KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

Specifini tipovi hardvera i softvera se zahtjevaju za

raunarski orijentirani pristup ka procesu dizajniranja i
proizvodnje, koji je ilustriran u prethodnom poglavlju
Uvoda. Interaktivna manipulacija oblikom dijela je bila klju
tog procesa, tako ne treba da iznenadi da hardver i sofver
koji omoguavaju interaktivnu manipulaciju oblikom e biti
glavne komponente od kojih se sastoje CAD/CAM/CAE
sistemi. Odatle, kao to je pokazano i na narednoj slici,
grafiki uredjaji i njihovi periferali za operacije ulaza i izlaza,
uz normalne i standardne PC raunare, ine hardver za ove
CAD/CAM/CAE sisteme. Kljune softverske komponente su
paketi koji manipuliraju ili analiziraju oblike u skladu sa
korisnikim interakcijama sa njima, bilo u dvije ili tri
dimenzije, i auriraju bazu podataka. Ove hardverske i
1
sofverske komponente su objanjene u nastavku
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

Komponente CAD/CAM/CAE sistema

2
 KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
HARDVERSKE KOMPONENTE
Kao to je ilustrirano na prethodnoj slici, grafiki uredjaj je
sastavljen od jedinice procesiranja displeja, od monitora, i
jednog ili vie ulaznih uredjaja. Monitor funkcionira kao
ekran na kojem se pojavljuju grafike slike, ali generisanje
specifine slike na ekranu je funkcija procesne jedinice.
Drugim rijeima, displej procesna jedinica prihvata signale
koji korespondiraju sa grafikim komandama, proizvodi
binarnu sliku u video memoriji koja se onda prenosi na ekran
CRT ili LCD displeja.
Grafikom uredjaju je obino pridruen jedan ili vie ulaznih
jedinica. Ove ukljuuju mi, kuglu, ili tablet podataka, sa
perom za pisanje po povrini, pored standardne tastature.
Ove ulazne jedinice olakavaju interaktivnu manipulaciju
oblicima, omoguavajui korisniku da obezbjedi direktno
grafike ulaze u raunar. Svaka grafika jedinica je obino
takodjer povezana sa izlaznim jedinicama kao to su ploteri3
 KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
i kolor laserski printeri i 3D printeri. Ove izlazne jedinice
mogu biti dijeljene sa drugim grafikim stanicama. Sa ovim
izlaznim jedinicama bilo koja slika na displeju se moe
prebaciti na papir ili neki drugi medij. Naredna slika pokazuje
tri ulazne jedinice a slika koja slijedi iza nje tri izlazne
jedinice.

Primjeri ulaznih uredjaja: a) mi, b) tablet sa pakom i

olovkom (puck and stylo) i c) prostorna kugla 4
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

Primjeri izlaznih uredjaja: a) ploter b) kolor laserski tampa

c). 3D printer firme Z Corporation 5

KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

Primjeri 3D printanja u oblasti arhitekture i dizajna

6
 KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

Primjeri 3D printanja u oblasti arhitekture kod rekonstrukcije

7
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

Proces 3D printanja koji ukljuuje tri faze (preprocesiranje,

procesiranje, postprocesiranje)
8
 KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Vektorski osvjeavajui grafiki uredjaji
Vektorski refreirajui uredjaji, koji su uvedeni sredinom 60-
ih, se sastoje iz displej procesne jedinice, baferske memorije
i CRT monitora, kao to je pokazano na narednoj slici:

9
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Displej procesna jedinica ita displej listu, koja se moe
posmatrati kao lista kodova koji odgovaraju grafikim
komandama koje se alju od strane aplikacionog programa.
Displej lista je pohranjena u dijelu memorije koji se naziva :
displej bafer. Procesna jedinica takodjer puni displej listu u
displej bafer. Nakon toga, kao to je prikazano na narednoj
slici, displej procesna jedinica generira odgovarajue
napone na otklonskim ploicama horizontalnim i vertikalnim
tako da elektroni emitirani sa katode udaraju u korektnu
lokaciju na unutarnjoj povrini CRT.

10
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Lokacija odgovara taki slike koju treba kreirati na monitoru.
Unutranjost cijevi je premazana fosforom i kada je
pogodjen elektronom on e emitirati svjetlost jedno kratko
vrijeme. Na ovaj nain elektronski snop putuje ekranom i
slika generisana u displej listi u displej baferu e se pojaviiti
na ekranu.
Zbog kratkog trajanja emisije fosfora, slika se mora ponovno
iscrtavati i to sa velikom brzinom da korisnik ne bi primjetio
treperenje slike i time zamarao oi. Slika traje u oima(video
memoriji) otprilike 1/30 sekunde, pa je potrebno sa ovom
uestanou da bude ponovno iscrtavana. Ovaj proces se
naziva refreiranje i sastoji se u iitavanju displej bafera od
vrha do dna. Dakle displej bafer je iskljuivo potreban zbog
refreiranja. Nedostak osjeaja treperenja slike se ne moe
upotpunosti izbjei, ali se sa CRT moe postii vrlo velika
rezolucija i do 4096 x 4096, tako da prave linije mogu biti 11
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
prikazane bez iskrzanog izgleda.
Nadalje, mogu je dinamiki displej za animaciju. Dinamiki
displej se dobija modificirajui sadraj displej bafera, dok
displej procesna jedinica iitava svaku liniju bafera i radi na
njenom refreiranju. Sadraj displej bafera se modificira
prijemom grafikih komandi iz aplikacionog programa, tj u
ovom sluaju animacionog programa.

Raster grafiki uredjaji

Raster grafiki uredjaji su uvedeni sredinom 70-ih, kao
rezultat iroke raspoloivosti televizijske tehnologije. Od
njihovog pojavljivanja, postali su glavni tipovi grafikih
uredjaja zbog visoke performanse i odnosa
performansa/cijena.
12
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Osnovni princip rada je slijedei: Displej procesor prima
grafike komande od aplikacionog programa, konvertuje ih u
taka po taka predstavu, ili tkz. raster sliku ( raster image), i
pohranjuje ove raster slike u dio memorije koje se naziva
bafer okvira ( frame buffer), kao to je prikazano na narednoj
slici:

13
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Paljivo posmatrajui sliku na TV ekranu, mogue je uoiti
ovu takastu predstavu svake slike. Slika je aproksimacija
grafike predstave ( image) sa grupom taaka ili piksela.
Veliina taaka korespondira eljenoj rezoluciji. Raster slika
se pohranjuje u memoriji raster grafikog uredjaja, dok
displej lista kod prvog tipa displej uredjaja, koja odgovara
grafikim komandama, se pohranjuje u uredjaju za vektorsko
osvjeavanje.
Zbog toga su memorijski zahtjevi i metodi refreiranja
razliiti za ova dva tipa uredjaja.
Dok displej procesor generie i pohranjuje raster sliku u
bafer okvira, on takodjer iitava sadraj bafera i izbacije
elektronske snopove na ekranu, reproducirajui sliku iz
bafera okvira ( frame buffer).
Kao i kod uredjaja sa vektorskim refreiranjem, emisija 14
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
svjetla traje vrlo kratko vrijeme, i potrebno je osvjeavati.
Jedina razlika je u putanji koji e elektronski mlaz prelaziti za
ovo refreiranje. Naredna slika pokazuje kako se elektronski
mlaz stalno vraa na desnu stranu , sa linijama skaniranja
koje idu prema dole u zatvorenoj petlji.

15
 KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Vrijeme potrebno za osvjeavanje je konstantno i ne zavisi
od kompleksnosti slike koja se treba iscrtati. Ustvari, vrijeme
osvjeavanja je ono vrijeme koje je potrebno da se skanira
mlaz od najgornje do najdonje linije skaniranja obino 1/30
sekunde kod normalnih televizorskih monitora odnosno
1/100 sekunde kod rasterskih uredjaja vee klase.
Medjutim bafer okvira kod rasterskih uredjaja zahtjeva
mnogo vie memorije nego displej bafer kod vektorski
osvjeavanih uredjaja.
Rasterska slika pohranjena u baferu okvira sadri takodjer i
informaciju o boji na taj nain to se za svaku taku ( piksel)
ekrana dodjeli vie bita u raster slici. Posmatrajmo sluaj
kada koristimo tri bita za svaki piksel. Kao to je prikazano
na narednoj slici, bafer okvira u ovom sluaju se moe
predstaviti sa tri ravni, od kojih svaka obezbjedjuje po jedan
16
 KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
bit za sve piksele i time se za bafer okvira kae da ima 3 bitne
ravni.

Sa tri bita za svaki piksel, prvi se moe koristiti da prestavlja

on/off stanje za crvenu boju, drugi bit za zelenu i trei bit za
plavu. Na taj nain osam boja pokazanih u narednoj tabeli se
moe definisati i simulatano prikazivati na displej uredjaju. 17
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
DAC ( digital analog converter) pokazan na narednoj slici je
onaj koji generie analogni signal koji kontrolie svaki
pojedinani elektronski top za boju u skladu sa on/off
signalom za svaki bit boje.

18
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Zbog stalno opadajue cijene memorijskih ipova, raster
grafiki uredjaji sa i do 24 bitnim ravnima ( po osam za
crvenu, zelenu i plavu) postaju standardni. Kod ovih uredjaja
256 ( 28 ) razliitih nivoa se moe definisati za svaku boju i
time ukupno 16,777,216 ( 224) boja se deifinie i simulatano
prikazuje na displej uredjaju. Naredna slika ilustrira kako
svaka specifina boja se moe pohraniti u baferu okvira.
DAC sa ove slike imaju istu funkciju kao i oni sa prethodne,
izuzev to DAC ima rezoluciju od osam bita umjesto od
jednog bita.
Kada je boja definisana za taku bafera okvira,
odgovarajua lokacija na monitoru se boji kao i kod
normalnih TV ekrana. Proces se ukratko moe opisati kako
slijedi:
19
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

20
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Unutranjost cijevi monitora je presvuena sa tri razliita
sloja fosfora: prvi sloj emitira crveno svjetlo kada je aktiviran
od strane njemu pridruenog el. topa, drugi sloj emitira
zeleno, i trei plavo. Ovo fosfori se tako rasporedjuju da
formiraju trougao, kao to je prikazano na narednoj slici:

21
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Svaki od ovih trouglova korspondira jednoj taci u baferu
okvira. Svaki fosfor u trokutu prima koliinu energije iz
pridruenog topa proporcionalnu analognom signalu iz DAC-
a, i emitira svjetlo odgovarajue boje sa intenzitetom koji
odgovara primljenoj energiji. Svjetlost razliitih boja iz
svakog fosfornog sloja je pozicionirana u trouglu ali e se
kombinirati u oku posmatraa i pojaviti one boje koja je i
definirana da bude u baferu okvira. Mogue je da elektronski
mlaz utie i na fosfor koji nije pridruen tom topu. Naprimjer,
top pridruen sa crvenim fosforom moe da pogodi i zeleni
fosfor. Da bi se sprijeilo da se ovo deava, maska se
postavlja kako je to vidljivo na narednoj slici. Ova maska (
shaddow mask) obezbjedjuje da svaki elektronski mlaz e
pogoditi samo svoj pridrueni sloj fosfora.
22
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

Izgled maske ( shadow mask )

23
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
HARDVERSKE KONFIGURACIJE
Grafiki uredjaji opisani u prethodnom poglavlju se obino ne
koriste kao samostalni uredjaji, najee su povezani tako
da formiraju grozd ( cluster) da bi mogli da podravaju
viestruke korisnike.
Postoje u sutini tri mogue konfiguracije:
Prva konfiguracija je sastavljena od mainframe raunara i
vie grafikih uredjaja, kao to je prikazano na narednoj slici.
Grafiki uredjaji se povezuju na mainframe raunar slino
nainu kako su alfanumeriki terminali spojeni na mainframe
kod sistema za procesiranje podataka. Neki izlazni uredjaji
kao to su ploteri se takodjer povezuju na mainframe kao i
printeri. Poto se ovakva konfiguracija smatra kao normalno
proirenje postojeih raunarskih konfiguracija, prihvaena
je od strane mnogih kompanija koje su ve imale mainframe 24
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

raunare. Ovaj pristup povezivanju je jo uvjek prisutan kod

kompanija koje se bave proizvodnjom automobila i brodova,
ije se velike baze podataka centralno vode i obradjuju.
Medjutim, postoje i neki nedostaci ovakve arhitekture.
Potrebna je velika poetna investicija i za hardver i softver, a
i odravanje je skupo. Odravanje mainframe-a uvjek
zahtjeva ekspanziju i sistemske memorije i hard diskova to
25
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
mnogo skuplje za velike mainframe nego za manje maine.
Nadalje, auriranje operativnog sistema nije jednostavan
zadatak. esto CAD/CAM/CAE softver se mora zamjeniti
bilo zbog toga to je uveden mnogo moniji softver, ili zbog
toga to poetna selekcija softvera nije bila adekvatna.
CAD/CAM/CAE softver koji se izvrava na mainframe
raunaru je mnogo skuplji nego isti softver na manjim
mainama, tako da je zamjena softvera na velikim
mainama uvjek mnogo skuplja. Drugi ozbiljan nedostatak
sa pristupom sa mainframe raunarom je sistemsko vrijeme
odziva. Kod mainframea svi aplikacioni programi u svakom
grafikom uredjaju se natjeu medjusobno da bi dobili
raunarske resurse maine. Zbog toga odziv sistema za bilo
koji grafiki uredjaj varira , zavisno od taska koji je zatraen
od drugog grafikog uredjaja. Ponekada odziv sistema 26
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
moe biti isuvie spor za interaktivan grafiki rad, naroito
kada se javlja vrlo obimno raunanje kao to je analiza
konanim elementima kada se izvrava od strane nekog
drugog korisnika na sistemu.
Drugi tip topologije sistema se sastoji od inenjerskih stanica
( radnih stanica) povezanih u mreu, kao to je pokazana na
narednoj slici:

27
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Izlazni uredjaji kao to su ploteri se takodjer povezuju u
mreu. Inenjerska radna stanica se moe posmatrati kao
grafiki uredjaj sa svojim vlastitim raunarskim resursima.
Ovaj pristup se iroko koristi zbog vrlo brzog progresa u
tehnologiji izrade radnih stanica i trenda ka distribuiranom
raunarstvu. Ustvari, performansa inenjerskih radnih
stanica se udvostruuje svake godine a cijena ostaje ista.
Ovakav pristup ima nekoliko prednosti: Korisnik moe
izabrati raunarsku mo svake radne stanice u mrei, i da
koristi najadekvatniju stanicu za svaki zadatak, i sa odzivom
sistema koji ne zavisi koliko drugih korisnika radi na sistemu.
Druga prednost je izbjegavanje velikih iznosa poetnih
investicija. Broj radnih stanica zajedno sa instalacijom
softvera se moe kasnije poveavati kako aktivnosti vezane
za CAD/CAM/CAE ininjering se poveavaju. Ovo je zaista
velika prednost jer cijene hardvera neprekidno padaju.
28
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Trea konfiguracija je ista kao druga, izuzev to su
specijalizirane inenjerske radne stanice zamjenjene sa
standardnim PC raunarima, pod Windows operativnim
sistemima. PC bazirana konfiguracija je popularna kod malih
kompanija, naroito ako proizvod koji se proizvodi se sastoji
od malog broja dijelova sa ne prevelikom komlikovanou.
Ova konfiguracija je takodjer popularna kod kompanija kod
kojih je glavna aktivnost u generisanju crtea sa njihovim
CAD/CAM/CAE sistemima.
Kako razlike izmedju personalnih raunara (PC) i
inenjerskih radnih stanica blijede, tako polako blijedi i
razlika izmedju druge i tree konfiguracije.

29
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
SOFTVERSKE KOMPONENETE
Kao to je definirano u ranijem poglavlju, svaki softver koji
se koristi u ciklusu proizvoda da bi se smanjilo vrijeme i
troak razvoja proizvoda kao i poveala produktivnost i
kvalitet proizvoda se moe klasificirati kao CAD/CAM/CAE
softver.
Specifino, glavni CAD softver dozvoljava dizajneru da kreira
i manipulira sa oblikom interaktivno na monitoru, i pohranjuje
svaku verziju u bazu podataka. Ipak, u optem sluaju, svaki
softver koji olakava proces dizajna, moe na odredjeni
nain biti klasifikovan kao CAD softver. Naprimjer,
kastomizirani aplikacioni program za automatizaciju dizajna
nekog specifinog dijela ili mehanizma se takodjer smatra
CAD softverom. Naredna slika pokazuje mainski crte ,
arhitektonski crte i dijagram elektrinog kola generisan 30
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
pomou raunarski podranog crtanja, koji je tipian
predstavnik CAD softvera.

31
primjer 2D mainskog crtea
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

primjer 3D mainskog crtea

32
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

dnevni boravak

kuhinja s trpezarijom

hodnik
podest

kupatilo

djecija soba

spavaca soba

primjer arhitektonskog crtea 33

KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

primjer crtea djagrama elektrinog kola 34

KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Naredna slika pokazuje puni ( solid ) model kreiran pomou
sistema geometrijskog modeliranja, koji je jo jedan primjer
CAD softvera.

35
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Naprimjer, softver koji generie plan procesa da bi se
proizveo neki dio je tipian CAM softver. Drugi primjer je
softver koji generie program dijela, simulira kretanje alata, i
vodi alat NC maine da bi se izradile vanjske povrine na
nekom dijelu. Naredna slika prikazuje simulaciju putanje
alata na NC strugu ( milling machine), koja je generisana od
CAM softvera a nakon to je geometrija dijela ve bila
kreirana koritenjem CAD softvera.

36
 KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Kako smo vec pomenuli u uvidu, CAE softver se koristi da
analizira geometriju dizajna, dozvoljavajui dizajneru da
simulira i studira kako e se proizvod ponaati. Tipian primjer
CAE softvera je program konanih elemenata (FE) koji se
koristi da se izraunaju elementi kao to su stres deformacija, i
prenos toplote na dijelu nekog sklopa. Naredna slika ilustrira
konturne plotove stresa na dijelu koji je pod optereenjem:

37
 KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Oblik koji je kreiran sa CAD sistemom se moe koristiti za
primjene kao to je generacija putanje za NC alat, i
trodimenzionalna analiza stresa, samo ako je oblik kreiran u
tri dimenzije. Ovo objanjava praksu dizajnera da poinju
svoj dizajn u tri dimenzije koristei geometrijsko modeliranje.
Neki komercijalni softveri koji se iroko koriste za
CAD/CAM/CAE su prikazani u narednoj tabeli. Integrirani
sistemi u desnoj koloni obezbjedjuju CAD/CAM i CAE
mogunosti preko svojih opcionalnih modula. Osim ovih
softverskih paketa prikazanih u tabeli, nekoliko softverskih
kitova za modeliranje su postali popularni poto obezbjedjuju
fleksibilno okruenje za modeliranje koje moe biti
prilagodjeno za svaku aplikaciju. Svaki specifini aplikacioni
program koji ukljuuje kreiranje i manipuliranje sa
trodimenzionalnim likovima se moe konstruisati
skupljanjem 38
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
samo nunih alata za modeliranje iz kita. Rezultat ovoga je
kompaktan aplikacioni program koji je skrojen precizno
prema zahtjevanim funkcijama.

Oblast Softver Integrirani sistem

aplikacije
CAD 2D AutoCAD, CADAM, Pro/Engineer
crtanje MicroCADAM,
VersCAD
CAD Puno Autocad, 3ds Max, CATIA
3D modeliranje Maya, Inventor,
SolidWorks,
SolidDesigner,
39
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA

Oblast Softver Integrirani

aplikacije sistem
CAM BravoNCG, I-DEAS
VERICUT, DUCT, I/EMS
Camand, Mestercam, EUCLID-IS
PowerMILL
CAE MSC/NASTRAN,
ANSYS, PATRAN,
DADS,ADAMS, C-
MOLD, MOLDFLOW
, DesignWorks

40
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
WINDOWS BAZIRANI CAD SISTEMI
Kako je sazrijevalo trite CAD/CAM/CAE softvera, stvari su
se radikalno mjenjale. Prvo, arhitekti, inenjeri i proizvodjai
su se navikli na ideju da su im potrebni mocniji softverski
programi nego samo alati za dvodimenzionalno crtanje.
Oni su prieljkivali raznovrsni trodimenzionalni CAD sistem
koji moe podrati dizajn i voditi od dizajna direktno na
proizvodnju i to na raunarskim platformama koje oni mogu
priutiti tj. na standardnim PC racunarima.
Do nedavno, industrijske aplikacije su dominirale u koritenju
skupih CAD alata. Sreom PC hardver je postao
nevjerovatno brz i moan, i mnoge firme koje su razvijale
softver su poele da proizvode dobre softverske proizvode
koji su koristili grafike mogunosti koje je nudila Windows
familija Operativnih sistema na PC raunarima. 41
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Ovi proizvodi imaju slijedee zajednike karakteristike. Prvo,
razvijenI su koristei maksimalno mogunosti Windows OS i
na taj nain njihov korisniki interfejs je vrlo slian ostalim
Windows aplikacijama. Nadalje ove aplikacije imaju
mogunosti povezivanja i uranjanja objekata ( object linking
and embedding OLE ) , ako i druge Microsoft Office
aplikacije ( Word , Excel, Access , Project etc.).
To znai da svaka slika trodimenzionalnog dijela ili sklopa
kreirana pomou ovih sistema moe biti dijeljena sa drugim
Microsoft programima. Zamislimo da koristimo ovu
mogunost da generiemo upustvo za rukovanje uredjajem.
To realizujemo sa cat & paste mogunostima u Windows
baziranim programima tako to emo uzeti uveani (
exploded ) pogled na sklop iz CAD sistema i uljepiti ga na
odgovarajuu lokaciju u tekst fajlu koji kreiramo i editiramo
sa procesorom teksta. Ova OLE mogunost je proirena da
ak i tro-dimenzionalne podatke , to ini prenos podataka42
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
izmedju razliitih CAD sistema lakim.
Nadalje, ovi sistemi ukljuuju koritenje pristupa koji se
naziva komponentna tehnologija ( component technology),
kod koje se biraju najbolji softverski elementi iz raspoloivog
softvera. Nakon toga, sistemski inenjer moe asamblirati
one tehnologije koje su provjerene i dokazane, i fokusirati se
na njihove mogunosti koje direktno olakavaju proces
dizajna. Naprimjer, sistem inenjer razvoja moe koristiti
ACIS od Spatial Technology, Parasolids od Unigraphics
Solutions, ili Designbase od Ricoh-a , kao kernel za
modeliranje ( softver za rad i manipulaciju sa oblicima u tri
dimenzije), a Constraint Solver od D-cubed za parametarski
dizajn. Na ovaj nain vrijeme i trajanje razvoja se moe
smanjiti i samo one mogunosti koje direktno olakaavaju
zadatak dizajna e se koristiti. Neki sistemi takodjer koriste
43
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
programe razvijene od drugih softverskih kua za
management baza podataka, i za rad sa jednainama krivih i
povrina.
Tree, ovi sistemi koriste objektno orijentisanu tehnologiju, za
koju treba razmatrati tri vana aspekta. U terminologiji
programiranja, objektno orijentirana tehnologija znai
modularizaciju programa u skladu sa njegovim razliitim
funkcijama tako da svaki modul se moe ponovno kasnije
nezavisno koristiti.
Tipian programski jezik koji podrava modularno
programiranje je C++. Sa C++, svaka funkcija se moe
programirati tako da djeluje kao nezavisna programska
jedinica. Objektno orijentirana tehnologija takodjer se
primjenjuje na intefejs sistema sa korisnikom. Kada sistem
ima objektno orijentirani korisniki interfejs, svaka ikona koja
predstavlja intefejs se programira da propozna tekuu
situaciju i odziv da ga uspostavi kada je izabrana. Na ovaj.44
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
nain, sistem vodi korisnika da da potreban ulaz u program.
Ova tehnologija vodjenja pomae korisniku da se osjea
mnogo udobnije i sigurnije kada radi sa sistemom. Objektno
orijentirana tehnologija se takodjer koristi za efikasno
pohranjivanje podataka. U konvencionalnim CAD sistemima,
podaci pridrueni sa dijelom se obino pohranjuju u nekoliko
fajlova: fajl za pohranjivanje geometrijskog modela, drugi fajl
za mreu njegove analize konanim elementima, i jo jedan
fajl za putanju NC alata, itd.
Medjutim, ukoliko koristimo objektno orijentirani pristup, svi
podaci pridrueni dijelu se pohranjuju u jedan fajl. Zajedniki
podaci koji su redundantno pohranjeni u nekoliko fajlova,
kod konvencionalnih sistema, , se pohranjuju samo
jedanput u objektno orijentiranom sistemu, to znaajno
smanjuje potrebnu memoriju za podatke. 45
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
etvrto, sistemi obezbjedjuju mogunosti ili parametraskog
modeliranja, ili varijacionog modeliranja. Obadva pristupa
dozvoljavaju korisniku da definira oblik koristei ogranienja
umjesto da direktno manipulira elementima oblika. Jedina
razlika je da li ogranienja se rijeavaju sekvencijalno ili
simultano. Definirajui pravougaonik kao dva seta paralelnih
linija odvojenih egzaktnim distancama, je primjer direktnog
manipuliranja elementima oblika. Medjutim, ako isti
pravougaonik definiramo specifirajui ogranienja kao to
su: vertikalnost izmedju susjednih linija i distanca izmedju
paralenih linija, je primjer definisanja oblika koristei
ogranienja. Mnogi sistemi koji podravaju mogunosti
parametarskog ili varijacionog modeliranja , podrazumjevaju
samo-evedentna ogranienja kao to je okomitost (
perpendicularity) , i paralelizam za inicijalni ske korisnika,
da bi minimizIrali obim unosa od strane korisnika. 46
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
U ovom sluaju, od korisnika se zahtjeva da unese samo
dimenzije i dozvoljeno mu je da promjeni oblik mjenjajui
vrijednost dimenzija. Tada, mi nazivamo ove mogunosti :
modeliranje vodjeno dimenzijom ( dimension-driven
modeling). Ovo znai da je geometrija dijela odredjena
dimenzijama dijela, i da se njegova geometrija moe lako
modificirati mjenjajui vrijednosti dimenzija.
U ovim sistemima, korisnik moe takodjer specificirati
relacije izmedju dimenzija tako da geometrija se moe
modificirati dok se odravaju medjusobni odnosi. Ovo je
jedan od mehanizama koji se moe koristiti da se pohrane
namjere dizajnera kao dio finalnog dizajna. Medjutim,
obezbjedjujui sva ogranienja koja su potrebna da se
definira kompletna geometrija moe biti prilino teko,
naroito za komplikovani dio. 47
KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
U ovom sluaju, sistemi koji podravaju parametarsko i
varijaciono modeliranje, jo uvjek trebaju vie inteligencije
da pogodno isporue dizajn dijela.
Konano, dananji CAD/CAM/CAE sistemi imaju i podrku
Interneta za kolaborativni inenjering. Ova podrka
dozvoljava daljinski locirane korisnike da komuniciraju o
istom dijelu online dok markiraju model dijela na svojim
ekranima. Dizajner moe takodjer provjeriti dio, fitujui
njegov model sa onim koje su dizajnirali drugi dizajneri. Da
bi se omoguile ove mogunosti, pisanje dijela fajla u VRML
(Virtual reality modeling language) odnosno XML formatu je
minimalni zahtjev.
U okviru Autodeskove familije CAD/CAM softverskih paketa
program Vault se koristi za realizaciju kolaborativnog dizajna
izmedju clanova projektnog tima. 48
 KOMPONENTE CAD/CAM/CAE SISTEMA
Topologija mrezne arhitekture Vault softvera za kolaborativni
rad je prikazana na slijedecoj slici:

49