Sinirdaki Dusman Turkiyenin Dais Ile Mucadelesi PDF

RAPOR RAPOR
SINIRDAK DMAN: TRKYENN DA LE MCADELES

SINIRDAK DMAN:
TRKYENN DA LE MCADELES
SINIRDAK DMAN:
MURAT YEILTA, MER BEHRAM ZDEMIR, RIFAT NCEL, SIBEL DZ, BILGEHAN ZTRK TRKYENN
Elinizdeki rapor hem DAin terr stratejisi hem de Trkiyenin DA
ile mcadelesinin boyutlarn ortaya koymay hedeflemektedir. Ra-
porun ilk ksmnda DAin siyasal sylem ve sava stratejisi ince-
DA LE
lenmitir. rgtn allagelmi terr rgtleriyle benzerlikleri ve
farkllklar ortaya konulmu; DA tarafndan yrtlen savan ve
gerekletirilen saldrlarn doasndaki siyasi, askeri ve stratejik de-
MCADELES
iim aklanmtr. Ayrca bu ksmda DAin stratejisi siyasi, jeopo-
litik ve askeri-taktiksel dzeyde incelenmitir.
almann ikinci ksmn, rgtn Trkiyeye ynelik sylem yoluy-
la ina edip, saldrlaryla birok defa somutlatrd yakn tehdidin MURAT YEILTA, MER BEHRAM ZDEMIR,
analizi oluturmaktadr. Sylem yoluyla tehdidin ne ekilde olutu-
rulduu DAin propaganda amacyla yaymlad dergilerin taran-
RIFAT NCEL, SIBEL DZ, BILGEHAN ZTRK
masyla, somut tehdidin doas ise rgt tarafndan gerekletirilen
saldrlarn analizi ile ortaya konulmutur.
almann nc ksmnda Trkiyenin DA ile mcadele stratejisi
bir sre analiziyle anlatlmtr. Yurt iinde yaplan emniyet operas-
yonlar, snr tesindeki rgt hedeflerine ynelik gerekletirilen
hava operasyonlar ve alnan dier askeri tedbirler, YTS (Yabanc
Terrist Savalar) ile mcadele balamnda snr gvenliini artr-
maya ynelik yrrle konulan nlemler ve mcadelenin zellikle
terrizmin finansmannn engellenmesi balamnda nasl ekillen-
dii incelenmitir. Nihai olarak, gnmze dein edinilen tecrbe-
nin, DA kaynakl tehdidin ve olas saldrlarn karakterinin bundan
sonra ne ynde evrilecei konusunda birtakm ipular verdii de-
erlendirilmitir. Bu balamda almann sonu ksmnda rgtle
mcadelede nmzdeki srete ne tr tedbirlerin alnabilecei
hususunda nerilere yer verilmitir.
9 786054 023745
ANKARA STANBUL WASHINGTON D.C. KAHRE
SINIRDAK DMAN
TRKYE'NN DA LE
MCADELES
COPYRIGHT 2016
Bu yaynn tm haklar SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum
Aratrmalar Vakfna aittir. SETAnn izni olmakszn yaynn
tmnn veya bir ksmnn elektronik veya mekanik (fotokopi,
kayt ve bilgi depolama, vd.) yollarla basm, yayn, oaltlmas
veya datm yaplamaz. Kaynak gstermek suretiyle alnt
yaplabilir.
SETA Yaynlar 65
I. Bask: 2016
ISBN: 978-605-4023-74-5
Uygulama: Erkan St
Kapak Fotoraf: AA
Bask: Turkuvaz Haberleme ve Yaynclk A.., stanbul
SETA | SYASET, EKONOM VE TOPLUM ARATIRMALARI VAKFI

Nenehatun Cd. No: 66 GOP ankaya 06700 Ankara TRKYE
Tel: +90 312 551 21 00 | Faks: +90 312 551 21 90
www.setav.org | info@setav.org | @setavakfi
SETA | stanbul
Defterdar Mh. Savaklar Cd. Ayvansaray Kava No: 41-43
Eyp stanbul TRKYE
Tel: +90 212 395 11 00 | Faks: +90 212 395 11 11
SETA | Washington D.C.
1025 Connecticut Avenue, N.W., Suite 1106
Washington D.C., 20036 USA
Tel: 202-223-9885 | Faks: 202-223-6099
www.setadc.org | info@setadc.org | @setadc
SETA | Kahire
21 Fahmi Street Bab al Luq Abdeen Flat No: 19 Cairo EGYPT
Tel: 00202 279 56866 | 00202 279 56985 | @setakahire
SINIRDAK DMAN
TRKYE'NN DA LE
MCADELES
Murat Yeilta, mer Behram zdemir,

Rfat ncel, Sibel Dz, Bilgehan ztrk
NDEKLER
GR | 7
DAN POLTK SYLEMN VE SAVA STRATEJSN ANLAMAK | 11
Politik Sylem Dzeyi | 13
Jeopolitik Dzey | 14
Askeri-Taktiksel Dzey | 17
TRKYEY KONUMLANDIRMAK:
DAN TRKYE KARITI SYLEM VE STRATEJS | 19
Dabiqta Trkiye: Sahvalarn Destekisi | 20
Konstantiniyye: Dolayl Deil Dorudan Hedef Alma | 25
SOYUT TEKDEN SOMUT DMANA:
DAN TRKYEYE YNELK SALDIRILARININ ANALZ | 31
Bombal Saldrlar: Eylemlerin Karakterleri ve Eylemci Profilleri | 34
Suriye ve Irakta Yaplan Saldrlar | 39
Trkiyeye Snm Suriyeli Sivillere Ynelik Cinayetler | 41
TRKYENN DA LE OKBOYUTLU MCADELES | 45
Yabanc Terrist Savalarla (YTS) Mcadele | 52
YTS ile Mcadelede Kaynak lke | 53
Risk Analiz Birimleri ve Tahdit Listesinin Oluturulmas | 55
DAle Mcadelede Yurt i Gvenlik Operasyonlar | 57
Suriye Snr Fiziksel Gvenlik nlemleri | 61
Snr tesi Operasyonlar, Trkiye ve Anti-DA Koalisyonu | 63
DAin Finansmannn nlenmesi | 66
DAin Finansmanyla Mcadele | 70
DAin Finans Sektrne Eriimini Engelleme | 71
GENEL DEERLENDIRME | 75
GR
Terrn ve terr rgtlerinin yakn dnemdeki hzl ykselii, eitlilik gs-

termesi ve buna elik eden karmaklama DA ile zirve noktasna ulamtr.
Irakta tasfiye, direni, ideolojik kopu ve dnm gibi srelerin ortaya kar-
d DA, Arap Baharnn Ortadouda devlet otoritelerini sarsmasyla oluan
g boluklarnda, dzensiz sava stratejilerini kullanarak Irak ve Suriyede geni
topraklar zerinde hakimiyet kurmutur. DAin sz konusu ykselii rgtn
ortaya kp alan kontrol salayarak yaylmay baard lkelerde devletlerin
paralanmasn tetikleyerek hzlandrm, zellikle Ortadou ve Kuzey Afrikada
yksek derecede risk ve tehditlerin ortaya kmasna sebep olmutur. DAin
Irakn igali sonrasnda ortaya kt koullar, Suriye i savana dahil olmasyla
yeni bir biim almas ve beraberinde ekillendirdii sava ve terr anlay, rg-
t sadece blgesel lekte Ortadou lkeleri iin ncelikli tehdit olarak ortaya
karmam ayn zamanda uluslararas toplumunun da bir numaral gvenlik
sorunu haline getirmitir.
DAin sahip olduu devlet benzeri kurumsal yaps ve topluma derinleme-
sine nfuz eden korku ve iddet siyaseti, szde halifeliin ilan ile sahip olduu
atmac dinsel retorii kresel dzleme tayabilmesi ve belirli bir toprak alann
kontrol etmeyi hedefleyen yaylmac jeopolitik teorisi onu dier terr rgtlerinden
byk lde ayrtrmaktadr. Bylesi bir eitlilik DAe kar mcadele etmeyi
de gletirmektedir. Benimsemi olduu sava, saldr ve terr stratejilerinin ier-
dii belirsizliklere ramen eylemlerinde tercih ettii hedefler ile bunlara ynelik
7
SINIRDAK DMAN: TRKYE'NN DA LE MCADELES
kulland esnek ve srekli deiim gsteren taktikleri ile birlikte deerlendirildi-

inde yerelden blgesel ve kresel lee kademeli bir sava ve iddet doktriniyle
hareket ettiini sylemek mmkndr. DAin bu anlalmas zor yaps ve ideolo-
jisi rgtn eylemlerinin hepsinde de kendini gstermektedir.
Bu risk ve tehditlerin en yakndan etkiledii lkelerden biri, hem rgtn
temel yaam ve faaliyet alanna olan yaknl hem de corafi konumu itibaryla
hedef lkelerden biri olmas sebebiyle Trkiyedir. Trkiye ayn zamanda DAin
savann yerel dinamiklerden karlarak kresel bir olguya dntrlmesi iin
de hedef lkelerden biridir. Nitekim DA, hem sylem ve stratejisi hem de yapt-
muhtelif tarzda saldrlar ile Trkiyeyi defalarca hedef almtr. Bu nedenle Tr-
kiyenin DAten kaynaklanan tehditler ve ona kar mcadele asndan istisnai
bir durumu sz konusudur ve gvenlik tehdidi bakmndan DAe komu evre-
deki en riskli lkelerden biridir. Bu riskli durum ve corafi yaknlk Trkiyenin
DAe kar mcadelesini de birok adan maliyetli klmaktadr.
Dier lkelerle karlatrldnda, rgtn Trkiyeye ynelik sylem ve ey-
lemlerinin eitlilii, skl ve yntemleri incelendiinde ve Trkiyenin Suriye i
savana komu olmas dikkate alndnda sz konusu gvenlik riskinin boyut-
lar daha net bir biimde anlalabilir. Trkiyeye ynelik DA tehdidi, eitlilik
bakmndan rgtn i corafi halkada (Irak ve Suriye) gerekletirdii eylem-
lerden ayrlsa da rgtn jeopolitik yaylma hedeflerinden biri olan yakn ev-
re (Geni Ortadou ve Kuzey Afrika) eylemleri kapsamnda dorudan hedefleri
arasnda yer almaktadr.1
DAin Trkiyeye ynelik oluturduu gvenlik riskleri sadece saldr hede-
finde olmasyla da snrl deildir. rgtn vazgeilmez politikalarndan biri olan
yabanc sava transferi, bu yabanc savalar arasnda Trkiye vatandalarnn
da yer almas ve sz konusu savalarn Trkiyeyi geldikleri lkelere dnmek
iin veya kalmak iin hedef lkelerden biri olarak grmeleri, gvenlik risklerini
artrd gibi Trkiyenin DA ile mcadelesinin de kapsamn olduka genilet-
mektedir. te yandan, Trkiyenin DA kart uluslararas askeri koalisyonun
bir paras olmas ve askeri slerini koalisyon lkelerine amas da rgtn Tr-
kiyeye ynelik eylem yapma ihtimalini glendirmektedir. Ayn zamanda Tr-
kiyenin DAe ynelik lke iinde ve dnda kendi imkanlar dahilinde operas-
yonlar gerekletirmesi kendisini rgtn dorudan hedefi haline getirdii gibi
DAle mcadelesinin ok boyutlu ynn de ortaya karmaktadr.
1. ID Hutbelerinde Hedef Trkiye, Haber 7, 2 Mays 2016.
8
GR
Tm bunlara ek olarak Trkiye, DAin politik sylemini ekillendirmesinde

de hedef lkelerden biridir. rgtn Trkiyeyi giderek artan derecede ve ak bir
ekilde hedef tahtasna yerletirdii, balangta mulak teki olarak kurgula-
d halde farkl biimlerde ve sertlikte giderek "somut dman" olarak ilan ettii
grlmektedir. DAin yazl medyasnda hakim olan sylemsel dili bu anlamda
sadece Trkiye ve Trkiyedeki farkl gruplar hedef almakla kalmamakta; ayn za-
manda lkede DAe mzahir potansiyel grup ve hcre yaplanmalarna ye kii-
leri yabanc sava olarak Suriyeye ekmeyi amalamaktadr. te yandan DAin
Trkiyedeki intihar saldrlarnn karakterleri incelendiinde dier lkelerde ger-
ekletirilen eylemlerin hedefleriyle farkllklar gstermiyor olsa da bu eylemlerin
rgt tarafndan stlenilmedii dikkat ekmektedir. Trkiyede DA balantl in-
tihar saldrlarnn rgtn emir komuta kademesi tarafndan dorudan planlanp
planlanmad mulak olsa da, saldrlar gerekletirenlerin Suriyede DA saf-
larnda savaa katldklar anlalmaktadr. Bir btn olarak deerlendirildiinde
DAin Trkiyeye ynelik gvenlik tehditleri u ekilde sralanabilir:
a. Yabanc Terrist Sava (YTS) mobilizasyonu
b. Bombal intihar eylemleri
c. Snr gvenlii
d. Snr tesinden Trkiyeye ynelik saldrlar
e. Radikalleme
Bu eitlilik dikkate alndnda Trkiyenin DAten kaynakl gvenlik risk-
lerinin birou ile e zamanl bir biimde kar karya kald anlalmaktadr. Bu
durum Trkiyenin DA ile mcadelesini ok boyutlu hale getirmektedir. Trki-
yenin mcadele stratejisinin alt stunu vardr:
a. YTSlerle mcadele
b. Trkiye iinde DAe yardm ve yataklk yapan ya da yapma potansiyeli
olan hcre yaplanmalarna ynelik emniyet-gvenlik operasyonlar
c. Snr tesine ynelik askeri operasyonlar
d. Terrizmin finansal kaynaklarnn engellenmesi iin uluslararas ibirlii
e. Fiziki snr gvenlii nlemleri
f. DA kart bir sylem ve mesajn devreye sokulmas
Elinizdeki rapor hem DAin terr stratejisi hem de Trkiyenin DA ile
mcadelesinin boyutlarn ortaya koymay hedeflemektedir. Raporun ilk ksmn-
da DAin siyasal sylem ve sava stratejisi incelenmitir. rgtn allagelmi
terr rgtleriyle benzerlikleri ve farkllklar ortaya konulmu; DA tarafndan
yrtlen savan ve gerekletirilen saldrlarn doasndaki siyasi, askeri ve stra-
9
tejik deiim aklanmtr. Ayrca bu ksmda DAin stratejisi siyasi, jeopolitik

ve askeri-taktiksel dzeyde incelenmitir.
almann ikinci ksmn, rgtn Trkiyeye ynelik sylem yoluyla ina
edip, saldrlaryla birok defa somutlatrd yakn tehdidin analizi olutur-
maktadr. Sylem yoluyla tehdidin ne ekilde oluturulduu DAin propagan-
da amacyla yaymlad dergilerin taranmasyla, somut tehdidin doas ise r-
gt tarafndan gerekletirilen saldrlarn analizi ile ortaya konulmutur.
Raporun nc ksmnda Trkiyenin DA ile mcadele stratejisi bir s-
re analiziyle anlatlmtr. Yurt iinde yaplan emniyet operasyonlar, snr te-
sindeki rgt hedeflerine ynelik gerekletirilen hava operasyonlar ve alnan
dier askeri tedbirler, YTS ile mcadele balamnda snr gvenliini artrmaya
ynelik yrrle konulan nlemler ve mcadelenin zellikle terrizmin fi-
nansmannn engellenmesi balamnda nasl ekillendii incelenmitir.
Nihai olarak, gnmze dein edinilen tecrbenin, DA kaynakl tehdidin
ve olas saldrlarn karakterinin bundan sonra ne ynde evrilecei konusun-
da birtakm ipular verdii deerlendirilmitir. Bu balamda almann sonu
ksmnda rgtle mcadelede nmzdeki srete ne tr tedbirlerin alnabile-
cei hususunda nerilere yer verilmitir.
10
DAN POLTK SYLEMN
VE SAVA STRATEJSN
ANLAMAK
DA, kurulduu tarihten bugne yerel, blgesel ve kresel lekte mutasyona u-

rayan devlet benzeri bir terr rgt olarak tanmlanabilir. Dierleriyle karla-
trldnda herhangi bir terr rgtnn tanmlayc zelliklerine sahip olmakla
birlikte onlardan (bata el Kaide olmak zere) byk lde ayran, kendisine
has zellikleri sz konusudur.2 rgtn, Irakn igali sonrasnda ortaya kt
koullar ve Suriye i savana dahil olmasyla yeni bir yapya kavumasndan son-
ra ekillendirdii3 sava stratejisi onu sadece Ortadoudaki lkeler iin deil k-
resel lekte uluslararas toplum iin de en nemli gvenlik riski haline dntr-
d.4 Bundan daha nemlisi, sistematik bir stratejinin rn olarak ortaya kan
devlet benzeri yaps, szde halifeliini ilan ve belirli bir topraksal alan kontrol
etmeyi hedefleyen yaylmac ve saldrgan politikas DAi dier terr rgtlerin-
den byk lde ayrtrmakta ve ortaya kard gvenlik riskleriyle ba etmeyi
zorlatrmaktadr.5 Benimsemi olduu sava, saldr ve terr stratejilerinin ier-
dii mulaklklara ramen 2004-2016 arasnda tercih ettii hedefler ile bunlara
ynelik kulland srekli deiim gsteren ve esnek olan taktikleriyle birlikte ele
2. Jessica D. Lewis, The Islamic State: A Counter-Strategy for a Counter-State, Middle East Security Report 21,
Institute for Study of War, (Temmuz 2014).
3. Can Acun, Irak ve am slam Devleti (ID), Sabah Perspektif, 21 Haziran 2014.
4. Peter Foster, The Top 10 Risks to the World in 2016-The Ailing Trans-Atlantic Partnership is Number One,
The Telegraph, 4 Ocak 2016.
5. Daniel L. Byman, Comparing Al Qaeda and ISIS: Different Goals, Different Targets, Brookings Institution,
29 Nisan 2015; Daniel Byman ve Jennifer Williams, ISIS vs. Al Qaeda: Jihadisms Global Civil War, The Na-
tional Interest, 24 ubat 2015.
11
alndnda yerel lekten blgesel ve kresel lee birbiriyle btnlemi kade-

meli bir sava ve iddet doktrini ile hareket ettiini sylemek mmkndr.6
DA her ne kadar Irakta kurulmu olsa da (2004), genel olarak Arap dev-
rimlerinin inili kl seyri ile Suriye i savann oluturduu jeopolitik karga-
a ve blgesel istikrarszlk nedeniyle geni bir corafyay kontrol edebildii gibi
birok irili ufakl iddet yanls dier terr rgtlerinin kendisine biat etmesini
salayarak ya da kendine alternatif olabilecek dier gruplar ezerek genileme im-
kan bulmutur. rgtn topraksal yaylmasnn arkasnda sadece szde halifeli-
in gl mesaj yer almamakta; ayn zamanda Irak ve Suriye bata olmak zere
Ortadou ve Kuzey Afrikada yer alan krlgan devlet yaplar, rgtn tayc
anne roln bu lkelerde oynamasna da imkan tanmaktadr. Haziran 2014te
Musulun7 (Irak) rgtn kontrolne gemesinin hemen ardndan halifeliin ilan
edilmesi ve adnn slam Devleti olarak deitirilmesinden sonra yeni strateji-
sini devreye sokan DA, bu tarihten sonra kresel toplumun terrle mcadele-
sinde ncelikli tehditler arasnda yer almaya balamtr.8 Ancak DA, mevcut
Ortadou krizinde ncelikli tehdit olarak hedef tahtasna yerletirilmi olsa da
2014ten bu yana sz konusu mcadelenin yzde yz baarl olduu sylenemez.9
Bu durum byk lde DA kart koalisyonun uygulad mdahale strateji-
si ile DAin rgtsel yaps ve benimsedii sava/terr stratejisinin karakterini
oluturan teo-politik dinamiklerin i ie gemi doasndan kaynaklanmaktadr.
rgt, dini referansla teoriletirilmi ve topyekun sava eklinde kurgulan-
m apokaliptik (mesiyanik) bir politik vizyona sahiptir. Geni bir corafi blgeyi
hedefine alan jeopolitik bir yaylma anlay ise rgtn harekat tarzn ekillen-
dirirken, taktiksel dzeyde hibrid (melez) bir askeri sava doktrinine sahiptir.10
6. DAin iddet kavramsallatrmas ve iddeti kullanrken benimsemi olduu strateji ve taktiklerin kuramsal
olarak bir eitlilik ortaya koyduu ifade edilse de temel olarak el Kaide yesi Ebubekir Naci, 2004te Arapa
olarak, Vahetin daresi: mmetin nndeki En Kritik Aama (dare t-Tevhi) balkl bir kitaba dayand
sklkla sylenir. Sz konusu kitap William McCants tarafndan Harvard niversitesindeki John M. Olinin
Stratejik Aratrmalar Enstits iin ngilizceye evrildi. ngilizcesi iin bkz. Abu Bakr Naji, The Management
of Savagery: The Most Critical Stage Through Which the Umma will Pass, ev. William McCants, 23 Mays 2006.
Ayrca yukarda bahsedilen iddetin ynetimine dair bir analiz iin bkz. Michael Weiss ve Hassan Hassan, ISIS:
Inside the Army of Terror, (Regan Arts, New York: 2015), s. 40-48.
7. Musulun, DAin bin kiiyi gemeyen militanyla dmesi askeri bakmndan halen aklanmayan bir gizem
barndrmaktadr. Her ne kadar rgtn konvansiyonel olmayan sava taktiklerini kullanarak ehri nce ieriden
kontrol etmesinin bu srete etkisinin olduu ileri srlse de bu konudaki muamma byk lde devam edecektir.
8. Recep Tayyip Grler ve mer Behram zdemir, El Kaideden Post-Kaideye Dnm: ID, Trkiye Or-
tadou almalar Dergisi, Cilt: 1, Say: 1, (Mays 2014), s. 113-135.
9. Brian Katulis, Assessing the Anti-ISIS Campaign after the First Year, Testimony before the Senate Foreign
Relations Committee, 15 Eyll 2015.
10. Murat Yeilta, Apokaliptik Jeopolitik, Radikal Antagonizma ve ID, Ortadou Analiz, Cilt: 7, Say: 71,
(Kasm-Aralk 2015), s. 64-66.
12
DAN POLTK SYLEMN VE SAVA STRATEJSN ANLAMAK
Sz konusu dzeyli harekat tarz, rgtn hayatta kalma stratejisine ve terr

eylemlerinin btn ieriine nfuz etmitir.11
POLITIK SYLEM DZEYI

DAin politik vizyonunu ekillendiren byk lde dinsel anlaty merkeze
alan mesihi sylemidir. Devlet ve egemenlik anlayn soyut ve kurumsal ola-
rak yeniden tanmlamas, uluslararas siyaseti kyametvari bir syleme eklemleye-
rek yeniden senaryolatrmas ve blgesel dzene ynelik sahip olduu jeopolitik
kodlara bakldnda DAin politik vizyonu ile sava ve terr stratejileri byk
lde anlalr. zellikle halifeliin ilan ve siyasi olarak kurgulan, DAin
stratejik vizyonunun operasyonel hale getirilmesi ile topraksal (fiziksel) genile-
mesi arasndaki ban teolojik temelini tekil etmektedir. Halifelik hem Ortadou
leindeki ulus-devlet politik birimi etrafnda tarihsel olarak merkezde yer alm
egemenlik hiyerarisini ters yz etme iine yaramaktadr hem de var olan devlet
snrlarn radikal bir deiim basksyla kar karya brakmaktadr. rgtn sk-
lkla Sykes-Picot siyasi dzenine ynelik saldrs12 ile sekler ulus-devlet paradig-
mas etrafnda ekillenmi mevcut siyasi egemenlik anlayna meydan okumas-
nn temelinde bylesi bir teo-politik anlat yatar. Bylece DA, blgesel lekte
tarihsel statkoyu srdrme iine yarayan blgesel dzenin gvenlik mimarisini
hem sylemsel (byk lde soyut) hem de fiziksel dzeyde bir saldryla kar
karya brakr. Szde halifelik ve cihat ekseninde yeni bir dini-siyasi evrensellik
vaadiyle Bat merkezli sekler dzene de meydan okuyan DA, apokaliptik bir
sava doktrini ekseninde jeopolitik mcadele alanndaki sava oyununun kural-
larn ters yz etme arayndadr. stedii tam anlamyla mevcut dzenin yerini
alacak adil bir dzen deil, kaos ile birlikte yklacak mevcut dzenin iinden ken-
di dzenini karmaktr. Bylesi bir siyasi vizyon ise nihai olarak sadece halifelii
ortadan kaldrmak isteyen dmanlara ynelik deil ayn zamanda Mslmanlar
arasnda onu kabul etmeyenlerle de ayn kurallarla mcadele etmeyi gerektiren
radikal bir anlay gerekli klmaktadr.13 Bu mcadele ancak yok etmekle mm-
kndr. Bylesi bir yok etme zerine kurulu strateji iyi-melek ile kt-eytan
11. William McCants, The ISIS Apocalpse: The History, Strategy, and Doomsday Vision of the Islamic State, (St.
Martins Press, New York: 2015).
12. Robert Fisk, Isis: In a Borderless World, the Days When We Could Fight Foreign Wars and be Safe at Home
may be Long Gone, Independent, 19 Kasm 2015.
13. McCants, The ISIS Apocalpse; Ben St. Clair, The Islamic State: A Symptom of a World in Transition, Fordham
Political Review, 10 Ekim 2015, http://fordhampoliticalreview.org/the-islamic-state-a-symptom-of-a-world-in-
transition, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
13
kartl zerinden radikal bir tekiletirme siyaseti ile devreye sokulmaktadr.

Bu yzden iddetin radikal ve ak bir biimde sunumu ve icras DAin politik
vizyonunun ayrlmaz bir paras ve onu mmkn klan temel zelliidir.14
JEOPOLITIK DZEY
DAin politik vizyonunun daha geni lekte hayata geirilmesi iine yarayan ise
kendine has jeopolitik vizyonudur. Bu vizyon ayn zamanda DAin ksa, orta ve
eer hayatta kalrsa uzun dnemli byk stratejisini ekillendirmektedir. DA
corafi halkay bir arada ele alan jeopolitik bir vizyona sahiptir: Irak ve Suriyeden
oluan i corafi halka, geni Ortadou ve Kuzey Afrikadan oluan yakn evre
halkas ve Avrupa, Amerika ve Asyadan oluan uzak d evre halkas.15
Irak ve Suriyeden oluan i halka, DAin savunma ve saldr stratejisi a-
sndan rgtn ncelii arasnda yer alrken jeopolitik adan da kalpgahn
(merkezini) oluturmaktadr.16 Irak devletinin paralanmas ve grnte Esed
rejimi ile sava i halkann stratejik hedefleri arasnda yer alsa da DA asndan
i corafi halkann nemi; rgtsel yapy ayakta tutmak, ideolojik dzeyde et-
no-sekteryan ayrmalar derinletirerek iddet pratiklerini srdrmek ve bu ayr-
may yakn evre halkasn iine alacak ekilde geni bir corafi alana yaymaktr.17
Bylece, i halka, meydan okunmas ve ele geirilmesi zor bir savunma hatt ol-
mas nedeniyle rgtn jeopolitik mcadelesinin merkez savunma kuan olu-
turmaktadr. Yakn evre halkasnn ayakta kalmas uzak d evre halkas iinde
kaos temelli terr eylemleri gerekletirerek yeni savalarn merkeze ekilmesini
salamaktr.18 Terr saldrlar, arc iddete dayal st anlatnn DAin propa-
gandas iin devreye sokulmasn daha da kolaylatrmaktadr. Bir btn olarak
bakldnda bu jeopolitik halkalar iinde rgtn hem organizasyonel/kurumsal
hem de sosyolojik olarak hayatta kalmas ancak i halkann merkezini oluturan
Irak ve Suriyede topraklarn kontrolnde tutmasna baldr.
14. Yeilta, Apokaliptik Jeopolitik, Radikal Antagonizma ve ID, s. 64-66; Murat Yeilta, Eski Corafya Yeni
Blge: Ortadouda syan ve Devrimin Jeopolitii, Ortadou Analiz, Cilt: 8, Say: 72, (Ocak-ubat, 2016).
15. Harleen Gambhir, ISISs Global Strategy: A Wargame, Middle East Security Report 28, Institute for Study
of War, (Temmuz 2015), http://understandingwar.org/sites/default/files/ISIS%20Global%20Strategy%20--%20
A%20Wargame%20FINAL.pdf, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
16. Loretta Napoleoni, slam ve Modern Cihat: slam Devleti ve Ortadounun Yeniden izilmesi, ev. Fulya ene
ve Ahmet Faruk een, (Altn Bilek, 2014).
17. Jessica Lewis McFate, The ISIS Defense in Iraq and Syria: Countering and Adaptive Enemy, Middle East Se-
curity Report, Institute for Study of War, 27 Mays 2015, http://understandingwar.org/sites/default/files/ISIS%20
Defense%20in%20Iraq%20and%20Syria%20--%20Standard.pdf, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
18. McFate, The ISIS Defense in Iraq and Syria.
14
DAin yakn evre olarak adlandrd ikinci corafi halka ise Ortado-
unun geri kalan ile Kuzey Afrikadan olumaktadr. rgtn bu halka iindeki
asl hedefi, merkez halka zerindeki basky datmak,19 merkeze yabanc sava
akn tevik etmek ve nihayetinde szde slam Devletine katlacak yeni vila-
yetler araclyla jeopolitik yaylma alann tahkim etmektir.20 zellikle Suriye i
savann neden olduu siyasi, askeri ve insani krizlerin yakn corafyaya doru
tama etkisini (conflict spill-over) de bir frsat olarak kullanan rgt, bu corafi
halka zerinde var olan arc gruplar araclyla alan kontroln yayarak szde
slam Devletinin snrlarn geniletmeye almaktadr.21 Bylece hem sz ko-
nusu halka iinde yer alan krlgan lkeler zerinde yeni bir g temerkz ve etki
salayarak o lkelerdeki fay hatlarn (etnik ya da mezhebi ayrmalar araclyla)
derinletirebilecek hem de ideolojik dzeyde propaganda iin zemin oluturabil-
me imkanna kavuabilecektir. Ayrca DAin yakn evre iindeki eylemleri ve
dier yerel rgtler araclyla toprak geniletmesi merkez corafyann savunul-
masnda daha fazla esneklik kazanmasn salamaktadr.22 Bylece rgtn orta
ve uzun vadede yaylma hedefi iin uygun bir iddet ve atma zemini ortaya
kmaktadr.23 2014 ve 2015 yllarnda DA yakn evre iinde Msr, Libya, Suudi
Arabistan, Krgzistan, Yemen, Nijerya, Afganistan, Pakistan ve zbekistandan
oluan lkeler grubu iinde kendine buradaki arc gruplar balamay baarm
ve belirli bir genileme salamtr. Bu lkeler grubu iinde rgt zellikle Libya
ve Msr gibi lkelerde baz alanlar kontrol ederken dier lkelerde rgte ba-
llk sunan gruplarn alan kontrol yoktur. Bylesi bir denklem, rgte ynelik
askeri stratejinin btncl bir yap kazanmasn da engellemektedir.
DAin uzak d evre olarak adlandrlan nc corafi halkas ise slam
corafyasnn dnda kalan dnyadr. Burada bir tr kresel dman tanmlama-
s etrafnda ekillenmi ve szde slam Devleti snrlar dnda kalan btn l-
kelerin hedef tahtasna oturtulduu sylemsel ve eylemsel bir strateji devrededir.24
Bu halka iinde nemli olan, saldr imkannn olumasyla sansasyonel eylemler
19. Pierre-Jean Luizard, ID Tuza, ev. Yasemin zden Charles, (letiim Yaynlar, stanbul: 2015), s. 22-24.
20. Aaron Y. Zelin, The Islamic States Model, Washington Post, 28 Ocak 2015; Harleen Gambhir, ISIS Global
Intelligence Summary March 1-May 7, 2015, Institute for the Study of War, 10 Mays 2015, http://www.under-
standingwar.org/sites/default/files/ISIS%20INTSUM_Final.pdf, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016); The Islamic State
of Libya Isnt Much of a State, Foreign Policy, 17 ubat 2015, http://foreignpolicy.com/2015/02/17/the-islamic-
state-of-libya-isnt-much-of-a-state, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
21. IS Said to Have Taken Another Libyan Town, Times of Malta, 10 ubat 2015.
22. Adil Rasheed, ISIS: Race to Armageddon, (Vij Books India, New Delhi: 2015).
23. Gambhir, ISISs Global Strategy: A Wargame.
24. Yeilta, Apokaliptik Jeopolitik, Radikal Antagonizma ve ID, s. 64-66.
15
HARTA 1. DA'N KRESEL STRATEJISI: HALKLAR VE HEDEFLER
Kaynak: Institute for the Study of War
yaplarak rgte merkez corafyada yeni savalarn katlmasn salamaktr.25

zellikle kta Avrupa lkelerinin hedef alnd son yllardaki terr saldrlarna
bakldnda rgtn yakn evre iinde sahip olduu motivasyonun benzerini
uzak evrede de devreye sokmaya alt anlalmaktadr.26 zellikle Mslman
nfusun younluklu olarak bulunduu kta Avrupas lkelerinde yaplan eylem-
lerin amac byk lde saldrlar vastasyla yeni savalar iin propaganda or-
tam oluturmaktr. Bylesi bir hedefin arkasnda saldr sonras Mslmanlara
ynelik tepkinin artaca ngrs yer almaktadr. Bylece kendilerine ynelik
ayrmc ve baskc saldrlarn artaca kiiler cihat iin Suriye topraklarna y-
nelecektir. Bu nedenle sz konusu motivasyonun hedefinde, dorudan Mslman
kart sosyolojinin oluturduu mulak ve krlgan atmosfer vardr.
Bir btn olarak bakldnda, DAin saldr anlaynn hedefinde bulu-
nan corafi halkann karakterlerinde nemli farkllklar olsa da saldrlarn
rgtn hedefleri asndan stratejik olarak birbirini desteklemek iin planlan-
dn sylemek mmkndr. Bu strateji, i halkada savunma ve yaylma; yakn
evre halkasnda emirlikler kurma ve kaos yaratma; uzak evre halkasnda ise
saldrma ve kutuplatrma eklinde formle edilmektedir (Harita 1). DAin
2015 ncesindeki stratejisi i halkada toprak kontrol salamak, kontrol edilen
25. Eric Schmitt ve David D. Kirkpatrick, Strategy Shift for ISIS: Inflicting Terror in Distant Lands, The New
York Times, 14 Kasm 2015.
26. ISIS Fanatics have Set up Secret Camps INSIDE Europe to Plan More Large Scale Attacks, Warn EU Police,
25 Ocak 2016, http://www.dailymail.co.uk/news/article-3415722/ISIS-planning-attacks-Europe-warn-EU-po-
lice.html#ixzz40jtuUmbn, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
16
topraklardaki muhalifleri temizlemek ve bu alan iinde sahip olduu ideoloji

ekseninde devlet inasn gerekletirerek el Kaideden el Nusraya kadar yakn
dmanlar ile mcadele etmekti. 2014n sonunda ABD liderliinde balayan
mdahale ile birlikte yakn ve uzak corafi halka iinde terr eylemlerini mer-
keze alan bir strateji gelitirdi.27
ASKERI-TAKTIKSEL DZEY
DAin siyasi vizyonunu hayata geirmesine ve rgtn hayatta kalmasna imkan
salayan nc dzlemi ise uygulad askeri strateji oluturmaktadr. Dier terr
rgtleriyle karlatrldnda, belirli bir toprak paras zerinde kontrol sala-
mas, halifeliin ilan ile devlet benzeri kurumsal bir mimari eliinde i dzen
tesis etme kapasitesi28 ve istedii zaman mobilize edebilecei ordu benzeri dzenli
askeri bir yapya sahip olmas nedeniyle DAin askeri stratejisinin hibrid (melez)
bir yaps vardr. te yandan DAin dman olarak grd aktrler arasnda bir
eitlilik sz konusu olmas onun askeri taktiklerini de byk lde etkilemekte-
dir. Bu nedenle DA hibrid sava tekniklerini kullanmaktadr. Hibrid sava, temel
olarak dzenli ile dzensiz sava tekniklerinin bir arada kullanld bir sava tr
olarak tanmlanmaktadr.29 Hibrid savan temel zellikleri unlardr:
1. Dzenli ordu ile yar otonom hareket eden hcrelerden oluan karma as-
keri bir yaplanma
2. Esnek ve her arta uyum salayabilen pragmatik ve btn tekniklerin ayn
anda uygulanabildii bir strateji
3. Arc iddet kullanma temayl olduka yksek sansasyonel terr eylemleri
4. Sosyal medyay aktif ve saldrgan bir ekilde kullanan propaganda a ve
bilgi sava tekniklerinin devreye sokulduu bir iletiim stratejisi
5. Finansal kaynak salamak iin btn illegal yollar kullanan yasa d
bir su a
6. Sava hukukunun temel prensiplerini gz ard eden bir tr anarik ulusla-
raras hukuk yorumu30
27. Omar Ashour, ISIS Terror Strategy in Europe, The Middle East Institute, 7 Nisan 2016, http://www.mei.edu/
content/article/isis-terror-strategy-europe, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
28. Brynjar Lia, Understanding Jihadi Proto-States, Perspective on Terrorism, Cilt: 9, Say: 4, (2015).
29. Octavian Manea, To Respond to ISIS and Hybrid Warfare We Need to Invest in POPINT, Small Wars
Journal, 26 Austos 2015.
30. Scott Jasper ve Scott Moreland, The Islamic State is a Hybrid Threat: Why Does That Matter?, Small Wars
Journal, 1 Aralk 2014, s. 1-14, http://smallwarsjournal.com/jrnl/art/the-islamic-state-is-a-hybrid-threat-why-
does-that-matter, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016); Prashanth Parameswaran, Are We Prepared for Hybrid War-
fare?, The Diplomat, 13 ubat 2015, http://thediplomat.com/2015/02/are-we-prepared-for-hybrid-warfare,
(Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
17
Bir btn olarak bakldnda, hibrid sava; terrizm, gerilla sava ve konvan-
siyonel sava anlay ve tekniklerinden oluan, mmkn olduunda btn bun-
lar bir arada kullanarak e zamanl31 ekilde belirli bir hedefe yneltebilen ve son
olarak krizin yaand corafi alann evresiyle hzl bir ekilde kaynaabilen/bir-
leebilen (fzyon zellii) bir atma ekli olarak dnlebilir.32 DA yukarda
bahsedilen hibrid savan tefrik edici zelliklerinin hepsini bnyesinde barndan
bir anlaya sahiptir. Bugne kadar uygulanan eylem biimlerine bakldnda
hibrid savan btn unsurlarn birden kulland sylenebilir.33 Yukarda bahse-
dilen sava ve saldr tekniklerinin hepsi birden i corafi halkada devreye soku-
lurken, yakn evredeki baz lkelerde (devlet yapsnn ya kt ya da nemli
bir ksmnda kontrol salanamad) hibrid savan baz unsurlarna, uzak evre
halkasnda ise byk oranda terr saldrlarna bavurulduu grlmektedir.
31. Munczer Eid Alzamalkani, ISIS Grand Strategy, International Polict Digest, 21 Temmuz 2015, http://www.
internationalpolicydigest.org/2015/07/21/isis-grand-strategy, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
32. Frank G. Hoffman, Hybrid Warfare and Challanges, JFQ, Say: 52, (2009 1. eyrek),
Ayrca ayn yazarn daha geni ve erken bir analizi iin bkz. Frank G. Hoffman, Conflict in the 21th Century: The
Rise of Hybrid Warfare, (Potomac Institute for Policy Studies, Virginia: 2007);
Ahmed S. Hashim, Hybrid War: ISIS and Russia in Action, a Comparative Study of Non-State and State Forms of
Non-Linear Warfare, https://goo.gl/ASOSjd, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
33. Aaron Y. Zelin, The Islamic States Territorial Methodology, The Washington Institute for Near East Poli-
cy, Research Notes, Say: 29, (Ocak 2016), http://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/Re-
searchNote29-Zelin.pdf, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
18
TRKYEY
KONUMLANDIRMAK:
DAN TRKYE KARITI
SYLEM VE STRATEJS
Trkiye, DAin politik sylemi ile sava stratejisi iinde yakn evre halkasn-
daki dorudan hedeflerinden biridir. Bu hedef DA tarafndan sylemsel olarak
dile getirildii gibi eylemsel boyutta da Trkiyeye ynelik saldrlar biiminde
kendini gstermitir. Eylemlerinin says ve karakterleri dier yakn evre hal-
kasnda yer alan lkelerle karlatrldnda DAin Trkiyeye ynelik olu-
turduu gvenlik riskleri ok boyutludur ancak baz farkllklar da ortaya koy-
maktadr. Yine de DAe hedef olmas bakmndan Trkiyenin hassas lkelerin
banda yer aldn syleyebiliriz. Ayrca rgtn, Trkiyeyi giderek artan de-
recede ve ak bir ekilde hedef tahtasna yerletirdii, balangta mulak bir
teki olarak kurgulad, sonrasnda ise Trkiyeyi farkl biimlerde ve sertlikte
dman ilan ettii, DAe mzahir yazl ve grsel metinlerden anlalabilmek-
tedir. lerleyen blmde, DAin politik vizyonu ile sava stratejisinde Trkiyeyi
nasl ele ald, konumlandrd ve Trkiyeye ynelik tehdit sylemini nasl e-
killendirdii incelenmektedir.
DAin Musulu ele geirmesi ve hilafet ilann takiben younlaan pro-
paganda savanda 2014 yl rgtn vites artrd bir yl olmutur.34 zellikle
Flames of War propaganda videosuyla grsel alanda yaylan bu durum rg-
tn yazl propaganda konusunda ngilizce yaymladklar online eriimli Dabiq
34. Steve Rose, The ISIS Propaganda War: A Hi-Tech Media Jihad, The Guardian, 7 Ekim 2014.
19
dergisiyle daha da fazla ivme kazanmtr.35 Online propaganda yaynlarnn

Dabiqtan biraz farkl ierik, farkl isim ve benzer tasarm ile baka dillerde de
yaymlanmaya balamas ise DAin yabanc dilde propaganda konusunda daha
karmak bir politika izlediini gstermektedir.36 Dar al-slam (Franszca) ve
Konstantiniyye (Trke) gibi yaynlaryla da propaganda savana devam eden
rgtn Arapa dndaki dillerde baat yayn organ Dabiq incelendiinde Tr-
kiye ile ilgili ierik ve vurgularn ilk saylarda daha dk ve silik dzeyde olduu
grlmektedir. Ancak Trkiyenin DAe kar syleminin sertletii ve rgt
ile atan Suriyeli muhalif gruplara desteinin belirgin hale geldii dnemden
itibaren balangtaki silik ve ok belirgin olmayan tehdit vurgusunun yerini
daha sert bir dile ve tekiletirme kalplarna brakt grlmektedir. Bu anlam-
da Dabiq dergisinde ilk dikkat eken hususlardan biri, Trkiyenin Sahvalarn
destekisi olarak temsil edildii somut bir dmana dntrlm olmasdr.
rgtn daha geni kapsaml propaganda ve tehditlerindeki temsil rntlerine
bakldnda Trkiyeye ynelik tanmlama biimlerinin ana dman tanmla-
malarna eklemlenerek ina edildii grlmektedir. Dier ifadeyle Trkiye DA
byk anlatsnn iinde dierleri gibi bir teki olarak yerletirilmitir. Bu ina
srecinin Dabiq dergisinin yaymlanmaya balamasndan ok sonra ortaya kan
Trke Konstantiniyye dergisiyle daha da somutlat ve Trkiyeye ynelik tem-
sil biimlerinin sertleerek lke iindeki siyasi, askeri ve brokratik aktrlerin
somut olarak hedef tahtasna yerletirildii hemen fark edilmektedir. Bylesi bir
tehdit inas, DAin radikal sosyal medya aktivizmi ile birlikte daha kitlesel bir
boyut kazandrlarak glendirilmektedir.
DABIQTA TRKIYE: SAHVALARIN DESTEKISI

2014 Temmuz ayndan 2016 Ocak ayna kadar on say olarak yaymlanan Dabiq
dergisi incelendiinde ilk yedi saydaki Trkiye ile ilgili grsel ve vurgular ile sonraki
saylar arasnda younluk asndan nemli bir fark grlmektedir. Shariah Alone
Will Rule Africa balyla Mart 2015in son gnlerinde yaymlanan sekizinci say
ve sonrasnda Trkiye ile ilgili vurgularn iilere ayrlan on nc say bunun d-
ndadr sadece kapladklar alan bakmndan deil nitelik olarak da farkllat
35. Mah-Rukh Ali, ISIS and Propagand: How ISIS Exploits Women, Reuters Institute Fellowship Paper University
of Oxford, (2015), https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/Isis%20and%20Propaganda-%20
How%20Isis%20Exploits%20Women.pdf, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
36. Charlie Winter ve Jordan Bach-Lombardo, Why ISIS Propaganda Works, The Atlantic, 13 ubat 2016, http://
www.theatlantic.com/international/archive/2016/02/isis-propaganda-war/462702, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
20
TRKYEY KONUMLANDIRMAK: DAN TRKYE KARITI SYLEM VE STRATEJS
ortadadr.37 Bunun en nemli nedeni, Trkiyenin DAin aleyhine ileyen askeri

durumun ortaya kmasnda nemli aktrlerden biri olmasdr. 2015in ilk aylarn-
dan itibaren Trkiyenin de destekledii muhalif at oluum Fetih Ordusunun d-
lib vilayetindeki ilerlemesi ve blgeyi neredeyse Esed rejim glerinden arndrmas
muhalif cephe iin byk bir kazanmken bu durum sadece Esed gleri iin deil,
DA iin de arzu edilen bir gelime olmamtr.
Irakta olduu gibi Suriyede de hedef kitle olarak kendisine Snni nfusu
seen DA, varlk gsterdii blgelerde dier Snni gruplar ya yok etmek ya
da sava ortamnda bu gruplarn taraf semek zorunda kalacaklar stratejik bir
denklem kurma peinde olmutur. Zira muhalif gruplarn askeri baarlar hem
bu gruplarn gelir ve silah olarak glenmelerine yol aaca iin hem de Suri-
ye rejim glerine kar gl bir cephe imaj izecei iin DAin yaylmac
politikalarnn nn tkayan bir unsur olarak ortaya kmtr. Dabiq dergi-
sindeki Trkiye vurgularnn younluunun da Fetih ordusu bileenlerinin d-
lib vilayetinde baarlar elde etmesinin38 hemen ardndan gelmesi bu bakmdan
bir tesadf deildir. Bylesi bir stratejik tablo, Trkiyenin de DAin hedefinde
olan dier muhalif gruplarda olduu gibi dman ilan edilmesi iin yeterlidir.
Bu nedenle, DA tpk Irakta geirmi olduu dnme benzer bir biimde,
Iraktaki mcadelesinde dman olarak ilan ettii gruplara benzer ve hatta on-
lara edeer bir biimde Trkiyeyi de dman olarak tanmlamtr. Buradaki
benzerlik byk lde Iraktaki Sahva ordusuyla kurulmaktadr. Irak slam
Devletine kar Irakta ABD eliyle 2007de kurulan ve Snni airet savalarn-
dan oluan Sahva bir ihanet ordusu olarak grlmektedir.39 Ve Sahva kelime-
si bu dnemden sonra bata bugn DAi oluturan dnemin Irak el Kaidesi
yeleri ve sempatizanlar olmak zere el Kaide ve ona yakn izgideki sylem-
lerde ibirliki, hain sfatlar yerine kullanlan kendine has bir terim olarak
yerlemi bir referans noktasna dnmtr. Irakta yapt gibi Suriyede de
Snni kitle iin tek alternatif haline gelmek isteyen DAin Suriyeli muhalifleri
bu rgtlerin Trkiye, Suudi Arabistan ve Katar gibi DA tarafndan taut
olarak nitelendirilen lkelerce desteklenmesini sebep gstererek Sahva olarak
adlandrmaktadr. Bu nedenle, Trkiyeye Dabiqta yaplan sulamalar ve vurgu-
larda en nemli ksm Sahvann destekisi rol almaktadr.
37. Michael S. Smith, Dabiq Issue 8: Shariah Alone Will Rule Africa, http://insidethejihad.com/2015/03/dabiq-
issue-8-shariah-alone-will-rule-africa, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
38. Syrian Rebels Capture Idlib City in Joint Offensive, Al Jazeera, 29 Mart 2015, http://www.aljazeera.com/
news/2015/03/syrian-rebels-capture-idlib-city-joint-offensive-150328142110241.html, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
39. Myriam Benraad, Iraqs Tribal Sahwa: Its Rise and Fall, Middle East Policy, Cilt: XVIII, Say: 1, (Bahar 2011).
21
lk say olan The Return of Khilafahda Trkiye ile ilgili dorudan bir vurgu
bulunmazken hilafet ilan ve DAin sylemi zerine ina ettii kyamet senaryo-
larna dair metinlerde sembolik vurgularn daha fazla olduu dikkat ekmektedir.
Kyamet vaktine dair tasvir ve senaryolarn hadisler araclyla sava konseptine
eklemlendii sylemlerde stanbulun Konstantinapolis olarak bahsedilmek-
te yeniden fethi ile ilgili oka ifade yer almaktadr. Dergiye adn veren Dabk
Halepin kuzeyinde bir mevki da slami baz kaynaklarda kyamet vakti Ms-
lmanlar ve kafirler arasnda yaplacak byk savan gerekleecei yer olarak
gemektedir.40 Bu adan bakldnda Konstantinapolis vurgusunun dorudan
Trkiyeyi tehdit eden bir mesajdan ziyade rgtn hilafet syleminin dayand
stratejik hedefe hizmet eden bir ifade biimi olduunu syleyebiliriz.41
DAin Trkiyeye ynelik tehdit sylemi ilk saylarda bununla da snrl
deildir. Ayn zamanda dini syleme elik eden etno-sekteryan bir hedef alma
biimi de DA sylem ve metinlerinde Trkiyeye ynelik ana dman kur-
gusuna dahil etmektedir. kinci ile altnc say arasnda ise Trkiyenin vurgu-
land metinler daha ziyade YPG/PKK ile DAin arasnda Kuzey Suriyede
yaanan atmayla paraleldir.
Derginin ikinci says The Floodn The Fight Against the PKK dosyas
altnda PKK ile YPGnin ayn rgt olduu, komnist, mrted olduklar ve Tr-
kiyeye kar yllardr savatklar dile getirilmektedir. YPG/PKKya kar DAin
atmalarn ve YPG/PKKnn kayplarna dair grselleri Dabiq serilerinde oka
ileyen DAin propaganda siyasetinin Trkiyedeki PKK kart hissiyata sahip
geni kitleler arasnda taraftar kazanmay hedeflediini syleyebiliriz. Yine ayn
sayda Suriyede DAe dorudan rakip olan slami Cephe grubu Trkiye ile iliki-
sinden tr alayc bir dille eletirilirken AK Partiden sekler slamc bir aktr
olarak bahsedilmektedir.
Drdnc say The Failed Crusadede ise odaklanlan konu YPG/PKK ile
Ayn el-slamda42 giriilen sava olmutur. erikte mrted PKKnn ABD ve
onun Trk kuklalar tarafndan terrist olarak kabul edildii lakin Ayn el-s-
lamda ABD ve Trkiyeden yardm dilendikleri ifade edilmitir.
40. Harleen K. Gambhir, Dabiq: The Strategic Messaging of the Islamic State, Institute for Study of War, (Aus-
tos 2014), http://www.understandingwar.org/sites/default/files/Dabiq%20Backgrounder_Harleen%20Final.pdf,
41. William McCants, ISIS Fantasies of an Apocalyptic Showdown in Northern Syria, Brookings, 3 Ekim 2014,
http://www.brookings.edu/blogs/markaz/posts/2014/10/03-isis-apocalyptic-showdown-syria-mccants, (Eriim
tarihi: 6 Mays 2016).
42. YPG unsurlar bata olmak zere Krtler tarafndan Kobani olarak adlandrlan Ayn el-Arab ehrinin DA
tarafndan kullanlan ad.
22
Bu sayy takip eden beinci sayda ise The Fight for Ayn al-slam dosyas al-
tnda, Trkiyedeki PKKllarn sava sahasndaki gelimelere kzgnlklarndan tr
Mslmanlara saldrdklar ve hatta onlar ldrdkleri konu edinilmitir. Trkiyede
Kobani olaylar olarak bilinen 6-8 Ekim olaylarna yaplan bu atf da PKK zerinden
meruiyet ve taraftarlk devirme almasnn bir baka yansmas olarak ele alnabilir.
Derginin altnc says Al Qaidah of Waziristan: A Testimony from Within
balyla, adndan anlalaca zere el Kaide ile DA arasnda Ortadou snr-
larnn tesindeki rekabeti konu alm olsa da Trkiye vurgusu bu kez daha farkl
bir biimde kendisine yer bulmutur. DAe kar uluslararas koalisyonun ope-
rasyonu esnasnda rgte esir den ve diri diri yaklarak infaz edilen rdnl
sava pilotu Muaz el-Kesasibenin azndan uluslararas koalisyona dair alnan
bilgilerin iinde Trkiyedeki baz askeri slerin de sava uaklar tarafndan kul-
lanld bilgisi dergide yer almtr. Bu ifadeler byk lde, Trkiyenin de
koalisyona lojistik destek verdiinin farkndayz ve taraftarlarmz da farknda
olsunlar anlamn ortaya kararak Trkiyenin somut bir davranndan dolay
hedef tahtasna oturtulduu grlmektedir.
Dabiq dergisinin sekizinci saysndan itibaren ise Trkiyenin Sahva olarak
adlandrlan gruplarla ilikilerine vurgu yaplrken burada iki ama gzetildii
sylenebilir: Hem taut olarak nitelendirilen ve ayn zamanda NATO yesi bir
lkeden destek alan muhalif gruplarn slamc gen kitleler nazarndaki imajn
bozmak hem de Suriye el Kaidesi olan Nusra Cephesi zerinden el Kaide ile sava-
a yeni bir boyut kazandrmaktr. Zira dergide Suriyeli muhalif gruplar ve Trki-
yeye yaplan vurgular el Kaidenin Biladamdaki Mttefikleri dosyas altnda
kendilerine yer bulmutur.43 am Cephesi ve blgedeki dier muhalif gruplar el
Kaidenin mttefikleri olarak adlandran Dabiq, alayc bir dil ile taut Trkiye
rejiminin, el Kaidenin mttefiklerince mmin kardeleri olarak grldn
belirtmitir. Ayrca ayn sayda zgr Suriye Ordusu (SO) ve Suriye Ulusal Ko-
alisyonunun karar alma merkezlerinin Trkiyede olmas eletirilmi ve bu yaplar
da mrted olarak nitelendirilmitir. Dokuzuncu say They Plot and Allah Plots-
da ise hem tarihi hem modern vurgular grlmektedir. Trkiyenin Katar ve Suu-
di Arabistan ile birlikte Mrted lsn oluturan ABD ajan bir aktr olduu
gibi ifadeler bu sayda yine kendine yer bulmutur.44
Tarihsel olarak Osmanlnn son dneminde izlenen Trk politikalarn Ba-
tllarca kullanlan Arap syanna yol atn ifade eden Dabiqta slami Cephe ile
43. Shariah Alone Will Rule Africa, Dabiq, Say: 8, (Mart 2015), s. 7.
44. They Plot and Allah Plots, Dabiq, Say: 9, (Mays 2015), s. 17-18 ve 36.
23
Trkiye ilikisi youn ekilde hedef tahtasna koyulmutur. slami Cephenin nde
gelen unsurlar Ahraru-am, slam Ordusu ve Sukure-am gruplarnn liderle-
rinin stanbul ziyareti zerinden Sahvalarn stanbulda aleni olarak toplandklar
ifade edilerek Trkiyenin dman olarak temsili daha da somutlatrlmaktadr.
DAin Trkiyeyi hedef almas bununla da snrl deildir. Trk tautlarnn i
siyasette Hallarn Krt mttefikleri (PKK) ve Rafzi aznlktan45 endie duy-
duklar ifade edilirken Trkiyenin bu i siyasi hesaplar adna Sahva gruplarn
Kuzey Suriyede YPG/PKK ile savatrmak istedii yorumu da Dabiqta kendine
yer bulmutur. slami Cephenin Trkiye vastasyla Hallarn gzne girdiini
iddia eden Dabiqa gre erif Hseyin ile ngilizlerin ilikileri ne kadar aleniyse
Trkiye ile slami Cephenin ilikileri de o derece alenidir. Bu durum tehdidin so-
mutlatrlmasnda ve Trkiyeden militan akn tevik etmede uygulanan nem-
li stratejik sylemlerden biri olarak i grmektedir.
Onuncu say The Law of Allah or The Laws of Mende de Trkiye-Sahva iliki-
si ekseninde Trkiyenin ve kurumlarnn tekiletirmesine vurgu devam etmitir.
slam ordusu lideri Zahran Alluun Bat medyasyla Sahva liderliinin merkezi
Trkiyede rportaj yapt ifade edilirken taut Trkiye tarafndan desteklenen
Fetih ordusunun dlibte ele geirdii yerlerde eriata uygun hkmetmedii iddias
ne srlerek Trkiyenin din kartl eksenindeki sekler imaj tahkim edilme-
ye almtr. Muhalifleri, taut Trkiye tarafndan desteklenen SO ve szde
slamc gruplar olarak ifade eden dergide Suriye Ulusal Koalisyonu, Katar Emiri,
Suudi Arabistan Kral ve Cumhurbakan Erdoan tautlar olarak anlmakta-
dr.46 Ayrca bu sayda Selahattin Demirta ve Recep Tayyip Erdoann fotoraflar
alt alta kullanlrken, her ikisinden de taut lider olarak bahsedilmi ve Trkiye
ile PKK arasnda yeniden sava kma ihtimali dillendirilmitir.
Bir sonraki sayda ise kapak fotosu olarak Erdoan ile Obamann karlkl
olarak grtkleri bir kare, tarihe atfta bulunularak Ahzab (Hendek) sava ile
gnmzde DAe kar koalisyonun at sava arasnda benzerlik kurularak su-
nulmaktadr. Bu erevede, Ceyul-Mcahidin ve Ahraru-am gruplar mrted
Trkiye devletinin Suriyedeki elleri olarak nitelendirilirken Trkiyenin NATO
Hallaryla ayn cephede bulunan bir aktr olduu srekli bir biimde tekrar eden
temalardan biri olarak n plana karlmaktadr. Buradan yola karak da el Kai-
denin mttefiklerinin (Sahvalar) sponsoru (Trkiye) NATO Hallaryla ayn mev-
45. Her ne kadar Rafzi kavram DAin kulland geleneksel literatrde ii kitleler iin kullanlm olsa da
burada Trkiyedeki Alevi nfustan bahsetmektedirler.
46. The Law of Allah or The Laws of Men, Dabiq, Say: 10, (Temmuz 2015), s. 63.
24
zide ifadeleri kullanlarak Trkiye zerinden el Kaide ile giriilen rekabet DAin
ana sylemi olarak devreye sokulmaktadr. Bu durum ayn zamanda Trkiyenin
balangtaki pasif teki pozisyonundan aktif teki pozisyonuna ykseltildiinin
nemli aamalarndan birini temsil eder. Bylesi stratejik bir resmi daha etkin sy-
lemsel bir imaja eklemlemek iin ise ayn sayda stanbul Mfts Rahmi Yaran ile
Papann birlikte dua ettikleri kare mrted rejimin alimleri ve Hal Papa eliinde
sunularak bir btn halinde Trkiyenin tekiletirilmesi sz konusudur.47
Trkiye ile ilgili yine baka bir ieriin bulunduu on ikinci say ise Just Ter-
ror bal altnda yaymlanmtr. Allies of Al Qaidah in Sham dosyasnn son
blmnde bu kez am Cephesi zerinden Trkiye ile Sahva olarak adlandrlan
gruplarn yakn ilikisine vurgu yaplrken, SOnun ve Nusra Cephesinin sa-
hadaki mttefikleri olan gruplarn Katar ve Trkiye tautlarnca desteklendikleri
vurgulanarak Trkiyenin Suriye muhalefetine olan desteinin sorunsallatrld
dikkat ekmektedir. Bir btn olarak bakldnda, Dabiqta Trkiyenin kendisine
Suriyeli muhaliflerin (DAin tabiriyle Sahvalarn) taut destekisi olarak o-
unlukla yer bulduu, balangta Trkiyenin "pasif teki" olarak temsil edildii
ancak giderek "aktif teki" olarak mcadele edilmesi gereken bir dmana dn-
trld sylenebilir.
KONSTANTINIYYE: DOLAYLI DEIL

DORUDAN HEDEF ALMA
2015 Hazirandan bu yana toplamda be say yaymlanan Konstantiniyye dergisi
DAin Trke dilindeki yazl propaganda yayndr. tasarm olarak ngiliz-
ce ve Franszcadaki DA dergilerinin benzeri olan Konstantiniyye ierik olarak
nispeten farkllamaktadr. Dabiq dergisinde yaymlanan baz metinlerin, Trke
evirileriyle kendilerine Konstantiniyyede de yer bulduu grlmektedir. Ancak
benimsedii sylemsel dilden dolay Trke konuan kitleye seslenen dergide
Dabiqin aksine Trkiye vurgular hem daha geni bir yer kaplamakta hem de
vurgularn ierii Trkiyenin dorudan hedef alnmas nedeniyle byk lde
farkllamaktadr. stanbulun eski isimlerinden Konstantiniyyenin seilmesi hem
yerellik vurgusu anlamna gelmekte hem de Dabiqta da dnem dnem vurgu-
lanan stanbulun yeniden fethi senaryosunun bir paras olarak sunulmaktadr.
Derginin, iindekiler ksmnda her sayda DAin kurucusu Ebu Musab ez-Zer-
kavinin Dabiq ile ilgili szlerine ayn yerde, Mteakiben Konstantiniyye fethedi-
47. From The Battle of al-Ahzab to The War Coalitions, Dabiq, Say: 11, (Austos 2015), s. 66.
25
lecektir eklindeki ifadeler elik etmektedir. Bu ekliyle ele alndnda, DAin

corafi ve jeopolitik temsillerinin Trkiyenin dorudan hedef gsterilmesinde
ilevsel bir rol oynad sylenebilir.
stanbul, Konstantiniyye vurgusuyla sadece DAin tarihsellik vurgusunu
glendirmekle kalmamakta ayn zamanda stratejik bir sylemin devreye so-
kulmasnda kullanl bir yer olarak temsil edilmektedir. Bu nedenle stanbul,
DAin jeopolitik yaylmac sylemine srekli elik eden stratejik hedeflerden biri
olarak yer almaktadr. Derginin ilk saysndaki stanbul vurgusu arpc bir rnek
oluturur. Konstantiniyyenin Fethi konusunu ileyen ilk say, eitli fotoraflar
eliinde stanbulun silahsz ve kansz ekilde sadece tekbirlerle yeniden fethe-
dilecei senaryosu balamnda ele alnmtr. Bylesi bir jeopolitik hedefe elik
eden mrted Trkiye vurgusu ise rgtn Trkiyeyi sadece stanbul balamn-
da corafi olarak hedefe koymadnn gstergesi niteliindedir. DAin fetva
kurulundan kan, Trkiyede kesilip Irak ve Suriyeye gelen etlere dair hkm
ieren fetva haberi bu bakmdan ilgintir. rgtn fetva kurulu Trkiyeden gelen
etin haramlna dair verdii fetvada Trkiyede halkn ounluunun mrted
olmasn n plana karmaktadr. Sz konusu fetvann bu ifadelerle Trke yayn
organnda yaymlanmas ise DA sempatizanlarnn internet siteleri ve sosyal
medyada gzlendii zere geni halk kitlelerini tekfir etmelerinin rgtn st ka-
demesiyle de uyuan bir hareket olduunu gstermektedir.48
Derginin ikinci saysnda ise Trkiye i siyasetine vurgular daha arlktadr.
slam Devleti Krtlerle Neden Savamaktadr? balkl dosyada HDPnin sekler
izgisi eletirilirken, Demirtatan taut olarak bahsedilmitir. Ayn yazda Krt
tautlarnn Krt halkn iffetsizlie ve ateistlie ynlendirerek Krtlere Trkiye
devletinden daha fazla zulmettii ifade edilerek etno-dinsel bir sylemin Krtler
zerinden devreye sokulmaya alld anlalmaktadr. Krtlerle ilgili ifadelerin
yan sra ayn sayda Dabiq dergisinde Trkiye ile muhalif gruplar arasndaki ili-
kiye dlibdeki Fetih ordusu ynetimi zerinden eletiri getiren ifadelerin Trke
evirisi de yer almaktadr. Cumhurbakan Erdoann fotoraf da bu metinde
Sahvalar destekleyen taut Trkiye Cumhurbakan sfatyla yaymlanmtr.
Erdoann Krt Devleti dosyas bal altnda ise Trkiye halknn laik rejim
tarafndan dinen asimile edildii ve tautlarn mcahit gibi lanse edilmeye ba-
land sylenerek Erdoana Krtlerle ilgili politikas zerinden eletiriler geti-
rilmektedir. Erdoann PKKya silah braktrmakta baarsz olduu sylenirken
48. Konstantiniyyenin Fethi, Konstantiniyye, Say: 1, (Haziran 2015), s. 11; DA sempatizanlarnn literatr
iin rgte yakn Takva Haber ve Darl Hilafe gibi web sitelerine baknz.
26
PKKya kar DAin baarlarna karn Erdoann Kobanide keye skm

PKKya Pemerge yoluyla destek verdii ifade edilmektedir. Daha da nemlisi Er-
doann yeni Krt devletinin mimar olarak nitelendirildii ifade edilerek Krt
meselesine ynelik bir tr maniplasyonun devreye sokulduu sylemsel bir kur-
gu derginin btn ieriine nfuz etmitir.
Derginin nc says stihadi Operasyonlarn Caizlii ve Fazileti adyla
yaymlanmtr. Bu sayda iindekiler sayfasnn arka plannda Diyanet leri Ba-
kan Mehmet Grmez ile Papann fotoraf yer alm ve Trkiye devletinin dini
makamlar daha nce olduu gibi yine hedef alnmtr. nszde ise Erdoann
besledii ateist rgt PKKnn Trkiyede yeniden sava balatt ve Trkiyenin
mrted asker ve polislerini ldrd yazlmtr. Trk gvenlik glerinin bu
ekilde aka sfatlandrlmas ilerleyen saylarda younlatrlacak sylem iin bir
hazrlk niteliindedir. Bu sayda ayrca TBMMde bir fotoraf karesinde Allahn
kanunlar dnda kanun karan Trkiyenin taut milletvekilleri sfatyla kendine
yer bulmutur. lerleyen sayfalardaki cihad arsnda ise Trk DA savas-
nn fotoraf isimleri verilmeden ellerinde silahlaryla birlikte yaymlanmtr. Yine
Iraktaki Beyci blgesinde Irak ordusuna kar intihar saldrs dzenleyen DA
mensubu Ebuzer el Trki ile Aynel-Arabda YPG/PKKya intihar saldrs dzen-
leyen Dadullah el Trkinin fotoraflar paylalmtr. Mahlaslarndan anlalaca
zere Trk vatanda olan bu kiiler ile ilgili dosyalarn varl yeni militan devir-
mek adna hayatn kaybetmi kiilerin imajlarnn kullanlmas amacn tamak-
tadr. Derginin son sayfalarnda ise Diyanet leri Bakanlnn DA ile alakal
hazrlad rapor Hyanet Raporu olarak adlandrlrken Trkiyenin hakim dini
makamlar ve gelenekleri eletirilmitir. Diyanetin kafir Atatrk tarafndan ku-
rulduu ve taut yolunda len Trk askerlerine ehit diyen, kabirlere dua eden bir
toplum ina ettii dile getirilmitir. Metnin iine yerletirilen grsellerde ayrca
Ahmet Davutolunun da taut olarak nitelendirildii grlmektedir. Trkiyede-
ki camiler Allahn evi olmaktan km devlet dairelerine dnm diyen dergi,
Mehmet Grmezi Hallarn dostu mrted olarak nitelendirmitir. Son ksmlar-
da ise Trkiyeye Mesaj bal altnda video kayd da yaymlanan dosya yer al-
mtr. Trk vatanda DA yelerinin Trkiyenin Suriyedeki mttefikleri ve PKK
zerine beyanatlarnn yer ald metinde nceki sfatlandrmalara benzer ekilde
Erdoan taut, Trkiyenin destekledii muhalifler Sahva olarak adlandrlm-
tr. Erdoan ayrca Trkiyeyi Hallara ve PKKya satmakla sulanm ve grsel
olarak da bats Amerikan bayra dousu PKK bayra ile bezenmi bir Trkiye
haritas kullanlarak jeopolitik temsiller daha da somutlatrlmtr.
27
Derginin drdnc saysnda Trkiyeye ynelik topyekun bir tehdit sylemi

devreye sokulmutur. Bu saynn bal Sen Onlar Birlik Sanrsn Oysa Kalpleri
Paramparadr ve kapak fotoraf Erdoan ile Putinin ba baa grmesini gste-
ren bir karedir. Bu sayda Trkiye ile Rusya arasndaki anlamazlklara iki tautun
kavgas olarak baklmaktadr. Trkiyeye ynelik tehdit sylemi bununla da snrl
deildir. Trk eitim sisteminin irk dolu bir dzen olduu ve genlerin beyinlerini
ykad tezi grseller ile desteklenerek Trkiyeye ynelik topyekun sistemsel bir
eletiri sz konusudur. Erdoandan Hal Obamann sadk ua olarak bahsedi-
lirken Trkiyenin Kahramanmara ehrinde uca Gannum isimli Suriyeli muhalif
aktivistin ldrlmesi de yine bu sayda rgt tarafndan stlenilmitir. Bylece
Trkiye ierisinde eylem yapabilme kapasitesini haiz olduklar DAin yayn or-
ganlar tarafndan bizzat ilan edilmitir. Saynn son ksmlarnda ise nceki sayda
ve Trke videoda grlen Ebu Ammar mahlasl Trk vatanda Fatih Acpayamn
azndan Trkiye halkna ve Trkiyenin tautlarna seslenilen, daha ziyade ka-
nun koyma ve Allahn hkm temal bir metin yer almtr. Ayrca DAin el Hayat
medya organnca yaymlanan Trkiye ve Irklk Atei adl videonun propagan-
das da kendisine yer bulmu ve Atatrk, calan, Hitler ve Barzaninin rk taut-
lar olarak nitelendirildikleri video grselleri de paylalmtr.
Derginin beinci ve son says ise ilk kez hem kapak hem de ierii itiba-
ryla dorudan Trk gvenlik glerini hedef almtr. Her ne kadar Trkiye
ierisinde eylem ars veya benzeri iddet arlar olmasa da TSKnn doru-
dan dman olarak gsterilmesi bu bakmdan ilktir. Burada Trkiyenin Kuzey
Halepte DAe kar artan bir ekilde muhalif glere destek vermesinin ve
DAten arndrlm blge sylemlerinin etkili olduu sylenebilir. Kfreden-
ler ise Tautun Yolunda Savarlar adl saynn kapanda sra halinde yryen
ve mar syledikleri grlen Trk askerleri grseli kullanlmas Trk askerinin
somut bir ekilde hedef tahtasna yerletirilmesi bakmndan nemlidir. erikte
ise Tauti Sistemlere Askerliin Hkm dosyas ad altnda yine ok sayda Trk
askeri grseli kullanlmtr. Trk ordusunun tautlar ve onlarn sistemlerini
koruduu ifade edilirken ayn zamanda NATO ats altnda Hallarla ibirlii
yaplarak Mslmanlarn katledildii srekli bir biimde tekrar edilmektedir. Bu
sylemi glendirmek iin grsel olarak da Afganistanda grev yapan bir Trk as-
kerinin fotoraf kullanlmtr. TSKda zorunlu askerlik grevini yapanlarn fira-
vunun askerleri ile benzer durumda olduklar ve askerlik grevini zorunlu olarak
yapmalarnn geerli bir mazeret olmad savunulmutur. Ayrca bu sayda da
Trkiyenin dini otoriteleri hedef alnmaya devam edilmitir. Mehmet Grmezin
28
RESM 1: KOSTANTNYYE DERGSNN 5. SAYI- ran ziyareti esnasnda ii bir din adam-
SININ KAPAI
nn arkasnda namaz kld fotorafta
Grmez, Aie annemize sven iann
arkasnda namaz klan mrted olarak
nitelendirilmitir.
Sonu olarak bakldnda Konstan-
tiniyyenin Dabiq dergisinden farkl ola-
rak Trkiyeyi dorudan hedef alan bir
dile sahip olduu grlmektedir. Sadece
Erdoan, Davutolu veya Demirta gibi
siyasiler deil Trkiyedeki din adamla-
r, dini kurumlar, gelenekler, eitim ku-
rumlar ve gvenlik gleri gibi devlet
ve toplumun nemli kurumlar doru-
dan DA kar propagandas ve iddet
dilinin hedefi haline getirilmitir. Tr-
kiyenin DAe olas bir mdahalesinde
derginin dilinin daha da sertleeceini son iki sayda Trk gvenlik glerine kar
sivrilmeye balayan dilden de anlamak mmkndr. Bir btn olarak ele alndn-
da ise Trkiyenin soyut ve pasif bir tekilik statsnden giderek somut bir dman
ve hedefe dntrld sylenebilir. Somut hedef, DAin dorudan veya do-
layl olarak Trkiyeye ynelik saldrlarnda ak bir biimde ortaya kmaktadr.
29
SOYUT TEKDEN
SOMUT DMANA:
DAN TRKYEYE YNELK
SALDIRILARININ ANALZ
DAin eylem gerekletirme biim ve srelerinin analizinin yapld birok

almada; DAin merkez corafya (i halka) dnda ve zellikle de Avrupada
yapm olduu terr eylemlerindeki motivasyonunun, rgtn karar alma sreci
iinde hangi dzeylerde planlanarak gerekletirildiine bal olduuna ynelik
snflandrmalar yapld grlmektedir.49 Sz konusu snflandrma temel ola-
rak, dorudan rgtle balantl olan kiilerin (sk balant) gerekletirdii sal-
drlar ve dolayl ya da rgtn ideolojisinden ilham alnarak (gevek balant)
gerekletirilen saldrlar (yalnz kurt)50 eklinde iki dzeyde yaplmaktadr.51 Sk
balantl olan saldrlarda saldrgann DA ile iliki derecesinin daha yksek ol-
duu ve saldr emrinin emir komuta zinciri bakmndan lider kadrosu tarafndan
verildii grlmektedir. Burada saldrganlarn Suriyedeki savaa DA saflarnda
katldktan sonra ya geri dnd ya da rgtn saldrlarnn yaplaca lkede,
49. Thomas Hegghammer ve Petter Nesse, Assessing the Islamic States Commitment to Attacking the West,
Perspective on Terrorism, Cilt: 9, Say: 4, (Austos 2015), s. 14-30.
50. Clare Ellis, Raffaello Pantucci, Jeanine de Roy van Zuijdewijn, Edwin Bakker, Benoit Gomis, Simon Palom-
bi ve Melanie Smith, Lone-Actor Terrorism, (ubat 2016), Countering Lone-Actor Terrorism Series No. 4,
http://www.strategicdialogue.org/wp-content/uploads/2016/03/CLAT-Series-4-Analysis-Paper.pdf, (Eriim
51. Karen Yourish, Derek Watkins ve Tom Giratikakon, Where ISIS has Directed and Inspired Attacks Around
the World, The New York Times, 22 Mart 2016.
31
hcre balantlar vastasyla eylemi gerekletirdikleri grlmektedir.52 Saldry

gerekletirenlerin DAle daha gevek bann olduu durumlarda ise, saldr
emrinin dorudan rgt tarafndan alnamayabilecei, eylemi gerekletirenin
rgtn ideolojisinden ilham alarak saldry planlad grlmektedir.53 Bu tr
rneklerde de saldry gerekletiren kiilerin Suriyede daha nceden bulunarak
geri dnd ya da dnen kiilerle balantl olduu anlalmaktadr. Bu ekliy-
le ele alndnda, DAin uzak corafi halka olarak tanmlanan blge (zellikle
Avrupa) iindeki saldrlarnn byk bir ounluunu saldrdan hemen sonra
stlendii, baz saldrlar ise stlenmedii dikkat ekmektedir.
Trkiyede DA balantl saldrlarn rgtn emir komuta kademesi
tarafndan dorudan planlanp planlanmad ak olmamakla birlikte, sald-
rlar gerekletirenlerin ya bizzat Suriyedeki savaa katlp geri dndkleri ya
da bu kiilerle balantda olabilecekleri sosyal alar iinde yer alarak saldrla-
r gerekletirdikleri grlmektedir. Ancak rgtn Trkiyedeki saldrlarnn,
Suriyeden Trkiyeye saldr maksadyla planl bir ekilde gelen kiiler tarafn-
dan gerekletirildii rnekler de sz konusudur. Trkiyenin Suriye i savana
komu olmas, Suriyenin kuzeyindeki PKK/YPG-DA rekabeti ve atmasnn
Trkiyeye zaman zaman sramas ve Trkiyenin DA kart uluslararas ko-
alisyonun bir paras olarak ncirlik Askeri ssn rgte ynelik hava sald-
rlarnda kullanlmak amacyla am olmas gibi faktrler Trkiyeye ynelik
saldrlarn motivasyonlarn eitlendirirken eylemi gerekletirenler arasnda
da bir eitlilik ortaya kmasna neden olmaktadr. Bu nedenle, DAin Trki-
yeye ynelik gvenlik riskleri dier lkelerle karlatrldnda eitlilik bak-
mndan daha karmak bir yapya sahiptir.
Trkiyedeki DA kaynakl saldrlarn ilk zellii kullanlan yntemler ve
tercih edilen hedefler asndan eitlilik arz etmesidir. Hedefi genellikle spesifik
olan canl bomba ve bombal saldrlar etkisi en yksek eylemlerin banda gel-
mektedir. Bu tr saldrlarn hepsinin de hedefinde siviller yer almaktadr.
52. Mesela Charlie Hebdo saldrsn gerekletiren iki karde Said ve Cherif Kouachi Suriyedeki durum ortaya
kmadan daha nce ABDnin Irak igali srasnda radikallemeye balamtr. Cezayir gmeni ailenin Fransz
vatanda ocuklardr. Yemende bulunmular ve el Kaide ile ilikileri olmutur. Saldr el Kaide tarafndan
stlenilmitir. Charlie Hebdo Attackers: Born, Raised and Radicalised in Paris, The Guardian, 12 Ocak 2015;
Al-Qaeda in Yemen Claims Charlie Hebdo Attack, Al Jazeera, 14 Ocak 2015. 13 Kasm 2015te ise Pariste seri
terrist saldrlar olmutur. Saldrlar canl bombann kendini patlatmas, dier saldrganlarn ise sivillere ate
amas ve rehin alma ekillerinde gereklemitir. Saldrlar DA stlenmitir. Saldrlarn beyni olarak kabul
edilen Fas kkenli Belika vatanda Abdelhamid Abaaoud dahil on civarnda militann tamamna yaknnn
Suriyede veya Yemende DA ve el Kaidenin eitimlerinden getikleri, bazlarnn rgt saflarnda savatklar
ne srlmektedir. Faillerin yarsndan fazlasnn Fransz vatanda olmas dikkat ekicidir. What We Know
about the Paris Attacks and the Hunt for the Attackers, The Washington Post, 9 Aralk 2015.
53. Haldun Yalnkaya, Yabanc Terrist Savalar ve Trkiye: Birlemi Milletler Gvenlik Konseyinin 2178
sayl Karar Almasnn lk Ylna Dair Deerlendirme, ORSAM, Say: 31, (Ekim 2015).
32
SOYUT TEKDEN SOMUT DMANA: DAN TRKYEYE YNELK SALDIRILARININ ANALZ
Trkiye'ye Ynelik DA Kaynakl Saldr eitlilii

GRAFK 1. TRKYE'YE YNELK DA KAYNAKLI SALDIRI ETLL
1
3 5 ntihar Saldrs
1
Bombalama
4
Fze Saldrlar
Snr Karakollarna Saldr
Sivil Cinayetleri
8 13 Adam Karma
Dier
*Son Gncelleme: 20 Nisan 2016
Bu eitlilik iinde ikinci tr saldrlar ise corafi yaknlktan kaynaklanan

ve snrn Suriye tarafndan Trkiyeye yaplan saldrlardr. Trkiyenin Kilis ile
Karkam arasnda uzanan yaklak 90 kmlik Suriye snrnn karsnda DAin
kontrol ettii blgenin yer almas saldrlarn kaynan oluturmaktadr. Bu tr
saldrlarda hedef genellikle gvenlik gleri ve snr karakollardr. eitlilik a-
sndan bu tr saldrlar yine corafi yaknlktan kaynaklanan ve genellikle Kilisin
hedef alnd sivil alanlara ynelik fze saldrlar takip etmektedir.
ncs DAin Trkiyeye kar Irakta gerekletirdii saldrlardr. Mu-
sula yaklak 20 km mesafedeki Baikada bulunan Gedu s Blgesinde konu-
lanan Trk Silahl Kuvvetleri (TSK) unsurlar DA tarafndan defalarca fze
saldrlaryla hedef alnmtr.
DAin Trkiyeye ynelik saldrlarnn dier bir boyutunu da Trkiyede
yaayan Suriyeli muhaliflere (genellikle gazeteci) ynelik suikastlar ve adam ka-
rma gibi eylemler oluturmaktadr.
Hedeflerin seilme biimlerine bakldnda saldrlarn yukarda da bahsedi-
len Dabiq ve Konstantiniyye dergilerindeki Trkiyeye ynelik sk sk grnr klnan
dman snflandrmalar ile dorudan bir paralellik tekil ettii anlalmaktadr. Ey-
lemlerin planlanmas ve gerekletirilmesinde, snr tesi saldrlarda Suriye ve Irakta
DA hakimiyetinde bulunan topraklar kritik bir nem arz ederken, yurt ii bomba-
lama eylemlerinde rgtn Trkiyede kurduu balantlar daha belirleyicidir.
Yurt iinde rgt adna gerekletirilen saldrlarn ikinci zellii merkezi ol-
maktan ok zerk bir nitelik arz etmesidir. DA kaynakl intihar eylemlerinde, ey-
lemi gerekletiren kiilerin hemen hemen hepsinin rgtle balantl olduu grl-
mekle birlikte saldrlar, rgtn yakn corafyadaki dier saldrlarndan eylemin
stlenilmesi balamnda farkllklar gstermektedir. Bugne kadar gerekletirilen
33
be intihar eylemi ile bir bombal saldrnn hibiri DA tarafndan stlenilmemi-

tir. Ancak bu durum saldrlarn DA ile balantl olmad anlamna gelmemek-
tedir. ntihar saldrlarnn tamamnn Suriyede DA saflarnda bulunmu ya da
bunlarla balantl olan kii/gruplar tarafndan planland ve gerekletirildii g-
rlmektedir. rgtle ilikisi olanlarn eylemlerin planlanmasnda eylemi gerekle-
tirecek kiilere mhimmat ve lojistik saladklar grlmektedir. Bu durum, DAin
Trkiyeye ynelik btncl, merkezi ve toptan bir saldr stratejisi uygulamaktan
ziyade, propaganda ve basn faaliyetleri yoluyla kazand sempatizanlar aracly-
la eylem yaptrmay tercih ettiini gstermektedir. Bu balamda DA Trkiyedeki
alar araclyla hassaslk arz eden etnik ve mezhepsel hususlarda dini ve rgtsel
ierikte sohbetler dzenleyerek kiilerin radikallemesini, rgte katlmn ve nihai
olarak potansiyel eylemcilere dnmesini tevik etmektedir.
Trkiyeye ynelik saldrlarn nc zellii ise terr saldrlarn gerek-
letirenlerin eylemleri gerekletirme srelerindeki sosyal alarn ve saldrgann
vatandalk balarnn farkllk gstermesidir. ntihar saldrlarnn ounluu-
nun Suriyede DAe katlarak geri dnen Trk vatanda profesyoneller tarafn-
dan oklu bir a iinde, dierlerinin ise Suriyeden gelen biri Suriye dieri de
Rusya vatanda kiiler tarafndan gerekletirildikleri grlmektedir.
Saldrlarn bu anlamda drdnc zellii eylemi gerekletirenlerin hemen he-
men hepsinin profesyonel ve hazrlk aamasnda profesyonel bir terr ann yesi
olmalardr. zellikle hedefin siviller olduu durumlarda bir hcre yaplanmas tara-
fndan plan yaplmas eylemlerin hepsinin ortak karakterini oluturmaktadr.
DAin Trkiyeye ynelik saldrlarnn son zellii ise semi olduu he-
defler bakmndan eitlilik arz etmesidir.
BOMBALI SALDIRILAR:
EYLEMLERIN KARAKTERLERI VE EYLEMCI PROFILLERI
DAin Trkiyeye ynelik en byk tehdidinin, yurt iinde gerekletirdii
bombal saldrlar olduu sylenebilir. Bu saldrlar, 155 sivil ve 3 gvenlik men-
subunun hayatn kaybetmesine neden olurken bine yakn kii saldrlar sonu-
cu yaralanmtr. Bombal saldrlarda 6 Ocak 2015te stanbul Sultanahmet, 5
Haziran 2015te Diyarbakr, 20 Temmuz 2015te Suru, 10 Ekim 2015te Ankara
Ulus, 12 Ocak 2016da yine stanbul Sultanahmet ve son olarak 19 Mart 2016da
stanbul stiklal hedef seilmitir.
DAin Trkiyedeki bombal eylemlerinde hedef ald mekan ve gruplar
belirgin bir rntye sahiptir. Bu saldrlarda mekan olarak insan younluu fazla
34
olan kent merkezleri ve miting alanlar ile turistik yerler; hedef olarak ise HDP
izgisine yakn parti ve sivil toplum rgtleri, zaman zaman da radikal sol grup-
lar ile yabanclarn seildii dikkat ekmektedir. rgt, bu ekilde, eylemlerden
doacak insan kaybn azami seviyeye karma ve zellikle Trkiye iin hassasiyet
arz eden siyasi, dini ve etnik meseleleri merkeze alan etno-sekteryan bir ayr-
maya neden olarak kaos oluturmay hedeflemektedir. DAin bu tr toplumsal
dinamikleri gzeterek eylem yapmas Trkiye nfusundan adam devirme strate-
jisinin kritik bir parasn oluturmaktadr zira bu durum eylemci profillerine de
yansmtr.54 Bunun yan sra, rgtn Suriyede YPGye, Irakta da Pemergeye
kar askeri baarszlklar, Trkiyede hedef ald baz gruplar kararl bir politi-
ka ile intikam hissi dorultusunda setiini dndrmektedir.
te yandan 12 Ocak 2016daki Sultanahmet patlamasnda DA, Trkiye
topraklarnda yabanclar ilk defa hedef almtr.55 Eylemin ok ziyareti eken
ve turizm potansiyeli yksek olan tarihi bir yerde yaplmas ve yabanclarn hedef
alnmas, rgtn hedef alnan bireylerin lkesine bir mesaj vermeyi amalad-
n gsterdii gibi, ayn zamanda zellikle DAe ynelik kurulan uluslararas
koalisyonun iinde yer almas nedeniyle Trkiyenin de hedefte yer aldna iaret
etmektedir. Bunun yannda bir dier sebep Avrupal devletlerin DAe kar Su-
riye ve Irakta hava bombardmanlarn younlatrmasna kar rgtn misille-
me yapma ihtimalidir. Sz konusu eylemin bir baka zellii ise eylemin failinin
Suriyeli olmas ve Suriyeden Trkiyeye mlteci klnda gemi olmasdr.56 Sz
konusu saldrda rgt, Trkiyedeki eylemlerinde ilk kez yabanc uyruklu birini
kullanmtr. Bu bakmdan bu saldr, eylemci profili balamnda nceki saldr-
larla nemli bir farkllk ortaya karmtr. 12 Ocak 2016dan sonra yabanclara
ynelik ikinci saldr stanbul Taksimde 19 Mart 2016da gerekletirilen intihar
saldrsdr. Buradaki hedef yine bir ncekiyle benzerlik gstererek yabanc turist
kafilesi olmutur. Yani DA, Trkiyede yapt son iki intihar saldrs ile stan-
bulun youn olarak insan eken turistik yerlerinde yabanc lke vatandalarn
hedef almtr. Dolaysyla son saldrlarnda DA, yabanclarn ve zellikle Bat-
llarn gznde Trkiyeye zayf ve krlgan bir grnt vermek ve lkenin turizm
sektrn zarara uratmak gdsyle eylemlerini gerekletirme eilimindedir.
54. Mesela Diyarbakrdaki HDP mitingine bomba koyan DA mensubu Krt ve Alevidir. Bkz. Alevi, Krt
Zanl IDe Byle Katlm, Milliyet, 15 Haziran 2015.
55. Sultan Ahmette Canl Bombal Saldrs: 10 l 15 Yaral, Sabah, 12 Ocak 2016.
56. Davutolu: Sultanahmetteki Saldrnn Faili Yabanc Uyruklu DEA yesi, BBC Trke, 12 Ocak 2016.
35
TABLO 1. DA'N TRKYE'DEK BOMBALI SALDIRILARI

DA'in Trkiye'deki Bombal Saldrlar
600
500
500
401
400
300 l
200
102 104 Yaral
100 34 12 15 36
1 1 5 5
0
Gvenlik Siviller Siviller Siviller Yabanc Yabanc
Gleri Turistler Turistler
6 Ocak 2015 5 Haziran 20 Temmuz 10 Ekim 12 Ocak 19 Mart
stanbul 2015 2015 2015 2016 2016
ntihar Diyarbakr anlurfa Ankara stanbul stanbul
Saldrs Bombal ntihar ntihar ntihar ntihar
Saldr Saldrs Saldrs Saldrs Saldrs
Trkiyede eylem yapan DA mensubu terristlerin profilleri incelendiin-

de eitlilik fark edilmektedir. Bugne kadar yaplan bombal saldrlarn drd
Trkiye Cumhuriyeti vatandalar tarafndan gerekletirilirken, 6 Ocak 2015teki
Sultanahmet saldrs Dastanl Diana Ramazova,57 10 Ocak 2016daki Sultanah-
met saldrs da Suriyeli Nabil Fadli tarafndan gerekletirilmitir.58 Trk vatan-
dalar tarafndan gerekletirilen bombal saldrlarn en dikkat ekici zellii fa-
illerin birbirleriyle kiisel olarak ve grup aidiyeti bakmndan yakndan balantl
olmasdr. Surutaki canl bomba eyh Abdurrahman Alagz ile Ulustaki canl
bomba Yunus Emre Alagzn karde olduu aklanmtr. Dier karde Yusuf
Alagz ise Diyarbakr mitingine bomba yerletiren Orhan Gnderin aabeyini
tandn ifade etmitir.59 Dolaysyla Gnder ile canl bomba olan Alagz karde-
lerin tanm olmalar muhtemel gzkmektedir. Medyada sk sk yer bulan ha-
berlere gre eyh Abdurrahman Alagz, Yunus Emre Alagz ve Orhan Gnderin
Dokumaclar diye adlandrlan grup tarafndan ayn dnemde beraber Suriyeye
gtrld, bu grubun birka senedir Adyamann yoksul mahallelerinde DAe
adam kazandrma gayesi ile rgtlenmeye alt iddia edilmektedir. Yani canl
bomba olan Alagz kardeler ve Gnder, Dokumaclar grubu ierisinde hareket,
57. Canl Bombann Kimlii Belirlendi, Sabah, 8 Ocak 2015; Canl Bombann Yeni Grntleri Ortaya kt!,
A Haber, 12 Ocak 2015.
58. Sultanahmette Patlama Meydana Geldi, Milliyet, 12 Ocak 2016.
59. Polis Alagz Kardeleri Dinlemi: Belki Son Grmem!, Radikal, 17 Ekim 2015.
36
planlama ve eylem yapmtr.60 Ancak zellikle Suru ve Ulus saldrlarnda orta-

ya kan kark kii ve a balantlar Adyamandaki hcrenin yan sra rgtn
Gaziantepteki unsurlarnn da eylemlerde kritik roller oynadn gstermitir.
Yani DA hcre evi benzeri rgtlenmesini tek bir merkeze younlatrmamak-
ta, bilhassa zerindeki basky azaltmak, dikkatleri baka ynlere evirmek iin
Trkiyede genel bir yerelleme ve desantralizasyon stratejisi izlemektedir. Baka
bir husus ise eylemcilerin tamamnn Suriyede bulunmu olmalardr. Dolaysyla
profesyonel eitim almlardr. Her ne kadar bu eitimin ierii ve nitelii tm
eylemcilerde ayn olmasa da ounun bomba eitimi ald kesindir. Yani Trki-
yedeki saldrlar Avrupadaki benzerlerinden saldrlarn profesyonellii bakmn-
dan ayrmaktadr. Avrupada sk sk rgt iinde hi bulunmam ve profesyonel
eitimden yoksun sempatizan eylemleri grlrken, Trkiyede rgte sempati
motivasyonuyla yaplm bir eylem yoktur.
DAin bombal saldrlarnda kulland mhimmat ve patlayc dzenek-
leri ile bunlarla yakndan alakal olan planlama sreci younluklarnn eylemden
eyleme nemli sreklilikler tamas dikkat ekicidir. te yandan eylemlere toplu
olarak bakldnda nemli ayrmalar da gze arpmaktadr. Trkiyede yaplan
alt bombal eylemin bei canl bombalar tarafndan gerekletirilirken, 5 Hazi-
ran 2015 tarihli Diyarbakr saldrsnda, fail para tesirli iki adet bombay miting
alanna nceden yerletirmi ve il dna kaabilmitir. El bombasnn kullanld
dier saldrlar ise 6 Ocak 2015 ve 12 Ocak 2016 Sultanahmet saldrlar ile kesin
olmamakla beraber 19 Mart 2016 stiklal saldrsdr.61 Ancak bunlarla Diyarbakr
eylemi arasndaki fark Diyarbakr bombacsnn kendisini patlatmam olmasdr.
Dolaysyla mhimmat elde etme srelerinin yannda eyleme kadar olan dnem-
de kiisel ya da stratejik faktrlerin de srece dahil olduu unutulmamaldr.
20 Temmuz 2015 tarihli Suru ve 10 Ekim 2015 tarihli Ulus saldrlar ise
yukarda bahsedilen drt saldrdan profesyonellik ve muhtemelen planlama ba-
kmndan ayrmaktadr. Canl bombalar bu saldrlarda zerlerindeki intihar ye-
leklerine monte ettikleri, gl bir patlayc olan TNTyi atelemilerdir. Dahas
demir bilyeler ve metal paralar TNT dzeneine eklemlenerek patlamann etkisi
60. Kim Bu Dokumaclar, Yeni afak, 12 Ekim 2015. Mahmut Bozarslan, Dokumaclar Grubu: IDin Canl
Bomba Deposu, Al Monitor, 23 Ekim 2015; Kim Bu Dokumaclar, Hrriyet, 12 Ekim 2015; ID Neden
Adyamanda rgtlendi?, BBC Trke, 22 Ekim 2015.
61. Sultanahmette Lauft Weg (Kan) Dedi Daha Byk Faciay nledi, Hrriyet, 12 Ocak 2016; te Canl
Bomba Mehmet ztrkn Fotoraf | Mehmet ztrk Kimdir?, Karar, 20 Mart 2016; Canl Bomba Mehmet
ztrk Kimdir?, Milliyet, 20 Mart 2016.
37
38
EKL 1. DA'N TRKIYE EYLEMLERININ RGTSEL EMASI
RGTSEL SRE BREYSEL SRE

Trkiyeye 6 Ocak 2015 Evlendi
Adem Canz Getirdi Sultanahmet Diana Ramazova Abu Edelbijev
Kadir Canz (Haziran 2014te Rusyadan (Norveli YTS, Suriyede
(DA Saflarnda ldler) Trkiyeye Geldi, Eyll 2014te DA Saflarnda ld.)
Musa Canz Suriyeye Geti.)
31 Aralk 2015 Abdulla Abdullayev De
ste
Ankara (nlendi) Adnan Yldrm stanbul Emiri kH
(Yakalandlar) YTS Sorumlusu 5 Haziran 2015 izm SLAM AY OCAI
(Tutukland) Diyarbakr
et (Adyaman)
Orhan Gnder Dini Sobet ve Radikalleme
DOKUMACILAR Dokumaclar Grubuna Bal Canl Bombalar
(Adyaman)
Adam Kazandrma 20 Temmuz 2015
Dini ve rgtsel Propaganda Talimat Verdi Suru eyh Abdurrahman
Lojistik Destek Suriyeye Gtrdler Alagz Bomba Eitimi
Ekim 2014te Birlikte
Mustafa Dokumac Suriyeye Getiler SURYE
(Lider) lham Ball Talimat Verdi
Snr Eski Emiri
Hseyin Peri stihbarat ve Eitim Canl Bombalar 1. Yunus Emre Alagz Alagz i
Trkiyeye Soktu (Afganistan, ran ve Kardeler im
Salih Kkta it
Mustafa Mol Gaziantepte Dini Dersler Ald.) aE
Mehmet bar mb
Deniz Bykelebi Bo
10 Ekim 2015 ve
Ulus 2. Ebu Usame va
GAZANTEP GRUBU Saldrlarn Kilit Yneticileri Sa
Bomba ve ntihar Yelei malat 2015te Suriyeye Katlar
Patlayc ve Mhimmat Depolama ma i
ri ve Planla Salad itim
Saldr Em larn Terrist Tehdit Derecesi*
Yunus Durmaz a U
la ma E
(Emir) lar n ba
Alan 12 Ocak 2016 Nabi Fadl om
Saldr B 1. Derecede Tehdit
Halil brahim Durgun a p Sultanahmet (2012-2014 Arasnda Esada Kar
l k Y t
Emniyet Operasyonunda r Savat. 2014te DAe Katld.) 2. Derecede Tehdit
Kendini Patlatt (Kasm 2015) of
Yakup ahin 19 Mart 2016 Etkisiz Hale Geldi

Hac Ali Durmaz stiklal Mehmet ztrk Bilgi Yok
(Canl Bomba) Gaziantep Grubuna (Eski DHKP-Cli [2007]
Bal Canl Bomba 2013te DAe Katld. *Terrist Tehdit Derecesi ileri Bakanlnn
Sava Yldz 2013te Suriyeye Geti.)
(Canl Bomba) yaynlad Terrden Arananlar listesine dayanmaktadr.
Hseyin Tun DER ARANANLAR
(Depo Sorumlusu) Muhammet Zana Alkan, Mehmet Mustafa evik, Kasm Dere, Mahmut Gazi Dndar, mer Deniz Dndar, Merve Dndar, Kadir Gzkara, Ayenur nci,
Mehmet Ik, Hac Yusuf Kzlbay, Ulkar Mamadova, Ersel Ocak, Mehmet Taar, Mahmut Gazi Tatar, Recep Yaman, Demet Taar, Walentina Slobodjanjuk
artrlmtr.62 Dolaysyla ateleme mekanizmalar ve kullanlan mhimmat dier

saldrlara gre belirgin biimde daha sofistikedir.
Sonu olarak Suru ve Ulustaki eylemler daha profesyonel, merkezi plan-
lama gerektiren st dzey talimatlarla ve birden ok hcrenin ibirlii ile yapl-
m grnrken, dier eylemlerde rgt kaynakl saldr emirlerinin yan sra
bireysel inisiyatiflerin de etkili olduu sylenebilir. Ancak DAin Trkiyede
yaplan intihar saldrlar ve bombal saldrlar dorudan stlenmedii dikkate
alndnda, sz konusu eylemlerin rgtn st dzey unsurlarnn talimatlar ile
gerekletirildii ihtimalinin azald da gz nnde bulundurulmaldr. Ne var
ki yukarda da ifade edildii gibi bu durum eylemlerin DA tarafndan planlan-
madn gstermemektedir.
SURIYE VE IRAKTA YAPILAN SALDIRILAR

Suriyeden yaplan saldrlarn tamam Halepin kuzeyindeki Savran-Cerablus
arasndan, yani Kilis ve Gaziantepin karsndaki Suriye topraklarnda, Irakta-
ki saldrlar ise Musul kenti ve evresinde gerekletirilmitir. DAin snr te-
sinden gerekletirilen eylemleri adam karma, fze saldrlar ve snr karakol-
larna ynelik silahl saldr eklinde farkl biimlerde cereyan etmitir. rgt 1
Ocak 2015te Kilisin karsnda, snrn Suriye tarafnda bir astsubay karm,63
23 Temmuz 2015te Gaziantep Ouzelindeki hudut karakoluna snr tesinden
ate amtr.64 1 Eyll 2015te yine Kiliste snr karakolu blgesine ulaan mili-
tanlarla gvenlik mensuplar arasnda atma kmtr.65 14 Kasm 2015te, 28
Ocak 2016da ve son olarak 3 ubat 2016da yine Gaziantepteki hudut karakolu
blgesine gelen militanlar gvenlik glerine ate amtr. Bu saldrlarn ama,
hedef ve icra tarz bakmndan benzerlik gsterdii grlmektedir. rgtn bu
saldrlaryla snr hattnda kaaklk faaliyetleri iin kendine alan amay, Trki-
ye-Suriye snrnda yasa d giri-k yapmay ve dzenli tacizleriyle Trkiyenin
snr gvenliini zaafa uratmay hedefledii sylenebilir.
Bunlarn yan sra 18 Ocak ve 23 Ocakta, 2 ubat ile 7, 11, 12, 18 ve 19 Ni-
sanda Kilis, rgt tarafndan Rus yapm Katyua fzeleriyle hedef alnmtr.66
62. Ankaradaki Canl Bomba Olaynda lgin Ayrntlar, Dnya Blteni, 11 Ekim 2015; Hcum Yelei Tandk
kt, Milliyet, 25 Temmuz 2015.
63. Astsubay IDin Elinden Kurtarld, NTV, 5 Ocak 2015.
64. Snrda Neler Oldu? 1 ehit Var, Asker IDi Vurdu, Milliyet, 23 Temmuz 2015.
65. Suriyeden Kilise Ate Ald: 1 Asker ehit Oldu, 1 Asker Kayp, Habertrk, 1 Eyll 2015.
66. Suriyeden Kilise Roket!, Sabah, 2 ubat 2016.
39
HARTA 2: DA'N TRKIYE 'YE SINIR TESNDE YAPTII SALDIRILAR
Son dnemde rgtn snr tesinden st ste bu tarz saldrlara ynelmesi, Tr-
kiyenin Halepin kuzey krsalnda DA ile savaan muhalifleri topu atyla des-
teklemeye balamasyla yakndan ilgilidir. Dolaysyla blgedeki DA mevcudi-
yeti ve bundan kaynakl atma srd mddete benzer saldrlarn Trkiyeyi
hedef alabilecei zerinde dnlmelidir.
DA, Trkiyeyi Suriye dnda Irakta da yedi kez hedef semitir. Bunlarn ikisi
Musulda, dierleri ise Musulun 20 km kuzeydousunda yer alan Trk askeri unsur-
larnn bulunduu Baikada gerekletirilmitir. rgt 10 Haziran 2014te skende-
run Limanndan Musula mazot tayan 31 Trk TIR ofrn karm, ofrlerin
tamam 3 Temmuz 2014te serbest braklmtr.67 Bir gn sonra 11 Haziran 2014te
ise rgt Trkiyenin Musul Bakonsolosluunu basm ve 49 konsolosluk grevlisini
rehin almtr. Grevlilerin tamam 20 Eyll 2014te serbest braklmtr.68 DAin
10 Haziran 2014te Musulu ele geirmesiyle ayn anda bu iki eylemi yapmas dikkat
ekicidir ve rgt kaynakl tehdidin psikolojik, siyasi ve diplomatik bask boyutunu
ortaya koymaktadr.69 te yandan DA 16 ve 28 Aralk 2015te, 8 Ocak, 22 Mart,
26 Mart ve son olarak da 19 Nisan 2016da Baikada eitim amacyla bulunan TSK
unsurlarna saldrmtr. Kilise ynelik saldrlarda olduu gibi bu saldrlarda da
ounlukla Katyua fzelerinin tercih edilmesinin yan sra son saldrda yine Rus
yapm olan kornet anti-tank fzesinin kullanlmas tehdit derecesinin yksekliini
gstermitir. Bunun yannda rgtn Trk kampna baskn giriimlerinde bulundu-
u da eklenmelidir. Bu balamda Musul DAten temizlenmedike Trk kampna
muhtemel saldrlarn devam edecei deerlendirilmelidir.
67. ID Trk ofrleri Serbest Brakt, Sabah, 3 Temmuz 2014.

68. Musuldaki 49 Konsolosluk alan Serbest!, Habertrk, 20 Eyll 2014.
69. Special Report-How Mosul Fell: An Iraqi General Disputes Baghdads Story, Reuters, 14 Ekim 2014.
40
GRAFK 2. DA SALDIRI NOKTALARININ LKESEL DAILIMI*
8
11
Yurt ii
Suriye
Irak
17
*Son Gncelleme: 20 Nisan 2016
TRKIYEYE SIINMI SURIYELI SIVILLERE

YNELIK CINAYETLER
rgtn yurt ii eylemlerinde dikkat eken dier bir nokta ise Trkiyede yaayan
Suriyeli vatandalara ynelik suikastlardr. Dier saldrlarda herhangi bir sorum-
luluk stlenmeyen DAin bu tr eylemleri stlendii grlmektedir. 21 Nisan
2015te Kahramanmarata 39 yandaki Suriyeli retmen uca Gannum evinde l
olarak bulunmutur. Cinayeti stlenen rgt, retmenin slam Devletine zarar
verdii gerekesiyle eylemi gerekletirdiini aklamtr.70 30 Ekim 2015te anl-
urfada Suriyeli muhalif gazeteciler brahim Abdulkadir ve Firaz Hamadiye ynelik
saldr da dier bir rnek olarak karmza kmaktadr. Bu eylemden ay nce
gazetecilerin iki arkada da Rakkada rgt tarafndan infaz edilmitir.71 27 Aralk
2015te ise Gaziantepte yine Suriyeli muhalif gazeteci Naji el Jerf, sokak ortasnda
bandan vurulmutur.72 Son olarak 10 Nisan 2016da yine Gaziantepte Muhammed
Zahir el erkat sokakta yrrken bandan ve elinden vurulmutur.73 Cinayetlerin
ama, hedef ve icra tarz bakmndan benzerlik gsterdii sylenebilir. Gazetecilerin
tamamnn DAin katliamlar veya insan haklar ihlalleri hakknda haber yapan
ya da belgesel ekenlerden olumas rgtn saldr gerekesini oluturmaktadr. Bu
saldrlar DAin kar-propagandadan ne kadar rahatsz olduunu ve bu faaliyetle-
rin yaylmamas iin gzda vermeye altn gsterdii gibi yerelleme ve terr
eylemlerini yerel rgtlere devretme stratejisinin bir paras olarak da okunabilir.
70. ID O Cinayeti stlenip Trkiyeyi Tehdit Etti, Milliyet, 4 Kasm 2015.

71. ID anlurfadaki Gazeteci Cinayetlerini stlendi, NTV, 2 Kasm 2015.
72. ID Belgeseli eken Suriyeli Gazeteci Gaziantepte ldrld, Milliyet, 27 Aralk 2015.
73. Gaziantepte Vurulan Suriyeli Gazeteci ld, Dnya Blteni, 12 Nisan 2016.
41
42
TABLO 2. DA SALDIRILARININ FAL, HEDEF VE SALDIRI NTELKLER
Saldr Hedef
Suriyede
Tarih Yer-l/Yaral Fail Uyruu Fail Nitelii ve A Profesyonellik stlenildi Seim Hedef Tipi Saldr Tipi Emir-Komuta Zinciri
Bulundu mu? mi? Gds
Almanya,
20 Mart 2014 Ulukla, Nide svire, Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Gvenlik Mensuplar Silahl Saldr Gevek Balant
Makedonya
Musul
10 Haziran 2014 Bilgi Yok Byk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Evet Rastgele Siviller Alkoyma ve Karma Sk Balant
Gvenlik Mensuplar
11 Haziran 2014 Musul Bilgi Yok Byk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Evet Rastgele Alkoyma ve Karma Sk Balant
ve Siviller
Kilis, Snrn Suriye Muhtemelen
1 Ocak 2015 Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Gvenlik Mensuplar Alkoyma ve Karma Gevek Balant
Taraf Trkiye
Sultanahmet, Evet / Destek Spesifik /
6 Ocak 2015 Dastan Hcre Yaplanmas Amatr Hayr Gvenlik Mensuplar ntihar Saldrs Orta Dzeyde Balant
stanbul Hizmeti Rastgele
21 Nisan 2015 Kahramanmara Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Evet Spesifik Siviller (Suriyeli) Suikast Orta Dzeyde Balant
Evet / Bomba
5 Haziran 2015 Diyarbakr Trkiye Hcre Yaplanmas Profesyonel Hayr Spesifik Siviller Bombal Saldr Sk Balant
Eitimi
20 Temmuz Evet / Bomba
Suru, anlurfa Trkiye Hcre Yaplanmas Profesyonel Hayr Spesifik Siviller ntihar Saldrs Sk Balant
2015 Eitimi
23 Temmuz Gaziantep, Snrn

Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Gvenlik Mensuplar Silahl Saldr Gevek Balant
2015 Suriye Taraf
Kilis, Snrn Suriye
1 Eyll 2015 Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Gvenlik Mensuplar Silahl Saldr Gevek Balant
Taraf
Evet / Bomba
10 Ekim 2015 Ulus, Ankara Trkiye Hcre Yaplanmas Profesyonel Hayr Spesifik Siviller ntihar Saldrs Sk Balant
Eitimi
30 Ekim 2015 anlurfa Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Evet Spesifik Siviller (Suriyeli) Suikast Orta Dzeyde Balant
Gaziantep, Snrn
14 Kasm 2015 Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Gvenlik Mensuplar Silahl Saldr Gevek Balant
Suriye Taraf
16 Aralk 2015 Baika, Irak Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Evet Spesifik Gvenlik Mensuplar Fze ve Top Saldrs Orta Dzeyde Balant
27 Aralk 2015 Gaziantep Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Evet Spesifik Siviller (Suriyeli) Suikast Orta Dzeyde Balant
28 Aralk 2015 Baika, Irak Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Evet Spesifik Gvenlik Mensuplar Fze ve Top Saldrs Orta Dzeyde Balant
8 Ocak 2016 Baika, Irak Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Spesifik Gvenlik Mensuplar Silahl Saldr Orta Dzeyde Balant
Sultanahmet,
12 Ocak 2016 Suriye Hcre Yaplanmas Profesyonel Evet / Sava Hayr Spesifik Turistler (Yabanc) ntihar Saldrs Sk Balant
stanbul
TABLO 2. DA SALDIRILARININ FAL, HEDEF VE SALDIRI NTELKLER (DEVAM)
Saldr Hedef
Suriyede
Tarih Yer-l/Yaral Fail Uyruu Fail Nitelii ve A Profesyonellik stlenildi Seim Hedef Tipi Saldr Tipi Emir-Komuta Zinciri
Bulundu mu? mi? Gds
Kilis, Snrn Suriye
16 Ocak 2016 Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Gvenlik Mensuplar Silahl Saldr Gevek Balant
taraf
Fze (Katyua)
18 Ocak 2016 Kilis Bilgi Yok Mevziden Saldr Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Siviller Gevek Balant
Saldrs
Fze (Katyua)
23 Ocak 2016 Kilis Bilgi Yok Mevziden Saldr Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Siviller Gevek Balant
Saldrs
Gaziantep, Snrn
28 Ocak 2016 Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Gvenlik Mensuplar Silahl Saldr Gevek Balant
Suriye Taraf
2 ubat 2016 Kilis Bilgi Yok Mevziden Saldr Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Siviller Bilgi Yok Gevek Balant
Gaziantep, Snrn
3 ubat 2016 Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Gvenlik Mensuplar Silahl Saldr Gevek Balant
Suriye Taraf
Evet / Bomba
19 Mart 2016 stiklal, stanbul Trkiye Hcre Yaplanmas Profesyonel Hayr Spesifik Turistler (Yabanc) ntihar Saldrs Sk Balant
Eitimi
22 Mart 2016 Baika, Irak Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Spesifik Gvenlik Mensuplar Fze ve Top Saldrs Orta Dzeyde Balant
26 Mart 2016 Baika, Irak Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Spesifik Gvenlik Mensuplar Fze Saldrs Orta Dzeyde Balant
Fze (Katyua)
7 Nisan 2016 Kilis Bilgi Yok Mevziden Saldr Profesyonel Evet / Sava Hayr Rastgele Siviller Gevek Balant
Saldrs
10 Nisan 2016 Gaziantep Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Spesifik Siviller (Suriyeli) Suikast Gevek Balant
Fze (Katyua)
Saldrs
Fze (Katyua)
Saldrs
Fze (Katyua)
Saldrs
Fze (Katyua)
Saldrs
Anti-Tank (Kornet)
19 Nisan 2016 Baika, Irak Bilgi Yok Kk Militan Grubu Profesyonel Evet / Sava Hayr Spesifik Gvenlik Mensuplar Orta Dzeyde Balant
Saldrs
43
TRKYENN DA LE
OKBOYUTLU MCADELES
Trkiyeye ynelik DA kaynakl gvenlik risklerinin dier lkelerle karlatrl-

dnda eitlilii, yntemleri ve skl bakmndan yksek olduunu sylemek
mmkndr. Bu riskler karsnda Trkiye ulusal ve uluslararas lekte iki s-
tundan oluan bir mcadele stratejisini hayata geirmitir. Ulusal lekte DA
ile mcadelede terrle nleyici mcadele politikas izleyen Trkiye uluslararas
dzeyde DA kart koalisyona askeri ve siyasi destek verdii gibi BM Gvenlik
Konseyi tarafndan karar alnan terrle mcadele eylem plan iinde de aktif bir
grev almtr. Trkiyenin karlat DA kaynakl tehditlerin eitlii onunla
mcadele stratejisinin de kapsamn belirlemitir. Sz konusu tehditleri iki kate-
goride ele almak mmkndr: YTS tehdidi ve corafi yaknlktan kaynaklanan
snr gvenliinin ihlali tehdidi.
eitlilik bakmndan rgtn i halkada (Irak ve Suriye) gerekletirdi-
i eylemlerden byk lde ayrlsa da yakn evre (Geni Ortadou ve Kuzey
Afrika) eylemleri asndan Trkiye rgtn hedef lkeleri arasnda yer almak-
tadr. Bu tr tehditler DAin yayn organlarnda sklkla kendine yer bulmak-
tadr. Ancak rgtn Trkiyeye ynelik oluturduu gvenlik riskleri bununla
da snrl deildir. rgtn temel politikalarndan biri olan YTSlerin Suriyeye
geii asndan da Trkiye hedef lkelerden biridir. Ayn zamanda bu yabanc
savalar arasnda Trkiye vatandalarnn yer almas ve bunlarn geri dnme
ihtimallerinin olmas Trkiye iin bir tehdit oluturmaktadr.
45
te yandan YTSlerin Trkiyeyi kalc lkelerden biri olarak grmeleri g-

venlik risklerini eitlendirdii gibi Trkiyenin DA ile mcadelesinin kapsa-
mn olduka geniletmektedir.74 Trkiyenin DA kart askeri koalisyonun bir
paras olmas nedeniyle askeri slerini koalisyon lkelerine amas ve ayn za-
manda kendi inisiyatifi ile DAe ynelik snr tesi hava operasyonlar gerek-
letirmesi, rgt tarafndan hedef alnma riskini ykseltmektedir. Btn bunlar
bir arada deerlendirildiinde DAten kaynaklanan riskler arasnda ilk sray
kukusuz Trkiyenin snr gvenlii almaktadr.
Ayn el Arap ve Tel Abyadn DAten PYDye gemesinin ardndan Trki-
yenin DAle paylat snr hatt ksalm fakat DAin Trkiyenin snr g-
venliine ynelik tehditleri ortadan kalkmamtr. DAin Trkiye ile paylat
snr hattndaki alanlarn bir blmn kaybetmesi, Trkiyenin snr gvenlii-
ne ynelik tehditlerinde niteliksel deil, niceliksel bir deiime sebep olmutur.
DA, adam karma, snrdan silah ve mhimmat geirme, ateli silahlarla Trk
askerine saldrma ve snrn her iki tarafna mensuplarn geirmeye alma su-
retiyle ynelttii tehditleri nceden daha uzun bir snr hatt boyunca uygulama
imkan bulurken artk bu tehditler, nispeten daha ksa bir snr hatt zerinde
Trkiyeye yneltilmektedir. Ancak bu ksa snr hattnn 100 kilometreden daha
uzun olduunu hatrlamak gerekir.
Genel olarak Trkiyenin Suriye snr hatt sz konusu olduunda snr gven-
liini tam anlamyla salamann nndeki en byk engel, snr hattnn uzunlu-
udur. Bu genel problemin bir paras olarak Trkiyenin DAle 100 kilometre-
den daha uzun bir snr hattn paylayor olmas, snr gvenliini tam anlamyla
salamasn da zorlatrmaktadr. Buradaki zorluk, Trkiyenin DAle paylat
100 kilometrelik snr hattyla ilgili olmaktan ok, 911 kilometrelik Suriye snr
hattnn btnyle ilgilidir. Zira 911 kilometrelik snr hattnn sadece yaklak
100 kilometrelik bir ksm SO ve dier Suriyeli muhalif gruplar tarafndan kont-
rol edilmektedir. Yani Trkiyenin Suriye i savandaki aktrler arasnda tehdit
olarak alglamad ve snr gvenlii sorumluluunu karlkl bir ekilde payla-
abilecei tek aktr olan muhalifler, toplam Trkiye-Suriye snr hattnn yaklak
yzde 10luk bir ksmn kontrol etmektedir. Trkiye-Suriye snr hattnn geriye
kalan yaklak yzde 90lk ksm ise Trkiyenin tehdit olarak alglad Esed reji-
mi, PYD/YPG ve DA tarafndan kontrol edilmektedir.
74. Haldun Yalnkaya, Yabanc Terrist Savalara Kar Uluslararas birlii: Trkiyenin Tecrbesi, ORSAM,
No: 22, (ubat 2015).
46
TRKYENN DA LE okboyutlu MCADELES
HARTA 3. SURYE'DE SON DURUM (1 NISAN 2016 ITIBARIYLA)
Kaynak: http://www.suriyegundemi.com/wp-content/uploads/2016/04/nisanbasi.png
Trkiyenin, Suriye snr hattnn yzde 90lk ksmnda kendisini tehdit eden
aktrlerle komu olmas, snr gvenliini salarken sadece DAe deil, kendisi-
ni tehdit eden aktrlerin tamamna odaklanmasn gerektirmektedir. Bu sebeple
Trkiye, sadece DAle paylat snr hattna ynelik gvenlik tedbirleri alma
lksne sahip deildir. Zira Ayn el-Arap ve Tel Abyadn DAten PYD/YPGye
gemesiyle Trkiye iin snr gvenlii tehdidi asndan bir iyileme olmam,
bir tehdit baka biriyle yer deitirmitir. Dier bir ifadeyle tehdit deimemi
aktrler deimitir. Bu durum snr gvenliini salarken Trkiyenin kaynak ve
kapasitesini, kendisine tehdit oluturan snr hatt zerindeki blgelerin tamam-
na yaymasn mecbur klmaktadr.
Snr gvenliinin nndeki corafi ve fiziki artlardan kaynaklanan zorlukla-
rn yan sra, DA tehdidi zelinde geleneksel gvenlik yap ve mekanizmalar ile
geleneksel olmayan tehditlerin karlanmaya allmas sz konusudur. ncelikle
btn devletler ve onlarn gvenlik mekanizmalar, devlet d aktrlerin esnek,
akkan, hzl karar alp uygulayabilen, adaptasyon kabiliyeti yksek ve hzl bir e-
47
kilde mahiyet deitirebilen yaplaryla kyaslandnda hantal yaplardr. Gemi

ve mevcut tecrbeler gstermektedir ki ulusal ordular ne kadar gl olurlarsa
olsunlar yasa d g, uluslararas terr ve silah kaakl gibi asimetrik ve gele-
neksel olmayan tehditlere kar ancak snrl bir etkiye sahiptirler.75 Bu balamda,
Trkiyenin snr gvenlii yap ve mekanizmalar, uzun bir sredir bu allm ve
tandk olmayan tehdit unsuruyla mcadele halindedir. Trkiyenin kk de-
iikliklere uramakla birlikte temelde kaaklk tehdidine kar konumlanm
snr gvenlii yaps, DA gibi ok farkl ara ve yntemlerle tehdit oluturabilen
sofistike bir rgt karsnda snr gvenliini salamaya almaktadr.76
Aada DAin komu olduu snr hattnda Trkiyenin snr gvenliine
ynelttii tehditlere dair birtakm veriler bulunmaktadr.77 Bu tehditlere bakt-
mzda karmza u kategoriler kmaktadr. Snrn her iki tarafna doru yasa
d insan/sava geii, snrn kar tarafndan Trk gvenlik glerine ateli
silahlarla saldr, snrdan Trk askerini karma ve silah kaakl karmza
kan drt temel kategoridir. Bunlar arasnda snrdan yasa d insan/sava
geiinin dier tehdit trlerine kyasla ezici bir ounlua sahip olduu grl-
mektedir. Bunda DAin oka faydaland ve dnyann hemen btn coraf-
yalarndan ekmeyi baard YTSlerin rol byktr. DAin Trkiyeye snr
olmas Trkiyenin, dnyann farkl yerlerinden YTSler iin gei gzergahn-
da yer alan hedef lkelerden biri haline gelmesine sebep olmutur.78 Ancak
snrdan yasa d gei teebbsnde bulunanlarn tamamnn YTS olduunu
sylemek zordur. Bunlarn bir ksm slam devleti ve hilafet topraklarnda yaa-
ma arsna uyarak DAin kontrolndeki topraklarda aileleriyle yerlemeye
giden fakat bizzat savamayan insanlardan olumaktadr.
Tehdit trlerine bakldnda son bir ylda snr ihlallerinin yzde 92 ile
ilk srada yer ald grlmektedir. kinci sray ise silah ve patlayc madde
kaakcl ile snrn hemen karsndan yaplan saldrlar oluturmaktadr.
Adam karma eylemlerinin de snr gvenliini tehdit eden bir unsur olarak
son srada yer ald grlmektedir.
75. Alice Hills, Border Control Services and Security Sector Reform, ed. Philipp Fluri ve Miroslav Hadzic,
Sourcebook on Security Sector Reform (Collection of Papers), (Centre for Civil-Military Relations, Belgrad: 2004),
s. 319-344.
76. Murat Yeilta, Savaa Komu Olmak: Trkiyenin Suriye Snr Gvenlii Siyaseti, SETA Analiz, Say:
136, (Austos 2015).
77. Bu veriler, Genelkurmay Bakanl web sitesindeki nemli Yurt i Olaylar bal altnda sunulan bilgi-
lerden elde edilmitir.
78. Tuncay Karda ve mer Behram zdemir, Avrupal Yabanc Savalar: Kimlik, Sosyal Medya ve Radi-
kalleme, SETA Analiz, Say: 115, (ubat 2015), s. 17.
48
GRAFK 3. TEHDT TR (4 NISAN 2015-22 MART 2016)
%0,76 3,81
%3,81
Snr hlal Teebbs
Snr tesi Saldr
Adam Karma
%91,62
Silah/Patlayc Madde
Kaakl
Snr gvenliine ynelik tehditlerin mekansal dalmna bakldnda, teh-

ditlerin anlalr bir biimde Trkiye ile DAin komu olduu snr hattnda
younlat grlmektedir. DAin Trkiyenin snr gvenliine ynelik teh-
ditlerinin yzde 98,2si Trkiyenin DAle snr paylat il ve ilelerin Suriye
snr ksmlarnda gerekletii grlmektedir. Son bir ylda gvenlik merkezli
gerekleen olaylara bakldnda yzde 39,75 ile Kilis ilk srada yer almaktadr.
Buradaki tehdidin kayna corafi yaknlktan kaynaklanan fze saldrlardr.
Yine ayn ekilde Ouzeli/Gaziantepin tehdide maruz kalma bakmndan ikinci
srada yer ald grlmektedir.
Tehdidin Mekansal Dalm (4 Nisan 2015-22 Mart 2016)
GRAFK 4. TEHDDN MEKANSAL DAILIMI (4 NISAN 2015-22 MART 2016)
Elbeyli/Kilis
%0,76
Havuzlubahe/Kilis
%0,76
Kilis
%0,76 %0,76
Ouzeli/Gaziantep
%4,58 %0,76
%1,52 %2,29 Karkam/Gaziantep
%1,52
Gaziantep
%8,39 anlurfa
%39,75
Altnz/Hatay
%6,10
Gaziantep ve Kilis
%14,50 Belirtilmemi
%16,03 Ouzeli/Gaziantep ve
Akakale/anlurfa
Glbaba/Kilis
%1,52
Harran/anlurfa
Hatay
Nizip/Gaziantep
49
Snr gvenliine ynelik tehditlerin illere gre dalm incelendiinde ise,

Trkiyenin DAle snrnda bulunan Kilis ve Gaziantepin tehditlerin yzde
88,9luk ksmna maruz kald grlmektedir. Nitekim Trkiyenin gvenlik n-
lemlerindeki artn bu blgelerde younlamas tesadf deildir.
llere Gre Dalm (4 Nisan 2015-22 Mart 2016)
GRAFK 5. LLERE GRE DAILIM (4 NISAN 2015-22 MART 2016)
%2,29
%2,28 %0,76
%4,58
Kilis
%2,28
Gaziantep
anlurfa
%29,75 Hatay
%58,06
Gaziantep ve Kilis
Belirtilmemi
Gaziantep ve anlurfa
Snrdan yasa d insan/yabanc sava geilerinin ynlerine baktmzda, bu

tr snr ihlal teebbslerinin daha ok Suriyeden Trkiyeye doru yapldn gr-
mekteyiz. Buna gre snr ihlal teebbslerinin yzde 55,3 Suriyeden Trkiyeye gei
srasnda yaplm, yzde 33 ise Trkiyeden Suriyeye gei srasnda yaplmtr.
DA mensuplarnn, bir kere DA kontrolndeki blgeye gittikten sonra tek-
rar Trkiyeye girmek istemesinin pek ok sebebi olabilir. Bunlarn bir ksmnn
DAe katldktan sonra umduklarn bulamam olmalar ve ayrldklar lkelere
de gvenlik gerekeleriyle dnemeyecek olmalar sebebiyle Trkiyeye yerlemek
zere geldikleri dnlebilir. Dier bir ksmnn, Trkiye ierisinde terr saldr-
larn gerekletirmek veya planlamak amacyla giri yapmak istedii dnlebi-
lir. Bir dier ksmnn, rgtn ihtiya duyduu lojistik unsurlar (insan, para vs.)
Trkiye ierisinde temin edip tekrar Suriyeye geri dnme amacyla giri yapmak
istemesi ihtimal dahilindedir. Nitekim Trkiyenin terrizmin finansmannn en-
gellenmesi balamnda uygulad sert politikalarn son yllarda bir art gster-
mesi bu durumu da dorular niteliktedir. Dier ihtimallere gre daha az olmakla
birlikte, bunlar arasnda DAten kamak amacyla Trkiyeye girmek isteyen bir
topluluun da olmas muhtemeldir. Bu anlamda Suriyeden Trkiyeye ynelik snr
ihlallerinin yzde 54,97 ile ilk srada yer ald grlmektedir. Trkiyeden Suriyeye
yasa d bir ekilde gemeye alanlarn toplam iindeki oran ise yzde 30dur.
50
Snr hlali Teebbsnn Yn (4 Nisan 2015-22

Mart 2016)
GRAFK 6. SINIR HLALI TEEBBSNN YN (4 NISAN 2015-22 MART 2016)
%15,26
%29,77
Trkiye Suriye
Suriye Trkiye
%54,97
Belirtilmemi
Snrdan yasa d gei yaparken yakalanan ahslarn profillerine bakt-

mzda bunlarn yzde 19,2lik ksmnn ocuk olduu grlmektedir. Bu da,
DAe katlan insanlarn bir ksmnn aileleriyle DA kontrolndeki blgelere
yerlemek zere gittiini dorulamaktadr. te yandan, yakalanan ahslarn
yzde 5,7sinin Trkiye Cumhuriyeti vatanda olmas, az olmakla birlikte Tr-
kiyeden DAe belli oranda bir katlm olduunu da gstermektedir. Yakalanan
ahslarn yzde 56,5inin yabanc olmas, DA bnyesinde ve DAe katlma
teebbsnde bulunanlarn arasnda dnyann farkl yerlerinden gelen pek ok
yabanc ahsn ounlukta olduunu gstermektedir. Ancak yakalanan ahslar
arasnda profili Trk, yabanc veya ocuk olarak belirtilmeyen yzde 37,6lk bir
ksmn olduu gz nne alndnda, bu kategorinin oranlarnn belirtilen-
den ok daha yksek olduu dnlebilir.
Yakalanan ahslarn Pro.ili (4 Nisan 2015-22 Mart
2016)
GRAFK 7. YAKALANAN AHISLARIN PROFILI (4 NISAN 2015-22 MART 2016)
%6,47
%9,87
%19,10 Trk
Yabanc
%64,56 ocuk
Belirtilmemi
Tehditlerin bu derece eitli olmas Trkiyenin DAle mcadelesinin hem

maliyetini hem de kapsamn olduka geniletmitir. Bir btn olarak bakldn-
da, Trkiyenin DAle mcadelesinde ulusal ve uluslararas lekten oluan i
51
ie gemi dzey sz konusudur. Bunlardan birinci ve en nemlisini YTSlerle

mcadele olutururken ikinci dzeyi terrn finansmannn engellenmesi ba-
lamnda alnan nlemler meydana getirmektedir. nc dzey ise Trkiyenin
DA kart uluslararas koalisyonla birlikte yrtt operasyonlara verdii
destektir. Bu dzey bir btn olarak unlar hedeflemektedir:
1. YTSlerin aknn engellenmesi
2. DAin finansal kaynaklara eriiminin engellenmesi
3. Askeri operasyonlara, DAle mcadelede yerel kapasite artrmna ve
eitime destek verilmesi
4. DAin ideolojik propagandasna ynelik kar sylemin yaygnlatrlmas
YABANCI TERRIST SAVAILARLA (YTS) MCADELE

Trkiyenin YTSlerle mcadelesi dardan ie doru drt katmandan olumak-
tadr: Birinci katman YTS aknn balang yeri olan kaynak lkelerde alnma-
s gereken nemlerden oluurken ikinci katman havaalanlar bata olmak zere
Trkiye iindeki terminallerde kurulan Risk Analiz Birimleri ile lkeye girii ya-
saklanan kiilerin listesinin oluturularak (tahdit listesi) bunlarn Trkiyeye gir-
melerinin engellenmesi, girmi olanlarn da geri gnderilmelerine ynelik alnan
nlemlerdir. YTS ile mcadelenin nc katmann lke iinde DA ile ba-
lantl olduu dnlen hcre yaplanmalarna ynelik gvenlik operasyonlar,
drdnc katmann da fiziki snr gvenliine ynelik nlemler oluturmaktadr.
EKL 2. TRKYE'NN YTS LE MCADELE STRATEJISININ AAMALARI
k lkesinin Almas Gereken

Kaynak nleyici Tedbirler
lkede
nleme
Risk Analiz Birimleri ve Tahdit Listesi

Snrlarda
nleme
lke i Emniyet Operasyonlar

Yurt inde
nleme
Fiziki Snr Gvenliinin

Suriye'ye
Giri ve Geri
Salamlatrlmas
Dnte
nleme
52
YTS ile Mcadelede Kaynak lke

DAin Trkiyeye tekil ettii tehditlerin banda, Trkiyeyi Suriye ve Iraktaki
sava blgelerine gitmek iin bir gei gzergah olarak gren ve kullanmak is-
teyen YTSler gelmektedir.79 Bu da Trkiyeyi, DAle mcadelesinin nemli bir
blmn YTS ile mcadeleye hasretme ynnde zorlamaktadr.80 Trkiyenin
kendi hava, deniz ve kara snrlarndan balamak zere alm olduu tedbirlerin
doas gerei, YTS ile mcadelenin etkinlii asndan snrl sonular rettii
gz ard edilmemelidir. YTS ile mcadelede mevcut durumdan daha etkili bir
sonucun elde edilmesi, byk oranda kaynak lkelerin aktif ibirliine bal-
dr. Zira YTS olma potansiyeli bulunan ahslarn vatanda olduklar lkelerde
tespit edilmesi ve henz lkeyi terk etmeden durdurulmas o lke gvenlik
mekanizmalarnn sz konusu ahslara dair vatandalk, sicil, sabka ve istih-
bari bilgilere sahip olmas sebebiyle snra girdikten sonra Trkiyenin kendi
gvenlik mekanizmalar marifetiyle tespit edip durdurmasndan ok daha uy-
gulanabilir bir yntemdir. YTSnin lkelerini terk etmelerine eitli zorluklar
sebebiyle engel olunamasa dahi, bu ahslara ait bilgilerin paylalmas, Tr-
kiyenin hava, deniz ve kara snrlarnda bu ahslar tespit edip durdurmasn
kolaylatracak bir etken olabilir. Ancak Trkiyenin, YTS olma potansiyeli bu-
lunan ahslara kaynaklk eden lkelerden bu ahslara dair istihbarat paylam
talebinin bu zamana kadar tam olarak karlanmad grlmektedir.81 Bu da
Trkiyenin, lkeye normal yollardan giri yapm ve Suriyedeki sava sahasna
gitme niyeti olan YTSyi tespit edip durdurmak iin kendi imkanlarna dayan-
mak suretiyle fazladan bir klfet yklenmesini ve dolaysyla snrl bir baar
elde edebilmesini beraberinde getirmektedir.
YTS ile mcadelede kaynak lkelere dair bir dier sorun, Trkiyenin gvenlik
mekanizmalarnn analizleri sonucunda YTS olma potansiyeli tespit edilen ahsla-
rn kendi lkelerine geri gnderilmesi aamasnda ortaya kmaktadr. Burada kar-
lalan iki rnek olay, Trkiyenin YTS olma potansiyeli bulunan ahslar tespit
edip geldikleri lkeye geri gnderme ilemini yapmasna ramen, kaynak lkelerde
bu ahslarn oluturduu tehdidin yeterince dikkate alnmadn gstermektedir.
Birinci rnek olay, YTS olma niyetiyle Suriyeye gitmek zere Trkiyeye
doru yola kan sve vatanda iki Mslman genle alakaldr. Stockholmden
79. Adam Entous, Gordon Lubold ve Dion Nissenbaum, US Urges Turkey to Seal Border, The Wall Street
Journal, 27 Kasm 2015.
80. Sarp zer ve Hseyin Gazi Kayk, Trkiyeden Yabanc Savalarla Youn Mcadele, Anadolu Ajans, 25
Temmuz 2015.
81. Erdoan: Bat Terrle Yeterince Mcadele Etmiyor, BBC Trke, 31 Mart 2016.
53
yola kan iki ahsn bilgisi sve yetkili makamlarnca Trkiyeye bildirilmi ve
Trkiyenin bu iki ahs durdurmas talep edilmitir. ki ahs vardklar stanbul
havalimannda geri dn biletleri olmakszn ve yanlarnda kamuflaj malze-
meleriyle gvenlik grevlilerince yakalanm ve gerekli ilemlerin ardndan s-
vee geri gnderilmitir. Ancak ayn iki sveli ahs, 8 gn sonra Yunanistann
Kos Adasndan botla yola karak Trkiyeye deniz yoluyla giri yapmaya te-
ebbs etmi ve Trkiyenin Ege kysndaki bir limanda gvenlik grevlilerince
bir kez daha yakalanmtr.82 Bu tr benzer olaylarn birbiri ardna ve yzlerce
kere tekrarlanmas sebebiyle Trkiye tarafnda, muhatab olan kaynak lkele-
re ynelik bir hayal krkl ve tepki sz konusudur.83 Zira Trkiyeyi YTSnin
Suriyeye geiini kolaylatrmakla sulayan ve bu konuda zerine deni yap-
mayan kaynak lke ynetimleri, ayn zamanda bu ahslarn Suriyeye geiinin
durdurulmasn talep edenlerdir.
kinci rnek olay ise Brksel Zaventem Havaliman ve Maalbeek Metro stas-
yonu bombal saldrlarnn faillerinden biri olan brahim el Bekrew ile alakal-
dr. Brksel saldrlarnn hemen ardndan yaplan incelemelerde el Bekrewnin
11 Haziran 2015te Trkiyeye giri yapt, 14 Haziran 2015te Gaziantepte polisin
rutin kontrol srasnda tespit edildii ve 14 Temmuz 2015 tarihinde de stanbul
Atatrk Havalimanndan Hollandaya gnderildii ortaya kmtr.84 El Bekrew,
yabanc sava olduuna dair polis phesi zerine snr d edilirken hem
Hollanda hem de Belika otoriteleri bu ahsn yabanc terrist sava olduu
uyarsn ieren bir notayla Trkiye tarafndan bilgilendirilmitir.85 Birinci rnek
olaydaki sve vatanda ahslarn durumuna benzer bir ekilde, el Bekrew de
Temmuz 2015te snr d edilmesinin ardndan 11 Austos 2015te bu defa An-
talya Havalimanndan Trkiyeye tekrar girmeye teebbs etmi ve 25 Austosta
ikinci defa snr d edilmitir.86
ki rnek olayda da YTS olma potansiyeli bulunan ahslar Trkiyenin g-
venlik mekanizmalar marifetiyle tespit edilerek lkelerine geri gnderilmi ancak
vatandalar olduklar lkelerin gvenlik mekanizmalar, bu ahslarn oluturdu-
u tehdidin boyutunu doru analiz etmekte yetersiz kalmlardr. Sonu olarak
82. Greg Miller ve Souad Mekhennet, Undercover Teams, Increased Surveillance and Hardened Borders: Tur-
key Cracks Down on Foreign Fighters, The Washington Post, 6 Mart 2016.
83. Miller ve Mekhennet, Undercover Teams, Increased Surveillance and Hardened Borders.
84. Ragp Soylu, Turkey Arrested Brussels Suicide Bomber in Border Town Gaziantep, Security Officials Say,
Daily Sabah, 23 Mart 2016.
85. Trkiye, Brksel Saldrgann ki Kez Snr D Etmi, Hrriyet, 24 Mart 2016.
86. Brussels Attacker was Deported from Turkey Twice: Turkish Official, Reuters, 24 Mart 2016.
54
karmza Trkiyenin, YTS olma potansiyeli bulunan ahslar farkl yollardan l-

keye girmeye alrken tekrar tekrar durdurup lkelerine geri gnderdii ancak
bu ahslarla ilgili gerekli tedbirleri almayan kaynak lkelerin YTS ile mcadelede
btn yk Trkiyenin zerine ykt bir tablo ortaya kmaktadr. Bu da, Tr-
kiyenin kapasitesini aan byklkteki bir olgu olan YTS ile mcadelede ancak
snrl lde bir sonu elde edilmesine sebep olmaktadr. Trkiye, YTS sorunu
balamnda kaynak lkelerin daha fazla sorumluluk stlenmelerinin gerekli ol-
duunu, YTSleri lkelerinde tespit ederek lke dna klarna izin vermemele-
rinin YTS akn nlemede son derece nemli olduunu dile getirmektedir.87 Bu
nedenle Trkiye zellikle Avrupadan gelen YTSnin Trkiye zerinden geiini
engellenmek amacyla istihbarat paylam yaplmasnn son derece nemli oldu-
unu syleyerek bu konuda gvenlik tekilatlar arasnda ibirliinin artrlmasn
ngren bir siyaset izlemektedir. 88
Risk Analiz Birimleri ve Tahdit Listesinin Oluturulmas

Trkiyenin DAle mcadele stratejisinin bir dier nemli stununu ise YTSle-
rin Suriye geiinin nlenmesine dair uygulamalar oluturmaktadr. Trkiye, n-
celikli olarak BM Gvenlik Konseyi 1267 (1999) ve 1989 (2011) sayl kararlar
erevesinde kii ve oluumlara ilikin terr listesine DA ve el Nusra Cephe-
sinin dahil edilmesi zerine, bu rgtleri 10 Ekim 2013 tarih ve 2013/5428 sayl
Bakanlar Kurulu kararyla terr rgtleri olarak kabul etmitir.89 Buna ek olarak
BM Gvenlik Konseyi YTS tehdidi karsnda 2014 ylnda harekete gemi, bu
kapsamda 2170 (2014), 2178 (2014) ve 2199 (2015) sayl Konsey kararlarn al-
mtr. Trkiye bu kapsamda uluslararas toplumla birlikte hareket ederek YTS ile
mcadelesini younlatrmtr. Ayrca Trkiye BM tarafndan kabul edilen Terr-
le Mcadele Kresel Forumunun (TMKF) acil nlemleri kapsamnda; 1. YTSle-
rin seyahatlerinin nlenmesi, 2. YTSlere ynelik hukuki yaptrm uygulanmas,
3. nternet zerinden olan dahil olmak zere, terrizme tevik ile mcadele, 4.
YTSlerin sulu kabul edilmesi iin yasal dzenlemelerin yaplmas, 5. YTSlerin
finansmannn engellenmesi gibi acil uygulamalar da devreye sokmutur.90
87. Trkiyenin Yabanc Terrist Savalarla Mcadelesi, T.C. Dileri Bakanl, http://www.mfa.gov.tr/turki-
ye_nin-yabanci-terorist-savascilarla-mucadelesi.tr.mfa, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
88. BM Gvenlik Konseyi Yabanc Savalar zel Oturumunda Yaptklar Konuma, T.C. Cumhurbakanl,
24 Eyll 2014, http://www.tccb.gov.tr/konusmalar/353/2937/bm-guvenlik-konseyi-yabanci-savascilar-ozel-oturu-
munda-yaptiklari-konusma.html, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
89. Bakanlar Kurulu Terr rgtleri Listesini Gncelledi, Hrriyet, 19 Haziran 2014.
90. United Nations Security Council Resolution 2178, (2014), http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?sym-
bol=S/RES/2178(2014), (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
55
DAle mcadelede fiziki ve teknik tedbirler kapsamnda ncelik, pheli

kiilerin Trkiye zerinden Suriye ve Iraka girilerinin nlenmesine verilmitir.
Bu kapsamda 2014 yl itibaryla Emniyet stihbarat, Terrle Mcadele veKaak-
lk ubelerinin ortak almasyla havalimanlar ve riskli bulunan ehirleraras
terminallerde Risk Analiz Birimleri kurulmu, Trkiyeye giri yasa uygula-
mas aktif hale getirilmitir.91 lkeye girii yasaklananlar listesinin Trkiyenin de
iine dahil olduu lkeler grubu tarafndan ilan edildii ve sz konusu lkelerin
ilan edilen listelere ynelik yasak koyduu grlmektedir. 2011 ylndan 2016 y-
lna kadar geen dneme bakldnda lkeye girii yasaklanan kiiler listesinin
38.624e ulat grlmektedir. Bugne kadar 95 farkl lkeden yaklak 3.335 kii
ise sz konusu liste balamnda snr d edilmitir.92 Burada uygulanan yntem,
terr rgtleriyle ilikisi olduundan phelenilen ve yasa d yollarla Trkiyeye
giri yapan yabanclarn, ilgili gvenlik birimlerince tespit edilerek tutuklanmala-
rndan ve sonrasnda snr d edilmelerinden olumaktadr. Bu kapsamda ubat
2016 itibaryla, 3.128 kii Trk makamlarnca snr d edilmitir.93 Yine bu kap-
samda eitli havaliman ve otobs terminallerinde kurulan Risk Analiz Birimle-
rince 7.500 yabanc eitli yntemlerle kontrol edilmi, 5.734 yabanc mlakata
alnm ve bunlardan 1.745inin Trkiyeye giriine izin verilmemitir. Yine ayn
kapsamda gvenlik glerinin farkl illerde son dnemde yrtt operasyonlar
erevesinde DA ile ilikileri nedeniyle 1.030u yabanc uyruklu toplam 2.433
kii gzaltna alnm, 808 kii ise tutuklanmtr.94
Giri Yasa Listesindeki Kii Says
GRAFK 8. GR YASAI LISTESINDEKI KII SAYISI
38.624
37.053
19.000
9.915
297 3,867
1.289
2011 2012 2013 2014 2015 2016 ubat 2016 Mart
Kaynak: T.C. ileri Bakanl G daresi Genel Mdrl
91. Trkiyeden IDe Geit Yok, Milliyet, 22 Nisan 2015.

92. ileri Bakan Ala: 125 lkeden 37 bin Kiiye Trkiyeye Giri Yasa Konulmutur, Anadolu Ajans, 5
ubat 2016; "Yabanc Savalar statistikleri", T.C. ileri Bakanl G daresi Genel Mdrl, http://www.
goc.gov.tr/icerik6/yabanci-savascilar_363_378_4742_icerik, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
93. ileri Bakan Ala: 125 lkeden 37 bin Kiiye Trkiyeye Giri Yasa Konulmutur, Anadolu Ajans,
5 ubat 2016.
94. Trkiyenin Yabanc Terrist Savalarla Mcadelesi, T.C. Dileri Bakanl, http://www.mfa.gov.tr/turki-
ye_nin-yabanci-terorist-savascilarla-mucadelesi.tr.mfa, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
56
DAle Mcadelede Yurt i Gvenlik Operasyonlar

Trkiyenin DA ile mcadele stratejisinin nc stununu yurt iinde gven-
lik nlemleri oluturmakla birlikte bu nlemlerin ok boyutlu olduunu sy-
lemek mmkndr. Sz konusu boyutlardan en nemlisini yurt iinde yaplan
operasyonlar oluturmaktadr. Trkiyenin DAe ynelik yurt ii operasyonlar
zellikle 2015 yl Haziran aynn sonundan itibaren younlamtr. Operasyon
hedeflerinin tespitinde; alnan istihbaratlar, daha nce yakalanan militanlardan
elde edilen bilgiler veya rgtn gerekletirdii eylemlerde brakt izlerin taki-
bi ile eylemci profillerinin analizi belirleyici olmutur. Younlaan operasyonlara
paralel olarak gzaltna alnan kii saysnn da artt sylenebilir. zellikle rgt
kaynakl eylemlerin hemen sonrasndaki dnemlerde operasyonlarn younla-
mas ve daha geni lekte, birok blgede gerekletirilmesi dikkat ekicidir.95
GRAFK 9. DNEMSEL OPERASYON VE GZALTI

Dnemsel Operasyon ve Gzalt Saylar SAYILARI (HAZIRAN 2015-MART 2016)*
(Haziran 2015-Mart 2016)
300
271
250 248
200
183
Gzalt Says
150
Operasyon Says
122
100 96
81 75
50 47 45
36
23 16
14 13 13 11 14
0 5
1 5
s
5
5
6
n
6
uz
to
l 1
t 1
ra
t 1
m
us
im
ak
zi
ar
ba
m
al
s
Ha
Oc
Ey
Ek
M
Te
u
Ka
Ar
* Verilen rakamlar kesin olmaktan ziyade medya taramasna dayal olup art ve azal trendleri gsterilmeye allmtr.
Yurt iinde DAe kar yaplan operasyonlar ubat 2016 itibaryla en ok

Kilis, Gaziantep ve stanbulda younlamtr. Kilis ve Gaziantep gibi Suriye sn-
rndaki ehirlerin nde gelmesi rgtn Trkiye-Suriye snrnda ve snrn yakn
iki tarafnda tekil ettii tehdidin derecesini gstermektedir. Bu ehirler DA iin
iki kritik noktada nem arz eder:
Birincisi, rgte eleman devirmede ana gzergah ilevi grme potansiyeli-
dir. Elbeyli ve Ouzelindeki snr blgelerinin hem Trkiye hem de Batdan r-
95. Mesela 12 Ocakta gerekleen Sultanahmet saldrsnn hemen ertesi gn yedi ilde yaplan operasyonlarda
68 kii gzaltna alnmtr. Bkz. ID Operasyonu: 7 lde 68 Gzalt, Al Jazeera Turk, 13 Ocak 2015.
57
gte katlm iin seyahat eden YTSler iin Suriyeye gei noktas oluturmakta;
bu nedenle gvenlik glerinin operasyonlarnn odakland kentler arasnda yer
almaktadrlar. Son dnemdeki gvenlik nlemlerinin sklatrlmas bu geileri
byk lde kstlamtr. rgt ehirlerdeki elemanlar ve balantlar ile yaban-
clara ynelik barnma, ulam ve eitli rehberlik faaliyetlerinde bulunmaktadr.
kincisi, bu ehirlerde eitli yasal faaliyetlerin altnda gizli toplanma alanlar
ve depolar oluturulmaya allmaktadr. Gizli toplanmalarn esasn rgt pro-
pagandas yapmak, yabanc savalara rehberlik ve Trkiyede yaplacak eylem-
lerin planlamas oluturmaktadr. Gizli depolarda ise yksek miktarda patlayc,
patlayc yapmnda kullanlan madde, intihar yelekleri, silah ve eitli mhimmat
stoklanmaktadr. Buna ek olarak bu depolarda patlayc imalat ve intihar yelei
dikimi gibi kritik ilemlerin de yaplm olmas muhtemel grnmektedir. Ope-
rasyonlar sonucu ele geirilen materyallerin miktar gz nne alndnda rg-
tn Trkiyede eylem yapmak iin yeterli malzemeye ziyadesiyle sahip olduu g-
rlmektedir.96 Militanlar ve YTSler Suriyeye gei iin hedef olarak Kilisi tercih
ederken, depo ve hcre evi yaplanmalar daha ok Gaziantepte younlamtr.
Operasyon ve gzaltlarn youn olarak gerekletii daha merkezi ve koz-
mopolit ehirler olan stanbul ve Ankara ise halihazrda rgtn alt bomba-
l eyleminden drdn gerekletirdii ehirleri oluturmaktadr. Bu ehirlerin
byk, kalabalk ve heterojen yaplar militanlar iin uygun bir gizlenme ortam
oluturmaktadr. Bunun yannda siyasi faaliyetlere ev sahiplii yapmasnn yan
sra miting ve toplant gibi aktiviteler iin de merkezi bir yer tutmas, bu ehirleri
DAin gemiteki eylemleri iin en ncelikli hedefleri arasna yerletirmesine
neden olmutur. Bu balamda nmzdeki dnemde de rgt kaynakl tehdidin
en yksek olduu ehirlerin stanbul ve Ankara olaca deerlendirilebilir. te
yandan dier iki bombal saldrnn Diyarbakr ve Suruta yaplmas rgt kay-
nakl tehdidin gelien olaylara gre anlk bir ekilde farkl ehirlerde gerekleebi-
leceini hatrlatmaktadr.
Trkiyedeki DAe mzahir kii ve gruplarn varl bakmndan dikkat e-
ken dier iller Adyaman ve Bingldr. Bu iki ehrin, rgte Trkiyeden katlm-
da ba ektii dnlmektedir.97 Bunun yannda gerekletirilen operasyonlar
sonucu Adyamanda 2014 ylnda 19 kii, 2015te de en az 10 kii hakknda ilem
96. rnein 20 Ekimde polisin yapt operasyonda ele geirilen hcre evinde tonlarca amonyum nitratn yan
sra onlarca intihar yelei ve ok eitli silah, mhimmat ve patlayc bulunmas rgtn Gaziantepi nasl depo
olarak kullandn ve eylem yapmak iin gerekli materyallere fazlasyla sahip olduunu ortaya koymaktadr.
Bkz. Habertrk Gaziantepteki ID Deposuna Girdi, Habertrk, 22 Ekim 2015.
97. Tuncay Kardadan aktaran Ceren Kenar, Yabanc Savalar Eve Dnerken, Trkiye, 15 Ekim 2015.
58
Operasyonlarn Younlat ller*

GRAFK 10. OPERASYONLARIN YOUNLATII LLER*
Kilis
3 3 Gaziantep
3 stanbul
4 5
3 27 Ankara
3 Adyaman
anlurfa
5 Konya
6 Adana
zmir
5 Malatya
25
6 Elaz
Bingl
7
Diyarbakr
9
21 Antalya
Bursa
Kocaeli
En ok Gzalt Yaplan ller*

GRAFK 11. EN OK GZALTI YAPILAN LLER*
43 Kilis
49 43 Gaziantep
231 stanbul
73
Ankara
Konya
115
Adana
186
anlurfa
179 Adyaman
* Verilen rakamlar kesin olmaktan ziyade medya taramasna dayal olup asl saynn bir yansmas gsterilmeye allmtr.
yaplmtr.98 Bingln ismi ise 26 Ekimde polisin Diyarbakrda yapt hcre evi
basknnda ldrlen yedi terristten beinin bu ehre kaytl olduunun anlal-
mas ile tekrar gndeme gelmitir.99 Binglden rgte ok sayda kiinin katld
hem blge halk hem de medya tarafndan ne srlmektedir.100 Bingl, bir bak-
ma bireylerin rgte katlmndaki motivasyonlar, bir bakma da rgtn krlgan
sosyolojiye sahip blgeleri nasl hedef tahtasna yerletirdiini gstermesi bak-
mndan bir rnek tekil etmektedir. Kimlik bunalm, isizlik ve frsat eitsizlii
gibi yapsal sorunlarn yan sra Trkiyenin en ok g veren ve mutsuz ehirle-
rinden biri olmas, geleneksel olarak ehirden radikal rgtlere ynelen bireylerin
98. Adyaman ve ID: ki Rapor, ddialar ve Gerekler, Karar, 13 Temmuz 2015.

99. O IDilerin Kimlii Belli Oldu, Milliyet, 27 Ekim 2015.
100. Bingln Derdi IDe Gtrd: IDin Trk Muhacirleri, Al Jazeera Turk, 2015; Bingll Canl Bom-
balar Sakalllar Grubundan, Habertrk, 22 Kasm 2015.
59
ortaya kmasna yol amaktadr.101 rnein rgtn Trkiyedeki etkin isimlerin-

den biri olduu iddia edilen Ebu Hanzala kod adl Halis Bayancuk da Binglldr.
Ayrca Binglden DA saflarnda YPGye kar savamaya yksek sayda kiinin
gitmekte oluu da nemli bir ayrnt olarak dikkat ekmektedir.102 Dolaysyla r-
gtn Trkiyede yapt eylemlerin niteliinin de ortaya koyduu gibi, DA bu
fay hatlarn eitli yntemleriyle smrmeyi bir metot olarak benimsemitir. Bu
da rgt kaynakl tehdidin toplumsal boyutunun ciddiyetini ortaya karmaktadr.
Dikkat edilirse DAin yurt ii bombalama eylemleri, rgtn yaplanma-
snn en youn olduu kentlerde gereklememitir. Yukarda bahsedilen Kilis,
Gaziantep, Adyaman ve Binglde hibir bombalama eylemi olmamtr. Aksi-
ne militanlar bu blgelerde mmkn olduunca gizlenmeye ve sradan vatan-
dalar gibi grnmeye almlardr. Gvenlik gleriyle temastan kanlm,
yakalanma tehlikesi ortaya ktnda mmknse ka, deilse atma veya
olay yerinde intihar saldrs yapmak tercih edilmitir. Dolaysyla militanlar
bu ehirleri barnma, lojistik ve depolama faaliyetleri iin kullanmakta, daha
byk ehirlerde gerekletirecekleri eylemlere hazrlk yapmaktadr. Bomba-
clarn ailelerinin ifadelerine bakldnda da bu mobilizasyon ak olarak g-
rlmekte, faillerin memleketlerine nadiren gelip ok az kaldklar anlalmak-
tadr.103 Dolaysyla hazrlk yeri ile eylem noktas arasnda mobilize olan bir
HARTA 4. DA'N TRKYE'DEK SALDIRILARI / EMNYET OPERASYONLARI VE GZALTI EHRLER
101. Bingln Derdi IDe Gtrd: IDin Trk Muhacirleri", Al Jazeera Turk, 2015.
102. Mahmut Bozarslan, Krtlerle Savaan IDin Krt Savalar, Al Monitor, 25 Haziran 2015.
103. Canl Bombann Annesi Konutu, Sabah, 21 Temmuz 2015.
60
tehdit sz konusudur. Bu tehdide, emniyet mensuplar birok ilde e zamanl

operasyonlar yapmak suretiyle karlk vermitir.104
Suriye Snr Fiziksel Gvenlik nlemleri

911 kilometre uzunluundaki Suriye snrnn 90 kilometresi Asi ve Dicle nehirleri,
657 kilometresi maynl saha, 380 kilometresi demiryolu, 54 kilometresi ormanlk
alandan olumaktadr.105 Trkiye, sadece DA kaynakl deil genel olarak Suriye
snrndaki gvenlii salayabilmek ve riskleri ortadan kaldrabilmek iin ve cari
tehdide uygun bir snr gvenlii yapsna sahip olmak adna snrda yeni bir fiziki
gvenlik sistemi almalarn 2013 ylndan itibaren uygulamaya balasa da asl
olarak 22 Temmuz 2015 tarihinden sonra younlatrmtr.106 Trkiyenin benim-
sedii sfr tolerans politikas,107 askeri/fiziki ve siyasi tedbirler olmak zere iki
farkl alanda planland ve uygulamaya kondu. ncelikle Suriye snrna daha fazla
miktarda askeri personel konulandrld. Bu erevede, hudut hattnda 4 Hudut
Alay, 12 Hudut Taburu, 37 Hudut Bl ve 139 Hudut Karakolu grev yapmak-
tadr. Birliklere yaplan takviyelerle birlikte Suriye snrnda grev yapan personel
miktar, Kara Kuvvetleri Komutanlnn Trkiye snrlarnn tamamnda grev ya-
pan personel miktarnn yzde 30una ulamtr.108 te yandan, DA terr rg-
tne katlmlar engellemek iin de bir dizi fiziki tedbir hayata geirildi.109
Yaklak 300 milyon TL bteli Snr Fiziki Gvenlik Sistemi (SFGS) projesi,
snr hatt zerinde yksek beton duvarlar, duvar temelli kafesli tel, aydnlatma,
snr hattna paralel hudut devriye yolu inas, nsansz Hava Aralar (HA) ve
Zeplinler yoluyla havadan gzetleme, mobil gzetleme aralaryla karadan g-
zetleme, snr hattna paralel hendek kazm gibi teknoloji youn ve personel ta-
sarrufu salayan bir sistemi hedeflemitir. SFGS projesiyle ilgili olarak 8 Aralk
2015te TSK tarafndan bilgi paylamnda bulunulmutur. Bu bilgi paylamna
gre SFGS projesi kapsamnda 3,5 metre yksekliinde 23 kilometre modler
beton duvar, 108 kilometre kafes tel ina edilmi, 386 kilometre hendek kazlm,
80 kilometre toprak set oluturulmu, 423 kilometrelik blmde hudut aydn-
latmas yaplm ve 1.450 kilometre hudut devriye yolu slah edilmitir. Ayrca
104. Malatya Merkezli DAE Operasyonunda 8 Tutuklama, Star, 11 Eyll 2015.

105. TSK Snr Gvenlii Tedbirlerinin Bilanosunu kard, Hrriyet, 8 Aralk 2015.
106. Arn: Suriye Snrnda Fiziki Gvenlik Sistemi Kurulacak, BBC Trke, 22 Temmuz 2015.
107. Murat Yeilta, Trkiyenin Snr Gvenlii Politikas, Star Ak Gr, 27 Haziran 2015.
109. Bilgehan ztrk, Trkiyenin Suriye Snr Gvenlii Politikas, Yeni afak, 23 Austos 2015.
61
168 kilometre daha modler beton duvar inas devam etmektedir.110 Modler
beton duvar, Hatay, Gaziantep, anlurfa ve Kilis illerinin Suriye ile paylatklar
hudut hatlarnn kritik blgelerine ina edilmektedir.111 Kazm tamamlanan 386
kilometrelik snra paralel hendeklerin genilii ve derinlii de 4er metredir. Bu
hendeklerle snrdaki fiziki engelleri bir ekilde amay baaran yaya veya ara-
larn durdurulmas hedeflenmektedir. Bunlara ek olarak snr hattndaki birlik-
ler, gece gr imkanlarndan yararlanmak zere Mobil Keif Gzetleme Sistemi
(MKGS), Tank, Zrhl Muharebe Arac (ZMA) ve Zrhl Personel Tayc (ZPT)
gibi aralarla takviye edilmitir.112
SFGS projesinin hayata geirilmesinden de nce alnmaya balanan askeri
ve fiziki tedbirlerin bugn gelinen noktada baz meyveler verdii grlmektedir.
2014 yl ierisinde snrda 5.450 yasa d hudut geii tespit edilirken, 2015 yl-
nn ilk 6 aynda bu say 9 bine kmtr. 2014 yl boyunca 70.927 kii snr ihlali
yaparken yakalanm, 2015 ylnn ilk 6 aynda bu say 54 bine dmtr.113
Bunlarn yan sra, alnan tedbirler, YTS olma potansiyeli bulunan ahslarn
da durdurulmasn kolaylatrmtr. Buna gre, 8 Aralk 2015 itibaryla, alnan
fiziki tedbirlerin de yardmyla 2015 yl boyunca YTS olma potansiyeli olan 54
farkl uyruklu 909 kiinin yakaland belirtilmektedir.114 Ayrca son 5 ylda 60.067
hudut olay meydana gelirken; alnan askeri tedbirler neticesinde yakalanan ahs
saysnda yaklak 2 kat art olmu ve gnde 400-500 kiiye ulamtr. zellikle
terrizmin finansmann nlenmesi amacyla yaplan operasyon ve kontrollerde ise
2014 ylndan itibaren 387 kilometre akaryakt nakil borusu tespit edilerek imha
edilmitir. Suriye snrnda 2014 ylnda ele geirilen akaryakt 3.201.291 litre iken
2015 yl ilk 11 aynda bu miktar sadece 29.369 litre olarak gereklemitir.115
Trkiyenin alm olduu fiziki snr gvenlii nlemlerinin yan sra, snr
hattnn daha etkin gzetlenmesi amacyla NATO ile aktif ibirliine girecei de
anlalmaktadr. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, 11 Mart 2016da Tr-
kiye-Suriye snrn gzetleme faaliyetlerini younlatrmak ve artrmak zerine
Trkiye ile mutabakata varldn, u anda da bu admn en iyi ekilde hayata
geirilmesi iin alldn ifade etmitir.116
110. lhan Ta, 10 Soruda: Trkiyenin Snr Gvenlii Salanabilir mi?, BBC Trke, 23 Temmuz 2015.
111. Ta, 10 Soruda: Trkiyenin Snr Gvenlii.
113. Aydn Hasan, Suriye Snrna 2 Milyarlk Proje, Milliyet, 23 Temmuz 2015.
114. Border Measures Helped Turkish Security Forces Capture 909 Foreign Fighters, Daily Sabah, 8 Aralk 2015.
116. NATO to Boost Surveillance on Turkey-Syria Border, Hurriyet Daily News, 11 Mart 2016.
62
SINIR TESI OPERASYONLAR,

TRKIYE VE ANTI-DA KOALISYONU
Snr tesinde DAe ynelik alnan nlemler iki temel boyuttan olumaktadr:
Birincisi rgte kar Trkiyenin kendi askeri angajmanlar kapsamnda imkan
ve kabiliyetleri dahilinde ald tedbirlerdir. Bu tedbirler meru mdafaa ilkesine
dayanm olup, caydrclk salama amac dorultusunda uygulanmtr. kinci-
si ise DA ile mcadele amacyla ABD nclnde kurulan uluslararas koa-
lisyona Trkiyenin aktif bir taraf olarak katlmyla uygulamaya geirilmi olan
tedbirlerdir. Bu tedbirler uluslararas toplumda kabul grm ama olan rgt
geriletme ve nihayetinde yok etme (degrade and destroy) stratejisi kapsamnda uy-
gulanmaktadr. Trkiyenin anti-DA koalisyonunun ilk gnnden itibaren aktif
bir katlmcs olmas, terrizmle kendi mcadelesinin yannda bu stratejiyi de
benimsediini gstermektedir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, Trkiyenin
DA kart uluslararas koalisyonla birlikte hareket etmesinin, askeri koalisyo-
nun senkronizasyon mant gerei zorunlu olmasdr. Aksi bir davran, birok
adan bir karmaaya sebep olaca iin tercih edilmemektedir. Sonu olarak Tr-
kiye, DA faaliyet ve saldrlarna maruz corafi konumunun oluturduu g-
venlik tehditlerine kar kurduu caydrclk temelli politika ile rgt ortadan
kaldrmaya ynelik uluslararas toplum misyonuna bulunduu katk arasnda bir
denge kurmak durumunda kalmtr.
Trkiyenin snr tesine ynelik ald tedbirler rgt kaynakl saldrlara
misliyle karlk verme ilkesine dayanmtr. Snr hattnda grev yapan askeri
birliklere saldrlar, tacizler ve adam karmalar ile zellikle son dnemde Ha-
lepin kuzey krsalnda bulunan Savran kasabas civarndan Kilise atlan fzeler,
rgtn Suriye topraklarn kullanarak gerekletirdii saldrlar tekil etmekte-
dir. Bunlarn yannda yasa d gei denemeleri, eitli illegal faaliyetler ve snr
boyunca yaplan dzenli tacizler de saylmaldr.
Irakta ise DA Trkiyeye kar fze atlar, silahl saldrlar ve adam ka-
rma gibi eylemlerde bulunmutur. Son zamanlarda tartma konusu olan Bai-
kadaki Gedu s Blgesinde bulunan Trk askeri varl DAin Trkiyeye kar
temel saldr noktasn oluturmutur. rgtn Suriye ve Irak topraklarnda ger-
ekletirdii eylemler askeri harekat tarzlar ve kullanlan mhimmat asndan
birbirleriyle benzerlik gstermektedir. Bu lkelerde DA konvansiyonel tarzda
ve yakn muharebelere girmekten ziyade vur-ka taktiklerini, baskn tipinde srp-
riz saldrlar ve psikolojik harp tekniklerini uygulamaktadr. Rus yapm Katyua
fzelerinin youn olarak kullanlmasnn yan sra yine Rus yapm Kalanikof
63
uzun namlulu silahlar ve roketatarlarla saldrlmas dikkat ekmektedir. Buna

karlk Trkiye frtna obsleri, havan toplar ve topu bataryalarn etkin bir e-
kilde kullanmak suretiyle bu saldrlara misliyle karlk vermitir. Trkiye ayn
zamanda snrlarn DAten temizlemek maksadyla dzenli olarak eitli n-
lemler almaktadr. Bu balamda yalnzca Ocak-Mart 2016 arasnda 487 DA he-
defi vurulmu, en az 86 terrist etkisiz hale getirilmitir.117 Ayrca snrdaki askeri
kuvvetler ve ekipman salamlatrlm ve hava operasyonlar gerekletirilmitir.
Trkiyenin terrizmle mcadele konusunda uluslararas alanda geleneksel
olarak nc lkelerden biri olmas DAe ynelik mcadele stratejisinin ekil-
lenmesinde de etkili olmutur. Mesela Trkiye be seneden beri ABD ile beraber
Avrupa Birlii dahil 29 yeye sahip Terrizmle Mcadele Kresel Forumunun e
bakanlk grevini yrtmektedir.118 Bunun yannda 7 Nisan 2015te stanbulda
Trkiye ile Hollanda DA Kart Koalisyonun Yabanc Terrist Savalar al-
ma Grubunu kurmutur. alma Grubu yabanc savalarla mcadele planla-
masn ieren bir eylem plan hazrlamtr.119
Trkiye 2 Ekim 2014te Mecliste karlan tezkere ile olas snr tesi bir hava
operasyonunu yasal zemine oturtmutur.120 Tezkere herhangi bir saldrya kar
angajman kurallar erevesinde karlk verilmesini ngrmektedir. Bu balam-
da DAe kar ilk hava operasyonu, rgtn Gaziantep Ouzelinde Suriye sn-
rnda grev yapan Trk askerine saldrsna karlk olarak, 24 Temmuz 2015te
Diyarbakr Sekizinci Jet Ana s Komutanlndan kalkan F16 ile gerekle-
tirilmitir. Operasyonda rgte ait iki karargah ve bir toplanma noktasna drt
gdml bomba atld aklanmtr.121
Trkiyenin uluslararas koalisyona dahil olmas ise belirli bir srece dayan-
mtr ve adm adm gereklemitir. te yandan Trkiye koalisyon mcadelesi-
nin askeri planlamasna ilk gnden itibaren katlm gstermitir. ubat 2015te
117. T.C. Dileri Bakanl Bilgi Notu, http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-yabanci-terorist-savascilarla-mu-

cadelesi.tr.mfa, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
118. Terrizmle Mcadele Kresel Forumu Hakknda Bilgi Notu, T.C. Dileri Bakanl, 28 Eyll 2013. Forum
hakknda daha fazla bilgi iin bkz. Terrizmle Mcadele Kresel Forumu (TMKF) Bilgi Notu, T.C. Dileri
Bakanl, http://www.mfa.gov.tr/1-_terorizmle-mucadele-kuresel-forumu-_tmkf_-bilgi-notu.tr.mfa, (Eriim
tarihi: 6 Mays 2016). Haldun Yalnkaya, Son Gelimeler Inda Terrle Mcadele Kresel Forumu ve levi,
ORSAM, 28 Eyll 2014, http://www.orsam.org.tr/tr/yazigoster.aspx?ID=5182, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
119. Dileri Bakanl Szcs Tanju Bilgiin DEA Kart Uluslararas Koalisyonun Yabanc Terrist
Savalar alma Grubunun lkemizde Yaplan Kurulu Toplants Hakkndaki Bir Soruya Cevab, T.C.
Dileri Bakanl, 9 Nisan 2015, http://www.mfa.gov.tr/sc-13_-9-nisan-2015_-disisleri-bakanligi-sozcusu-tan-
ju-bilgic_in-deas-karsiti-uluslararasi-koalisyonun-yabanci-terorist-savascil.tr.mfa, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
120. Trk Silahl Kuvvetlerinin Gerektii Takdirde Snr tesi Harekat ve Mdahalede Bulunmak zere Ya-
banc lkelere Gnderilmesi, Trkiye Byk Millet Meclisi, 2 Ekim 2014, https://www.tbmm.gov.tr/tbmm_
kararlari/karar1071.html, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
121. TSKdan IDe Hava Operasyonu, BBC Trke, 24 Temmuz 2015.
64
mcadele plannn bir paras olarak koalisyona olan ulusal katksn ilan etmi-
tir.122 nce 2015in Haziran aynda ABDnin silahsz hava aralarn Trkiyede ko-
nulandrmasna izin verilmi, daha sonra 24 Temmuzda askeri sler hem sava
hem de sava d amalarla kullanlmak zere uluslararas koalisyonun kullan-
mna almtr.123 Buna istihbarat toplama ve personel kurtarma operasyonlar-
nn da dahil olduu eklenmelidir. Bu balamda 60tan fazla uak slerde konu-
landrlmtr. ncirlik almadan nce koalisyon uaklar Irak, Kuveyt, rdn ve
Pers Krfezinden kalkyordu.124 ABDnin DAe kar Ortadouda ncirlikten
baka kulland stratejik slerden Katardaki Al Udeid Hava ssnn Suriyede-
ki stratejik atma noktalarna yaklak 1.000 mil, Kuveytteki Ahmet el Cebrin
800 mil olduu dnlrse, hedefe 150 mil uzaklktaki ncirlik ssnn DA
ile mcadelede stratejik nemi daha iyi kavranabilir.125 Varlan mutabakattan bu
yana, uluslararas koalisyon DAe kar yzlerce operasyonu ncirlik ssnden
gerekletirmitir. Bunun yannda steki ABD personeli says operasyonlarla be-
raber 1.300den 2.500e karlmtr.126 Daha sonraki srete, 24 Austos 2015te
Trkiye, imzalad teknik belge ile uluslararas koalisyona resmi olarak katlm-
tr. Bu ekilde zgn Kararllk Operasyonuna dahil olmutur. Bu dorultu-
da Trkiye uluslararas koalisyon ile beraber ilk hava operasyonunu 28 Austos
2015te gerekletirmitir.127
DAi geriletme ve yok etme hedefi dorultusunda yaplan planlamalar ve
ileriye dnk projeksiyonlar ise devam etmektedir. Trkiye bu toplantlarn d-
zenli katlmcsdr. ABD Bakan Yardmcs Joe Bidenn 22 Ocaktaki Trkiye zi-
yaretinde DA ile mcadelede iki lke arasndaki ibirliinin artrlmasnn yan
sra ABDnin Trkiyenin snr gvenliini artracak teknoloji paylam ve teknik
destek konular grlmtr.128 Son olarak 2 ubatta, 60 lkenin oluturduu
uluslararas koalisyon, rgtle mcadelede gndemi konumak zere Romada
122. T.C. Dileri Bakanl Bilgi Notu, http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-yabanci-terorist-savascilarla-mu-

cadelesi.tr.mfa, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
123. No: 212, 24 Temmuz 2015, ABD ile DEAla Mcadele Konusunda Varlan Mutabakat Hk., T.C. Dileri Bakan-
l, 24 Temmuz 2015, http://www.mfa.gov.tr/no_-212_-24-temmuz-2015_-abd-ile-deas_la-mucadele-konusun-
da-varilan-mutabakat-hk_.tr.mfa, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
124. U.S. Jets to Use Turkish Bases in War on ISIS, The New York Times, 23 Ekim 2015.
125. 2015 Index of the US Military Strength, The Heritage Foundation, (2015), s. 125, http://index.heritage.org/
military/2015, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016); Russia is Launching Twice as Many Airstrikes as the U.S. in Syria,
The Daily Beast, 23 ubat 2016; Obama, ncirlikle Gnde 3 Milyon $ Tasarruf Edecek, Akam, 25 Temmuz 2015.
126. Analysts: Turkey Unlikely to Follow Through on Threat to Close Coalition Airbase, VOA News, 23 ubat 2016.
127. DEA Hedeflerine Kar Ortak Operasyon Hk., T.C. Dileri Bakanl, 29 Austos 2015, http://www.mfa.gov.
tr/no_-239_-29-agustos-2015_-deas-hedeflerine-karsi-ortak-operasyon-hk_.tr.mfa, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
128. Joe Biden Presses for Expansion of Turkeys Role in Fighting ISIS, The Wall Street Journal, 24 Ocak 2016;
Biden, Trkiye ile Drt Balkta Pazarlk Yapt, Sabah, 24 Ocak 2016.
65
EKL 3. TRKYE'NN DA'LE MCADELEDE ULUSLARARASI KOALSYONA DESTEK SREC
ubat 2015
Koalisyona Olan
Ulusal Katknn lan
Haziran 2015
ABD'ye Silahsz
Hava Aralarnn
Konulandrma zni
24 Temmuz 2015 24 Temmuz 2015

Askeri slerin Koalisyon DA'e Kar lk
Kullanmna Almas Hava Operasyonu
24 Austos 2015
Trkiye'nin zgn Kararllk
Operasyonu'na Katlm
toplanm, Trkiye de toplantya katlmtr. Bu balamda Trkiye, Suriye ve

Irakn yan sra rgtn Libyada artan etkinlii ve muhtemel tehdidine kar r-
gtle mcadeleye katk salayaca ifade edilmitir.129
Trkiyenin snr tesi askeri nlemlerinin bir uzantsnn da blgesel glere
verdii destekler olduu sylenebilir. Bu dorultuda DAin Kobani kuatmas
esnasnda ok kritik bir dnemde Irakl Pemergenin Trkiye topraklarn kulla-
narak Suriyedeki Kobaniye geiine izin verilmitir.130 Bunun yannda Irak Krt
Blgesel Ynetiminin (IKBY) Irak iinde rgte kar mcadelesine, Baika me-
selesinde gndeme geldii gibi, direkt olarak eitli askeri mhimmat ve eitim
desteinde bulunulmaktadr.
DAIN FINANSMANININ NLENMESI

Trkiyenin DAle mcadelesinin dier nemli bir boyutunu da terrn finans-
mannn nlenmesi oluturmaktadr.131 ABD ve Trkiyenin e bakanlnda y-
129. "Romada ID Toplants", Al Jazeera Turk, 2 ubat 2016.

130. Ankara-Erbil Hattnda Askeri Destek, Rudaw, 15 Kasm 2015.
131. FATF Report, Financing of the Terrorist Organisation Islamic State in Iraq and the Levant (ISIL), (ubat
2015), http://www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/reports/Financing-of-the-terrorist-organisation-ISIL.pdf,
66
rtlen DA Terr rgtnn Finansman132 adl rapor kapsamnda elde edilen

verilere gre DA ncelikli olarak be kaynaktan gelir elde etmektedir:133
1. gal edilen topraklardan elde edilen yasa d gelirler (banka yamalama,
gasp, petrol sahalar ve rafinelerinin kontrol, ekonomik varlklarn soygunu,
DAin faaliyet alanndaki nakit para ve varlklarn yasa d vergilendirilmesi)
2. Fidye iin adam karma
3. Kr amac gtmeyen kurulular tarafndan veya zerinden elde edilen balar
4. Modern iletiim alar vastasyla elde edilen balar
5. YTSler vastasyla elde edilen maddi destek
BM Genel Sekreterlii bnyesinde hazrlanan ve DAin uluslararas bar ve
gvenlie oluturduu tehdidin boyutu ve bu tehditle mcadelede ye devletlere
BM tarafndan sunulan destei ifade eden raporda ise DA dnyann en zengin
terr rgt olarak betimlenmitir.134 Bu rapora gre, DAin fonlar ounluk-
la igal ettii blgelerin doal ve ekonomik kaynaklarnn smrlmesi yolu ile
elde edilmektedir. yle ki sadece 2015 ylnda petrol ve petrol rnlerinden DA
tarafndan elde edilen gelir 400-500 milyon dolar arasnda olmutur. Bankalarn
mal ve mlkiyetlerinin kamulatrlmas yolu ile sadece Musuldaki bankalardan
675 milyon dolar gelir elde edilmi, yaklak 8 milyon insann yaad topraklar
zerindeki iletmelerin kazand sermayenin en az yzde 2,5i vergilendirilmi-
tir. Ek olarak, DA, Irak ve Suriye dnda kurulan tarihsel kaaklk yollarn
kullanarak indirimli fiyatlardan petrol ve tarm rnleri satmaktadr.135
Trkiyenin DA finansmannn nlenmesi iin izledii nemli alan vardr:
1. DA balantl kiiler araclyla yaplan her trl kaakln nlenme-
si ile mcadele
2. YTSler araclyla DAin finansmannn engellenmesi
3. DAin eitli yollarla bankaclk sistemine eklenmesinin engellenmesi
132. FATF Tipoloji Raporu almas, ABD ve Trkiyenin e bakanl altnda; Kanada, spanya, Fransa, Hol-
landa, Birleik Krallk, Almanya, MENAFATF, Krfez birlii Konseyi (GCC) ve Birlemi Milletler delegasyon-
larndan temsilcilerin katlmyla yrtlmtr.
133. Financial Action Task Force, Financing of the Terrorist Organisation Islamic State in Iraq and the Levant
(ISIL), (ubat 2015), http://www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/reports/Financing-of-the-terrorist-organi-
sation-ISIL.pdf, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
134. Report of the Secretary General on the Threat Posed by ISIL (Daesh) to International Peace and Security
an the Range of United Nations Effforts in Support of Member States in Countering the Threat, United Nation
Security Council, 29 Ocak 2016, http://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/N1602353.pdf, (Eriim
135. Report of the Secretary General on the Threat Posed by ISIL (Daesh) to International Peace and Security an
the Range of United Nations Effforts in Support of Member States in Countering the Threat, United Nation Se-
curity Council, 29 Ocak 2016, http://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/N1602353.pdf, (Eriim tarihi:
6 Mays 2016).
67
Terrizmin finansman suu, Trkiyede 2013 ylna kadar ayr bir kanun kap-
samnda dzenlenmemi, 1991de kabul edilen 3713 sayl Terrle Mcadele Ka-
nunu kapsamnda, terr sularndan biri olan terr eylemlerine yardm ve yataklk
etme, terr rgtne ye olma ve propagandasn yapma gibi sular kapsamnda
deerlendirilmitir. 2006 ylnda yrrle giren 5532 sayl Terrle Mcadele Ka-
nununda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun ile birlikte, 3713 sayl Terrle M-
cadele Kanununun 8. maddesinde136 dzenleme yaplarak, terrizmi finanse etme
suunun kapsam ekillendirilmi, bu suu ileyenlere uygulanacak cezann terr
rgtne ye olma suuna uygulanacak ceza ile ayn olaca belirtilmitir.137 Fakat
terrizmin finansman ayr bir su kategorisi olarak deerlendirilmemitir. 2013
ylnda kabul edilen 6415 sayl Terrizmin Finansmannn nlenmesi Hakknda
Kanunun yrrle girmesi ile birlikte bu madde de yrrlkten kaldrlmtr.
Trkiyede, terrizmin finansman konusunu bal bana konu edinen 6415
sayl Terrizmin Finansmannn nlenmesi Hakknda Kanun138 2013 ylnn u-
bat aynda yrrle girmitir. Nitekim Kanunun ilk maddesinde ama olarak,
ilgili szleme ve BM Gvenlik Konseyi kararlarnn etkin bir ekilde uygulanabil-
mesi, terrizmin finansman suunun dzenlenmesi ve bir engelleme mekanizma-
s olarak mal varlklarnn dondurulmasna ilikin usul ve esaslarn belirlenmesi
gsterilmitir. Bu Kanun ile birlikte, Trkiyenin de taraf olduu BM Terrizmin
Finansmannn nlenmesi Hakknda Uluslararas Szlemenin hkmlerinin i
hukukla badatrlmas iin Terrle Mcadele Kanununda dzenlemeler yapl-
mas ngrlmtr. Bu dzenlemeler kapsamnda, sadece Trkiyeye ynelik ey-
lemlerle snrlandrlmakszn, BM Szlemesinde yer alan eylemlere fon salan-
mas ve toplanmas terrizmin finansman suu olarak yeniden tanmlanmtr.139
Ek olarak, bu Kanun yrrle girmeden nce, BM Gvenlik Konseyi kararlar
kapsamnda mal varlklarnn dondurulmas uygulamas, Bakanlar Kurulu kara-
ryla ifa edilmekteydi. Bu Kanun ile, BM Gvenlik Konseyinin terr rgtlerinin
ve terrizmi finanse eden kii ve kurulularnn mal varlklarnn dondurulma-
136. 3713 sayl Terrle Mcadele Kanunu, madde 8: Her kim tmyle veya ksmen terr sularnn ilenme-
sinde kullanlacan bilerek ve isteyerek fon salar veya toplarsa, rgt yesi olarak cezalandrlr. Fon, kullanl-
mam olsa dahi, fail ayn ekilde cezalandrlr.
137. Trk Ceza Kanununun 314. maddesinde terr rgtne ye olma suunun 5 yldan 10 yla kadar hapis
cezas ile cezalandrlaca belirtilmitir.
138. 6415 sayl Terrizmin Finansmannn nlenmesi Hakknda Kanun, http://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat-
Metin/1.5.6415.pdf, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
139. Fon salanmas veya toplanmas yasak eylemler iin bkz. 6415 sayl Kanun, madde 3, http://www.resmi-
gazete.gov.tr/eskiler/2013/02/20130216-3.htm, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
68
sna ilikin 1267 (1999),140 1333 DA'E MADDI DESTEK VAKA RNEI
(2000)141 ve 1373 (2001)142 sayl
kararlar kapsamnda mal varlk- skandinav lkelerinden gelen pheli bir
yolcu stanbul Sabiha Gken havalimanna
larnn dondurulmasna dair her
varmtr. Yetkili otoriteler tarafndan yaplan
trl ilem Maliye Bakanlnn sorgulama zerine Suriyeye gitmek ve DAe
yetki alanna balanmtr. katlmak amacyla Trkiyeye seyahat ettiini
Terrizmin Finansmannn kabul etmitir. Bu vaka kaynak olarak maddi
nlenmesi Hakknda Kanun ile destein kullanlmasn kapsamaktadr. Ka-
dzenleme yaplan alanlardan muflaj, AK-47 tipi silah paralar ve mermileri,
ilk yardm seti, 3 bak, drbn, batarya, spor
bir dieri ise yabanc devletle-
ayakkab, tel halat, el fenerleri ve askeri ge-
rin ve Trkiyenin birbirlerin- reler ahsn bavulunda bulunmutur. ahsn
den terrizmi finanse eden kii, Trkiyeye girii reddedilmi ve ikamet ettii
kurulu ve organizasyonlarn lkeye gnderilerek snr d edilmitir.
mal varlklarnn dondurulma-
sn talep edebilmelerinin karlkllk esas ile hkm altna alnmasdr.143 Son
olarak, Birlemi Milletler Gvenlik Konseyinin 1267 (1999), 1988 (2011)144 ve
1989 (2011)145 sayl kararlaryla listelenen kii, kurulu veya organizasyonlara
dair mal varlnn dondurulmas kararlarnn Bakanlar Kurulu kararyla gecik-
meksizin uygulanaca belirtilmitir.146
140. BM Gvenlik Konseyi 1267 sayl Karar, http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/

RES/1267(1999), (Eriim tarihi: 6 Mays 2016). Dorudan ya da dolayl olarak Taliban tarafndan kontrol edilen
fonlara ve mlkiyetlere ait mali kaynaklarn dondurulmasn talep etmektedir. Ayrca el Kaide ya da Taliban ile
iliii bulunan kii ya da kurulular hakknda yaptrmlarn uygulanmasn izlemek ve denetlemek zere bir
komitenin kurulmas ngrlmtr.
RES/1333(2000), (Eriim tarihi: 6 Mays 2016). Usame bin Ladin ve onunla ilikili birey ve kurumlarn fon-
larnn ve mal varlklarnn dondurulmasn talep etmektedir.
RES/1373(2001), (Eriim tarihi: 6 Mays 2016). Bu karar kapsamnda terrizmin finansmannn i hukukta ar
cezay gerektiren bir su olarak dzenlenmesi, terrist ve terr rgt yelerine ait tm mal varlklarnn ve ekono-
mik kaynaklarnn gecikmeksizin dondurulmas, ye lkelerin terrizmle mcadele iin aralarnda youn bir
ibirlii gerekletirmeleri, birbirlerinden terr ve terrn finansmanyla balantl olduunu tespit ettikleri kii ve
kurulularn mal varlklarnn dondurulmasn talep edebilmeleri, terristlere ve terr rgtlerine, dorudan veya
dolayl olarak mali kaynak yaratlmasnn engellenmesi konular ngrlmtr.
143. Bkz. BM Gvenlik Konseyi 1373 sayl Karar.
RES/1988(2011), (Eriim tarihi: 6 Mays 2016). Daha nce BM Gvenlik Konseyi Yaptrm Komitesince, Taliban
ve el Kaide olarak hazrlanan konsolide listenin Taliban ile balantl gerek kiiler ve tzel kiiler olarak yeniden
dzenlenmesinin ngrmektedir.
145. BM Gvenlik Konseyi 1989 sayl Karar, http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES
/1989(2011), (Eriim tarihi: 6 Mays 2016). Daha nce BM Gvenlik Konseyi Yaptrm Komitesince, Taliban ve
el Kaide olarak hazrlanan konsolide listenin el Kaide ile balantl gerek kiiler ve tzel kiiler olarak yeniden
dzenlenmesini ngrmektedir.
146. Bkz. Terrizmin Finansmannn nlenmesi Hakknda Kanun, madde 5.
69
FATFn (Financial Action Task Force-Karaparann Aklanmasnn nlenmesine

likin Mali alma Grubu) 2014 tarihli raporunda,147 kara para aklama ve terrizmin
finansmanyla mcadele konularnda Trkiyenin nemli lde ilerleme kaydettii
belirtilmitir. 2013 tarihli Terrizmin Finansmannn nlenmesi Hakknda Kanunun
terrizmin finansman ile mcadele alannda nemli ve byk bir adm olduu belir-
tilmitir. Trkiye 33 tavsiyeden 27'si iin gerekli dzenlemeleri yerine getirerek, kar-
lkl deerlendirmenin nc turunda hedeflenen izleme srecinden karlmtr.
DAin Finansmanyla Mcadele

BM Gvenlik Konseyi 2161 (2014), 2170 (2014), 2178 (2014) ve 2199 (2015)
sayl kararlar kapsamnda dorudan veya dolayl olarak DA ile ticaret yap-
ma taahhdnde bulunmak BMGK tarafndan knanm, tm ye lkelerden
YTSlerin seyahatleri ve faaliyetlerinin finansmannn nlenmesi talep edilmi-
tir. DA, BM tarafndan el Kaideye uygulanacak yaptrmlar listesindekilere
tabi tutulmutur. BMGK 2170 (2014)148 ve 2199 (2015)149 kararlar kapsamn-
da petrol sahalar ve ilgili altyap tesislerinin kontrolnden elde edilen gelirler,
fidye iin adam karma, kii ya da kurululardan elde edilen balar, internet
zerinden ba, havayolu veya dier ulam vastalaryla altn veya dier deerli
eyalarn aktarlmas yoluyla yaptrmlarn ihlal edilmesi ve uluslararas pazarda
sata sunulan ekonomik kaynaklar DA ile iliik fon aklar olarak belirlen-
mitir. BMGK 2178 (2014)150 sayl kararla birlikte tm ye lkelerden YTSlerin
seyahatleri ve faaliyetlerinin finansmannn nlenmesi talep edilmitir.
Uluslararas Enerji Ajansnn 2014 tarihli Petrol Piyasas Raporunda
DAe kar oluturulan koalisyon kuvvetlerinin hava saldrlarnn yan sra,
zellikle Trkiye ve Irak Krt Blgesel Ynetiminin kaakla vurduu dar-
beler sonucunda DAin 1 milyon ile 3 milyon dolar arasnda gelir kaybna
uratld dnlmektedir.151 Resmi olmayan verilere gre bu kaybn gn-
lk 10 bin ile 30 bin varil petrol kaybna tekabl ettii ifade edilmektedir.152
147. Financial Action Task Force, 15th Follow-up Report Mutual Evaluation of Turkey, (Ekim 2014), http://
www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/reports/mer/Turkey-FUR-2014.pdf, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
148. BM Gvenlik Konseyi 2170 (2014) sayl Karar, http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/
RES/2170(2014), (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
RES/2199%20(2015), (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
RES/2178%20(2014), (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
151. International Energy Agency, Oil Market Report, 14 Ekim 2014, https://www.iea.org/oilmarketreport/
reports/2014/1014, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
152. Islamic State Oil Production Reduced by Air StrikesIEA, Reuters, 14 Ekim 2014, http://uk.reuters.com/
article/uk-mideast-crisis-iea-idUKKCN0I30ZQ20141014?irpc=932, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
70
Trkiye bu kapsamda petrol kaaklna ynelik kat yaptrm ve cezalar

getirirken dier taraftan da petrol kaaklnn nlenmesi amacyla snr
kontrollerini sklatrmtr.
TSK tarafndan yaplan aklamada son 5 ylda meydana gelen hudut olay-
larnda yaklak; 6 binin zerinde muhtelif silah, 5,5 milyon litre akaryakt, 4 ton
esrar, 1,6 milyon adet uyuturucu hapn ele geirildii belirtilmitir. 2014 yln-
dan itibaren 387 kilometre akaryakt nakil borusu tespit edilerek imha edilmitir.
zellikle Suriyesnrnda 2014 ylnda ele geirilen akaryakt miktar 3.201.291
litre iken 2015 ylnn ilk 11 aynda bu miktarn azald, 29.369 litre akaryak-
tn ele geirildii aklanmtr.153 Emniyet Genel Mdrlne bal Kaaklk
ve Organize Sularla Mcadele (KOM) ekipleri tarafndan yaplan operasyon-
larda2015 ylnda snr illerinde yakt kaaklarna ynelik operasyonlarda 318
pheliye ilem yapld, 773 bin litre kaak akaryaktn ele geirildii ifade edil-
mitir. 2015 ylnda snrda yakalanan kaak akaryakt miktarnn bir nceki yla
gre yzde 90 azald belirtilmitir.154
Ele Geirilen Kaak Akaryakt Miktar (bin
litre)
GRAFK 12. ELE GEIRILEN KAAK AKARYAKIT MIKTARI (BIN LITRE)
17.422
16.414
13.701
10.345
7.652
4.325
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Kaynak: Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele Raporu
DAin Finans Sektrne Eriimini Engelleme

BM Gvenlik Konseyinin YTS konusundaki 2178 ve DAin finansmanna ili-
kin 2199 sayl kararlarna Trkiye sponsor olmu ve bu erevede BM tarafndan
hazrlanan raporlara nemli bir katk salamtr. Trkiye zellikle YTSlerin fi-
nansal profilinin ortaya konulmas ve YTSler araclyla terr rgtlerine para
transferinin nlenmesi amacyla belirli lkelerin mali istihbarat birimleri arasn-
153. TSK, Bilanoyu Aklad: Trkiye Snr Nasl Korunuyor, haberler.com, 8 Aralk 2015, http://www.haber-
ler.com/suriye-sinirinda-4-hudut-alayi-12-hudut-taburu-37-7949167-haberi, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
154. Kaak Akaryakt Yzde 70 Dt, Enerji Gndemi, 4 Ocak 2016,
http://enerjigundemi.com/2016/01/04/kacak-akaryakit-yuzde-70-dustu, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
71
da ok tarafl bilgi paylam ve PARA KAAKILII VAKA RNEI

ibirliini ngren EGMONT
Grubunun almalarna kat- Avrupa Birlii yesi bir lkeden gelen yolcu
stanbul Sabiha Gken havalimanna drt
lm salamaktadr.155 Bu kap-
para byk bavul ve iki spor anta ile var-
samda Mali Sular Aratrma mtr. Havalimanndaki yetkililerin phesi
Kurulu (MASAK)156 EGMONT zerine sorgulanm ve 3.500 avroyu ya-
Gvenlik Ana (Egmont Se- nnda tad tespit edilmitir. Yolcu ziyaret
cure Web-ESW) dahil olarak, amac ile seyahat ettiini ve bir haftalk bir
muadil kurumlarla bilgi ve bel- srete anayurduna dneceini aktarmtr.
Bavullarnn kontrol edilmesi zerine, birden
ge deiiminde bulunmaktadr.
fazla yry botu, kot pantolon, DA eti-
Bu kapsamda 2014 yl ierisin- ketli tirt ile kazak ve el feneri tespit edil-
de 55 lkenin yurt d muadil mitir. ahsn lkeye girii reddedilmi ve
kurulular tarafndan toplam Trkiyenin giri yasa listesine eklenmitir.
265 adet istihbari bilgi istei ile
24 adet kendiliinden istihbarat paylam yaplmtr. MASAK tarafndan ise 39
lkeden toplam 91 adet istihbari bilgi istei ile 5 adet kendiliinden istihbarat
paylam yaplmtr.
TABLO 3. ELE GEIRILEN KAAK AKARYAKIT MIKTARI (BIN LITRE)
Uluslararas Gelen Bilgi Talepleri Giden Bilgi Talepleri
Bilgi Paylam Saylar
Kendiliinden Kendiliinden
Yl Bilgi steme Bilgi steme
Bilgilendirme Bilgilendirme
2010 187 1 63
2011 198 4 38
2012 212 9 58 2
2013 272 10 30 3
2014 265 24 91 5
Kaynak: MASAK
DAin finans sektr ile iliiini engellemek zere, bankalarn ardndan

sermaye piyasas arac kurumlarnn da elektronik ortamda pheli ilem bildi-
rimi gnderebilmesinin salanmas ile birlikte, 2014 ylnda gnderilen toplam
pheli ilem bildirim says 36.483e ulamtr.
MASAKa intikal eden ihbar ve pheli ilem bildirimlerinden deerlendir-
meye tabi tutulan ve terrn finansman suu kapsamna alnan 2010-2014 yllar
155. Trkiyenin Yabanc Terrist Savalarla Mcadelesi, T.C. Dileri Bakanl, http://www.mfa.gov.tr/tur-
kiye_nin-yabanci-terorist-savascilarla-mucadelesi.tr.mfa, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
156. 1995 ylnda kurulan EGMONT Grubuna Trkiye, 1998 ylnda ye olmutur. Detayl bilgi iin bkz. http://
www.masak.gov.tr/tr/content/egmont-grubu/67, (Eriim tarihi: 6 Mays 2016).
72
pheli lem Bildirimlerinin Yllara Gre

Dalm
GRAFK 14. PHEL LEM BILDIRIMLERININ YILLARA GRE DAILIMI
34.483
25.592
15.318
10.251
8.739
2010 2011 2012 2013 2014
Kaynak: MASAK
arasnda 249 kii terr rgt yesi olmak, 185 kii terrizmi finanse etmek ve 19
kii de terr rgtlerine yardm etmekten haklarnda su duyurusunda bulunul-
mutur.
Su Duyurusunda Bulunulan Kii Says
GRAFK 15. SU DUYURUSUNDA BULUNULAN KII SAYISI
2014 4
3
Terr rgtne Yardm
2013 35
4
Terrn Finansman
2012 20
19 Terr rgt yesi Olmak
7
2011 7
12
2010 119
223
Kaynak: MASAK
BM kapsamnda terrle mcadele Trkiyenin DAe kar mcadele strate-

jisini belirleyen son noktalardan biri de terrn finansmann salayan kii ve ki-
ilerin Trkiyedeki mal varlklarnn dondurulmasdr. Bu balamda, BMGKnn
kararlaryla DA terr rgt ile balantl olduu tespitedilen kii, kurulu ve
organizasyonlarn Trkiyedeki mal varlklarnn dondurulmas kararlatrlm-
tr.157 Bu kapsamda son yllarda DA ve el Kaide balantl 247 kii ve 74 kurulu-
un mal varl dondurulmutur.
157. Mal Varlklar Donduruldu, Al Jazeera Turk, 24 Austos 2014.
73
74
0
5
10
15
20
25
30
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Fil Tu
ip n
in
Af le C us
ez
ga r ay
ni
st i
a r
Pa n Ba Irak
Bo kis Af hre
sn t ga yn
a H an ni
st
an
A erse M
rn
av k Pa sr
ut kis
l M tan
E= uk
yo En alez
En py do ya
a Su
ne
z
K don
om e ud ya
i A Lib
or zya ra ya
A bi
da st
la an
r M
So
m a
Ku li
Ho ali v
lla Y eyt
em
nd
a Fi en
Ke l
n n isIn
Ta ya gil
te
nz r
an r e
ya d
K
n

M T a
a B aci tar
os ki
C li na sta
ez H n
ay e
i G rse
L r rc k
bn is
an Se tan
ne
AB N gal
or
D v
Ru Ni e
sy je
ry
G a a
ne AB
yd Ade
o n Ru D
u sy
As S a
Af ya Hi uriy
ga nd e
ni Lib ist
st ya T an
Ku an
-P rk
ze ak iye
y A ist Fas
fri an
ka S So in
( n M m
M r or ali
s it
r-L Tu Fi any
ib nu lip a
ya s in
-M le
al r
i ) F
Fr as
Su
riy a
Al nsa
GRAFK 16. DA VE EL KADE LE BALANTILI GEREK KLERN UYRUKLARI
e m
Ni Ta any
je nz a
ry a
Bi a Bi nya
lgi lgi
Y Y
ok ok

GRAFK 17. DA VE EL KADE LE BALANTILI TZEL K, KURULU VEYA ORGANZASYONLAR
Series1
Series1
GENEL DEERLENDIRME
Bu raporda ilk olarak DAin politik sylemi ile sava stratejisi incelenmitir.
Bu ksmda DAin politik sylemine elik eden jeopolitik kodlarnn nasl bir
strateji eliinde devreye sokulduu aklanmtr. Bu balamda DAin iddeti
merkeze alan jeopolitik bir yaylma stratejisi izleyerek etno-sekteryan bir atma
ile blgesel bir kaos oluturmaya altn sylemek mmkndr.
Bylesi bir analizden hareketle ikinci olarak raporda, DAin Trkiyeye
ynelik nasl bir tehdit oluturduu iki dzlemde incelenerek aklanmtr.
Birinci dzlemde, rgtn Trkiyeye ynelik aklamalar incelenerek sava
ve saldr stratejilerinde Trkiyenin sylemsel olarak nasl hedef tahtasna
oturtulduunun analizi yaplmtr. Bu balamda, DAin yazl metinlerin-
de ilk zamanlarda Trkiyenin "soyut teki" olarak tasvirine ynelik sylem-
ler hakimken zamanla Trkiyenin dorudan hedef alnarak "somut teki"
olarak ina edildii sylemsel bir deiim sz konusudur.
kinci dzlemde ise rapor, rgtn Trkiyeye ynelik yapt saldrla-
rn (snr iinde veya snr tesinden) detayl bir analizini ortaya koymakta-
dr. Bu ksmda ayn zamanda DAin Trkiyeye ynelik tehditlerinin hem
younluk hem de kapsam asndan olduka eitli olduundan hareketle,
rgtn tehdit derecesinin st seviyede olduu grlmektedir. DAin je-
opolitik mcadele hatt olarak kurgulad yakn evre halkas iinde yer
alan Trkiyenin rgtn saldrlarnn hedefi haline geldii ve bunun devam
etme ihtimalinin gl olduu grlmektedir.
75
Raporda nc olarak, DAe ynelik mcadele erevesinde Trkiyenin

politik ve askeri stratejisinin nasl ekillendii incelenmitir. Trkiyenin DAle
mcadele stratejisini oluturan drt boyut olduu grlmektedir. Birinci boyut
rgtn Trkiye iindeki yaplanmalarna ve sosyal alarna ynelik yaplan g-
venlik operasyonlarndan olumaktadr. Bu erevede son bir yl iinde yap-
lan operasyonlar sonucunda binden fazla kiinin gzaltna alnd ve bunlarn
nemli bir ksmnn tutukland grlmektedir. kincisi ise Trkiyenin DAle
mcadelede -bata hava operasyonlarna destek vermek gibi- eylem plannn as-
keri ve siyasi bir paras olacak ekilde uluslararas toplum tarafndan alnan di-
er nlemlerin bir orta olmasdr. Trkiyenin DA ile mcadelesinin nc
boyutunu ise snr gvenliine ynelik nlemler oluturmaktadr. Bu erevede
Trkiyenin Suriye snrna ynelik fiziki ve siyasi gvenlik tedbirlerinin zellik-
le son iki yllk dnemde artrld grlmektedir.
DA, terr ve terr rgt olgularn, bu olgularn gemi tecrbe ve
birikimleri zerine kendisine has katklar yapmak suretiyle farkl bir seviyeye ta-
mtr. DAin devlet benzeri kurumsal yaps, hkm altndaki toplulua de-
rinlemesine nfuz eden korku ve iddet stratejisi, szde hilafet ilan ile kresel
dzlemde dolama soktuu dini sylem ve en nemlisi de belirli bir topraksal
alan kontrol etmeyi hedefleyen yaylmac jeopolitik yntemi, onu dier terr r-
gtlerinden hem ayrtrmakta hem de ona kar mcadeleyi zorlatrmaktadr.
DAin bu anlalmas zor yaps ve ideolojisi, rgtn eylemlerinin hepsinde de
ortaya kmaktadr. DAin tekil ettii risk ve tehditlerin en yakndan etkiledii
lkelerden biri, rgtn kontrol ettii topraklara olan fiziki yaknl ve corafi
konumu itibaryla savan yerel dinamiklerden karlarak kresel bir olguya d-
ntrlmesi iin hedef lkelerden biri olmas sebebiyle Trkiyedir.
DA'in, i corafi halkada (Irak ve Suriye) gerekletirdii eylemlerden fark-
l olsa da, jeopolitik yaylma hedeflerinden biri olan yakn evre (Geni Ortadou
ve Kuzey Afrika) eylemleri kapsamnda Trkiyeyi dorudan hedef ald grl-
mektedir. rgtn Trkiyeye ynelik oluturduu gvenlik risklerinin sadece
terr saldrlaryla snrl olmadnn bilinmesi olduka nemlidir. rgtn te-
mel politikalarndan biri olan yabanc sava transferi asndan DA tarafndan
hem gei hem de kaynak lke olarak grld dikkate aldnda, Trkiyenin
bylesi bir risk altnda olduunun farknda olunmas gerekir. Bylesi bir risk du-
rumu, Trkiyenin DAle mcadele stratejisinin hem ok boyutlu olmas gerek-
tiini hem de mcadele iin alnmas gereken nlemlerin eitliliini gstermek-
tedir. te yandan YTSlerin geri dnme sreleri dikkate alndnda Trkiyenin
76
Genel Deerlendirme
zellikle batya geri dnmeye alanlar iin bir hedef olduu anlalmaktadr. Bu
durum Trkiye iin gvenlik risklerini artrd gibi DA ile mcadelesinin de
kapsamn olduka geniletmektedir.
Son olarak Trkiye, DAin politik syleminin de hedefinde olan lkelerden
biridir. rgt Trkiyeyi, balangta mulak teki olarak kurgulasa da, daha
sonra giderek artan derece ve aklkta hedefine yerletirmitir ve Trkiyeyi ar-
tk "somut dman" olarak ilan ettii grlmektedir. DAin yazl medyasnda
hakim olan sylem, bu anlamda sadece Trkiye ve Trkiyedeki farkl gruplar he-
def almakla kalmamakta, ayn zamanda lkede DAe mzahir gruplar yabanc
sava olarak Suriyeye ekmeyi ve onlar Trkiyede terr saldrlar yapmalar
ynnde harekete geirmeyi amalamaktadr.
Trkiyenin halihazrda PKK ile devam eden mcadelesi ve PKK/YPG ile
DA arasndaki sren atmann DA tarafndan kullanlabilecek bir alan ol-
duunun da bilinmesi gerekmektedir. DAin Trkiyede bugne kadar gerek-
letirdii bombal eylemlerin karakterleri ve hedefleri erevesinden bir analiz
yapldnda yukarda bahsedilen tehdidin birtakm ayrt edici zelliklerinin ol-
duu anlalmaktadr. Nitekim DAin Trkiyedeki eylemlerinin nitelikleri ince-
lendiinde dier lkelerdeki eylem tiplerinden farkllklar ierdii grlmektedir.
Trkiyedeki DA balantl saldrlar, rgtn emir komuta kademesi tarafndan
dorudan planlanmam olmas bu farkllklarndan ilkidir. Saldrlar gerekle-
tirenler ya Suriyedeki savaa katlp geri dnenler ya da iinde bulunduklar sos-
yal alarn neden olmu olduu ekici faktrlerin yol amasyla radikallemi
kiilerdir. Trkiye ynelik bombal saldrlarda Trk vatanda olmayanlarn da
yer alm olmas DAin Trkiyeyi hedef alma biimlerinin eitliliini gster-
mesi bakmndan da nemlidir. Bu nedenle Trkiye, DAten kaynakl gvenlik
risklerinin birou ile kar karya kalmaktadr. Dolaysyla Trkiyenin DA ile
mcadelesi de bu balamda ok boyutludur. Trkiyenin tehditler karsnda yap-
mas gerekenlere ynelik neriler u ekilde sralanabilir.
Suriye ve Irak eksenli DA mevcudiyeti ve bundan kaynakl etno-sekter-
yan atma srd mddete Trkiyenin rgt tarafndan hedef alnma
ihtimali halen yksektir. Bu tehdidin ortadan kalkmas, DAin gerileti-
lip yok edilmesi kadar Suriyede i savan nihayete ermesi ile de yakndan
alakaldr. Dolaysyla Suriyede kalc atekes, zm ve bar salayacak
admlar atlmaldr. te yandan DA terrne kar koymada askeri bo-
yutta yrtlen mcadelenin toplumsal boyutunun gz ard etmesine izin
verilmemelidir. Bu durumda DA bitirilse bile yeni ve farkl baka at-
malara davet karlm olunacaktr.
77
Trkiyedeki bombal saldrlarn byk bir ksmnn (6 saldrdan 4)

stanbul ve Ankara gibi byk, youn ve heterojen kent merkezlerinde
gerekletirildii grlmektedir. DA bu ehirlerde yksek katlma sah-
ne olan siyasi faaliyetleri ve youn insan ve turist kalabalklarnn olduu
gezi alanlarn hedef almaktadr. Bu balamda nmzdeki dnemde r-
gt kaynakl saldr tehdidinin en yksek olduu ehirlerin stanbul ve
Ankara olaca dikkate alnmaldr.
DAin saldrlar arasndaki sreklilikler dikkate alndnda rgt kay-
nakl tehdidin Trkiye iinde, Trkiyenin DA kart siyasetinde ge-
lien olaylara gre anlk bir ekilde farkl ehirlerde gerekleebilecei
deerlendirilmektedir. DAin Trkiyeden devirdii terrist profilleri-
nin eitlilii, olas yar-zerk eylem srecinde devreye girebilecek kiisel
faktrleri ve bunu izleyen dnemde hedef ve mekan seim srelerini
etkileyecei muhakkaktr.
Son dnemde zellikle Kilisin Katyua fzeleri ile hedef alnd grl-
mekte, sivil kayplar yaanmaktadr. Trkiye acilen bu saldrlara kar n-
leyici yol ve yntemleri aratrmaldr. Ksa vadede DAin, kulland f-
zelerin menzillerini aacak ekilde Trkiye snrlarndan uzaklatrlmas
gerekmektedir. Bunun iin de Halep kuzeyinde muhaliflere verilen destek
srdrlmeli ve younlatrlmaldr. Buna ek olarak uluslararas koalis-
yonun bu blgede muhaliflere ynelik stratejik ve taktiksel hava yardmn
artrmas gerekmektedir. te yandan Kilisteki devlet kurum ve mekaniz-
malar olas fze saldrlarna kar gerekli nlemlerin alnmas hususunda
uyarlmal, vatandalar bilinlendirilerek farkndalk yaratlmaldr.
Orta vadede Trkiyenin blgede hava savunma sistemi kurmas bir
zorunluktur.
Orta ve uzun vadede Trkiye, snr gvenliini DAin ynelttii tehdit-
lerden korumak amacyla DAle komu olduu snr hatt boyunca r-
gt snr hattndan uzaklatracak dk bir derinlie kadar bile olsa
kararl askeri hamleler yapmaya hazrlkl olmaldr. Bu planlama ayn
zamanda rgtn tamamen yok edilmesi amacna ynelik Trkiyenin
katksn da kapsayacaktr.
Musul DAten geri alnmad mddete Baikadaki Gedu s Blgesin-
de bulunan Trk askeri varl saldrlara maruz bir konumda olacaktr.
rgtn son saldrsnda grld gibi etkili anti-tank fzelerini kul-
lanmas kayplar artrma tehlikesini haizdir. Dolaysyla kar nlemler
alnmal, gerekirse blgedeki askeri varlk tahkim edilmelidir.
78
Genel Deerlendirme
rgtn Trkiyeye snan DA kart muhalif sivillere ynelik yeni

saldrlar planlamas muhtemeldir. Dolaysyla yeni cinayetlerin nne
gemek iin kar istihbarat ve dier gvenlik artrc nlemlerin zerinde
durulmaldr. Bu nedenle DA kart ne km Suriyeli sivillerin ko-
runma yntemlerinin titizlikle yaplmas gerekmektedir.
DA ve radikalleme ile mcadele balamnda Trkiyede sistematik
bir strateji ve eylem plannn gelitirilmesi iin acilen harekete geil-
melidir. Sz konusu eylem plannn ayn zamanda Avrupa Birlii ve
Birlemi Milletler erevesinde devam srelerle e zamanl yrtl-
mesi gerektii aklda tutulmaldr. te yandan YTSlerin yarglanma-
sna dair yeni bir hukuksal dzenlemeye olan ihtiya dikkate alnarak
Trkiyenin Terrle Mcadele Kanunlar ve dzenlemelerinin gzden
geirilmesi gerekmektedir.
Trkiye hukuksal dzenlemelere ek olarak DAle mcadelede kapsaml
bir ulusal strateji gelitirmeli ve gvenlik ve ilgili kurumlar aras entegre
strateji oluturma konusundaki aksaklklar gidermeye ynelik alma-
lara hz vermelidir.
79
MURAT YEILTA
Dr. Murat Yeilta lisans ve yksek lisans eitimini srasyla 2003 ve 2009 yllarnda Sakarya ni-
versitesi Uluslararas likiler Blmnde tamamlamtr. 2012 ylnda ise "Trkiyeyi Konum-
landrmak: Jeopolitik Zihniyet ve Trkiyede Ordu" adl doktora teziyle Marmara niversitesi
Siyaset Bilimi ve Uluslararas likiler Blmnden doktora derecesini almtr. Murat Yeilta
2008-2009 yllar arasnda Lancaster niversitesi Avrupa almalar ve Uluslararas Politika b-
lmlerinde misafir aratrmac, 2010-2011 yllar arasnda ise Virginia Teknik Eyalet niversi-
tesi Hkmet ve Uluslararas likiler Enstitsnde misafir retim yesi olarak grev almtr.
Halen Sakarya niversitesi Uluslararas likiler Blmnde doent olarak almakta olup Tr-
kiyenin Ortadou politikas, eletirel jeopolitik, siyasi corafya ve karlatrmal d politika
analizi konularnda lisans ve yksek lisans dersleri vermektedir. Ayn zamanda SETA Gvenlik
almalar Direktr olarak alan Yeilta, Krt jeopolitii, devlet d atmalar, Ortadou
gvenlii konularnda aratrmalarda bulunmaktadr.
MER BEHRAM ZDEMIR

2009 ylnda anakkale 18 Mart niversitesi Uluslararas likiler blmn bitirdi. Avrupada
Milliyeti Ayrlk Hareketler: IRA ve ETA rnekleri balkl tezini 2012 ylnda vererek Sa-
karya niversitesi Uluslararas likiler Blmndeki yksek lisans eitimini tamamlad. Halen
Sakarya niversitesi Uluslararas likiler Blmnde doktora eitimine devam etmektedir.
RIFAT NCEL
Dokuz Eyll niversitesi Uluslararas likiler blmnden 2014 ylnda mezun olan Rfat ncel
yksek lisans eitimini Orta Dou Teknik niversitesi Uluslararas likiler Blm'nde srdr-
mektedir. Aratrma alanlar arasnda Irak siyaseti, iddet yanls devlet d aktrler, radikalizm
ile Ortadouda din ve milliyetilik bulunmaktadr. SETA Ankara Gvenlik Aratrmalar Direk-
trl'nde aratrma asistan olarak almaktadr.
SIBEL DZ
2013 ylnda Ortadou Teknik niversitesi Uluslararas likiler Blmnden mezun olan Sibel
Dz, ODT Sosyal Bilimler Enstits Ortadou Aratrmalar Yksek Lisans Programnda yk-
sek lisansna devam etmektedir. Snr gvenlii, ulusal gvenlik politikalar, uluslararas ter-
rizm, Trkiye'nin Ortadou politikas alanlarnda aratrmalarn srdrmektedir. SETA Ankara
Gvenlik Aratrmalar Direktrlnde aratrma asistan olarak almaktadr.
BILGEHAN ZTRK
Bilgehan ztrk lisans eitimini TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi Uluslararas likiler
Blmnde almtr. 2011 ylnda Avrupa Konseyi Jean Monnet bursunu kazanm, yksek li-
sans eitimini ngilterede Kings College London Ortadou ve Akdeniz almalar programn-
da Onur Derecesi ile tamamlamtr. 2013 ylnda din ve felsefe alannda sadece Kings College
London tarafndan verilen Associate of Kings College (AKC) unvann almtr. Doktora eiti-
mine Orta Dou Teknik niversitesi Uluslararas likiler programnda devam etmekte olan z-
trk, snr gvenlii, Suriye i sava, devlet-d silahl aktrler, radikal rgtler ve radikalleme
alanlarnda aratrmalar yapmaktadr.
RAPOR RAPOR
SINIRDAK DMAN: TRKYENN DA LE MCADELES

SINIRDAK DMAN:
TRKYENN DA LE MCADELES
SINIRDAK DMAN:
MURAT YEILTA, MER BEHRAM ZDEMIR, RIFAT NCEL, SIBEL DZ, BILGEHAN ZTRK TRKYENN
Elinizdeki rapor hem DAin terr stratejisi hem de Trkiyenin DA
ile mcadelesinin boyutlarn ortaya koymay hedeflemektedir. Ra-
porun ilk ksmnda DAin siyasal sylem ve sava stratejisi ince-
DA LE
lenmitir. rgtn allagelmi terr rgtleriyle benzerlikleri ve
farkllklar ortaya konulmu; DA tarafndan yrtlen savan ve
gerekletirilen saldrlarn doasndaki siyasi, askeri ve stratejik de-
MCADELES
iim aklanmtr. Ayrca bu ksmda DAin stratejisi siyasi, jeopo-
litik ve askeri-taktiksel dzeyde incelenmitir.
almann ikinci ksmn, rgtn Trkiyeye ynelik sylem yoluy-
la ina edip, saldrlaryla birok defa somutlatrd yakn tehdidin MURAT YEILTA, MER BEHRAM ZDEMIR,
analizi oluturmaktadr. Sylem yoluyla tehdidin ne ekilde olutu-
rulduu DAin propaganda amacyla yaymlad dergilerin taran-
RIFAT NCEL, SIBEL DZ, BILGEHAN ZTRK
masyla, somut tehdidin doas ise rgt tarafndan gerekletirilen
saldrlarn analizi ile ortaya konulmutur.
almann nc ksmnda Trkiyenin DA ile mcadele stratejisi
bir sre analiziyle anlatlmtr. Yurt iinde yaplan emniyet operas-
yonlar, snr tesindeki rgt hedeflerine ynelik gerekletirilen
hava operasyonlar ve alnan dier askeri tedbirler, YTS (Yabanc
Terrist Savalar) ile mcadele balamnda snr gvenliini artr-
maya ynelik yrrle konulan nlemler ve mcadelenin zellikle
terrizmin finansmannn engellenmesi balamnda nasl ekillen-
dii incelenmitir. Nihai olarak, gnmze dein edinilen tecrbe-
nin, DA kaynakl tehdidin ve olas saldrlarn karakterinin bundan
sonra ne ynde evrilecei konusunda birtakm ipular verdii de-
erlendirilmitir. Bu balamda almann sonu ksmnda rgtle
mcadelede nmzdeki srete ne tr tedbirlerin alnabilecei
hususunda nerilere yer verilmitir.
9 786054 023745
ANKARA STANBUL WASHINGTON D.C. KAHRE

Sinirdaki Dusman Turkiyenin Dais Ile Mucadelesi PDF

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sinirdaki Dusman Turkiyenin Dais Ile Mucadelesi PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

RAPOR RAPOR

SINIRDAK DMAN: TRKYENN DA LE MCADELES

SETA | SYASET, EKONOM VE TOPLUM ARATIRMALARI VAKFI

Murat Yeilta, mer Behram zdemir,

Terrn ve terr rgtlerinin yakn dnemdeki hzl ykselii, eitlilik gs-

kulland esnek ve srekli deiim gsteren taktikleri ile birlikte deerlendirildi-

1. ID Hutbelerinde Hedef Trkiye, Haber 7, 2 Mays 2016.

Tm bunlara ek olarak Trkiye, DAin politik sylemini ekillendirmesinde

tejik deiim aklanmtr. Ayrca bu ksmda DAin stratejisi siyasi, jeopolitik

DA, kurulduu tarihten bugne yerel, blgesel ve kresel lekte mutasyona u-

alndnda yerel lekten blgesel ve kresel lee birbiriyle btnlemi kade-

Sz konusu dzeyli harekat tarz, rgtn hayatta kalma stratejisine ve terr

POLITIK SYLEM DZEYI

kartl zerinden radikal bir tekiletirme siyaseti ile devreye sokulmaktadr.

HARTA 1. DA'N KRESEL STRATEJISI: HALKLAR VE HEDEFLER

Kaynak: Institute for the Study of War

yaplarak rgte merkez corafyada yeni savalarn katlmasn salamaktr.25

topraklardaki muhalifleri temizlemek ve bu alan iinde sahip olduu ideoloji

dergisiyle daha da fazla ivme kazanmtr.35 Online propaganda yaynlarnn

DABIQTA TRKIYE: SAHVALARIN DESTEKISI

ortadadr.37 Bunun en nemli nedeni, Trkiyenin DAin aleyhine ileyen askeri

KONSTANTINIYYE: DOLAYLI DEIL

lecektir eklindeki ifadeler elik etmektedir. Bu ekliyle ele alndnda, DAin

PKKya kar DAin baarlarna karn Erdoann Kobanide keye skm

Derginin drdnc saysnda Trkiyeye ynelik topyekun bir tehdit sylemi

DAin eylem gerekletirme biim ve srelerinin analizinin yapld birok

hcre balantlar vastasyla eylemi gerekletirdikleri grlmektedir.52 Saldry

Trkiye'ye Ynelik DA Kaynakl Saldr eitlilii

*Son Gncelleme: 20 Nisan 2016

Bu eitlilik iinde ikinci tr saldrlar ise corafi yaknlktan kaynaklanan

be intihar eylemi ile bir bombal saldrnn hibiri DA tarafndan stlenilmemi-

TABLO 1. DA'N TRKYE'DEK BOMBALI SALDIRILARI

Trkiyede eylem yapan DA mensubu terristlerin profilleri incelendiin-

planlama ve eylem yapmtr.60 Ancak zellikle Suru ve Ulus saldrlarnda orta-

RGTSEL SRE BREYSEL SRE

Yakup ahin 19 Mart 2016 Etkisiz Hale Geldi

artrlmtr.62 Dolaysyla ateleme mekanizmalar ve kullanlan mhimmat dier

SURIYE VE IRAKTA YAPILAN SALDIRILAR

HARTA 2: DA'N TRKIYE 'YE SINIR TESNDE YAPTII SALDIRILAR

67. ID Trk ofrleri Serbest Brakt, Sabah, 3 Temmuz 2014.

GRAFK 2. DA SALDIRI NOKTALARININ LKESEL DAILIMI*

*Son Gncelleme: 20 Nisan 2016

TRKIYEYE SIINMI SURIYELI SIVILLERE

70. ID O Cinayeti stlenip Trkiyeyi Tehdit Etti, Milliyet, 4 Kasm 2015.

23 Temmuz Gaziantep, Snrn

Trkiyeye ynelik DA kaynakl gvenlik risklerinin dier lkelerle karlatrl-

te yandan YTSlerin Trkiyeyi kalc lkelerden biri olarak grmeleri g-

HARTA 3. SURYE'DE SON DURUM (1 NISAN 2016 ITIBARIYLA)

kilde mahiyet deitirebilen yaplaryla kyaslandnda hantal yaplardr. Gemi

GRAFK 3. TEHDT TR (4 NISAN 2015-22 MART 2016)

Snr hlal Teebbs

Snr tesi Saldr

Snr gvenliine ynelik tehditlerin mekansal dalmna bakldnda, teh-

GRAFK 4. TEHDDN MEKANSAL DAILIMI (4 NISAN 2015-22 MART 2016)

Snr gvenliine ynelik tehditlerin illere gre dalm incelendiinde ise,

Snrdan yasa d insan/yabanc sava geilerinin ynlerine baktmzda, bu

Snr hlali Teebbsnn Yn (4 Nisan 2015-22

Snrdan yasa d gei yaparken yakalanan ahslarn profillerine bakt-

Tehditlerin bu derece eitli olmas Trkiyenin DAle mcadelesinin hem

ie gemi dzey sz konusudur. Bunlardan birinci ve en nemlisini YTSlerle

YABANCI TERRIST SAVAILARLA (YTS) MCADELE

EKL 2. TRKYE'NN YTS LE MCADELE STRATEJISININ AAMALARI

k lkesinin Almas Gereken

Risk Analiz Birimleri ve Tahdit Listesi