Stichters van ,The Kitchen" op bezoek

Woody en Steins Vasulka,

opa en oma van videokunst
MONTBELIARD - De IJslandse vibliste Steina Gund- SV: Men is zo gewoon to den-
mundsson (1940) en de Tsjechische filmmaker Woody ken dat op het tv-toestel elk
Vasulka (1937) ontmoetten elkaar in 1962 in Praag. Drie jaar beeld een na een verschijnt . Dat
later trok het kunstenaarspaar naar New York waar is natuurlijk niet zo, het tv-beeld
zoveel mogelijk was". Aan de overkant van de oceaan is een groot tijds-continuum : er
raakten de Vasulka's in de ban van video. Met behulp van is altijd een punt dat beweegt
zelf gebouwde apparatuur sloegen ze dag en nacht aan het Woody is volkomen geabsor-
experimenteren . Om hun brouwsels en die van andere vi- beerd door dat ene bewegende
deomakers aan het publiek to kunnen tonen, richtten ze in punt. Ik ben veel minder geinte
1971 The Kitchen" op. Sindsdien worden Steina en Woody resseerd in dat soort ,machine-
Vasulka beschouwd als de oma en opa van de videobewe- stuff". Daarom besloten we rond
g. 1974 min of meer gescheiden to
gaan werken. Het was de tijd dat
Het zal de Vasulka's een zorg W-%7 . THet belang hiervan is dat
ik camera's begon rond to gooi-
zijn, want hun werk blijft verba- het materiaal zijn eigen feno-
zing wekkell : Het nieuwste werk menologie creeert. Die fenome- en. Ik wilde meer spontane din-
gen doen.
van Woody, The Commission", nologie kan wedijveren met tes-
wordt binnenkort uitgebreid be- ter, film, literatuur en muziek. WV : Zij bespeelt de camera
sproken ,in de Cahiers du Cine- Als je daarin gelooft, gaat plots alsof het een viool is. Het is een
ma". The West" van Steina, een een hele wereld van mogelijkhe- interessante symbiose, want ik
video-impressie van bet land- den open. Toen Ed Emswhiller ben volkomen skeptisch als het
schap van New Mexico, doen de zijn digitale kubus creeerde in de camera betreft .
film ,Koyaanisgatsi' verbleken. Sunstone, was dat a.h .w. een SV: Ik laat mezelf echter niet
De Vasulka's stellen zichzelf en sleutelbeeld voor een heel toe door de zoeker to kijken. Ik
hun werk volgende week voor in nieuw gamma van beelden . weiger zelfs een zoeker op mijn
Antwerpen en in Brussel. Wij camera's to zetten . Ik toon wat
- Kan je eigenlijk over een de camera ziet, wat machines
hadden een gesprek tijdens het geschiedenis van image-pro-
videofestival in het Franse cessing" spreken? zien. Daarom bouw ik ook spe-
ciale konstrukties, die bv. de ca-
Montbeliard lzie krant gisterenl. SV: Wij dachten allemaal dat mera 360 graden laten rondtol-
Feed-back we de eersten waren. Maar ie- len. Op geen enkel ogenblik zal
- dereen vond tegelijkertijd  feed-
Woody, je begon met film back" uit .
ik ingrijpen om het beeld to
verbeteren, zoals ik ook enkel
en daarna ging je over naar werk met het reele tijdsverloop .
WV: Feed-back betekende de
video. Vanwaar die overschake- Ik desk dat het niet erg belang-
ling? eerste stap. Het is het eerste
beeld dat fenomenologisch rijk is om to tonen wat wij zien.
WOODY VASULKA: Ik volgde uniek is in video . Als je de came- Ik ben van mening dat onze
een opleiding aan de filmschool ra voor de monitor plaatst, krijg visie op de dingen niet erg inte-
van Praag. De aandacht ging je een interne resonantie van ressant is. Ik rebelleer tegen het
daar uitsluitend naar inhoud, het systeem . Dus ook weer: sys- diktatorschap van de camera-
naar politieke metaforen. Dat teem-performance . man .
leidde ons geheel weg van de - Nu is vooral Woodyaan het
SV : De meesten vonden het werk met digitale beelden?
materialiteit, de waarheid van erg belachelijk wat wij deden. In
het medium zelf. Toen ik erach- die tijd moest je de draagbare vi- WV: Zoals ik al zei, ben ik
ter kwam dat hiervoor vooral deocamera mee naar buiten se- enkel geinteresseerd in datgene
interesse bestond in de Verenig- men om de wereld to redden . wat bet beeld maakt. Dus ga ik
de Staten, vertrokken we. Ik be- voortdurend op zoek naarande-
- Had feed-back ook met to re manieren om beelden to pro-
gon to werken met nog enkel maken
zaken als licht, tonaliteiten en weging?met de flower-power be- duceren. Niet het resultaat telt,
beweging. Toen We in New York maar het proces . Met behulp
echter kennismaakten met vi- WV: Inderdaad, feed-back van digitale machines kan je elk
deo, een terrein dat toes nog was de nieuwe metafoor voor de punt in het beeld koderen en
volkomen braak lag, verschoof hele Amerikaanse alternatieve stockeren . Je krrigt zoiets als een
mijn interesse al heel gauw van kultuur. Feed-back betekende getallen-tabel en die getallen
het fotografische beeld, de ca- de nieuwe mandala. De mensen zijn onderling uitwisselbaar.
mera-obscura, naar beeld-pro- van de ,Global-Village teorie" Dat betekent bv . dat je kleur kan
cessen. Mijn interesse ging ech- waren eveneens bezig met feed- vervangen door geluid, of kleur
ter niet maar de look" van die back. Zij gebruikten het echter door beweging, enz . De moge-
beelden, maar naar dat wat ach- in een sociale kontekst. Feed- lijkheden zijn ontelbaar. Alles
ter de beelden lag. Wat veroor- back was het nieuwe vuur. wordt een kode en de organiza-
zaakt beeld-processes? Ons
hele videowerk gaat daarover: Horizontaal tie van die kodes is datgene wat
telt .
hoe kunnen we het beeld kon- - Wat kwam er na feed- SV: Met dergelijke binaire
systemen kan je dus ook natuur-
troleren? back?
lijke verschijningsvormen gaan
STEINA VASULKA: Woody WV: Als je het over imago- imiteren .
noemt het kontrole, ik noem het processing hebt, moet je het - Dat lijkt me afschrikwek-
de performance van het beeld. vooral hebben over audio-synte- kend. Het beeld vervangt de
Heel mijn werk heeft to makes se. De audio-wereld beschikte werkelijkheid?
met systeem-performances". Ik immers reeds over genererende WV: Ik geloof met dat er zo-
wil gees beelden maken. Ik toon systemen. iets bestaat als slechts een wer-
wat de machine ziet: Machine- SV: Onze eerste videomateria- kelijkheid. Er bestaan andere
Vision'. len waren in hoofdzaak audio- werelden, bv. de wereld van de
synthesizers. Het was ons duide- matematika die net zo werkelijk

uizend fr. lijk vanaf het begin dat er geen

eigenlijk videomateriaal was
om aan image-processing to
is. Maar in feite, verwerp ik hier-
mee ook het idee als zou slechts
de camera obscura notie heb-

sfoto" doen.
WV: We realizeerden ons dat
de basisvorm van audio en vi-
ben van realiteit. Dit is slechts
een sociale konstruktie . Steina
rebelleert tegen het oog, ik te-
(nstituut voor Voorlichting en deo dezelfde was: een golfvorm. gen die ene notie van de werke-
r 100 .000 fr. uit voor een goede We konden dus beelden opwek- lijkheid die Hollywood en ande-
en foto met als onderwerp de ken of beelden sturen d.m.v. au- re kulturele systemen je opleg-
nologieen in de industrie en dio-signalen . gen.
or een foto van om't even wat. SV: Daarna gingen we de ho- - Wat is de funktie van kleur
in jullie werk?
rizontale drift van het beeld toe-
prijzen, zoals tickets naar Atlan- passen. Toen we op een goede WV: Wij zouden eigenlijk in
ta. dag een foute aansluiting had- zwart-wit moeten werken. Kleur
De bekroonde en geselekteer- den gemaakt, zagen we eens- heeft geen enkele betekenis
de opnamen worden tentoonge- klaps onze beelden horizontaal voor mij want het wordt volko-
steld in Belgie, Frankrijk en Ne- voorbij drijven. men willekeurig over bet zwart-
derland en komen in een boek. wit systeem heen gelegd .
WV : Film-beelden bewegnn

- Oefening
En meteen beschikt Inbel over altijd vertikaal, ook het tv-beeld
een uitgebreid fotoarchief van rolt vertikaal. Die vertikale be- Commission" intro-
In  The
Belgische toestanden en precies weging is zo'n algemeen goed duceer je een op elektronische
daarover bestonden er bij de dat je er eigenlijk niet meer bij leest geschoeide visuele syntax,
.prezentatie van het projekt wel stilstaat dat dat een funktie van maar aan de andere kant ga le
enkele bezwaren bij beroepsfo- tijd is. De horizontale beweging ook terugnaarhet]even voor de
tografen. Sommigen onder hen en de kontroleerbaarheid hier- camera en naar de 19de eeuw?
vrezen immers dat Inbel in de van gaven ons nieuwe ideeen
toekomst ook op niet-beroepsfo- daarover. We verstonden dat WV: Ik was op zoek naar een
tografen een beroep zou kun- tijd de ligging van de beelden zo banaal mogelijk onderwerp
nen doen. Wel heeft Inbel een bepaalt. We lieten dus tijdsklok- voor, zeg maar, een oefening. Ik
regeling in verband met de au- ken ontwerpen die het videosig- vond de relatie tussen Paganini
teursrechten uitgewerkt. en Berlioz de meest geschikte,
naal stuurden. omdat daarin ook een aantal
aspekten van de kultuur van
 viiuci wci t1
tografen een beroep zou kun- tijd de ligging van de beelden
nen doen . Wel heeft Inbel een voor, zeg maar, een oefening. Ik
bepaalt. We lieten dus tijdsklok- vond de relatie tussen Paganini
regeling in verband met de au- ken ontwerpen die het videosig- en Berlioz de meest geschikte,
teursrechten uitgewerkt. naal stuurden. omdat daarin ook een aantal
aspekten van de kultuur van
vandaag vervat liggen. Wat ik
eigenlijk wilde, en dat is niet
geheel uitgekomen gezien het
sukses van dit werk, was op zoek
gaan naar 'een nieuwe visuele
r OOSTERSE
syntax. Ik koos dus een uiterma-
te simpel verhaal, opdat de kij-
ker vooral aandacht zou schen-
TAPIJTEN ken aan de elektronische reali-
teit. De vertelhandeling moest
N STUKJE CULTUUR een produkt worden van de in-
strumenten.
IN UW INTERIEUR In het volgende werk gebruik
ik een dialoog tussen Trotzki en
Maak uw keuze in 'n uitgebreide collectie
Oosterse salon-, living-, eetkamer- en Lenin . Door middel van de posi-
bureeltapijten . In Zending prachtige Perzische tie van de beelden en de bewe-
tapijten nu binnengekomen . Doe 'ns 'n uitstap ging, ga ik trachten to bewijzen
naar deze unieke Oosterse tapijtzaak in Belgie : dat er een visuele pendant be-
staat van heden, verleden en
toekomst. Maar nu zal ik ervoor
werken dat de kijker zich niet
verliest in het dramatische van
het werk. Heel die drukte rond
The Commission", dat was echt
niet mijn bedoeling. Ik moet be-
ter oppassen...
CHRIS DERCON
GR,UTMAN Woody en Steina Vasulka,
26 maart om 20 uur in het ICC to
Antwerpen, op 27maart om
20 u. 30 in het American Cultu-
Alle weekdagen open tot 18 u. ral Centre, Bolwerkplaats 1, 1050
Donderdags gesloten Brussel .
Havermarkt 47, Hasselt Electronic Video Circus van
Tel . 011-22 .77.25 Michel Jaffrenou, een elektroni-
sche Lanterna Magika, op
29 maart om 20 u. 30 in de nieu-
we zaal van het Atelier Ste-
Anne, Leerlooierstraat 75, 1000
Brussel. Reservatie : 02-513.19.28.