You are on page 1of 3
CON 40 céo chinh tri winh Dai hoi X cua Ding di neu su cin thigt phai “Xay dung co ché bdo vé Hién phdp, dinh ré co ché. cach tite bdo dam tinh ti cao cia Hign phap va ludt trong doi séng kinh 1é'- xd hoi” va xc dinh pham vi co ché bao vé hi phap. theo dé “Xay dmg co ché' phan quyét vé nhing vi pham hién phdp trong hoat dong lap phap, hanh phdp va ne phap”. Moi ngudi déu biét, trong hé théng php luat, hién phap 66 vi tf dac bigt quan trong quy dinh ché dé chinh ui. kinh té, van hod, x4 hoi, quéc an ninh, quyén va nghia vy co ban cua cong dan, co cu, nguyen tac t6 chile va hoat dong ciia céc co quan nha nudc, vi vay hién phap duoc xéc dinh 1 luat co ban cua Nha nude. cd hiéu luc phdp 1¥ cao nhat, mot ‘van ban phép luat khéc phai phi hop voi Hign phap. Thue chat cla bio vé hign phap li bao vé ché do XHCN, bio ve phap ché XHCN. Tuy nhién, xay dung co ché bio ve hign phdp theo dinh huéng néu trong Bio cdo chinh tri cn duge nghién cu ki mat dé bao dam co ché nay phi hop v nguyén tac hign hanh vé t6 chic va hoat dong cia Nha nudc ta, Trude hét, phii khiing dinh ring, hie nay chting ta cing dang cd mot co vé hign phdp. High phip 1992 (sta déi) da quy dinh thim quyén cia Quéc hdi trong viée thuc hign quyén gidm sat ti cao viéc an theo hién php, bai bo mot phin hay ton bé caic van ban quy pham phdp luat cita cdc co quan nha nude ¢6 thim quyén tdi hign phap. thim quyén cia Uy ban Thutng vu Quée hdi trong viée thyc hign quyén giém sat viée thi hanh hién phap, dinh chi mot phan hay oan bo céc van bin quy pham phép luat cla céc co quan nha nude ¢6 thém quyén trai Hién phdp. Trinh tu. tha tuc dé * Chuyén vién.Vu Phap Iuat — Van phong Quée hoi N XAY DUNG CO CHE BAO HIEN MOI? Nguyén Hodi Nam’ thyc hign quyén gidm sat ctia Quéc hoi, UY ban Thydng vy Quéc hdi trong viéc thi hinh hién phap, cling nhu viéc xem xét, xit ly cde van ban quy pham phap luat wai hign phap Ga duce cu thé hod trong Luat Té chife Quée hoi, Luat Ban hinh van ban quy pham phap luat, Luat Hoat dong gidm sat cua Quéc hdi, Quy ché hoat dong cia Uy ban Thutng vu Quée hdi v.v. Nhu vay, co quan duge giao nhiém vu bao vé hign phép chinh la Quoc hoi va Uy ban Thuong vu Quéc héi. Han ché cia co ché bao vé hién phap hién hanh Ia vé 16 chtéc cé hai co quan c6 nhigm vy bao vé hign phap tuy mic 46 c6 khdc nhau; do kiém nhiém ca nhiém vy bao vé hién phap nén qué trinh thuc hin nhiém vu, quyén han cla minh khé phan biét dugc 14 dang thuc hién nhigm vu, quyén han cia co quan bio vé hién phép hay dang thuc hién nhigm vu, quyén han cia Quéc hoi, Uy ban Thuong ve vé trinh tu, thi tuc dé gidm sat hanh hign phdp khong cé trinh ty, thi tuc rigng ma cing chung trinh ty, thi tuc V6i viée xem xét cdc hanh vi tai Iuat, phap lénh, nghi quyé cia Quéc héi va Uy ban Thutng vu Quée hoi. Dé xay dung co ché bio vé hién phdp theo dinh hudng trong dur thao Béo céo chinh ti, cin phan biét chic nang lap hién va chic ning lap phap cla Quéc hdi, dé 1a hai chic nang khac nhau tuy gitla ching cO nhiéu diém tuong déng voi nhau. Chic nang Lip hién 1a cua Quéc ién, cdn chic ning lap phap Ia cla Quoc hoi lap phap. Quéc hoi lap hign 1a Quée hoi duge bau ra dé thuc hign nhigm vy thong qua hign phdp ri gid thé, cdn Quéc hoi duoc bau ra ti€p theo la Qué hdi lip phap lam nhigm vu xay dung va ban hinh cdc dao Iu&t quan I¥ dat nuéc. Dé bao dam tinh én dinh cao ciia hién phdp, nhin chung hitn phip céc nudc cho phép ‘Quéc hoi c6 thé sua déi hién phap nhung 3 phai theo nhimg thii tuc dac biét. kha phic tap ching han phii c6 qua 2/3 téng sé dai biéu Quéc héi tin thinh sau 6 nhimg quy dinh cia Hign phip duge Quéc héi sira déi phai duoc dua ra tnmg ciu y dan va duoc qua nia tOng sO cir tri tan . hic d6 viée sita déi hign phap méi c6 hiéu luc thi hanh. Nhin lai lich str Quée hoi nuéc ta duoc thanh lip theo hién php qua cae thoi ky cho thay, Quéc h9i duce thinh lap theo quy dink « ign phap 1959, Hién phdp 1980 va Hil phap 1992 l& Quée hoi déng thoi 6 hai chic nang lap hién va lap phép. cdn Quéc hoi duge bau ra tai cude Tong tyén cir ngay 1946 chinh Ia Quée hoi lap hién. néu phap nam 1946 duoc thi hanh thi Nghi vign nhan dan la Quéc hoi lap phap. nhung do hoan canh lich si’ ma Quoc hoi lap phap nay khong duvc thanh lap. Theo chting toi, muén thiét lap duoc co ché bao vé hién phap that suv hitu higu thi Quée hai chi lam chic nang lap phdp, con chie nang lap hién duoc giao cho Quéc héi lip hign, vise Quéc hoi déng thoi cé hai chite nang lap hién va Jap phiip nhw nay thi Khé ¢6 thé ra phin quyét vé nhimg vi pham hién phap trong hoat dong lap php cia Quée h6i, bi vi vige [am ign php va sia déi hign phdp cing nhu viéc lam Iwat va sta déi luat déu do mét Quoc hoi thuc hign. Nhu vay. dé tao ra co ché bio ve hién phap thi phai sia déi hién phap hién hanh theo huéng Quéc héi chi lam luat va sia déi luat, khong cho am hién hip. trong tring hop thiy cn thigt phii hin phap moi phai do Quée dung va ban hanh. Trong nhiéu van kign quan trong cla Dang di dé cap cdc quyén lap phép. hanh phap. tu phdp 1A céc bO phan hop thanh quyén lye nha nude thong nhat, 16 chic va hoat dong ciia cdc co quan lap phap, hanh phdp va tu phap trong bO my nha nude, tuy nhién ngay trong van kign cla Ding cing nhu trong hién phap va cdc luat hic bd may nha nuéc Jai khong xac dinh 10 co’ quan 4 WWW WC GQQh WWW > nao thudc hé théng lap phdp, hanh phap hay tu phap. Do dé. theo cach hiéu thong thuéng thi hoat déng lip phdp 14 hoat déng cia Quéc héi va cic co quan cia Quéc hdi, hoat dong hanh phap Ia hoat dong cia hé théng ¢o quan hiinh chinh nha muéc nhu Chinh phi va Uy ban nhan dan cdc cap, con hoat dong tw phap 1a hoat dong cia hé théng cac co quan diéu tra, tray (6, xét xif va thi hanh dn. Theo co ché bio vé hin php hign hinb thi co quan quyén lye nha nude cao nhat thuc hin quyén gidm sal (i cao doi di ton bo hoat dong cita nha nude c6 thé phan nhimg vi pham hién phip trong host dong hanh phap va tu phap (ching han. tai kj hop thé 8 cia Quéc héi khod XI gin Uy ban Thudng vu Quéc hoi di néu mot Thong tu cia BO Cong an han ché vie dang ky xe may 1a khong phi hop voi quy dinh cia Hién phap dé Quéc hdi cho ¥ kign thi ngay sau dé BO Céng an da bai bé quy dinh vi hign nay ma khong ch Quéc héi ra phan quyét). Nhung vai co ché bio vé hién phap theo dinh huéng trong Béo céo chinh tri cho phép phan quyét ca nhiing vi pham hign phép trong hoat dong lap php clita Quéc hoi thi van dé dat ra 1a Quée hdi c6 cdn 1 co quan quyén luc nha nude cao nat khéng, ©6 duoc thuc hién quyén gidm sat t6i cao déi véi toan bg hoat déng cia nha nude khong. Cau wa Toi 1a khong, boi vi d3 c6 co ché phan quyét lai hoat dong lap php cita Quéc hoi, néu la co quan nha nude c6 dia vi phip ly cao nhat thi nhiing quyét dinh cua co quan nha nuéc d6 khong thé bi mot co quan nha nude khic dinh chi, huy bé hay thay déi. Thyc t€ cho thay, theo quy dinh cia hién phdp Tod an nhan dan ti cao la co quan xét xit cao nha. do dé nhimg quyét dinh cia Hoi déng Tham phan Toa an nhan dan téi cao xem xét lai vu an theo tha tuc gidm déc thim hay tdi tham 1a khong thé bi dao ngugc, di ring sau dé phat hién c6 sai sét. Trong 18 chiée b6 may Nha nusc ta, Quéc h6i duoc xc dinh la co quan quyén luc nha nuéc cao nhit boi Quéc héi la co quan dai bigu cao nhat cia nhan dan, néu Quéc héi khong con Ta co quan QQ |W quyén luc nha nude cao nhiit sé phai dan dén suthay déi mot trong nhing nguyén tic co ban nhat cia thé ché chinh ti nuéc ta 1a: 6 nuée Cong hoi XHCN Vist Nam tat cd quyén luc nha nude déu thude vé nhan dan, nhan dan sir dung quyén luc nha nude thong qua Quéc hoi va Hoi déng nhan dan 13 nhiing co quan dai di¢n cho ¥ chi va nguyén vong cia nhan dan, do nhan dan bau ra va chiu trich nhiém truée nhan dan. Dé xay dumg co ché phan quyét vé i pham hién phap trong hoat dong p. hanh phap va tr phdp thi cén phai xde dinh hanh vi nto duge coi Ri vi pham hign phdp. Thuc té cho thay day 1a mot viéc Jam rat kh6 khin béi vi hin phap la dao luat co ban cua Nha nude, pham vi diéu chinh rat rong, do d6 cde quy dinh thutng mang tinh dinh hung, nguyén téc chung din dén viéc higu noi ham cde quy dinh cua hién phap khong phai lic ndo cing thong nhat, mat khac khong phai tat cd quy dinh trong hién phap déu due cu thé héa. Chang han, Diéu 4 cia Hién phép quy dinh: Dang céng sin Vigt Nam 14 luc wong lanh dao Nha nude va x4 héi, moi 16 chiie cia Dang hoat dong trong khuon khé hién phép va phdp luat, nhung cho dén nay chua cé dao luat nao cu thé héa quy dinh nay cia Hien php. Ben canh dé, nhiéu quy dinh cia Hign phap kha cu thé, trong khi thuc 1 thi hinh lai khdc, ching han Hign phap quy dinh: “Khéng ai bj bat, néu khong 6 quyét dink ctia Tod én nhdn dan, quyét dink hodc phé chudn cia Vien kiém sat nhén dan, srit truémg hop pham 163 qui tang”. Trong khi d6, BO luat To tung Hinh su ngodi quy dinh hinh thie theo thi tuc thong thuimg cdn cho ui trong trudng hop khdn cép ma khong cin quyét dinh hoac phé chudn cia Vien kiém 16 tdi vd pha cht hinh phat Rhi chu e3 MK WW AEE bén dn két 161 cia Toa an da cé higu luc php ludt” thi Phap lenh Xit ly vi pham hanh chinh Iai cho phép Uy ban nhan dan cp huyén, cap tinh ¢6 tham quyén ap dung bién phap xt ly hanh chinh khiée nhw dura vio truimg gido dudng, dua vao co sé gido duc tir sdu thang dén hai nam, vé bin chat do 1a bign phap han ché quyén ty do déi vai mor 86 d6i tugng x4 hoi nhat |. Nhu vay, qua mét s6 trudng hop néu tén van dé dat ra la trong tru’mg hgp co quan hanh phap, co quan tu phdp thuc hign ding cdc quy dinh cita luat, phap Iénh nhung bj khiéu kién vi bi cho I vi pham hién phap thi co quan nio phai chiu tréch nhi¢m vé viée nay, co quan ban hanh luat, phap lénh hay co quan thuc thi phap luat (?). Ching t6i nhan thay, nhin chung cdc nude cd co quan bao vé hién phdp hoat dong 6c lap dudi hinh thie Toa dn Hién phdp, Hoi déng Bio hién hodc Toa dn t6i cao 1a nhing quéc gia ma bO may nha nude duge 6 chife theo ché dd phan quyén, trong dé cée nhdnh quyén luc cé thé ché ude Lin nhau dé lam quyén. Do 46, iy dung co ché Bio hién méi cé thé din dén thay déi nhiéu nguyén tic hign hanh vé 16 chic va hoat dong cla Nha nudc ta, trong dé cé nguyén tac tap quyén. Mae di, co ché bao vé hign phap hién hanh c6é mét sé han ché nhat dinh nhw da néu wén, nhung vé co bin y phi hgp véi cdc nguyén téc 16 hoat dong cia cée nhi nude d& va dang 1a XHCN Chiing 161 cho rang co ché bao vé hién phdp cia Nha nudc ta it duoc van hinh va it phat huy téc dung trong déi séng xa h6i, Khong phai do nhing khiém Khuyét cia cor ché nay ma do chting ta chua that sy quan tam vachua that su kién quyét trong viée xir ly cdc hanh vi vi pham hién phap, chua phat huy dugc stfe manh to Ién cia du luan xa hoi trong viée phat hign va phé phan nhimg hinh vi vi pham hign phap.

You might also like