Professional Documents
Culture Documents
Trong :
Dxy l hnh chiu ca S xung mt phng Oxy (z=0)
T pt mt S l F(x,y,z)=0 ta rt ra z theo x, y
c z=z(x,y)
2
I1
3
Tch phn mt loi 1
V d 2: Tnh tch phn I2 ca hm f(x,y,z)=x+2y+3z
trn mt S l mt xung quanh t din x=0, y=0, z=0,
x+2y+3z=6
C Mt S gm 4 mt nn tp I2
cng c chia lm 4 tp
V mt x=0 nn xy=xz=0
ds=dydz, chiu xung mp
x=0 ta c Dyz: OBC
B
O
I21 fds (2y 3z )dydz
A
( x 0) OBC
Tch phn mt loi 1
C Tng t, tp trn 2 mt ta
cn li
Vy: S4 ds 1 4x 2 4z 2dxdz
S4 Dxz
2 1
2
S4 d r 1 4r dr 125 1
0 0 6
Tch phn mt loi 2 Php vecto ca mt
Vecto Gradient: Cho mt cong S c pt l F(x,y,z)=0.
Ta gi vecto gradient ca hm F ti im M l vecto
F (M ) Fx (M ), Fx (M ), Fx (M )
Mt cong S c gi l mt trn nu cc o hm
ring Fx, Fy, Fz lin tc v khng ng thi bng 0
trn S tc l vecto gradient ca F lin tc v khc 0
Khi mt S c cho bi pt z=z(x,y) th ta t
F(x,y,z) = z-z(x,y) = 0 ( x, y ) D
S1 z 1 x2 y 2
Php vecto hng ra ngoi tc
l quay xung di nn /2
cos0, tp kp ly du -
Hnh chiu Dxy: x2+y21
S2 I12 1 x2 y 2dxdy I11
Dxy
Vy : I1 4
3
Tch phn mt loi 2 Cch tnh
Cch 2: Chuyn v tch phn mt loi 1
Mt S1 ng vi z0, php vecto hng ln trn nn
n1 ( x, y , z ) cos=z v z 1 x2 y2
Mt S2 ng vi z0, php vecto hng xung di
nn n2 ( x, y , z ) cos=z v z 1 x2 y 2
Nh vy vi c 2 mt S1, S2 ta u c cos=z v
1 Tc l ta khng cn chia lm
ds dxdy 2 tp nh cch 1, m ch cn
1 x2 y 2 tnh trn na pha trn ri
Vy: nhn i.
2 2 dxdy
I1 zdxdy 2 z.zds 2 (1 x y )
2 2
S S Dxy 1 x y
Tch phn mt loi 2 Cch tnh
V d 2: Cho S l pha trn mt tr z=x2 gii hn bi
cc mt : y=0, y=1, z=1, z=0. Tnh
I2 zdxdy yzdydz xyzdzdx
S
Do S l phn mt tr z=x2 song song vi trc Oy nn
I23 xyzdxdz 0
S
Ghi nh: Pt mt S ch cha x, z th Rdzdx 0
S
Do z0 nn pt mt S l F ( x, y , z ) x2 y2 z
x y
F ( , , 1)
x2 y2 x2 y2
Ta ly S l pha trn mt nn tc l /2 cos0
Vy php vecto ca S l
1 x y
n ( , , 1)
2 x2 y 2 x2 y 2
1 x y
n ( , ,1)
2 x2 y 2 x2 y 2
Tch phn mt loi 2 Cch tnh
1 x y
nS ( , ,1)
2 x2 y 2 x2 y 2
2 1 2 2 2
Tp theo dxdy : I31 z dxdy , cos ,z x y
S 2
Hnh chiu ca S xung mp z=0 l Dxy: x2+y21
2 1
2 2 2
Suy ra: I31 (x y )dxdy d r .r dr
Dxy 0 0
I31
2
Tch phn mt loi 2 Cch tnh
1 x y
nS ( , ,1)
2 x2 y 2 x2 y 2
x
Tnh tp theo dydz : I32 zdydz, cos
S 2( x 2 y2)
Vcos ph thuc vo x nn ta phi chia S thnh 2
phn ng vi x0 v x0, 2 phn i xng nhau
qua mp x=0 vpt S l chn i vi x
2 tp trn 2 phn , khi chuyn sang tp kp s c hm
di du tp cng l f(x,y,z)=z, hnh chiu cng l
Dyz: -zyz, 0z1 nhng tri du nhau v 2 na cho
ta 2 php vecto ngc nhau
Vy I32=0
Tch phn mt loi 2 Cch tnh
1 x y
nS ( , ,1)
2 x2 y 2 x2 y 2
2 y
Tnh tp theo dxdz : I33 y dydz, cos
S 2( x 2 y2)
Tng t tp I32, ta cng c : I32=0
Vy :
I3 I31 I32 I33
2
Tch phn mt loi 2 Cng thc Gauss
Cng thc Gauss Ostrogratxki:
Cho min V ng, b chn trong khng gian c bin
l mt S trn tng khc. Cc hm P, Q, R v cc
o hm ring cp 1 ca chng lin tc trong min
m cha V. Ta c cng thc
Pdydz Qdzdx Rdxdy (Px Qy Rz )dxdydz
S V
c :
I6 ydx zdy xdz
C
1 1 1
[(0 1) (0 1) (0 1) ]ds
S 3 3 3
3 ds 3.S Trong S l din tch mt S,
S
Vy I 4 3
6
Tch phn mt loi 2 Cng thc Stokes
Cch 2: Tnh trc tip bng cch vit pt tham s ca C
(Xem trong phn tp ng loi 2- pt tham s)
6 6
x 2 cos t sin t x 2 sin t co s t
3 3
2 6 2 6
y sin t y co s t
3 3
6 6
z 2 cos t sin t z 2 sin t co s t
3 3
t tu 0 den 2 t tu 0 den 2
2
I6 ydx zdy xdz 12dt 4 3
C 0
Tch phn mt loi 2 Cng thc Stokes
V d 7: Tnh tp I7 ydx zdy dz
C
Vi C l giao tuyn ca x2+y2+z2=4y v x=y-2 ly
cng chiu kim ng h nhn t pha x>0 bng 2
cch : trc tip v dng CT Stokes
Cch 1: Dng CT Stokes
Chn S l phn mp x=y-2 nm trong hnh cu, ly
hng ngc vi na dng trc Ox
Suy ra /2 cos0
Pt mt S l F(x,y,z)=x-y+2(=0) : F (1, 1,0)
Vcos0, nn ta chn du - cho php vecto
1
n (1, 1,0)
2
Tch phn mt loi 2 Cng thc Stokes
1
n (1, 1,0)
2
Vy:
I7 ydx zdy dz
C
1 1
[(0 1).0 (0 0) (0 1)( )]ds
S 2 2
S l phn mp x=y-2 nm trong hnh cu. Ta kh x t
2 pt c hnh chiu ca S xung mp x=0 l
Dyz: 2(y-2)2+z24, ds 1 xy2 xz2dydz 2dydz
Suy ra I7 1
2dydz
2 Dyz
I7 2 2
Tch phn mt loi 2 Cng thc Stokes
Cch 2: Vit pt tham s ca C
2 2 2 2 2
x y z 4y 2( y 2) z 4
C:
x y 2 x y 2
x 2 cos t x 2 sin t
y 2 2 cos t y 2 sin t
C:
z 2sin t z 2cos t
t di tu 0 den 2
I7 ydx zdy dz
C
2
[(2 2 cos t )( 2 sin t ) 2sin t ]dt
0
I7 2 2
Tch phn mt loi 2 Cng thc Stokes
V d 8: Tnh I8 (x y )dx (2x z )dy ydz
C
Vi C l giao tuyn ca x2+y2=1 v z=y2 ly ngc
chiu kim ng h nhn t pha z>0
Cch 1: Dng CT Stokes
V C l giao tuyn ca 2 mt tr, ta cha bit nn
chn S l mt no nn ta s dng CT Stokes vit
I8 di dng Tp mt loi 2 trc
I8 (x y )dx (2 x z )dy ydz
C
(2 1)dxdy (0 0)dzdx (1 1)dydz
S
Tch phn mt loi 2 Cng thc Stokes
tnh I8, ta s phi tnh 2 tp : tp theo dxdy v dydz.
Tc l ta s phi tm hnh chiu ca S xung 2 mp z=0
v x=0.
Nh vy, ta s chn S sao cho hnh chiu ca n
xung 1 trong 2 mt trn d tm, v khi chn xong 1
trong 2 tr l mt S th 1 trong 2 tp phi tnh bng 0
Ta chn S l phn mt tr
parabol z=y2 nm trong tr trn
xoay x2+y2=1 ly pha trn,
suy ra cos0
Pt mt S: F(x,y,z) = y2-z
F (0,2y , 1)
Tch phn mt loi 2 Cng thc Stokes
Php vecto mt S: 1
n (0,2y , 1)
4y 2 1
I8 (x y )dx (2x z )dy ydz
C
(2 1)dxdy (0 0)dzdx (1 1)dydz
S
tnh tp mt loi 2 trn, ta c 2 cch: tnh trc tip
hoc a v tp mt loi 1
Tch phn mt loi 2 Cng thc Stokes
Tnh trc tip:
V S l mt tr song song vi Ox (Pt ch cha y, z)
nn tp theo dydz bng 0. Do :
I8 dxdy Vi cos>0 v hnh chiu Dxy: x2+y21
S
Vy : I8 dxdy
Dxy
Tch phn mt loi 2 Cng thc Stokes
a I8 v thnh tp mt loi 1 Ta c:
1
n (0,2y , 1) (cos ,cos ,cos ) Suy ra
4y 2 1
2y 1
cos 0, cos , cos = Do :
2 2
4y 1 4y 1
I8 (2 1)dxdy (0 0)dzdx (1 1)dydz
S
[1.cos 2.cos ]ds
S
I8
Bi tp tch phn mt
Bi 1: Tnh cc tp sau
I1 xdydz ydzdx zdxdy S l pha trn na mt
S cu x2+y2+z2=4, z0
I2 zdxdy y 2dxdz S l pha ngoi vt th gh bi
S 0 z 1-x2-y2
I3 y 2dzdx x 2dydz zdxdy S l pha di na
S mt cu x2+y2+z2=4,
z0
I4 ( y z )dydz ( z x )dzdx ( x y )dxdy
S
S l pha ngoi phn mt nn x2+y2=z2, 0z1
x 2
I5 zdxdy ( )dydz ( y 2 z )dxdz S l pha
S 2 x
di phn mt z=1-x2 vi z0 b chn bi -1y1
Bi tp tch phn mt
I1 xdydz ydzdx zdxdy S l pha trn na mt
S cu x2+y2+z2=4, z0
Trc ht, ta tm php vecto n v ca mt S
Pt mt S l F(x,y,z)=x2+y2+z2-4=0, z0, suy ra:
F (2x,2y ,2z )
S l pha trn tc l php vecto ca S cng hng
vi na dng trc Oz nn /2 cos0
Suy ra, du ta ly cho php vecto n v l +
1
n ( x, y , z ), z 0
2
Ta c:
I2 (0 2y 1)dxdydz
V
Bi tp tch phn mt
I2 (0 2y 1)dxdydz
V
1 x2 y 2
I2 dxdy (2y 1)dz
x2 y 2 1 0
2 1
I2 d r (2r sin 1)(1 r 2 )dr
0 0
I2
2
Bi tp tch phn mt
I3 y 2dzdx x 2dydz zdxdy S l pha di na
S mt cu x2+y2+z2=4,
z0
Nhn xt: Pt mt S chn vi
2 bin x, y nn khi tnh tp
theo dydz, dzdx ta s chia S
thnh 2 na i xng c 2
php vecto tng ng
ngc du nhau. Vy mi tp
tr thnh tng 2 tp kp
c min ly tp nh nhau,
hm di du tp nh nhau
nhng tri du nhau.
Bi tp tch phn mt
T ta c: I31 y 2dxdz 0
S
I32 x 2dydz 0
S
Pt mt S (z dng): z 4 x2 y2
Hnh chiu Dxy: x2+y24
S l pha di tc l php vecto quay xung di
so vi na dng trc Oz nn /2 cos0
Vy: I I 4 x 2
y 2
dxdy 16
3 31
x2 y 2 4 3
Bi tp tch phn mt
I4 (y z )dydz (z x )dzdx (x y )dxdy
S
S l pha ngoi phn mt nn x2+y2=z2, 0z1
Ta vit li pt mt S: F ( x, y , z ) x2 y2 z( 0)
x y
F , , 1
x2 y2 x2 y2
S l pha ngoi nn tc l
php vecto quay xung
di, cos0 nn
1 x y
n , , 1
2 x2 y2 x2 y2
Bi tp tch phn mt
a tp I4 v tp mt loi 1 vi
1 x y
n , , 1
2 2 2 2 2
x y x y
I4 (y z )dydz (z x )dzdx (x y )dxdy
S
1 x y
I4 (y z) (z x) ( 1)( x y)
2 S x2 y2 x2 y2
1 xz yz
I4 ( 1)( x y ) ds
2 2 2
S x y
1
I4 2( y x ) 2dxdy 0
2 x2 y2 1