AMERIKA KUGA

PELINJEG LEGLA

Mr K. Matovi Mr A. arkovi Mr Z. Debeljak

Kraljevo, 2007
ISBN 978-86-910601-0-7
 AMERIKA KUGA
PELINJEG LEGLA

Mr K. Matovi Mr A. arkovi Mr Z. Debeljak

Kraljevo, 2007
 AMERIKA KUGA PELINJEG LEGLA
Mr Kazimir Matovi Mr Aleksandar arkovi
Mr Zoran Debeljak

Recenzeti:
Dr Sonja Radojii, vanredni profesor
Dr Zoran Aleksi, redovni profesor

Lektor:
Zorica Kneevi, profesor

Fotografije na naslovnoj strani:

Mr Kazimir Matovi

Izdava:
Veterinarski specijalistiki institut Kraljevo, Kraljevo
pod pokroviteljstvom Ministarstva poljoprivrede, umarstva i
vodoprivrede Republike Srbije (Ugovor br. 401-00-13564/2006-
05, od 11.12.2006. godine, Beograd)

Za izdavaa:
Mr Milanko ekler, direktor

Kompjuterska obrada:
Mr Aleksandar arkovi
Mr Kazimir Matovi

tampa:
Pergament, Kraljevo

Tira:
1000 primeraka

2
 SADRAJ

PREDGOVOR ....................................................................................................4
AMERIKA KUGA PELINJEG LEGLA .......................................................5
UZRONIK AMERIKE KUGE PELINJEG LEGLA,
KARAKTERISTIKE I PUTEVI PRENOENJA BOLESTI..............................6
ZNACI AMERIKE KUGE PELINJEG LEGLA...........................................8
SPREAVANJE, OTKRIVANJE I SUZBIJANJE
AMERIKE KUGE PELINJEG LEGLA......................................................16
RAZLIKOVANJE AMERIKE KUGE PELINJEG LEGLA
OD DRUGIH SLINIH OBOLJENJA ............................................................18
ZAKONSKE, BIOSIGURNOSNE I ZOOSANITARNE MERE .....................23
BIBLIOGRAFIJA.............................................................................................27

3
 PREDGOVOR

Publikacija je prvenstveno namenjena veterinarskoj

slubi, kao nosiocu zdravstvene zatite ivotinja, ali i pelarima
koji su prvi u lancu pelarske proizvodnje. Njen cilj je da se svi
uesnici u pelarskoj proizvodnji upoznaju sa prirodom amerike
kuge pelinjeg legla i merama koje je potrebno preduzeti da bi se
spreila pojava ove zarazne bolesti u pelinjacima. Nadamo se da
e ovim putem veterinarska sluba dobiti saradnike u
sprovoenju mera spreavanja pojavljivanja, otkrivanja i
suzbijanja bolesti, dok e pelari dobiti punu podrku
veterinarske slube u adekvatnim merama za iskorenjivanje ove
opasne zarazne bolesti pelinjeg legla. Samo zajednikim
aktivnostima (pelarske organizacije pelari, klinika
veterinarska sluba, veterinarska inspekcija i specijalistika
veterinarska sluba dijagnostika) mogua je uspena borba
protiv amerike kuge pelinjeg legla, koja i danas predstavlja
veliki problem u pelarskoj priozvodnji, kako kod nas tako i u
svetu.
Priloene fotografije u publikaciji su uglavnom
reprezentativna dela autora i kao podsetnik mogu posluiti kako
veterinarima tako i pelarima da lake postave sumnju na bolest i
na vreme obave svoju zakonsku obavezu prijave bolest
veterinarskoj slubi. Imajui u vidu etiologiju i patogenezu
bolesti, rano prepoznavanje i prijavljivanje su osnovni preduslov
za njeno uspeno suzbijanje i iskorenjivanje.
Bie nam lino zadovoljstvo ako ova publikacija o
amerikoj kugi pelinjeg legla, doprinese kontinuiranoj edukaciji
veterinara i pelara, odnosno d svoj doprinos u borbi protiv ove
zarazne bolesti.
Unapred zahvalni na svim dobronamernim savetima i
sugestijama.

U Kraljevu, 2007. Autori

4
 AMERIKA KUGA PELINJEG LEGLA
(Kuga pelinjeg legla, amerika gnjiloa, opaka gnjiloa,
opaka trule, Pestis apium, American foulbrood)

Amerika kuga pelinjeg legla je zarazna bolest larvenog

stadijuma medonosne pele (Apis melifera) i drugih podvrsta
pela (Apis spp.), ne i odraslih pela, koja se lako iri i uporno
odrava u pelinjacima. Spada u grupu zaraznih bolesti koja je,
po zakonu, na teritoriji republike Srbije, obavezna za
prijavljivanje. Kod pojave bolesti neophodno je preduzeti veliki
broj mera i postupaka kako bi se spreilo njeno dalje irenje.
Bolest ima znaaj i sa stanovita meunarodne trgovine, pa je
izvoz, odnosno uvoz, pelinjih zajednica dozvoljen pod
odreenim, kontrolisanim uslovima.
Zbog velikog epizootiolokog i ekonomskog znaaja za
pelarstvo, bolest je svrstana na listu naroito opasnih zaraznih
bolesti ivotinja Svetske kancelarije za epizootije (O.I.E.). Bolest
je prvi put opisana na amerikom kontinentu od strane amerikog
naunika White, 1906. godine. Uzronik bolesti je bakterija
Paenibacillus larvae spp. larvae, ranije Bacillus larvae White,
koja moe imati preko bilion spora u inficiranoj larvi. Spore su
izuzetno otporne na fiziko hemijske agense i u prirodnim
uslovima jedino su spore infektivni oblik uzronika. Znaci bolesti
su karakteristini na poklopljenom leglu, a odnose se na izgled
legla, promene na poklopcima elija i promene na larvama.
Amerika kuga pelinjeg legla je prisutna u svim krajevima nae
zemlje, velikom broju zemalja na svim kontinentima, iako
uestalost pojavljivanja i rasprostranjenost bolesti variraju od
zemlje do zemlje. S obzirom na veliku kontagioznost, uestalo
pojavljivanje, brzo i lako irenje, esta je pojava epizootija.
Imajui u vidu irenje bolesti u svertskim okvirima, bolest je i
panzootskog karaktera.

5
 UZRONIK AMERIKE KUGE PELINJEG LEGLA,
KARAKTERISTIKE I PUTEVI PRENOENJA BOLESTI

Uzronik bolesti je bakterija (Paenibacillus larvae spp.

larvae) koja se javlja u vegetativnom obliku (povoljni uslovi za
ivot i razmnoavanje bakterije mlada larva) i u obliku spora
(nepovoljni uslovi za ivot i razmnoavanje, bakterija se pretvara
u ovalno telace leevi larvi i amorfna masa).
Spora je jedini infektivni oblik uzronika i njima se
inficiraju mlade, jo ne poklopljene larve. Izuzetno su otporne na
fiziko hemijske agense. Suspendovane u vodi izdre na 100o C
11 minuta, a u medu na istoj temperaturi propadaju za pola sata.
Spore koje se nalaze u zaraenom leglu izdre 8 asova na suvoj
toploti od 100o C, u vosku propadaju za 20 minuta na 120o C.
Spore u medu, uskladitenom na propisan nain, zadravaju
sposobnost isklijavanja i posle godinu dana. Prisutne u propolisu,
spore su otporne na dejstvo alkohola i preko 45 dana. Isti oblik
uzronika u prirodnim uslovima, u patolokom materijalu (ostaci
larvi, kraste, staro sae) unutar konice, zadrava infektivnost i
preko 30 godina.
Za razliku od spora, vegetativni oblici Paenibacillus-a
larvae su dosta osetljivi na dejstvo fiziko hemijskih agenasa,
dezificijensa i antibiotika.
Primarni izvori bolesti su zaraene, bolesne i uginule
larve, kraste sasuenih larvi, mle, med, polen u konici, sae,
ramovi i unutranje povrine zidova konice. U jednoj zaraenoj
eliji saa pelinjeg legla moe biti i preko bilion spora, pa otuda
svaki ram saa sa bolesnim i zaraenim leglom predstavlja
znaajan izvor zaraze. Srednja infektivna doza (ID 50 = doza
spora koja je sposobna da ubije 50% larvi) neophodna za poetak
infekcije je po nekim podacima samo 8,49 spora u 24 48 asova
staroj pelinjoj larvi. Jedino je rana dijagnostika amerike kuge

6
pelinjeg legla, odnosno preduzimanje adekvatnih i Zakonom
propisanih mera i postupaka od znaaja za prevenciju i dalje
irenje bolesti.

Slika 1. Mikroskopski izgled spora amerike kuge pelinjeg legla

U irenju bolesti unutar konice, primarnu ulogu imaju

mlade pele radilice (negovateljice, hraniteljice i istaice) koje
neguju, hrane i na kraju iste elije saa od ve uginulih larvi i
pripremaju ih za polaganje jaja matice. Vetaka rojenja u
drutvima gde je matica kontaminirana sporama, dovode do
irenja bolesti. Iako je ovo bolest samo zatvorenog legla, pele

7
mogu biti sejai klica i u toku grabei, a spore se nalaze i u
izmetu pela.
Bolest se iri i seobom pela na pau, kupoprodajom
pelinjih drutava, upotrebom nedezinfikovanog pelarskog
pribora, napajanjem pela na baricama i lokvicama koje mogu
biti zagaene izmetom pela sa sporama (nedostatak pojilica na
pelinjaku). U irenju bolesti znaajnu ulogu imaju insekti (muve,
mravi, voskov moljac). Zamena saa koje sadri spore uginulih
larvi (neadekvatna obrada voska), neredovna zamena saa i
prihranjivanje pela medom koji u sebi sadri spore amerike
kuge pelinjeg legla, mogu dovesti do irenja bolesti.
U prirodnim uslovima zaraza nastaje ishranom larvi, i to
larvi u otvorenom leglu, najpre zaraenim mleom, a zatim
zaraenim medom i polenom.

ZNACI AMERIKE KUGE PELINJEG LEGLA

Na zaraenim larvama u otvorenom leglu ne zapaaju se

nikakve promene.
Kratko vreme posle poklapanja elija nastaju promene u
boji, grai i konzistenciji larvi. U izgledu legla zapaaju se
ratrkane poklopljene elije. S obzirom da je amerika kuga
bolest iskljuivo zatvorenog (poklopljenog) legla, prvi kliniki
znaci bolesti se uoavaju na poklopcima elija. Najee tri
nedelje po zaraavanju dolazi do promene boje, rasporeda i
celovitosti poklopaca. Poklopci poprimaju boju limuna, zatim
tamnomrku boju, nakvaeni su, blago ulegnuti. Na njihovoj
povrini, odnosno u sredini se uoavaju tamne mrlje, koje
ostavljaju utisak prljavomasnog saa. Na istima se uoavaju sitne
rupice, nepravilnih ivica, rasporeene obino po obodu, a
posledica su rada pela na ienju saa i izbacivanju uginulih
larvi. U jesen, kada matica prestrane da polae jaja, promene na
poklopcima su najizraenije jer ostaje samo bolesno leglo.

8
Slika 2. Pelinje leglo obolelo od amerike kuge

Slika 3. Ratrkane poklopljene elije

9
 Slika 4. Uzorak saa obolelog legla dostavljen u laboratoriju na
pregled

Slika 5. Uzorak saa obolelog legla gde satna osnova nije

menjana vie godina

10
 Slika 6. Promene integriteta poklopaca saa obolelog pelinjeg
legla

Slika 7. Vlanost, promena boje, ulegnua i otvori na poklopcima

obolelih elija

11
 Kada se skine poklopac elije uoava se da su larve
izgubile sedefasto belu boju i karakteristian sjaj, poprimile
sivo-utu boju koja kasnije prelazi u svetlosmeu i na kraju u
tamnosmeu boju (boju okolade). Istovremeno larve gube svoj
karakteristian oblik, a samo telo larve se pretvara u poluitku,
lepljivu i rastegljivu masu koja poprima miris tutkala. U poetku
razvoja trulenih procesa, rastegljivost je velika pa tako
akalicom ili palidrvcetom ibice, prilikom izvlaenja iz elije
masa se rastee u niti, nekada duge i po nekoliko centimetara.
Ceo ovaj proces traje od 5 do 8 nedelja. U kasnijem toku bolesti,
usled isparavanja i isuivanja, masa postaje gusta, vrsto prijanja
za zid elije, ima izgled crno-smee kraste, veliine glavice iode
i teko se uoava (proces stariji od dva meseca).
Iako odrasle pele ne obolevaju, pelinja zajednica slabi
zbog poremeaja u zameni generacija pela. Starije pele
izumiru, ali istovremeno ne nastaju nove generacije mladih pela,
zbog ega dolazi do stalnog slabljenja zajednice i na kraju
uginua. U takvim drutvima esto dolazi do pojave grabei,
voskovog moljca, a sve to doprinosi daljem irenju zaraze.

12
 Slika 8. elije obolelog pelinjeg legla

Slika 9. Otvori na poklopcima elija obolelog legla

13
Slika 10. Sadraj obolele elije legla (uginula larva pretvorena u
amorfnu masu)

Slika 11. Sadraj elije obolelog legla, sivo-ute boje, koji se

razvlai u duge niti

14
 Slika 12. Sadraj elije obolelog legla, smee boje, koji se
razvlai u duge niti

Slika 13. Sadraj elije obolelog legla, tamnosmee boje, koji se

razvlai u duge niti
15
 Slika 14. elije obolelog legla sa sasuenom krastom na dnu
(proces star preko 2 meseca)

SPREAVANJE, OTKRIVANJE I SUZBIJANJE

AMERIKE KUGE PELINJEG LEGLA

U mere iji je cilj spreavanje pojave bolesti spadaju svi

oni opti preventivni postupci, iji je cilj spreavanje unoenja
bolesti u nezaraeni pelinjak (redovni pregledi drutava, pregledi
drutava kod seobe na pau, obavezno ispitivanje kupljenih
drutava, upotreba sterilisanih satnih osnova, pregled kupljenog
meda za prihranjivanje pela, individualno korienje pribora i
opreme, napajalice na pelinjaku, tekua dezinfekcija i dr.)
Prvi i najvaniji korak za uspeno suzbijanje amerike
kuge pelinjeg legla je rano otkrivanje bolesti od strane pelara.
Neophodno je, tamo gde nije bilo bolesti, u prolee izvriti
detaljan pregled legla. Pri pregledu svakog drutva neophodno je

16
uraditi dezinfekciju pribora koji se koristi za rad. Ako je u okolini
bilo bolesti, preglede treba vriti ee i paljivije. Ako se u
jednom drutvu u pelinjaku otkrije bolest, moraju se pregledati
sva drutva u pelinjaku kao i u pelinjacima koji se nalaze u
polupreniku od najmanje 3 km. U sluaju postavljanja sumnje na
ovu bolest, neophodno je odmah o tome obavestiti republiku
veterinarsku inspekciju, odnosno veterinara, radi to breg i
efikasnijeg preduzimanja postupaka i mera za njeno suzbijanje i
iskorenjivanje.
Kod sumnje na ovu bolest, a radi postavljanja dijagnoze,
na pregled je neophodno poslati promenjeni deo pelinjeg legla,
veliine najmanje 10x10 cm. Uzorak treba upakovati u papir,
novinsku hartiju, kartonsku ili drvenu kutiju i dostaviti najblioj
laboratoriji radi daljeg ispitivanja. Pakovanje i slanje materijala u
plastinim vreama, aluminijumskoj foliji, votanom papiru,
limenim i staklenim posudama treba izbegavati, jer ovi materijali
mogu otetiti uzorak i uiniti ga nepodesnim za pregled.
Amerika kuga pelinjeg legla se ne lei, ve se u sluaju
pojave bolesti preduzimju radikalne mere: zatvaranje i kontrola
zaraenog pelinjaka; zatvaranje lta i guenje pela zaraenog/ih
drutava kada sve pele uu u konicu (obino uvee); spaljivanje
ramova zajedno sa saem, medom i pelama obolelog drutva;
zakopavanje istog i dezinfekcija. Upotrebljive (nove, ouvane)
konice i druga oprema koja se koristi pri izvoenju navedenih
mera, posle dobrog mehanikog ienja, opaljuju se plamenom
let lampe i dezinfikuju 2% vruim rastvorom ive sode. Posle
delovanja 2% NaOH, od 5 6 asova, konicu isprati toplom
vodom i osuiti. Uz sve navedeno neophodno je uraditi i
dezinfekciju pelinjaka. U naredna 2 meseca neophodno je uraditi
nekoliko detaljnih pregleda preostalih pelinjih zajednica na
pelinjaku uz mere pootrene dezinfekcije kompletnog pribora
koji se koristi kod pregleda svake konice.

17
 Slika 15. Stamping out (nekodljivo uklanjanje saa, ramova i
meda iz obolelih konica)

RAZLIKOVANJE AMERIKE KUGE PELINJEG

LEGLA OD DRUGIH SLINIH OBOLJENJA

Amerika kuga pelinjeg legla se moe zameniti sa

meinastim leglom, evropskom kugom pelinjeg legla i varozom.
Meinasto leglo je virusno oboljenje pelinjeg legla,
uglavnom benignog karaktera gde ne dolazi do preobraaja larvi
u lutke. Za razliku od amerike kuge pelinjeg legla, gde je
uginula larva ispod poklopca pretvorena u amorfnu, lepljivu i
rastegljivu masu i na kraju procesa, usled sasuenja, u krastu
(veliina glave iode), kod meinastog legla ispod poklopca se
nalazi mrtva sivo-smea larva, koja se lako izvlai iz elije i ima
oblik meine. Ukoliko je proces stariji, usled isuenja, larva se
pretvara u krastu gde se glava i zadnji deo tela savijaju pa ista
dobija oblik una.
18
 Slika 16. Meinasto leglo

Slika 17. Meinasto leglo (izgled obolele larve)

Photo by USDA (United States Department Of Agriculture, USA)

19
 Dok je amerika kuga bolest iskljuivo zatvorenog legla,
evropska kuga pelinjeg legla je bolest otvorenog i zatvorenog
legla, pa tako nastaju uginua bolesnih larvi i u otvorenom i u
zatvorenom leglu. Kod evropske kuge pelinjeg legla, larve su
ukaste boje, esto naduvene, mlitave do kaasto vodenaste
konzistencije, prilikom izvlaenja iz elije kida im se hitinski
omota. Ponekada usled suenja larve gube belu boju, sedefast
sjaj i segmentiranost, ne transformiu se u lutke, a pele ih lako
izbacuju iz konice.

Slika 18. Evropska kuga pelinjeg legla

Photo by Department of Agriculture and Food, Western Austaralian

U prolee, esto naiemo na uginulio pelinje drutvo, sa

zatvorenim neizleenim leglom, gde u konici ima dosta hrane.
Postoji dilema o uzroku uginua drutva: amerika kuga pelinjeg
legla ili varoza. Kod varoze, po otvaranju poklopaca, najee se

20
u eliji nae formirana larva ili lutka sa jednom ili vie varoa.
Kod amerike kuge pelinjeg legla nema formiranih razvojnih
oblika pela (larva, lutka). Kod mlaih patolokih procesa u eliji
je prisutna amorfna lepljiva i rastegljiva masa od svetlosmee
boje do boje okolade, dok kod starijih patolokih procesa masa
je sasuena, tako da je elija naizgled prazna, ali se paljivim
pregledom na samom dnu moe nai crno-smea krasta to je
karakteristka procesa starih najmanje dva meseca.

Slika 19. Pelinje leglo obolelo od varoze

21
 Slika 20. Prisustvo Varroae destructor na larvama i lutkama
pelinjeg legla

Kao mnogo puta do sada, podseamo da upotreba

antibiotika, kako u preventivne tako i u terapijske svrhe ne dolazi
u obzir, jer emo time samo pospeiti irenje bolesti, a med e
imati rezidue antibiotika. Podseamo da je med koji potie iz
konica bolesnih drutava, neupotrebljiv iz epizootiolokih
razloga, jer e manipulacijama u toku vaenja, vrcanja i
konzumiranja doi do irenja infekcije, a spore mogu
nepromenjene pasirati ivi organizam.

22
 ZAKONSKE, BIOSIGURNOSNE I ZOOSANITARNE
MERE

Poto je amerika kuga pelinjeg legla bolest koja pelarstvu

nanosi velike direktne i indirektne tete, njeno spreavanje,
suzbijanje i iskorenjivanje, kod nas i u svetu, regulisano je
zakonskim i podzakonskim aktima.
Vlasnici i draoci pela su duni da se staraju o zdravlju i
dobrobiti istih, odnosno preduzimaju zoosanitarne i
biosigurnosne mere, to proistie kako iz nae tako i svetske,
odnosno evropske zakonske regulative:

Zakon (Zakon o veterinarstvu (Sl. glasnik RS 91/2005))

Pravilnik (Pravilnik o merama za suzbijanje zaraznih
bolesti pela (Sl. list SFRJ 6/88))

Pravilnik (Pravilnik o utvrivanju programa mera
zdravstvene zatite ivotinja, koji se donosi svake godine
za tekuu godinu)

Program mera zdravstvene zatite ivotinja (Program
mera zdravstvene zatite ivotinja, koji se donosi svake
godine za tekuu godinu)

Zoosanitarni kodeks (O.I.E. Manual) meunarodne
organizacije za zatitu ivotinja (O.I.E.), sa seditem u
Parizu

Odluke komisije CE (Commission Decission),
2003/881/EC

Uputstvo saveta CE (Council Directive), 92/65/EEC

Preduzimanje zakonskih mera radi suzbijanja i

iskorenjivanja zaraznih i parazitskih bolesti pela i pelinjeg
legla, na osnovu navedene regulative, odnosi se na sledece
bolesti:

23
 Akaroza (Acarosis of bees)
Amerika kuga pelinjeg legla (American foulbrood)
Evropska kuga pelinjeg legla (European foulbrood)
Varoza (Varrosis of bees)
Nozemoza (Nosemosis of bees)
Tropileloza (Tropilaelaps clareae)

Naa zakonska regulativa definie i mere preventive,

odnosno uslove u kojima je mogu promet pelinjh zajednica:

U promet mogu da se stave samo zdrave pelinje

zajednice, odnosno one koje potiu sa registrovanih
gazdinstava i kod kojih su sprovedene predviene mere i
to:

a) Amerika kuga pelinjeg legla

Na gazdinstvima u kojima je u prethodnoj godini
utvrena amerika kuga, u aprilu naredne godine
moraju se kliniki pregledati sve pelinje zajednice,
kao i one koje se nalaze u krugu poluprenika 1,5 km
od zaraenog pelinjaka.
Na gazdinstvima za uzgoj i prodaju matica, koja
moraju biti registrovana u Ministarstvu, izvrie se
kliniki pregled svih pelinjih zajednica. Iz pelinjih
drutava, kod kojih postoji sumnja na bolest,
veterinarski inspektor e naloiti dostavljanje uzoraka
u laboratoriju na pregled na ameriku kugu pelinjeg
legla. Svaka sumnja se mora potvrditi laboratorijskim
analizama sa procenom starosti procesa.
Na pregled se dostavlja komad saa sa poklopljenim
leglom veliine 10x10 cm na kome su znaci bolesti
dobro vidljivi i u odgovarajuoj ambalai.

24
 Sredstva za naknadu tete, koja je nastala
unitavanjem konica posle dijagnostikovanja kuge
pelinjeg legla, obezbeuju se u budetu Republike
Srbije, ako patoloki proces nije stariji od dva meseca.

Preventivne postupke definie i medjunarodna regulativa

koja se odnosi na zdravstveno stanje pela i uvoz pela u zemlje
EU:

Uvoz pela i bumbara iz treih zemalja u zemlje lanice

EU mogu je samo ako se amerika kuga pelinjeg legla,
etinioza i tropileloza obavezne prijavljivanju u tim
zemljama

Zemlje lanice e dozvoliti uvoz pela na svoju teritoriju
samo ukoliko poiljka pela ispunjava sledee uslove:

1. Poiljka mora da potie sa teritorije, koja nije predmet

zabrane usled pojave amerike kuge pelinjeg legla.
2. Period zabrane se mora produiti najmanje 30 dana
nakon poslednjeg registrovanog sluaja, kao i dana kada
su sve konice u polupreniku od 3 km pregledane od
strane nadlenog organa, a sve zaraene konice spaljene.

Za uspeh u pelarenju, odnosno u suzbijanju i

iskorenjivanju amerike kuge pelinjeg legla, neophodno je
sprovoenje biosigurnosnih, zootehnikih i zoosanitarnih mera:

pelarenje na adekvatnim prostorima i odgovarajuim

terenima
pelarenje u adekvatnim konicama koje se, pre
naseljavanja pelama, dezinfikuju
upotreba sterilisanih satnih osnova
laboratorijska kontrola satnih osnova

25
 pelarenje jakim drutvima i sa dovoljno hrane
obezbeivanje adekvatnog pelinjeg gnezda sa dobrom
ventilacijom
pelarenje sa mladom i plodnom maticom
prisustvo pojilica na pelinjaku
panja kod kupovine rojeva, matica i meda za prihranu
pela, odnosno redovni pregledi istih
panja kod prihvatanja divljih rojeva
ne spajati slaba i jaka drutva (zdrava i bolesna)
redovni pregledi pelinjih drutava i zamena saa
tekua dezinfekcija u toku radova na pelinjaku
rano otkrivanje bolesti
laboratorijska dijagnostika
stamping out (nekodljivo unitavanje-spaljivanje) u
sluaju pojave bolesti
sprovoenje zakonske regulative u pelarenju

Jo jednom podseamo da je za savremeno pelarenje i

poloaj savremenog pelara u drutvu, gde bi pored obaveza
stekao i odreena prava, neophodna saradnja na relaciji
PELARI PELARSKE ORGANIZACIJE TERENSKA
VETERINARSKA SLUBA VETERINARSKA
INSPEKCIJA SPECIJALISTIKA VETERINARSKA
SLUBA

26
 BIBLIOGRAFIJA

1. Aleksi Z., Branislava uki (2001): Sudska veterinarska

medicina Bolesti i mane ivotinja, Beograd
2. Alippi A.M. (1992). Characterization of Bacillus larvae
White, the causative agent of American foulbrood of
honey-bees. First record of its occurrence in Argentina.
Rev. Argent. Microbiol., 24, 67-72.
3. Alippi A.M. (1995): Detection of Bacillus larvae spores in
Argentinean honeys by using a semi-selective medium.
Microbiologica SEM, 11, 343-350.
4. Alippi A.M., G.N. Albo, D. Leniz, I. Rivera, M. Zanelli,
A.E. Roca (1999): Comparative study of tylosin,
erythromycin and oxytetracycline to control of American
foulbrood in honey bees, J. Apic. Res. 38, 149-158.
5. Debeljak Z., K.Matovi, A.arkovi , A.Tomi M.ekler
Bolesti pela na teritoriji rakog i zlatiborskog
epizootiolokog podruja Zbornik radova iz pelarstva,
2. sveska, Trstenik, 2000. godine
6. uki Branislava (1991): Sudska veterinarska medicina,
Beograd
7. Gordon R.E., W.C. Haynes, C.H.N. Pang (1973): The
genus Bacillus. Agriculture Handbook No. 427, United
States Department of Agriculture, Washington DC, USA.
8. Gregorc A., I.D. Bowen (1998): Histopathological and
histochemical changes in honeybee larvae (Apis mellifera
L.) after infection with Bacillus larvae, the causative agent
of American foulbrood disease, Cell Biol. Int. 22, 137-
144.
9. Hansen H. (1984): Methods for determining the presents
of the foulbrood bacterium Bacillus larvae in honey,
Tidsskr, Planteavl 88, 325-328.

27
 10. Hansen H., B. Rasmusen (1986): The investigation of
honey from bee colonies for Bacillus larvae. Dan J Plant
Soil Sci 1986; 90: 81-6.
11. Hansen H., C.J. Brodsgaard (1999): American foulbrood:
a review of it's biology, diagnosis and control, Bee World
80, 5-23.
12. Lehnert T., H. Shimanuki (1981): Oxytetracycline
residues in honey following three different methods of
administering the antibiotic, Apidologie 12, 133-136.
13. Lindstrm A. (2006): Distribution and transmission of
American foulbrood in honey bees, Doctoral thesis
Swedish University of Agricultural Sciences, Uppsala,
Sweden
14. Lolin Miroslava (1985): Bolesti pela, Beograd
15. Matovi K. (1997): Amerika kuga pelinjeg legla,
Zbornik radova iz pelarstva, Trstenik
16. Matovi K., A.arkovi, Z.Debeljak, S.Kneevi,
A.Tomi: Zarazne bolesti pela na E.P. Kraljevo i Uice
VII Kongres veterinara Jugoslavije, Beograd, 1998.
17. Matovi K., A.arkovi, Z.Debeljak Bolesti pela i
pelinjeg legla na epizootiolokim podrujima VSI
Kraljevo u periodu 1991. 2001. godine Zbornik
referata i kratkih sadraja Simpozijuma IV jugoslovenski
epizootioloki dani, Mataruka Banja, 03.04.-06.04.2002.
godine
18. Matovi K. (2006): Amerika kuga pelinjeg legla, Dobro
jutro, Revija za poljoprivrednike i ljubitelje prirode, broj
416, 42-43, "Dnevnik Novine i asopisi", Novi Sad
19. O.I.E. (2004): Manual of Diagnostic Tests and Vaccines
for Terrestrial Animals, Fifth Edition, Paris
20. Ritter W. (2003): Early detection of American Foulbrood
by honey and wax analysis, APIACTA 38, 125-130. 125.

28
 21. Ritter W., S.Metzinger (1998): Evidence of Paenibacillus
larvae larvae, the trigger of. American foulbrood, in wax
Apidologie 29: 420-421
22. Shimanuki H., D.A. Knox (1988): Improved method for
the detection of Bacillus larvae spores in honey. Am. Bee
J., 1 28, 353-354.
23. Shimanuki H., D.A. Knox (2000): Diagnosis of Honey
Bee Diseases, U.S. Department of Agriculture,
Agriculture Handbook No. 690, 61 pp.

CIP
,

638.154 (035)

,
Amerika kuga pelinjeg legla / K.
[Kazimir] Matovi, A. [Aleksandar] arkovi,
Z. [Zoran] Debeljak. Kraljevo :
Veterinarski specijalistiki institut
Kraljevo, 2007 (Kraljevo : Pergament).
29 str. : fotogr. ; 24 cm
Tira 1.000. Bibliografija: str. 27-29.

ISBN 978-86-910601-0-7
1. , 2. ,

a)
COBISS.SR-ID 143789836

29