08d Civata PDF

2010 Mart
www.guven-kutay.ch
CIVATALAR
TABLOLAR ve
RNEKLER
08d
zet
M. Gven KUTAY
08d_civata.doc
INHALTSVERZEICHNIS
1 eitli tablolar ve rnekler...........................................................................................................3

1.1 Tablolar ................................................................................................................................4
1.2 eitli cvata balantlar ...................................................................................................17
1.2.1 Eksen d yk ve moment etkisindeki rulman flan balants................................17
1.2.1.1 zm ....................................................................................................................17
1.2.1.2 Cvatann seimi.....................................................................................................18
1.2.1.3 Balantnn kaba kontrol......................................................................................18
1.2.1.4 Balantnn detayl kontrol...................................................................................20
1.2.1.5 Mukavemet deerlerinin kontrol..........................................................................24
1.2.1.6 Emniyet katsaylar ................................................................................................25
1.2.2 Eksen d yk ve moment etkisindeki konsol balants ..........................................26
1.2.2.1 zm ....................................................................................................................27
1.2.2.2 Cvatann seimi.....................................................................................................27
1.2.2.3 Balantnn hassas kontrol ...................................................................................28
1.2.3 Eksen d yk ve moment etkisindeki makaral travers konsol balants................30
1.2.3.1 zm ....................................................................................................................31
1.2.3.2 Cvatann seimi.....................................................................................................31
1.2.4 Eksen d yk ve moment etkisindeki vin bal balants ..................................34
1.2.4.1 zm ....................................................................................................................35
1.2.4.2 Cvatann seimi.....................................................................................................35
1.2.5 Eksen d yk ve boyuna s etkisindeki flan balants..........................................38
1.2.5.1 zm ....................................................................................................................38
1.2.5.2 Cvatann tablo ile llendirilmesi .......................................................................38
1.2.5.4 Yeni cvata seimi..................................................................................................44
1.2.6 Eksen d yk, moment ve s etkisinde flan balants...........................................53
1.2.7 Montaj aparat ............................................................................................................65
1.2.7.1 zm ....................................................................................................................66
08d_civata.doc
eitli tablolar ve rnekler 3
1 eitli tablolar ve rnekler

Cvatalar teknikte, ayn cinsten veya baka cinslerden iki veya daha fazla paray birletiren ve
istenildiinde tekrar balanabilecek ekilde zlebilen en mhim balant elemanlardr.
Balantnn iletmede fonksiyonunu yapabilmesi iin cvatann ve konstruksiyonun gerekli tecrbe
ve teknik bilgiyle hesaplanmas ve konstruksiyonunun yaplmas gerekmektedir.
Bu kitapta verilen bilgilerin yannda dier literatr ve hesap esaslarndan faydalanlmas akllca bir
karardr. Bu kitapta nerilen kaynaklardan baka, bir sr dier dillerle yazlm yardmc kaynan
olduuda unutulmamaldr.
Cvatay tam ve hassas olarak hesaplamak gnlk konstruksiyonda yaplmaz ve hesab yaplsada
kazan getirmez. Pratikte tablolar yardm ile cvata seilir ve kullanlr. Gerekirse detayl ve hassas
kontrol yaplr. Burada gnlk imalat uygulamalarnda yaplan bir ka rnek verilmitir. Hesabn
nasl yaplaca konstrktrn kendisine braklmtr.
Hesaplama yolu
lk olarak bir cvataya gelen yk bulunur. Cvatann seimi iin zorlama durumu, cvatay zorlayan
boyuna kuvvet ve cvata malzeme kalitesine gre tablodan cvatann annma ap seilir.
Kontroller:
1. Balanan paralarn montajda cvatay skan max. n germe kuvvetinin etkisinde yzey
basncna dayanp dayanmad kontrol edilir. Eer balanan paralar yzey basncna
dayanamyorlarsa, alnacak nlemin seilmesi gerekir. rnein: Yzey basn deeri daha
yksek olan malzemeden yaplm rondela kullanmak gibi (GG 20).
2. Balat temas yzeylerinin ayrlmamas iin gereken sktrma kuvveti bulunur ve bu deer
cvata ile eriilecek sktrma kuvveti ile karlatrlr. Eer yeterli deilse, yeterli olan
cvatann seimi ve hesabn tekrar batan yaplmas gerekir.
3. Cvatann kabaca kontrol.
4. Eilme geriliminin etkisinin hesab.
Burada hassas kontrol iin gereken tecrbe ve bilgiyi aktarabilmek iin bir ok rnekte hesap yolu
ayrntl olarak gsterilmitir.
Eer cvatann vidas ovalama usul ile almamsa, bunun hesab cvata hesap esaslarna gre
katiyen yaplmaz. Bu entikli ubuk olup, hesabnn entikli ubuktaki mukavemet hesab olarak
yaplmas gereklidir.
Yardmc olabildiime inanarak sizlere baarlar dilerim.
www.guven-kutay.ch
1.1 Tablolar
Tablo 1, Tablo 1.1, Vidada hatve
Gei delii ap dG
I II III ISO ISO nce ISO-Vida
Ke Hassas Orta Kaba Kk
1 0.3 krma 1.1 1.2 1.3 tol.
1.1 1.2 1.3 1.4
1.2 0.3 0.4 1.3 1.4 1.5
1.4 1.5 1.6 1.8
1.6 0.4 1.7 1.8 2
1.8 2 2.1 2.2
2 0.4 0.3 2.2 2.4 2.6
2.2 0.3 2.4 2.6 2.8
2.5 0.5 0.4 2.7 2.9 3.1
0,1x45
3 0.5 0.4 3.2 3.4 3.6
3.5 0.4 3.7 3.9 4.2
4 0.7 0.5 4.3 4.5 4.8
4.5 0.8 0.5 4.8 5 5.3
5 0.8 0.5 5.3 5.5 5.8
6 1 0.8 6.4 6.6 7
7 0.8 7.4 7.6 8
8 1.3 1 0.8 8.4 9 10
+ IT14 / - IT12
9 1.3 1 0.8 9.4 10 11
10 1.5 1 1.3 0.8 10.5 11 12
11 1.5 0.8 1 11.5 12 13
12 1.8 1.3 1.5 1 13 13.5 14.5
0,15
14 2 1.8 1 1.3 1.5 15 15.5 16.5

16 2 1.5 1 17 17.5 18.5
18 2.5 1.5 2 1 19 20 21
20 2.5 1.5 1 2 21 22 24
0,2x45
22 2.5 1.5 1 2 23 24 26
24 3 1.5 2 1 25 26 28
27 3 1.5 2 1 28 30 32
30 3.5 1.5 2 1 1.5 3 31 33 35
33 3.5 2 1.5 3 34 36 38
36 4 2 1.5 3 37 39 42
39 4 2 1.5 3 40 42 45
42 4.5 1.5 2 3 4 43 45 48
0,3x45
45 4.5 1.5 2 3 4 46 48 52
48 5 1.5 2 3 4 50 52 56
52 5 1.5 2 3 4 54 56 62
56 5.5 1.5 2 3 4 58 62 66
60 5.5 1.5 2 3 4 62 66 70
www.guven-kutay.ch
Tablo 2, Tablo 1.2, Metrik ISO-nce dili vidalar, (ISO 68 ; DIN 13 T12 ; TS61/5-13), ller mm
dir.
D2 = D2 =d 0,64952 P H = 0,86603 P SOMUNUN CAP
, LCLERI
, IC, VIDA, SOMUN
R2
D1 = d 1,08253 P H1 = 0,54127 P
H/8
d3 = d 1,22687 P h3 = 0,61343 P
H/2
60
H1
h3
R1 = H/6 = 0,14434 P dS = (d2+d3)/2 60
H
H/2
R2 = H/12 = 0,07217 P tan = P/(.d2)
H/4
B
Matkap ap DM : DM = d P
R1
H/6
d3
D2
d2
D1
P
d
D
Gsterilmesi : Anma ap 12 mm ve hatvesi 1,25 . . . .
DIS, VIDA, CIVATA CIVATANIN CAP, LCLERI
,
olan cvata M 12x1,25
d=D P d2 = D2 Di dibi ap mm Di ykseklii mm AGE A3 Helis
mm mm mm d3 D1 h3 H1 mm2 mm2
8 1 7.350 6.773 6.917 0.613 0.541 39.167 36.030 2.480
12 1 11.350 10.773 10.917 0.613 0.541 96.104 91.154 1.606
16 1 15.350 14.773 14.917 0.613 0.541 178.174 171.410 1.188
20 1 19.350 18.773 18.917 0.613 0.541 285.376 276.798 0.942
10 1.25 9.188 8.466 8.647 0.767 0.677 61.199 56.297 2.480
12 1.25 11.188 10.466 10.647 0.767 0.677 92.072 86.037 2.037
16 1.5 15.026 14.160 14.376 0.920 0.812 167.248 157.470 1.820
20 1.5 19.026 18.160 18.376 0.920 0.812 271.503 259.004 1.438
24 1.5 23.026 22.160 22.376 0.920 0.812 400.891 385.671 1.188
30 1.5 29.026 28.160 28.376 0.920 0.812 642.097 622.796 0.942
36 1.5 35.026 34.160 34.376 0.920 0.812 939.851 916.469 0.781
42 1.5 41.026 40.160 40.376 0.920 0.812 1294.154 1266.691 0.667
48 1.5 47.026 46.160 46.376 0.920 0.812 1705.005 1673.462 0.582
24 2 22.701 21.546 21.835 1.227 1.083 384.416 364.614 1.606
30 2 28.701 27.546 27.835 1.227 1.083 621.201 595.957 1.271
56 2 54.701 53.546 53.835 1.227 1.083 2300.718 2251.895 0.667
64 2 62.701 61.546 61.835 1.227 1.083 3031.121 2975.043 0.582
72 2 70.701 69.546 69.835 1.227 1.083 3862.055 3798.721 0.516
80 2 78.701 77.546 77.835 1.227 1.083 4793.519 4722.931 0.463
90 2 88.701 87.546 87.835 1.227 1.083 6099.222 6019.565 0.411
100 2 98.701 97.546 97.835 1.227 1.083 7562.004 7473.278 0.370
110 2 108.701 107.546 107.835 1.227 1.083 9181.866 9084.071 0.336
125 2 123.701 122.546 122.835 1.227 1.083 11906.18 11794.78 0.295
36 3 34.051 32.319 32.752 1.840 1.624 864.937 820.382 1.606
42 3 40.051 38.319 38.752 1.840 1.624 1205.976 1153.260 1.366
48 3 46.051 44.319 44.752 1.840 1.624 1603.564 1542.686 1.188
56 4 53.402 51.093 51.670 2.454 2.165 2143.958 2050.239 1.366
64 4 61.402 59.093 59.670 2.454 2.165 2850.781 2742.552 1.188
72 4 69.402 67.093 67.670 2.454 2.165 3658.136 3535.396 1.051
80 4 77.402 75.093 75.670 2.454 2.165 4566.021 4428.771 0.942
90 4 87.402 85.093 85.670 2.454 2.165 5842.249 5686.862 0.835
100 4 97.402 95.093 95.670 2.454 2.165 7275.557 7102.032 0.749
125 4 122.402 120.093 120.670 2.454 2.165 11546.05 11327.18 0.596
Bu tablodaki deerler, yukarda verilmi olan formllerle hesaplanmtr. Burada bulunmayan vida
deerleri, yukarda verilmi olan formllerle hesaplanr.
www.guven-kutay.ch
Tablo 3, Tablo 1.3, eitli cvatalar iin yardmc konstruksiyon lleri. ller mm dir.
d1 2 3 90
z1
z1
t1
d7
1)
m
t Lokma
s
dG dG anahtar dG dG
4 5 6
d4 90
z2
t2
d8
2)
t 2)
t
sk
dG dG dG
dG
Vida 6 ke bal cvata ve somun Silindir bal cvata iin 90 Hava bal cvata iin
anma iin gerekli dayanma yzeyi hcre boyutlar konik oturma yuvas
ap 2) 2)
d1 d2 d3 z1 d4 d5 d6 z2 d7 t1 d8 t2
d
M1,6 5 --- --- --- 3,5 --- --- 0,4 3,7 9,9 --- ---
M2 6 --- --- --- 4,4 5,5 6 0,4 4,6 1,1 --- ---
M2,5 8 --- --- --- 5,5 6 7 0,4 5,7 1,3 --- ---
M3 9 11 11 0,4 6,5 7 9 0,4 6,5 1,5 6,6 1,6
M4 10 13 15 0,4 8 9 10 0,4 8,6 1,9 9 2,3
M5 11 15 18 0,4 10 11 13 0,4 10,4 2,3 11 2,8
M6 13 18 20 0,4 11 13 15 0,4 12,4 2,7 13 3,2
M8 18 24 26 0,6 15 16 18 0,6 16,4 3,7 17,2 4,1
M10 22 28 33 0,6 18 20 24 0,6 20,4 4,7 21,5 5,3
M12 26 33 36 0,6 20 24 26 0,6 23,9 5,2 25,5 6
M16 33 40 46 0,6 26 30 33 0,6 31,9 7,2 31,5 7
M20 40 46 54 0,6 33 36 40 0,6 40,4 9,2 38 8
M24 48 58 73 0,8 40 43 48 0,8 --- --- 41 13,5
M30 61 73 82 1,0 50 54 61 1,0 --- --- --- ---
M36 73 82 93 1,0 58 63 69 1,0 --- --- --- ---
1) Temiz dzlem derinlii cvata eksenine dik yeterli cvata oturma yzeyi verecek kadar
olmaldr.
2) leme derinlii konstruksiyona gre olmaldr. Bunun iin bir reete yoktur. neri olarak u
forml alnabilir: t = kmax + smax + z ( bu konstruksiyon pay z1 veya z2 olabilir)
Burada bulunmayan deerler dier tablolardan seilir veya akl selim (sa duyu) ile standartlardan
seilir.
www.guven-kutay.ch
Tablo 4, Tablo 1.4, Boru vidalar profil lleri, ISO 7-1, ISO 228-1, TS 61. ller mm dir.
Silindirik i vida 1) konik d vida

ISO 7-1 , ISO 228-1 ISO 7-1
1:16
H/6
R
R
H
h
R
27,5 27,5 27,5 27,5
P
H/6
kesiti
l
90
d2
d1
vida ekseni
d
H = 0,960491.P h = 0,640327.P H = 0,960237 . P h = 0,640327 . P
R = 0,137329.P P = 25,4 / z R = 0,137278 . P P = 25,4 / z
a l
kesiti
L2 L3
L1
d
Silindirik i vida Konik d vida

a) Anma bykl inch olan boru vidann gsterilmesi
Standart i vida d vida
ISO 7-1 Silindirik Rp Konik R
ISO 228-1 Silindirik G Konik G A 2)
b) ller
3)
lme aplar Parmak vida boyu
vida
Boru dzlemi Hatve ta di kulla-
anma d blm i L3 L2
ap 3) mesafe says nlan
ap min min
a 3) d=D d2 =D2 d1=D1 P z L1
1/8 6 4 9,728 9,147 8,566 0,907 28 4,5 7,4 6,5
8 6 13,157 12,301 11,445 1,337 19 6,8 11,0 9,7
3/8 10 6,4 16,662 15,806 14,950 1,337 19 7,1 11,4 10,1
15 8,2 20,955 19,793 18,631 1,814 14 9,2 15,0 13,2
20 9,5 26,441 25,279 24,117 1,814 14 10,2 16,3 14,5
1 25 10,4 33,249 31,770 30,291 2,309 11 11,6 19,1 16,8
11/4 32 12,7 41,910 40,431 38,952 2,309 11 13,5 21,4 19,1
11/2 40 12,7 47,803 46,324 44,845 2,309 11 13,5 21,4 19,1
2 50 15,9 59,614 58,135 56,656 2,309 11 16,9 25,7 23,4
1) ve d vida profili ISO 228.1 de ayn llere sahiptir.

2) Blm ap toleranslar A veya B dir. A ile B tolerans bants B = 2A
3) Burada yalnz ISO 7-1 deerleri verilmitir.
www.guven-kutay.ch
Tablo 5, Tablo 1.5, eitli cvatalara genel bak. ller mm dir.

L1
k1 Ldb
s1
dG
1)
d1
d
b1
Hava bal i alt ke

2
k2 k3 L3
90
d2
d3
n
d
2P
Hava bal yarkl Bask bal
1) 1
d d1 d2 d3 s1 n k1 k2 k3 b1 L1 L2 L3
M1,6 3 0,4 1 1,1
M2 3,8 0,5 1,2 1,4
M2,5 4,5 0,6 1,5 1,8
M3 6 5,6 5,5 2 0,8 1,7 1,6 2,0 12 8-30(20) 4-30(22) 4-30
M4 8 7,5 7 2,5 1,2 2,3 2,2 2,6 14 8-40(25) 5-40(25) 5-40
M5 10 9,2 8,5 3 1,2 2,8 2,5 3,3 16 8-50(30) 6-50(30) 6-50
M6 12 11 10 4 1,6 3,3 3,0 3,9 18 8-50(35) 8-50(35) 8-60
M8 16 14,5 13 5 2,0 4,4 4,0 5,0 22 10-60(40) 10-55(40) 10-80
M10 20 18 16 6 2,5 5,5 5,0 6,0 26 12-70(40) 12-60(50) 12-80
M12 24 22 18 8 --- 6,5 6,0 --- 30 20-70(50) 20-80(60) ---
M14 27 25 21 10 --- 7 7,0 --- 34 25-80(50) 22-80(60) ---
M16 30 29 24 10 --- 7,5 8,0 --- 38 30-90(60) 25-100(70) ---
M20 36 36 30 12 --- 8,5 10 --- 46 35-100(70) 30-100(80) ---
M24 39 --- 36 14 --- 14 --- --- 54 50-100(90) --- ---
M30 --- --- 45 --- --- --- --- --- 66 --- --- ---
Burada bulunmayan deerler veya den alnmaldr.

Boy basama bak , Ldb bak
Tablo 9, Tablo 1.9
1) Parantez iindeki deerler uygulamada seilen max boylardr ve hava bal cvatada vida btn
aft boyundadr.
www.guven-kutay.ch
Tablo 6, Tablo 1.6, vidada cep somun konstruksiyon lleri
Vidann kr matkap delii Vidann arka kr boluuna
2)
damin = 1.d t 2)
t1
120 1)
r
b = Teknik
*)
dg
da
d
artlara gre min 30

verimli hatve
r
boyu.
e1 b g1
e2 ; e3 g2 b
Vidann kr matkap
Vidann arka kr boluuna gei lleri
vida deliine gei lleri
Hatve anma e1 e2 e3 dg g1 g2 r
ap standart deerler minimum maksimum
P 3) d 3) normal ksa uzun H 13 normal ksa normal ksa
0,25 M1 1,5 1,0 2,4 d+0,1 1,0 0,6 1,4 1,0 0,12
0,35 M 1,6 2,1 1,3 3,3 d+0,2 1,4 0,9 1,9 1,4 0,16
0,4 M2 2,3 1,5 3,7 d+0,2 1,6 1,0 2,2 1,6 0,2
0,45 M 2,5 2,6 1,6 4,1 d+0,2 1,8 1,1 2,4 1,7 0,2
0,5 M3 2,8 1,8 4,5 d+0,3 2,0 1,25 2,7 2,0 0,2
0,7 M4 3,8 2,4 6,1 d+0,3 2,8 1,75 3,8 2,75 0,4
0,8 M5 4,2 2,7 6,8 d+0,3 3,2 2,0 4,2 3,0 0,4
1 M6 5,1 3,2 8,2 d+0,5 4,0 2,5 5,2 3,7 0,6
1,25 M8 6,2 3,9 10,0 d+0,5 5,0 3,2 6,7 4,9 0,6
1,5 M10 7,3 4,6 11,6 d+0,5 6,0 3,8 7,8 5,6 0,8
1,75 M12 8,3 5,2 13,3 d+0,5 7,0 4,3 9,1 6,4 1,0
2 M16 9,3 5,8 14,6 d+0,5 8,0 5,0 10,3 7,3 1,0
2,5 M20 11,2 7,0 17,9 d+0,5 10,0 6,3 13,0 9,3 1,2
3 M24 13,1 8,2 21,0 d+0,5 12,0 7,5 15,2 10,7 1,6
3,5 M30 15,2 9,5 24,3 d+0,5 14,0 9,0 17,7 12,7 1,6
4 M36 16,8 10,5 26,9 d+0,5 16,0 10,0 20,0 14,0 2,0
4,5 M42 18,4 11,5 29,4 d+0,5 18,0 11,0 23,0 16,0 2,0
5 M48 20,8 13,0 33,3 d+0,5 20,0 12,5 26,0 18,5 2,5
1) 120 standartdr. zel hallerde, eer a 90 veya 60 alnacaksa bu resimde belirtilmelidir.
2) Konstruksiyona gre t deeri hesaplanr. t deerinin tolerans maksimum +0,5 . P ve
minimum olarak 0 alnr.
3) Burada verilen vida byklkleri semboliktir. Burada verilmiyen dier vida byklkleri ve ince
dili vidalar iin l k deeri Hatvedir. Kontruksiyon lleri hatveye gre seilir.
www.guven-kutay.ch
Tablo 7, Tablo 1.7, D vidada konstruksiyon lleri

Vidann keli afta veya oluklu araya k
Vidann dz afta k lleri
lleri
x1 x1 a1 a2 a3 1
x2
d
g
30
r
d
d
d
g2
vida Vida k aklk Vidann afta gei lleri

4)
Hatve anma x1 x2 a1 a2 a3 dg g1 g2 r
ap maksimum maksimum minimum maksimum
1) 2)
P d ksa normal ksa normal uzun3) h 13 normal ksa normal ksa
0,25 M1 0,3 0,6 0,5 0,75 - d-0,4 0,55 0,25 0,9 0,6 0,12
0,35 M 1,6 0,45 0,9 0,7 1,05 - d-0,6 0,7 0,4 1,2 0,9 0,16
0,4 M2 0,5 1,0 0,8 1,2 - d-0,7 0,8 0,5 1,4 1,0 0,2
0,45 M 2,5 0,6 1,1 0,9 1,35 - d-0,7 1 0,5 1,6 1,1 0,2
0,5 M3 0,7 1,25 1 1,5 - d-0,8 1,1 0,5 1,75 1,25 0,2
0,7 M4 0,9 1,75 1,4 2,1 - d-1,1 1,5 0,8 2,45 1,75 0,4
0,8 M5 1 2,0 1,6 2,4 3,2 d-1,3 1,7 0,9 2,8 2,0 0,4
1 M6 1,25 2,5 2 3 4 d-1,6 2,1 1,1 3,5 2,5 0,6
1,25 M8 1,6 3,2 2,5 3,75 5 d-2,0 2,7 1,5 4,4 3,2 0,6
1,5 M10 1,9 3,8 3 4,5 6 d-2,3 3,2 1,8 5,2 3,8 0,8
1,75 M12 2,2 4,3 3,5 5,25 7 d-2,6 3,9 2,1 6,1 4,3 1,0
2 M16 2,5 5,0 4 6 8 d-3,0 4,5 2,5 7 5,0 1,0
2,5 M20 3,2 6,3 5 7,5 10 d-3,6 5,6 3,2 8,7 6,3 1,2
3 M24 3,8 7,5 6 9 12 d-4,4 6,7 3,7 10,5 7,5 1,6
3,5 M30 4,5 9,0 7 10,5 14 d-5,0 7,7 4,7 12 9,0 1,6
4 M36 5 10,0 8 12 16 d-5,7 9 5 14 10,0 2,0
4,5 M42 5,5 11,0 9 13,5 18 d-6,4 10,5 5,5 16 11,0 2,0
5 M48 6,3 12,5 10 15 20 d-7,0 11,5 6,5 17,5 12,5 2,5
1) Burada verilen vida byklkleri semboliktir. Burada verilmiyen dier vida byklkleri ve ince
dili vidalar iin l k deeri Hatvedir. Kontruksiyon lleri hatveye gre seilir.
2) Aklk a2 yark ve yldz bal cvatalarda teknik ynden ksa l gerektiinde kullanlr.
3) Aklk a3 yalnz imalat snf C iindir.
4) Anma ap 3 mm kadar vidalarda tolerans h 12 dir.
www.guven-kutay.ch
Tablo 8, Tablo 1.8, Standart cvatalarn malzeme ve mekanik deerleri
ekme Akma Kopma

Standart ad,
mukavemeti 2) mukavemeti 2) gerilmesi
(cvatann Malzeme ve sl ilemi
Rm Rp0,2 A5
kalitesi)
N/mm2 N/mm2 % minimum
Az C-alml elikler
3.6 1) 300 (330) 180 (190) 25
rnein: QSt 36.2
4.6 1) Az veya orta deer C-alml 400 240 22

elikler.
4.8 1) rnein: UQSt 38.2 400 (420) 320 (340) 14
5.6 1) 500 300 20

Az veya orta deer
5.8 1) C-alml elikler 500 (520) 400 (420) 10
rnein: Cq22,Cq35
6.8 1) 600 480 8
M16 Su verilmi ve tavlanm az veya 800 640

8.8 12
orta deer C-alml vede ek
> M16 800 (830) 640 (660)
metalli (Bor, Mn, Cr) elikler.
rnein:. 22B2, Cq45
9.8 900 720 10
Su verilmi ve tavlanm az veya

orta deer C-alml vede ek
10.9 1000 (1040) 900 (940) 9
metalli 3) (Bor, Mn, Cr) elikler.
rnein:. 35B2, 34Cr4
Alml, su verilmi ve tavlanm

12.9 elikler. 1200 (1220) 1080 (1100) 8
rnein:. 34CrMo4
1) Otomat elikleri S 0,34 % , P 0,11 % , Pb 0,35 % ile malzeme olarak kullanrlar.

2) Parantez ii () deerler hesaplanan deerden farkl olanlar iin verilmitir.
3) Az miktarda C-alml Bor ile takviyeli elikler kalitenin alt izilmelidir. rnein:.10.9
www.guven-kutay.ch
Tablo 9, Tablo 1.9, Cep somunda di (vida) boyu Ldb

Cvata malzemesine gre cep somun vida boyu Ldb 2)
Sklan paralarn malzemesi
3.6 / 4.6 4.8 / 6.8 8.8 10.9
400 0,8 . d 1,2. d --- ---
elik > 400 ... 600 0,8 . d 1,2 . d 1,2 . d ---
Rm i N/mm2
olarak > 600 ... 800 0,8 . d 1,2 . d 1,2 . d ---
> 800 0,8 . d 1,2 . d 1,0 . d 1,2 . d
Kr dkm 1,3 . d 1,5 . d 1,5 . d 1,0 . d
Bakr almlar 1,3 . d 1,3 . d --- ---
Al-Dkm almlar 1,6 . d 2,2 . d --- ---
Hafif metal Saf aliminyum 1,6 . d --- --- ---
1)
Al-al. sertletirilmi 0,8 . d 1,2 . d 1,6 . d ---
sertletirilmemi 1,2 . d 1,6 . d --- ---
Yumuak metal, suni maddeler, v.b. 2,5 . d --- --- ---
1) Dinamik yklemelerde Ldb boyu %20 daha uzun alnmaldr.
2) nce di vidada Ldb boyu %25 daha uzun alnmas nerilir.
Tablo 10, Tablo 1.10, Cvata balantsnda boalma faktr kbo

(Bauer & Schaurte Karcher firmasna gre)
Cvata balantsnda boalma faktr kbo
Skma boyu,
dinamik ykleme ve gruplar statik
anma ap
A B C D yk
faktr
M4 M10 M4 M10 M18 M4 M10 M18 M4 M10 M18 Hep
LS / d
M8 M30 M8 M16 M30 M8 M16 M30 M8 M16 M30 si
1 3 - 5 - 3,5
ksa 1,5 2 1,5 - 2 -
>1 ... 3 2 3 3 4 2,5
4
orta >3 ... 4 1,5 1,3 2 1,4 1,4 1,6 1,6 - - - 2 1,6 1,2
2,5
>6 ... 8 4
uzun 1,4 1,3 1,6 1,3 1,3 2 1,4 1,4 1,6 1,6
>8...10 3
A dan D ye kadar gruplarn bulunmas

malzeme kalitesi 8.8 kadar 10.9 ve 12.9
Kuvvet Parann yzey przl
Balantda aralk
yn
says R Z 6,3 R Z 25 R Z 6,3 R Z 25
3 arala kadar B C A B
boyuna
3 aralktan fazla C D B C
3 arala kadar C D B C
enine
3 aralktan fazla D --- C D
www.guven-kutay.ch
Tablo 11, Tablo 1.11-a) Vidada srtnme katsays Vi (Strelow a gre)

D vida ( Cvata )
Malzeme elik
Yzey siyah menevili (islah edilmi) inko ile Kadmiyumla Yap-

durumu veya fosfatlanm galvanizli (Zn6) galvan (Cd6) kanl
Yzey durumu
Malzeme
Vidann talal
haddelenmi talal imalat veya haddelenmi
imal ekli imalat
Ya-
kuru yal MoS2 yal kuru yal kuru yal kuru
lama
0,12 0,10 0,08 0,10 -- 0,10 0,08 0,16

parlak
... ... ... ... ... ... ...

0,18 0,16 0,12 0,16 -- 0,18 0,14 0,25
0,10 -- -- -- 0,12 0,10 -- -- 0,14

galvanizli
elik
... ... ... ...

0,16 -- -- -- 0,20 0,18 -- -- 0,25
vida ( Somun )
talal imalat
0,08 -- -- -- -- -- 0,12 0,12 --

Kadmi-
yumlu
kuru
... ... ...

0,14 -- -- -- -- -- 0,16 0,14 --
-- 0,10 -- 0,10 -- 0,10 -- 0,08 --

parlak
1) ... ... ... ...

-- 0,18 -- 0,18 -- 0,18 -- 0,16 --
-- 0,08 -- -- -- -- -- -- --
parlak
AlMg
...
-- 0,20 -- -- -- -- -- -- --
1) kr veya temper dkm
www.guven-kutay.ch
Tablo 11-b) Cvata baalt veya somun alt srtnme katsays B (Strelow a gre)
Temas yzeyi Cvata baalt veya somun alt
Malzeme elik
siyah menevili (islah edilmi) veya Galvanizli Kadmiyumlu

Yzey
Temas yzeyi
fosfatlanm (Zn6) (Cd6)

Malzeme
ta-
malat preslenmi tornal lan- preslenmi
Yzey
yala
kuru yal MoS2 yal MoS2 yal kuru yal kuru yal
ma
-- 0,12 -- 0,10 -- 0,16 0,10 -- 0,08 --

talanm
... ... ... ... ...

-- 0,18 -- 0,18 -- 0,22 0,18 -- 0,16 --
parlak
0,12 0,10 0,08 0,10 0,08 -- 0,08 0,08

0,10
... ... ... ... ... 0,18 ... ...
...
0,18 0,18 0,12 0,18 0,12 -- 0,16 0,14
elik
talal imalat
-- 0,10 -- 0,10 0,16 0,10 -- --

kadmiyumlu galva-nizli
0,10
0,16 ... ... ... ...
...
-- 0,16 -- 0,18 0,20 0,18 -- --
Baslan kart para
-- -- 0,12 0,12
kuru
0,08 ... 0,16 ... ...

-- -- 0,20 0,14
-- 0,10 -- -- -- 0,08 --
kr veya temper dkm
talanm
... 0,10 ... 0,18 ...

-- 0,18 -- -- -- 0,18 --
-- 0,14 -- 0,10 -- 0,14 0,10 0,10 0,08 --

parlak
... ... ... ... ... ...

talal imalat
-- 0,20 -- 0,18 -- 0,22 0,18 0,16 0,16 --
-- -- -- -- -- --
AlMg
0,08 ... 0,20

-- -- -- -- -- --
www.guven-kutay.ch
Tablo 12, Cvatann pratik seimi

Seim statik ve dinamik kuvvet iinde ayndr.
Boyuna iletme kuvveti F
Kuvvet
[kN]
Statik 1,6 2,5 4,0 6,3 10 16 20 25 40 63 80 100

Dinamik 1,0 1,6 2,5 4,0 6,3 10 16 20 25 40 63 80
4.6 6 8 10 14 16 20 24 24 30 --- --- ---
Cvata kalitesi ve
5.6 6 8 10 12 14 20 20 27 27 36 --- ---

ap [mm]
6.8 5 6 8 10 12 16 20 20 24 30 36 ---
8.8 4 5 6 8 10 12 14 16 20 24 27 30
10.9 4 5 6 8 10 12 12 14 16 20 24 27
12.9 3 4 5 6 8 10 12 12 16 20 24 24
rnek 1: letme kuvveti: 8,2 kN, dinamik, eksen d, aftl cvata

Cvata seimi, 10 kN, Cvata kalitesi 8.8 M 12
rnek 2: letme kuvveti: 8,2 kN, dinamik, tam eksenden, aftl cvata
Cvata seimi, 10 kN, Cvata kalitesi 8.8, bir boy kk M 10
rnek 3: letme kuvveti: 8,2 kN, dinamik, , eksen d, esnek cvata
Cvata seimi, 10 kN, Cvata kalitesi 8.8, bir boy byk M 14
rnek 4: letme kuvveti: 8,2 kN, dinamik, tam eksenden, , esnek cvata
Cvata seimi, 10 kN, Cvata kalitesi 8.8, bir boy kk, bir boy byk M 12
www.guven-kutay.ch
Tablo 13, 6-Ke cvatalarn lleri

L d Vida anma ap
k L SI m s Anahtar az
min 2P e Ke boyu
s k Kafa ykseklii
b Vida boyu
m Somun ykseklii
dD
dG
e
dG Gei delii ap
dD Temas dairesi ap
u Ab Bas alan
b u max = 2P Lmin en kk cvata boyu
LS Sktrma boyu
b m dG Lmin
d s e k dD Ab
*)1 *)2 *)3 *)4 hass nor kaba *)5
M5 8 8.79 3.5 16 22 4,7 2,7 5.3 5.5 5.8 6.9 13.6 10
M6 10 11.1 4 18 24 5,2 3,2 6.4 6.6 7 8.9 28.0 12
M8 13 14.4 5.3 22 28 6,8 4 8.4 9 10 11.6 42.1 16
M 10 16 17.8 6.4 26 32 8,4 5 10,5 11 12 14.6 72.4 20
M 12 18 20.1 7.5 30 36 10,8 6 13 13,5 14,5 16.6 73.3 25
M 14 21 23.4 8.8 34 40 12,8 7 15 15,5 16,5 19.6 113 30
M 16 24 26.8 10 38 44 14,8 8 17 17,5 18,5 22.5 157 30
M 20 30 33.5 12.5 46 52 18 10 21 22 24 28.2 244 40
M 22 34 37.7 14 50 56 20 11 23 24 26 31.7 337 45
M 24 36 40 15 54 60 21,5 12 25 26 28 33.6 356 50
M 27 41 45.2 17 60 66 24 13 28 30 32 38.0 427 55
M 30 46 50.9 18.7 66 72 25,6 15 31 33 35 42.7 577 60
*)1
L 125 mm iin ; *)2 L > 125, 200 mm ye kadar ; *)3 somun tipi 1 iin ; *)4 bask somun iin
*)5
Boy basama : 10, 12, 16, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70, 80, 90, 100, 110, 120, 130,
140, 150, 160, 180, 200, 220, 240, 260, 280, 300, 320, 340, ...., 500.
www.guven-kutay.ch
1.2 eitli cvata balantlar
1.2.1 Eksen d yk ve moment etkisindeki rulman flan balants
Aada gsterilen komple rulman flannn cvata balants (ekil 1, Res. 1.1) konstruksiyon
esaslarna gre llendirilmelidir. Poz 1 ve Poz 2 nin malzemesi GGG40 dir. Cvatann boyutlar
belirlendikten sonra cvata konstruksiyonunun gevemeden fonksiyonunu gstere-bilmesi iin bir
konstruksiyon tasla izilmelidir.
- Cvata satn alnma durumunda, yani hafif yal olarak ve montajn moment ayarl tork anahtar
ile elle yaplaca kabul edilmelidir.
Cvatann malzemesi: 6 Ke - Cvata DIN 931 - 8.8, islah edilmi, ham
Pim r
h
Poz 1
s
Poz 2
a
b
ekil 1, Res. 1.1, Komple rulman flan

Bilinen n deerler:
Kuvvet, statik zorlama Fmax = 9 kN

Flan boyu b = 230 mm
Kuvvetin konstruksiyonun arlk merkezinden uzakl h = 60 mm
Flan kalnl s = 10 mm
Yar apa kadar mesafe r = 25 mm
Kuvvetin X-Ekseni ile olan as = 45
Cvatalar ara mesafesi a = 190 mm
Bir cvata iin gerekli skma kuvveti FSIGER = 1 kN
Balant: Eksenden sktrmal, eksen d zorlamal balant

1.2.1.1 zm
lk yaplacak ilem; btn d kuvvetleri konstruksiyonun arlk merkezine getirip, bir cvatay
etkileyen max. iletme kuvvetini bulmaktr.
Cvata konstruksiyonunda sra adedi zC = 1

Cvata adedi nC = 2
Cvatann kenara mesafesi e = 0,5.(b- a) e = 20 mm
X-Ynndeki kuvvet Fx = Fmax . cos Fx = 6364 N
www.guven-kutay.ch
Y-Ynndeki kuvvet Fy = Fmax . sin Fy = 6364 N
Bir cvatay Fy ile etkileyen boyuna
FFy = Fy / nC FFy = 3182 N
iletme kuvveti
Momentin dnme noktas D = 0,25 . b D = 57,5 mm
Cvatalarn " D " noktasna olan
L1 = b D e L1 = 152,5 mm
mesafeleri
Dnme noktasnda eilme momenti Me = Fx . h Me = 381'838 Nmm
Bir cvatay Me ile etkileyen boyuna M e L1
Fe = Fe = 2'504 N
iletme kuvveti z Ci L21
Bir cvatay etkileyen toplam iletme
Fmax = FFy + Fe
kuvveti. Zorlama: Statik ve eksen d Fmax = 5'686 N
Bylece cvata hesab iin gerekli olan bir cvatay etkileyen toplam iletme kuvveti bulunur.
Bundan sonra konstruksiyonun durumuna gre ve balantnn kullanlaca yerdeki etkenlii ve
kullanlacak cvata adedine gre hesaplar yaplr.
1.2.1.2 Cvatann seimi
letmede max. kuvvet Fmax = 5'7 kN, statik zorlama, cvata kalitesi 8.8, Tablo 12 ile M8,
cvata konstruksiyonunun gevemeden fonksiyonunu gsterebilmesi iin LSI = 4 . d = 4 . 8 = 32 mm,
falan kalnl 10 mm, demek ki ya en az 22 mm boyunda, 35 mm apnda ek bir para kullanlmal
veya kr somunda 25 mm derinliinde geer delik yaplmaldr.
35
10
9 9
32
22
8 8
22
32
50
50
10
15
18
15
18
ekil 2,Res. 1.2, Ek paral konstruksiyon ekil 3,Res. 1.3, Kr somunlu konstruksiyon
Bu balantnn iletmede zlmesi veya kopmas halinde ok byk zarar olmayacaksa (insan
hayatnn tehlikede olmas veya ok byk maddi zararlar gibi) ve konstrktr bu cvatay
kullanmakta bir tehlike grmyorsa, M8 cvatas yalnz kaba hesaplama ile kontrol edilir ve kullanlr.
Eer konstruktrn ii rahat deilse, balantnn hassas kontrolnn yaplmas gereklidir.
Tablo 13 ile 6-Ke Cvata M8-50/22 - 8.8,

tanmlamaya gre; ISO 68 ; DIN 13 T1 veya TS61/3
1.2.1.3 Balantnn kaba kontrol
letmedeki max. kuvvet Fmax = 5'686 N, dinamik zorlama ve cvata kalitesi 8.8
Kabaca dinamik devaml mukavemet kontrol:

www.guven-kutay.ch
Tablo 13 den LSI = 4.d , DP 2. dD ve dkm paralar iin ' = 0,4

Kuvvet dalm faktr Res. 3.10 dan n = 0,5
Kuvvet oran = ' . n = 0,4 . 0,5 = 0,2
Gerilim kesiti Tablo 2.1 den AGEM8 36,6 mm2
Di dibi kesit alan Tablo 2.1 den A3M8 32,8 mm2
Emniyetli tama kuvveti FEM = 0,1 . Rp02 . AGEM8 = 0,1 . 640 . 36,6 = 2'342 N
Cvatay etkileyen ek kuvvet FEkmax = . Fmax = 0,2 . 5'686 = 1'137 N
FEM = 2'342 N > FEkmax = 1'137 N Cvata kullanlr.
Genlik mukavemet deeri statik zorlama olduundan yoktur.
Montajda skma momenti, Tablo 2.6 dan MSmax = 24 Nm

Skma moment, faktr, Tablo 2.9 dan S = 1,6
Montajda min. skma momenti, MSmax / S MSmin = 15 Nm
Tork anartaryla elle skma momenti MS = 20 4 Nm

Bu deer Tablo 2.97 dende alnabilir.
www.guven-kutay.ch
1.2.1.4 Balantnn detayl kontrol
1.2.1.4.1 letme deerleri
letmedeki boyuna kuvvet Fmax = 5'686 N
Temas yzeyleri srtnme
S = 0,2
katsays
Gerekli sktrma kuvveti FSger = 1 kN
1.2.1.4.2 Cvatann deerleri,
bak Tablo 2.4, 6-Ke Cvata M8-50/22 - 8.8
Cvatann malzeme kalitesi 8.8
Montaj veya evre ss TM = 20 C
Kopma mukavemet deeri Rm = 800 N/mm2
Akma mukavemet degeri Rp0,2 = 640 N/mm2
EC =
Elastiklik modl 2
210000N/mm
letme ve montaj ss eit olduundan hesaplar yalnz montaj deerleri ile yaplr.
1.2.1.4.3 Vida ve konstruksiyon deerleri
bak Tablo 2.1 den Tablo 2.3 e kadar
Anma ap 6-Ke Cvata M8 d = 8 mm
Adm veya hatve PC = 1,25 mm
Cvatann boyu LC = 50 mm
Vidann boyu b = 22 mm
Toplam sklan boy LS = 32 mm
Blm dairesi ap d2 = d 0,64952.PC d2 = 7,188 mm
Helis as P
S = atan P S = 3,168296
=PC/(.d2)
Di dibi ap d3 = d 1,22687.PC d3 = 6,466 mm
Di dibi kesitinin alan 2
A3 = .d3 /4 A3 = 32,8 mm2
Anahtar az s = 13 mm
Kafa alt d ap dKD = 11,6 mm
Gei delii dG = 9 mm
Kafa alt i ap dykG = 0
dK = dG + 2.dykG dK = 9 mm
alnr
aft ap dS = d dS = 8 mm
aft alan 2
AS = .d /4 AS = 50,27 mm2
Anma alan AAN = AS AAN = 50,27 mm2
Vidasz aft boyu LS = LC - b LS = 28 mm
Vidal aft boyu LV = LS LS LV = 4 mm
Gerilim ap dGE = (d2+d3)/2 dGE = 6,827 mm
Gerilme kesiti alan AGE = .dGE2/4 AGE = 36,6 mm2
Torsiyon kar koyma
Wt = .d33/16 Wt = 53 mm3
momenti
www.guven-kutay.ch
1.2.1.4.4 Balanan paralarn deerleri
bak Tablo 2.12
1. Para 2. Para
Malzeme GGG 40 GGG 40
Kalnlk LSIKP1 = 22 mm LSIKP2 = 10 mm
2
Elastiklik modl EP1 = 167 000 N/mm EP2 = 167 000 N/mm2
1.2.1.4.5 Montaj ve iletmede yzey basnc snr deeri
bak Tablo 2.12
Yzey basnc snr deeri T = 20C PS = 700 N/mm2
1.2.1.4.6 Srtnme katsaylar ve alar
bak Tablo 2.6
Vidada srtnme katsays V = 0,12
Vidann srtnme as V = atan V V = 6,84277
Kafada srtnme katsays K = 0,12
Kafada srtnme as K = atan K K = 6,84277
1.2.1.4.7 Tork anahtar ile skma momenti faktr S
bak Tablo 2.9 Tork anahtar ile skma S = 1,6
1.2.1.4.8 Sktrma momenti
max. Sktrma momenti, bak Tablo 2.6, M 8 MS max = 24,0 Nm
min. Sktrma momenti, bak MS min = MS max /
MS min = 15,0 Nm
S
Tork anahtari iin ayarlanacak sktrma
momenti MA MA = 19,5 Nm
MA = (MS max + MS min)/ 2 =
Moment sapmas MA
MA = 4,5 Nm
MA = (MS max MA)
Sktrma momentinin bykl MS = 19,5 4,5 Nm
Eer tork anahtar ayarlama momentini vermek

gerekirse:
MAy = 0,9 . MS max = 0,9 . 24 = 21 MAy = 21 Nm
Burada verilen 21 Nm tork anahtarnn ayarlanaca deerdir. Bu deerin seimi genelde montajda
alanlara braklr.
Konstruksiyona ve paragraf 3.1.2.1 e gre a = 0,018 mm dir. Burada balant: Eksenden

sktrmal, eksenden zorlamal balant olarak kabul edilir ve hesaplara ek eilme etkisi yokmu
gibi devam edilir.
www.guven-kutay.ch
1.2.1.4.9 Cvatann montajda elastik esneklii:
Cvata kafasnn esneklii K =
0,4 d K = 0,303.10-6
E C A AN mm/N
Vidasz aftn esneklii =
L = 2,653.10-6
E C A AN mm/N
LV
Vidal aftn esneklii V = V = 0,58 .10-6 mm/N
EC A3
0,5 d
Somundaki vidann esneklii VS = So = 0,58.10-6 mm/N
E Ci A 3
Somunun esneklii So =
0,33 d V = 0,314 .10-6
E P1 A AN mm/N
Montajda cvatann elastik esneklii C = 4,430 .10-6
bak C = K + + V + VS + So mm/N
1.2.1.4.10 Sklan paralarn montaj ve iletmede elastik esneklii P:
Sklan paralarn esnekliine edeer kaval silindirin kesit alan

Konstruksiyonda DDphe DDPhe = dD + tan . LS DDPhe = 30,1 mm
Burada konstruksiyonda kstlama olmadndan DDP
DDP = 30,1 mm
aynen alnr.
dD = 13 mm < DDPhe = 30 mm < dD+LS=45mm
L d x = 0,7427
Bylece x = 3 S D
D 2P
Edeer kaval silindirin kesit alan, bak

(
A E = d 2D d G
4
2
)

[
+ d D (D P d D ) (x + 1)2 1
8
] AES = 213,7 mm2
L k1
1. Parann esneklii bak P1 = P1 = 0,616 . 10-6 mm/N
A E E P1
L k1
2. Parann esneklii bak P2 = P2 = 0,280 . 10-6 mm/N
A E E P 2
Montajda paralarn elastik esneklii P = P1 +
P = 0,8965 . 10-6 mm/N
P2
www.guven-kutay.ch
1.2.1.4.11 Montaj ve iletmede kuvvet dalm faktr n

bak Res 3.10 n = 0,5
1.2.1.4.12 Kuvvet oran
P
' = = 0,1683038
C + P
= ' n = 0,0841519
1.2.1.4.13 Oturmadan dolay kaybedilen n germe kuvveti FOt ,
Vida yzeyi Rz 16 m fOt1 = 0,003 mm

Cvata ba / Somun temas yzeyi Rz 16
fOt2 = 0,006 mm
m
Paralar ars 1 yzey Rz 16 m fOt2 = 0,002 mm
f Ot = f Ot1 + f Ot 2 + f Ot 3 fOt = 0,011 mm
f Ot
FOt =
Ci + P
FOt = 2,07 . 103 N
1.2.1.4.14 letme kuvvetinin dalm
Cvatada ek kuvvet FEk

FEk max = F max FEkmax = 480 N
Paralarn ald kuvvet FPA
FP max = F max FEk max = F max (1 ) FPAmax = 5206 N
1.2.1.4.15 Montajdaki n germe kuvveti
bak Tablo 2.6 FnM = 17,2 kN
1.2.1.4.16 letmedeki n germe kuvveti Fn
Fn max = FnM FOt Fn max = 15,1 kN

F
Fn min = nM FOt Fn min = 8,7 kN
S
Cvatay zorlayan max. kuvvet Fn

FCtop = Fn max + FEk max FCtop = 16,6 kN
letmedeki en kk sktrma kuvveti FSmin
FS min = Fn min FPA max
FSmin = 3,5 kN
www.guven-kutay.ch
1.2.1.5 Mukavemet deerlerinin kontrol
1.2.1.5.1 Montajdaki deerler
Vidadaki srtnme momenti
M Vi = 0,5 Fe d 2 = FnM . d2/2 . tan( )
MVi = 10,91 Nm
Montaj ve iletmede vidadaki torsiyon gerilimi
t
M
t = 206 N/mm2
t = Vi
Wt
Cvatann montajdaki ekme gerilimi M
F
M = nM M = 470 N/mm2
A GE
Montajda bileik gerilim BiM
2 BiM = 589 N/mm2
BiM = M + 3 2t
Basma yzey alan Ab

(
A b = 0,25 d 2D d G
2
) Ab = 42,1 mm2
Montajda temas yzeyi basnc
p M = FnM / A b
pM = 409 N/mm2
1.2.1.5.2 letmedeki deerler

letmede bileik gerilim
Cvatann iletmedeki ekme gerilimi
F
= Ci max = 426 N/mm2
A GE
letmede bileik gerilim Bi
Bi = 555 N/mm2
Bi = 2 + 3 2t
letmede temas yzeyleri basma gerilimi

letmede temas yzey basnc
p = FCtop / A b p = 371 N/mm2
Genlik gerilimi
Zorlama statik olduundan iletmede genlik gerilimi yoktur.
letmedeki en kk sktrma kuvveti FS min
letmedeki en kk sktrma kuvveti FS min

FSmin = 3474 N
www.guven-kutay.ch
1.2.1.6 Emniyet katsaylar
Montajdaki deerler:
R p 0, 2
Montajda akma mukavemeti emniyeti SAM = SAM = 1,09
biM
Montajda temas yzeyleri basnc S pS
ApM = SApM = 1,71
emniyeti pM
letmedeki deerler:
R
p 0, 2
letmede akma mukavemeti emniyeti SAi = SAi = 1,15
bii
letmede temas yzeyleri basnc S = pS

pi Spi = 1,89
emniyeti p i
FS min
Sktrma kuvvetinin durumu SS = SS = 3,47
FS GER
Burada btn orant deerleri 1 den byk olduklar iin, hesapsal olarak, konstruksiyonun
iletmede salkl alaca sylenebilinir.
Kontruksiyon, imalat ve montaj iin cvata balantsnda bilinmesi gereken deerler:
Cvata: 6-Ke Cvata M8-50/22 - 8.8 malattan sonra islah edilmi.
Skma metodu: Tork anahtar ile torsiyon moment kontroll skma.

Cvata satn alnd gibi yalanmadan kullanlacak.
Skma momenti: MS = 20 4 Nm
Bak Tablo 2.6 veya Tablo 2.7
Ek konstruksiyon: Ortas 9 mm delinmi, 35 mm apnda ve 22 mm boyunda

ek para bak ekil 2,Res. 1.2.
www.guven-kutay.ch
1.2.2 Eksen d yk ve moment etkisindeki konsol balants
Aada gsterilen konsol cvata balants (Res. 1.4) konstruksiyon esaslarna gre l-
lendirilmelidir. Balant paralarnn malzemesi St 52 dir. Cvatann boyutlar belirlendik-ten sonra
konstruksiyonunun gevemeden fonksiyonunu gsterebilmesi iin bir taslak izilmelidir. Cvatalara
gelecek enine yk kaynatlm tampon karlayacaktr.
Cvatann malzemesi: 6 adet 6-Ke - Cvata DIN 931 - 8.8, islah edilmi, ham
B LM
H2
HM
H
M
H2
d
H1
Kaynatlm tampon
Res. 1.4, Germe arl makara konsol balants

Bilinen n deerler:
Germe parasnn arl mG = 2000 kg

Cvatalarn yatay uzakl B = 130 mm
Cvatalarn dikey uzakl H2 = 125 mm
Cvatalarn dikey kenar uzakl H1 = 25 mm
Konsolun plakasnn eni B1 = 180 mm
Konsol plakasnn ykseklii H = 300 mm
Cvata says nC = 6
Cvata sras zC = 2
Makara ap dM = 200 mm
Makara merkezinin kolona uzakl LM = 220 mm
Makara merkezinin konsol altna uzakl HM = 250 mm
Kolon IPE 450(USt37-2) sPE = 14,6 mm
Konsol plaka kalnl (USt37-2) sP = 15 mm
www.guven-kutay.ch
1.2.2.1 zm
lk yaplacak ilem bir cvatay etkileyen max. iletme kuvvetini bulmaktr. Kuvvetler cvata
konstruksiyonunun arlk merkez noktas S e (Res. 1.5) getirildikten sonra bir cvatay etkileyen
iletme kuvveti bulunur (Res. 1.6).
LM =L x
FMeg
Fx FFx
Meg
Meg Fx
L1
S
Ly
Fx
H
S FFx
L2
D
H/4
Fy
FFx
Fy
Res. 1.5, Kuvvetlerin Se getirilmesi Res. 1.6, Bir cvatadaki kuvvet
Germe kuvveti Fx = 19'613 N

Fx = mG . g ve Fy = Fx Fy = 19'613 N
Fy kuvveti iin kuvvet kolu Lx = LM Lx = 220 mm
Fx kuvveti iin kuvvet kolu Ly = HM H1 H2 Ly = 100 mm
Konstruksiyonun arlk merkezindeki eilme momenti
Me = 6'276 Nm
Me = Fx . Ly + Fy . Lx
Cvatalarn S den uzaklklar L1 = 2.H2 + H1 H/4 L1 = 200 mm
L2 = H2 + H1 H/4 L2 = 75 mm
Momenten doan ekme kuvveti
M eg L FMe1 = 13'756 N
FMeg = 2 1 2 FMeg max = FMeg1
z L1 + L 2
Yatay kuvvet Fy tampon alr ve Fx kuvvetinden
FFx = Fx / n Ci
FFx = 2'125 N
Bir cvatay etkileyen max. iletme kuvveti Fmax Fmax = 17'025
Fmax = FMe1 + FFx Zorlama: Statik ve eksen d N

letmedeki max. kuvvet Fmax = 17 kN, statik zorlama, 16 20 kN ve cvata kalitesi 8.8
Cvatann boyutlar : Tablo 2.13 den, M14 6-Ke Cvata M14-60/34 - 8.8
Statik zorlama olduundan konstruksiyonunun gevememesi iin nlem almak gerekmez. ift
somunla, yani kontra somunla emniyetli balant salanr.
www.guven-kutay.ch
1.2.2.3 Balantnn hassas kontrol
6-Ke Cvata M14-60/34 - 8.8
letme kuvveti Fmax = 17'025 N
statik Fmin = Fmax
29
14 15 12,8 12,8 Temas yzeyleri Literatrden
srtnme katsays S = 0,2
Gerekli sktrma FSger = 1 kN
Malzeme kalitesi 8.8
15,5
M 14
Montaj ve evre
TM = 20 C
ss
3 Kopma
26 34 Rm = 800 N/mm2
60 mukavemeti
Akma mukavemeti Rp0,2 = 640 N/mm2
EC =
Elastiklik modl
210000N/mm2
Burada hesaplar rnek 1.2.1 deki gibi yaplr ve u sonular elde edilir:
Montajdaki gerilimler:
Vidadaki srtnme MVi = FnM . d2/2 . tan(

MVi = Nm
momenti )
Montaj ve iletmede M Vi
vidadaki torsiyon gerilimi t = t = N/mm2
Wt
t
Cvatann montajdaki F
M = nM M = N/mm2
ekme gerilimi M A GE
Montajda bileik gerilim 2
BiM = M + 3 2t BiM = 586 N/mm2
BiM
Basma yzey alan Ab (
A b = 0,25 d 2D d G
2
) Ab = mm2
Montajda temas yzeyi p M = FnM / A b pM = 486 N/mm2
basnc
Montajda yzey basn St 37 20 bak Tablo
PS = 490 N/mm2
snr 2.12
letmedeki gerilimler:
iletmedeki ekme gerilimi F

= Ci max = N/mm2
A GE
letmede bileik gerilim Bi = 2 + 3 2t Bi = 558 N/mm2
Bi
letmede temas yzey p = FCtop / A b
p = 451 N/mm2
basnc
letme yzey basn snr St 37 20 bak Tablo
PS = 490 N/mm2
2.12
www.guven-kutay.ch
FS min = Fn min FPA max FSmin = 13332 N

Montajdaki deerler:
Montajda akma S = R p0,2

AM SAM = 1,09
mukavemeti emniyeti biM
Montajda temas yzeyleri S pS
ApM = SApM = 1,01
basnc emniyeti pM
letmedeki deerler:
letmede akma S = R p0,2

Ai
bii
SAi = 1,15
mukavemeti emniyeti
letmede temas yzeyleri S = pS
pi Spi = 1,09
basnc emniyeti p i
Sktrma kuvvetinin S = FS min
S SS = 13,33
durumu FS GER
Cvata balantsnda bilinmesi gereken deerler:
Moment etkili konsol balantlarnda cvatay etkileyen eilme momenti cvatay etkileyen kuvvet
olarak hesaplandndan ve konstruksiyonun arlk merkezinde tayc cvatalarn olmasndan
tr normalde ayrca eilme etkisi hesaplanmaz.
Cvata: 6-Ke Cvata M14-60/34 - 8.8 malattan sonra islah edilmi.


www.guven-kutay.ch
1.2.3 Eksen d yk ve moment etkisindeki makaral travers konsol balants
Aada gsterilen makaral travers konsol balants (Res. 1.7) konstruksiyon esaslarna gre
llendirilmelidir. Cvatann boyutlar belirlendikten sonra konstruksiyonunun gevemeden
fonksiyonunu gsterebilmesi iin bir taslak izilmelidir. Cvatalara gelecek enine yk kaynatlm
tampon karlayacaktr.
- Cvata satn alnma

duru-munda, yani hafif
yal olarak kabul
edilmelidir.
b
B
- Montajda cvatann
moment ayarl tork
A
a a
anahtar ile sklaca
vede bu ilemin elle
Kaynatlm
yaplaca kabul
tampon edilme-lidir.
k
F - Cvatann malzemesi:
6 adet 6-Ke - Cvata
M
d

DIN 931 - 8.8,
islah edilmi, ham
olarak kabul
edilmelidir.
Res. 1.7, Makaral travers konsol balants

Bilinen n deerler:
ekme kuvveti Fmax = 50 kN

Fmin = 1,5 kN
Konsol plakasnn boyu A = 350 mm
Konsolun plakasnn eni B = 200 mm
Cvatalarn boyuna uzakl a = 150mm
Cvatalarn enine uzakl b = 150 mm
Cvata says nC = 6
Cvata sras zC = 2
Makara ap dM = 250 mm
Makara merkezinin kolona uzakl k = 200 mm
Kolon IPE 450 , USt 37-2 , St 52 takviyeli sPB = 14,6 mm
St 52 50 20 rondela tRon = 20 mm
Konsol plaka, USt 37-2 , St 52 takviyeli sP = 15 mm
St 52 50 20 rondela tRon = 20 mm
Kuvvet etki as = 60
www.guven-kutay.ch
1.2.3.1 zm
lk yaplacak ilem bir cvatay etkileyen max. iletme kuvvetini bulmaktr. Kuvvetler cvata
konstruksiyonunun arlk merkez noktas S e (Res. 1.8) getirildikten sonra bir cvatay etkileyen
iletme kuvveti bulunur (Res. 1.9).
Fyt L2
Meg FFy
L1
S
FFy
Fx FFy FMeg1
FxF
D S Fx
FyF Meg
F Fy
A/4
FyFy A
Res. 1.8, Kuvvetlerin Se getirilmesi Res. 1.9, Bir cvatadaki kuvvet
x-Eksenindeki kuvvet Fx = FxF = F . cos Fx = 12'749 N

y-Eksenindeki kuvvet Fy = FyFy+FyF Fx = 93'300 N
FyFy = Fyt FyFy = 50'000 N
FyF = F . sin FyF = 43'300 N
Fx kuvveti iin kuvvet kolu Ly = k Ly = 200 mm
Konstruksiyonun arlk merkezindeki eilme momenti
Me = 5'000 Nm
Me = Fx . Ly , Fy kuvveti arlk merkezinden geiyor.
Cvatalarn S den uzaklklar L1 = 2.a (A2a)/2
L1 = 237,5mm
A/4
L2 = 87,5 mm
L2 = L1 a
Momenten doan ekme kuvveti
M eg L FMe1 = 9'268 N
FMeg = 2 1 2 FMeg max = FMeg1
z L1 + L 2
Yatay kuvvet Fy tampon alr ve Fy kuvvetinden
FFy = Fy / n Ci FFy = 8'333 N
F = 17'600
Bir cvatay etkileyen max. iletme kuvveti Fmax max
N
Fmax = FMe1 + FFy Zorlama: Dinamik ve eksen
Fmin = 528
d
N

letmedeki max. kuvvet Fmax = 17,6 kN, : den dinamik zorlama, 16 20 kN aras ve cvata
kalitesi 8.8
Cvata: bak Tablo 2.13 M16 ve Tablo 2.2 den 6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8
Dinamik zorlama LS 4 . d = 64 < 69,6 mm olduundan konstruksiyon sihhatli alacaktr. Ayrca

bir nlem almaya gerek yoktur.
www.guven-kutay.ch

6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8
letme kuvveti Fmax = 17'600 N
69.6
statik Fmin = 530 N
20 15 14.6 20 Temas yzeyleri Literatrden
St 50-2 USt 37-2 USt 37-2 St 50-2
17.5
M 16
50
Montaj ve evre
TM = 20 C
ss
17,6 Kopma
52 38 Rm = 800 N/mm2
90 mukavemeti
EC =
Elastiklik modl 2
210000N/mm
Burada hesaplar rnek 1.2.1 de ki gibi yaplr ve u sonular elde edilir:

Montajdaki gerilimler:

MVi = 91,1 Nm
momenti )
Montaj ve iletmede M Vi
vidadaki torsiyon gerilimi t = t = 187 N/mm2
Wt
t
M = nM M = 482 N/mm2
BiM = M + 3 2t BiM = 580 N/mm2
BiM
A b = 0,25 d 2D d G
2
) Ab = 157,1 mm2
Montajda temas yzeyi p M = FnM / A b pM = 481 N/mm2
basnc
Montajda yzey basn St 50-2 20C , Tablo
PS = 710 N/mm2
snr 2.12
letmedeki gerilimler:
iletmedeki ekme gerilimi = FCi max

= 448 N/mm2
A GE
letmede bileik gerilim = 2 + 3 2
Bi t Bi = 552 N/mm2
Bi
p = 447 N/mm2
basnc
St 50-2 20C , Tablo
letme yzey basn snr PS = 710 N/mm2
2.12
www.guven-kutay.ch
letmedeki genlik kuvveti F = F Fa Fg = 271 N

g
Fg 2
Cvatada genlik gerilimi = Fg
g
A3
g = 1,88 N/mm2
g
malat bitiminde islah edilmi cvatann emniyetli
G = 40 N/mm2
genlik mukavemet deeri
letmedeki en kk F
S min = Fn min FPA max FSmin = 24247 N
sktrma kuvveti
Montajdaki deerler:

AM SAM = 1,1
ApM = SApM = 1,48
basnc emniyeti pM
letmedeki deerler
letmede akma S = R p0,2

Ai
bi
SAi = 1,15
mukavemeti emniyeti
letmede temas yzeyleri S = p
pi Spi = 1,59
basnc emniyeti p i
letmede devaml S G
DMi = SDMi = 21,25
mukavemet emniyeti g
Sktrma kuvvetinin S = FS min
S SS = 24,25
durumu FS GER
Burada btn orant deerleri 1 den byk olduklar iin konstruksiyonun iletmede zorluk
karmayaca grlr.
Cvata: 6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8, malattan sonra islah edilmi.


www.guven-kutay.ch
1.2.4 Eksen d yk ve moment etkisindeki vin bal balants
160 kN kapasiteli bir gezer kpr vininin bal nakliye ve montajda kolaylk olsun diye Res. 1.10
de grld gibi cvata balantl olarak yaplmtr.
Balant konstruksiyon esaslarna gre llendirilmeli ve cvatann boyutlar belirlendikten sonra
konstruksiyonunun gevemeden fonksiyonunu gsterebilmesi iin bir taslak izilmelidir.
Montajda cvatann moment ayarl tork anahtar ile sklaca vede bu ilemin elle yaplaca,
cvatalarn satn alnma durumunda, yani hafif yal olarak kullanlaca kabul edilmelidir.
Cvata: 6-Ke Cvata, DIN 931 - 8.8, islah edilmi
a b
F a/2 F
1 2
e
f
ggggg
f
p
F F
Res. 1.10, Vin bal balants
Bilinen n deerler:
Tekerlek ve balktaki ray kuvvetleri kk bir Fmax = 30 kN

farkllkla eit ve titreimler, ivme ve frenleme etkisi Fmin = 10 kN
dahil verilen deerler kabul edilirse (uygulamada
byle alnr)
a = 1000 mm ; b = 500 mm ; p = 260 mm

e = 30 mm ; f= 30 mm ; g = 50 mm
Poz 1 U- Profil , St 37-2 Poz 2 30 mm Blech ,St 37-2,
Pozisyon 2 de her iki tarafnda 6 mm kalnlnda St 52 elik rondela kullanlmtr.
Cvata adedi nC = 12 Cvata sras z=2
www.guven-kutay.ch
1.2.4.1 zm
Kuvvetler ve momentler
dalmndan grld gibi,
hesabn yapld
kesit F F
hesabn yapld kesitte yalnz
eilme momenti vardr. Enine
F F
Enine kuvvet dalm Fe kuvvetler karlkl etki
gsterdiklerinden sfrdr.
Eilme momenti dalm Me
Moment:
a b
Me = F . b = 30000 . 500
Me = 15000 Nm
H=2.f+5.g H = 310 mm
LD
L5
D LD = H/4 LD = 77,5 mm
F5 L5 = f + g LD L5 = 2,5 mm
L4
F4
L3
L2
S F3 L4 = L5 + g L4 = 52,5 mm
H
L1
M e L3 = L4 + g L3 = 102,5 mm
F2
F1 L2 = L3 + g L2 = 152,5 mm
L1 = L2 + g L1 = 202,5 mm
Momenten doan ekme kuvveti bak
M eg L1 F1 = 19'589 N
F1 =
z C L21 + L22 + L23 + L24 + L25
Her ne kadar zorlama statikmi gibi grnyorsada tr kuvvetler:
F max = 19,6 kN ve F min = 19,6 / 3 =6,8 kN olarak alnr.

Zorlama dinamik kabul edilir ve cvata: Tablo 2.13 den dinamik boyuna kuvvet, cvata kalitesi 8.8
ve
F max = 19,6 kN 6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8 seilir.
www.guven-kutay.ch
6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8

letme kuvveti Fmax = 19,6 kN
72 statik Fmin = 6,8 kN
6 30
USt 37-2
30
USt 37-2
6
Temas yzeyleri Literatrden
St 52 St 52
17.5
M 16
Montaj ve evre
TM = 20 C
ss
20
Kopma
52 38 Rm = 800 N/mm2
90 mukavemeti
EC =
Elastiklik modl 2
210000N/mm
Burada hesaplar rnek 1.2.1 deki gibi yaplr ve u sonular elde edilir:

Montajdaki deerler:

MVi = 91,1 Nm
momenti )
Montaj ve iletmede t =
M Vi
vidadaki torsiyon gerilimi Wt t = 187 N/mm2
t
M = nM M = 482 N/mm2
BiM = M + 3 2t BiM = 580 N/mm2
BiM
Basma yzey alan Ab A b = 0,25 d 2D d G
2
( ) Ab = 157,1 mm2
Montajda temas yzeyi p M = FnM / A b
pM = 481 N/mm2
basnc
Montajda yzey basn St 52 20C, Tablo 2.12
PS = 710 N/mm2
snr
letmedeki deerler:
iletmedeki ekme gerilimi =

FCi max
= 458 N/mm2
A GE
letmede bileik gerilim Bi = 2 + 3 2t Bi = 561 N/mm2
Bi
p = 457 N/mm2
basnc
letmede yzey basn St 52 20C, Tablo 2.12
PS = 710 N/mm2
snr
www.guven-kutay.ch
letmedeki genlik kuvveti F = F Fa Fg = 132 N

g
Fg 2
Cvatada genlik gerilimi = g F
g
A3
g = 0,91 N/mm2
g
malat bitiminde islah edilmi cvatann emniyetli
G = 40 N/mm2
genlik mukavemet deeri
letmedeki en kk F
S min = Fn min FPA max FSmin = 20 kN
sktrma kuvveti

Montajdaki deerler:

AM SAM = 1,1
ApM = SApM = 1,48
basnc emniyeti pM
letmedeki deerler:
letmede akma R p0,2

SAi = SAi = 1,14
mukavemeti emniyeti bii
letmede temas yzeyleri pS
Spi = Spi = 1,55
basnc emniyeti p i
letmede devaml G
SDMi = SDMi = 43,83
mukavemet emniyeti g
Sktrma kuvvetinin SS =
FS min
SS = 2
durumu FS GER
Burada btn orant deerleri 1 den byk olduklar iin konstruksiyonun iletmede zorluk
karmayaca grlr.
Cvata: 6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8, malattan sonra islah edilmi.


www.guven-kutay.ch
1.2.5 Eksen d yk ve boyuna s etkisindeki flan balants

Aada gsterilen iletme ss Poz 1 ve 2 iin 200C, cvata 180C olan flan balants (Res. 1.11)
konstruksiyon esaslarna gre llendirilmelidir. Poz 1 ve Poz 2 nin malzemesi St 50 dir.
Cvatann boyutlar belirlendikten sonra konstruksiyonunun gevemeden alabilmesi iin bir
taslak izilmelidir.
Cvatann malzemesi: 6-Ke - Cvata DIN 931 - 8.8, islah edilmi, ham
Bilinen n deerler:
letmede cvata kafasnn yukarda
kalacak ekilde monte edilmesi daha
dorudur. nk; somun geveyip
dse bile, cvata gevek bir pim
L
dd
dt gibi kalp balantnn tamamen
zlmesini nler. Bylece den
1
somunun ikaz ile balantnn
kontrol vede tekrar sktrlma
LP1
dD

d
imkan doar.
LSi
p
dG
LP2
Flan d ap dd = 220 mm
2
Cvata yerleme dt = 180 mm
DP
L ap
d Co
Boru i ap di = 110 mm
Res. 1.11, Flan balants Conta ap dCo= 136 mm
Basn pmax = 3,8
N/mm2
pmin = 1,9
N/mm2
1.2.5.1 zm
lk yaplacak ilem bir cvatay etkileyen max. iletme kuvvetini bulmaktr.
Flan etkileyen toplam
Fmaxtop = AAb . pmax Fmaxtop = 55202 N
kuvvet
Fmintop = AAb . pmin Fmintop = 27'601 N
Basn altndaki alan 2
A Ab = 0,25 d Co AAb = 14'527 mm2
Snr deerler oran = Fmin / Fmax = 0,5
Cvata adedi. Szdrmazl garanti eden genel bir art vardr:
La / dG 5 bu art gereklemelidir. Bunun iinde ilk evvela cvata sys kabul edilir ve hesaplar
yaplr. nC = 12
Fmax = 4'600
Bir cvatay etkileyen kuvvet Fmax = Fmaxtop / nC
N
Zorlama: Dinamik ve eksen Fmin = 2'300
Fmin = Fmintop / nC
d N
1.2.5.2 Cvatann tablo ile llendirilmesi
letmedeki max. kuvvet Fmax = 4'600 N, dinamik zorlama ve cvata kalitesi 8.8
www.guven-kutay.ch
Cvatann boyutlar : Tablo 2.13 den, 6-Ke Cvata M10-50/26 - 8.8
www.guven-kutay.ch
Szdrmazlk iin La / dG 5
gereklemelidir.
La = . dt / nC = . 180 / 12 47 mm
ve
dG = 11 mm , La / dG = 47 / 11 4,3
La
bylece szdrmazlk art

Co
d
gereklemi olur.
Cvata konstruksiyonunun
gevemeden fonksiyonunu
gsterebilmesi iin
LS = 4 . d = 4 . 10 = 40 mm,
falan kalnl h = 40 mm, yani her bir

flan 20 mm olmaldr.
letme deerleri ve 2. Cvatann deerleri
6-Ke Cvata M10-50/26 - 8.8

letme kuvveti Fmax = 4,6 kN
40 statik Fmin = 2,3 kN
20 20 Gerekli sktrma FSger = 1 kN
Montajd letmed
a e
11
10
Is T ( C) 20 180
Kopma muka. Rm (N/mm2) 800 820
16 Akma Rp0,2
24 26 640 540
50 mukavem. (N/mm2)
Elastiklik mod. EC (N/mm2) 210000 200000
genileme T = 180 LC = 11,9 10-6 K-
1
faktr iin
Vida ve konstruksiyon deerleri bak Tablo 2.1 den Tablo 2.3 e kadar
Anma ap 6-Ke Cvata d = 10 mm

Adm veya hatve PC = 1,5 mm
Helis as P S = atan P S = 3,038151
www.guven-kutay.ch
=PC/(.d2)
Di dibi kesitinin alan A3 = .d32/4 A3 = 52,3 mm2
Kafa alt d ap dKD = 14,6 mm
Gei delii dG = 11 mm
Kafa alt i ap dykG = 0 alnr. dK = dG + 2.dykG dK = 11mm
aft alan AS = .d2/4 AS = 78,54 mm2
www.guven-kutay.ch

Vidal aft boyu LV = LS - LS LV = 16 mm
Gerilme kesiti alan AGE = .dGE2/4 AGE = 58 mm2
Torsiyon kar koyma momenti Wt = .d33/16 Wt = 107 mm3
Eilme kar koyma momenti We = .d33/32 We = 53 mm3
Balanan paralarn deerleri
1. Para 2. Para
Malzeme St 50 St 50
Kalnlk LP1 = 20 mm LP2 = 20 mm
EP1 = 210 000 EP2 = 210 000
Elastiklik modl, montajda
N/mm2 N/mm2
letmede parann ss TP1 = 200 C TP2 = 200 C
EP1 = 200 000 EP2 = 200 000
Elastiklik modl, iletmede
N/mm2 N/mm2
orLP1 = 12 . 10-6 . orLP2 = 12 . 10-6 .
Isl genileme katsays
K-1 K-1
Montajda yzey basn snr
PS = 710 N/mm2 PS = 710 N/mm2
20C de
letmede yzey basn snr
200C de PS = 675 N/mm2 PS = 675 N/mm2
pS = pS . EP1 / EP1
Paralarn toplam skma boyu LS = LP1 + LP2 LS = 40 mm
Srtnme katsaylar ve alar
Vidada srtnme katsays /

V = 0,12 V = 6,84277
as
Kafada srtnme katsays /
K = 0,12 K = 6,84277
as
Skma momenti faktr

Tork anahtar ile skma momenti faktr S = 1,6
Balanan paralarn ayrlmamas iin gereken sktrma kuvveti FS2
FS 2 =
(a s ) u F
max FS2 = 21,50 kN
rd k 2B + s u
tF
dG ri = r
rt
a = (a s ) + s
Co
a = 32,129 mm
S U 2
O 2 d t d Co a s = 32,198
d
t
a s =
8 dt mm
u
www.guven-kutay.ch
( )
A T = rd2 rCo
2
/ nC AT = 1921 mm2
www.guven-kutay.ch
s mesafesi s = LS y 0 s = 0,423 mm
LS mesafesi L S = 0, 5 (d d d t ) LS = 20 mm
Gei delii boluklu trapezin y = T T S G y A L A
0 y0 = 19,577 mm
arlk merkezi y0 mesafesi A T0
Tam trapezin arlk merkezi t r + 2 ri
yT = F t yT = 19,597 mm
yT mesafesi 3 rt + ri
Gei delii alan A G = 0,25 d G 2
AG = 95,0 mm2
Gei delii boluklu trapezin A = A A
T0 T G AT0 = 1278 mm2
alan
u mesafesi u = t F y0 u = 21 mm
Taksimat t C = d t / n C tC = 47,1 mm
Sktrma basnc etkisindeki kapal I BT
2
alann ataletmomentinin alanna oran k B = A k 2B = 138 mm 2
2 T
kB
Sktrma basnc
etkisindeki kapal alann I BT = C F d
( )
t t 3 r 2 + 4 rd ri + ri2 IBT = 264442
36 rt (rd + ri ) mm4
atalet momenti
Toplam sktrma
FS = FS1 + FS2 FS = 22,5 kN
kuvveti
Gerekli toplam sktrma
FS GER = 2 . FS FS GER = 45 kN
kuvveti
Tablo 2.6 dan M10-8.8 cvatann sktrma kuvveti FSp20 = 27,4 kN
1.2.5.4 Yeni cvata seimi
Tablo 2.6 dan sktrma kuvveti montajda, yani 20 C de FSp20 = 54.9 kN olan M14-8.8 cvatasn
seelim. nk; s etkisi olduundan iletmedeki yani 180 C deki sktrma kuvveti FSp180 = FSp20 .
Rp0,2M / Rp0,2 46,3 kN olur.
Szdrmazlk iin La / dG 5 gereklemelidir. dG = 15,5 mm olacandan La / dG oran 4,3 den de

kk olacaktr ve bylece szdrmazlk art gereklemi olur.
Cvata konstruksiyonunun gevemeden fonksiyonunu gsterebilmesi iin LS = 4 . d

LS = 4 . 14 56 mm burada LS = 55 mm seelim, yani her bir flan 27,5 mm olmaldr.
Yeni cvatann konstruksiyon deerleri bak Tablo 2.1 den Tablo 2.3 e kadar
Adm veya hatve PC = 2 mm
Helis as P
S = atan P S = 2,869478
=PC/(.d2)
www.guven-kutay.ch
Kafa alt d ap dD = 19,6 mm
Gei delii dG = 15,5 mm
Kafa alt i ap. dK = dG + 2.dykG dK = 15,5 mm
Balanan paralarn deien deerleri
1. Para 2. Para
Kalnlk LP1 = 27,5 mm LP2 = 27,5 mm
Paralarn toplam skma boyu LP = LP1 + LP2 LP = 55 mm
rd FS 2 =
(a s ) u F
max FS2 = 22,4 kN
dG
tF
k 2B + s u
ri = r
rt Co
a = (a s ) + s a = 32,124 mm
S U
O
d
t
2
a s =
2 d t d Co a s = 31,775
8 dt mm
u
yo
( )
s
Ls A T = rd2 rCo
2
/ nC AT = 1925 mm2
Res. 1.13, Temas kesiti
LS mesafesi LS = 0,5 (d d d t ) LS = 20 mm
Gei delii boluklu trapezin y T A T LS A G
y0 = y0 = 19,554 mm
Tam trapezin arlk merkezi t F rt + 2 ri
yT = yT = 19,597 mm
Gei delii alan 2
A G = 0,25 d G AG = 189 mm2
www.guven-kutay.ch
Gei delii boluklu trapezin A = A A

T0 T G AT0 = 1733 mm2
alan
u mesafesi u = t F y0 u = 20,9 mm
Taksimat tC = dt / nC tC = 47,1 mm
2
T
kB2
Sktrma basnc
(
t t 3 r 2 + 4 rd ri + ri2
) IBT = 264442
atalet momenti
Toplam sktrma
FS = FS1 + FS2 FS = 22,4 kN
kuvveti
kuvveti
Tablo 2.6 dan M14-8.8 cvatann sktrma kuvveti FSp180 = 46,3 kN
Cvatann elastik esneklii

Montajda
0,5 d
Cvata kafasnn esneklii K = K = 0,173.10-6 mm/N
E C A AN
L
Vidasz aftn esneklii = = 1,114.10-6 mm/N
E C A AN
LV
Vidal aftn esneklii V = V = 0,864 .10-6 mm/N
E Ci A 3
0,5 d
Somundaki vidann esneklii VS = VS = 0,318 .10-6 mm/N
E Ci A 3
0,4 d
Somunun esneklii So = So = 0,173.10-6 mm/N
E So A AN
Montajda cvatann elastik esneklii
bak Ci = K + + V + VS + So C = 2,6425 .10-6 mm/N
Cvatann iletmede elastik esneklii

0,4 d
Cvata kafasnn esneklii Ki = Ki = 0,182.10-6 mm/N
E Ci A AN
L
Vidasz aftn esneklii i = i = 1,169.10-6 mm/N
E Ci A AN
LV
Vidal aftn esneklii Vi = Vi = 0,907 .10-6 mm/N
E Ci A 3
www.guven-kutay.ch
0,5 d VSi = 0,334 .10-6

Somundaki vidann esneklii Vi =
E Ci A 3 mm/N
0,4 d
Somunun esneklii Soi = Soi = 0,182.10-6 mm/N
E Ci A AN
Montajda cvatann elastik esneklii Ci = 2,2016 .10-6
Ci = Ki + i + Vi + VSi + Soi mm/N
Cvatann eilme esneklii
Ci = Ki + i + Vi + VSi + Soi C = 27,416 . 10-8 1/(Nmm)
0,4 d LS LV 0,9 d 0,9 d

Ki = i = Vi = VSi = Soi =
E Ci I AN E Ci I AN E Ci I 3 E Ci I 3 E Ci I 3
Ki= i= Vi=10,889.1 Soi=1,485.1

VSi=4,0.10-8 -8
1,485.10-8 9,545.10-8 0-8 0
Cvatann edeer L = E I LE = 50,23

E C C 3
eilme boyu mm
Sklan paralarn elastik esneklii P:
Sklan paralarn esnekliine edeer kaval silindirin kesit alan

Konstruksiyonda DDphe DDPhe = dD + tan . LS DDPhe = 51,4 mm
Burada konstruksiyonda kstlama olmadndan DP
DP = 51,4 mm
aynen alnr.
dD = 14,6 mm < DP = 51,4 mm < dD+LS=75mm
L d x = 0,7417
Bylece bak : x = 3 S D
D 2P
Edeer kaval silindirin kesit alan, bak

(
A E = d 2D d G
4
2
) [
+ d D (D P d D ) (x + 1)2 1
8
] AES = 610,8 mm2
cK = 1000 . EP1/EP2 . N/mm cK = 1000 N/mm3

(
I K = D 4DP d G4
)/ 64 IK = 238 742 mm4
I BP = I K c K LS / E C IBP = 65 654 mm4
LS I 3
PCi = PCi = 0,014551
L E I BP
www.guven-kutay.ch
Montajda elastik esneklik P
1. Parann esneklii P1 =
L P1 P1 = 0,214 . 10-6
A E E P1 mm/N
2. Parann esneklii P2 =
LP2 P2 = 0,214 . 10-6
A E E P 2 mm/N
P = 0,429 . 10-6 mm/N
P2
letmede elastik esneklik Pi

1. Parann esneklii P1i =
L P1 P1i = 0,225 . 10-6
A E E P1i mm/N
2. Parann esneklii P 2i =
LP2 P2i = 0,225 . 10-6
A E E P 2i mm/N
letmede paralarn elastik esneklii Pi = P1i Pi = 0,4503 . 10-6
+ P2i mm/N
s 2 A ES *Pi = 0,4511 . 10-6
*Pi = Pi 1 +
I
BP mm/N
a s A ES *Pi
*
= 0,5105 . 10-6
*Pi
*
= Pi 1 +
I BP mm/N
Kuvvet dalm faktr n
n = 0,5
Kuvvet oran
P
Montajda : ' = = 0,1582583
Ci + P
= ' n = 0,0791291
*Pi
*
letmede : ' = i = 0,1924447
Ci + *Pi
i = 'i n i = 0,0962224
Oturmadan dolay kaybedilen n germe kuvveti FOt
Vida yzeyi Rz 12,5 m fOt1 = 0,003 mm

Cvata ba / Somun temas yzeyi Rz 12,5
fOt2 = 0,006 mm
m
Paralar ars 1 yzey Rz 12,5 m
fOt2 = 0,002 mm
0,002
f Ot
FOt = FOt = 4,15 . 103 N
Ci + *Pi
Is etkisi
Isnn cvataya etkisi LC = 0,105 mm

www.guven-kutay.ch
L C = C LSIK TC TC = TC - TM
Isnn paralara etkisi
LP = LP1 + LP2
L P1 = P1 L P1 TP1 LP =0,1188 mm
L P 2 = P 2 L P 2 TP 2
LS = LP LC LS = 0,0141 mm
Boy uzama farkndan doan kuvvet FNT
L FNT = 5308 N
FNT =
Ci + *Pi
1
FN max = FS S ( )
+ 1 i F max + FOt FNT FN max = 39,1 kN
Tablo 2.6 dan M14-8.8 cvatann sktrma
FSp180 = 46,3 kN
kuvveti
letmedeki n germe kuvveti Fn

FN max = FNM max + FNT FOt Fn max = 21117 N
F
FN min = NM max + FNT FOt
S Fn min = 13092 N
Sktrma momenti
Tablo 2.6 dan, M 14 iin MS = 126 Nm
sdan dolay imdilik %10 eksiini alalm.
MSmax = 113,4 Nm
MSmax = 0,9 . MS = 0,9 . 126
min. Sktrma momenti, bak MSmin = MSmax /
MSmin = 70,9 Nm
S
Montaj momenti MA MA = (MS max + MS min)/
MA = 92 Nm
2
Moment sapmas MA MA = (MS max + MA) MA = 20 Nm
Sktrma momentinin bykl MA = 92 20 Nm
gerekirse:
MAy = 0,9 . MS max = 0,9 . 113,4 = 102 MAy = 102 Nm
alanlara braklr.
letme kuvvetinin dalm

Cvatada ek kuvvet FEk
FEk max = F max FEkmax = 456 N
FEk min = F min FEkmin = 228 N
www.guven-kutay.ch

FPA max = F max FEk max FPA max = 4281 N
FPA min = F min FEk min FPA min = 2140 N
Cvatay zorlayan max. kuvvet Fn

FCtop = Fn max + FEk max FCtop = 43,3 kN
FSmin = 22,9 kN

Montajda bileik gerilim

MVi = 59,67 Nm
MVi = FnM . d2/2 . tan( )
M Vi
Vidadaki torsiyon gerilimi t t = t = 197 N/mm2
Wt
F
M = nM M = 476 N/mm2
A GE
2 BiM = 586 N/mm2
BiM = M + 3 2t
Montajda temas yzeyleri basma gerilimi

Basma yzey alan Ab A b = 0,25 d 2D d G
2
( ) Ab = 113 mm2
Montajda temas yzeyi basnc p M = FnM / A b pM = 486 N/mm2
letmede bileik gerilim

F
A GE
Bi = 508 N/mm2
Bi = 2 + 3 2t
www.guven-kutay.ch
letmede temas yzeyleri basma gerilimi
d 4D d G
4
WP = WP = 450 mm3
32 dD
FN max + F max F max a
p = + PC p = 387 N/mm2
A Te WP
Genlik gerilimi
letmedeki genlik kuvveti Fg F Fa
Fg = Fg = 114 N
2
Fg
Cvatada genlik gerilimi g g =
A3 g = 1,09 N/mm2
Eilmeden gelen genlik gerilimi M e ge = 7,35
ge = 0,5 PC
We N/mm2
gtop = g + ge gtop = 8,4
2
N/mm
malat bitiminde islah edilmi cvatann emniyetli genlik
G = 50 N/mm2
mukavemet deeri

FS min = Fn min FPA max FSmin = 22,9 N
Montajdaki deerler
R p 0, 2
Montajda akma mukavemeti emniyeti SAM = SAM = 1,09
biM
Montajda temas yzeyleri basnc S p S
ApM = SApM = 1,46
emniyeti pM
letmedeki deerler
R p0,2
letmede akma mukavemeti emniyeti SAi = SAi = 1,06
bii
pi Spi = 1,74
emniyeti p i
www.guven-kutay.ch
G
letmede devaml mukavemet emniyeti SDMi = SDMi = 45,95
g
FS min
Sktrma kuvvetinin durumu SS = SS = 1,78
FS GER
Cvata: 6-Ke Cvata M14-70/34 - 8.8,

malattan sonra islah edilmi.

www.guven-kutay.ch
1.2.6 Eksen d yk, moment ve s etkisinde flan balants
Aada gsterilen s makinasndaki flan balants (Res. 1.14) kontrol edilmelidir.
100
Cvata adedi
30 50 30
nC = 24
Cvata-taksimat
R5
ap
20
dt C = 425 mm
M 16
17.5
40
Cvata ap
birka
40
iterasyondan
R5
sonra 16 mm
olarak seilir. Bu
14
44
hesaplarda para-
dt = 425
130 larn biri birinden
ayrlmalar ile
enine hareketten
doan eilme
gerilimi ana rol
oynarlar. Ekte
verilmi olan CD
Res. 1.14, Flan balants
de verilen
hesaplama
program ile
hesaplar ok
abuk yaplr.
1. letme deerleri ve 2. Cvatann deerleri bak Tablo 2.5
6-Ke Cvata M16-130/44

NiCrTiAlF100, W.Nr.2.4952.60 , DIN17745
Montajda letmede
Is T ( C) 20 350
Rm
Kopma muka. 1000 895
(N/mm2)
Re
Akma mukavem. 640 545
(N/mm2)
EC
Elastiklik mod. 183000 165000
(N/mm2)
LC=13,9 10-6 K-
genileme faktr T = 350 1
letme kuvveti, dinamik F max = 4'500 N

F min = 300 N
Enine iletme kuvveti FE = 120 N
Srtnme katsays S = 0,12
www.guven-kutay.ch
Evatann enine kaymas hT = 0,103 mm
Gerekli sktrma FS1 = 100 N
www.guven-kutay.ch
3. Vida ve konstruksiyon deerleri bak Tablo 2.1 den Tablo 2.3 e kadar

Adm veya hatve bak veya PC = 2 mm
Toplam sklan boy LS 4. d LS = 100 mm
Helis as P =PC/(.d2) S = atan P S = 2,479624
Kafa alt d ap dD = 22,5 mm
Gei delii dG = 17,5 mm
Kafa alt i ap dykG = 0 kabul
dK = dG + 2.dykG dK = 17,5 mm
edilir
4. Balanan paralarn deerleri

Literatrden 1. Para 2. Para
Malzeme (zel dkm) GGG 40 Si GGG 40 Si
Kalnlk LSIKP1 = 30 mm LSIKP2 = 70 mm
Elastiklik modl, montajda EP1 = 168 000 N/mm2 EP2 = 168 000 N/mm2
letmede parann ss TP1 = 350 C TP2 = 380 C
EP1 = 149 000 EP2 = 147 000
Elastiklik modl, iletmede
N/mm2 N/mm2
orLP2 = 13,25 . 10-6 .
Isl genleme katsays orLP1 = 13 . 10-6 . K-1
K-1
Paralarn toplam skma LSIKP = LSIKP1 +
LSIKP = 100 mm
boyu LSIKP2
Montajda yzey basn snr bak Tablo 2.12 PS = 700 N/mm2

letme yzey basn snr
p = p E /E PSi = 620 N/mm2 350C de
S S P1 P1
4. Srtnme katsaylar ve alar

Vidada srtnme katsays bak Tablo 2.6 Vi = 0,12
Vidann srtnme as Vi = atan V Vi = 6,84277
Kafada srtnme katsays bak Tablo 2.6 B = 0,12
www.guven-kutay.ch
Kafada srtnme as B = atan B B = 6,84277
www.guven-kutay.ch

rd (a s ) u F
FS 2 = 2
tF max FS2 = 40,89 kN
dG
kB + s u
ri = r
rt C
o
a = (a s ) + s a = 63,024 mm
S U
O
d
t
2
a s =
2 d t d Co a s = 62, 654
8 dt mm
u
yo
( )
s
Ls A T = rd2 ri2 / n C AT = 2225 mm2
Res. 1.15, Temas kesiti
LS mesafesi LS = 0,5 (d d d t ) LS = 20 mm
Gei delii boluklu trapezin y = y T A T LS A G
0 y0 = 19,631 mm
Tam trapezin arlk merkezi t r + 2 ri

yT = F t yT = 19,671 mm
Gei delii alan 2

A G = 0,25 d G AG = 241,0 mm2
Gei delii boluklu trapezin A = A A AT0 = 1985
T0 T G
alan mm2
u mesafesi u = t F y0 u = 20,4 mm
Taksimat tC = dt / nC tC = 55,6 mm
2
T
kB2
Sktrma basnc
(
t t 3 r 2 + 4 rd ri + ri2
) IBT = 295'830
atalet momenti
Toplam sktrma
FS = FS1 + FS2 FS = 40,9 kN
kuvveti
kuvveti
www.guven-kutay.ch
7. Hesap iin gereken dier deerler bak Tablo 2.9

7.1 Tork anahtar ile skma momenti faktr SI = 1,6
7.2 Sktrma momenti

Cvata standart malzemeden olmad iin sktrma momentini
hesaplamamz gerekir.
Cvatann montajdaki ekme gerilimi
bak M = 0,9 R p0,2
2
4 P M = 482 N/mm2
1+ 3 + tan d 2 Vi
d0 2 2

Montajda boyuna sktrma kuvveti
FnM = M A GE = M
2
d GE
FnM = 75,5 kN
4
Metrik ISO- dili vidalarn skma momenti
MS = FnM (0,159 P + 0,577 Vi d 2 + 0,5 B d Et )
MS = 191,4 Nm
sdan dolay iletmede enine ve boyuna deiiklik
olacan-dan hesaplanan sktrma momentinin MSmax = 185 Nm
%5 eksii alnr.
min. Sktrma momenti, MSmin = MSmax / S MSmin = 115 Nm
Tork anahtar iin ayarlanacak sktrma momenti
MA MA = 150 Nm
MA = (MS max + MS min)/ 2
Moment sapmas MA
MA = 35 Nm
MA = (MS max + MA)
Sktrma momentinin bykl MA = 150 35 Nm

gerekirse:
MAy = 0,9 . MS max = 0,9 . 185 165 MAy = 165 Nm
alanlara braklr.
7.3 Cvatann elastik esneklii
Cvatann montajda elastik esneklii

Cvata kafasnn esneklii K =
0,4 d K = 0,2174 . 10-6
E C A AN mm/N
Vidasz aftn esneklii =
LS = 2,3373 . 10-6
E Ci A AN mm/N
Vidal aftn esneklii V =
LV V = 0,5308 . 10-6
E Ci A 3 mm/N
Somundaki vidann esneklii VS =
0,5 d VS = 0,3033 . 10-6
E Ci A 3 mm/N
Somunun esneklii So =
0,33 d So = 0,1563 . 10-6
E P 2 A AN mm/N
www.guven-kutay.ch
Ci = K + + V + VS + So mm/N
Cvatann iletmede elastik esneklii
0,5 d Ki = 0,241 . 10-6

Cvata kafasnn esneklii Ki =
E Ci A AN mm/N
Vidasz aftn esneklii i =
L i = 2,592 . 10-6
E Ci A AN mm/N
Vidal aftn esneklii Vi =

LV Vi = 0,589 . 10-6
E Ci A 3 mm/N
0,5 d VSi = 0,179 . 10-6
Somundaki vidann esneklii VSi =
E Ci A 3 mm/N
0,33 d Soi = 0,336 . 10-6
Somunun esneklii Soi =
E P 2i A AN mm/N
Ci = Ki + i + Vi + VSi + Soi mm/N
7.4 Sklan paralarn elastik esneklii P:
Sklan paralarn elastik esnekliine edeer kaval silindirin kesit alan
Konstruksiyonda DDphe
DDPhe = 57,1 mm
DDPhe = dKD + 2.tan . LP1
Seilen DDP ve Burada , dDP = 57,1 mm
LS d D
Bylece: x=3 x = 0,8837
D 2P
Edeer kaval silindirin kesit alan,
dD = 22,5 mm < DDPhe = 57,1 mm < dKD+LS=123mm
A E =
2
4
( 2
dD dG )

[
+ d D (D P d D ) (x + 1)2 1
8
] AES = 936,1 mm2
www.guven-kutay.ch
Montajda elastik esneklik P
1. Parann esneklii bak P1 =
L k1 P1 = 0,191 . 10-6
A E E P1 mm/N
2. Parann esneklii bak P2 =
L k1 P2 = 0,445 . 10-6
A E E P 2 mm/N
P = 0,636 . 10-6 mm/N
P2
letmede elastik esneklik Pi

1. Parann esneklii bak P1i =
L k1 P1i = 0,215 . 10-6
A E E P1i mm/N
2. Parann esneklii bak P 2i =
L k1 P2i = 0,509 . 10-6
A E E P 2i mm/N
Montajda paralarn elastik esneklii Pi = 0,7238 . 10-6
Pi = P1i + P2i mm/N
s 2 A E
*Pi = Pi 1 + *Pi = 0,7241 10 6 mm/N
I BT

a s A E
*Pi
*
= Pi 1 +
*Pi
*
= 0,777 10 6 mm/N
I BT
7.5. Kuvvet dalm faktr n n = 0,5
7.6. Kuvvet oran

P
Montajda : bak ' = = 0,152077
Ci + P
= ' n = 0,0760387
*Pi
*
letmede: 'i = i = 0,1666983
Ci + *Pi
i = 'i n i = 0,0833492
7.7. Oturmadan dolay kaybedilen n germe kuvveti FOt , bak ve

Vida yzeyi Rz 16 m fOt1 = 0,003 mm
Cvata ba / Somun temas yzeyi Rz 16 m fOt2 = 0,006 mm
Paralar ars 1 yzey Rz 16 m 0,002 fOt2 = 0,002 mm
f Ot
FOt =
Ci + P
FOt = 2,377 . 103 N
www.guven-kutay.ch
7.8. Is etkisi
Isnn cvataya etkisi

L C = C LSIK TC LC = 0,459 mm
TC = TC - TM
Isnn paralara etkisi
LP = LP1 + LP2
L P1 = P1 LSIK1 TP1 = 0,1287 LP =0,4626 mm
L P 2 = P 2 LSIK 2 TP 2 = 0,3339
LS = LP LC LS = 0,0039 mm
Boy uzama farkndan doan kuvvet FNT
FNT =
L FNT = 837 N
CT + PT
7.9. letmedeki n germe kuvveti Fn

Fn max = FnM max + Fn FOt Fnmax = 71429 N
F
Fn min = nM max + Fn FOt
S Fnmin = 44072 N
7.10. letme kuvvetinin dalm

Cvatada ek kuvvet FEk FEkmax = 375 N
FEk max = F max FEk min = F min
FEkmin = 25 N
FP = F FEk = F (1 ) FPAmax = 4125 N
FPAmin = 275 N
Cvatay zorlayan max. kuvvet Fn bak
F =F +F FCtop = 71804 N
Ctop n max Ek max

FSmin = 39947 N
7.13 Torsiyon momentini tayan kesit adedi qFE = 1

Enine kuvvetten doan bir cvatadaki normal
kuvvet
F FNE = 1000 N
FNE = E
q FE S
Gerekli toplam minimum sktrma kuvveti
FSIKtop = 41887 N
FSIKtop = FSi1 + FSi2 + FNE
www.guven-kutay.ch
8. Mukavemet deerlerinin kontrol
8.1 Montajda bileik gerilim

M Vi = 0,5 Fe d 2 = FnM . d2/2 . tan( ) MVi = 88 Nm
M Vi
Vidadaki torsiyon gerilimi t t = t = 180 N/mm2
Wt
F
M = n max M = 466 N/mm2
A GE
2 BiM = 561 N/mm2
BiM = M + 3 2t
8.2. Montajda temas yzeyi basma gerilimi

A b = 0,25 d 2D d a2 ) Ab = 157,1 mm2
Montajda temas yzeyi basnc p M = FnM / A b pM = 464 N/mm2
8.3. letmede bileik gerilim Bi

F
A GE
Cvatada eilme momenti M e = F max a Me = 385 Nm
M e
Eilme gerilimi e = e e = 9 N/mm2
We
Toplam normal gerilim N = + e N = 467 N/mm2
Bi i1 = 562 N/mm2
Bi i1 = 2N + 3 2t
Enine kaymadan eilme gerilimi
3 E Ci i h T d hy = 82 N/mm2
hy =
L2S
Toplam normal gerilim
Nhy = + e + hy Nhy = 584 N/mm2
Bi i2 = 631 N/mm2
Bi i2 = 2Nhy + 3 2t
www.guven-kutay.ch
8.4. letmede temas yzeyi basma gerilimi
letmede temas yzey basnc

FCi top Fi max a p = 460 N/mm2
p i = + e
Ab WP
d 4D d G
4
WP = WP = 709 mm3
32 dD
8.5. Devaml mukavemet deerleri, genlik gerilimi
F Fa
letmedeki genlik kuvveti Fg Fg = Fg = 175 N
2
Fg
Cvatada genlik gerilimi g g = g = 1,21 N/mm2
A3
Fg a
ge = e g = 0,33 N/mm2
We
Toplam genlik gerilimi gtop = g + ge gtop = 1,5 N/mm2
Cvatann emniyetli genlik mukavemet deeri G = 40 N/mm2
9. Emniyet katsaylar
9.1. Montajdaki deerler
Montajda akma mukavemeti S = R p0,2

I AM SAM = 1,14
emniyeti biM
Montajda temas yzeyleri basnc S pS
II ApM = SApM = 1,51
emniyeti pM
10.2. letmedeki deerler

letmede akma mukavemeti S = R p0,2
III Ai SAi = 0,97
emniyeti (enine kaymasz) bii1
IV pi Spi = 1,35
emniyeti p i
letmede enine kaymasz genlik S G
V DMi = SDMi = 25,88
mukavemet emniyeti gtop
www.guven-kutay.ch
FS min
VI Sktrma kuvvetinin durumu SS = SS = 1,05
FS GER
letmede devaml mukavemet SDe
VII = BiT SDe = 1,24
emniyeti (enine kayma ile) De
letmede balantnn fonksiyonunu yapamas kt sonular douracaksa, balant ve cvata iin

eitli deneyler yaplp sonra konstruksiyon imalata ve iletmeye alnmaya msaade edilir.
Cvata: 6-Ke Cvata M16-130/44 Nimonic 80 A

NiCrTiAlF100, W.Nr.2.4952.60 , DIN17745

Cvata gayet hafif yal.
www.guven-kutay.ch
1.2.7 Montaj aparat

Herhangi bir makinada mili (Poz 1) gbee (Poz 2) montaj ve demontaj iin Res. 1.16 de tasla
izilmi olan montaj aparat kullanlacaktr.
Aparatn arzasz alp almayacana karar vermek iin, X ile iaretlenmi vida boyunun
montaj ve demontajdaki kuvvetleri tayp tamayaca kontrol edilecektir.
5 3 4 1 2
X
Montaj
girii
L Vi
Demontaj
girii
dPi
dM
Res. 1.16, Montaj aparat
Bilinenler:
En byk basn pmax = 1100 bar

Milin ap dM = 24 mm
Vidann tanm, metrik ISO ince dili vida M 48 x 3
Pistonun d ap dPi = 58 mm
stenilen genel emniyet katsays SEMGER = 2
Vidann boyu LVi = 60 mm
Malzemeler
P1 Kovan C 45 1.0503
P2 Kasnak (Gbek) GK-AlSi9Cu3 3.2315.02
P3 Vidal kovan C 45 1.0503
P4 Piston 42CrMo4 1.7225
P5 Kapak C 45 1.0503
www.guven-kutay.ch
1.2.7.1 zm
pmax = 110
En byk basn pmax = 1100 bar
N/mm2
Rp0,2 = 1100
Pistonun kopma mukavemeti 42CrMo4 1.7225
N/mm2
Kasnan kopma mukavemeti GK-AlSi9Cu3, 3.2315.02 Re = 180 N/mm2
AMo = 2'190
Montaj alan AMo = . (dPi2 dM2) / 4
mm2
ADM = 2'642
Demontaj alan ADM = . dPi2 / 4
mm2
Max. Kuvvet, demontajda etkin Fmax = pmax . ADM . Fmax = 581257
SEMGER N
Burada hesap, kasnan mukavet deeri daha kk olduu iin, kasnaktaki vidann kopma
mukavemetine gre yaplr.
P = 3 mm
P
BSo
H/8
R2
Somun H = P . cos (/2) bak Tablo

H/2
2, Tablo 1.2
H1
H
H3
H/2
Cvata
H = 3 . cos 30 = 3 .
R1
H/4
H/6
60
B C 0,86603
D2
D1
d3
d2
D
H = 2,598 mm
Somun vidasnn kesmeye zorlanan eni:
BSo = 2,675 mm
BSo = P H/8
Somunun bir vidasnn kesmeye zorlanan alan:
ASo = 403,417 mm2
ASo = . d . BSo
Somunun kesmeye kar mukavemeti
KE = 144 N/mm2
KE = 0,8 . Re
Somundaki gerekli tayc di says
nSo = 10,006
nSo = Fmax / ( ASo . KE )
Somundaki toplam di says:
ki u iin emniyette olmak iin 6 di alnr. ntop 16
ntop = nSo + 6
Vidann imalattaki gerekli boyu:
LViGER = 48 mm
LViGER = ntop . P
Taslakta LVi = 60 mm olduundan konstruksiyonun doruluu kabul edilir.
www.guven-kutay.ch

08d Civata PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

08d Civata PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2010 Mart

1 eitli tablolar ve rnekler...........................................................................................................3

1 eitli tablolar ve rnekler

Yardmc olabildiime inanarak sizlere baarlar dilerim.

14 2 1.8 1 1.3 1.5 15 15.5 16.5

Silindirik i vida 1) konik d vida

Silindirik i vida Konik d vida

1) ve d vida profili ISO 228.1 de ayn llere sahiptir.

Tablo 5, Tablo 1.5, eitli cvatalara genel bak. ller mm dir.

Hava bal i alt ke

Hava bal yarkl Bask bal

Burada bulunmayan deerler veya den alnmaldr.

artlara gre min 30

Tablo 7, Tablo 1.7, D vidada konstruksiyon lleri

vida Vida k aklk Vidann afta gei lleri

Tablo 8, Tablo 1.8, Standart cvatalarn malzeme ve mekanik deerleri

ekme Akma Kopma

4.6 1) Az veya orta deer C-alml 400 240 22

5.6 1) 500 300 20

M16 Su verilmi ve tavlanm az veya 800 640

Su verilmi ve tavlanm az veya

Alml, su verilmi ve tavlanm

1) Otomat elikleri S 0,34 % , P 0,11 % , Pb 0,35 % ile malzeme olarak kullanrlar.

Tablo 9, Tablo 1.9, Cep somunda di (vida) boyu Ldb

Tablo 10, Tablo 1.10, Cvata balantsnda boalma faktr kbo

A dan D ye kadar gruplarn bulunmas

Tablo 11, Tablo 1.11-a) Vidada srtnme katsays Vi (Strelow a gre)

Yzey siyah menevili (islah edilmi) inko ile Kadmiyumla Yap-

0,12 0,10 0,08 0,10 -- 0,10 0,08 0,16

... ... ... ... ... ... ...

0,10 -- -- -- 0,12 0,10 -- -- 0,14

... ... ... ...

0,08 -- -- -- -- -- 0,12 0,12 --

... ... ...

-- 0,10 -- 0,10 -- 0,10 -- 0,08 --

1) ... ... ... ...

1) kr veya temper dkm

siyah menevili (islah edilmi) veya Galvanizli Kadmiyumlu

fosfatlanm (Zn6) (Cd6)

-- 0,12 -- 0,10 -- 0,16 0,10 -- 0,08 --

... ... ... ... ...

0,12 0,10 0,08 0,10 0,08 -- 0,08 0,08

-- 0,10 -- 0,10 0,16 0,10 -- --

0,08 ... 0,16 ... ...

... 0,10 ... 0,18 ...

-- 0,14 -- 0,10 -- 0,14 0,10 0,10 0,08 --

... ... ... ... ... ...

-- 0,20 -- 0,18 -- 0,22 0,18 0,16 0,16 --

0,08 ... 0,20

Tablo 12, Cvatann pratik seimi

Statik 1,6 2,5 4,0 6,3 10 16 20 25 40 63 80 100

5.6 6 8 10 12 14 20 20 27 27 36 --- ---

rnek 1: letme kuvveti: 8,2 kN, dinamik, eksen d, aftl cvata

Tablo 13, 6-Ke cvatalarn lleri

ekil 1, Res. 1.1, Komple rulman flan

Kuvvet, statik zorlama Fmax = 9 kN

Balant: Eksenden sktrmal, eksen d zorlamal balant

Cvata konstruksiyonunda sra adedi zC = 1

Tablo 13 ile 6-Ke Cvata M8-50/22 - 8.8,

Kabaca dinamik devaml mukavemet kontrol:

Tablo 13 den LSI = 4.d , DP 2. dD ve dkm paralar iin ' = 0,4

FEM = 2'342 N > FEkmax = 1'137 N Cvata kullanlr.

Genlik mukavemet deeri statik zorlama olduundan yoktur.