1.

Salona je antika metropola rimske provincije Dalmacije smjetena na sredinjem dijelu

istono jadranske obale. U antici je bila glavni grad rimske provincije, da bi u
vrijeme seobe naroda bila naputena, a poslije se istono od razvalina antikog grada
razvio hrvatski srednjovjekovni grad Solin. Od sredine 3. stoljea u Saloni se razvija
kranska zajednica
2.

Ta su se groblja zbog dostupnosti i tednje plodnoga zemljita najee oblikovala uz gradske

prometnice koje su vodile iz grada i to je znaajka svih veih starih rimskih gradova. Salona u tome
nije nikakav izuzetak jer su glavna groblja nastala uz prastare putove. Od tih je velikih cemeterijalnih
sklopova dosad najbolje istraeno zapadno groblje, poznatije pod svojim latinskim nazivom "In horto
Metrodori" . Kao primjer imamo ostatke starog groblja pokraj crkve sv nikole

3. Najpoznatija groblja na podruju negdanje Salone su ona nastala uz grobove salonitanskih

muenika stradalih u Dioklecijanovim progonima 304. godine. Oni su uglavnom pokopani na
privatnom posjedu pa su se groblja s vremenom poveavala iz elje vjernika da poivaju u
blizini svetaca i muenika. S vremenom su se izgradile i velike bazilike . Rije je dakako
ponajprije o grobinim sklopovima sjeverno od gradskih zidova Kapljuu, Marusincu i
Manastirinama
4. U svetitu kapelice, u apsidi i izvan nje, na zidnom su mozaiku nacrtani svi muenici iji su
smrtni ostatci doneseni s istone obale Jadrana . djeluje velianstveno i sveano s izduenim i
mravim figurama te obiljem i skladom boja, je prikazan u crteu . Dakako da poloaj u
mozaiku znai i odreenu poast. Tako su u apsidi, uz crkvene oce i aktualne pape, smjeteni
solinski biskupi i muenici Sv. Venancije
5.
Nadomak gradskih zidina i dvjestotinjak metara istono od amfiteatra nalazi se najstarija
salonitanska grobljanska bazilika nazvana i Bazilikom pet muenika. Ime je Kaplju dobila
prema oblinjem potoku to se s padina Kozjaka sputa prema moru. u Saloni se, ba kao i u
cijelom ondanjem svijetu, uz grobove muenika poinju pokapati lanovi kranske opine.
Stoga na Kapljuu i na ostalim cemeterijalnim sklopovima u Saloni ima nekoliko slojeva
raznovrsnih i raznodobnih grobova od 1. do 4. st.: od jednostavnih (u amforama i pod
tegulama), do zidanih grobnica sa svodom te s olovnim
ljesovima i kamenim sarkofazima.
Proitaj sa slajda dijakonikon : jedna od dviju prigraenih prostorija uz apsidu, riznica, arhiv
i biblioteka istodobno
Protezis: u ranokranskim i bizantskim bazilikama, kvadratna ili
paetvorinasta prostorija uz jednu od bonih strana apside; sluila kao spremite za rtvene
prinose

6. Najpoznatiji salonitanski cemeterijalni kompleks .Osim mauzoleja na Marusincu su jo dvije

velike bazilike, otvoreni meuprostor s trijemom, cisterna i groblja. Cijeli se kompleks
razvijao u nekoliko vremenskih i graevnih faza od 1. do 7. st. Sjeverna bazilika je trobrodna,
peristilna graevina.
7. Najvea i najbolje istraena salonitanska grobljanska bazilika i groblje.
Krajem 4. st. podignuta je jednostavna etvrtasta graevina, prva memorijalna kapela, koja
je obuhvaala grob sveca i muenika te grobove njegovih nasljednika na biskupskoj stolici.
Istodobno su se gradile i privatne grobne memorijalne kapele s grobnicama i sarkofazima
bogatijih krana. Te su etvrtaste graevine s apsidom poput prstena okruivale prvu
memorijalnu kapelu.