgorszych rasistowskich stereotypw
na temat czarnych. Zmiany przyszy wraz z er walki
o prawa obywatelskie. Bojkot autobusw w Montgome-
ry, marsz na Waszyngton, pokojowa nagroda Nobla dla
Martina Luthera Kinga, czy w kocu podpisanie ustaw
o prawach obywatelskich te gbokie zmiany zacho-
dzce w spoeczestwie amerykaskim nie mogy nie
odbi si na twrcach komiksw. I wraz z drug poow
lat 60. na kolorowych kartach zagociy pierwsze niade
postaci, a wrd nich i wadca Wakandy.
Pamitajmy, e w latach 60. wszyscy scenarzy-
ci Marvela (oraz DC) byli biali i niespecjalnie obeznani
ze sposobem ycia, mylenia i problemami czarnych.
A to na ich barkach lea ciar wymylenia pierwsze-
go czarnoskrego bohatera. Ryzyko stworzenia jedno-
wymiarowej wydmuszki, zoonej ze stereotypowych
atek i cech uznawanych przez biaych za akceptowal-
ne, byo niezwykle wysokie. Jak napisa Russell W. Dal-
ton atwiej byo tworzy obcych, krasnoludw oraz
elfy, ni wykreowa czarnego bohatera i zmierzy si
z rasowymi problemami. A jednak, nieprawdopodobnie
i pewnie w duej mierze przypadkowo, udao im si.
Ojcami Black Panthera s Stan Lee
i Jack Kirby, a ich (kolejne ju) dziecko przy-
szo na wiat w lipcu 1966 roku na amach
komiksu Fantastic Four numer 52.
Black Panther pojawi si w animowanym miniserialu,
opartym na komiksie Reginalda Hudlina i Johna Romity Jr.
Pantera w wizji Lee i Kirbyego sta si wadc ma-
lekiego kraju w rodkowej Afryce Wakandy kt-
ry nigdy nie zosta podbity ani skolonizowany przez
zachodnie mocarstwa. Co wicej, krlestwo jest
niezwykle zaawansowanie technologicznie obok
drewnianych tarcz le lasery, a w pobliu prerii roz-
cigaj si mechaniczne lasy, gdzie te znajduj si
zoa niezwykle rzadkiego surowca wibranium
ktry potrafi pochania wszelkie drgania (to z nie-
go stworzona jest tarcza Kapitana Ameryki oraz cay
strj Black Panthera. Filmowa wersja wibranium za-
debiutowaa niedawno w Avengers: Czas Ultrona).
No dobrze, wybr ojczyzny Black Panthera
budzi wtpliwoci, ale sposb przedstawienia Wa-
kandy obawy te rozwia. Co jednak z samym bohate-
rem? Ot Black Panther to przechodni tytu wad-
cy pastwa, nie za samego bohatera (co chyba nie
jest adn niespodziank w Marvelu). W momencie
komiksowych narodzin pod mask pantery skry-
wa si TChalla, ksi Wakandy, ktry zdoby swj
tytu podczas corocznej ceremonii, gdy kady moe
zmierzy si z Czarn Panter w walce wrcz. Jakim
bohaterem okaza si TChalla stworzony przez Lee
i Kirbyego? Jest najbogatszym czowiekiem na Ziemi
(ze wzgldu na zoa wibranium), ale nie wykorzy-

BRODY Z KOSMOSU 19

Tak prawdopodobnie prezentowa si bdzie TChalla
w nadchodzcym filmie Captain America: Civil War.
stuje swoich pienidzy na wasne rozrywki, lecz rozwija
technologi, obronno i bezpieczestwo kraju. Poza
tym jest wietnym strategiem, niezwykle oczytanym
zodziejem kobiecych serc, intelektem dorwnuje Mr.
Fantasticowi (nie bez powodu po latach trafi z nim do
organizacji Iluminatw, razem z Tonym Starkiem oraz
Doctorem Strangeem), a si i umiejtnoci walki
Kapitanowi Ameryce. W dodatku jest (susznie) dumny
ze swojej kultury oraz kraju, a take nie przejmuje si
zbytnio Ameryk i jej sprawami.
By rok 1966, kilkadziesit pastw afrykaskich
uzyskao w przecigu ostatnich pitnastu lat niepod-
lego, Malcolm X zosta zamordowany, od dwch
lat przez miasta USA przelewaa si fala przemocy
w zwizku z buntami zwanymi gorcymi latami, a Sta-
nowi Lee i Jackowi Kirby udao si za pierwszym razem
stworzy wspaniaego, czarnoskrego bohatera, w do-
datku pochodzcego z Afryki.
Nie znaczy to jednak, e pierwsze historie po-
wicone Black Pantherowi pozbawione byy ste-
reotypw i mitw na temat Afryki, poniewa wida je
na pierwszy rzut oka. Czsto zarzucano wydawnic-
twu to, e cho w uniwersum Marvela jest Nowy Jork
i inne prawdziwe miejsca, to Black Panther zamieszka
w Wakandzie nieistniejcym pastwie afrykaskim. To
jednak mao istotny szczeg, gdy gorzej prezentowali
si pierwsi przeciwnicy Panthera walczy z wielkimi
mapami, nosorocami, a w kocu nawet dinozaurami.
I cho tyle pocztkowo dowiedzielimy si o intelekcie
TChalli, jako niespecjalnie musia z niego korzysta, bo
kiedy akurat nie powala na ziemi nosoroca, to jego
20
nemesis byli Man-Ape czy Erik Killmonger troglo-
dyci z ktrymi starcie sprowadzao si do lania po
pyskach. Dziwnym trafem z Afryk utosamiono na-
wet voodoo poprzez posta Barona Macabre, ktry
potrafi wskrzesza zmarych i praktycznie wyglda
jak wczesna wersja Brothera Voodoo (bdcego
czarn wersj Doctora Strangea). Najdziwniejszym
jednak elementem wczesnych historii o Black Pan-
therze bya moda panujca w Wakandzie. Cho
twrcy komiksw dali im wspania technologi, g-
rowanie moralne nad wikszoci pastw, to jednak
z niewiadomych wzgldw mieszkacy Wakandy
chodzili ubrani jak dzikusy, czsto z dzidami i drew-
nianymi tarczami w doniach (cho przecie posia-
dali lasery!), lub wykonywali dziwne rytualne tace,
przywoujce na myl czarno-biae filmy o Afryce
z pierwszych dziesicioleci XX wieku.
Mimo wszystko ta wczesna wizja Black Pan-
thera bya zdecydowanie progresywna. Zarwno
dumny TChalla, jak i sama Wakanda (odczytywana
jako symbol postkolonializmu), s prawdopodobnie
najbardziej pozytywnymi wyobraeniami Afryki, jakie
pojawiy si w amerykaskiej popkulturze do czasu
lipca 1966 roku i pierwszego kadru, na ktrym wa-
leczny wadca rozprawia si z czonkami Fantastycz-
nej Czwrki.
Black Panther narodzi si na amach
komiksu Fantastic Four, pniej rzdzi
w Jungle Action, a wreszcie zyska swj
wasny komiks. Na pocztku lat 70. po raz
pierwszy zmierzy si z Ku Klux Klanem, odwiedzajc
Stany Zjednoczone, i od tego czasu na stae zamiesz-
ka w uniwersum Marvela. Zastpowa Daredevila
stajc si opiekunem Hells Kitchen (c za genialny
pomys na drugi sezon netflixowego Daredevila!), oe-
ni si ze Storm z X-Men, walczy przeciwko Docto-
rowi Doomowi, sta si czonkiem Avengers (a take
Fantastycznej Czwrki) i w kocu doczy do wspo-
mnianych wczeniej komiksowych Iluminatw, czyli
najinteligentniejszych bohaterw Marvela (a nawet
w uniwersum Marvel Zombies by jednym z nielicz-
nych bohaterw, ktrzy cho straci rk i nog
nie zostali przemienieni w ywe trupy i w konsekwen-
cji, po latach, wrci na nowo odbudowa Ziemi).
To w peni wyjania dlaczego TChalla docza do
filmowego uniwersum Marvela, a ostatecznie
zapewne stanie si take czonkiem filmowych
Avengers.
BRODY Z KOSMOSU
 felieton jakub wiek
wspomnienia niedoszego
daredevila
Nie tak dawno zaliczyem rozmow na temat se-
rialowego Daredevila, ktra oczywicie pynnie zdryfowaa
w stron sabego filmu z Affleckiem. By to dryf do natural-
ny, bo ile mona gada o czym naprawd dobrym w gronie
ludzi z takimi samymi opiniami, gdzie sycha jedynie siorba-
nie piwska oraz dokadnie! albo no, chciaem to wanie
powiedzie!? Ktnia stymuluje, a bjki rozwijaj fizycznie
i zostawiaj jake mskie blizny, idealnie pasujce do brody.
No wic, pomylaem,
pogadajmy o starym
Daredevilu. sprbujmy
go troch pobroni.
I z pocztku jako tam nawet ta obrona sza, bo
par fajnych cameo (Frank Miller, Kevin Smith, wszech-
obecny Stan Lee), sami Daredevil i Kingpin cakiem spoko,
Bullseye przeszarowany, lecz bez tragedii. No ale wresz-
cie stao si, co miao si sta i na moim termopilskim
stanowisku zaszy mnie dziady od tyu, by przeszy ser-
ce strza mierci. Wszystko spoko, ale Elektra..., wy-
bekota kto i to by argument, ktry mnie dobi. Bo rze-
czywicie, tak jak da si wybroni w tym filmie wiele na
mas durnot, sabizn i odamkw witraa przymkn oko
tak owej koncertowo wrcz spieprzonej Elektry aden
fan nie wybaczy. Nawet gdyby caa reszta filmu bya...
Cho nie, ostatnio bowiem, gdy ju wytrzewia-
em, nasza mnie refleksja, e byoby co, co wyrwnao-
by tragicznie sab Elektr. Wtek Sticka. Pod warunkiem
jednak, e zagraby go...
Nie, jeszcze chwila, bo musz tutaj co doda, by
potem nie byo nieporozumie. Nie tylko jestem zachwy-
cony serialow kreacj Scotta Glenna, ale wrcz od zawsze
uwaaem, e wizualnie to artysta stworzony do zagrania
tej postaci. Pasujcy zdecydowanie lepiej ni aktor, ktre-
go nazwisko zaraz podam. A mimo to nie sdz, eby ki-
nowego Daredevila mg uratowa Glenn. Temu zadaniu
podoaby w mym mniemaniu jedynie... Rutger Hauer.
Dlaczego? Wersja krtka, oglna i na odczep brzmi
bo dla mnie Hauer ratuje wszystko. Do wersji dugiej i tej
susznej potrzebuj anegdoty.
Dawno, dawno temu, gdy postaci Daredevila jesz-
cze nie znaem, zobaczyem film. No dobra, widziaem ich
wiele, ale ten trafi do mnie jakim zupenym przypadkiem,
jako trzeci na tamie produkcji z Van Dammem i zupenie
nie wiedziaem, e tam jest, bo nie zosta wpisany. Ale
by. Kino wojenne, jak si zapowiadao, wic zostawiem.
BRODY Z KOSMOSU
Dwik mu si z pocztku rozmywa, jakby kto gra na
pile, chwila paskw i zakce, chwila odbarwie, ale uda-
o mi si zobaczy onierza, ktry zostaje olepiony, ale
przeywa i w wiosce ucz go jak ci w powietrzu rzucane
w niego melony. A potem ten onierz wraca, jest super-
nind o superzmysach i ratuje maego chopca.
Tak, dobrze kojarzycie. To lepa furia. Gra w niej
wanie Rutger Hauer. Znaem go ju wtedy z mej ukocha-
nej Zakltej w sokoa i filmu, ktrego zupenie wtedy nie
rozumiaem, ale by taki super czyli Blade Runnera.
Wiem, e to wyjtkowo saba gra sw, ale c
poradz, kiedy tak wanie byo tym filmem Hauer otwo-
rzy mi oczy na problem tego rodzaju niepenosprawnoci.
On oczywicie nie by niepenosprawny, po prostu nie wi-
dzia, ale, jak Daredevil czy moe bardziej jak Zatichi,
ktrego podwczas nie znaem w ogle, a ktry stanowi
dla filmu inspiracj nadrabia owo niewidzenie na tysic
sposobw reszt zmysw i umiejtnociami. No i wanie
wtedy zaczem myle, co by to byo, gdybym ja straci
wzrok. Czy dabym sobie rad? Czy miabym cierpliwo,
by jak Hauer medytowa, nasuchiwa, rozszczepia
dwiki? Czy bybym w stanie reagowa na ruchy powie-
trza oraz wiedzie co oznaczaj, kogo i z jakimi zamiarami?
Oczywicie prbowaem. Zazwyczaj z miernym skutkiem
z mas guzw po tym, jak wpadaem na supy i mn-
stwem ochrzanw, gdy wlazem na kogo lub prawie na
drog. Tak, o mao co nie zginem.
Daredevila, tego komiksowego, poznaem dopiero
potem, w Mega Marvelu, gdzie przedstawiono jego gene-
z. I do dzi pamitam, e gdy do smutnego, zapakanego
po stracie ojca dzieciaka przyszed tajemniczy mczyzna
w czapce, to ja w pierwszej chwili zobaczyem wanie
Rutgera Hauera. Nicka Parkera, ktry wrci pod pseu-
donimem Stick, by kolejnemu dzieciakowi wyjani czym
jest utrata wzroku. Matt Murdock okaza si pojtniejszym
uczniem ni ja, wic zosta Daredevilem. Niech mu bdzie,
w kocu on naprawd by niewidomym, a nie tylko chop-
cem z opask spod ktrej i tak podgldaem. Ale w mym
wyobraeniu Rutger Hauer na zawsze pozosta Stickiem.
I gdyby jako ta posta pojawi si w filmie z Affleckiem,
przebolabym nawet sab Elektr. Ale si nie pojawi...
Wic nastpnym razem niech kto inny broni sobie filmu,
a ja na trzewo i po raz trzeci
id obejrze serial.
Bo rzdzi.
21
felieton
Id do
pieka,
lalko
wcieka!
tekst: radosaw pisula
Uwielbiam oglda groz na ekranie.
Michael Myers bawi, Freddy Krueger uczy,
a Jason Voorhees to wielki zgrywus, ktry po-
trafi rozerwa kadego. Jednak w dziecistwie
unikaem horrorw. Ba! Pewne rzeczy byy dla
mnie niesamowicie przeraajce. Co ciekawe,
prawdziwy strach wyciga po mnie swoje
pazurzaste apska z produkcji, ktr dzisiaj
przypominam sobie jedynie dla relaksu.
W poowie lat 90. pewna konkretna rzecz spra-
wia, e przez dobre kilka lat unikaem jakiego-
kolwiek kontaktu z kinowymi koszmarami.
Najwiksza trauma dzieci-
stwa uderzya we mnie nagle,
nie dajc adnej szansy na obron.
By to chyba 1995 rok. Jako szczliwy dzieciak
wpadem do domu z nowym numerem Supermana,
wydanego przez nieodaowane TM-Semic. Nic
nie zapowiadao nadchodzcego horroru. Szybki
obiad, gra w pik, otarte kolana, troch krwi (na
ktrej widok dostawaem wtedy ataku paniki
i palpitacji serca) oraz wieczorna wycieczka do
wypoyczalni kaset (w pitek oznaczao to, e
upolowane okazy mona byo oglda jakie
trzysta dwadziecia siedem razy podczas week-
endu, oczywicie najpierw organizujc konkla-
we, majce wyoni rezydenta odtwarzacza
zazwyczaj miejsce to zajmoway: Transformers:
The Movie, Wojownicze wie ninja, Karate Kid lub
Akademia policyjna). Dzie jak co dzie dla pol-
skiego smarkacza.
22
Zmczony siadem wieczorem przy tele-
wizorze, by spdzi przy nim jak najwicej czasu.
Skaczc po kanaach natrafiem na pozycj o za-
chcajcym tytule: Laleczka Chucky. W zaoeniu
nie mogo to by niczym nieodpowiednim dla
modego umysu. Kto mgby zrobi film o lalce,
ktry nie jest przeznaczony dla dzieci? Produk-
cja rozpocza si ucieczk kogo przed policj.
O! Jeli jest pocig i strzelanina, to widowisko
musi by powane, ale jak to si ma do szma-
cianki z tytuu? Gdzie ten cay Chucky? W po-
owie akcji rozgrywajcej si na terenie sklepu
z zabawkami, rodzicielka zawoaa mnie do od-
rabiania lekcji. Trudno, straciem spor cz filmu,
ale na szczcie mogem kontynuowa seans.
Wrciem do niego podczas sekwencji,
w ktrej jaka kobieta potrzsaa szpetn, rud
lalk, wrzeszczc, eby ta zacza mwi i grozia
wrzuceniem jej do kominka. Muzyka uderzya
w ponure tony. Nie wiedziaem, co si dzieje,
gdy nagle nadszed moment, ktry sprawi, e
pierwszy raz w yciu poczuem prawdziw gro-
z. Lalka zacza si porusza i rzuca wyzwi-
skami w stron jasnowosej bohaterki (Ty gu-
pia suko! Ty pieprzona dziwko! Ja ci naucz
rozumu! klasyczny Chuck), a zaraz po tym j
ugryza! Ja, blady jak ciana, woam mam, eby
wytumaczya mi t sytuacj. Jak zabawka moe
rzuci si na czowieka? Moja rodzicielka, jak za-
wsze przygotowana, niczym wyrocznia, wypo-
wiedziaa sowa, ktrych nigdy nie powinno m-
BRODY Z KOSMOSU
 wi si do dziecka w stanie przedzawaowym:
Nie bj si, to tylko film. Oj, nie. To by praw-
dziwy horror. Widziaem w tej chwili lalk, kt-
ra zabija, klnie i jest praktycznie niezniszczalna.
Pamitam, jak po dobrych kilku latach pojawi
si w moim domu najwaniejszy wynalazek od
czasu rozniecenia ognia Internet. Wklepaem
wtedy haso, bdce dla mnie synonimem ucie-
lenionego terroru: Laleczka Chucky. Po chwili
(w czasach prehistorycznych oznaczao to za-
zwyczaj p godziny) zobaczyem kadr z rudym
gaganem, dziercym w maej apie kuchenny
n. Moje nogi znw nabray konsystencji waty.
Nie spodziewaem si nawet, jak bardzo ewolu-
owaa moja maa trauma.
Uwolniem si od strachu
dopiero w gimnazjum. I to dosy
przypadkowo. Podczas Sylwestra, grubo
po pnocy, gdy wszyscy siedzieli ju zmczeni,
okazao si, e Polsat postanowi uczci Nowy
Rok spotkaniem z Charlesem Lee Rayem. Za-
czem cao oglda bez wiadomoci KTO
wanie opanowa mj odbiornik i o dziwo cay
strach gdzie si rozmy. Spotkanie z maym
morderc w ogrodniczkach stao si nagle anga-
ujc przygod, a on sam cholernie zabawnym
cynikiem.
Od tego momentu zaczem naogo-
wo nadrabia filmy grozy, ktre tak umiejtnie
Kompletno powyszej kolekcji BD psuje zapowied sidmego filmu z serii.
BRODY Z KOSMOSU
przez lata omijaem. Zakochaem si w kla-
sycznych monstrach z Universalu, milionach
kuriozalnych obrazw Rogera Cormana, urzek
mnie wytworny Vincent Price, krwawy Chri-
stopher Lee i stoicki Peter Cushing z ery studia
Hammer, horrory buntownikw Nowego Holly-
wood, seria o Obcym, naiwne slashery, rne
dekonstrukcje gatunku z lat 90., a nawet niektre
z obrzydliwych torture porn oraz produkcji no-
wej francuskiej ekstremy. Napisaem nawet pra-
c dyplomow o grozie w kinie Johna Carpentera
i ta pomienna mio do celuloidowego strachu
nadal trwa.
Jednak, w konsekwencji tego wszystkie-
go, cakowicie przestaem ba si gatunku. Mog
go analizowa, rozkada na czynniki pierwsze,
komentowa ze znajomymi i dobrze bawi si
na kolejnych filmach, jednak nie czuj ju stra-
chu. Dlatego bardzo dzikuj mojej rodzicielce,
e popsua mi jeden ze sonecznych dni kilkana-
cie lat temu seansem kuriozalnego slashera,
ktry sta si dla mnie symbolem kinowej grozy.
Do dzisiaj, gdy wspominam tamten dzie,
potrafi poczu na skrze dreszcz i bardzo bra-
kuje mi tego spojrzenia na groz oczami dziec-
ka. Co si tak naprawd zmienio? Kino stao si
krwawe do przesady? Ja zdziadziaem? Przemoc
spowszedniaa? Ogrom komentarzy w sieci tu-
mi emocje, jakie wizay si z osobistym prze-
ywaniem horrorw, ktre byy dla nas kiedy
zdecydowanie czym wicej, ni tylko filmami?
Nie jestem pewien, wiem jednak, e T-1000
(o kamiennej twarzy Roberta Patricka) zawsze
bdzie dla mnie najwikszym zagroeniem, oy-
wajcy gargulec z Pogromcw duchw przeraa
bardziej ni wszystkie pomysy Jamesa Wana
razem wzite, czowka Z Archiwum X (powra-
cajcego niedugo na ekrany!) nie pozwala-
a mi zasn, Opowieci z krypty (z ironicznym
Stranikiem i Orgi krwi) niszczyy niewinno,
a harpie oraz szkielety z Jazona i Argonautw au-
torstwa Raya Harryhausena, to najrealniejsze
potwory powoane do ycia na ekranie ktre
powstay w czasach, gdy CGI brzmiao jeszcze
jak nazwa choroby wenerycznej.
Dzikuj dziecistwu za za-
szczepienie we mnie strachu.
Mam nadziej, e nowe generacje kinomania-
kw w natoku tandety i hektolitrw krwi
te znajd swoje demony i laleczki Chucky
23
 ZA GAR PYTA WALTER SIMONSON
Rysownik, scenarzysta, prawdziwy czowiek renesansu pod-
czas swojej dugiej i niezwykle owocnej kariery w Marvelu, DC
oraz w innych ciekawych miejscach, wyda na wiat wiele niesa-
mowicie wanych historii, a w jego portfolio znajduje si multum
pere. Najbardziej znana jest jednak jego duga i niezwyka przy-
goda z Thorem, ktrego seri w latach 80. zamieni w prawdzi-
wie mitologiczn odysej niezwykle inteligentn, przemylan
oraz wspaniale zilustrowan.

Pierwszy film, ktry ci przerazi?

Latajce talerze/ The Werewolf (1956) podwjny seans.

Ukochana zabawka z dziecistwa?

Elektryczne pocigi firmy Lionel.

Wstydliwy VHS/DVD/Blu-ray na pce?

Return to Treasure Island (1954) z Tabem Hunterem i Dawn Addams (jestem jej
fanem).

Z jak postaci komiksow pozwoliby umawia si swojej crce?

Steve Rogers albo Clark Kent.

Idealny film na popraw humoru?

Szarada z Audrey Hepburn i Carym Grantem.

Ksika, do ktrej najczciej wracasz?

Gorcy pienidz Dicka Francisa, ale mgbym tu pewnie da z tuzin pozycji
wliczajc w to trylogi Wadcy piercieni.

Jaki film doprowadzi ci do ez?

Stalowy gigant.

Jak piosenk syszysz teraz w gowie?

Love is Just a Four Letter Word Boba Dylana

Film, ktry mgby oglda a wypyn ci oczy?

Zawodowcy z Lee Marvinem i Burtem Lancasterem.

Jaka fikcyjna posta powinna zapuci brod?

Ju to przerabiaem Thor.

Ulubiony komiks bez superbohaterw?

Usagi Yojimbo.

24 BRODY Z KOSMOSU
olivier jouvray ZA kilka PYTA WICEJ

Jeli bdziecie kiedy potrzebowli akademickiego doksztacenia

z tworzenia komiksw, to miao moecie uda si do Francji, gdzie

zdjcie: Kuba Ryszkiewicz

Olivier wraz z bratem Jeromem uczy komiksowego kung-fu.
Poza akademickimi murami to take posiadacz fantastycznej brody,
bardzo szybki spacerowicz i jak wida po udzielonych nam odpo-
wiedziach - czowiek peen humoru oraz dobrego gustu. Powinni-
cie te zna napisan przez niego przezabawn seri komiksow
Lincoln, ktr na polski rynek wprowadzio wydawnictwo Mroja
Press. Jeszcze jej nie znacie? To na co czekacie?

Pierwszy film, ktry ci przerazi?

Lnienie Kubricka! Cay seans chowaem si za kanap (ale byem may!).

Ukochana zabawka z dziecistwa?

Elektryczny tor samochodowy.

Wstydliwy VHS/DVD/Blu-ray na pce?

Nie mam wielu DVD i pyt Blu-ray. Posiadam ich za mao, eby trafi si jaki
wstydliwy. A to dlatego, e nienawidz rzeczy zrobionych z tego paskudnego
plastiku. S zbyt amliwe, zupenie nieporczne. Nie cierpi ich.

Z jak postaci komiksow pozwoliby umawia si swojej crce?

Oczywicie Doktor i jego magiczna niebieska budka!

Idealny film na popraw humoru?

Filmy Wesa Andersona! Szczeglnie Fantastyczny Pan Lis,
Moonrise Kingdom i Grand Budapest Hotel.

Ksika, do ktrej najczciej wracasz?

adn! Mam za mao czasu, eby czyta jak ksik wicej ni jeden raz.
Wol nieustannie poznawa co nowego.

Jaki film doprowadzi ci do ez?

Sporo. Wypakaem ocean ez przez Grobowiec wietlikw Isao Takahaty.

Jak piosenk syszysz teraz w gowie?

Go With the Flow - Olivier Libaux (feat. Emiliana Torrini).
Z albumu Uncovered Queens of the Stone Age.

Film, ktry mgby oglda a wypyn ci oczy?

Podobnie jak z ksikami wol odkrywa nowe filmy ni oglda te, ktre ju
znam. Myl jednak, emgbym wielokrotnie oglda francuski film OSS 117 -
Kair, gniazdo szpiegw i nieustannie dobrze si bawi.

Jaka fikcyjna posta powinna zapuci brod?

Blueberry!

Wymarzona praca?
Ju j mam! Jestem wielkim szczciarzem!

BRODY Z KOSMOSU 25
 najlepsze
kawaki
DAREDEVILA
tekst Radosaw pisula
Daredevil, niewidomy obroca Hells Kitchen, za spraw
platformy Netflix dosta kolejn szans zaistnienia w filmie
penometraowym (formua caego projektu wychodzi poza
ramy typowego serialu). Twarz Murdocka na przestrzeni
trzynastu odcinkw przywitaa si z butem chyba kadego
zbira z dzielnicy, ale ostatecznie udao mu si troch po-
sprzta okolic i szturmem zdoby serca widzw na caym
wiecie. Dodatkowo skrupulatnie budowana historia nie
odcinaa si od swoich korzeni, a scenarzyci penymi gar-
ciami czerpali z przebogatego materiau rdowego. Nic
dziwnego specyfika postaci Daredevila od lat przyciga
do siebie najlepszych scenarzystw z brany i to wanie
pozbawiony strachu Murdock moe si pochwali chyba
najbardziej stabiln egzystencj na komiksowych kartach.
Z tego powodu zapraszam na krtk podr po najlepszych
historiach z tym zamaskowanym awanturnikiem mam
nadziej, e kady znajdzie tutaj co dla siebie i rzuci si
w nieokieznany wir ycia piekielnej dzielnicy.
daredevil vol. 1 #158-191
Scenariusz Frank Miller, Roger McKenzie
Rysunki Frank Miller, Klaus Janson
Frank Miller by jednym z ojcw
komiksowej rewolucji lat 80. Pocz-
tek dugiego runu to gwnie rysunki
Millera i scenariusze Rogera McKen-
ziego, ale niezwykle szybko dostaje-
my peni byskotliwego Franka, ktry
zatapia Murdocka w klimacie czar-
nych kryminaw (w warstwie narracyjnej oraz wi-
zualnej), robi z Bullseyea morderc doskonaego
i wprowadza na kolorowe karty zjawiskow Elektr,
ktra zmienia sposb postrzegania postaci kobiecych
z gwnego nurtu. To nadal wielkie, wypenione fa-
talizmem opowieci, do ktrych przesycono jednak
odpowiedni dawk byskotliwego humoru.
diabe str
Scenariusz kevin smith
Rysunki joe quesada
Pod koniec lat 90. Marvel chyli si ku
upadkowi, a jedn z decyzji, ktra
uratowaa giganta, byo zatrudnienie
do pisania zrestartowanych przy-
gd Murdocka niepokornego reyse America, Fantastic Four), wprowadzajcy do zatopionego
ra - Kevina Smitha. Sprowadzi on
diabelsk konwencj do podstaw
osi fabuy uczyni wtki religijne i zwizan z nimi mar-
tyrologi, zatapiajc to wszystko w ywych rysunkach
nowego naczelnego Marvela, Joego Quesady. Zuchwae
operowanie narracj, zespolon z naturalnymi dialoga-
mi, dao wydawnictwu natychmiastowy hit, ktry nadal
czyta si cakiem niele.
26
daredevil vol. 2 #16-19, 26-50, 56-81
Scenariusz brian m. bendis
Rysunki alex maleev, david mack
Zdecydowanie jedna z najbardziej
monumentalnych opowieci w historii
wydawnictwa. Zakrojona na kilka lat
epopeja wciga Matta w coraz to
wiksze bagno, a Bendis wydaje si
czerpa sadystyczn przyjemno
z niszczenia kolejnych witoci niewidomego mia-
ka jego dzielnicy, wiary, ycia miosnego, przyjani, czy
w kocu tajnej tosamoci i zwizanej z ni kojcej pry-
watnoci. Scenarzysta w fantastyczny sposb poczy
kruczoczarny krymina czasw Millera ze swoimi bezce-
remonialnymi i niezwykle chwytliwymi dialogami, udowad-
niajc, e komiks to czsto literatura najwyszych lotw.
W duecie z finezyjnym Alexem Maleevem wyczarowa
na papierze superbohaterski komiks totalny, od ktrego
miao moecie zacz przygod z Daredevilem.
daredevil vol. 2 #82119, vol. 1 #500
Scenariusz ed brubaker
Rysunki michael lark
Ed Brubaker sprawi, e Kapitan Ame-
ryka znowu zacz si liczy (a jeszcze
wczeniej nakreli wietne przygo-
dy Batmana i odwiey posta
Catwoman), wic by idealn osob
do przejciu sterw po Bendisie
szczeglnie e scenarzysta z wypolerowan ysin zo-
stawi Matta w sytuacji pozornie bez wyjcia. Brubaker
mia niezwykle dobre otwarcie, uchodzce do dzisiaj za
jedn z najlepszych opowieci z Murdockiem (The Devil in
Cell-Block D), a pniej ju do koca podry cay czas
trzyma poraajco wysoki poziom. Przywrci chwa
postaci Kingpina, wprowadzi esk wersje Bullseyea
i jeszcze mocniej zacieni zwizki szkaratnego wojow-
nika z organizacj Hand. Przyspieszy troch wygada-
ne bendisowskie noir, zamieniajc seri w nieustannie
trzymajcy w napiciu thriller i zgotowa czytelnikom
kolejn wielk przygod.
daredevil vol. 3 i vol 4
Scenariusz mark waid
Rysunki chris samnee, paolo rivera, marcos martin
Po latach cigego zncania si nad
Murdockiem w kocu przyszed mo-
ment przesytu (przypadajcy na nie-
udane oraz wymuszone Shadowland
Andyego Digglea) i trzeba byo zmieni
formu serii. Na stoku scenarzysty
zasiad wieloletni wirtuoz kreowania weselszych su-
perbohaterskich fabu, Mark Waid (m.in. Flash, Captain
w mroku wiata ogromne pokady kolorytu i szalonej
przygody, ktrymi seria emanowaa w czasach Srebrnej
Ery. Murdock na nowo odzyska ch ycia i z umie-
chem na ustach rzuci si w wir absurdalnych (ale czsto
te naprawd przeraajcych) opowieci. Sam pomys
by ryzykowny, jednak w poczeniu ze wspaniaymi
rysunkami (Paolo Rivera, Marcos Martn, Chris Samnee)
da piorunujcy efekt, ktry moemy obserwowa do
dzisiaj.
BRODY Z KOSMOSU
 the man without fear
Scenariusz frank miller
Rysunki john romita jr
Osobicie to mj ulubiony komiks,
w ktrym zadurzyem si jeszcze
w czasach TM-Semic. Perfekcyjny
przykad genezy superbohatera
udowadniajcy, e wcinicie go
w kostium to tak naprawd dopie-
ro ostatni etap skomplikowanej przemiany. Nowy Jork
oywa na kartach historii Millera, bdc integralnym
bohaterem opowieci, a kada kropla deszczu uderza-
jca o chodnik wydaje si stanowi oddzieln narracj.
Elementy definiujce bohatera kompleks ojca, prawo
kontra sprawiedliwo, fatalistyczna mio, przyja
z Foggym, niezwyke zmysy zostaj zmiksowane
w znakomitym koktajlu, ktrym czytelnik powoli si
delektuje. Spowied Daredevila zamknita w jednym
tomie, gdzie na wyyny swojego talentu wspina si kon-
trowersyjny John Romita Jr.
odrodzony
Scenariusz frank miller
Rysunki david mazzuccelli
W 1986 roku Miller postanowi
domkn swj klasyczny run w Dare-
devilu i zaaplikowa czytelnikom dia-
belnie zaskakujce podsumowanie
konfliktu Murdocka z Fiskiem Kingpin
poznaje tosamo swojego najwik-
szego wroga, a scenarzysta kondensuje na amach kilku
numerw peni cierpitniczych motyww kojarzonych
z rogatym bohaterem, serwujc mu prawdziwe pieko
na ziemi. Najciekawiej robi si jednak w momencie,
gdy doszcztnie zniszczony bohater staje si prawdzi-
wym Czowiekiem bez strachu, a jego odpowied jest
kwintesencj niezomnego superbohaterstwa. Druga
cz opowieci odstaje dosy wyranie od fenome-
nalnej czci pierwszej i jest spisywanym przez Millera,
na gorco, politycznym komentarzem wymierzonym
w Ameryk czasw Reagana (pasujcym bardziej do
miesicznika Kapitana Ameryki), ale cao nadal pozo-
staje niesamowicie solidn histori.
Daredevil Redemption
Scenariusz david hine
Rysunki michael gaydos
David Hine skrupulatnie pozbiera
materiay zwizane z funkcjonowa-
niem amerykaskiego systemu spra-
wiedliwoci i wysa Murdocka na
brutalne jankeskie poudnie, gdzie
najbardziej znany prawnik Marvela
musi rozwiza spraw mierci maego dziecka z ktr
powizana jest grupka nieletnich (domniemanych) sata-
nistw. Miniseria przesycona jest dusznym powietrzem
spalonej socem Alabamy, a rysunki Michaela Gaydo-
sa (Alias) podkrelaj ten icie apokaliptyczny krajobraz.
Miasto pene tajemnic i bigoterii to idealne pole do dzia-
ania dla sprawiedliwego stra prawa, a caa opowie
stanowi jedno z najciekawszych spojrze na Matta Mur-
docka oraz jego metody pracy przy okazji pozostajc
uniwersalnym kryminaem, ktry mgby cakowicie
obej si bez trykotu i nic na tym nie straci.
BRODY Z KOSMOSU
ty
Scenariusz jeph loeb
Rysunki tim sale
Jeph Loeb od dawna nie napisa
dobrego komiksu, ale jego klasyczne
Batmany i kolorowa seria dla Marvela
stworzone wsplnie z rysownikiem
Timem Saleem to wyyny mitolo-
gizowania postaci w rajtuzach.
W wydanym niedawno w Polsce (Mucha Comics) -
tym, scenarzysta poddaje wiwisekcji pocztki dzia-
alnoci Daredevila zestawiajc go z Owlem czy
Stilt-Manem ale osi opowieci jest wieloletnie uczu-
cie do Karen, prezentowane za pomoc listw pisanych
do kobiety ju po jej mierci. Loeb uromantycznia przy-
gody Murdocka, uwypukla elementy stanowice o jego
unikalnoci i poprzez emocjonujce poegnanie pozwa-
la nam wrci, cho na chwil, do prostszych czasw
rodzcego si superbohaterstwa, gdzie soce zawsze
wiecio janiej. Cay album jest jednak tak naprawd
popisem Salea, ktry kad sekwencj sadza na komik-
sowym tronie i czaruje zawadiackim umiechem hero-
icznego prawnika.
Marvel Masterworks
Daredevil vol. 1
Scenariusz stan lee
Rysunki wallace wood, bill everett, joe orlando
To wanie komiksy z Murdockiem
s prawdopodobnie moimi ulubio-
nymi ze Srebrnej Ery komiksu obok
Fantastic Four poniewa Daredevil
od zawsze by najbardziej ludzkim
herosem Marvela (nawet bardziej ni Spider-Man, kt-
ry mimo modzieowych kopotw mia fantastyczne
moce). Idealnym ukoronowaniem tego motywu jest
starcie z Namorem (#7), gdzie bliski mierci bohater
znajduje w sobie si, eby stawi czoa niezniszczalne-
mu wadcy Atlantydy. Nic dziwnego, e nieustraszony
wojownik powrci do podobnej konwencji w czasach
wspczesnych, poniewa dobre pomysy zawsze wy-
trzymuj prb czasu. Daredevil nie byby kompletny bez
Stana Lee, Billa Everetta, Joego Orlando, Wallyego Wo-
oda i musztardowo-szkaratnego kostiumu.
27
28 BRODY Z KOSMOSU
 JESTEM STOS U N KO W O M I Y
I NIEGRON Y W S TA R C I U
BEZPOREDNIM
MArcin uczak rozmawia z ukaszem Kowalczukiem rysownikiem i scenarzyst
komiksowym, mionikiem pulpy, autorem ksiki o wydawnictwie TM-Semic, laureatem Zotych
Kurczakw 2014 w kategorii Najlepszy scenarzysta oraz Komiks roku, a take twrc komiksu

Vreckless Vrestlers.
Publikowany zinowo komiks
doczeka si niebawem
albumu zbiorczego wydane
go nakadem
KulturY gniewu.

BRODY: dlaczego ty tak "nienawidzisz
ludzi?
UKASZ: Dobrze zacze, nastpne pytanie.
B: Tak atwo si nie wywiniesz od
odpowiedzi. pamitam, e zaczynae
od tak zatytuowanego zina, kosztu-
jcego pi zotych (dla studentw
dziesi), a teraz masz fanpage Nie-
nawidz ludzi ze "miesznymi obraz-
kami komentujcymi rzeczywisto,
ktry lubi ponad jedenacie tysicy
osb. Co ci do tego stwierdzenia
ewidentnie cignie.
To dobrze brzmice haso. Towarzyszy mi od kie-
dy usyszaem I Hate People Anti-Nowhere League
nawet tak koszulin nosiem. Gatunek ludzki,
tak w ogle, nie wzbudza we mnie sympatii. Mimo
tego jestem stosunkowo miy i niegrony w star-
ciu bezporednim. Wic nie traktowabym tego
dosownie.
Gorzej jeli kto oficjalnie miuje blinich i niby nie
jest adnym -ist, ale tych czarnych to do konte-
nerw, a ydkw Hitler za mao spali.
B: Wida to w rysunkach wrzucanych
na NL. Czsto wymiewasz obud
i ludzk gupot. Nie unikasz rw-
nie komentowania aktualnych wy-
darze, czsto tych politycznych.
Rysunkowe komentarze, w wikszoci przypad-
kw tworzone w kilka minut, zaczy si pojawia
jeszcze kiedy istnia SmallPress.pl. Takie impul-
sywne rysowanie pomaga mi odreagowa (nary-
suj co myl i staram si nie brn w dyskusje,
w ktrych i tak kady wie lepiej).

BRODY Z KOSMOSU 29
 Jest to te dobre dla internetowych statystyk.
Czstotliwo wrzucania spada. Rzeczywisto
sama w sobie coraz bardziej przypomina zmylo-
ne niusy, a popularno rzeczy robionych na szybko
w bardzo nikym stopniu przekada si na cokol-
wiek poza polubieniami.
B: Wanie, Smallpress.pl - twoja
maa inicjatywa wydawnicza. Jak to
si stao, e twrca undergroundo-
wy, specjalizujcy si w wydawaniu
zinw, zdecydowa si na zaoenie
wydawnictwa i wydawanie komiksw
innych osb?
Poniewa nie zapowiadao si wwczas, e kto
bdzie wydawa moich rwienikw z okolicy
(a konkretnie z Gda-
ska), wic postanowiem
pomc. Poniewa ISBN = mniej-
szy podatek na fakturze za druk,
koszty byy do przyjcia. Udao si
wystartowa, komiksy wyszy faj-
ne, ja popeniem kilka oglnych
bdw i trzeba byo si zawija.
B: aujesz, e si nie
udao?
Nie auj, bo to mi dao nauczk
i teraz powtarzam do znudzenia:
nie mona robi wszystkiego. By
wydawc, recenzentem, twrc
swoich komiksw w caoci, sce-
nariuszy dla innych, prowadzi
Szlamu, pomaga przy organizacji
innych rzeczy. Nie nauczyo mnie
to duo, bo nadal bior si za zbyt
wiele tematw na raz, przez co
niektre projekty s nieprzyzwo-
icie opniane. Niestety, nie tylko
moje.
B: prbowae te pobawi si w cro-
wdfunding i sfinansowa w ten sposb
wydanie zbiorcze trzech webkomik-
sw do ktrych pisae scenariusz?
patrzc na to jak to wyglda dzi-
siaj, trudno nie odnie wraenia,
e wtedy jeszcze byo za wczenie na
t form zbierania funduszy.
30
Czy za wczenie? Nie sdz, cho mona odnie
wraenie, e u nas jest na wszystko za wczenie.
Na crowdfunding, na cyfrowe komiksy, na komiks
w galeriach i na aukcjach. Ale to akurat wina cae-
go komiksowa i temat na inn rozmow.
Moliwe, e wybraem zy serwis (myl, e
wspieram.to byoby bardziej pomocne od wspie-
ram kultur). Za mao pisaem (a raczej spamo-
waem) na temat zbirki, wychodzc z zaoenia,
e skoro to jest dobre, to ludzie si powinni doo-
y i na chuj dry temat.
Wsparcie na pewnym etapie byo tak niewielkie,
e si zniechciem i zajem innymi sprawami.
Moe wykazabym si wiksz determinacj gdy-
by by to mj jedyny komiksowy projekt? Trudno
powiedzie.
Dochodzi jeszcze kwestia o ktrej
teraz mog napisa - nie wiem, czy
jednego z komiksw nie koczybym
sam pod presj crowdfundingowych
terminw, poniewa rysownik Bul-
dokw rzadko oddawa kolejne od-
cinki. Koniec historii jest taki, e Ultra
Minion ukae si drukiem w czwar-
tym Profanum, a Rotmistrz Polonia
by moe gdzie indziej. Buldoki
wydorolay i zdyem ju wyda
zeszyt Violent Skate Bulldogs.
ycz wszystkim tak finansowanym
komiksom powodzenia, a niekt-
re wspieram. To jest dobry sposb
na wydanie, ale boj si, e dojdzie
do sytuacji w ktrej ludzie zapomn
o tym, i mona po prostu pj do
pracy, oszczdzi zarobione pie-
nidze i wyda za to komiks. Tak po
prostu. Sprawdzone kilkanacie razy
- dziaa.
B: przez pewien czas prowadzie
serwis Tak ze e a dobre (przemia-
nowany pniej na Szlam.net), ktry
skupia si na szeroko pojmowanej
pulpie. Skd zainteresowanie akurat
tak tematyk?
Ja po prostu lubi tak tematyk, inspiruj si ni
i czsto szukam materiaw do swoich projektw.
Do tego dochodzi nostalgia.
BRODY Z KOSMOSU
B: Wiem te, e serwis mia swoich
wiernych czytelnikw, ale czy byo
ich zbyt mao, by kontynuowa ten
projekt, czy moe po prostu sta on
si ofiar Twojego mnoenia reali-
zowanych projektw ponad moliwo-
ci?
Pad ofiar wszystkiego po trochu. Ale zazwyczaj
najpierw jest zainteresowanie mniejsze od zaka-
danego. Od razu zaznacz, e nie spodziewaem
si klikalnoci Dema, tylko kilkuset staych czytel-
nikw (nie wiem - to duo? mao?). Duo dobrego
oraz unikalnego w naszych warunkach materiau
przygotowanego przez kilku fachowcw nie wy-
starczyo i w tej sytuacji zaczem powica czas
na kolejne rzeczy, na przykad na Vrestlerw.
BRODY Z KOSMOSU
B: pamitam jak za dzieciaka odpala-
em telewizor, po czym przecza-
em go na kanay z "satelity, gdzie
ogldaem wielkiego Hulka Hogana
okadajcego przeciwnikw i rwnie
czsto zbierajcego od nich srogie
gongi. Leciao to wtedy chyba na SKY
one. To byo moje pierwsze skojarze-
nie przy Vreckles Vrestlers. rozumiem,
e suszne?
Tak, suszne, bo jestemy w podobnym wieku. Sky
One emitowao show WWF (a oprcz tego jeszcze
wie Ninja oraz mnstwo fajnych reklam zaba-
wek). Kto zwietrzy interes, bo w tym samym czasie
(byem w IV klasie, wic to lata 1993-1994) mona
31
 byo kupi gum balonow WWF z nalepkami. Zda-
je si, e na niemieckim DSF leciao WCW, ktre na
jaki czas pobio WWF pod wzgldem ogldalno-
ci, by po kryzysie zosta wykupionym przez kon-
kurencj.

B: duy research musiae wykona

podczas tworzenia tego komiksu?
Pewnie nie musiaem, ale bardzo chciaem. Z rese-
archem w przypadku tego typu komiksw jest tak,
e on wcale nie musi by mniejszy od robionego na
potrzeby realistycznych, dokumentalnych historii.

Jeli autor si jara danym tematem a ja si zaja-

raem to czy przyjemne z poytecznym. Oglda
sobie filmy, czyta komiksy, gra w gry. A potem moe
powiedzie, e to wszystko bya cika praca nad
nowym komiksem. Bardzo uzupeniem wiedz
o wrestlingu, aczkolwiek na pewno wiele mi braku-
je do ekspertw.

B: Vreckles Vrestlers jest tytuem

w ktry woye chyba najwicej
energii i czasu. Kady numer mia
jaki dodatek - a to naklejki, a to
przypinki itp. a teraz jeszcze robisz
samodzielnie figurki postaci z ko-
miksu. To takie klasyczne dIY, tyle e
podniesione do potgi n-tej.
Wczoraj wysaem ostatnie pliki do francuskiego
wydawcy, polskie zbiorcze jest wieo zoone. Na
dodatek pojawiaj si takie akcje jak moliwo
wydania VV w formie zinowo-zeszytowej w Chile.
Z nowymi dodatkami.
Praca przy samym komiksie dobiega do koca, ale
tak w ogle to co cay czas si dzieje. Z DIY jest
tak, e ciko si odzwyczai. Zaoyem, e w tym je si kwesti zagranicznych wyda, sprzeday
roku nie bdzie adnej produkcji przy ktrej bd
odpowiada praktycznie za wszystko, ale nie wiem,
czy dotrzymam sowa...
B: Zagraniczne wydania VV to
w ogle ciekawy temat. podczas gdy
sprzedanie praw do zagranicznych
wyda komiksw Marcina podolca
czy Michaa ledziskiego jest efek-
tem staej aktywnoci promocyjnej
Kultury Gniewu i wsppracy z Ni-
colasem Grivelem*, tak w przypad-
ku zapanikw to tylko i wycz-
nie kwestia twojego samozaparcia
w promowaniu swojego komiksu.
Marcin Podolec i Micha ledziski prezentuj
wyszy poziom od mojego. Uywajc nomenkla-
tury pikarskiej - ledziu i Kolec to jest ekstrakla-
sa, a ja jestem obiecujcym beniaminkiem na jej
zapleczu. W takim przypadku kto za nich zajmu-
praw i tego typu sprawami.
Ja musz jeszcze powalczy i samemu wydrep-
tywa kolejne cieki. Jeli wierzysz w swj pro-
jekt, to uderzasz z nim wszdzie, gdzie si da. Ja
tak robi. Chyba tylko Marvel i DC nie dostay ode
mnie maila.
B: a pomoga w tym publikacja na
ComiXology? Jeste jednym z pierw-

32 * niezaleny francuski agent sprzedajcy prawa do komiksw BRODY Z KOSMOSU


szych polskich twrcw, ktrego
komiksy mona tam kupi.
Przebicie si na ComiXology, w sytuacji kiedy nie
masz wsparcia wydawcy, jest zajebicie trudne.
Tak jest, rzecz jasna, nie tylko z t platform. Lepiej
tam jednak by ni nie. Proste. Czasem kto z za-
granicy chce kupi VV i ComiXology to jedyna opcja,
bo na przykad do Stanw docierao dziesi pa-
pierowych egzemplarzy na sprzeda.
Na pewno nie jestem pierwszy. W ramach Submit
o tydzie albo dwa wyprzedzi mnie Je Jerzy (George
the Hedgehog!), ale pki co skoczyo si na jednym
numerze dostpnym w tej dystrybucji. Wczeniej
by te Empro i twrcy rysujcy dla zagranicznych
wydawcw publikujcych cyfrowe edycje.
B: I udao Ci si cho troch prze-
bi? obecno VV na ComiXology daa
jaki wymierny efekt?
Nie udao, ale przy okazji recenzji autorzy mogli
poda link :) Na razie nie przekroczyem progu
BRODY Z KOSMOSU
umoliwiajcego wypat rodkw. Mj francuski
wydawca pisa mi, e u niego sprzeda cyfry te
ley i kwiczy.
B: Z tego co wiem, miaa si pojawi
rwnie niemiecka wersja Vrestle-
rw, ale wszystko si rozbio o pew-
ne kwestie wiatopogldowe.
Nie chodzio o kwestie wiatopogldowe, tylko
prawne. Niemieckie prawo bardzo restrykcyjnie
traktuje choby nawizania do nazistowskiej sym-
boliki, a za takie mona uzna stylizacj liter s
w wyrazie Vreckless. Wydawca zasugerowa, e-
bym to zmieni, ja odpowiedziaem, e nie ma takiej
moliwoci. Napisaem co w stylu Ej, a kojarzycie
logo KISS?, no i okazao si, e KISS ma zmieniony
znak na okoliczno koncertw w Niemczech.
Nie bd ukrywa, to jest wiadome nawizanie,
ale wanie w stylu KISS a nie Konkwisty 88. Paka
nie bd, gdyby wydawca by powany, to kwestia
zostaaby poruszona na samym pocztku wsp-
pracy, a nie po podpisaniu umowy i p roku kore-
spondencji.
B: Mona chyba miao powiedzie, e
jeste jednym z najbardziej praco-
witych polskich twrcw komiksw.
Zgodziby si z tym stwierdzeniem?
Do tytanw mi jeszcze nieco brakuje, ale zgadzam
si i poczytuj to sobie za komplement.
B: Czego moemy si spodziewa od
ciebie w najbliszej przyszoci?
W tym roku chc opublikowa moliwie duo
mniejszych rzeczy w zagranicznych antologiach/
zinach/magazynach. Potem si to zbierze, doda
nieco publicystyki i by moe kto wyda cao
po polsku jako autorsk antologi. Rozmawiam
z kilkoma osobami na temat wystaw, co bdzie dla
mnie kolejnym przeomem. Kocz od roku prac
nad zoeniem do kupy kontynuacji przygd Jakea
Collinsa. Zaczynam rysowa komiks do scenariusza
kolegi ze Stanw i z kilkunastoma przykadowymi
stronami bdziemy atakowa wydawcw na caym
wiecie. Jeszcze co na pewno jest w planach, ale
nie mam pod rk kapownika.
33
34 BRODY Z KOSMOSU
JAK
skopa
tyek owi

tekst:
julian jeliski

Po pierwszych odcinkach Arrowa pojawiy si gosy,

e wreszcie trafil si powany, mroczny serial superbo-
haterski. Trup cieli si gsto, heros biega w ciemnociach,
mia tak niski gos i tak wielkie dylematy moralne (kogo
z ksieczki ojca zabi nastpnego och! Te szekspirow-
skie nawizania!). O lata wietlne przewysza Agentw
T.A.R.C.Z.Y. i Gotham (cho nawet ksika telefoniczna przebi-
ja te seriale) i dopiero Flash pokaza, e Arrow wcale nie jest
taki wietny. Tymczasem nadszed Daredevil... i cay mrok,
powaga oraz dramat zamaskowanego ucznika w cigu jed-
nego dnia okaza si ledwie azbestow pap przykrywajc
butwiejcy domek z drewna. Serial Marvela obnay kad
sabo Arrowa, krok po kroku ukazujc absurdalno fabuy
oraz przyczyny, dla ktrych w mrok oraz owe problemy
s tak sztuczne i nie wywouj u widza adnych emocji (nie
wliczajc czci widowni czekajcej na sceny, w ktrych Oli-
ver ciga koszulk albo Felicity ubiera zbyt kus spdnicz-
k).

Przyjrzyjmy si, co zdecydowao o zwy-

cistwie Daredevila i obnayo t spektakularn
porak Arrowa.

Zacznijmy od tego kim s bohaterowie obu serii. Oliver Queen

to bogaty chopta, ktry chwyci za uk poniewa strzela
nauczono go na bezludnej wyspie, na ktrej spdzi pi lat.
Wrci do swojej willi, firmy i wielkiego majtku, a do walki ze
zoczycami najpierw popychaa go ch upamitnienia ojca,
a potem zmarego przyjaciela (co te powtarza w czowce
kadego odcinka). Wspaniaa motywacja. A co skonio Mat-
ta Murdocka do przywdziania bordowego stroju? Umiejt-
noci wiczy od dziecka, nie wiedzc tak naprawd po co,
i dopiero nocne nasuchiwanie ssiada molestujcego wa-
sn crk (telefony na policj nie przynosiy oczywicie re-
zultatu) sprawio, e zdecydowa si wasnorcznie wy-
mierzy sprawiedliwo. Wysa oprycha do szpitala, poczu
dum i zda sobie spraw, i dziki swym umiejtnociom
moe pomc tym wszystkim pozbawionym gosu ludziom.
To podstawowa rnica: Queen motywowany jest chci
upamitnienia rodziny i nawet Diggle musi go pocztkowo
przekonywa, by zaj si zwykymi zoczycami oraz Mur-
dock popchnity do dziaania niemonoci poradzenia
sobie z otaczajc go niesprawiedliwoci i nieskutecznoci
prawa. Zabawy bogatego panicza kontra cierpienie modego
idealisty.

A jak wyglda sprawa zoczycw? Teoretycznie

w pierwszym sezonie Arrow musi si zmierzy z elit Starling

BRODY Z KOSMOSU 35
 City, ktra w jaki sposb nieuczciwie zyskaa swo-
je pienidze i zawioda miasto. Raz po raz syszymy,
e udaje mu si odzyska pienidze i przela je komu.
O kogo chodzi? Nie wiemy. Co z tego wynika? Nie wie-
my. Kto na tym zyskuje? Nie wiemy. Jak to wpywa na
dzielnic miasta, ktr pono ma ochrania? Nie wiemy.
Nie wida eby cokolwiek si zmieniao w tej biednej
dzielnicy podobnie zreszt jak w caym miecie. Do
tego wikszo walk to starcia na szczeblu rodzin-
no-znajomociowym. Wyglda to troch jak Dynastia
plus zielone strzay i troch wybuchw. Autorzy serialu
chc bymy bardziej martwili si rozpuszczonym dzie-
ciakiem, ktry pi i pa (Thea) lub tym, czy pani adwo-
kat/prokurator (Laurel) wrci do Olivera.

A Murdock? Facet zaczyna walk z przestp-

cami od najdrobniejszych zodziejaszkw, ktrych
i tak spotkaby dziki swoim zmysom. Odkrywa wiat
przestpstw powoli, uczy si go nie majc prezentu od
tatusia i nie yjc z gwnymi zoczycami, ktrzy s
tak naprawd jego rodzin czy te przyjacimi. Wal-
czy o zachowanie Hells Kitchen w takim ksztacie
w jakim jest i uderza w tych, ktrzy chc podnosi czynsz,
wyrzuca ludzi z ich mieszka socjalnych, okrada zwy-
kych przechodniw lub porywa ludzi.

Najgorzej wypada jednak porwnanie boha-

terw. Bogata rodzina Queenw i tak samo nadziana
familia nemezis Arrowa ich zmagania przypominaj
bardziej odcinki Mody na sukces ni serialu superbo-
haterskiego. W Arrow fundusze pojawiaj si znikd
i dziwnym trafem zawsze posiadaj je zarwno
zoczycy, jak i bohaterowie. Gdy kto tych pienidzy
nie ma, to i tak radzi sobie znakomicie pierwsza Black
Canary mieszka w opuszczonym budynku, a mimo to
jej twarz zawsze zdobi nienaganny makija i zaka-
da wietne stroje. Ale na tym nie koniec. Serial nawet
nie ukrywa, e Diggle peni role czarnego sucego
w bogatej, biaej rodzinie. Przez wikszo czasu
zreszt obserwujemy spotkania w wystawnych salach,
na najwyszych pitrach biurowcw, przystrojonych
ludmi w nienagannych garniturach. Ale nie su one

36 BRODY Z KOSMOSU
niczemu innemu ni pokazaniu, e jestemy bogaci,
wic nie musimy umie pracowa, bo i tak bdziemy
jeszcze bogatsi.

Z drugiej strony bohaterowie Daredevila to

pocztkujcy, ubodzy prawnicy, pielgniarka, repor-
ter upadajcej gazety oraz starsza pani ledwo znajca
angielski. Stanowi przekrj pracujcej klasy redniej.
Dziki temu znacznie lepiej rozumiej problemy z ja-
kimi musz zmaga si biedni mieszkacy Hells Kit-
chen. To ich perspektywa jest t, z ktr utosamia si
widz. Zreszt nie ma si czemu dziwi ciko o widza
multimilionera, ktrego hobby to skakanie po dachach
budynkw. Nawet Batman nie kibicowaby Arrowowi
(nie musz zreszt wspomina, e Arrow jak do tej pory
wci jest maym, domorosym fanbojem Mrocznego
Rycerza, ktry nieporadnie stara si by jak jego ide-
a. Mog si zaoy, e Oliver ma plakat tego boha-
tera nad swoim kiem i przed zaniciem powtarza
jestem noc!).

Wydawa by si mogo, e tyle czy tych seria-

lowych bohaterw. Daredevil dobitnie jednak pokazuje,
jak pustym, sztucznym, wypranym z treci serialem
jest Arrow. Chocia obaj zaczynaj od starcia z wielkimi
bogaczami swoich miast, to w przypadku Queena walka
o biedn dzielnic szybko przeistacza si w miesz-
n i absurdaln obron przed zrwnaniem dzielnicy
z ziemi (bo przecie inaczej nie rozumiaby dlaczego
ma tych biedakw chroni). Niezwykle dziwaczne s
te motywacje buruazji w Starling City. To nie bogaci
przedsibiorcy, a karykaturalni super-zoczycy, ktrzy
dodatkowo wierz, e wyburzenie czci miasta w ja-
ki sposb uhonoruje mier ony albo kogo innego.
Kto moe na serio wzi tak motywacj i plan prze-
jcia wadzy w miecie? Jake odrnia si to od King- mg udawa, e jest w miar powany. Jednak serial
pina i jego wsppracownikw. Cho w serialu prze-
wija si handel ywym towarem oraz narkotykami, to
jednak najwikszym zem jest podnoszenie czynszw,
wywaszczanie rdzennych mieszkacw Hells
Kitchen, wykupywanie mieszka socjalnych najogl-
niej mwic gentryfikacja. Nietrudno poczy wyda-
rzenia fikcyjne z tym, co obecnie dzieje si w Stanach
Zjednoczonych, z czym ogromna liczba widzw moe
si utosamia. Gentryfikacja to powany problem
i w Daredevilu zostaje odpowiednio potraktowany. Na
prno szuka tam armii super miniakw w maskach
biegajcych po miecie i piciami podpalajcych set-
ki budynkw oraz samochodw (czy zauwaylicie, by
ktrykolwiek z nich podkada ogie pod cokolwiek? Nie.
A czy miasto ponie mimo tego? Tak).
Niestety, pki nie byo Daredevila, Arrow
Netflixa dobitnie obnay fakt, e twrcy serialu stwo-
rzyli bogatego choptasia, ktry zabija w imi ojca,
a potem rani w imi przyjaciela przy okazji wikszo
czasu spdzajc na rozwaaniu swoich rodzinnych roz-
terek zamiast na faktycznym pomaganiu Starling City
To ON zawid to miasto (i swj komiksowy pierwo-
wzr), za co zasuguje na strza w serce.
A najlepiej bdzie, jak j wystrzeli pewien lepy bohater.

BRODY Z KOSMOSU 37
 dosy tego

batmana!

czyli dc i warner bros.

buduj wasne filmowe
uniwersum.

tekst:
wojciech nelec

38 BRODY Z KOSMOSU
 Jest co niesamowitego w fakcie, e wspl-
ne wystpy bohaterw w ramach rnych mediw
potrafi wzbudzi a tyle emocji. Tak zwane crossove-
ry obecne s w komiksach superbohaterskich prawie
od pocztku ich istnienia, jednake przeniesienie tej
formuy na wielki ekran trwao sporo czasu. Nie da si
ukry, e to wanie Avengers Marvela przetaro na
powanie pierwsze szlaki w tym temacie. A co z kon-
kurencj? Przecie DC Comics miao bogatsz histori
ekranizacji zanim w kinach pojawi si Iron Man, rozpo-
czynajcy rozbudowane uniwersum.
Czsto mwi si,
e Warner Bros.
potrafi robi do-
bre filmy jedynie
z Batmanem.
O ile kada z serii sagi o Mrocznym Rycerzu ma swoich
zwolennikw oraz przeciwnikw, tak nie da si
ukry, e praktycznie aden inny obraz na podsta-
wie komiksu DC Comics nie osign zbyt duego
uznania zarwno wrd krytykw, jak i fanw. Naj-
lepszym tego przykadem jest Green Lantern z 2011
roku. Niesamowity potencja drzemicy w wiecie
Zielonych Latarni zosta, delikatnie mwic, zmar-
BRODY Z KOSMOSU
nowany, przez co kolejna prba rozpoczcia filmo-
wego uniwersum DC Comics lega w gruzach. Ko-
lejna, gdy studio w 2009 roku planowao premier
Justice League: Mortal, lecz ostatecznie po licznych
problemach wytwrni (gwnie strajk scenarzystw)
oraz zmianie strategii (skupienie si na solowych fil-
mach),nie doszo do jego realizacji. I w taki oto sposb
w kinach krlowa Batman, a gdzie obok dogorywali
przegrani w postaci Green Lanterna czy Superman:
Powrt.
DC postanowio jednak si nie poddawa
i rok przed premier Mroczny Rycerz powstaje roz-
poczto prace nad filmem Czowiek ze stali, czyli
kolejnym podejciem do postaci Supermana na wiel-
kim ekranie. Nie jest to przypadek, gdy wydawnic-
twu groziy konsekwencje prawne w wypadku braku
realizacji produkcji do 2011 roku, a dokadniej wy-
pacenie odszkodowania rodzinie twrcw postaci.
Jak mona byo atwo si domyli, sukces nowego
filmu mia zadecydowa, czy bdzie on baz dla zu-
penie nowego wiata. I ostatecznie tak te si stao
mimo bardzo wielu dyskusji na temat tego, w jaki
sposb przedstawiono tym razem ostatniego syna
Kryptonu. Czowiek ze stali Zacka Snydera okaza
si pocztkiem filmowego uniwersum DC Comics
niczym komiksowy Kal-El, gdy rozpocz er super-
bohaterw.
Trudno byo nie zauway, e kiedy Marvel
prnie rozwija swj wiat na wielkim ekranie, to
konkurencja, mimo wielu zoonych obietnic, staa
jakby w miejscu. Od DC oraz Warner Bros. wymaga-
no bardzo wiele przez pryzmat Iron Mana i spki.
Trzeba jednak pamita, e start Marvela rwnie
nie by ekspresowy, a sensowny plan wymaga
dokadnego przemylenia. W kocu, w 2013 roku
podczas San Diego Comic-Con, wszyscy fani DC
Raz, dwa, trzy, krwawi bdziesz ty.
39

Comics nie potrafili stumi euforii
zapowiedziano dugo oczekiwany film
z Batmanem i Supermanem, ktry
ma take peni funkcj poszerzania
wiata znanego z Czowieka ze stali.
Rok pniej studio w kocu ujawnio
swj peny plan celuloidowych wido-
wisk. Do Batman v Superman: Dawn
of Justice doczyy takie produkcje,
jak:
2016. Suicide Squad
2017. Wonder Woman
2017. Justice League:
Part One
2018. Flash
2018. Aquaman
2019. Shazam
2019. Justice League:
Part Two
2020. Cyborg
2020. Green Lantern
Dobr planowanych filmw
daje nadziej. Przede wszystkim swj
debiut na wielkim ekranie nareszcie
zaliczy Wonder Woman, ktra zasu-
giwaa na niego od bardzo dugiego
czasu. Warto take zwrci uwag
na chci przedstawienia masowej
widowni Shazama i Cyborga. Cieszy
rwnie fakt, e DC postanowio da
kolejn szans uniwersum Zielonych
Latarni (wiat musi si dowiedzie, e
maski na oczy niekoniecznie musz
by tworzone w CGI!). Zmartwienia
budzi jednak ton, jaki narzucono ju
w Czowieku ze stali. Superman zosta
dosy mocno wyprany z cech, ktre
definioway tego bohatera. Mogoby
si wydawa, e to wanie masowy
odbiorca mia do umiechnite-
go harcerzyka z charakterystycznym
loczkiem i majtkami na wierzchu.
W efekcie, filmowe uniwersum DC
Comics zapowiada si na niezbyt ko-
lorowe, a wyrane preferencje Zacka
Snydera co do materiau rdowego
(Powrt Mrocznego Rycerza, tak dla
przykadu) budz wtpliwoci, czy
znani nam dobrze bohaterowie nie
stan si, ze wzgldu na mrok i po-
wag, zbyt przesadzon wersj siebie
samych.
40
Dugo oczekiwana machi-
na promocyjna Batman v Super-
man: Dawn of Justice ruszya wraz
z pierwszymi zdjciami Batmana
i Wonder Woman oraz teaserem
produkcji. Zwiastun sta si tyl-
ko silniejszym argumentem dla
osb, ktre uwaay, e filmowe
DC Comics idzie w zdecydowanie
za mrocznym kierunku. Trudno jed-
nak nie zauway pewnej ironii, gdy
sam Mroczny Rycerz zosta oskar-
ony o bycie przykrym, samotnym
bohaterem. Obecno Batmana,
szczeglnie w takiej wersji, bo in-
spirowanego Powrotem Mrocznego
Rycerza Franka Millera, oczywicie
wie si z tym, e nie bdziemy
mie do czynienia z wesoym i idy-
llicznym nastrojem. Pytanie jednak
co dalej? W kocu ju za dwa lata
widzowie bd mogli wybra si
na pierwszy w historii film z Lig
Sprawiedliwoci.
Nie ma co ukrywa, e
pierwszy crossover DC Comics na
wielkim ekranie ma bardzo wane
zadanie do wykonania. Jego suk-
ces lub poraka mocno zadecyduje
o tym, jak zarwno fani i niedzielni
widzowie bd spogldali na kolej-
ne ekranizacje przygd ameryka-
skich bohaterw. Praktycznie kady
z elementw Batman v Superman:
Dawn of Justice jest poruszany po
raz pierwszy na tak du skal, za-
tem nie zabraknie wielu czujnych
oczu skierowanych na Zacka Sny-
dera i ca ekip twrcw. Jedn
z najwaniejszych kwestii bdzie
wizerunek Wonder Woman. Kre-
owanie kobiecych postaci w popkul-
turze to co, co zawsze wymagao
naprawy i miejmy nadziej, e na-
stpujce coraz czciej pozytyw-
ne zmiany (patrz: serie komiksowe
Ms. Marvel, Batgirl i tym podobne),
bd miay te swj udzia w filmie
Snydera. Poraka w kwestii przed-
stawienia synnej Amazonki moe
przekreli nie tylko oczekiwania
fanw, ale take zostawi podobny
niesmak jak Green Lantern.
Gdy Zack Snyder i jego
ekipa s na etapie postprodukcji,
w Montrealu David Ayer krci Suici-
BRODY Z KOSMOSU
 Wbrew obiegowej opinii ten film
NIE JEST sequelem Czowieka ze Stali.

de Squad. Rbek tajemnicy dotyczcy skadu zespo-
u i innych bohaterw w kocu zosta odkryty, zanim
dociekliwi reporterzy mogli dosta szans uchwy-
cenia aktorw na planie. Cao wydaje si by icie
szalona, poniewa mamy do czynienia z ogromn
liczb postaci zarwno mniej, jak i bardziej znanych.
Taka mieszanka staje si wybuchowa wraz z udzia-
em wczeniej wspomnianego Ayera. Przed reyse-
rem rwnie bardzo trudne zadanie - Suicide Squad
bdzie debiutem Harley Quinn na wielkim ekranie.
To posta bardzo wana w komiksach, reprezentuj-
ca toksyczny zwizek i jego konsekwencje. Niestety
DC Comics ostatnio zapominao o najwaniejszych
cechach wasnej bohaterki. Harley Quinn zacza
jednak odzyskiwa swj pierwotny wizerunek po
starcie solowej serii komiksowej oraz w Injustice:
Gods Among Us (gwnie na paszczynie wizualnej).
Trzymanie mocno kciukw za Ayera w kontekcie tej
bohaterki jest mocno wskazane. Po opublikowaniu
zdj wszystkich postaci w sieci zacza kry bar-
dzo suszna myl nie wane, jak Harley wyglda,
liczy si to, jak bdzie si zachowywa. Bo jedyne,
czego nam brakuje (poza Supermanem bdcym
mczennikiem), to Pidziesit twarzy Greya w wy-
daniu DC Comics.
kada historia genezy owej druyny wizaa si
z zagroeniem z innego wiata (Darkseid, Starro, Bia-
li Marsjanie). atwo w ten sposb bdzie zauway
schemat zbyt podobny do Avengers. Udzia Darkse-
ida jest praktycznie nieunikniony, biorc pod uwag
jak wan jest postaci w obecnych komiksach. Czy
widzowie bd gotowi na kolejny atak kosmitw?
Czas pokae.
Przed DC Comics oraz Warner Bros bardzo
trudne i czasochonne zadanie. Fani dugo musieli
czeka na wsplne uniwersum ich ulubionych posta-
ci oraz przebrn przez wiele nieudanych projektw.
I co ciekawe to wanie Warner posiada prawa do
wszystkich bohaterw DC Comics, a Marvel Studios
nie majc takiego przywileju wystartowao ze swoim
projektem duo wszczeniej. W tej chwili pozostaje
nam tylko zachowa cierpliwo i mam nadziej
ostatecznie w 2016 roku wyjdziemy z kina zadowo-
leni. W innym wypadku filmowe DC Comics bdzie
miao na koncie wicej restartw uniwersum ni
w swoich komiksach.

Inn zagadk poszczeglnych filmw jest

rwnie materia rdowy. Nic nie uszczliwia fa-
nw bardziej ni obejrzenie na duym ekranie swoich
ulubionych motyww przeniesionych z historyjek ob-
razkowych. Batman v Superman: Dawn of Justice jest
silnie powizany z Powrotem Mrocznego Rycerza,
a David Ayer z kolei zdradza, e jego film to mieszan-
ka klasycznego i nowoczesnego Suicide Squad. Co
w takim razie z reszt bohaterw? Kady z nich ma
bogaty zasb materiau rdowego. Ciki orzech
do zgryzienia czeka take Justice League - prawie

BRODY Z KOSMOSU 41
42 BRODY Z KOSMOSU
BRODY Z KOSMOSU 43
44 BRODY Z KOSMOSU
 J.J. ABRAMS:

NOWA tekst:

NADZIEJA
bartosz czartoryski

BRODY Z KOSMOSU 45
 Niegdy bombastyczne kino hollywoodzkie
rwnano do Spielberga, potem ju raczej z szyder-
czym umiechem do Baya i Emmericha, a kto wie,
czy za par lat takim punktem odniesienia nie stanie
si Jeffrey Jacob Abrams.

Zreszt on sam zosta przez Spielberga nie-

formalnie namaszczony, gdy obaj panowie pracowali
przed paroma laty nad Super 8, za prasa branowa
popiesznie okrelia niemodego ju przecie rey-
sera piewc kina nastoletniego. Ba, wolno zaryzyko-
wa stwierdzenie, e by to film, o nakrceniu ktrego
Abrams wychowany przecie na kinie Nowej Przygo-
dy mg marzy od dzieciaka, lecz na nieskrpowane
naladownictwo stylu swego mentora pozwoli sobie
dopiero, kiedy ten poklepa go po plecach.

Nie jest jednak plagiatorem i ma pomys na kino,

cho nadal znajduje si na etapie twrczych
poszukiwa i trudno powiedzie, w ktr stron
obierze kurs, szczeglnie e stale lawiruje pomi-
dzy kinem a srebrnym ekranem.

Za modu nasikn celuloidem, jego ojciec jest wzitym

producentem telewizyjnym, wic mona przypuszcza,
e Abrams od maego poznawa zakamarki atelier. I nie
tylko on, bowiem siostra pracuje w brany jako scena-
rzystka, za matka zajmowaa si produkcj filmow.
Abrams ju jako nastolatek skomponowa muzyk do
jednego z dzieek kultowego dzi twrcy niskobude-
towych filmw sci-fi i horrorw Dona Dohlera, potem,
na uczelni, wzi si za scenariusze oraz treatmenty
i coraz czciej przewija si w napisach kocowych
jako producent. Do telewizji i kina wysokobudetowego
zawita w 1998 roku, kiedy to na anten trafi serial
jego autorstwa Felicity a na duym ekranie pojawi
BB-8 doczeka si ju
si napisany przez niego Armageddon. I o ile ten pierw- przynajmniej jednego
szy tytu goci w amerykaskich domach jeszcze przez tatuau na skrze
zachwyconego
kilka adnych lat, tak za wsptworzony przez siebie zwiastunem widza.
scenariusz do filmu Michaela Baya zebra Abrams cigi
zwieczone gorzk nominacj do Zotej Maliny.

Koronowana gowa telewizji

Cigncy si przez cztery sezony serial i wt-
pliwe wyrnienie za marny scenariusz niezbyt
dobry wynik jak na przysz nadziej kina rozrywkowego.
O Abramsie w ten sposb nie myla jednak wwczas
zapewne nawet i sam Abrams. Dlatego te dugo nie
wychodzi z telewizyjnego getta, w ktrym okopa si
na cakiem wygodnej pozycji. Przez pi lat poczyna-
jc od roku 2001 emitowano wsptworzone przez
niego Alias, za w 2004 roku da stacji ABC prawdziw
bomb, a raczej piat, z ktrej zamiast sodkoci
poleciay dolary. Serial Zagubieni dzisiaj jest ju tele-
wizyjnym klasykiem; jego ogldalno nawet w kry-
zysowych momentach nie spada poniej jedenastu

46 BRODY Z KOSMOSU
 milionw widzw, za wydruk listy nagrd, jakie zgar- w uniwersum Star Treka, ktry mia by jednoczesnym
n podczas caego okresu emisji, pochonby bez rebootem serii. Taka koncepcja pasowaa Abramso-
maa ryz papieru. Abrams sta si tym samym p- wi. Od dziecka wola Gwiezdne wojny i w pewnym
bogiem telewizji gdy nie pracowa nad Zagubionymi, momencie oddali si od ekipy statku Enterprise na
nieustannie macza palce w innych projektach i do- tyle, e nie bardzo orientowa si w tym, kto stan
piero wwczas upomniao si o niego kino. na mostku po Kirku i Spocku. Dlatego te uwid go
scenariusz Orciego i Kurtzmana, ktry pozwoli na
Plotka gosi, e sam Tom Cruise osobicie reinterpretacj wiata Star Treka, przedstawienie go
zadzwoni do Abramsa po obejrzeniu pod rzd dwch widzom niezaznajomionym z seri, a take i sprawienie
sezonw Alias i zaproponowa mu wyreyserowa- niespodzianki starym wyjadaczom. Swoim entuzja-
nie trzeciej czci przygd Ethana Hunta i jego ekipy zmem Abrams zarazi producentw i otrzyma wyma-
od misji niemoliwych. Krl seriali nie by pierwszym rzone sto pidziesit milionw dolarw na zrobienie
wyborem, wczeniej z projektu wycofa si David Fincher, filmu z prawdziwego zdarzenia; nie kry, e wysoko
lecz Abrams okaza si strzaem w dziesitk Mis- budetu bya dla niego istotna, bowiem zawsze iryto-
sion: Impossible III zarobio krocie i krytyka, na sp- way go ograniczenia finansowe serialu Star Trek, przez
k z widzami, nie moga si nachwali debiutujcego co wyglda w jego oczach na nieznon tanioch. Na
w penym metrau reysera. Nie brakowao te gosw, realizacj sequela otrzyma jeszcze wiksz kwot.
jakoby Abrams nie podwign ciaru, a jego film to To gdzie pomidzy tymi filmami i kolejnymi odcinkami
ponure, mroczne i majce niewiele wsplnego z letnim seriali Abrams nakrci swoje bodaj najlepsze dotych-
blockbusterem widowisko; kolejn odson serii pod- czas dzieo, wspominane ju Super 8, istny hod odda-
pisa ju jako producent. Rok 2008 to data premiery ny kinu Nowej Przygody, pozbawiony dekonstrukcyjnej
zakoczonego dwa lata temu serialu Fringe: Na grani- pretensji i peen modzieczego wigoru.
cy wiatw, kolejnego telewizyjnego tryumfu Abram-
sa, ktry poszed za ciosem i swoim nazwiskiem firmo- Abrams specjalizuje si wic w istnych powro-
wa jeszcze par innych produkcji zrealizowanych na tach do kraju lat dziecinnych z pewnoci Ethana
potrzeby maego ekranu, lecz do dzi na wizji utrzymali Hunta pamita z telewizji, ktem oka podglda Star
si jedynie Impersonalni. Trek i chodzi do kina na Spielberga, co odbija si wy-
ranie na jego filmografii. Nie powinno wic dziwi,
Powrt do przyszoci e po wykupieniu Lucasfilm przez koncern Disneya
i ogoszeniu planw realizacji nowej trylogii osadzonej
Niedugo po sukcesie Mission: Impossible III w wiecie Gwiezdnych wojen jego nazwisko byo wy-
zwrcono si do Abramsa z propozycj realizacji po- mieniane jednym tchem z wieloma innymi potencjal-
tencjalnego hitu kinowego. Tym razem zagadnli go nymi reyserami. Sam Abrams szybko uci wszelkie
dwaj scenarzyci, Roberto Orci i Alex Kurtzman, z kt- spekulacje mwic, e istotnie, nie moe doczeka
rymi pracowa przy swoim kinowym debiucie, a cho- si zapowiedzianych filmw, ale obejrzy je jako widz.
dzio o jedenasty ju film penometraowy osadzony Trudno powiedzie, ile byo w tym kokieterii, ile owija-
nia w bawen, a ile faktycznej niewiadomoci tego,
co miao si wkrtce sta. Chcc nie chcc, kino jeszcze
nowszej przygody zyskao now twarz.

BRODY Z KOSMOSU 47
 RODZINA

NIE WYBACZA,

RODZINA

NIE ZAPOMINA

tekst:
PIOTR PLuciski

48 BRODY Z KOSMOSU
 Nie mam przyjaci, mam rodzin - rzuca Do-
minic Toretto w jednej ze scen w Szybkich i wciekych
7. Rodzina, ta na ekranie i ta poza nim, jest kluczem do
zrozumienia niesabncego fenomenu serii.
Reyser Rob Cohen musi plu sobie w brod.
Gdy w 2002, bredzc o zawodowych ambicjach, odrzu-
ca propozycj nakrcenia kontynuacji Szybkich i wcie-
kych, nie mg wiedzie, e ptorej dekady pniej kaskiego zotego chopca. Jako szwarccharakter oka-
jego wakacyjny hit o tuningowanych furach i ulicznych
wycigach rozronie si do siedmioczciowej sagi
z miliardowymi wpywami w box office, podczas gdy
jemu samemu przyjdzie egzystowa na peryferiach
brany. Podjbym si reyserii kolejnej czci po-
wie w wywiadzie z 2011, dokonawszy ostatecznego
rachunku zyskw i strat. Ale o powrocie nie bdzie
ju mowy. On sam powinien wiedzie o tym najlepiej,
w kocu to w jego filmie lojalno zostaa ustanowiona
wanym motywem serii.
Sukces
pierwszej
czci by
duy i nies-
podzie-
wany.
bractwa studenckiego, krad Jacksonowi kad scen,
co sprowokowao Cohena do poczynienia drobnych
zmian w scenariuszu, tak by w ostatnim akcie przed-
stawi jego posta w nieco korzystniejszym wietle.
Dwudziestosiedmioletni wwczas Walker, niebieskooki
blondyn o rozemianym, zalotnym spojrzeniu, czaruj-
cym, niewymuszonym umiechu i nieposkromionym
godzie wiata, by podrcznikow definicj amery-
za si niewiarygodny, co Cohen szybko zrozumia.
W finale Sekty bohater Walkera przeywa wic nawr-
cenie, buntujc si przeciwko opresyjnemu ojcu i po raz
pierwszy zdobywajc serce widowni.
Cohen i producent Neal Moritz postanowili ku
elazo, pki gorce. Zapytali Walkera wprost: w czym
chcesz zagra? Ten dugo si nie zastanawia marzy
mu si miks Szybkiego jak byskawica z Donniem Brasco.
Po latach powie, e nigdy nie traktowa tego zestawie-
nia cakiem powanie, ale sam wybr mwi co o jego
wczesnych aspiracjach: zapatrzony w Toma Cruisea
i Johnnyego Deppa, chcia byszcze i imponowa. Gdy
jaki czas pniej Cohen wrci do niego z artykuem
z magazynu Vibe, powiconym kulturze ulicznych
wycigw, i pierwszym zarysem scenariusza, Walker
z marszu przyj rol Briana OConnera, tajniaka infiltru-
jcego samochodowe podziemie. Byem mody i dny
wrae powie w 2011 roku. Gdybym dosta t pro-
pozycj kilka lat pniej, pewnie dugo bym si nad ni
zastanawia i nie wykorzysta zwizanej z tym szansy.

Przy niespena 40 milionach dolarw bude-

tu, bez wielkich gwiazd, gwarantujcego komercyjny
sukces reysera i szeroko zakrojonej promocji, wpy-
wy ze wiatowej dystrybucji Szybkich i wciekych wy-
niosy przeszo 200 milionw. Dla wytwrni Universal
oznaczao to czysty zysk w postaci jednej trzeciej tej
sumy, a dla wszystkich zaangaowanych w projekt
nagy skok popularnoci. I cho w kolejnych latach
sukces serii bdzie przypisywany rewizjonistycznej,
wybuchowej wizji reysera Justina Lina i scenarzysty
Chrisa Morgana, ktrzy przejli Szybkich... od czci
trzeciej, to za jej narodziny odpowiedzialny jest Cohen.

Pracujc w 2000 roku na planie modzieowe-

go thrillera Sekta, reyser zorientowa si, e wiksze
nadzieje wie z grajcym drugoplanow rol Paulem
Walkerem, ni odtwrc roli gwnej, Joshu Jackso-
nem. Jackson, wtedy wci utosamiany z rol myd-
kowatego, pretensjonalnego Paceya z Jeziora marze,
nigdy nie dors do wyobrae Cohena o charyzma-
tycznym protagonicie. Ale na planie filmu co si wy-
darzyo. Walker, grajcy przywdc skorumpowanego

BRODY Z KOSMOSU 49

Majc Walkera, Cohen i Moritz nie potrafili wy-
musi na nim pewnoci siebie. Aktor co sam przyzna
dopiero po latach wci zadrcza si myl, e nie po- ty pochonie Briana i odtd liczy bdzie si ju nie
radzi sobie z udwigniciem filmu. Dotd gra przecie
postaci drugoplanowe. To wtedy pojawi si pomys,
by skonfrontowa go z kim silniejszym, dosownie
i w przenoni. Dominic Toretto, przywdca samocho-
dowego gangu, z ktrym miaa czy OConnera silna
wi emocjonalna, musia mie nie tylko charyzm,
ale i odpowiedni prezencj. Tak na horyzoncie poja-
wi si Vin Diesel wygolony na yso olbrzym o tubal-
nym, chropowatym gosie i agodnym spojrzeniu. Ani
Cohen, ani Walker, ani nawet sam Diesel wtedy jeszcze
tego nie wiedzieli, ale to wanie on mia w kolejnych
latach wyznaczy waciwy kierunek serii, przejmujc
rol producenta podejmujcego najwaniejsze decyzje.
Tymczasem w 2001 niespodziewany suk-
ces Szybkich i wciekych tumaczono mod na niele-
galne wycigi i tuningowanie aut. To tylko po czci
prawda, bo cho film w sposb jednoznaczny schle-
bia kulturze streetracingu i wpisanej we dresiarskiej
mentalnoci, to prawdziwej gloryfikacji poddawa nie
tyle potrzeb szybkoci, co... instytucj rodziny. Za-
miesz jej serce, to zami ci kark mwi w prze-
omowym momencie Toretto, gdy orientuje si, e
50
Brian jest zainteresowany jego siostr. Dom akceptuje
w ten sposb przybysza z zewntrz, a stawka mo-
mentalnie idzie w gr. Poczucie wsplnoty bez resz-
powodzenie jego tajniackiej misji, a lojalno wzgl-
dem grupy, ktra przygarna go pod swoje skrzyda.
Lojalno i rodzina to w wiecie
Szybkich i wciekych nierozczne iden-
tyfikatory moralne, symbolizujce jedyne
wartoci, w obronie ktrych niemal
wszyscy bez wyjtku bohaterowie gotowi
s do najwikszego powicenia.
Paradoksalnie, podejmowane w zwizku z tym decy-
zje i akcje s czsto radykalne i poprzez wyniszczajc
wymian ciosw prowadz do czciowego wytar-
cia wartoci, ktrych maj broni. Upokorzye mnie
przed ca rodzin! wrzeszczy do Toretto Johnny
Tran, lider wrogiego gangu, bdc przekonanym, e
niedawny nalot jednostki antyterrorystycznej zawdzi-
cza wanie jemu. Obraa go, ten reaguje emocjonal-
nie uderza Trana. Poredni tego konsekwencj
bdzie zdradziecki zamach na Toretto, w ktrym zgi-
nie Jesse (Chad Lindberg). Toretto nie pozostanie du-
ny mier czonka rodziny musi zosta pomszczona.
BRODY Z KOSMOSU
 Pomys na histori o tajniaku ulegajcemu
fascynacji podziemiem, ktre mia infiltrowa, nie na-
lea do oryginalnych. Wiele wskazuje na to, e sce-
narzyci, a byo ich a trzech, splagiatowali poszcze-
glne zaoenia Na fali (1991) Kathryn Bigelow, gdzie
grany przez Keanu Reevesa agent FBI take pene-
trowa do specyficzne rodowisko surferw. Po-
dobiestwa s uderzajce: bohater zaprzyjania si
z szefem szajki (w tej roli Patrick Swayze) i roman-
suje z blisk mu kobiet, sport ekstremalny jest tam
uzaleniajcym fetyszem, za jedno grupy jedy-
n definiujc j wartoci. Bardzo podobna sytuacja
miaa te miejsce w nakrconej cztery lata wczeniej
Ziemi poza prawem Petera Wernera. Tam D.B. Sweeney
infiltrowa Charliego Sheena, a tem kolejnych wy-
darze by warsztat samochodowy. Co ciekawe,
w obu tych filmach twrcy fetyszyzowali trudn relacj
pomidzy bohaterami, wiadomie czynic z niej co
na ksztat dramatycznej, podszytej homoerotyzmem
metafory. Nie bez powodu jedyn ucieczk przed za-
wiedzionym zaufaniem, zupenie jak w zawodzie mio-
snym, okazywaa si tam ostateczna autodestrukcja.

Motyw wzajemnej mskiej fascynacji wy-

stpuje take w Szybkich i wciekych, ale o jakiejkol-
wiek dwuznacznoci nie moe by mowy Toretto
w przeciwiestwie do swoich poprzednikw ma
dziewczyn, Letty (Michelle Rodriguez), a pojawienie
si Briana wyzwala w nim przede wszystkim potrze-
b braterstwa i samcz ch rywalizacji. W przybyszu
z zewntrz Dominic dostrzega wszystko to, czego nie
maj mczyni w jego grupie inteligencj, wrali-
wo oraz rozsdek. I cho do bycia jego najbliszym
przyjacielem wyranie aspiruje Vince (Matt Schulze),
to bdc nieskomplikowanym prostaczkiem z rozbu-
chanym ego, nie ma startu do lotnego Briana. Od razu
dostrzega w nim zreszt zagroenie to raczej za-
zdro, anieli intuicja, kae mu zakada, e ten jest
glin. W konsekwencji uczyni go to postaci tragiczn.
Odrzucony przez Dominica, swojej wartoci dowie-
dzie dopiero w pitej czci, kiedy odsdzony od czci
i wiary przez Briana, umrze bronic interesu grupy.

Gdy w finale pierwszej czci

Toretto odjeda w stron przysowio-
wego zachodzcego soca, nic nie wska-
zywao, e ta opowie bdzie miaa jak-
kolwiek kontynuacj.

Puszczajc Dominica wolno, Brian odkupywa swoje

winy, a historia ich przyjani zyskiwaa cakiem zgrabne
i ju nie tak dramatyczne, jak w Ziemi poza prawem i Na
fali domknicie. Owszem, furtka pozostawaa wyra-
nie uchylona, ale czy dalszy cig by moliwy? I w ogle
potrzebny? Cohen i Diesel uznali, e nie. Zabrali wic
zabawki i ku niezadowoleniu studia uciekli do konku-
rencji, by nakrci xXx pseudo-szpiegowskie kino akcji
z du iloci efektw specjalnych. Film odnis olbrzy-

BRODY Z KOSMOSU 51
 mi sukces, a wpywy z jego dystrybucji na
wiecie przekroczyy 270 milionw dolarw.
Tymczasem szefowie Universalu
powierzyli nakrcenie sequela Szybkich...
Johnowi Singletonowi. Obecno twrcy ta-
kiego jak on, czcego klasyczny dorobek
dramatyczny (Chopaki z ssiedztwa, 1991)
z cigotami w kierunku kina akcji (Shaft,
2000), miaa rekompensowa brak Cohena
i Diesela. Ale Singleton nie poradzi sobie
w tej nowej, narzuconej mu estetyce. Swj
udzia potraktowa jak niechciane zlecenie
w jego wersji samochody byy po prostu
szybsze i bardziej jaskrawe, soce moc-
niej grzao, a kobiety nosiy wiksze dekolty
i krtsze spdniczki. I cho niewtpliwym
jego wkadem w obecny ksztat serii byo
powierzenie roli Romana, przyjaciela Bria-
na z dziecistwa, baznujcemu Tyreseowi
Gibsonowi, to konflikt, na jakim opieraa si
tam ich relacja, okaza si mao wiarygodny.
Problemem byo te to, e przy caej swojej
charyzmie Gibson nie mg rwna si z Die-
selem. W tej relacji to Brian przejmuje stery,
a nie majc kontrapunktu w postaci Toretto,
jest bohaterem zwyczajnie nieciekawym.
Film Singletona jest je-
dynym w caej serii, w ktrym
motyw rodziny nie wystpuje.
Brak tej paszczyzny jest atwo odczuwal-
ny, bo zastpowa j maj rozliczne, ci-
kostrawne szablony kina sensacyjnego.
52
Gwny antagonista (Cole Hauser) jest wic
bogatym pajacem z zamiowaniem do sa-
dyzmu, obiekt podania Briana (Eva Men-
des) niedorzecznie atrakcyjn tajniaczk
o byszczcej, niadej cerze, dugich no-
gach i wydatnych ustach, a w finale Brian
i Roman lduj samochodem na pokadzie
uciekajcego jachtu. I cho kierunek wyda-
wa si waciwy, to kicz i przerysowanie
jako estetyka sprawdz si dopiero w pi-
tym odcinku, wraz z pojawieniem si Dway-
nea Johnsona i dociniciem pedau gazu
do samej dechy. Tutaj, jeszcze bez wpisanej
w to samowiadomoci, samochodo-
wa opera mydlana Singletona zahaczaa
o mieszno.
Wyniki finansowe sequela
byy rednio zadowalajce.
Recenzje miadce.
Stopnia te entuzjazm Paula Walkera,
ktry o udziale w kolejnej czci nie chcia
ju sysze. Decydujc si na jej realizacj,
studio rozwaao rne opcje. Jedn z nich
by rynek DVD. Ale pokusa zarobienia du-
ych pienidzy okazaa si wiksza, posta-
nowiono wic, e film powstanie z myl
o premierze kinowej. Brak gwiazd poprzed-
nich odson miay rekompensowa walory
produkcyjne: akcj przeniesiono do Japonii,
a na potrzeby najbardziej popisowej sce-
ny zbudowano plan... synnego tokijskiego
skrzyowania Shibuya. Po podliczeniu bu-
detu niewiele zostao na gae dla twrcw
BRODY Z KOSMOSU
i obsady, signito wic po nieznane nazwiska: w roli w nim wielkich nadziei. Mia jedynie odgrza kotleta,
gwnej wystpi mia Lucas Black, za za kamer sta- ktrego wczeniej przygotowali inni.
n Justin Lin. To dwie sprzeczne ze sob decyzje, ktre
przesdziy o losach tak tego odcinka, jak i caej serii. Stao si inaczej. cile wsppracujc z za-
trudnionym przez studio scenarzyst Chrisem Mor-
Pierwsza nie naleaa do najlepszych. Black, ganem, Lin zaproponowa kilka rozwiza, ktrych
ze swoj fizjonomi i akcentem teksaskiego osika, w pierwotnej wersji fabuy nie byo. Wiedzia, jak wa-
wypad tak fatalnie, e gdy dekad pniej przyjdzie nym elementem oryginau z 2001 by motyw rodzi-
mu powtrzy sw rol w krciutkim epizodzie w sid- ny, dlatego w swoim filmie wiadomie pooy nacisk
mej czci, nikt nie bdzie chcia go oglda duej ni na rozam pomidzy przybywajcym do Tokio synem
przez kilkadziesit sekund. Ale ju decyzja druga oka- (Black) i jego ojcem-wojskowym, dajc temu pierw-
zaa si strzaem w dziesitk, cho wtedy nikt jeszcze szemu podobnie jak to byo w czci pierwszej
nie mg tego wiedzie. Lin, mody i zdolny twrca kina rodzin zastpcz pod postaci rodowiska lokalnych
spod znaku indie (Better Luck Tomorrow, 2001), zosta streetracerw. Motyw familijnych wizw pojawia si
wytypowany na reysera trzeciej czci w sposb naj- take po drugiej stronie barykady i jest pewn paraf-
gorszy z moliwych kto w Universalu uzna, e skoro raz konfliktu na linii Toretto-Tran: Takashi (Brian Tee)
Lin jest Tajwaczykiem, to... na reysera filmu rozgry- zostaje omieszony w oczach swojego wuja szefa
wajcego si w Tokio nada si idealnie. Nie pokadano jakuzy, za co pragnie zemsty.

Film nie zawojowa ekranw. Przy

85 milionach budetu wpywy ze sprzeday bile-
tw na wiecie wyniosy tylko 158, co po odj-
ciu zyskw kin oznacza, e Universal wyszed na
tym projekcie na zero. Przynajmniej jeli chodzi
o dystrybucj kinow. Ale gdy w Universalu zaczto
przebkiwa, e ewentualne kolejne czci powin-
ny by realizowane po kosztach, wycznie z my-
l o rynku DVD, Neal Moritz przekonywa, e w se-
rii wci drzemie silny, niewykorzystany potencja.

Mia jeden mocny argument: w czci trzeciej

w drobnym epizodzie pojawi si Vin Diesel. Aktoro-
wi zaleao na pozyskaniu praw do serii o przygodach
Riddicka postaci, z ktr czy go spory sentyment.
Po kiepskich wynikach Kronik Riddicka z 2004 szefom
Universalu przestao zalee na marce, ustalono wic,
e Diesel dostanie prawa, jeli zgodzi si na epizod
w trzecich Szybkich i wciekych. Moritz zna sytuacj
finansow Diesela i wiedzia, e odzyskanie praw do
marki to dopiero pierwszy krok na drodze do realizacji
nowego filmu o Riddicku. Kolejnym bdzie pozyska-
nie odpowiedniego budetu. Diesel dosta wic
propozycj nie do odrzucenia studio nie
tylko zaoferowao mu ga za wystp w kolejnej czci

BRODY Z KOSMOSU 53

To NIE jest zdjcie z gry Uncharted.
Szybkich..., ale te zgodzio si powierzy mu rol produ-
centa. Wpywy z realizacji pozwoliyby mu na domkni-
cie trylogii o Riddicku, zgodzi si wic bez wahania.
Odtd aktor bdzie kontrolowa liczne aspek-
ty serii i podejmie wiele kluczowych dla decyzji tak-
e obsadowych. Majcy ambicje reyserskie i sceno-
pisarskie Diesel wiedzia, jak wane dla twrcy jest
poczucie wsplnoty na planie. Przekona wic studio,
by da Linowi i Morganowi drug szans i pozwoli
im odbudowa potencja serii. Sam namwi na po-
wrt Walkera, Michelle Rodriguez i Jordan Brewster.
Wspar te pomys Lina, by w czwartej czci powr-
ci Han (Sung Kang), ktry gin przecie w Tokio Drift.
To wanie Diesel uformowa filmo-
w rodzin, ktra przez lata pracowa b-
dzie na planie kolejnych czci serii. Wtedy,
w 2009, na ekranie nie byo tego jeszcze wida, ale poza
nim dokonaa si wana, podwjna zmiana na planie
uformowa si autorski, przyjacielski kolektyw, a stricte
komercyjne mylenie Universalu zostao przeamane.
Deal by prosty: jeli czwarty film si sprzeda, Diesel, Lin
i Morgan dostan zielone wiato, by poprowadzi seri
w dowolnym kierunku. Udao si troch rozklekota-
ny i przeterminowany, jeszcze z niewaciwym wiatrem
w aglach, powrt Szybkich... zyska przychylno fanw
i otworzy przed Dieselem i spk drog do czci pitej.
54
Zaczo si od spotkania z szefostwem stu-
dia, w trakcie ktrego pada sugestia, e samochodo-
wa formua serii w sporej czci ju si wyczerpaa. Co
do tego wszyscy byli zgodni: zobowizanie wynikajce
z tematycznej integralnoci ograniczao manewry fabu-
larne i wzmagao poczucie infantylizmu. Dlaczego wic
nie przebranowi si? Cel, jaki postawi sobie Justin Lin,
wydawa si karkoomny. Jeszcze w 2010 mwi: w na-
stpnej czci skierujemy si w stron wspczesnych
klasykw o wielkich skokach Woskiej roboty czy Oce-
ans Eleven. Oliwy do ognia dolewa do Diesel: Chcemy
przywrci serii motyw rodziny jako napdzajcej siy.
Jakby tego byo mao, do obsady mia doczy Dway-
ne Johnson. Jego kandydatur na odtwrc roli agenta
Hobbsa wysun sam Diesel po sugestii jednego z fanw.
Ta decyzja miaa swj ukryty sens. Johnson, po-
dobnie jak Diesel, jest wielkim tradycjonalist i piewc
konserwatywnych wartoci. Dzisiaj rzadko si o tym pa-
mita, ale wielk popularno na ekranie przyniosy mu
nie filmy akcji, a kino familijne spod znaku Disneya Plan
gry, Gra czarownic czy Dobra wrka. A jednoczenie
by tym potnym, oniemielajcym wrestlerem, ktry
wywodzc si ze skrajnej biedoty, na ringu sign po
absolut. Publiczno go kochaa, bo by idealnym ucie-
lenieniem amerykaskiego snu symbolem sukcesu,
ale te wiadomoci i pokory wzgldem swoich korzeni.
Jego Hobbs jest kluczow postaci pitych Szyb-
kich i wciekych, penicych rol gatunkowej tranzycji.
Johnson dwiga na swoich barkach najwaniejsze mo-
tywy tego odcinka odpowiedzialno, lojalno i sza-
cunek. Gdy go poznajemy, jest rzdowym owc gw
oddelegowanym do schwytania Toretto i jego ekipy.
Ale konfrontujc si z nimi, jako dowdca cenicy so-
bie struktur oraz oddanie, docenia ich system wartoci
i zaczyna akceptowa towarzyszc im motywacj. Ze
swoim oddziaem komandosw Hobbs tworzy zresz-
t bardzo podobn grup, z t rnic, e po przeciw-
nej stronie barykady. Dlatego, gdy czonkowie jego od-
dziau gin w zasadzce, Hobbs jednoczy siy z Toretto.
Motyw nierozerwalnych wizi jest silnie za-
rysowany na drugim planie tego odcinka.
Brian i Mia spodziewaj si dziecka, za wsppracuj-
c z Hobbsem policjantk Elen (Elsa Pataky) cignie
si wspomnienie zabitego na subie ma, podobnie
zreszt jak mier Letty nawiedza cigle Toretto. Han
poznaje kobiet swojego ycia, cho z wydarze z To-
kio Drift wiemy ju, e bdzie to mio bez happy endu.
Wspomniany wczeniej Vince umiera, pragn dowie
swojej wartoci. Szybcy i wciekli 5 to najbardziej ponura
cz w caej serii bohaterowie yj w cieniu swojej
przeszoci i/lub puapce przyszoci, w nieustannej po-
goni, oderwani od korzeni, niespokojni, przeladowani
przez fatum.
BRODY Z KOSMOSU
 W tej atmosferze utrzymane bd take kolej-
ne odcinki, z intryg skonstruowan na zasadzie cigu
niegodziwych kostek domina. Gdy w sidmej odsonie
do akcji wkracza Deckard Shaw (Jason Statham), kie-
ruje nim ch pomszczenia brata Owena (Luke Evans),
ktry z kolei w poprzednim odcinku okaza si prote-
gowanym Bragi (John Ortiz), przywdcy kryminalnego
imperium, wtrconego przez Briana do wizienia w cz-
ci czwartej. Zemsta za krzywd poczynion
bliskiej osobie pozostaje wic usprawie-
dliwionym moralnie motywem przewod-
nim serii, niezalenie od tego, kto chce jej
dokona. I jakie zgliszcza zostawi po sobie. Bo cho
bandyckie wystpki ludzi pokroju Bragi czy braci Owe-
nw natychmiast oddzielaj ich od pozytywnych bo-
haterw, to poczynania Toretto i jego ekipy, w kadej
swych przygd siejcych mier i zniszczenie, trakto-
wane s na zasadzie podwjnego standardu. Wszystko
ujdzie im na sucho, pod warunkiem, e dziaaj w imi
susznej sprawy. Do powiedzie, e w czci pitej ry przej w tej czci fotel reyserski po chccym skon-
z rk OConnera, Toretto i Hobbsa ginie... pidziesit
osb, a pord nich wielu brazylijskich policjantw,
ktrych skorumpowania moemy tylko domniemywa.
Tym, co wyranie odrnia Toretto i spk od
bandziorw, z ktrymi walcz, jest wic tylko silny kr-
gosup moralny. W ich grupie nie ma miejsca na zdrad,
za to raz poczyniona obietnica musi zosta dotrzymana.
Rodzina nigdy nie zapomina gdy w pitej czci gru-
pie udaje si ukra pienidze szefowi kartelu Reyesowi
(Joaquim de Almeida), z ostatniej sceny dowiadujemy si,
e spora ich cz trafia do rodziny polegego Vincea. scach odtworzono twarz Walkera, nie zawsze stoj na
W 2013 roku, gdy Paul Walker roztrzaska si
w swoim porsche, rzeczywisto przenikna si z fil-
mow fikcj w wyjtkowo drastyczny sposb. Paradok-
salnie, to wanie wtedy legenda Szybkich i wciekych
zostaa ostatecznie scementowana. Autentyczne, poru-
BRODY Z KOSMOSU
szajce reakcje Tyresea Gibsona i Vina Diesela na wie o
mierci przyjaciela, brata i czonka rodziny dowiod,
e w tym filmowym wizerunku nie byo adnej ciemy
oni naprawd tworzyli rodzin, a caa ta ekranowa chemia
wynikaa z prawdziwej bliskoci. Sukces sidmej czci
nie powinien dziwi. Jeli dotd kogo nie skusia wysoko-
oktanowa, sprowadzona do absurdu akcja, to ju niemal
kady chcia zna odpowied na pytanie, jak twrcy filmu
poradzili sobie z odejciem bliskiej osoby. James Wan, kt-
centrowa si na innych projektach Linie, mia przed sob
nie lada wyzwanie. Zapomnijcie o dotychczasowej fabu-
le, zapomnijcie o wszystkim - mwi w grudniu 2013. Od
teraz nie robimy tego filmu dla siebie. Robimy go dla Paula.
mier Walkera przysporzya ekipie Wana wielu
problemw. Wida to na ekranie. Fabule parokrotnie bra-
kuje spjnoci, niektre wtki wydaj si niekompletne
i pourywane, poszczeglne ujcia (te z dublerami Walke-
ra) s wysilone, a sceny realizowane noc ra sztuczno-
ci. Take efekty CGI, za pomoc ktrych w kilku miej-
najwyszym poziomie. atwo jednak przymkn na to
oko, bo ze swojego najwaniejszego zadania poegna-
nia Walkera twrcy wywizuj si na medal. Jeli dotd
nie byo to wystarczajco czytelne, parominutowy epilog
mwi to wprost: RODZINA NIGDY NIE ZAPOMINA.
55
RECENZJE przeczytali/obejrzeli: ROBERT SIENICKI i RADOSAW PISULA
KOMIKSY

Dylan Dog: Golkonda; Pita pora roku

wyd: BUM Projekt

Dylan Dog , z pomoc stosunkowo nowego wydawnictwa, powraca po duszej nie-

obecnoci na rynku. Trzymajc si stylu ostatnich wyda z Egmontu, nowy album
prezentuje dwie (delikatnie poczone ze sob) historie z bogatej i cigle powik-
szajcej si listy przygd detektywa mroku. Komiks zrcznie czy ze sob klimat
komedii z paranormalnym horrorem i w zasadzie daje czytelnikowi dokadnie to, cze-
go mg oczekiwa po serii - wyborn lektur. Brody jak najbardziej polecaj i czekaj
na jakiekolwiek informacje o przyszoci Dylana na polskim rynku.
RS Ocena:

Zrozumie komiks Giacomo Supernova 1 i 2

wyd. Kultura Gniewu wyd. Gindie

Jeli moecie kupi w tym roku tylko jeden komiks, upew-
nijcie si, e bdzie nim wanie album Scotta McClouda.
Fenomenalna pozycja z 1993 roku, ktra do dzi w ogle si
nie zestarzaa. Autor w zjawiskowy sposb podaje nam na-
ukowy wywd w formie komiksu wykorzystujc medium
rozkada jego uwarunkowania i zasady na czynniki pierwsze,
robic to wszystko w czasie energetycznego i szalenie inteli-
gentnego biegu po kadrach. Cao czyta si jednym tchem
i naprawd pomaga ona zrozumie komiks. Wielkie dzieo,
ktre po prostu kady powinien posiada, przeczyta i wra-
ca do niego co jaki czas. Nigdy nie przestanie mnie zadzi-
wia erudycja i mio McClouda do kolorowych zeszytw,
a take sposb przekazywania wiedzy pozbawiony akade-
mickiej prnoci. Plus: brawa dla Michaa Baejczyka,
ktry wietnie poradzi sobie z przekadem tak zoonego
tekstu.
RP
Ocena:
Przypadek Pana Marka
wyd. Timof Comics
Rozpasany kosmiczny bkart, najwikszy kochanek
w galaktyce i nielubne dziecko scenarzysty Jerzego a-
nuszewskiego oraz rysownika Roberta Jacha, wzi mnie
z zaskoczenia (jak wszystko, co si rusza), po czym zabra
w specyficzn podr po czwartym tysicleciu. Ciko dzi-
siaj spotka tak bezpruderyjne opowieci, a autorzy za-
pewniaj szybk i brudn zabaw w duchu kultowych
Zardoza i Barbarelli. Jeli w pierwszym akcie pojawia si
tutaj penis, to moemy by pewni, i wystrzeli w drugim
i trzecim. Trzeba pamita, e czasami komiks o kosmicz-
nym igolaku grzmoccym p kosmosu jest po prostu ko-
miksem o kosmicznym igolaku grzmoccym p kosmosu.
I za to Jurkowi dzikuj, bo finalny produkt jest urocz oraz
maksymalnie wisk fanaberi, ktra ma swoje miejsce
na nieboskonie polskiego komiksu ruchanego (bo ju nie
erotycznego).
RP
Ocena:

Tytuowy Pan Marek to spokojny i chorobliwie niemiay osiedlowy dozorca, ktrego

spoeczne wycofanie oraz brak sprzeciwu wzgldem kadej proby wtrcaj w try-
by administracyjno-politycznej machiny, upupiajcej niepozornego everymana w icie
gombrowiczowskim stylu. Jan Mazur z precyzj wydua kolejne sceny szablonowej
egzystencji gwnego bohatera i spuszcza na niego skumulowane zadania, a zaszczu-
ty obywatel po prostu si na nie godzi. Opowie pena czarnego humoru i nihilizmu,
ktra z gracj obnaa osiedlow codzienno wielu Polakw. Bo przecie Panw Przy-
nie, Podnie, Pozamiataj Markw s tysice. Warto zna i wspiera tak oryginalne
inicjatywy.
RP
Ocena:
56 BRODY Z KOSMOSU
 Locke & Key #2:
amigwki
wyd. Taurus Media
Jest rodek nocy, trzeba rano
wsta, ale z szafki kuszco zer-
ka na was drugi tom nowej serii.
Pierwszy bardzo was zaintrygo-
wa i chcielibycie pozna dalsze
losy bohaterw, lecz obawiacie
si, e ciko bdzie utrzyma bez mrugnicia okiem posprzta
tak wysoki poziom, wic szy-
kujecie si na rozczarowanie.
Jednak kiedy sigacie po al-
bum, zostajecie wessani do tego
wiata ju na pierwszej stronie
i adrenalina nie pozwala wam
odoy tomu do czasu prze-
rzucenia ostatniej kartki. Znacie
to uczucie? Ja znam, bo z niesa-
mowit przyjemnoci poznaem
dalsze losy rodziny Lockew.
Joe Hill (ktrego niekomikso-
wa gawied moe kojarzy jako
Tego typa co napisa t ksik, a karty rozdaje pozbawiony jakich-
co to j zaadaptowali na ten film,
gdzie Harry Potter mia rogi)
odsania kolejne karty swo-
jej mrocznej ukadanki, otwie-
ra przed nami coraz to nowsze
drzwi i prezentuje nastpne
zakamarki stworzonego przez
siebie wiata. A ja przebieram
nogami zanurzajc si w ka-
dym detalu oraz zwrocie akcji
i wyczekuj kolejnych tomw. Bo
Locke & Key jest nie tylko wiet-
nym dreszczowcem to jedna
z najlepszych serii obecnych na
naszym rynku. Warto czeka na
kolejne tomy.
RS
Ocena:
BRODY Z KOSMOSU
ywe trupy #22:
Parker #2: Firma Nowy pocztek
wyd. Taurus Media wyd. Taurus Media
W poprzednim tomie tytuowy zim- Po ponad stu dwudziestu numerach
ny dra i przestpca-pracoholik za oraz fascynujcym, rozbuchanym do
wszelk cen chcia dokona zemsty granic moliwoci starciu z diabolicz-
na wsppracownikach, ktrzy pra- nym Neganem, Kirkman uspokaja
wie wysali go do piachu. miertelne troch akcj i umoliwia wejcie na
kalkulacje okazay si udane i Parker komiksowy pokad nowym czytel-
nikom oraz fanom serialu, ktrzy
mieci, ktre zabrudziy jego prze- dostaj rewelacyjn alternatyw dla
stpcze ycie, a dodatkowo chwyci telewizyjnych wydarze (do tego
za gardo mackowate imperium. Te- zdecydowanie lepsz oraz nieogra-
raz po zmianie twarzy bohater niczon zasadami szklanego ekranu).
znowu bierze w apy swj bandycki Scenarzysta rzuca znane nam posta-
fach. Niestety, tajemnicza Firma nie cie kilka lat do przodu, a Rick w kocu
wzia sobie do serca jego grb i po- moe na chwil odetchn, poniewa
stanowia go zaatwi. Z tego powo- udao mu si stworzy funkcjonujc
du zbir postanawia skrzykn innych spoeczno, ktra pozwala bohate-
profesjonalistw, pragncych doro- rom po raz pierwszy od startu serii
bi si na upadku zorganizowane- na (przynajmniej pozornie) normal-
go giganta, i uderzy w przeciwnika ne ycie. W tym momencie jednak
z wielu stron. Zaczyna si skompli- twrca serwuje czytelnikom prze-
kowana zabawa w kotka i myszk, pyszn wolt fabularn, poniewa
pod strzechy nowej utopii trafia gru-
kolwiek skrupuw Parker. pa nieznanych wczeniej bohaterw.
Role si odwracaj i tym razem ludzie
Darwyn Cooke przekuwa na ko- Ricka staj si tymi tajemniczymi
miks kolejne wietne opowieci obcymi, mogcymi mie ze zamiary,
Donalda E. Westlakea. Dostaje- a nowy kolektyw powolnie bada ta-
my klasyczny krymina zanurzony jemnice sielankowej mieciny. Spra-
w klimacie noir, gdzie kady jest wy komplikuj si jeszcze bardziej,
gnojkiem i kamc, a najwikszy gdy wychodzi na jaw, e Grimes trzy-
krtacz ostatecznie odchodzi z po- ma w piwnicy grzechy przeszoci,
kan sum na koncie i marynark a zombie nie daj o sobie zapomnie.
pozbawion dziur po kulach. Scena- wietny punkt wyjcia dla nowej
rzysta perfekcyjnie rozpisuje histo- ery ywych trupw, ktre dostaj
ri, czasami cakowicie rezygnujc solidny zastrzyk adrenaliny i nadal
z dialogw na rzecz wizualnej kano- potrafi pochwyci czytelnika swoj
nady. Najwysza pka z kryminaami melodramatyczno-horrorow otocz-
i wielki antybohater, ktry dostaje k. Warto wanie teraz rzuci si
ponown szans, eby zawaszczy w fatalistyczn wyobrani Kirkmana.
dla siebie kawaek wiata.
RP RP
Ocena: Ocena:
57
RECENZJE

Z Archiwum X #2: ywiciele

wyd. SQN

Fani Z Archiwum X dziel si przewanie na dwie katego-

KSIKA
KOMIKS

rie: tych, ktrzy uwielbiali odcinki mitologiczne rozwijajce

gwn o fabularn i opowiadajce o spisku rzdu, a take
maych zielonych szarych ludzikach oraz tych, dla ktrych
liczyy si jedynie zamknite, jednoodcinkowe opowieci
o potworach. Komiksowy sezon 10 stara si i t sam
Quentin Tarantino. Rozmowy drog co serial i dostarczy kademu po kawaku ich ulu-
wyd. Axis Mundi bionego elementu. Po rewelacyjnym mitologicznym tomie
pierwszym tym razem dostajemy zbir krtszych historyjek
Jedna z najwaniejszych filmoznawczych o do rnym poziomie. Od wietnego powrotu Flukema-
premier zeszego roku, z ktr powinni za- nw do do nijakiego wtku zmartwychwstania byego
pozna si wszyscy fani dziesitej muzy. informatora Muldera. Cao czyta si bardzo przyjemnie,
Kinowe kompetencje Tarantino robi z nie- a nowe wtki wcigaj i intryguj. Martwi mnie jednak wizja
go prawdziwego lewiatana medium i kada nadchodzcego coraz szybciej nowego sezonu telewizyjne-
rozmowa z nim zamienia si w fascynujc go, ktry zapewne zaneguje przedstawione na komiksowych
wiwisekcj historii filmu najczciej jego kartach wydarzenia, by przedstawi swoj wersj przyszoci
piwnicznej, b-klasowej czci, ktra jednak najsynniejszych agentw FBI.
zawiera w sobie gargantuiczne pokady
RS
Ocena:
symboli, znacze i historycznych uwarun-
kowa. Quentin to urodzony bajarz, a ze-
stawienie ze sob rozmw z caej kariery
w chronologicznym cigu wietnie una-
ocznia to, jak zmieniao si podejcie
twrcy do konstruowania filmw, zabawy
kinem gatunkw i wsppracy z aktora-
mi. Jedyn sta cay czas jednak pozosta-
je jego nieskoczona mio do medium,
a kolejne dygresje schodz na temat na
przykad spaghetti westernw, blaxplo-
Niesychane losy Ivana Kotowicza
wyd. Kultura Gniewu
itation, francuskich nowofalowcw czy
azjatyckiego kina kopanego (apogeum jest
Lubi komiksy rozrywkowe, ktre staraj si przedstawi
wywiad w po premierze Kill Billa, ktry
nam co nowego, a nie s po prostu kolejn nieudoln kal-
zamienia si w szalon podr po odnie-
k amerykaskich zeszytw o superherosach, ktre ostatnio
sieniach i nawizaniach). Wielka lektura,
wrcz zalewaj nasze sklepy komiksowe. Ivan Kotowicz jest
bo opowiedziana przez czowieka, ktry
fajnym komiksem. Bardzo ciekawie przemylanym, z orygi-
wyszarpa sobie drog na szczyt za pomo-
nalnie zarysowanym wiatem i niezymi (ze strony na stron
c wasnego uporu, wiedzy wyniesionej
coraz lepszymi) rysunkami. Moim jedynym zastrzeeniem do
z wypoyczalni wideo i chorobliwej fascyna-
caoci jest tylko kocwka a dokadniej jej brak., bo Nie-
cji wzgldem kina, obok ktrego inni prze-
sychane losy s zaledwie prologiem do wikszej opowie-
chodz najczciej obojtnie. Jeli kochacie
ci. Trzymam mocno kciuki za Kusin i Ambrzykowskiego, by
filmy, to powinnicie jak najszybciej zapa
im z tego wysza porzdna i regularna seria, ale po latach
za t ksik i uprawia z ni czysta, men-
rozczarowa brakiem tomw drugich w polskich sklepach na
taln mio.
widok hasa cig dalszy nastpi pozostaje mi jedynie wes-
tchn.
RP Ocena: Ocena:
RS

58 BRODY Z KOSMOSU
 RECENZJE
FILM

Kung Fury
re. David Sandberg

Niby wesoa laurka dla rubasznego kina lat 80, jednak ostatecznie troch przekamana. Hakowanie cza-
su jest fantastyczne, ale a) ta dekada nie bya tak opatologicznie samowiadoma - wtedy zawsze robio-
no powane i ambitne kino. Wszystko byo ekstremalne oraz szczere, a nie zearte przez postmodernizm;
b) dinozaury to wymys lat 90 wczeniej mielimy potnych chopw, ktrzy tukli kosmitw, baronw
narkotykowych i komuchw; c) za duo CGI, a przecie taki pastisz powinien nurkowa w gumie, kartonach
i animatronice. Jest uroczo, ale mogo by lepiej.
RP Ocena:

Avengers: Czas Ultrona

re. Joss Whedon

Nie ma ju efektu wow, poniewa poprzednia cz i prnie rozwijajce si uniwersum przyzwyczaio

nas do sporej liczby zastosowanych tutaj (a take ju troch zbyt wywiechtanych) rozwiza, ale nadal
mamy do czynienia z niegupim oraz wietnie zaprojektowanym widowiskiem, ktre naprawd udanie
czy hord rnorodnych indywiduw w spjny kolektyw oczywicie wadliwy, ale dziki temu jeszcze
mocniej trzymamy za niego kciuki. Reyser naprawia kilka wpadek z poprzedniej odsony (Hawkeye), umie-
jtnie wprowadza tabun nowych postaci i potrafi utrzyma w ryzach wyrywajce si na er nowe fragmenty
uniwersum. Ameryki nikt tutaj nie odkrywa, ale trykociarskie tryby pracuj na najwyszych obrotach.
RP Ocena:
BRODY Z KOSMOSU 59
RECENZJE

FILM

FILM

Mad Max: Na drodze gniewu

re. George Miller

Ten film nie mia prawa by dobry czwarta cz serii, w ktrej tylko jeden film by naprawd niezy; brak
Mela Gibsona, definiujcego tytuow posta; skostnienie warsztatu reysera, ktry od czasu dosy red-
niej Kopuy gromu zrobi wycznie par animacji dla dzieciakw. Obserwujc jeszcze zakulisowe problemy,
dokrtki i przesunicia premiery, wszyscy oczekiwali ogromnej wtopy. Tymczasem otrzymalimy napdza-
ny czyst adrenalin film akcji, bezdyskusyjnie deklasujcy wszystkich swoich tegorocznych konkuren-
tw. I chocia Tom Hardy nie jest idealnym zastpstwem za modego Mela Gibsona (takiego sprzed czasw
antysemickich wybrykw), to cao nadrabia fantastyczn histori oraz wietn Imperator Furios w kt-
r wcielia si brawurowo Charlize Theron. Siedzenie teraz w domu i czytanie recenzji zamiast zajadania
popcornu w kinie, to po prostu yciowy bd. Zrb sobie prezent. Id na nowego Mad Maksa.
RS
Ocena:

Szybcy
Whiplash
re. Damien Chazelle
ire.wciekli 7
James Wan

Reyser musia komu koncertowo spieprzy ycie,
eby w filmie utrzyma takie napicie. Historia od-
wiecznego starcia naturalnego talentu z morderczym
deniem do perfekcjonizmu, podporzdkowana za-
bjczemu rytmowi perkusji i jazzowych kawakw.
Uczta dla uszu oraz bolesne dowiadczenie dla oczu,
gdy obserwuje si katornicze zmagania Milesa Tel-
lera z miosno-nienawistym zwizkiem z muzyk.
Dodatkowo J.K. Simmons, grajcy tutaj diabolicznego
nauczyciela, umocni si po roli nazisty z Oz i J.J. Ja-
mesona w trylogii Spider-Mana na pozycji sennego
koszmaru widzw.
RP Ocena:
60
Bombastyczne zakoczenie wielkiej trylogii
(bo seria rozpocza si tak naprawd od pi-
tej czci) i emocjonujce poegnanie z Paulem
Walkerem. Akcja jest tutaj wybitnie kuriozalna,
tempo diabelnie podkrcone, ale Wan do ko-
ca nie zapomina, e za hektolitrami benzyny
i poyskujcego lakieru znajduje si wysoko-
oktanowa opowie o przyjani, rodzinie oraz
powiceniu. W sam raz do popcornu.
RP Ocena:
BRODY Z KOSMOSU
 RECENZJE
Jupiter: FILM

Intronizacja Foxcatcher
FILM

re. Andy Wachowski, Lana Wachowski re. Bennett Miller

Channing Tatum gra tutaj wilczo-ludzk hybry-
d, genetycznie zmodyfikowan przez wojsko,
ktra jest dodatkowo wykluczonym ze swojego
stada p-albinosem. Ma te doczepiane techno
-skrzyda i latajce buty. Brakuje mu tylko nosa
klauna i dyplomu Akademii Pana Kleksa, eby
by WSZYSTKIM. Sam film to kolosalna zgrywa
z sci-fi, bdca jednoczenie absolutnym przed-
stawicielem gatunku (do kadego dialogu doda-
wajcie sobie linijk in space) i uroczo-pokracz-
nym dowodem na to, e Wachowscy talentu tak
naprawd nie mieli nigdy, a ich sukces opiera si
wycznie na efektach specjalnych oraz czasie
premiery Matrixa (ktry z roku na rok traci coraz
wicej). Lubi Tatuma, ale Mila Kunis nadal po-
twierdza, e jej najwikszym osigniciem jest
udana ucieczka z tartaku.
RP Ocena: RP
Duszna i fatalistyczna wiwisekcja ludzkiej chci by-
cia akceptowanym i popularnym. Fenomenalny Ste-
ve Carrell pojawia si tutaj jako oderwany od rze-
czywistoci bogacz, ktry poprzez sponsorowanie
przyszych zwycizcw sam chce si znale w wie-
tle jupiterw chocia nie ma do tego predyspozycji,
a pienidze i kolejne statuetki tylko iluzorycznie mog
przeama jego aosn egzystencj. Zestawiony zo-
staje z dwiema rwnie dobrymi kreacjami akceptu-
jcym swoje ycie byym mistrzem zapasw (Mark
Ruffalo) i jego bratem, prbujcy wyrwa si z macek
zapomnienia (Channing Tatum). Wybuchowa mie-
szanka charakterw i perfekcyjnie budowane napi-
cie daj ostatecznie jedno z najbardziej nihilistycznych
spojrze na chorobliw fascynacj sportem. wietna
produkcja, chocia bardzo hermetyczna.
Ocena:

Co za mn chodzi
re. David Robert Mitchell

wietny pomys wyjciowy, muzyka z syntezatora przypominajca klasyki Johna Carpentera gsty klimat,
ale od poowy silnik zaczyna charcze, po czym siada w czasie kuriozalnego finau. Nadal jednak jest to
znakomity horror i byskotliwa alegoria przesyconego seksem dorastania na amerykaskich przedmieciach.
RP Ocena:
BRODY Z KOSMOSU 61
62 BRODY Z KOSMOSU