Professional Documents
Culture Documents
Cu chuyn ng y
tp 2
C NGC
1
2
Tp th kh cng t cha bnh :
Bnh
mt ng kinh nin
A.NGUYN NHN :
Bnh mt ng c nhiu l do m chng ta thng
gp nh :
3.Do bin i tm l :
Vui qa, bun qa, gin qa, s qa, lo ngh qa
lm thn kinh qa hng phn hoc c ch bt bnh thng.
3
4.Do c th b bnh :
Nh au ni ngoi thng hnh h lm mt ng.
Do bnh cao p huyt mu dn ln no kch thch thn
kinh, hoc do thiu mu no khng mu nui thn kinh
lm ngi bn thn kh ng. Do bnh suyn kh th, do
xo trn tiu ha, do th cht v thn kinh suy nhc....
B. CCH TP LUYN HI TH :
Theo l thuyt ca kh cng, khi c th c bnh,
u lm thay i nhp th sinh hc khc vi bnh thng.
Bnh mt ng cng khng ngoi l, khi trn trc thao thc
khng ng c lm xo trn nhp th sinh hc, cn
phi tp luyn chnh li hi th cho u.
1. Chun b :
Trc khi i ng, khng ung nc, i tiu, tiu v
tm ra vi nc m nng cho ngi khe khon, mc
qun o rng. Nm nga thng ngi, u khng k gi,
chm hai gt chn, cun li ln vm hng trn, ngm
ming bnh thng khng ngi ngoi thy bit c
b dng ca mnh ang cun li ngm ming, mt bnh
thn. Tp th ra ht vo u bng mi ni mch m
dng Nhm-c, trong khi tp, nc ming tro ra th
nut vo , khng b kh c, ming c nc ming khng
b ha dn ln lm au kh c hng, lm nhc u v lm
tu ha nhp ma ( d ha b u lm hi thn kinh
thnh in cung ).
t bn tay ln hai im quan trng l an in thn, (
im quy t ha kh, gia mm xng c ), v an in
4
tinh ( di rn chng 3-5cm ). n b t tay phi ln
an in thn, n ng t tay tri ln an in thn, tay
kia t ln an in tinh.
2. Tp nghe hi th :
Hai mt nhm li, tai ch lng nghe ni bng di
rn ch t bn tay ni an in tinh. Theo di trong thm
lng, hi th bnh thng t nhin, khng c ht vo th
ra, ch theo di hi th t nhin n vo n ra lm sao. Khi
th vo, chng ta cm thy bng phng ln nh, trong u
ghi nhn l phng, khi hi th ra, ta cm thy bng xp
xung, trong u ghi nhn l xp. Lc mi u tp, hi th
vo-ra cha u, tn s sng no ang giai on lm
vic, thuc sng bta 13-20 hertz. C cho tm tnh lng
theo di phng xp chng 5-10 pht cho quen, lc tn
s sng no chuyn sang giai on ngh ngi thuc sng
alpha 8-13 hertz v ta cm nhn c hi th vo ra
phng xp r rng, sau chuyn sang giai on kim
sot hi th.
3. Kim sot hi th :
Kim sot hi th l thin cn tnh thc thuc giai
on sng thta 4-7 hertz, cng l ngng ca ca giai
on hn trm lm bun ng.
6
phi nhanh cho kp bng vi hi th,( nhp th sinh hc l
3-3, tc l mt hi th vo-ra di 6 giy ), tiu chun l
tng l nhp sinh hc 5-5, tc l mt hi th vo-ra di
10 giy ,trong mt pht th c 6 hi, s t cha c
rt nhiu bnh. Tip tc luyn thm cu c v hi th
trng nhau, lin tc, u n, khng ngng ngh. Cng lc
tp trung , ngh n lng bn tay di ni an in tinh
,nghe v theo di xem lng bn tay y m nng cha, hay
bng si v ku lc c cha.
Khi cn tnh thc theo di hi th v cu c
l ang tp kh cng t cha bnh, nu khng c bnh c
th s tng tnh hp th v chuyn ho thc n ra kh huyt
lm tng hng cu, tng cng h mim nhim, h hp,
tiu ho, bi tit, sinh dc..
Nu khng tnh thc m ri vo hn trm ,tc l
hai tay bung li, khng c cu theo hi th, chng ta s
ri vo gic ng t t ch chng 30 pht tp ng.
8
Bi tp theo di hi th trn dng cho ngi ln
tui, th lc yu, b bnh mt ng kinh nin.
Ngi tr tui nu v l do g b mt ng, c th
bt lm vic bng tr c, chu kh vn ng c th nh
nh qun vt, bi li, chy b, nm bng, nh cu.. lm
cho kh huyt lu thng. Tm nc nng trc khi i ng.
9
trung hc thuc nhng cu kinh lm thn kinh qa c
ch sinh mt mi t ng th gin ngh ngi, ri vo
hn trm, ng c lin tip 2 gi mi thc li. Ngy hm
sau s gi ng tng ln, n cui tun tng ln c 6 gi
ng m khng thuc c ht quyn kinh. V cng do
thi quen khng thch c kinh sch, mi ti khi phi hc
thuc kinh, thn kinh b c ch ct tm vo mt vic
ging nh phng php thin nh, thn kinh tr nn i
khng, t ng sng no iu chnh gip c th th gin
ri vo sng thta nhanh hn.
2-Canh ht sen :
Nu canh ht sen tui b tim 100g, tht nc heo
50g, vi gi u xanh, nm nm cho va n.
10
3-Cho np u xanh :
Nu cho go np 100g, u xanh 50g, ht sen
50g, sn heo 200g nm nm va n.
7-Nc tm sen, l du :
Tm sen, l du kh mI th 3-5g nu vi 300
cc nc cho si, ung trc khi i ng.
1-Canh b :
Nu 200g b vi 100g nc heo, nm nm va
n.
2-Cho b :
Nu cho go np 100g, b gi 200g, ht sen
50g, sn heo 200g, nm nm va n.
12
T cha
Bnh mt ng
d hay kh ?
13
, Hng np kh trung tiu xong, bt u tay ln an
in, th theo nhp 5-5, v theo di tng hi th, nghe
c nhng ting ku lc bc nh trong bng, trong im
lng tnh mch, tinh thn bnh thn khng cn lo s khng
ng c, v thin gi thn tm yn tnh c mt gi
tng ng vi hai gi ng. Qu tht Hng cm thy
thin lm cho u c nh nhng, minh mn, khng ngh
vn v, khng mt mi, tm tnh lng nh mt nc h
thu, n dn Hng vo gic ng su t lc no khng
bit, khi tnh dy, tinh thn sng khoi .
Thi gian tri qua thm thot 4 thng, Hng
khng h dng mt vin thuc ng, v khng cn bit lo
s bnh mt ng na, cc triu chng khc cng bin mt.
Tp kh cng t cha bnh tr thnh ham thch nh
mt thi quen, c ngy hai ln sng v chiu tp na gi,
cho nn mi ti vo ging nm thin chng 5 pht l i
vo gic ng su, c th khe mnh khng mt mi na.
V chng Hng cm thy hnh phc, khng lo
lng bnh tt, nay c hai tr thnh hc vin, sn sng
tnh nguyn ht lng gip hng dn cho nhng ai
tng kh s v nhng chng bnh ging nh Hng c
li mt i sng vui ti kho mnh.
Thn gi K. H,
Thn
doducngoc
16
Cai thuc l
d hay kh ?
17
Trc ht phi nh mc ch, ti sao phi cai thuc, c 3
mc ch chnh :
a-V sc khe :
18
c-V kinh t :
a s nhng ngi ngho l nhng ngi nghin
thuc l. Tin kim c khng n, li b cn ghin t
chy ti, nn h phi min cng gim bt chi tiu v
thuc l dnh tin mua lng thc hoc nhng th khc
cn thit hn, chng hn nh mt a con ln trong gia
nh hc trung hc, cn cha m cho tin mua mt my
computeur, cha m khng c tin c kht thng ny sang
thng khc m khng thc hin ni n ni mt mt vi
con ci, nh phi cai thuc dnh tin mua my cho con,
sau thi gian b bt buc ngh ht thuc mt cch min
cng ri u li vo y, cho nn v l do kinh t kh m
cai thuc c, thm ch nghin thuc, tht nghip khng
c tin mua thuc, phi xin thuc t bn b hoc xin tin
ngi khc mua thuc hoc n cp vt c tin mua
thuc ht qua cn nghin.
B- Nhn cch :
Nhn cch cng ng mt vai tr quan trng trong
vn cai thuc l.
Khi vn cai thuc l tr thnh chnh sch
ca mt quc gia, th t v nguyn th quc gia n cc
nh lnh o, tng b trng, cc bc s, cc c quan y t,
bnh vin, cc nh gio dc, cc nh truyn thng .. nu
khng t mnh cai b thuc trc lm gng th dn
chng lm sao m hng ng tun theo.
20
Nhn cch l mt gii lut v hnh rng buc,
gip cho mnh cai thuc l c d dng, ngi nh mt
nhn cch th c i sng thiu t tin, bung th bt cn
i v bt cn tn trng bn thn mnh th lm g ni n
vn cai thuc l.
1-Thi tiu cc :
Thi tiu cc l na mun cai thuc, na cn
s nhng bin chng khi ln cn nghin dn vt, h l
ngi thiu ch, thiu qa quyt, h mun nh vo
ngi khc gip , hoc nh vo mt phng php hoc
mt c quan hay mt t chc cai thuc no hon ho gip
nh dng mt loi thuc cha bnh gim ht thuc,
hoc tham d vo nhng kha cm tri ngoi tri trong
mt tp th c t chc dnh ring cho nhng ngi mun
cai thuc, H cn phi c mt hnh thc k lut mi c th
vt qua c nhng kh khn ca cn nghin thuc,
nht l cn nghin ca thuc phin v s-ke cn vt v kh
s hn cn ghin thuc l.
Vit Nam sau gii phng 1975, nhng ngi
nghin thuc phin rt kh s b cn ghin hnh h, cho
nn vn ln lt tm mua ht, hoc co xi cn dnh li
bn n, ng iu. Khi b bt i ci to, cng sn p dng
cu chm ngn lao ng l vinh quang, khng lm th
cht i , lc nhng ngi nghin d c b dn vt kh
s n u, cai t cng b mc, t mnh phi chng chi
qua cn nghin, phi lao ng mi c cm n s tr thnh
mt nhu cu thit yu hn, nh dn nghin khng
mun cai cng khng c. Cn nu nh cai t bt gp
khi khm xt thc n v qa ca thn nhn gI vo tip t
c ln lt gi xi thuc du trong cm, trong rut bnh m,
cai t s bt pht giam cm chn trong x lim bit giam
21
khng cho n ung mt hai tun l ,sau th ra cng khng
dm ti phm.
x t do, khng c php vi phm nhn
quyn, nn vn cai thuc l t nguyn. Nu chng ta l
nghin thuc l m mun cai thuc phi t a ra mt
hnh thc k lut cho bn thn bng mt trong cc phng
php sau y :
2-Thi tch cc :
22
Thi tch cc l quyt ch b ngay, t mnh a
ra ti hu th, hay mt li th, li ha, k t nay ti khng
ht thuc na.
Ngy xa, bn Trung hoa, mi ngi ham c
c sc khe tt, sng lu, h thy mt v thin s ngoi
80 tui m vn khe mnh tr trung nh tui 50-60 ,h hi
nh s c b quyt g xin ch dy. Thin s p : i th
n, kht th ung, mt th ng .H ni vi thin s :
Tng ngi c b quyt g hay, ch nhng iu nh th
con nt 8 tui cng bit. .Ngi p : Phi, Con nt 8
tui cng bit, nhng n 80 tui lm vn cha xong.
Qa tht lc no vn cn duy tr c nhng iu n
gin bit v thc hnh lun khng ngng ngh nh v
thin s dy th sc khe mi c tt mi. Cng nh
th, vic cai thuc ch l mt hnh ng n gin l bn
tay khng c cm n iu thuc l, l t cai thuc,
nhng c duy tr c mi hay khng khi trng thy ngi
khc ht thuc hay mi thuc mnh cng vn dng dng
khng b cm d mi l thi tch cc. Chnh k vit bi
ny do ngh nghip giao tip khch hng theo quan nim
xa, (ming tru ), iu thuc l phn m u cu chuyn
ca cc cng ty kinh doanh thng mi, nn vic ht
thuc giao t khng trnh khi, lu dn thnh thi
quen, mi ngy hai bao thuc Ruby, mt thi gian sau
phi nng, ho, nhit trong lng ngc nng ran ln pht
s, mun b thuc ngay nhng iu kin khng cho php.
Nu mnh b thuc khng ht th s nh hng xu n
cng vic x giao, khch hng s cho rng cng ty mnh
ngho khng tin mua thuc tip khch, cn nu tip
tc gi ngh th khng gi c hai l phi tt, sau
nht c lng tin, mnh mi khch mt iu, mnh mt
iu, thuc t ln thay v ht vo phi th mnh thi ra
cng ph pho nh ai, hoc ch cm hoi tay thnh
thong mi a ln mi thi ra khi cho ging ngi ht
thuc chuyn nghip. Tin chi ph giao t v khon c ph
thuc l cng tng, th cng vic kinh doanh cng pht t,
m hai l phi mnh vn c an ton, l mt trong
23
nhng thi tch cc chng ta cn phi c mi cai b
c thuc l d dng.
24
khng mun b, khng mun ai ng chm n quyn li
ring t ca h th h s tranh ci bo v quyn n cp
v ht thuc ca h mt mc gii hn no , chnh ci
gii hn ny dung tng thi h tt xu ca h thm.
D- Y hc vi vn cai thuc l :
1-Phng php b o :
Bt k cha bng phng php no m kt qa
l trc mt, hi sau lng u coi l b o nh :
a-Bng dc tho sassafras l loi c c khi
ung vo vi liu cao lm cho bn khi ht thuc s c
phn ng i ma v s thuc l.
b-Nhng loi thuc l nng nu thnh cao, bn
ung phi s i ma lm hi tim, gan, hoa mt chng mt
do hm lng c t qa cao dng trong mt ln em vo
c th to ra phn ng tc khc lm cho s mi thuc l.
c- Kch thch bng huyt chm cu lm xo trn
kinh mch tng ph, khi ht thuc s cm thy xy xm,
nhc u, chng mt, chn n, mt ng, ho nhiu,khin
cho s ht thuc v lm cho p huyt bt n nh gy ra
mt bnh khc. Nhiu ngi cho rng ng y chm cu
huyt th chm hay nh chm,c th cha cho cai b
thuc l l iu khng ng . Khi ht thuc nhiu gan
cha nhiu c t, khi chc nng gan cn mnh n mi
to ra phn ng chng li, sinh ra nhng phn ng ph,
khi t ng b thuc ,gan s phc hi loi b c t
nhanh. Ngc li mun chm cu cho cai thuc ,thy
thuc phi lm cho gan c phn ng nhanh bng hai cch,
mt l lm cho chc nng ca gan hot ng mnh khe
hn ln loi nhanh c t ra ngoi, h gan khe th ht
25
thuc khng c phn ng s thuc l nn cng ht nhiu
hn. Hai l lm cho chc nng ca gan yu i cho nhanh,
ngi thy mi khi thuc c phn ng kh chu khin cho
s khng th no c ht c na, Nhng ci li trc
mt l khi ht thuc s cm thy khng thch, nht ming,
kh chu.. l kt qa thy r. Ci hi sau lng c th
n ngay, nhng sau ny chc nng gan suy sp khng
phc hi li sc khe nh xa , bin chng thnh chai gan
v ung th, nn ai ni thy no chm cu cai c thuc
l l t o khng nn theo.
26
bao gi ng n th bn cn g cho bn c nhn cch,
nu bn t tht ha, mt tnh t trng, chnh bn lm
mt nhn cch ca bn.
Tm li, vic cai thuc l mt hnh ng rt d
lm, khi tay cm n thuc l hy vt ngay vo thng rc
nu bn mun thc s b thuc l. Chc cc bn thnh
cng.
27
Y hc trung quc ngy nay
TY Y TRUNG QUC p dng nhng bi
thuc y hc c truyn cha bnh ung
th.
28
cung ), nhc lu ( bu tht ), lm ba nhc lu( ung th
hch lymphosarcome )..
b-Phng php x tr :
d-Phng php ng y hc :
30
A-Nhng v thuc nghin cu v cng nhn c
gi tr cha ung th trung quc theo tiu chun
ty y.
31
14- Kh hnh nhn : (Prunus armeniaca L.) c tc
dng khng t bo ung th, cm ho suyn.
15- Khng lang: (con b hung ) (Catharsius
molossus ), c tc dng ph chng ung th.
16- Linh chi : ( Ganoderma japonicum ), c tc dng
an thn, chng t bo ung th.
17- Mc qua : ( Cha enomeles lagenaria ), dng c
ch t bo ung th km bng nc.
18- Nga trut : ( Curcuma zedoaria ), c tc dng ph
huyt ch thng, c ch v ph hy t bo ung th.
19- Ng gia b : ( Acanthopanax gracilistylus W. ) ,c
tc dng tr phong thp, c ch t bo ung th.
20- Ng tinh tho : (houttunia cordata ), c tc dng
c ch t bo ung th.
21- Phng k : ( Stephania tetrandra S. Moore ), dng
tr ung th phi.
22- Tam lng : Sparganium stomiferum Buch. ), c
tc dng c ch t bo ung th.
23- Thin nam tinh : (Arizaema consanguineum
Schott. ), c tc dng ho m, c ch t bo ung
th.
24- Thng trut : ( Atractylodes lancea ), c tc
dng tr thp, c ch t bo ung th thc qun.
25- Thuyn tho : ( Rubia cordiolia L.), c tc dng
cm mu, chng ung th.
26- Vng bt lu hnh : Vaccaria segetalis ), c tc
dng ph huyt, c ch t bo ung th phi.
27- Xch thc : ( Paeonia veitchii ), c tc dng c
ch t bo ung th.
28- Xuyn sn gip : Manis Pentadactyla L. ), c tc
dng ph huyt, tr ung th bung trng.
29- d : (Coix lacryma-jobi ),c tc dng tho thp
chng ung th.
32
b-Nhng bi thuc chng au cha ung
th :
33
4-T hong ch thng : ( nghin cu ca Vin Ung th
Dng B, Thng Hi ),c tc dng tiu ph, gii c,
ch thng.
Thnh phn : i hong, khng hong, hong b, b tiu,
l ph dung (u 50 gram) bng phin, sinh nam tinh, nh
hng, mt dc ( u 20 gram ), hng hong 30 gram,
thin hoa phn 100 gram, tn mn thnh bt trn nc
thnh h p trn bu au.
Th nghim : Tr 13 ca ung th gan, gim au r rt
mc khc nhau.
34
Th nghim : Tr 46 ca ung th c tnh , bch cu gim do
ha tr. 44 ca c kt qa khi ht liu trnh ha tr, bch
cu vn tng, khng kt qa 2 ca.
35
6-ng sm hoa phn phng : ( nghin cu ca Y hc
vin Cn Minh, Vn Nam ), c tc dng tng mu, tng
bch cu, tng tiu cu.
Thnh phn : L ng sm, Hoa phn, lng bng nhau
tn bt mn, ung 16 gram vi nc m, chia hai ln trong
ngy, ung lin tip 30 ngy l 1 liu trnh.
Th nghim : Tr 26 ca gim bch cu c 25 ca bch cu
tng, 1 ca khng kt qa. Tr 10 ca thiu mu c 6 ca hng
cu, bch cu tng, 4 ca khng kt qa. Tr 5 ca tiu cu
gim c 4 ca tiu cu tng, 1 ca khng kt qa.
36
cu khng gim. Tr 32 ca lc liu x tr t 2000-3000
rad, bch cu gim n 2000-4000/mm3 mi bt u dng
thuc ng y m vn tip tc x tr, bch cu khng
xung na, ung lin tc 10 ngy bch cu tng ln
1200mm3.
37
d-Nhng bi thuc kinh nghim c kt qa
tr ung th trn lm sng
38
Ung th lm bnh nhn st cao, kht nc, ming
ng, li , ru li vng, bc rt, thng gp trong
bnh ung th mu, t cung, ung th da c l lot.
Nhng bi thuc ch sn :
Nhng bi thuc ch sn :
a/ Thanh dinh thang gia v : gm c t gic, sinh a,
huyn sm, tim l tre, mch mn, n sm, kim ngn hoa,
lin kiu, gia thm hoa he sao tn tnh tn bt.
39
b/ T gic a hong hon : gm c t gic, sinh a, xch
thc, n b, gia thm thp khi sao tn tnh tn ra bt (
thp khi gm i, tiu k, l sen, l ngi cu, trc b
dip,mao cn, i hong, chi t, tng l b, ty tho cn ).
Nhng bi thuc ch sn :
A-Dng cha ung th phi v ng h hp :
40
C-Dng cha ung th c hi chng m h :
41
e/ Qut b trc nh thang : gm c qut b, trc nh, i
to, sinh khng, cam tho, ng sm.Tr nn ma.
A-Nhng bi thuc ch sn b kh :
a/ c sm thang : Mt v thuc duy nht l nhn sm.
b/ T qun t thang : gm c ng sm, bch trut, bch
linh, chch tho.
c/ Lc qun t thang : gm c t qun t, thm trn b,
bn h.
d/ Hng sa lc qun : gm c lc qun t, thm mc
hng, sa nhn.
e/ Sm linh bch trut tn : gm c t qun t, thm hoi
sn, bin u, lin nhc, d, ct cnh, sa nhn.
f/ B trung ch kh hon : gm c hong k, ng sm,
bch trut, chch tho, ng quy, trn b, thng ma, si
h.
g/ Sinh mch tn : gm c nhn sm, mch mn, ng v.
C-Nhng bi thuc ch sn va b kh b
huyt:
43
a/ Bt trn thang : gm hai bi t qun v t vt hp li.
b/ H sa i to hon : gm c t h sa, nhn sm, sinh
a , trng, thin mn, mch mn, quy bn, hong b,
phc linh, ngu tt .
c/ H nhn m : gm c h th , nhn sm, ng quy,
trn b, sinh khng.
6-B DNG :
Mc ch n b t, n b thn hoc b c hai ,
cha chn tay lnh, hay tiu chy, n khng tiu, bng
y, ph thng, suy nhc, p huyt xung thp, mch
thoi thp, suy kit.
Nhng bi thuc ch sn :
45
Tm hiu Phng php
khm bnh, nh bnh
v Cha bnh
ca ng y
NG Y HC l mt khoa hc tng hp 4 b
mn, gm khoa hc quan st, khoa hc th nghim, khoa
hc thng k v khoa hc thc nghim. C bn mn khoa
hc ny l mt mt xch c lin quan ci n vi ci kia
u nh vo mt tiu chun thng nht c o, nh mt
kim ch nam hng dn mi pht minh tm ti, hc hi v
khoa ng y hc gi l BT CNG .
47
Phn mt :
1.QUAN ST U MT, C GY :
49
Hnh th : Hnh th ca u mt tng trng cho
hnh th ca qa tim, ng y dng tm ra nhng bt
thng ca qa tim hin ra trn u mt xem n c mt
hay nhiu nhng yu t nh :
50
Tinh thn : Nhn mt xem vui ti hay r, lo lng, s
st, mt mi, bun chn.
Mu sc : Sc mt hng ho hay nht nht trng, trng
xanh, xm, sm, en ,mc nh mu ch, hay c nhng ch
trng, ch , sng, m, ti chm di da, c
vt nm hoc qung thm m, mt, hoc mu sc trn
mt hng ho khe mnh, hoc hon ton nh ang b
st...
2.QUAN ST hai bn m :
M l b v ch v phi :
M no , khc hn vi mu sc bnh thng ca
cc ni khc trn mt, hay ch u hai bn m l
nhit, cn cc b v khc trn mt khng , hoc bn m
trng mt l phi hn, trng xanh hoc sm en l ph
thn bnh.
M c bn trng bn khng hay c hai bn u
trng hn cc ni khc : l du hiu ca bnh phi, bn
no trng nhiu l bn bnh nhiu.
M bn tri hn cc ch khc : l du hiu
bnh st do can nhit.
M bn phi : l du hiu bnh st do ph
nhit.
Hai bn m ni mu nht ln trng : du hiu
dng kh h.
G m gc di khe mt ngoi bin dng : ni
cc u nh mu hi m hn cc ch khc, c th l du
hiu bu trong v.
3.QUAN ST mt :
52
4.QUAN ST TINH THN QUA NH
MT :
5.QUAN ST mi :
6.QUAN ST mi :
53
Mi kh hay t : Mi kh l du hiu ngi thiu
thy kh hay b kht nhng ung nc nhiu mi vn kh
l do thn thy khng ha kh do thn dng khng
chuyn ha.
Mi nht trng hoc xanh tm : thuc hn chng.
Mi kh nt sng : thuc nhit chng.
Mi trng nht hay hng hay m : Mi trng
l chc nng t h yu khng mun n, sng hay x l t
b thp nhit, hay mi di t nhin x xung cm nh
sng l du hiu ca h van tim.
Mi khng ti, ng mu thm : Do huyt
tc thuc thc chng.
Mi b thm en vnh vin khng tr li mu c
nh trc khi cha bnh : l du hiu phn ng ph do
lm dng truyn qa nhiu nc bin khi b bnh .
V tr mi cn i vi khun mt hay bn cao bn
thp : l du hiu mt bn bung trng b x, nu khng
c du hiu au ch c du hiu b mi trn mt bn c
mt l chm lm rt nh nhn k mi thy, l du hiu
ct m bung trng.
V tr cnh khe mi khi ci hi lch : l du
hiu sp b trng phong mo ming, gn mt bn m
ming thnh thong co git l thn kinh mt bn co bn
rt.
Rnh ci quanh mi mi khng u : bn cao
bn thp, bn di bn ngn l du hiu au do dy chng
co rt.
Mu sc chung quanh mi trn trng xanh : l du
hiu lnh rut si bng n khng tiu ,hay b tiu chy, do
n nhiu thc n to ra nhiu hn kh nh cam, rau xanh,
bin, ung lng nc nhiu trong mt ln lm x rut.
Mu mi v chung quanh mi trng xanh : l du
hiu ung th rut, bng nng tc, au.
Rnh nhn trung gia mi v mi : ch b sinh
dc nam n .Khi hai v chng b him mun, kh th thai,
nu nguyn nhn khng do yu t thuc lnh vc ng ty
y, l do t cung b lch, c du hiu lch nhn trung,
ngi ngoi c th nhn ra khi vng chn. Ngoi ra c
54
trng hp khng phi l do t cung lch th do nguyn
nhn chiu di v su hin ra trn nhn trung ca hai
v chng khng ph hp, ging nh ni v vung khng
ng s, trong sch tng s cng tng ni mm lm
sao, ngao lm vy.
7.QUAN ST li :
56
8.QUAN ST RNG , NU RNG :
9.QUAN ST TAI :
57
Tai n to dy nh sng, mu trng xanh : chng
t sng thn, ph nc, khng chuyn ha, c th h
nhc bnh hon nng trong bnh lit thn.
Vnh tai dy, c nhng ht cng chm trong da :
khng phi mn, khng au khng , chng t trong c
th c bu, hch.
Loa tai t nhin m rng mng ra : nhn thy nh
tai la khc vi tai bn kia hay nhn thy khc vi bnh
thng, chng t c th b c t nng m chc nng thn
khng thi lc c nh trong trng hp bnh ung th
phi dng n ha cht tr liu vi liu cao. Khi c t
trong c th t i loa tai s tr li bnh thng.
59
loi chng theo m-dng, h-thc, hn-nhit, biu-l
phn bit bnh do chng no lm ra. Th d nh :
TING NI V HI TH :
CNG PHT M :
60
Nhn m nhiu trong cu ni : Tm cng b giao ng,
tnh cm thay i bt thng..
Cao cao, cng mnh : l tc gin, bc bi, ghen
ght.
Cao qa cao nh tht thanh : l s hi, khip m.
Cao thp : l lo lng , lo s.
Cng nh v yu : biu l lo lng, ngi ngng.
3 -PHNG PHP T CU HI
(VN CHN) :
Mc ch ca vn chn : L t nhng cu hi c
thm nhng d kin bit r thm v vn lin quan
n h hp, tun hon ,tiu ho, bi tit, sinh dc ,nhng
s thch v n hp vi v no, nh mn hp vi thn, ngt
hp vi t, chua hp vi gan, cay hp vi ph ,ng hp
vi tim..,thch ung nc nng m hay nc lnh mt,
thch mc m hay mt.,mu nc tiu, mu phn, dng
phn cng hay mm hoc lng nt, sng st.. bit r
thm v tnh trng bnh quy v bt cng : m dng,
h,thc, hn, nhit, biu l.
62
Nu trng v thc th bng trng au quanh
rn.
Nu can kh thc th nhc u, m mt.
Nu chng huyt thc thng tiu th hng,
ngc, tay, vai au. trung tiu th bng b g tht. h
tiu th bng di au nh di m mt ch c nh.
Nu tng can thc lm au sn bng.
Nu t thc th bng y trng, b i tiu tin,
mnh sng ph.
Nu tng thn h th ph h tiu b tc lm bng
au tc.
63
8-V l chng : l bnh xm nhp vp tng ph. C
triu chng nng d di, thn ch hn m li b, phin to,
kht, tc ngc, bng au.
Bnh thuc l hn : Nu s lnh, khng kht, i ma, tiu
chy, n bun nn, t chi lnh .
Bnh thuc l nhit : Nu pht nng, ming kh kht t
nc ming, mt , mi , tm phin.
Bnh thuc chng l h : Nu chi lnh, t ni, mt mi,
hi hp, xy xm, i tin lng.
Bnh thuc chng l thc : Nu to bn, bng y, ra m
hi tay chn , th th, ni to, tm phin.
64
lm sng hc c thng k kh y mt bi
khc.
B-Mc ch ca th nghim :
65
Chng hn :
Hng cu huyt sc t thp
Tiu nhiu lm ur mu gim thp
Nhp mch chm, p huyt thp
Gamma globulin thp, gim kh nng chng bnh, suy
nhc, chi lnh.
Thn kinh b c ch, trm cm.
Chng nhit:
Hng cu huyt sc t cao
Tiu t, ur mu tng
Nhp mch nhanh, p huyt tng
Gamma globulin cao
Chn tay nng.
Thn kinh hng phn, kch ng, tng nhit
66
Cch th nghim th ba : Khm bng cc ng tc tp th
dc kh cng bit bi no tp c, bi no khng th
tp c do b bnh g .
67
Phn hai :
Phn nh bnh
Phn nh bnh l bit phn bit bnh v chng
mi c th truy tm nguyn nhn gy bnh c
cch cha ng. Tn bnh v chng c gi nguyn theo
tn dng thi c i chng ta hiu rng cc v y khoa
tin bi c cng khm ph ra c nhiu bnh, tch ly
c nhiu kinh nghim, sp xp phn loi c tnh cch
khoa hc t nguyn nhn n triu chng v cch cha m
y hc hin i cng cn ang phi bn tm nghin cu
mi khng ngng.
68
Ri 64 chng cn bn tr nn phc tp, mi chng cn
bn li ghp thm vi mt yu t s thnh chng m h
hn, chng m h nhit, chng dng h hn, chng
dng h nhit, hoc chng m dng lng h, m
dng thc hn, m dng thc nhit, hoc m thc
dng h, m h dng thc, biu thc l h, biu h l
thc, biu h hn l thc nhit, l thc hn dng h
nhit...
1-BNH V CHNG :
Mt bnh c th do mt chng, mt bnh c th
do nhiu chng v mt chng c mt bnh, mt chng
cng bao gm nhiu bnh. Do phi bit phn bit bnh
no chnh, chng no chnh, nhng bnh khc, chng
khc ch l bin chng. Khi cha bnh ty theo trnh
bc thy thng cng, trung cng, h cng m chn cch
cha khc nhau, kt qa khc nhau.
Th d 1: Mt bnh do mt chng:
69
Th d 2 : Mt bnh do nhiu chng phc tp : nh
nhng th d sau y :
Do chng phong hn :
Gp gi lnh ho nhiu, m trng trong long, s lnh,
u v chn tay au nhc, ming nht khng kht, li
nht, ru li trng trn.
70
Do chng phong nhit :
S gi, m dnh, hng kh au, u li .
Do chng ph h hn gip m m :
Gp gi th ho, m trng long c bt, tc ngc, ming
nht khng kht, thch ung nng, d ra m hi, ru li
trng trn.
Do chng kh h m trc :
Ting ho nh, ho ko di, khi ho hoc hot ng th tot
m hi, th ngn, tc ngc, n t, li nht, ru dnh nht.
Do ph un nhit m :
Ho gp, m vng dnh, ming kh, tc ngc, cht li
, ru li vng.
Do chng hn :
Suyn pht t ngt, th gp, kh, c ting ko
m, khc m trng long, st, s lnh, khng kht, chy
nc mi trong, au nhc mnh, cht li nht, ru li
trng.
Do chng m nhit :
71
Tri nng hoc ni nng b tc ngc kh th,
th gp, m vng dnh, ming kht, bun bc, to bn,
li , ru vng nhn.
Do chng m trc :
Khi ln cn m kh kh trong c, tc ngc,
bng, sn, bun nn, khng nm c, ru li trng
dnh.
Do chng kh h :
Hi th ngn, ni nh, n ung km, sau khi n
snh bng, ho m trng, t xut m hi, li nht.
Do chng dng h :
Khi vn ng th th kh kh, ho m trong,
long, s lnh, chi lnh, tiu ra nc trong nhiu, li nht
bng, ru trng trn.
Do chng m h :
Bn tay chn nng, ho m t m dnh, hng ro
ming kh, th kh kh, bun bc, cht li .
72
Ngoi ra xc nh c mt chng lm ra
mt bnh phi c nhng ni v b v u ch vo mt v
tr nht nh khc nhau trn u v km theo nhng du
hiu bnh ph thuc khc bit chi tit tm ra c phi
ch thc do chng y lm ra khng.Th d :
au nhc u do chng v hn :
Phi c chng au u trc trn l ni b v
ch v bao t, cho nn nu trn lnh, nhc u ni trn v
khm kinh bao t thy h, ng y mi kt lun bnh nhc
u ny do chng v h hn .
Bnh nhc u do chng can dng thng khng :
Khi khm v phn tch theo bt cng ng y
kt lun l do chng can dng thng khng, th b v
nhc u nh u, cc du hiu lm sng ph l mt ,
mi , u li , p huyt tng, nc tiu vng m,
to bn..
Tt c nhng du hiu lm sng y xem nh l
mt bnh. ng y khng th no dng nhiu huyt hay
dng nhiu thuc khc nhau cha nhiu bnh cng mt
lc cha ngn nh th ,m phi tm ra nguyn nhn gc
.Nu tm ra nguyn nhn gc do chng no th d bao
nhiu du hiu bnh cng ch cn mt cch cha l i
chng tr liu.
Th d 2 : Bnh au bng :
73
l tc l ci duyn hp vi ci nhn cho ra hu qa l au
bng, nh :
74
sng , v vy ng y khng bao gi cho bnh nhn ung
mt loi thuc no lin tc trong thi gian di sut i
nh ty y, nh th s khng cn ng ngha i chng tr
liu lm sng na.
75
Phn ba :
76
1-Cch s dng phng php n :
n l lm m, nng, s dng ngoi dc hay
huyt ni dc cha cc bnh lm cho c th b
lnh nh phong hn, thp hn, h hn, kh h, hn m
hoc dng h, khng dng c php n cho m h,
huyt h ( v m h sinh nI nhit ), nu c th mi b hn
t xm phm th dng php n, nu qa hn, phi dng
php n mnh hn gi l php tng nhit.
Nu hn thng tiu phi lm m phi ( nh bnh ho
suyn hn ).
Nu bnh hn trung tiu phi n trung hay l trung tiu
lm m t v, nh bnh t v h hn, n khng tiu, khng
chuyn ha, ng y c bi thuc l trung thang (gm 4 v
l sm, cng, trut, tho).
Nu bnh h tiu b h hn (nh au bng, tiu chy,
tiu nhiu..) phi tng nhit phc hi dng kh nh php
hi dng c thot, ng y c bi thuc t nghch thang
(gm 3 v l chch tho, cn cng, sanh ph t ).
77
Tr nng thc nhit cn phi t nhit trong trng
hp st nng hng hc.
Tr nng phim nhit l nng hm hp, lan ta khng d
di, khng cn phi t h nhit nhanh, m ch cn lm
mt, c hai cch u l thanh, ng y gi l thanh nhit,
thanh kh, thanh huyt nhit gii c, lng huyt nhit
(lm mt mu).
a- Php hn :
b- Php th :
79
-Do dng thc n lu h thi, c c, n khng
tiu, mun ma khng ra c, phi dng nc mui hay
bt ci.
-Do m nht chn hng kh th, cho ma bng
nc v qut.
-Do bao t y hi lm nghn th, cho ma bng
ch thit, hu phc.
c- Php h :
80
Lim hay sp l cm gi lm ngn li s thot
mt tn dch c nhiu tn gi khc nhau ty theo trng
hp :
81
L kh : iu chnh, chn chnh li s kh ha,
cho tng ph hot ng mnh hn, tt hn.
82
Tit nhit : Khi tng ph c nhiu t nhit lm
hi n tng ph khc, cn phi lm cho mt t nhit ca
tng ph y i th gi l tit, khc vi php hn l cho xut
m hi ra ngoi c th.( thng t huyt vinh ha, hoc b
huyt vinh thy ).
Trc hn , tn hn : Khi c th c hn t
thng tiu, trung tiu, h tiu lm cho u lnh, tay lnh,
chn lnh, bng lnh..cn phi ui hn t cho mt i hoc
cho i ch khc gi l trc hn, tn hn, (thng t huyt
vinh thy hoc b huyt vinh ha).
Ha tch, ha , ha m : Khi c th c mt
ch no b tc nghn do huyt t, hoc m t lm tr
ngi s tun hon ca kinh mch, cn phi lm cho n tan
bin i ra ch khc hoc cho bin mt i, gi l ha.
83
Nhng bnh kh h, t suy n khng tiu, hoc
huyt h lm cho tht da chai sn si khng c dng
php tiu, v l bnh thuc h cn phi b.
84
C thng (b au do thng tch ) phi l kh
ch thng ( cm au, gim au).
C kit cn phi b sung.
C thng phi ch thng (au phi gim au an
thn).
C kt phi gii kt t h.
C c phi gii c.
C trng phi s tit kh c.
C kh tr phi thng kh.
C huyt h bm phi hot huyt kh .
Trc kh thng, ha nghch, huyt thng ( nh
sung huyt no, mu cam) phi cho ging.
Kh huyt ging phi cho thng ln.
Thot m, dng, dch cht, kh, huyt, phi
cho thu lim, cm, c.
Un nhit t phi cho xut, tit nhit.
X, phm, phi cho hot, thng i ch khc.
86
7-Trng v thc nhit : Hng tr liu thanh nhit thng
ph.
8-Ngoi cm hn thp : Hng tr liu n trung tn hn
tr thp.
9-Thp nhit h bch : Thanh nhit, li thp, thng ph.
10-Can kh phm t : Hng tr liu s can , kin t.
11-T dng h suy : Hng tr liu n dng, kin t,
li thp.
12-Thn dng h suy : Hng tr liu n b thn dng
13-Thc tr m tr : Hng tr liu o tr, thng ph,
ha m.
14-Trung kh h tn : Hng tr liu B trung ch kh, hot
huyt ha .
15-Can t kh tr : Hng tr liu Ging kh thng tr.
16-Ph t kh h : Hng tr liu B trung ch kh.
17-T thn dng h : Hng tr liu n b t thn.
18-Huyt h m khuy : Hng tr liu ch m sinh tn.
19-Giun trng ni nhiu : Hng tr liu S tit kh c, an
hi ch thng.
88
Chng ta t t cu hi, ti sao phi chn nhng huyt ny
ri l lun xem c hp l hay khng.
Huyt Thin xu v Thng c h thuc kinh V, c lin
quan n i trng ( th dng sinh kim dng ). Khc
tr cng l huyt ca kinh i trng thuc kim dng.
Th thuc thp kh, nu thp hn phi n b, nhng hai
huyt ny dng php t l b thp nhit. Khc tr l huyt
b ca Kinh i trng, nu b Khc tr s lm cho n b
nhit thm do phi t. Ti sao khng t huyt Nh gian
l huyt t ca kinh i trng, nu t n s lm cho chc
nng kh ha ca i trng yu i. cng thc ny,
ngi chn huyt cha khng mun lm yu chc nng
kh ho ca i trng m ch mun thng i trng
li thp, bt nhit. Cho nn cng thc ny dng thanh
nhit li thp thng ph cha bnh au bng i tr vi
chng c tn l Thp nhit h bch, tc l ci nng ca
bao t to ra nhiu thp nhit bc bch di bng lm
hi chc nng ca ng rut khng thng.
Xt theo tinh-kh-thn ,cng thc ny cha bnh
au bng do n thc n cay nng, chin xo lm bao t
pht nhit, khng phi do nhit ca tm ha a xung, v
nu do tm ha thc, phi t kinh con l kinh v, huyt t
kinh v l L oi.
Khi khm bnh nhn trn lm sng bng Quy
Kinh Chn Php th ngn tay th hai thuc i trng phi
thc, bm b u ngn tay cng au. Ngn chn th hai
thuc kinh v thc ,day vo u ngn chn y au nhiu.
Nu khm bng huyt th huyt Nh gian u
lng xng th ba ngn tr bm vo thy au nhiu. V
thc th bm vo huyt L oi gc mng ngn chn th
hai au. Khm trn lng c huyt V du bm cm thy
au.
Nu s vo vng da bng quanh rn v bao t
cm thy nng nhiu hn vng khc, nu n mnh bnh
nhn cm thy au .
Nu bnh nhn b au bng tiu chy m c
cc yu t theo Quy Kinh Chn Php nh trn th khng
89
phi tiu chy hn, m tiu chy nhit, phn lng nt, thi
khm, nng rt hu mn.
Nh vy bnh au bng do chng Thp nhit h
bch th cng thc i chng tr liu ng phi l Thanh
nhit, lI thp, thng ph .V ba huyt trn to thnh mt
cng thc ging nh mt loi thuc bo ch sn rt ph
hp. Nu cng thc khng ng vi bnh l trn lm sng
th khng cn dng c na, chng hn nh cha dng
cng thc m bnh nhn i tiu chy nhit th khng
cn thng m ch cn thanh nhit li thp cho nn phi
khm li, by gi bnh do chng g lm ra, l lun li,
cng thc phi i khc cho ph hp vi i chng tr
liu.
90
php, mi v ca thuc dng cha tng ph no, v
mc ch cha ca thuc l g. S d chn cc v thuc
c c bi thuc cha ng bnh ny l da vo cch i
chng tr liu lm sng ,m i chng tr liu phi tm ra
c bnh do nh bnh thuc chng no, l nh
phng php phn tch bnh theo Bt Cng. T , khi
nm thuc bit c thnh phn thuc cha bnh ca
ngi thy cho toa thuc l ng, tay ngh cao hay tay
ngh l d, km cha c kinh nghim.
91
cn bn m gim thi lng kch thch huyt nhanh
hn.
Cng thc cn bn :
x Thin xu, x Thng c h, x Khc tr
92
u nng chn lnh, (khc vi bnh cao p huyt
do h chng, u mt, ngi khng nng, thng l bnh
mn tnh do dng thuc lu di ).Bnh nhn va b thc
chng ca bnh cao p huyt va b au bng nhit cng
l thc chng, thc lm thm thc khin p huyt s tng
cao cn phi gia gim nh sau :
93
p dng cng thc t trng v thc nhit trc gm ba
huyt cn bn Thin xu, Thng C h. Khc tr. Sau
dng 6 huyt b ca kh cng :
94
i vi cch s dng kh cng, hu hay bc do
cch s dng huyt cha c chn huyt no lm
qun, huyt no lm thn, huyt no lm t, s quy
nh thi gian kch thch huyt lu hay mau, trong trng
hp truyn kh th huyt no truyn nhiu, huyt no
truyn t. Nu p dng h cu huyt cng theo thi gian
lu mau mi huyt mi khc. Khi huyt nhn liu
lng n cn phi c tn hiu giao cm bit nng, au, ri
c phn x dn truyn bn h hay bm huyt, ri c
phn x dn truyn bn i nghch l thi gian c th ang
tit ra thuc ni dc t cha bnh, khi c phn x
chng i nh co git, trnh n, t chi, th ngng khng
nn tip tc s c phn ng xu.
C nhng trng phi cha bnh bng dn cao
nng trn huyt thay v h hoc bm, kt qa s km hoc
khng kt qa g mc d cng thc phi hp huyt i
chng tr liu ng vi chng c nh bnh bng
cch phn tch bnh theo bt cng. Ti sao li khng c
kt qa ?
V dn cao u khp th tnh cht v thuc l BC
l loi thuc nh khng cha bnh thuc l, dn cao
trn cc huyt ging nhau khng phn bit th t trc
sau huyt no l qun, huyt no l thn, huyt no l t,
s, huyt no b, huyt no t, cho nn cng thc ng m
cch kch thch huyt khng ng cng khng cha c
bnh c kt qa nh mun.
95
mt cng thc tiu chun cha mt cn bnh ging nhau
cho tt c mi ngi, nh vy cn g l ci tinh hoa ca
ng y v cch khm bnh theo t chn, nh bnh theo
bt cng v phi hp huyt trong i chng tr liu lm
sng cho tng bnh nhn na.
96