Raport KSPSW PDF

Raport nr 1
Komisji ds. Strategicznych Problemw

Szkolnictwa Wyszego
WSTPNE ANALIZY,
KOMENTARZE, OPINIE
I PROPOZYCJE DO USTAWY 2.0
Praca zbiorowa pod redakcj

Jerzego Wonickiego
Warszawa, marzec 2017

Skad Komisji ds. Strategicznych Problemw Szkolnictwa Wyszego KRASP
Przewodniczcy Komisji:
Prof. Jerzy Wonicki
Politechnika Warszawska,
Fundacja Rektorw Polskich
Sekretarz Komisji
Dr Iryna Degtyarova
Czonkowie Zespou Konsultantw: Czonkowie Zespou Redakcyjnego:
Prof. Ewa Bagiska Prof. Jerzy Wonicki

Uniwersytet Gdaski Fundacja Rektorw Polskich
Przewodniczcy Zespou Redakcyjnego
Prof. Wiesaw Bany
Uniwersytet lski Dr hab. Pawe Wojciechowski
Uniwersytet Warszawski
Prof. Henryk Krawczyk Sekretarz Zespou Redakcyjnego
Politechnika Gdaska
Dr Iryna Degtyarova
Prof. Zbigniew Marciniak
Rada Gwna Nauki i Szkolnictwa Wyszego
Mgr Marcin Dokowicz
Prof. Jzef Lubacz
Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu,
Politechnika Warszawska
RGNiSW
Prof. Marcin Pays
Uniwersytet Warszawski, Dr Tomasz Jdrzejewski
Przewodniczcy KOiL KRASP Uniwersytet Mikoaja Kopernika w Toruniu
Prof. Witold Stankowski Mgr Anna Mrozowska

PWSZ w Owicimiu Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu
Prof. Krzysztof Szaflarski

Grnolska Wysza Szkoa Handlowa
Prof. Marian Szczerek

Prof. Jerzy Wilkin

Uniwersytet Warszawski
Cytowanie:
Wonicki, J. red. (2017). Raport nr 1: Wstpne analizy, komentarze, opinie i propozycje do

Ustawy 2.0 [pdf], Warszawa: KRASP FRP. Dostpny na: www.krasp.org.pl, www.frp.org.pl.
SPIS TRECI
1. Wprowadzenie.. 4
2. Wstpne wyniki badania ankietowego FRP Governance w szkolnictwie wyszym 6
3. Kanony, rekomendacje oraz zaoenia fundamentalne dotyczce wybranych

rozwiza systemowych w Ustawie 2.0 .. 19
4. Zestawienie uwag, komentarzy i propozycji Komisji ds. Strategicznych Problemw

Szkolnictwa Wyszego KRASP, w odniesieniu do projektw zaoe do Ustawy 2.0
trzech zespow MNiSW. 35
5. Analiza porwnawcza projektw zaoe trzech zespow MNiSW: zestawienie

tabelaryczne z uwagami i komentarzami KSPSW KRASP 56
6. Uwagi kocowe. 189
7. Bibliografia. 190
S t r o n a |4
1. WPROWADZENIE
Przedkadamy rektorom reprezentujcym uczelnie czonkowskie KRASP (KRePSz)

pierwsze opracowanie Komisji ds. Strategicznych Problemw Szkolnictwa Wyszego (KSPSW)
KRASP pn. Raport nr 1 pt. Wstpne analizy, komentarze, opinie i propozycje do Ustawy 2.0.
Komisja, dziaajca przy wsparciu Fundacji Rektorw Polskich, zostaa powoana na okres
kadencji 2016-20 przez Prezydium Konferencji Rektorw w uzgodnieniu z Rad Gwn Nauki i
Szkolnictwa Wyszego.
Raport zawiera analiz porwnawcz ogoszonych w dniu 1 marca br. opracowa
trzech zespow MNiSW, wraz z uwagami i komentarzami (p.5), oraz przedstawienie kanonw,
rekomendacji i zaoe fundamentalnych w odniesieniu do kluczowych kwestii w pracach nad
now ustaw (p.3).
Przedmiotem analizy porwnawczej przeprowadzonej przez Zesp Redakcyjny Komisji,
byy jedynie opracowania gwne sygnowane przez liderw trzech zespow. Analiz objte
zostay zatem treci przedstawionych zaoe ideowych, a nie rozwaane przez Zespoy
uwarunkowania realizacyjne, wskaniki i inne elementy procesu wdraania zaproponowanych
rozwiza. Szczegowe wyniki analizy przedstawione w p.5 niniejszego Raportu prezentujemy
w formie zestawienia tabelarycznego strukturyzowanego tematycznie, opatrzonego uwagami,
komentarzami i opiniami wasnymi Komisji, ktra przedkada take swoje propozycje
rozwiza dotyczce wybranych problemw. W osobnym rozdziale (p.4) prezentujemy wybr
stwierdze i postulatw Komisji, zawartych w tabeli, odnoszcych si do kluczowych obszarw
przyszej regulacji.
Raport zawiera take (w p.2) wstpne wyniki bada ankietowych adresowanych do
rektorw lub prorektorw uczelni czonkowskich KRASP. Badania te dotyczyy zagadnie
okrelanych jako governance w szkolnictwie wyszym. Zostay one przeprowadzone przez
Fundacj Rektorw Polskich w dwch etapach. W etapie I w badaniu wzili udzia uczestnicy
XVIII Szkoy FRP Zarzadzania Strategicznego w szkolnictwie wyszym dla rektorw w liczbie ok.
30 (Giycko, lipiec 2016 r.). W etapie II ankiety wypenili liderzy uczelni szczebla rektorskiego z
ponad 30 uczelni (luty-marzec 2017).
Komisja ma za sob trzymiesiczny okres swych prac. Osignite wyniki pozwalaj na
pozytywn ocen jej kompozycji i dotychczasowych dziaa. Znalaz swoje pene
potwierdzenie charakter rodowiskowy Komisji, dziaajcej w ramach dwch zespow
skadajcych si z czonkw rekomendowanych przez KRASP i RGNiSW, z udziaem ekspertw
legitymujcych si duym dorobkiem i dowiadczeniem, ale take modych badaczy zagadnie
szkolnictwa wyszego i nauki.
Prace Komisji bd rwnie aktywnie kontynuowane w kolejnych miesicach. Wymaga
tego dynamika procesw obserwowanych w systemie szkolnictwa wyszego. Oznacza to, e
bdziemy przedkada rektorom kolejne Raporty bdce efektem prac Komisji, dziaajcej
dziki wsparciu finansowemu uczelni czonkowskim KRASP, udzielonemu Fundacji Rektorw
Polskich na wspieranie prac o charekterze strategicznym dla rozwoju szkolnictwa wyszego.
S t r o n a |5
Skadam podzikowanie czonkom Zespou Redakcyjnego Komisji ds. Strategicznych

Problemw Szkolnictwa Wyszego za wysiek woony w opracowanie niniejszego Raportu.
Dzikuj take czonkom Zespou Konsultantw autorom zredagowanych propozycji
uzupenie i korekt do projektw poszczeglnych dokumentw skadajcych si na tekst
niniejszego Raportu.
Jerzy Wonicki,
Przewodniczcy Komisji
S t r o n a |6
2. WSTPNE WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO FRP GOVERNANCE W SZKOLNICTWIE WYSZYM
Opracowaa mgr Natalia Kraniewska, FRP, koordynatorka bada

1. Wprowadzenie
Projekt badawczy governance w szkolnictwie wyszym zrealizowany zosta przez Fundacj
Rektorw Polskich z siedzib w Warszawie, w ramach prac Komisji ds. Strategicznych Problemw
Szkolnictwa Wyszego (KSPSW) KRASP w kadencji 2016-2020.
Celem badania byo pozyskanie wiedzy na temat pogldw Rektorw/Prorektorw uczelni
czonkowskich KRASP w odniesieniu do wybranych zagadnie problematyki governance, majcej
zasadnicze strategiczne znaczenie dla prac nad przysz ustaw Prawo o szkolnictwie wyszym.
W pierwszej edycji badania w lipcu 2016 r. wzili udzia Rektorzy/Prorektorzy uczestnicy XVIII
Szkoy FRP Zarzdzania Strategicznego w Szkolnictwie Wyszym. Ankieta wypeniana bya w wersji
papierowej. Do drugiej edycji badania w lutym 2017 r. zostali zaproszeni Rektorzy/Prorektorzy
uczelni czonkowskich KRASP, ktre nie byy reprezentowane w pracach Szkoy. Badanie
zrealizowane zostao za porednictwem kwestionariusza on-line.
Badanie miao charakter anonimowy. Ankieta zostaa podzielona na 10 obszarw zwizanych z
zakresem pojcia governance w odniesieniu do systemu szkolnictwa wyszego, skadaa si
zarwno z pyta otwartych jak i zamknitych. Z zaoenia, przyjto zasad wskazywania 4 opcji
spord podanych odpowiedzi oraz moliwo 5 opcji przeznaczonej na zawarcie wasnej
propozycji w ramach kadego z wyrnionych aspektw poddanych w badaniu. Respondenci
poproszeni zostali o zaznaczenie przy kadej opcji swojego wyboru - popieram, sprzeciw, brak
stanowiska.
2. Wstpne wyniki badania
W badaniu wzio udzia 66, a wic wikszo uczelni akademickich, reprezentowanych przez
Rektorw lub Prorektorw, nastpujcych typw:
uniwersytety 15 23%
politechniki 11 17%
uczelnie artystyczne 8 12%
uczelnie rolnicze i przyrodnicze 5 8%
akademie 5 8%
uczelnie ekonomiczne 4 6%
uczelnie techniczne w tym morskie 2 3%
uczelnie medyczne 2 3%
uczelnie pedagogiczne 1 2%
uczelnie wychowania fizycznego 1 2%
uczelnie wojskowe i sub
pastwowych 1 2%
brak danych 11 17%
razem 66 100%
S t r o n a |7
AUTONOMIA
brak
poparcie sprzeciw stanowiska
uchwalanie wasnego statutu oraz wyanianie 98% 2% 100%
organw jednoosobowych, w tym rektora i
dziekanw
definiowanie programw studiw i okrelanie 95% 2% 3% 100%
metod dydaktycznych
okrelanie struktury organizacyjnej uczelni 100% 100%
wasno materialna mienia szkoy wyszej 92% 8% 100%
Zdaniem zdecydowanej wikszoci badanych autonomia uczelni jest wymagana w obszarach:

okrelania struktury organizacyjnej uczelni (100%), uchwalania wasnego statutu oraz wyaniania
organw jednoosobowych, w tym rektora i dziekanw (98%), definiowania programw studiw i
okrelania metod dydaktycznych (95%) oraz zachowywania wasnoci mienia szkoy wyszej
(92 %).
GWNE ZADANIA PASTWA W SYSTEMIE SZKOLNICTWA WYSZEGO

brak
nadzr i kontrola w prawnie cile 79% 10,5% 10,5% 100%
okrelonych ramach
wypenianie funkcji regulacyjnych 62% 11% 27% 100%
zapewnianie wymaganej jakoci studiw oraz 68% 17% 15% 100%
porwnywalnoci efektw ksztacenia i
dyplomw wydawanych przez uczelnie
zapewnianie niezbdnego finansowania ze 98% 2% 100%
rodkw publicznych na precyzyjnie
okrelonych zasadach
Do gwnych zada pastwa w systemie szkolnictwa wyszego wedug respondentw naley w

kolejnoci: zapewnienie niezbdnego finansowania ze rodkw publicznych na precyzyjnie
okrelonych zasadach (98%), nadzr i kontrola w prawnie cile okrelonych ramach (79%),
zapewnienie wymaganej jakoci studiw oraz porwnywalnoci efektw ksztacenia i dyplomw
wydawanych przez uczelnie (68%) oraz wypenianie funkcji regulacyjnych (62%).
S t r o n a |8
ZAKRES WADZTWA MINISTRA W SYSTEMIE SZKOLNICTWA WYSZEGO

brak
biece zarzdzanie dziaalnoci uczelni i 14% 80% 6% 100%
sprawowanie kontroli nad sposobem
dysponowania zasobami
prawo do dania informacji na temat dziaania 55% 35% 10% 100%

uczelni bez ustawowych ogranicze ich zakresu
prawo do ingerowania w decyzje kadrowe w 97% 3% 100%
uczelni
podejmowanie decyzji o zakazie prowadzenia 65% 21% 14% 100%
kierunku studiw w przypadku negatywnej
oceny komisji akredytacyjnej
Respondenci uwaaj, i zakres wadztwa Ministra w systemie szkolnictwa wyszego powinien

dotyczy podejmowania decyzji o zakazie prowadzenia kierunku studiw w przypadku negatywnej
oceny komisji akredytacyjnej (65%) oraz prawa do dania informacji na temat dziaania uczelni
bez ustawowych ogranicze ich zakresu (55%) (!)1 . Natomiast wyranie sprzeciwiaj si przyznaniu
Ministrowi prawa do ingerowania w decyzje kadrowe w uczelni (97%) i jego wpywowi na biece
zarzdzanie dziaalnoci uczelni i sprawowanie kontroli nad sposobem dysponowania zasobami
(80%).
ZAKRES NADZORU I KONTROLI SPRAWOWANEJ PRZEZ MINISTRA
brak
przestrzeganie prawa przez uczelnie 95% 2% 3% 100%
etatyzacja na poziomie systemowym - 1% 85% 14% 100%
kontrolowanie polityki kadrowej w tym
procesw zatrudniania i zwalniania
pracownikw
nadzr i prawo do kontroli treci aktw 24% 53% 23% 100%
wewntrznych uczelni z powoywaniem si na
wany interes publiczny
92% 2% 6% 100%
egzekwowanie obowizkw informacyjnych i
sprawozdawczych w ustawowo okrelonym
1Wynik ten jest zaskakujcy w wietle zamknitego katalogu takich informacji w aktualnie obowizujcej ustawie Prawo o
szkolnictwie wyszym.
S t r o n a |9
zakresie
Zdaniem wikszoci respondentw, zakres nadzoru i kontroli sprawowanej przez Ministra

powinien dotyczy przede wszystkim kwestii przestrzegania prawa przez uczelnie (95%) oraz
egzekwowania obowizkw informacyjnych i sprawozdawczych w ustawowo okrelonym zakresie
(92%). Ankietowani sprzeciwiaj si wpywom Ministra na kwestie etatyzacji na poziomie
systemowym - kontrolowanie polityki kadrowej w tym procesw zatrudniania i zwalniania
pracownikw (85%). W wikszoci nie zgadzaj si rwnie na sprawowanie przez Ministra
nadzoru i kontroli treci aktw wewntrznych uczelni z powoywaniem si na wany interes
publiczny (53%).
RELACJE CZCE MINISTRA Z REPREZENTATYWNYMI PODMIOTAMI

PRZEDSTAWICIELSKIMI
brak
obligatoryjne zasiganie opinii na temat 88% 6% 6% 100%
projektowanych aktw legislacyjnych
konsultowanie celowoci i zaoe zmian 92% 5% 3% 100%
prawnych na wstpnym etapie ich
opracowywania
tworzenie w ministerstwie wsplnych 83% 5% 12% 100%
zespow ekspertw w celu przygotowywania
projektw rnych dokumentw
stosowanie zasady o moliwoci blokowania 39% 18% 43% 100%
inicjatyw ministra przez organy
przedstawicielskie
Zdecydowana wikszo respondentw uwaa, e relacje czce Ministra z reprezentatywnymi

podmiotami przedstawicielskimi powinny opiera si przede wszystkim na konsultowania
celowoci i zaoe zmian prawnych na wstpnym etapie ich opracowywania (92%),
obligatoryjnego zasigania opinii na temat projektowanych aktw legislacyjnych (88%), a take
obejmowa tworzenie w ministerstwie wsplnych zespow ekspertw w celu przygotowywania
projektw rnych dokumentw (83%). Nie znalaza poparcia moliwo blokowania inicjatyw
Ministra, jakkolwiek nie mona jednoznacznie okreli stanowiska respondentw w tej sprawie
(42% brak stanowiska, 39% poparcie).
S t r o n a | 10
UZYSKIWANIE ZGODY MINISTRA PRZEZ UCZELNIE

brak
na zatrudnianie i zwalnianie profesorw 98% 2% 100%
na podejmowanie inwestycji 21% 65% 14% 100%

na wspprac krajow i midzynarodow 98% 2% 100%
na czonkostwo w organizacji midzynarodowych 5% 92% 3% 100%
Respondenci wyrazili wyrany sprzeciw wobec koniecznoci uzyskiwania przez uczelnie zgody
Ministra w takich kwestiach jak zatrudnianie i zwalnianie profesorw (98%), prowadzenie
wsppracy krajowej i midzynarodowej (98%), czonkostwo w organizacji midzynarodowych
(92%). Natomiast co do wymogu uzyskiwania zgody Ministra na podejmowanie inwestycji przez
uczelnie swj sprzeciw wyrazio 65% badanych, przy czym 21% byoby skonnych poprze taki
warunek.
POWOYWANIE REKTORA
brak
rektor pochodzi z wyboru w uczelni 86% 5% 9% 100%
przeprowadzonego przez kolegium elektorw
na kadencj, z ograniczeniem liczby kadencji
do dwch (stan obecny)
rektor jest mianowany przez ministra 95% 5% 100%
rektor jest powoywany przy wspdziaaniu 20% 54% 26% 100%
kolegium elektorw i rady powierniczej jeli
dziaa ona w uczelni na zasadach i trybie
okrelonym w statucie
rektor jest powoywany w trybie otwartego 7% 73% 20% 100%
konkursu
Rektorzy/Prorektorzy biorcy udzia w badaniu w wikszoci popieraj obecnie praktykowany

sposb powoywania rektora pochodzcego z wyboru w uczelni przeprowadzonego przez
kolegium elektorw na kadencj, z ograniczeniem liczby kadencji do dwch (86%). Zdecydowanie
nie wyraaj zgody, aby rektor by mianowany przez Ministra (95%). Nie s rwnie przekonani do
powoywania rektora w trybie otwartego konkursu (73%). Propozycji powoywania rektora przy
S t r o n a | 11
wspdziaaniu kolegium elektorw i rady powierniczej jeli dziaa ona w uczelni na zasadach i
trybie okrelonym w statucie, sprzeciwio si 54% badanych osb, 20% byoby skonnych poprze
takie rozwizanie, a 26% respondentw nie miao stanowiska w tej sprawie.
POZYCJA USTROJOWA REKTORA

brak
rektor w sensie ustrojowym jest organem osoby 43% 24% 33% 100%
prawnej jak jest uczelnia
rektor jest organem w rozumieniu dziaania 9% 44% 47% 100%
zakadu administracyjnego uczelni, podejmujcej
decyzje administracyjne organu
administracyjnego w rozumieniu wadztwa
zakadowego
rektor jest organem jednoosobowym dziaajcym 50% 24% 26% 100%
w prawnie okrelonych gremiach z zasad
domniemania kompetencji, powoywanym na
kadencj odwoywalnym w konkretnych,
szczeglnych przypadkach przez organ
dokonujcy jego wyboru albo przez ministra, ale
jedynie na zasadach i w trybie wskazanym w
ustawie
rektor jest przewodniczcym zarzdu uczelni 26% 42% 32% 100%
skadajcego si z rektora i prorektorw oraz
bdcego organem osoby prawnej jak jest
uczelnia
Z przedstawionych powyej danych wynika, i pytanie dotyczce tego jaka powinna by pozycja
ustrojowa rektora nie byo dostatecznie jasne dla respondentw o czym wiadczy duy odsetek
zaznaczonych odpowiedzi - brak stanowiska. Na podkrelenie zasuguje jednak relatywnie
niewielkie poparcie (26%) dla zasady kolegialnego, a nie jak dzisiaj jednoosobowego, zarzdu w
uczelni.
POWOYWANIE DZIEKANA
brak
dziekani s wybierani na wydziaach 58% 24% 18% 100%
przez kolegium elektorw (stan
S t r o n a | 12
obecny)
dziekanw powouje rektor 35% 53% 12% 100%

dziekanw powouje si w trybie 8% 73% 20% 100%
konkursu
dziekanw powouje rada powiernicza 3% 80% 17% 100%
jeli dziaa w uczelni
Zdaniem badanych osb dziekani, tak jak dotychczas powinni by wybierani na wydziaach przez
kolegium elektorw (58%). Respondenci nie poparli propozycji wyboru dziekana przez rad
powiernicz jeli dziaa w uczelni (80%), wyboru w trybie konkursu (73%) czy te powoywania
dziekana przez rektora (53%).
ORGANY KOLEGIALNE
brak
w uczelni dziaa konwent z udziaem 27% 53% 20% 100%
przedstawicieli interesariuszy
zewntrznych, majcy okrelone
kompetencje stanowice we wskazanym
zakresie
w uczelni dziaa konwent z udziaem 53% 27% 20% 100%
przedstawicieli interesariuszy
zewntrznych, pozbawiony kompetencji
stanowicych (stan obecny)
w uczelni dziaa rada powiernicza 11% 67% 23% 100%
skadajca si z osb spoza uczelni, majca
kompetencje nadzorcze wyrczajca
ministra w okrelonym zakresie
w uczelni dziaa rada spoeczna o funkcjach 24% 53% 23% 100%
patronackich i ceremonialnych
Wikszo badanych Rektorw/ Prorektorw sprzeciwia si propozycji, aby w szkoach wyszych

dziaaa rada powiernicza skadajca si z osb spoza uczelni, majca kompetencje nadzorcze
wyrczajca Ministra w okrelonym zakresie (67%), wikszo nie popara rwnie funkcjonowania
rady spoecznej o funkcjach patronackich i ceremonialnych (53%) oraz dziaania konwentu z
udziaem przedstawicieli interesariuszy zewntrznych, majcych okrelone kompetencje
S t r o n a | 13
stanowice we wskazanym zakresie (53%). Respondenci preferowaliby, aby w uczelni dziaa nadal
konwent z udziaem przedstawicieli interesariuszy zewntrznych, pozbawiony kompetencji
stanowicych (53%).
KOMPETENCJE ORGANW KOLEGIALNYCH
brak
senat i rady wydziaw maj istotne 55% 30% 15% 100%
kompetencje stanowice w obszarze
governance
senat i rady wydziaw peni jedynie 44% 42% 14% 100%

funkcje doradcze i opiniodawcze
rektor jest przewodniczcym senatu 89% 3% 8% 100%
senatowi przewodniczy jego czonek z 3% 74% 23% 100%

wyboru, nie bdcy rektorem
Zdaniem zdecydowanej wikszoci respondentw senatowi powinien przewodniczy rektor (89%),

a nie pochodzcy z wyboru czonek senatu (74%). Wikszo respondentw uwaaa, e senat i
rady wydziaw powinny mie istotne kompetencje stanowice w obszarze governance (55%).
Badane osoby zaprezentoway podzielone zdanie odnonie penienia przez senat i rady wydziaw
jedynie funkcji doradczej i opiniodawczej (44% poparcie, 42% sprzeciw).
CHARAKTER STOSUNKW UCZELNIA STUDENT

brak
relacje uczelnia student maj charakter 26% 47% 27% 100%
administracyjno-prawny; spory rozstrzygaj
sdy administracyjne a nie cywilne, a regulacje,
take wewntrzne, maj status
administracyjno-prawny
relacje uczelnia student maj charakter 9% 59% 32% 100%
cywilno-prawny, co oznacza, e s one
regulowane i okrelane w umowach cywilno-
prawnych pomidzy tymi podmiotami
relacje uczelnia student maj czciowo 55% 21% 24% 100%
charakter administracyjno prawny, czciowo
cywilno prawny z dominacj charakteru
administracyjno prawnego (stan obecny)
S t r o n a | 14
relacje uczelnia student maj czciowo 17% 41% 42% 100%

charakter cywilno prawny, czciowo
administracyjno prawny z dominacj
charakteru cywilno prawnego
Ankietowani w wikszoci popieraj obecny stan relacji uczelnia student, ktre maj czciowo
charakter administracyjno prawny, czciowo cywilno prawny z dominacj charakteru
administracyjno prawnego (55%). Sprzeciwiaj si natomiast pozostaym propozycjom.
MODEL FINANSOWANIA STUDIW
brak
pastwo powinno gwarantowa wszystkim 49% 33% 18% 100%
swym obywatelom bezpatne stacjonarne
studia wysze a studenci powinni paci
jedynie za powtarzanie zaj, ktrych nie
zaliczyli z wasnej winy (stan obecny)
pastwo nie powinno ingerowa w relacje 35% 42% 23% 100%
pomidzy studentem a uczelni, wczajc
w to prawo szkoy wyszej do okrelania
wysokoci i pobierania opat za studia
w uczelniach publicznych powinna by 41% 33% 26% 100%
stosowana powszechna zasada
wsppatnoci za studia przez pastwo i
studentw
zasadzie wsppatnoci za studia powinien 58% 15% 27% 100%
towarzyszy powszechnie dostpny system
kredytw i poyczek studenckich
Respondenci z jednej strony aprobuj propozycj, i w uczelniach publicznych powinna by

stosowana powszechna zasada wsppatnoci za studia (przez pastwo i studentw) pod
warunkiem, e bdzie powszechnie dostpny system kredytw i poyczek studenckich (58%), z
drugiej strony popieraj rwnie obecnie funkcjonujcy model finansowania studiw, w ktrym
pastwo powinno gwarantowa wszystkim swym obywatelom bezpatne studia stacjonarne a
studenci powinni paci jedynie za powtarzanie zaj, ktrych nie zaliczyli z wasnej winy (48%).
S t r o n a | 15
SYSTEM FINANSOWANIA BADA NAUKOWYCH
brak
system finansowania bada naukowych 86% 5% 9% 100%
powinien by oparty na dotacjach
podmiotowych kierowanych przez pastwo na
poszczeglne uczelnie (tzw. dotacja statutowa)
(stan obecny)
system finansowania bada naukowych 86% 8% 6% 100%
powinien by oparty na grantach, o ktre
ubiegaj si zespoy naukowe w konkursach
(stan obecny)
w systemie finansowania bada naukowych 79% 6% 15% 100%
powinno si wydzieli osobny strumie rodkw
na utrzymywanie bazy naukowej, w tym
laboratoriw i aparatury
w systemie finansowania bada naukowych 57% 17% 26% 100%
powinny zosta wydzielone rodki na
finansowanie bada o szczeglnie wysokiej
jakoci prowadzonych przez zespoy elitarne
wsppracujce z wybitnymi grupami
naukowymi jako partnerami
midzynarodowymi, mogoby to oznacza
wydzielanie grupy tzw. uniwersytetw
badawczych
System finansowania bada naukowych wedug badanych osb powinien by przede wszystkim
oparty na dotacjach podmiotowych kierowanych przez pastwo na poszczeglne uczelnie (tzw.
dotacja statutowa) (86%) oraz na grantach, o ktre ubiegaj si zespoy naukowe w konkursach
(86%). Dla wikszoci ankietowanych wane jest take wydzielenie osobnego strumienia rodkw
na utrzymywanie bazy naukowej, w tym laboratoriw i aparatury (79%) oraz wydzielenie rodkw
na finansowanie bada o szczeglnie wysokiej jakoci prowadzonych przez zespoy elitarne,
wsppracujce z wybitnymi grupami naukowymi jako partnerami midzynarodowymi, co
mogoby oznacza wydzielenie grupy tzw. uniwersytetw badawczych (58%).
S t r o n a | 16
ZAKRES REGULACJI USTAWOWYCH

brak
szczegowe i rozbudowane regulacje 8% 74% 18% 100%
ustawowe, eby uczelnie wiedziay, jak dziaa
jedynie ramowy charakter regulacji 45% 32% 23% 100%
ustawowych, z przeniesieniem istoty regulacji
do rozporzdze ministra
ograniczony, ideowy i oglny charakter 74% 18% 8% 100%
ustawy, z przeniesieniem regulacji
szczegowych, m. in. dotyczcych procedur,
do statutw szk wyszych
dopuszczenie do systemu rde prawa w 6% 65% 29% 100%
szkolnictwie wyszym obok rozporzdze, pism
oklnych ministra, tzw. oklnikw
Zakres regulacji ustawowych, zdaniem wikszoci badanych osb, powinien mie ograniczony,
ideowy i oglny charakter, z przeniesieniem regulacji szczegowych, m. in. dotyczcych procedur,
do statutw szk wyszych (74%). Ankietowani wyranie sprzeciwiaj si szczegowym i
rozbudowanym regulacjom ustawowym, eby uczelnie wiedziay jak dziaa (74%) oraz
dopuszczeniu do systemu rde prawa w szkolnictwie wyszym obok rozporzdze, pism oklnych
ministra, tzw. Oklnikw (65%).
GWNY CEL NOWEJ USTAWY

brak
deregulacja 67% 10% 23% 100%
odbiurokratyzowanie 94% 6% 100%
zmiany ustrojowe 11% 50% 39% 100%
zwikszenie autonomii uczelni 83% 3% 14% 100%
Gwnym celem nowej ustawy zdaniem respondentw powinno by przede wszystkim

odbiurokratyzowanie (94%), a take zwikszenie autonomii uczelni (83%) oraz deregulacja (67%).
Zmianom ustrojowym sprzeciwia si 50% respondentw przy czym 39% nie okrelio swojego
stanowiska w tej kwestii.
S t r o n a | 17
STAN SYSTEMU SZKOLNICTWA WYSZEGO

Badani Rektorzy/Prorektorzy zostali poproszeni o ocen stanu systemu szkolnictwa wyszego w
skali od 1 do 10, gdzie 1 oznacza fatalnie, a 10 znakomicie. Nastpnie zostali przyporzdkowani
do jednej z 3 grup w zalenoci od oceny jak zaznaczyli entuzjaci (8,9,10), neutralni (5,6,7),
krytycy (1,2,3,4).
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 7 6 19 21 9 3 66
1,5% 11% 9% 29% 32% 14% 4,5% 100%
Z przeprowadzonych bada wynika, i entuzjastw stanu systemu szkolnictwa wyszego wrd

Rektorw/Prorektorw jest 18,5%, osb neutralnych 70% oraz krytycznie nastawionych 12,5%.
GOVERNANCE W SZKOLNICTWIE WYSZYM

Rektorzy/Prorektorzy biorcy udzia w badaniu ocenili rwnie obszar governance w szkolnictwie
wyszym w skali od 1 do 10, gdzie 1 oznacza fatalnie, a 10 znakomicie. Nastpnie zostali
przyporzdkowani do jednej z 3 grup w zalenoci od oceny jak zaznaczyli entuzjaci (8,9,10),
neutralni (5,6,7), krytycy (1,2,3,4).
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
4 5 17 14 13 9 3 65
6% 8% 26% 21% 20% 14% 5% 100%
Wrd badanych mona wyoni 19% entuzjastw obszaru governance w szkolnictwie wyszym, a
67% osb o pogldach neutralnych oraz 14% o zdaniu krytycznym.
Warto odnotowa, e odpowiedzi w tych dwch ostatnich sprawach wobec duego zrnicowania
pogldw oraz braku odwoywania si do wymiernych kryteriw i wskanikw, ukadaj si w
rozkad przypominajcy rozkad normalny. Naley zauway jednak, e adna z poprzednich
statystyk nie wykazuje takiego charakteru.
S t r o n a | 18
3. WNIOSKI
Zapewnienie autonomii uczelni w wielu obszarach jest uznawane za kluczowe.
Do zada pastwa naley przede wszystkim zapewnienie szkolnictwu wyszemu
niezbdnego finansowania ze rodkw publicznych.
Minister nie powinien mie wpywu na sposb dysponowania zasobami oraz na
biece zarzdzanie dziaalnoci uczelni.
Nie jest akceptowane, aby Minister posiada kompetencje polegajce m. in. na
wydawaniu zgody na decyzje uczelni odnonie zatrudniania i zwalniania pracownikw,
prowadzenia przez uczelnie wsppracy krajowej i midzynarodowej oraz czonkostwo
uczelni w organizacjach midzynarodowych.
Nadzr i kontrola Ministra powinna dotyczy przede wszystkim egzekwowania
przestrzegania prawa przez uczelnie i wypeniania przez uczelnie obowizkw
informacyjnych i sprawozdawczych w ustawowo okrelonym zakresie.
Minister powinien cile wsppracowa z reprezentatywnymi podmiotami
przedstawicielskimi w zakresie wprowadzania zmian prawnych, projektowania aktw
legislacyjnych, przygotowywania projektw rnych dokumentw.
Obecny sposb powoywania Rektora i Dziekana powinien zosta zachowany.
Badani Rektorzy/Prorektorzy s przeciwni potrzebie tworzenia w uczelniach rad
powierniczych wybieranych przez organ zewntrzny, ale moe byliby mniej sceptyczni
gdyby rada powiernicza bya powoywana przez senat.
Zasada wsppatnoci za studia mogaby zosta zaakceptowana jeeli towarzyszyby
jej powszechnie dostpny system kredytw i poyczek studenckich.
Za bardzo wany uznawany jest sprecyzowany i stabilny system finansowania bada
naukowych.
Regulacje ustawowe powinny mie oglny charakter, naley zwikszy rol statutu
uczelni jako rda prawa.
Szkolnictwo wysze nie potrzebuje rewolucyjnych zmian ustrojowych.
Celem nowej ustawy powinno by odbiurokratyzowanie, zwikszenie autonomii
uczelni i deregulacja.
S t r o n a | 19
3. KANONY, REKOMENDACJE ORAZ ZAOENIA FUNDAMENTALNE DOTYCZCE WYBRANYCH

ROZWIZA SYSTEMOWYCH W USTAWIE 2.02
Opracowali: Prof. Jerzy Wonicki, Przewodniczcy KSPSW KRASP,

Dr Iryna Degtyarova, Sekretarz KSPSW KRASP
I. Kanony konstytucyjne
W Art. 70 ust. 5 Konstytucji RP czytamy m.in.: Zapewnia si autonomi szk wyszych na

zasadach okrelonych w ustawie.
W Art. 73 Konstytucji RP znajdujemy nastpujce stwierdzenie: Kademu zapewnia si wolno

twrczoci artystycznej, bada naukowych oraz ogaszania ich wynikw, wolno nauczania, a
take wolno korzystania z dbr kultury3.
Pozytywnym przykadem waciwej regulacji z uwzgldnieniem gwarancji konstytucyjnych, jest art.

4 ustawy Prawo o szkolnictwie wyszym z 2005 r. w brzmieniu:
1. Uczelnia jest autonomiczna we wszystkich obszarach swojego dziaania na zasadach

okrelonych w ustawie.
2. Uczelnie kieruj si zasadami wolnoci nauczania, bada naukowych i twrczoci artystycznej.
3. Uczelnie, penic misj odkrywania i przekazywania prawdy poprzez prowadzenie bada i

ksztacenie studentw, stanowi integraln cz narodowego systemu edukacji i nauki.
4. Uczelnie wsppracuj z otoczeniem spoeczno-gospodarczym, w szczeglnoci w zakresie

prowadzenia bada naukowych i prac rozwojowych na rzecz podmiotw gospodarczych, w
wyodrbnionych formach dziaalnoci, w tym w drodze utworzenia spki celowej, o ktrej mowa w
art. 86a, a take przez udzia przedstawicieli pracodawcw w opracowywaniu programw
ksztacenia i w procesie dydaktycznym.
5. Organy administracji rzdowej i organy jednostek samorzdu terytorialnego mog podejmowa

decyzje dotyczce uczelni tylko w przypadkach przewidzianych w ustawach.
Komentarz: Autonomia oznacza w istocie swobod odpowiedzialn i nadzorowan, speniajc

wymogi transparentnoci i rozliczalnoci4
2 Autor niniejszej propozycji odwouje si do treci dwch opracowa przyjtych przez KRASP: Strategii rozwoju Szkolnictwa wyszego w 2010-
2020. Projekt rodowiskowy (2009); oraz Programu rozwoju szkolnictwa wyszego do 2020 (2015), a take do publikacji ksikowej J.Wonickiego
pt Uczelnie akademickie jako instytucje ycia publicznego (2007).
3
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Tekst ujednolicony http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970780483
4
Wonicki J., red. (2015). Deregulacja w systemie szkolnictwa wyszego. Program rozwoju szkolnictwa wyszego do 2020 r. Cz V, FRP, KRASP,
Warszawa, s.22
S t r o n a | 20
II. Wybrane rekomendacje opracowane przez FRP, przyjte przez KRASP w roku 2015
A. Rekomendacje dotyczce konstytucyjnych podstaw regulacji szkolnictwa wyszego
Rekomendacja 1.1.
Regulacja nie moe naruszy istoty autonomii szkoy wyszej. Oznacza to, e w tym zakresie
powinna znale zastosowanie w stosunku do niepublicznych podmiotw prawa (a wic i uczelni
niepublicznych) wywodzona z art. 31 ust. 3 Konstytucji, a take w stosunku do obdarzonych
autonomi podmiotw publicznych w postaci szk publicznych zasada proporcjonalnoci.
Mona j w skrcie przedstawi jako ingerencj w sprawy danego samodzielnego podmiotu tylko
wtedy, gdy jest to konieczne i w stopniu wymaganym do osignicia zamierzonego celu
wyraajcego niewtpliwy interes publiczny. Istnieje konieczno zachowywania waciwej
rwnowagi midzy niekorzystnymi dla danego podmiotu rezultatami interwencji a zamierzonym
celem, jak rwnie przy niedopuszczalnoci stosowania nadmiernych rodkw.
Rekomendacja 1.2.
Ze wzgldu na szerszy zakres realizowania zada publicznych ze rodkw publicznych przez

utworzone wanie w tym celu uczelnie publiczne, istniej podstawy do zrnicowania zakresu i
intensywnoci ustawowej regulacji ustroju i funkcjonowania uczelni publicznych i uczelni
niepublicznych. Oznacza to postulat zasadniczo mniejszego stopnia regulacji odnoszcej si do
uczelni niepublicznych i wikszego w odniesieniu do uczelni publicznych, ale wynikajcego w
znacznym stopniu co zarazem wskazuje cel i granice regulacji z wykonywania zada
publicznych finansowanych ze rodkw publicznych. Istnieje jednak oczywista konieczno
zachowania wsplnego rdzenia normatywnego dla wszystkich porwnywalnych szk w
zakresie, o ktrym mowa w pkt. 3, oraz w odniesieniu do statusu nauczycieli akademickich).
Zasada rwnego traktowania wszystkich uczelni (ktr mona wywie z art. 32 Konstytucji) moe,
zgodnie z jej rozumieniem przyjtym przez Trybuna Konstytucyjny, odnosi si tylko do
relewantnych w danym zakresie cech wszystkich uczelni, nie tylko umoliwiajc, ale i wrcz
nakazujc ich prawne zrnicowanie tam, gdzie relewantno wystpuje jedynie w odniesieniu do
okrelonych grup szk wyszych.
Rekomendacja 1.3.
Studentw i doktorantw szk wyszych, tak publicznych, jak i niepublicznych, czy z uczelni
stosunek typu administracyjnoprawnego w ramach jej wadztwa zakadowego. Z jednej strony, ze
wzgldu na autonomi, oznacza to, e organw uczelni, w szczeglnoci uczelni publicznych, nie
mona traktowa na rwni z organami administracji publicznej, z drugiej jednak strony stosunki
umowne mog mie jedynie znaczenie uzupeniajce. W konsekwencji, uczelnie, take
niepubliczne, nie mog by co do zasady traktowane jako przedsibiorcy.
W aden sposb nie wyklucza to wystpowania przedsibiorcw w roli zaoycieli uczelni, prawnie
odrnionych jednak od uczelni swoistego zakadu administracyjnego ani nie wyklucza
S t r o n a | 21
moliwoci powadzenia przez uczelnie dziaalnoci komercyjnej, mogcej jednak mie jedynie
charakter subsydiarny, a nie podstawowy. Administracyjnoprawny charakter stosunku studentw i
doktorantw oznacza zarazem konieczno wystarczajco szczegowego uregulowania statusu
tych destynatariuszy w przepisach ustawowych.
Rekomendacja 1.4.
Niezbdne jest respektowanie przez twrcw legislacji odniesie procesu deregulacji w

szkolnictwie wyszym do wymogw swobody i autonomii uczelni jako wartoci nie tylko
fundamentalnych, ale i konstytucyjnych. Suyoby temu szersze wykorzystanie mechanizmw tzw.
autoregulacji. Jeeli ustawa nie wskazuje z uwzgldnieniem zasady proporcjonalnoci innych
aktw wewntrznych uczelni jako instrumentu wykonawczego unormowania okrelonych w niej
materii, instrumentem regulacji jest statut uczelni w ramach przysugujcej jej autonomii.
Rekomendacja 1.5.
Naley postrzega problem deregulacji, majcej w szkolnictwie wyszym z zaoenia charakter
selektywny, na szerszym tle uwarunkowa zwizanych ze stanowieniem prawa, w szczeglnoci

regulujcego system szkolnictwa wyszego. Waciwej regulacji speniajcej wymogi
deregulacyjne, suy stosowanie standardw prawidowej legislacji, stosowanie dobrych praktyk w
tym zakresie oraz odwoywania si w procesie interpretacji przepisw prawa do strony
funkcjonalnej, a nie jedynie gramatycznej, ktra ma pierwszestwo. Umoliwioby to ograniczenie
zjawiska okrelanego czasami jako tzw. zasada tpego legalizmu, z czym mamy zbyt czsto do
czynienia w procesie interpretacji prawa5.
B. Rekomendacje o charakterze regulacyjnym
Rekomendacja 2.1.
Ustawodawstwo powinno w stworzonych przez siebie ramach instytucjonalnych zapewnia

uczelniom publicznym moliwo wyboru najbardziej odpowiedniego dla kadej z nich modelu w
ramach wskazanego niezbdnego minimum regulacji. Tak dzisiaj nie jest. Potwierdza to, e w
szkolnictwie wyszym niezbdna jest deregulacja. Z przyczyn, ktre przedstawiamy niej, podana
deregulacja powinna mie charakter selektywny. Co naleaoby do wzmiankowanego,
niezbdnego minimum regulacji. Niezbdne jest by utworzenie szkoy wyszej wymagao decyzji
waciwego organu wadzy publicznej albo udzielenia w odpowiedniej formie pozwolenia przez
waciwy organ pastwa. Podobnie, prowadzenie studiw w szkole wyszej odbywa si powinno
po uzyskaniu akredytacji waciwego organu wskazanego w ustawie. Podejmowanie studiw
wymaga bowiem zaufania wobec instytucji ksztaccej tym wikszego, im duej nominalnie
trwaj studia, take te bezpatne. Stanowi to rodzaj inwestycji osobistej studenta, ktry powierza
uczelni cenny dla niego kapita swoich kilku lat przeznaczonych na studia. Wszystko to sprawia, e
uczelnie, w stopniu znacznie wikszym ni firmy szkoleniowe, musz by instytucjami zaufania
5 Cz V Deregulacja w systemie szkolnictwa wyszego, S.140-144

S t r o n a | 22
publicznego. Poziom tego zaufania wie si z okrelonymi gwarancjami ze strony pastwa,

wynikajcymi z jego roli regulacyjnej i nadzorczej.
Rekomendacja 2.2.
Pastwo musi wypenia zadania pielgnowania adu systemowego oraz finansowania

budetowego, a to wymaga precyzyjnych regulacji. Pastwo bowiem, sprawujc nadzr nad
szkolnictwem wyszym, musi zachowa zdolno skutecznego reagowania w negatywnych
sytuacjach wystpujcych w uczelniach, co wymaga odpowiednich i szczegowych regulacji.
Zjawiska patologiczne, ujawniane publicznie w niektrych jak dotd nielicznych uczelniach,
potwierdzaj tak potrzeb. Nie mona pozostawi tego wycznie oddziaywaniom rynkowym, nie
tylko dlatego, e uczelnie korzystaj z finansowania budetowego, lecz przede wszystkim z
powodu, z natury rzeczy odoonej w czasie, zdolnoci studentw do wasnej oceny sposobu
prowadzenia i jakoci studiw. ad systemowy wprowadzony i gwarantowany przez pastwo z
zaoenia obnia ryzyko zastpowania studiw ich pozorowaniem, czego kandydat na studia, a w
znacznym zakresie take student, nie jest w stanie w dostatecznym stopniu oceni samodzielnie.
W tym znaczeniu, stracone lata byyby niemoliwe do odzyskania. Wymienione wzgldy wrd
innych tu niewymienionych powoduj, e szkolnictwo wysze nie moe ulec zupenej deregulacji.
Rekomendacja 2.4.
Szkolnictwo wysze jest rodzajem systemu demokratycznego, ktry respektujc wymogi

podmiotowoci rodowiska akademickiego powinien by oparty na trzech fundamentach:
procedurach, efektach i zasadzie partycypacji w podejmowaniu decyzji (a nie jedynie w
przygotowywaniu propozycji). Dotd dominowa pierwszy z tych elementw (procedury). NCBR,
NCN, KRK wprowadzaj nas w obszar drugiego z nich (efekty). Realne wdroenie trzeciego wymaga
partnerstwa organw wadzy publicznej z reprezentatywnymi partnerami spoecznymi
kompetentnymi i odpowiedzialnymi. Tego typu partnerstwo otworzyoby drog do wskazania
wymaganego zakresu regulacji oraz deregulacji w szkolnictwie wyszym i nauce
C. Rekomendacje deregulacyjne o charakterze systemowym
Rekomendacja 3.2.
1. Rozwaajc kwestie deregulacji, ktrej prawnym efektem powinien by wzrost znaczenia

regulacji uczelnianej, dokonywanej przede wszystkim w ramach statutu i odpowiadajcy temu
wzrostowi wzrost przedmiotowego zakresu nadzoru prawnego wykonywanego przez waciwego
ministra lub w jego imieniu naley zwrci uwag na potrzeb rozwoju autoregulacji o
charakterze rodowiskowym. Naley j przy tym ujmowa pod ktem oglnego rozwoju
instrumentw governance (w szczeglnoci multi-level governance) we wspczesnym zarzdzaniu
publicznym6 ktre to instrumenty, co trzeba podkreli, dopiero powoli i nazbyt powoli znajduj
zastosowanie w zarzdzaniu naszymi sprawami publicznymi.
6
H. Izdebski, op.cit., s. 126 i nast., 352 i nast. oraz cytowana tam literatura.
S t r o n a | 23
2. Tym samym, mona mwi o rysowaniu si systemu rodowiskowej autoregulacji o charakterze

waciwym nowoczesnym ideom public governance. Regulacja ta nie zastpuje regulacji
ustawowej ani regulacji na poziomie uczelni jednake, w swoim zakresie oddziaywania moe,
zwaszcza w odniesieniu do rodowiska uczelni akademickich (a te s rwnie silnie
reprezentowane np. w Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytuw), zmniejszy zapotrzebowanie
na regulacj ustawow i sta si znaczc przesank deregulacji.
3. Uznanym prawnie instrumentem autoregulacji jest ustalanie standardw jakoci ksztacenia i

czuwanie nad ich realizacj7 w wydaniu ciaa o charakterze oficjalnym (Polska Komisja
Akredytacyjna), ale te i cia o charakterze rodowiskowym (w szczeglnoci Akademickiej Komisji
Akredytacyjnej), przewidzianych w art. 55 ust. 1 pkt. 3 prawa o szkolnictwie wyszym. Fakt, e
oficjalne wydanie mechanizmu akredytacji okazao si niezgodne z konstytucyjnymi standardami
funkcjonowania administracji publicznej (wyrok Trybunau Konstytucyjnego z 25 lipca 2013 r.,
sygn. SK 61/12 OTK-A 2013 nr 6, poz. 84, oznaczajcy konieczno istotnej zmiany przepisw
dotyczcych PKA do lutego 2015 r.), powinien prowadzi do gruntownego przemylenia caej
przyjtej konstrukcji i nadania jej charakteru zarazem autoregulacyjnego i poddanego kontroli
sdowej, przy poszerzeniu moliwoci alternatywnego wykorzystywania PKA i instytucji
rodowiskowych(ej).
Rekomendacja 3.4.
Skuteczne przeprowadzenie procesu deregulacji wymaga rozwaenia fundamentalnej koncepcji

stanowienia prawa. Odrzucone powinny zosta zwaszcza te elementy postpowania, ktre
doprowadziy do istniejcego stanu nadregulacji nie tylko w szkolnictwie wyszym, ale w caym
sektorze wiedzy.
Waciwe jest przyjcie nastpujcych zaoe i odniesie:
odrzucenie tezy o dominacji prewencyjnej roli aktu prawnego, z gry zapobiegajcej

wszystkim domniemanym patologiom w systemie;
ograniczenie liczby i zakresu delegacji do aktw wykonawczych;
adresowanie przepisw ustawy przede wszystkim do ministra jako organu bdcego

przedmiotem regulacji, ktra musi zosta okrelona wyczerpujco;
przyjcie zaoenia o roli ustawy w odniesieniu do uczelni jako przede wszystkim zbioru
oglnych regu prawnych o charakterze ustrojowym i delegacji statutowych;
eliminowanie przepisw narzucajcych udzia w mikrozarzdzaniu w uczelniach; przyjcie

zasady regulowania dziaania instytucji w ich statutach, z wyjtkiem niezbdnych regulacji na
poziomie lub o charakterze systemowym. Naley regulowa wymogi przejrzystoci i rozliczalnoci
uczelni oraz uprawnienia organw i obszary gwarancji praw, a take reguy weryfikacji i
7
M. Stachowiak-Kuda, Autonomia szk wyszych a instytucjonalne mechanizmy zapewnienia jakoci w Polsce i wybranych pastwach
europejskich, Warszawa 2011.
S t r o n a | 24
uzyskiwania efektw zgodnie z zasadami nadzoru, a deregulowa sposoby i cieki uzyskiwania

efektw oraz procedury.
Rekomendacja 3.6.
Naley ograniczy zakres nadmiernego stosowania trzystopniowego systemu tworzenia prawa

(ustawa rozporzdzenie statut uczelni) na rzecz dwustopniowego (ustawa statut uczelni).
Naley zmniejszy skal i zakres delegacji do aktw wykonawczych, z czym wiza naley pewn
zmian charakteru ministerstwa waciwego jako organu, z zarzdczej na bardziej strategiczn
waniejsz dla rozwoju systemu. W latach 20112014 w znacznym stopniu wzrosa ich miara
(rozumiana jako suma objtoci rozporzdze oraz ich liczba). Ostatnie dwie nowelizacje
przyniosy prawdziwy rozkwit inwencji legislacyjnej w tym zakresie. Z tych wzgldw
rozporzdzenia wymagaj istotnej deregulacji. Trzeba przywrci tez, ktra przywiecaa
procesom legislacyjnym w 2005 r., o potrzebie wzmocnienia roli statutu jako rda prawa. Statut
w systemie rde prawa powinien odzyska swoj utracon pozycj. Statut musi wypenia
delegacje ustawowe, ktrych na gruncie zderegulowanej ustawy powinno by znacznie wicej. W
niezbdnym zakresie powinien regulowa wszystkie obszary nieuregulowane w ustawie. Naley
odstpi od praktyki, e niejako odruchem legislacyjnym jest przenoszenie na drugi poziom, czyli
do rozporzdze, spraw niemieszczcych si w zderegulowanej ustawie. Waciwym miejscem
wielu regulacji dotyczcych dziaania uczelni w zdywersyfikowanym systemie szkolnictwa
wyszego, powinny sta si ich statuty.
W takiej sytuacji, byaby moliwa stosunkowo daleko posunita deregulacja w sferze uprawnie i
ustroju uczelni akademickich, odpowiadajca konstytucyjnej zasadzie autonomii co oznaczaoby,
przy wskazanym wyej, prawidowym interpretowaniu dyspozycji art. 17 Prawa o szkolnictwie
wyszym, pozostawienie znacznej, wikszej ni obecnie, swobody regulacyjnej statutom tych
uczelni. Co do uczelni zawodowych, moliwoci deregulacji byyby z natury rzeczy bardziej
ograniczone, a by moe naleaoby wprowadzi nowe elementy regulacyjne (z uwzgldnieniem
moliwoci wczenia Rady Gwnej Nauki i Szkolnictwa Wyszego w procesy podejmowania
stosownych decyzji przez waciwego ministra).
Rekomendacja 3.8.
Kreowaniu kapitau spoecznego sprzyja zasada, e partnerami pastwa w realizacji polityki wobec
sektora wiedzy powinni by m.in. partnerzy rodowiskowi, a w tym zwaszcza umocowane w
ustawach reprezentatywne organy i podmioty przedstawicielskie, a take organizacje pozarzdowe
poytku publicznego, w tym stowarzyszenia i federacje twrcw. Takie partnerstwo w procesie
stanowienia prawa sprzyja wprowadzaniu rozwiza o charakterze deregulacyjnym.
W wietle rozumienia pojcia deregulacji przyjtego w tym opracowaniu, znaczenie dla

procesw deregulacyjnych maj przede wszystkim prace legislacyjne. Deregulacja powinna by
prowadzona we wspdziaaniu z partnerami rodowiskowymi, a w tym zwaszcza z RGNiSW i
konferencjami rektorw KRASP (KRePSZ) i KRZaSP, z priorytetem dla tzw. deregulacji
funkcjonalnej, w szczeglnoci w odniesieniu do regu prawnych ograniczajcych swobod
podejmowania decyzji przez organy uczelni. Powinno to dotyczy m.in. sposobu finansowania
S t r o n a | 25
uczelni ze rodkw publicznych oraz swobody w dysponowaniu nimi przez uczelnie. Inne,
niewymienione tutaj regulatory powinny by stosowane jako naturalne narzdzia sterowania
funkcjonowaniem i rozwojem poszczeglnych instytucji, a ich dziaanie powinno by zakcane
przez legislatora jedynie w przypadkach rzeczywicie tego wymagajcych ze wzgldu na
uzasadniony interes systemu szkolnictwa wyszego. Osobnym regulatorem jest rynek, ktrego
zakres funkcjonowania w szkolnictwie wyszym z definicji ograniczony zaley od decyzji
politycznych, wynikajcych z przyjtej koncepcji ustrojowej szkolnictwa wyszego w kraju.
Rekomendacja 3.13.
Jednym z istotnych obszarw podanej deregulacji w szkolnictwie wyszym pozostaje obszar

finansowania uczelni i obiegu rodkw finansowych. Dotyczy to powinno istotnego ograniczenia
barier administracyjnych wynikajcych z przepisw zawartych w ustawach i rozporzdzeniach.
Silnie ograniczaj one moliwo prowadzenia przez rektorw elastycznej polityki dysponowania
rodkami finansowymi pozyskiwanymi przez uczelnie, oczywicie przy zapewnieniu wymaganej
transparentnoci podejmowanych decyzji i regu kontroli zarzdczej.
Rekomendacja 3.14.
Wsplnym przedsiwziciem wadz publicznych i uczelnianych powinno sta si denie do

stworzenia warunkw do powstawania w uczelniach tzw. kapitau elaznego (ang. endowment) i
moliwoci pozyskiwania rodkw z bardziej zrnicowanych rde, w tym niepublicznych.
Konsekwencj powinno by odstpienie od anachronicznej dzi zasady, i kady rodzaj rodkw
wpywajcych do uczelni, bez wzgldu na ich rdo, staje si z definicji rodkiem publicznym,
podlegajcym takim samym ograniczeniom.
Rekomendacja 3.15.
1. Jednym z istotnych, potencjalnych elementw procesu deregulacji (w szerokim rozumieniu),

moe by tzw. deregulacja dedykowana wprowadzona dla osignicia okrelonego celu. Takim
celem mogaby sta si konsolidacja, ktrej podjcie przez zainteresowane uczelnie powinno
wiza si z okrelonymi korzyciami o charakterze deregulacyjnym. Mogoby to dotyczy przede
wszystkim konsolidacji instytucjonalnej, ale take konsolidacji procesw. Innym przykadem moe
tu by deregulacja jako instrument dywersyfikacji instytucjonalnej. Mogoby to dotyczy sytuacji,
gdy wskazana grupa uczelni speniajcych okrelone kryteria, uzyskiwaaby ze wzgldu na
priorytetowe cele rozwoju systemu szkolnictwa wyszego zwolnienie z pewnych rygorw
regulacyjnych.
S t r o n a | 26
III. Zaoenia fundamentalne. Stanowisko szczegowe w kluczowych kwestiach 8
Ustrj uczelni: WPROWADZENE
Sowa kluczowe: zakad administracyjny, stosunki administracyjno-

prawne, dziaalno gospodarcza jedynie wydzielona i nie
obejmujca misji akademickiej; stosunki cywilno-prawne jedynie
wyjtkowe; relacja uczelnia student: stosunek starannoci a nie
rezultatu.
UCZELNIA JAKO ZAKAD ADMINISTRACYJNY
- Szkoy wysze publiczne i niepubliczne w tym samym stopniu s

zakadami administracyjnymi na gruncie prawa administracyjnego,
wykonujcymi zadania publiczne (ksztacenie).
- Uczelnia ma obowizki jako zakad administracyjny i nie wynikaj one

przede wszystkim z umowy o czesne, ale z tosamoci uczelni.
- Odpatno lub nie, z punktu widzenia zakadu administracyjnego jest

obojtna, wane jest samo wiadczenie jako takie, a nie sposb
finansowania.
- Destynatariusz student poddaje si wadztwu w zakresie

okrelonym w statucie i regulaminie studiw. Stosunek wadztwa
zakadowego wystpuje zarwno w uczelniach publicznych, jak i
niepublicznych.
- Decyzje dotyczce statusu destynatariusza s decyzjami

administracyjnymi przysuguje tu odwoanie do Wojewdzkiego
Sdu Administracyjnego.
- Mamy tu do czynienia z misj zakadu administracyjnego, ktry nie

jest powoany z definicji do prowadzenia dziaalnoci gospodarczej.
RELACJE PRAWNE W UCZELNI
- Stosunek cywilnoprawny na gruncie ustawy jest drugorzdny, std

podobiestwo publicznych i niepublicznych szk wyszych.
- W ustawie podtrzymujemy model uczelni, ktra nie jest

przedsibiorstwem gdy s spory sprawa trafia nie do Sdu
8 Wybrane stwierdzenia zawarte w niniejszej tabeli zostay zaczerpnite z publikacji ksikowej Wonicki J. (2007). Uczelnie akademickie jako
instytucje ycia publicznego. FRP, Warszawa oraz Wonicki J., red. (2015). Deregulacja w systemie szkolnictwa wyszego. Program rozwoju
szkolnictwa wyszego do 2020 r. Cz V, FRP, KRASP, Warszawa.
Zostao take wykorzystane opracowanie KRASP Strategia rozwoju szkolnictwa wyszego: 2010-2010. Projekt rodowiskowy, 2009, Warszawa,
p.5.4. System szkolnictwa wyszego.
S t r o n a | 27
Cywilnego, lecz do Sdu Administracyjnego.
- Dziaalno gospodarcza jest jedynie dodatkowa w uczelni.
- W szkole wyszej obowizuje stosunek sprawnego dziaania, a nie

stosunek skutku. Uczelnia nie jest zobowizana nauczy, ma tylko
uczy tyle, e starannie (musi dochowywa zasady starannoci).
OSOBOWO PRAWNA
- Uczelnia publiczna jest pastwow osob prawn.
- Uczelnia to samodzielny podmiot obrotu samodzielnie ponosi

swoje zobowizania.
- Wszystko jest budowane na analogii z prawami i zobowizaniami

osoby fizycznej.
Tworzenie uczelni i Regulacje jak w obecnej ustawie.

jej znoszenie:
Minister: 1. Podporzdkowanie wszystkich uczelni dziaajcych w systemie

szkolnictwa wyszego jednolitym zasadom nadzoru ministra
waciwego ds. szkolnictwa wyszego, z ustawowym zapewnieniem
udziau Ministra Obrony Narodowej oraz ministrw waciwych: do
spraw wewntrznych, do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego, do spraw zdrowia, do spraw gospodarki morskiej, (tj.
ministrw branowych), w nadzorowaniu oraz finansowaniu uczelni w
celu realizacji zada nalecych odpowiednio do zakresu dziaania tych
ministrw.
2. Zmiana zakresu i sposobu dziaania ministerstwa tak, aby

efektywnie mogy by wykonywane nastpujce zasadnicze zadania
ministra waciwego ds. szkolnictwa wyszego:
sprawowanie nadzoru nad dziaaniem systemu szkolnictwa

wyszego, w tym nad zgodnoci dziaa uczelni wszystkich
typw z przepisami prawa, statutem i treci udzielonego
pozwolenia na utworzenie uczelni niepublicznej oraz
egzekwowanie regu systemowych;
wydawanie aktw wykonawczych do ustaw we wspdziaaniu z

innymi zainteresowanymi podmiotami;
przedkadanie Radzie Ministrw projektw dokumentw

rzdowych, dotyczcych szkolnictwa wyszego i nauki, w tym
S t r o n a | 28
zaoe zmian ustawowych;
udzia w przygotowaniu budetu pastwa w odniesieniu do

dziaw szkolnictwo wysze oraz nauka;
dokonywanie podziau pierwotnego rodkw finansowych, w

zakresie okrelonym w ustawach, przeznaczonych na
szkolnictwo wysze i nauk w budecie pastwa, w tym na
zadania objte zakresem dziaa agencji rzdowych;
podejmowanie decyzji w ramach zakresu dziaania ministra w

sprawach dotyczcych dysponowania rodkami na realizacj
innych zada na rzecz szkolnictwa wyszego i nauki, w tym
programw operacyjnych przewidujcych realizacj zada
finansowanych ze rodkw Unii Europejskiej;
reprezentowanie Polski na arenie midzynarodowej w sprawach

dotyczcych szkolnictwa wyszego i nauki oraz koordynacja
dziaa wynikajcych ze zobowiza i umw midzynarodowych
zawieranych przez Rzeczpospolit Polsk.
3. Stworzenie narzdzi wspomagajcych sprawowanie przez ministra

efektywnego nadzoru oraz wypenianie funkcji regulacyjnych i
planistycznych w szkolnictwie wyszym:
wprowadzenie staego programu systemowych i

instytucjonalnych bada nad szkolnictwem wyszym, z rol
ministerstwa jako koordynatora lub zleceniodawcy planowo
realizowanych projektw, z wykorzystywaniem wynikw tych
prac dla wypeniania funkcji ministra;
wprowadzenie rozwiza organizacyjnych, zapewniajcych

ministrowi zaplecze eksperckie, przygotowane organizacyjnie
do merytorycznego wspdziaania z Rad Gwn Nauki i
Szkolnictwa Wyszego oraz z umocowanymi w ustawie
konferencjami rektorw i innymi instytucjami dziaajcymi w
systemie szkolnictwa wyszego;
pielgnowanie infrastruktury informacyjnej, umoliwiajcej

pozyskiwanie od uczelni i przetwarzanie informacji
niezbdnych do sprawowania nadzoru nad uczelniami oraz
planowania rozwoju systemu szkolnictwa wyszego i nauki.
4. Usuwanie nadregulacji w systemie szkolnictwa wyszego poprzez:

S t r o n a | 29
eliminowanie w ramach selektywnej deregulacji w systemie

szkolnictwa wyszego przepisw biurokratyzujcych system
lub narzucajcych udzia pastwa w mikrozarzdzaniu w
uczelniach;
rnicowanie nakadanych na uczelnie rygorw ustawowych,

dotyczcych dysponowania rodkami finansowymi, w
zalenoci od rda ich pochodzenia, umoliwiajce
racjonalizacje dziaania uczelni.
Ustawa: Zderegulowana, trzymajca si zasad pomocniczoci,

proporcjonalnoci, celowoci, zaufania, cigoci, przewidywalnoci,
itp.
Statut: rdo prawa dywersyfikujce uczelnie, podtrzymywana regua, e

wszystko czego nie reguluje ustawa okrela statut, wtedy jego ranga
istotnie ronie.
Statut uczelni musi pozostawa znakiem autonomii uczelni rdem

prawa i regulatorem obejmujcym coraz wikszy zakres spraw
uczelnianych (Program rozwoju szkolnictwa wyszego, s.30).
Postuluje si zmian naduywanej praktyki trzystopniowego systemu

tworzenia prawa dotyczcego instytucji szkolnictwa wyszego (ustawa
rozporzdzenia statuty uczelni) na stosowany czciej
dwustopniowy (ustawa statuty uczelni), a rozporzdzenia naley
wprowadza tylko w wymagajcych tego przypadkach.
Rekomendacja: wzmocnienie roli statutu jako rda prawa (przyjcie

zasady regulowania dziaania instytucji w ich statutach, z wyjtkiem
niezbdnych regulacji o charakterze systemowym). Statut w systemie
rde prawa powinien odzyska swoj utracon pozycj.
Ustawa:
wypenia wymagania delegacji konstytucyjnych, a w tym

okrela zasady autonomii uczelni i ich prawa, a take zasady
planowania, nadzoru i kontroli, w tym finansowej;
okrela uprawnienia ministra (administracji szkolnictwa

wyszego) i definiuje uczelnie, a w tym jak s tworzone i przez
jakie podmioty, a take charakter stosunkw uczelnia
student;
okrela podstawowe zadania i rodzaje uczelni oraz ich organy,

S t r o n a | 30
wskazujc ich skad i zasady powoywania;
reguluje zasady finansowania oraz rodzaje i reguy obiegu

rodkw w uczelniach, a take zasady dziaalnoci
gospodarczej;
okrela gwarancje praw i wolnoci, status nauczycieli

akademickich oraz ich prawa i obowizki, sprawy pracownicze
(w tym dotyczce zatrudnienia i socjalne) a take zobowizania
stron w systemie szkolnictwa wyszego, w tym zasady, tryb i

narzdzia polityki publicznej wobec uczelni (rola rynku,
dyscyplina finansowa, pomoc materialna);
odnosi si do uwarunkowa midzynarodowych w niezbdnym

zakresie;
reguluje studia i studia doktoranckie;
ustanawia RGNiSW oraz zapewnia umocowanie konferencjom

rektorw, komisji akredytacyjnej(ych), w przyszoci take
Polskiej Agencji Wymiany Akademickiej;
ustanawia samorzd studencki (PSRP) i samorzd doktorancki

(KRD) na szczeblu krajowym;
okrela status, pozycj studentw i doktorantw w uczelniach i

ich samorzd;
reguluje sprawy dyscyplinarne;
wprowadza inne zasady i warunki, np. dotyczce

bezpieczestwa;
reguluje inne dziaania w systemie szkolnictwa wyszego

(diamentowy grant, instrumenty projakociowe itd.).
Statut:
wypenia delegacje ustawowe i reguluje w niezbdnym

zakresie obszary nieuregulowane w ustawie lub uregulowane
nie do szczegowo;
okrela zasady dziaania uczelni oraz symbole i elementy jej

tradycji (m.in. godo, sztandar, medale, odznaki), jej organy i
jednostki organizacyjne, w tym podstawowe, szczegowe
S t r o n a | 31
zasady i tryb wyborw oraz dziaania organw i tworzenia

jednostek;
okrela regulacje sfery governance, w tym zasady

mikrozarzdzania (administracj i gospodark) w uczelni;
wprowadza inne szczegowe reguy obowizujce w uczelni,

m.in. dotyczce oceny nauczycieli akademickich, zatrudniania i
zwalniania, dziaania jednostek i komrek organizacyjnych;
precyzuje sprawy terenu uczelni, bezpieczestwa i inne

elementy funkcjonowania uczelni (Program.., s.73-74)
Waciwym miejscem wielu regulacji dotyczcych dziaania uczelni w

zdywersyfikowanym systemie szkolnictwa wyszego, powinny sta si
ich statuty.
W takiej sytuacji, byaby moliwa stosunkowo daleko posunita

deregulacja w sferze uprawnie i ustroju uczelni akademickich,
odpowiadajca konstytucyjnej zasadzie autonomii co oznaczaoby,
przy wskazanym wyej, prawidowym interpretowaniu dyspozycji art.
17 Prawa o szkolnictwie wyszym, pozostawienie znacznej, wikszej
ni obecnie, swobody regulacyjnej statutom tych uczelni. Co do
uczelni zawodowych, moliwoci deregulacji byyby z natury rzeczy
bardziej ograniczone, a by moe naleaoby wprowadzi nowe
elementy regulacyjne (z uwzgldnieniem moliwoci wczenia Rady
Gwnej Nauki i Szkolnictwa Wyszego w procesy podejmowania
stosownych decyzji przez waciwego ministra).
Autonomia uczelni: Podtrzymanie zasady, e minister moe tylko tyle na co ustawa jawnie
mu pozwala, stosowanie regu, e uczelnia jest zarzdzania wycznie
przez jej organy wewntrzne a autonomia obejmuje wszystkie obszary
wymienione w raporcie EUA na temat autonomii (patrz fragment
Raportu EUA http://www.university-autonomy.eu/):
EUA University Autonomy Tool - 4 dimensions:
1) Organisational Autonomy - 7 Indicators
2) Financial Autonomy - 11 Indicators
3) Staffing Autonomy - 8 Indicators
4) Academic Autonomy - 12 Indicators
Organisational Autonomy includes:
- Selection procedure for the executive head
S t r o n a | 32
- Selection criteria for the executive head

- Dismissal of the executive head
- Term of office of the executive head
- External members in university governing bodies
- Capacity to decide on academic structures
- Capacity to create legal entities
Odpowiedzialno Zasady rozliczalnoci i transparentnoci, gospodarka funkcjonuje na
uczelni: podstawie Rozporzdzenia Rady Ministrw jak dotd, dedykowanie
regulacje uelastyczniajce rachunkowo, zasada dysponowania
rodkami finansowymi, ktre przyznane w ramach dotacji
przechodz na kolejny rok i pozostaj w uczelni, tak jak dotd.
Wolno umw z bankami i innymi podmiotami, odpowiedzialno na

podstawie Ustawy o finansach publicznych w zakresie dyscypliny.
Obowizanie zasad audytu wewntrznego i kontroli zarzdczej jak

obecnie.
Organy: W ustawie jedynie minimum regulacji, co obejmuje m.in. zasady

dwukadencyjnoci (2 x 4 lata) organw jednoosobowych, zasada:
szczegowe ich kompetencje okrela statut, ale w ustawie okrelone
s zasady ich dotyczce. Intencja: organy jednoosobowe (rektor,
dziekan) silniejsze, a kolegialne (senat, rady) sabsze ni obecnie.
Zasada rzdnoci instytucjonalnej ponad zasad samorzdnoci

akademickiej, ograniczenie nadkolegialnoci, wyeksponowanie
bardziej opiniodawczego charakteru organw kolegialnych, ale
zachowanie zasady ich reprezentatywnoci (z udziaem studentw w
organach akademickich (senat, rady wydziaw), ale nie w radach
powierniczych) oraz prawa do wypowiadania si w imieniu wsplnoty
akademickiej.
Uchway organw kolegialnych dotycz oglnie zasad i regu

postpowania, jako podstawy polityki w uczelni, a nie decyzji w
sprawach wykonawczych, w tym personalnych albo dotyczcych
dysponowania zasobami w ramach realizacji misji uczelni. Decyzje
dotyczce spraw organizacyjnych, a w tym strukturalnych,
pozostawione w kompetencjach organw jednoosobowych.
Utrzymana zasada nadzoru rektora nad treci uchwa senatu, z

analogi w jednostkach podstawowych jak obecnie.
S t r o n a | 33
Senat: Organ kolegialny uczelni pochodzcy z wyboru i majcy charakter

organu akademickiego, z rektorem jako przewodniczcym ex officio.
Senat reprezentuje uprawnienia akademickie jako formalnie rada

naukowa w dziedzinach nauk, tworzc uczelniane komisje uprawnione
do prowadzenia w peni, postpowa w sprawach awansw
naukowych (rady wydziaw trac takie uprawnienia). Senat
zachowuje prawo do wyraania w swoich uchwaach opinii
spoecznoci akademickiej w sprawach, ktrymi jest ona
zainteresowana.
Rektor skada przed senatem roczne sprawozdanie z realizacji misji

akademickiej przez uczelni, ktre senat przyjmuje dokonujc w tym
obszarze oceny dziaalnoci rektora; senat nie jest przeoonym
rektora.
Senat wypowiada si w sprawach misji akademickiej oraz nadzoruje

wdraanie strategii uczelni w tym zakresie.
Dodatkowy organ Ewentualne utworzenie takiego organu wymagaoby wprowadzenia

obejmujcy ustawowych ogranicze: opcjonalnego dla uczelni charakteru oraz
interesariuszy delegowania do regulacji statutowych kompetencji, zasad i trybu
zewntrznych: tworzenia oraz sposobu powoywania przez organ uczelniany (senat) a
take okrelenia skadu.
Rektor: Kierownik uczelni jako jednostki w rozumieniu ustawy o finansach

publicznych, pracodawca w odniesieniu do Kodeksu pracy,
przewodniczcy senatu - Rektor jako organ jednoosobowy pozostaje
zarzdem uczelni, nadzorowanym przez organy wewntrzne uczelni:
w sprawach realizacji misji akademickiej - przez senat, w sprawach
zarzdzania mieniem, finansami i rozwoju zasobw uczelni przez
rad powiernicz; nadzr nad wdraaniem strategii sprawuj senat i
rada powiernicza kady organ w zakresie swej kompetencji. Oba te
organy uczestniczyyby take, w sposb okrelony w statucie, w
procesie powoywania rektora.
W sprawach akademickich rektor wspdziaa z prorektorami, ktrych

zakres dziaania okrela w zarzdzeniu kompetencyjnym (jak obecnie).
W sprawach zarzdzania zasobami i rozwoju uczelni rektor

wspdziaa z kanclerzem, ktrego zatrudnia okrelajc jego
szczegowe kompetencje jak obecnie, oraz kwestorem, jako
zastpc kanclerza, dziaajcych samodzielnie w granicach i na
podstawie ustawy o rachunkowoci.
S t r o n a | 34
Fundamentalnym zadaniem rektora jest harmonizowanie dwch

wymienionych obszarw dziaania uczelni sfery akademickiej oraz
sfery zarzdczej w odniesieniu do zasobw i rozwoju. Utrzymana
pozostaje zasada penego wadztwa rektora nad uczelni, a w tym
domniemania kompetencji rektora, ktry moe udziela
penomocnictw jak to si dzieje aktualnie.
Sposb powoywania Oglne wymagania kwalifikacyjne dla kandydatw na rektora oraz

rektora: zasady i tryb wyboru powinny by delegowane w wikszym ni dzisiaj
stopniu do regulacji statutowych, w warunkach ograniczenia liczby
kadencji w ustawie oraz wskazania przez ni organu (w) uczelnianego
(ych) dziaajcego (wspdziaajcych w okrelonym zakresie) przy
powoywaniu rektora.
Habilitacja: Habilitacja pozostaje. Przeksztaca si j jednak tak aby staa si

procesem potwierdzenia dla czci doktorw, tych z odpowiednio
zwikszonymi osigniciami, uprawnie do uczestniczenia w
charakterze promotora, recenzenta i uczestnika gosowa w sprawach
przyznawania kolejnych doktoratw; habilitacja nie musi pozostawa
drugim stopniem naukowym.
S t r o n a | 35
4. ZESTAWIENIE UWAG, KOMENTARZY I PROPOZYCJI KOMISJI DS. STRATEGICZNYCH

PROBLEMW SZKOLNICTWA WYSZEGO KRASP, W ODNIESIENIU DO PROJEKTW
ZAOE DO USTAWY 2.0 TRZECH ZESPOW MNISW
Opracowane przez Zesp Redakcyjny i przyjte przez KSPSW KRASP,

pod redakcj prof. J. Wonickiego
WPROWADZENIE
Zasadnicza uwaga, o ktrej wspomina w szczeglnoci projekt Zaoe Zespou prof.

M. Kwieka oraz czciowo projekt Zaoe Zespou dr.hab. A.Radwana, co KRASP podnosi
niezmiennie od wielu lat, stwierdza, i nie ma moliwoci dokonania realnego postpu w
reformowaniu systemu szkolnictwa wyszego i nauki bez znaczcego zwikszenia nakadw na
szkolnictwo wysze i nauk. Wynika to z absolutnie niedostatecznego ich finansowania, mniej
wicej 2 razy niszego ni rednia w Unii Europejskiej jeli chodzi o szkolnictwo wysze i
prawie 3 razy niszego ni rednia w Unii Europejskiej jeli chodzi o badania naukowe,
mierzonego % PKB. Stosowne dane szczegowe byy przez KRASP wielokrotnie przedstawiane
kolejnym premierom, ministrom, komisjom sejmowym i senackim. Nalegamy zatem na
przedstawienie mapy drogowej dochodzenia do redniej unijnej w tym zakresie.
1. SYSTEM SZKOLNICTWA WYSZEGO. KOMPETENCJ MINISTRA. AUTONOMIA
1.1. Kompetencje wadcze i nadzorcze organw pastwa
Projekty trzech zespow MNiSW (tj. zespou prof. H. Izdebskiego dalej projekt
H.Izdebskiego lub Izdebski), zespou prof. M. Kwieka (dalej projekt M. Kwieka lub Kwiek) oraz
zespou dr.hab. A. Radwana dalej projekt A. Radwana lub Radwan) okrelaj oglne zasady
odbiurokratyzowania i decentralizacji szkolnictwa wyszego.
Projekt zespou prof. H. Izdebskiego charakteryzuje si systemow konsekwencj.
W projekcie zespou dr.hab. A. Radwana problematyka dot. kompetencji nadzorczych ministra

nie jest dostatecznie rozwinita, stanowisko zespou w zakresie wizji zarzdzania w systemie
szkolnictwa wyszego nie zawsze jest jasne, a w wielu przypadkach pozostaje sprzeczne z
utrwalon w naszym kraju tradycj akademick.
Najbardziej szczegowe i konkretne zasady zarzdzania i kompetencji nadzorczych w

rozumieniu prawa okrela projekt zespou prof. M. Kwieka
Pozytywnie ocenione przez Komisj Strategicznych Problemw Szkolnictwa Wyszego (dalej

KSPSW KRASP lub Komisja) i rekomendowane do umocowania w nowej Ustawie 2.0 s
nastpujce zaoenia:
S t r o n a | 36
1. Propozycja jednolitoci systemu szkolnictwa wyszego i skupienia kompetencji

nadzorczych pastwa dotyczcych szkolnictwa wyszego w jednym organie MNiSW
(Izdebski/Kwiek) jest godna poparcia. Sytuacja, kiedy nadzr w systemie szkolnictwa wyszego
sprawuje 6 ministrw powoduje brak spjnoci i jednolitoci w polityce naukowej i
edukacyjnej, zasadach finansowania i w trybie dziaania. Taka propozycja jest te zgodna z
pozycj KRASP zawart w Strategii rozwoju szkolnictwa wyszego, projekt rodowiskowy z
2009 r.
2. Uzasadnione jest zaproponowane w projekcie H. Izdebskiego zachowanie charakteru

nadzoru czcego moliwo dziaania prewencyjnego z represyjnym (dziaania wobec
uczelni, naruszajcych prawo).
3. Zasadne jest przychylenie si do propozycji utrzymania ograniczenia kompetencji

nadzorczych pastwa/ministra. Minister ma jasne i jednoznacznie okrelone w ustawie
kompetencji nadzoru, ktre moe stosowa w systemie szkolnictwa wyszego i wobec uczelni.
Takie kompetencje powinny dotyczy przede wszystkim kategorii spraw ustrojowych i
ekonomiczno-majtkowych.
4. Sprawozdawczo wymagana od uczelni powinna mc by realizowana w ramach

jednego spjnego standardu informatycznego (Izdebski, Kwiek).
5. Wprowadzenie zamknitego katalogu uchwa uczelni, ktre musz by wysyane do

Ministra zasuguje na pozytywn ocen. Takie zasady zwikszaj autonomi uczelni oraz jej
rozliczalno.
6. Powinna istnie moliwo zaskarenia rozstrzygni nadzorczych Ministra do sdw

waciwych dla charakteru sprawy (Kwiek).
7. Ograniczenie regulacji MNiSW na rzecz rozwiza statutowych(Kwiek) zasuguje na

poparcie i byo wczeniej wnioskowane przez KRASP w Programie z 2015 r.
1.2. Autonomia uczelni
Propozycje zespou A.Radwana prowadz do nietrafnego konfrontowania poj autonomii i

samorzdnoci. Przywizywana jest nadmierna waga do centralizacji dziaania uczelni oraz
tzw. samoorganizacji pracownikw naukowych i samoregulacji rodowiskowej.
Komisja uwaa za nierealn propozycj oparcia procesw zarzdzania na periodycznie

aktualizowanym instrumencie samoregulacji w postaci Kodeksu Dobrych Praktyk
Akademickich. Taki wasny dokument KRASP ogosia w 2007 r., ale jego rola jest inna.
Zdaniem Komisji niezrozumiay jest postulat zespou A.Radwana w sprawie ograniczenia

autonomii akademickiej na poziomie kolektywnym, a zwikszenie jej na poziomie
indywidualnym.
S t r o n a | 37
Moliwo ograniczenia autonomii uczelni w sprawach kierunkw studiw jest bardzo

kontrowersyjna (zespoy A.Radwana i H. Izdebskiego proponuj pewne instrumenty
regulacyjne i zgod ministra na prowadzenie kierunkw studiw).
Projekt A. Radwana w niektrych obszarach wprowadza reguy, ktre s sprzeczne z zasad

autonomii uczelni, na przykad obowizek normatywny (!) wsppracy z otoczeniem
spoeczno-gospodarczym, ograniczenia w zatrudnieniu swojego wypromowanego doktoranta
czyli modego doktora, itd.
Zdaniem Komisji pozytywnie ocenione mog by nastpujce zaoenia (projekt zespou prof.
M.Kwieka):
1) zrnicowanie zakresu autonomii w zalenoci od stopnia spenienia przez uczelni

kryteriw kwalifikacyjnych do danej grupy uczelni,
2) odejcie od szczegowego definiowania sposobw wydatkowania rnych

strumieni finansowych,
3) trafne wyodrbnienie dwch zasadniczych obszarw regulacji centralnych,

sprowadzajcych si do oddziaywania na podmioty spoza uczelni oraz wypeniania
obowizkw uczelni wobec pastwa,
4) stosunki zakadowe objte procedurami regulacji wewntrznej uczelni.
KSPSW KRASP uwaa, e propozycja upowszechnienia konkursu w dostpie do dotacji

dydaktycznej moe znacznie ogranicza autonomi i uzalenia uczelnie od Ministra. Z tych
wzgldw zakres tego finansowania nie powinien przekracza 10%.
1.3. Umocowanie KRASP w Ustawie
KRASP i KRZaSP w projektach zespow nie zostay umocowane w Ustawie 2.0, z wyjtkiem
uzupenionej i uszczegowionej wersji suplementu zespou prof. Kwieka, przekazanej Radzie
NKN. Co wicej wprowadzono bdne tezy wynikajce z niezrozumienia potrzeby
instytucjonalizacji organw przedstawicielskich rodowiska akademickiego. W Europie,
oglnokrajowe (narodowe) konferencje rektorw odgrywaj kluczow rol w aktywnym
wspdziaaniu z organami pastwa w ksztatowaniu polityki w szkolnictwie wyszym i nauce.
Konferencje rektorw reprezentuj take unikatowe kompetencje eksperckie i
przedstawicielskie. KRASP odgrywa take bardzo wan role na forum europejskim, jako m. in.
aktywny czonek European University Association (EUA).
Umocowanie ustawowe konferencji rektorw analogiczne do regulacji obecnej ustawy jest

niezbdne. Konferencje rektorw powinny pozosta organami reprezentujcymi uczelnie.
Nazwa wasna Konferencja Rektorw Akademickich Szk Polskich obecna w tradycji
S t r o n a | 38
szkolnictwa wyszego od 20 lat powinna zosta zachowana na zasadzie cigoci

instytucjonalnej.
KRASP stanowi jedyne forum komunikowania si ministra waciwego ds. szkolnictwa

wyszego z uczelniami wszystkich typw, niezalenie od sposobw uregulowania zasad
nadzoru nad uczelniami, co stwarza moliwoci zapewnienia niezbdnej spjnoci polityki w
W propozycjach odstpienia od umocowania KRASP w ustawie nie zostaa uwzgldniona ani

midzynarodowa pozycja KRASP i jej dziaania w Europejskim Stowarzyszeniu Uniwersytetw
(EUA) ani take rola poszczeglnych europejskich konferencji krajowych i European University
Association we wsppracy z Parlamentem Europejskim oraz Komisja Europejska i w tworzeniu
Europejskiej Przestrzeni badawczej, Europejskiej Przestrzeni Szkolnictwa Wyszego.
Komisja z zadowoleniem odnotowaa zmian pierwotnego stanowiska w sprawie umocowania

KRASP w ustawie, przedoon przez prof. M.Kwieka w suplemencie do zaoe pod tytuem
Uszczegowienie wybranych elementw projektu zaoe do Ustawy 2.0 przygotowanego
wraz z Zespoem wykonane na prob prof. Jarosawa Grniaka, Przewodniczcego Rady
Programowej Kongresu Nauki Polskiej z dnia 9 lutego 2017 r.
1.4. Inne ciaa przedstawicielskie
Propozycja podtrzymania umocowania w ustawie Rady Gwnej Nauki i Szkolnictwa Wyszego

jako organu przedstawicielskiego i opiniodawczego jest godna poparcia (Izdebski, Kwiek),
niezalenie od opinii zespou A. Radwana, ktra wprowadza w to miejsce inny organ
Narodow Rad Doskonaoci Naukowej.
Komisja uwaa, e nietrafna jest propozycja zmiany sposobw wyaniania czonkw Rady (w
glosowaniu powszechnym, Izdebski). Propozycja wyczenia studentw (doktorantw) ze
skadu Rady Gwnej (Kwiek) powinna by odrzucona. Aktualny skad i sposb wyaniania Rady
zapewnia jej reprezentatywno, przedstawicielski charakter i spenienie niezbdnych
wymogw kompetencyjnych.
Propozycja utworzenia Narodowej Rady Doskonaoci Naukowej (Radwan) jest mylna.

Narodowa Rada Doskonaoci Naukowej z jej uprawnieniem do nominowania niezalenych
czonkw rad powierniczych pozostaje w kolizji z zasadami autonomii uczelni, zagraajc
ponadto zasadzie jej apolitycznoci.
S t r o n a | 39
PSRP i KRD
Organy uksztatowane ewolucyjnie po ich wpisaniu do ustawy 2005 r. dobrze wypeniaj

swoje funkcje przedstawicielskie. Powinny one pozosta w ustawie z zachowaniem aktualnych
treci regulacji dotyczcych ich funkcjonowania (Izdebski).
PSRP oraz KRD s rozpoznawalne przez rodowisko studenckie i doktoranckie na poziomie

Europejskim. Skutecznie dziaaj one w organizacjach Europejskim Stowarzyszeniu Studentw
(ESU) oraz Europejskiej Radzie Doktorantw i Modych Naukowcw (Eurodoc), w tym
speniaj istotn rol i maj pozycje zarzdcze w tych organizacjach.
2. USTRJ UCZELNI
2.1 Typ ustrojowy uczelni
Wszystkie projekty zgodnie podnosz, i poprzez nadmiern demokratyzacj ustroju uczelni, w

praktyce dochodzi do nadmiernego rozdrobnienia w uczelni w kierunku lunej federacji
wydziaw. Konieczne jest ustalenie relacji uczelnia jednostki podstawowe zapewniajcej
moliwo efektywnego zarzdzania uczelni.
Komentarz: demokracja uczelniana jest uyteczna jako mechanizm partycypacyjnego

budowania strategii uczelni i ustalania np. regu etycznych. Natomiast nie jest dobrym
narzdziem do biecego zarzdzania i w tym znaczeniu mona mwi o "nadmiernej
demokratyzacji".
KSPSW KRASP przychyla si do opinii zespou prof. H.Izdebskiego i zespou prof. M.Kwieka, i
rozstrzyganie o wewntrznej strukturze powinno w peni nalee do uczelni, decydujcej o
tym w statucie, z zastrzeeniem pozostawienia swobody wyboru nazewnictwa poszczeglnych
jednostek, jak to ma miejsce w Ustawie PSW z 2005 r.
Obecnie obowizujce przepisy odnoszce si do szk wyszych publicznych i niepublicznych

przewiduj istnienie uczelni akademickich oraz zawodowych. Zesp przychyla si do
pozostawienia obecnego rozwizania, jednake uzupenionego (za sugesti projektw
H.Izdebskiego i M.Kwieka) o subkategori uczelni akademickich w postaci akademickich
uczelni badawczych. O status uczelni badawczej mogyby ubiega si uczelnie speniajce
warunki okrelone w ustawie. Za interesujce uznajemy kryteria przedstawione w projekcie
M.Kwieka w tym zakresie.
Za pozostawieniem uczelni zawodowych (a nie dydaktycznych) przemawia fakt, i wpisuj si

one w kontekst midzynarodowy za granic odnajdujemy ich odpowiedniki (vocational
HEIs). Projekt zespou A.Radwana susznie wskazuje, i potrzebne jest nowe otwarcie i nowa
polityka publiczna dla pastwowych wyszych szk zawodowych. Uczelnie zawodowe nie
powinny by postrzegane ani traktowane jako szkoy wysze drugiej kategorii, ale
S t r o n a | 40
definiowa si przez wasn, dystynktywn misj, z realizacji ktrej powinny by rozliczane, i

ktra powinna by rdem ich dumy. Oprcz ksztacenia na poziomie studiw I stopnia,
uczelnie zawodowe powinny zagospodarowa tzw. pity poziom (EQF - level 5).
2.2. Tworzenie i likwidacja uczelni
Pomimo tego, i zdaniem autorw projektu H.Izdebskiego i M.Kwieka obecnie obowizujce

przepisy odnoszce si do przeksztace organizacyjnych uczelni maj charakter kazuistyczny,
co powoduje brak ich przejrzystoci, Komisja rekomenduje pozostawienie obecnie
obowizujcych regulacji, jako utrwalonych w stosowanej praktyce i w oglnoci waciwych.
Susznym postulatem jest podwyszenie wysokoci rodkw finansowych, ktre zaoyciel jest
zobowizany przeznaczy na utworzenie i funkcjonowanie uczelni niepublicznej.
2.3. Organy uczelni
W aktualnie obowizujcej ustawie organami uczelni s: rektor, senat, rady podstawowych

jednostek organizacyjnych (zazwyczaj jakkolwiek niekoniecznie wydziaw), kierownicy
podstawowych jednostek organizacyjnych. Organami wyborczymi uczelni publicznej s kolegia
elektorw. Kierowniczymi stanowiskami pomocniczymi rektora s kanclerz i kwestor.
Umocowanie kanclerza i kwestora nie ulegoby zmianie.
Wszystkie projekty wskazuj, i obecna struktura organw powoduje rozmycie

odpowiedzialnoci oraz zbyt silne uzalenienie rektora od rodowiska akademickiego.
Dodatkowo stwierdzaj, i wadze rektorskie/dziekaskie powinny posiada wicej narzdzi
zarzdczych do sterowania uczelni/ wydziaem, ale powinna i za tym bezporednia
odpowiedzialno. Kady z projektw przewiduje rwnie szersze wczenie rodowiska
zewntrznego (przedstawicieli otoczenia spoeczno gospodarczego) do skadu
najwaniejszych organw uczelni.
W opinii Komisji, projekt A.Radwana przenoszcy wprost na grunt polski model amerykaski
nie moe znale zastosowania. Pozostawaoby to bowiem w kolizji z ustrojem uczelni w
Polsce oraz zaprzeczaoby utrwalonej europejskiej tradycji akademickiej.
Projekty H.Izdebskiego i M.Kwieka proponuj zmian akcentw i relacji pomidzy istniejcymi

organami oraz wprowadzenie nowego organu kolegialnego jako organu wewntrznego uczelni
(!) z udziaem przedstawicieli interesariuszy zewntrznych.
Komisja, nie odrzucajc propozycji dalszej dyskusji na temat moliwoci powoywania w

uczelni organu kolegialnego dziaajcego z udziaem interesariusz zewntrznych, przychyla si
do wniosku o koniecznoci opcjonalnego dla uczelni charakteru takiego podmiotu, o czym
powinien przesdza jej statut. Odpowiada to treci Strategii rozwoju szkolnictwa wyszego
2010-2020, projektu rodowiskowego, ktry zyska szerokie poparcie w latach 2010-2011, a
take wynika to z treci Art. 60 ust. 1 pp.2-4 Ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyszym. W
S t r o n a | 41
szczeglnoci, do uprawnie takiego organu mogoby nalee wysuwanie kandydatw na

stanowisko rektora, w tym zwaszcza tych spoza grona pracownikw uczelni.
Odniesienie si do rozwiza o takim charakterze wymagaoby jednak zapoznania si z

konkretnymi propozycjami MNiSW dotyczcymi sposobu, zakresu dziaania i
odpowiedzialnoci takiego dodatkowego organu.
2.4. Wyanianie rektora
W obecnym stanie prawnym rektor jest organem jednoosobowym uczelni. Powoywany jest w
drodze wyborw lub konkursu, jednak w praktyce tryb konkursowy nie jest stosowany. Tryb
wyaniania zakada wybr rektora przez kolegium elektorw, do ktrych, oprcz nauczycieli
akademickich, zaliczaj si rwnie studenci i doktoranci a take pracownicy uczelni niebdcy
pracownikami naukowymi.
Wszystkie projekty rezygnuj z wyborw i powoywania organw elektorskich. Projekty

H.Izdebskiego oraz A.Radwana zakadaj powoanie rektora przez senat. W projekcie prof.
M.Kwieka rektor wybierany jest w procedurze konkursowej, za ktr odpowiedzialna jest rada
powiernicza.
2.5. Statut
Wszystkie projekty wskazuj, i istnieje potrzeba przeniesienia szerszego zakresu spraw na

poziom regulacji statutowej, a tym samym przyznania moliwoci wyboru rozwiza
waciwych dla danej uczelni z uwzgldnieniem obligatoryjnych i dyspozytywnych przepisw
ustawy, ograniczonych do niezbdnego minimum. Komisja przychyla si do tego stanowiska
dostrzegajc w tym instrument sprzyjajcy dywersyfikacji uczelni.
2.6. Stosunki uczelnia rodowisko zewntrzne
Wedug wszystkich zespow naley dy do jak najszerszej wsppracy uczelni z otoczeniem

spoeczno-gospodarczym. Komisja przychyla si do tego stanowiska.
Przypomnijmy, i dokumenty programowe KRASP, zarwno Strategia rozwoju szkolnictwa

wyszego do r. 2020 jak i Program rozwoju szkolnictwa wyszego w Polsce do r. 2020,
postuloway realizacje przez uczelnie Nowej Spoecznej Odpowiedzialnoci, ktrej wanym
elementem jest szeroko rozumiana wsppraca z otoczeniem spoeczno-gospodarczym.
Ustawa nie powinna jednake regulowa tej kwestii w sposb kazuistyczny i wyczerpujcy.
Wskazane jest pozostawienie duej swobody uczelniom, ktre wpisayby zaoenia wsppracy
ze rodowiskiem zewntrznym w statut. Za szczeglnie wartociowe i przydatne naley uzna
propozycje przedstawione przez zesp H.Izdebskiego.
S t r o n a | 42
Komentarz: Nie sdzimy, eby takie kwestie miay by regulowane w akcie wykonawczym,
chyba, e mamy na myli rozporzdzenie ustalajce algorytm podziau dotacji podstawowej,
gdzie mogyby zosta uwzgldnione sparametryzowane zachty dla tego typu wsppracy.
Dotyczyoby to take rozporzdzenia o ocenie parametrycznej, gdzie takimi zachtami s np.
punkty za patenty, wdroenia, wsplne granty z instytucjami OSG, etc.
3. KSZTACENIE, STUDENCI, DOKTORANCI
3.1 Organizacja studiw, relacje student uczelnia
Projekty prof. H.Izdebskiego i M.Kwieka zakadaj utrzymanie trzystopniowego podziau

studiw w oparciu o System Boloski.
A.Radwan i M.Kwiek proponuj zachowanie obecnych profili studiw z pewnymi drobnymi ich
modyfikacjami. Projekt prof. H.Izdebskiego zakada natomiast nowy model polegajcy na
zrnicowaniu kierunkw ze wzgldu na cel spoeczny.
W zakresie tworzenia kierunkw oraz projektowania programw ksztacenia zdania

poszczeglnych zespow s podzielone. Zespoy H.Izdebskiego i A.Radwana uwaaj, e
autonomia powinna by ograniczona przez pewne ramowe wymogi, czasami bardzo
rozbudowane (Izdebski). M.Kwiek proponuje zwikszenie autonomii uczelni w tym wzgldzie.
W kwestii obowizku uzyskiwania zgody ministra na prowadzenie kierunku studiw

poszczeglne projekty prezentuj odmienne pogldy. Rozwizania w projektach M.Kwieka i
A.Radwana oparte s o mechanizmy rynkowe, w oparciu o rzetelny system informowania o
uczelni oraz jej ofercie.
H.Izdebski i A.Radwan proponuj ucilenie przepisw dotyczcych umw student-uczelnia.
A.Radwan oraz M.Kwiek zwracaj uwag na potrzeb dostosowania programw ksztacenia

do potrzeb otoczenia spoeczno-gospodarczego.
H-Izdebski oraz M.Kwiek jednomylnie postuluj by nie odnosi si w ustawie do praw i

obowizkw absolwenta.
Komentarze i uwagi Komisji:
1. Komisja popiera zachowanie trzystopniowego ksztacenia na poziomie wyszym w

oparciu o zaoenia Procesu Boloskiego.
2. Komisja pozytywnie ocenia obecne regulacje w zakresie kierunkw studiw, w tym

podzia na profile oglnoakademicki i praktyczny. Podzia kierunkw na regulowane,
uniwersyteckie i nieregulowane zdaniem Zespou nie zasuguje na poparcie. Naley zauway,
e moe to przyczyni si do nadmiernej biurokratyzacji systemu szkolnictwa wyszego.
S t r o n a | 43
Podobnie nie znalazy poparcia w Komisji rozwizania wprowadzajce do porzdku prawnego

nowe wymogi w zakresie opracowywania programw ksztacenia.
3. Zachowania wymaga poszanowanie autonomii uczelni w zakresie tworzenia

kierunkw oraz okrelania treci i zakadanych efektw ksztacenia. Zasadne wydaje si
cakowite odstpienie od wymogu zgody ministra na utworzenie kierunku studiw, na rzecz
lepszego dostpu do informacji zwizanych z procesem ksztacenia oraz przede wszystkim
rzetelnej oceny tego procesu dokonanej przez zewntrzny organ akredytujcy (PKA).
4. Komisja popiera postulat ucilenia przepisw dotyczcych umw w przedmiocie

warunkw odpatnoci za studia, w celu wyranego rozgraniczenia od siebie podstawowych
publicznoprawnych obowizkw i praw szkoy wyszej oraz obowizkw i praw o
charakterze prywatnoprawnym. Postulat odbierania dyplomw absolwentom w przypadku
niezgodnoci oferowanego ksztacenia (unormowanego umow student-uczelnia) z
regulacjami prawnymi zdecydowanie nie zasuguje na poparcie.
5. Komisja nie widzi potrzeby wprowadzania zmian w zakresie dziaalnoci

samorzdw studentw i doktorantw.
6. Komisja popiera postulat nie regulowania praw i obowizkw absolwenta w

ustawie.
7. W projektach przedstawiono szereg propozycji nie majcych charakteru

normatywnego. Komisja do nich si nie odnosi. Uznano, e obecne regulacje w zakresie
ksztacenia na studiach, po nowelizacji Ustawy z 2016 r., nie wymagaj gbszych zmian.
3.2 Rekrutacja na studia
Projekt A. Radwana praktycznie nie odnosi si do tematu rekrutacji.
W kwestii egzaminw na studia M.Kwiek proponuje pozostawienie uczelniom swobody

natomiast H.Izdebski proponuje by uwzgldnia gwnie osignicia z poprzednich etapw
ksztacenia, przy zaoeniu reformy egzaminu maturalnego przy aktywnym udziale rodowiska
akademickiego.
H.Izdebski uwaa, e dostp do studiw powinien by limitowany (limit determinowany

stanem finansw publicznych.
Projekt M.Kwieka zakada limitowanie jedynie dostpu do studiw doktoranckich.
1. Komisja popiera zachowanie obecnych regulacji w zakresie rekrutacji na studia i

studia doktoranckie. Zasad powinno by prowadzenie otwartej rekrutacji na studia drugiego
stopnia.
S t r o n a | 44
2. W przypadku rekrutacji na studia doktoranckie naley uelastyczni przepisy, dajc

jednostkom prowadzcym te studia rwnie moliwo rekrutacji powizanej bezporednio z
rekrutacj do projektu, w szczeglnoci finansowanego ze rodkw grantowych. Zasady
rekrutacji powinny okrela wewntrzne przepisy jednostki.
3.3 Model ksztacenia doktorantw, status doktoranta
Projekty zespow H-Izdebskiego i M.Kwieka proponuj utrzymanie studiw doktoranckich w

trzystopniowym systemie studiw. A.Radwan zakada natomiast likwidacj studiw
doktoranckich na rzecz asystentury oraz kolegiw doktorskich (nowa forma studiw
doktoranckich).
Zdaniem H.Izdebskiego studia doktoranckie powinny prowadzi tylko uczelnie uprawnienia

powinny by odbierane na skutek negatywnej oceny PKA lub uzyskania najniszej oceny
kategorii naukowej. A.Radwan proponuje prowadzenie kolegiw doktorskich przez jednostki
wyonione w konkursie, natomiast M.Kwiek widzi podobnie jak H.Izdebski potrzeb
skorelowania uprawnie z kategori naukow.
H.Izdebski proponuje wprowadzenie nowej kategorii doktoratu (doktorat zawodowy).

Pozostae Zespoy nie podzielaj tego pogldu. M.Kwiek zauwaa jednak potrzeb realizacji
doktoratw we wsppracy z instytucjami otocznia spoeczno-gospodarczego.
Zespoy H.Izdebskiego i M.Kwieka postuluj likwidacj niestacjonarnych studiw

doktoranckich na rzecz realizacji doktoratu z tzw. wolnej stopy.
Projekty H.Izdebskiego i M.Kwieka zakadaj, e doktorant powinien posiada status zbliony

do statusu studenta. Zesp A.Radwana proponuje natomiast przywrcenie asystentury z
zachowaniem mieszanego statusu uczestnikw kolegiw doktorskich.
Wszystkie zespoy postuluj zniesienie obowizkowych obcie dydaktycznych dla

doktorantw lub praktyk zawodowych w formie prowadzenia albo uczestnictwa w
prowadzeniu zaj dydaktycznych.
Komentarz: obowizkowe obcienia dydaktyczne w tej chwili wynosz 15 godz. rocznie, czyli
s marginalne. Opinie zespow MNiSW dotycz praktyki (stosowanej w niektrych
uczelniach) powierzania doktorantom wikszej liczby godzin dydaktycznych, co ju teraz nie
znajduje uzasadnienia w ustawie.
Wszystkie projekty s rwnie zgodne w zakresie obowizkowego przyznawania stypendiw

doktoranckich wszystkim doktorantom. Rnice polegaj gwnie na rdach stypendiw
(tylko dotacja budetowa lub rwnie rodki zewntrzne, w tym granty). Wysoko
stypendiw w projektach H.Izdebskiego i M.Kwieka powinna by skorelowana z wysokoci
minimalnego wynagrodzenia za prac, natomiast w projekcie IA zakada si jedynie
konieczno podniesienia wysokoci stypendiw doktoranckich.
S t r o n a | 45
1. Propozycja likwidacji stacjonarnych studiw doktoranckich nie uzyskaa poparcia

Komisji. Warta poparcia jest jednak propozycja likwidacji niestacjonarnych studiw
doktoranckich na rzecz realizacji rozprawy doktorskiej z tzw. wolnej stopy.
2. Studia doktoranckie powinny by prowadzane zarwno samodzielnie przez

uprawnione jednostki oraz wsplnie przez kilka takich jednostek, w zakresie posiadanych
przez nie uprawnie.
3. Na tle propozycji wynikajcych z trzech raportw Komisja postuluje rozwizania

oparte na nastpujcych zaoeniach:
a) uwzgldnienie potrzeby harmonizacji rozwiza wynikajcych ze standardw

przyjtych w ramach European Higher Education Area i European Research Area;
b) uwzgldnienie w regulacjach ustawowych zalece Europejskiej Karty Naukowca i

Kodeksu Postpowania przy Rekrutacji Pracownikw Naukowych;
c) utrzymanie co do zasady aktualnego hybrydowego statusu doktoranta

zapewniajcego doktorantom korzyci z harmonizacji obu tych pozycji, co w szczeglnoci
umoliwi postulowane podtrzymanie statusu KRD;
d) uwzgldnienie potrzeby rozwizania obecnych, szczegowych problemw

wynikajcych z aktualnego statusu doktoranta, majcych istotny wpyw na obnienie
atrakcyjnoci podejmowania kariery naukowej.
4. Komisja popiera propozycje zwizane z zapewnieniem doktorantom stypendiw

doktoranckich, w tym istotne jest umoliwienie finansowania tych stypendiw rwnie ze
rodkw nie pochodzcych z dotacji podstawowej. Konieczne jest stworzenie mechanizmw
umoliwiajcych przyznawanie stypendiw finansowanych z grantw opiekunw naukowych
w formie stypendiw doktoranckich, a nie jedynie dodatkowych stypendiw przyznawanych
na podstawie umowy stypendialnej.
5. W zwizku z zamiarem przeniesienia uprawnie do nadawania stopni naukowych na

poziom uczelni, prowadzenie studiw doktoranckich powinno by realizowane na tym samym
poziomie. Uprawnienie to powinno wprost wynika z posiadania przez uczelni uprawnienia
do nadawania stopnia doktora, z zastrzeeniem koniecznoci podniesienia wymogw do
przyznawania tych uprawnie (wymagana korelacja uprawnie z ocen aktywnoci naukowej
uczelni w dyscyplinie, ktrej to uprawnienie dotyczy).
6. Zdecydowanie popieramy regulacje, ktre uatwiayby opracowywanie

interdyscyplinarnych prac doktorskich, propozycje z p. 3.3, punkt 5 powyej powinny si do
tego przyczyni
S t r o n a | 46
3.4. System oceny jakoci ksztacenia, akredytacja i PKA
Tylko jeden z projektw (M.Kwieka) zakada wprowadzenie rozwiza zgodnych z ESG

(European Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education
Area). Implementacja rozwiza pozostaych zespow moe skutkowa usuniciem PKA z
rejestru EQAR (European Quality Assurance Register for Higher Education).
Zaoenia projektw H.Izdebskiego i M.Kwieka stanowi modyfikacj obecnie obowizujcych

przepisw, natomiast rozwizania zawarte w projekcie A.Radwana prezentuj zupenie now
koncepcj polegajc na integracji oceny jakoci ksztacenia z ocen poziomu naukowego
jednostki, przez co nie jest moliwe odniesienie tej koncepcji bezporednio do obecnie
obowizujcych przepisw.
Zespoy proponuj zupenie rne koncepcje. Projekty H.Izdebskiego i A.Radwana zakadaj

kontroln i nadzorcz rol PKA. Projekt zespou prof. M.Kwieka zakada natomiast, e PKA ma
by organem odpowiedzianym za doskonalenie jakoci ksztacenia, a nie formaln kontrol, za
ktr odpowiedzialn ma by MNiSW (jak to ju dzi jest).
Projekt H.Izdebskiego zakada, e w skad PKA maj wchodzi osoby wybrane przez
rodowisko akademickie w drodze wyborw, natomiast projekt M.Kwieka kadzie nacisk na
profesjonalizacj PKA (eksperci powinni posiada odpowiednie kwalifikacje oraz bra udzia w
dedykowanym im szkoleniach z zakresu oceny jakoci ksztacenia).
Wszystkie zespoy widz potrzeb naoenia na PKA nowych obowizkw wynikajcych

bezporednio z przyjtego modelu.
Projekty H.Izdebskiego i A.Radwana zakadaj, e uzyskanie midzynarodowej akredytacji

mogoby zwolni z obowizku uzyskania akredytacji PKA.
1. Przyjte rozwizania powinny by zgodne z European Standards and Guidelines for

Quality Assurance in the European Higher Education Area.
2. Potrzeba objcia studiw doktoranckich i podyplomowych ocen instytucjonaln

PKA budzi kontrowersj, a przez wiele uczelni jest nawet odrzucona. Ta sprawa moe
wymaga dalszych dyskusji, KRASP jednak w przeszoci opiniowaa to negatywnie.
Komentarz: W swych stanowiskach KRASP oponowaa przeciwko akredytacji studiw

podyplomowych, ktre nie stanowi elementu regularnej oferty dydaktycznej uczelni i za ich
jako, w ramach swojej autonomii, odpowiadaj poszczeglne uczelnie: jeli s sabe, nie
bdzie na nich chtnych; nie ma tez uzasadnienia dla akredytacji studiw doktoranckich te,
ktre s dobre powinny uzyskiwa dodatkowe finansowanie w trybie konkursowym, jak np. w
ramach aktualnych konkursw PO WER, akredytacja studiw doktoranckich nie jest tez
S t r o n a | 47
uzasadniona w kontekcie postulatw, by studia doktoranckie mogy prowadzi tylko

jednostki kategorii A+ i A, a take by studia doktoranckie byy prowadzone przez uczelnie a nie
przez wydziay.
4. NAUCZYCIELI AKADEMICCY. KARIERA NAUKOWA
4.1. Zatrudnienie nauczycieli akademickich
Status pracownikw uczelni, w tym take ich zatrudnianie, nie zosta objty zawartymi w
umowach z trzema zespoami oczekiwaniami MNiSW jako zleceniodawcy opracowania zaoe
do Ustawy 2.0. Std te w projektach nie ma kompleksowych propozycji w tym zakresie.
Podniesione zostay tylko najistotniejsze kwestie.
Wiele propozycji dotyczy tych samych zagadnie, jak np. formy i trybu zatrudnienia,
wieloetatowoci, mobilnoci kary naukowej, ksztatowania stanowisk w ramach uczelni, czy
okresowej oceny pracownikw. Rnice midzy projektami dotycz zasadniczo kwestii
szczegowych i wynikaj z przyjtej filozofii danego projektu.
Komisja rekomenduje przyjcie nastpujcych zaoe:
1. Odrzucenie reguy powszechnej przymusowej mobilnoci po uzyskaniu stopnia

naukowego doktora z pozostawieniem moliwoci wprowadzenia statutowej regulacji
powizania mobilnoci z okrelonymi stanowiskami naukowymi.
2. Rezygnacja z zatrudnienia na podstawie mianowania jako wymogu formalnego

powizanego, z zajmowaniem okrelonego stanowiska, co ma miejsce ju dzi; przypomnijmy,
i aktualnie mianowanie jest moliwe w przypadku profesora tytularnego, podobnie jak w
Niemczech.
3. Komisja popiera propozycj nawizywania stosunku pracy na podstawie umowy o

prac zawieranej na czas nieokrelony (jest to ju aktualnie obowizek) zgodnie z Kodeksem
Pracy, jeli zatrudnienie przekracza 33 miesice, poczone z okresow ocen pracownikw,
ktrej ewentualne negatywne wyniki powinny stanowi podstaw rozwizania stosunku
pracy.
4. Uwzgldniajc stanowisko wszystkich zespow Komisja proponuje wprowadzenie

zasady jednoetatowoci w odniesieniu do kadry akademickiej.
5. Obok regulacji prawnej stanowicej lex specialis w stosunku do oglnych regulacji

prawa pracy, Komisja proponuje odwoanie si do wewntrznych regu etyki zawodowej, w
tym europejskich regulacji dotyczcych rekrutacji i statusu pracownikw nauki.
S t r o n a | 48
6. Komisja proponuje regulacj podstawowych praw i obowizkw nauczycieli

akademickich w przepisach rangi ustawowej, stanowic gwarancj ich statusu, poczon z
moliwoci szczegowych regulacji statutowych.
7. Komisja proponuje umoliwienie szerszego korzystania z tworzenia stanowisk

dydaktycznych i naukowych, obok naukowo-dydaktycznych, take przez umoliwienie
finansowania etatw naukowych, obok finansowania projektowego, z dotacji statutowej, co
przyczynioby si do stworzenia dwch cieek kariery zawodowej (naukowej i dydaktycznej).
8. W ustawie powinna zosta rozwinita przesanka wskazana w Art.125 aktualnie

obowizujcej ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyszym. Wrd innych wanych przyczyn
powinna zosta wymieniona restrukturyzacja uczelni, np. zniesienie jednostki organizacyjnej, a
sama tre regulacji powinna zosta wzmocniona w kierunku zwikszenia moliwoci bardziej
efektywnego ksztatowania kadr.
4.2. Model kariery naukowej
Projekty proponuj rne modele kariery naukowej od jednego stopnia naukowego (doktora),
poprzez jego zrnicowanie (doktorat naukowy i zawodowy) do pozostawienia dwch stopni
naukowych (doktor i doktor habilitowany).
Wszystkie projekty akcentuj potrzeb podniesienia rangi stopnia naukowego (stopni

naukowych), akcentujc w szczeglnoci, znaczenie kryteriw doskonaoci naukowej
opartych na jakoci osigni.
1. Pozostawienie stopnia doktora jako progu dojrzaoci badawczej, ktrego uzyskanie

staje si podstaw samodzielnoci naukowej w badaniach zespoowych, grantach i innych
projektach.
2. Utrzymanie charakteru stopnia doktora jako stopnia naukowego (a nie

zawodowego), zwaszcza w kontekcie proponowanej nowej cieki jego uzyskania (tzw.
doktorat wdroeniowy).
3. Utrzymanie habilitacji (nieobowizkowej), jednak niekoniecznie jako stopnia

naukowego, ale jako uprawnienia do udziau w procedurze nadawania stopnia naukowego, w
szczeglnoci w charakterze promotora i recenzenta oraz jako ewentualnego wymogu
statutowego w ramach rnicowania zakresu autonomii uczelni, gdyby to miao nastpi.
4. Traktowanie habilitacji jako jednego, nieobowizkowego, elementu tenure track, i

dopuszczenie, na wzr systemu niemieckiego, innych moliwych jego elementw jak: bycie
Liderem Zespou Modych Badaczy (utrzymujcym si z uzyskanych prestiowych grantw,
typu ERC, NCN, etc.) oraz wygranie konkursu na Junior Professorship (analiza stanu rzeczy w
S t r o n a | 49
UE i argumenty na rzecz tej propozycji zostay przedstawione w trakcie Konferencji w

Katowicach).
Komentarz: Rozwizania tego typu ju teraz s moliwe w ramach aktualnie obowizujcych

przepisw. Istnieje moliwo zatrudniania osoby ze stopniem doktora na stanowisku
profesora nadzwyczajnego, umoliwiajc realizacj jednego z gwnych postulatw: jak
najszybszego, przy zachowaniu kryteriw jakoci badan naukowych, uzyskiwania
samodzielnoci naukowej. Ju teraz statut uczelni moe pozwala na wprowadzenie rnych
rozwiza w celu zapewnienia moliwoci realizacji postulatu osigania jak najszybciej
samodzielnoci naukowej (takie rozwizanie jest np. w Statucie Uniwersytetu lskiego).
4.3. Stopnie naukowe wymogi i procedury
Zespoy prezentuj zagadnienie na rnym stopniu szczegowoci, od bardzo dokadnego

opisu doktoratu naukowego i zawodowego na wzr obecnych regulacji (Izdebski), a do
pozostawienia wymogw i trybu nadawania stopni naukowych w gestii uczelni, ktra co do
zasady bdzie j wewntrznie ustala w ramach granic wyznaczonych przez ustawodawc
(Radwan).
1. Minimalne wymogi uzyskiwania stopnia naukowego okrela pastwo aktami prawa

powszechnie obowizujcego.
2. Podniesienie wymogw uzyskiwania stopnia doktora, ktre powinny by oparte na

wysokiej jakoci osigniciach naukowych oraz uwzgldnia wspprac z otoczeniem
spoeczno-gospodarczym i eksperckim.
4.4. Tytuy naukowe zasady i tryb uzyskania
Rne rozwizania s proponowane w zakresie tytuu naukowego, od jego zniesienia z

ewentualnym utworzeniem tytuu honorowego dla odchodzcych na emerytur (Radwan),
przez wyraz uznania dla szczeglnych zasug, a nie trzeci stopie awansu (Izdebski), a do
wzmocnienia kryteriw uzyskiwania go na dotychczasowych zasadach, zwaszcza przez
umidzynarodowienie (Kwiek).
Komisja rekomenduje pozostawienie tytuu profesora, ale wycznie jako wyrnienia

potwierdzajcego uzyskanie szczeglnych osigni w sferze nauki oraz ksztacenia kadr, bez
wyjtkowych uprawnie z posiadania tego tytuu.
Komisja opowiada si, podobnie jak zesp prof. Kwieka, przynajmniej przez pewien czas,
dopki system si nie ustabilizuje, tak za utrzymaniem tytuu profesora jak i utrzymaniem CK,
jako instancji zapobiegajcej dewaluacji tytuu poprzez zdecydowane podniesienie kryteriw
dla kandydatw do tytuu.
S t r o n a | 50
Komentarz: Rozstrzygnicia wymaga kwestia, czy jest to tytu naukowy, tak jak teraz,
nadawany przez Prezydenta RP po przejciu procedury w CK, czy te ma sta si stanowiskiem
uczelnianym jak to jest w wikszoci krajw (UE i nie tylko); okrelenie wyrnienie nie
przesadza jeszcze adnej z drg ani nie bierze pod uwag braku wyjtkowych uprawnie z
posiadania tego tytuu - kwestii hierarchii rnych pozycji profesora np. w Niemczech czy
Francji, co jest zwizane z rnymi stawkami wynagrodzenia.
4.5. Uzyskiwanie uprawnie do nadawania stopnia
Przyznawanie uprawnie do nadawania stopni w ocenie zespow powinno by powizane z

prowadzonymi na wysokim poziomie badaniami w uczelni w danej dziedzinie, co potwierdza
powinna przyznana kategoria naukowa.
1. Stopnie naukowe s przyznawane w dziedzinach, a nie dyscyplinach przez rady

naukowe uczelni zoone z przedstawicieli danej dziedziny naukowej, kwalifikowanych na
podstawie uzyskanych osigni naukowych, a nie jedynie formalnie uzyskanych uprzednio
stopni. Wymaga rozwaenia potrzeba podziau dziedziny nauk technicznych.
2. Uprawnienia do nadawania stopni naukowych uzyskuj uczelnie posiadajce

najwysze kategorie naukowe uzyskane w okresie ostatniej parametryzacji oraz posiadajce
niezbdne minimum kadrowe znaczco wysze ni obecnie zoone z osb legitymujcych
si znaczcym dorobkiem w ramach danej dziedziny nauk.
3. Uprawnienia do nadawania stopni naukowych przyznaje centralny organ pastwa,

ktry nadzoruje przebieg postpowa o uzyskanie stopni naukowych (tytuu profesora) oraz
dokonuje weryfikacji posiadanych uprawnie, z zachowaniem kompetencji RGNiSW.
4.6. Organy zewntrzne: CK, KPN, KEJN
Zespoy MNiSW rozstrzygny rne pomysy: od likwidacji CK (Radwan), przez poczenie jej z
KEJN (Izdebski), a po wzmocnienie jej przez reformy dotyczce jej skadu i zasad
funkcjonowania (Kwiek).
Komitet Polityki Naukowej by przedmiotem zainteresowania tylko jednego zespou (Radwan),

ktry zaplanowa przejcie jego zada i kompetencji przez Narodow Rad Doskonaoci
Naukowej.
KEJN ma dziaa na dotychczasowych zasadach, a jedynie zasady parametryzacji ulegn

zmianie (Kwiek), lub zostanie poczony z CK (Izdebski), zwikszy si jego zwizek z
otoczeniem gospodarczym i interesariuszami zewntrznymi (Radwan).

S t r o n a | 51
1. Naley odoy przesdzenie zasadnoci konsolidacji CK i KEJN do czasu

opracowania projektu zasad i trybu funkcjonowania nowej instytucji; jednak ich cisa
wsppraca zarwno w zakresie przyznawania uprawnie do nadawania stopni naukowych,
jak i parametryzacji jest w peni uzasadniona.
2. Nie naley zwiksza liczby kategorii naukowych.
3. Nie naley doprecyzowywa wymogw dla kategorii A+.
Komentarz: Doprecyzowanie wymogw bdzie uruchamiao kolejne tendencje do

kolekcjonowania punktw i cigania si we wszystkich moliwych kategoriach parametrw,
zamiast koncentrowania si na unikalnych osigniciach budujcych doskonao naukow. W
wielu dyskusjach przewaaa opinia, e kwalifikacja do A+ powinna by oparta na opinii
eksperckiej.
4. Przedstawiciele otoczenia spoeczno-gospodarczego jako interesariusze

zewntrzni nie bdcy czynnikiem fachowym w postpowaniu ewaluacyjnym, nie powinni
wchodzi w skad KEJN.
5. FINANSOWANIE
5.1. Zasady gospodarki finansowej i zasady finansowania dziaalnoci jednostek w systemie

szkolnictwa wyszego
W projekcie zespou prof. M.Kwieka wskazuje si, e warunkiem moliwoci efektywnego

wdroenia zaproponowanych zmian jest znaczcy i odczuwalny w uczelniach przyrost
nakadw budetowych.
W projektach zespow prof. H.Izdebskiego i prof. M.Kwieka przewiduje si zrnicowane

zasady finansowania trzech rodzajw uczelni.
We wszystkich projektach przewiduje si utrzymanie finansowania publicznego uczelni z

dotacji i konkursw (granty z NCN), a w projekcie M.Kwieka dodatkowo pojawia si
finansowanie doskonaociowe (Milion za milion, Narodowy Program Doskonaoci
Naukowej, Program Profesur Pastwowych - co ma stanowi mechanizm koncentracji
finansowania bada naukowych).
We wszystkich projektach wskazuje si na konieczno uzalenienia wysokoci dotacji na

badania naukowe od jakoci bada naukowych (wynikw parametryzacji i kategoryzacji, tj.
osigni naukowych i aktywnoci grantowej).
W projekcie H.Izdebskiego proponuje si dostp do dotacji finansujcych dziaalno

dydaktyczn i naukowo-badawcz na zasadzie wieloletniego kontraktu, przy czym miaby on
by zawierany w wyniku konkursu na prowadzenie okrelonego kierunku studiw.
S t r o n a | 52
W projekcie M.Kwieka proponuje si z kolei finansowanie zarwno dziaalnoci dydaktycznej

jak i bada statutowych - w formie duych, czteroletnich dotacji przyznawanych na podstawie
umowy.
W dwch projektach zwraca si uwag, e ze rodkw publicznych w wikszym stopniu

powinny korzysta uczelnie niepubliczne (H.Izdebski sugeruje identyczne zasady
finansowania, A.Radwan sugeruje zwikszenie finansowania).
W projekcie H.Izdebskiego wskazuje si na zasadno ustalenia odrbnych zasad finansowania

bada z zakresu nauk przyrodniczych, cisych i technicznych oraz dla bada z zakresu szeroko
rozumianej humanistyki i nauk spoecznych.
W projekcie H.Izdebskiego zwraca si uwag na potrzeb wykorzystania mechanizmw ulg

podatkowych dla podmiotw prywatnych, w celu zachty do finansowania nauki.
W projektach H.Izdebskiego oraz M.Kwieka przewiduje si zwikszenie znaczenia

finansowania szk wyszych przez organy samorzdu terytorialnego.
W projektach H.Izdebskiego i M.Kwieka przewiduje si wiksz swobod dla uczelni do

prowadzenia wasnej polityki finansowej, w projekcie M.Kwieka wskazuje si, e rodki, ktre
uczelnia otrzymuje z budetu (poza dotacjami celowymi) powinny by traktowane jako ryczat.
W opinii Komisji:
1. Postulat o koniecznoci znaczcego wzrostu nakadw z budetu pastwa na

szkolnictwo wysze i nauk jako warunek konieczny wdraania reformy zasuguje na pene
poparcie.
2. Wyodrbnienie rnych strumieni finansowania uczelni jest zasadne.
3. Uzasadnione jest uzalenienie finansowania od przynalenoci uczelni do grupy

instytucji okrelonego typu (akademickie, z wyrnieniem badawczych, albo zawodowe).
Komentarz: Uczelnie nie powinny jednak by z gry przypisane do jakiejkolwiek grupy,

poniewa w systemie trzech ich grup, wana jest moliwo cyrkulacji uczelni pomidzy
grupami, zapewniajca elastyczno niezbdn w celu reagowania na zmiany w otoczeniu.
Jakiekolwiek sztywne przypisanie instytucji do grup zamrozioby ukad uczelni w Polsce i
uniemoliwio autonomiczne wybieranie przez nie wasnej strategii. Dodatkowo, stae
przypisanie mogoby przeksztaci si w pole politycznego sporu, bez szans na racjonalne
rozstrzygnicia.
4. Finansowanie dotacyjne odwoujce si do kryteriw jakociowych nie pozwala na

jednoznacznie i oczywiste rozstrzygnicie dylematu do jakich uczelni w wikszym stopniu
powinny by kierowane dodatkowe rodki finansowe. Pojawia si bowiem wtpliwo czy
S t r o n a | 53
zwikszone rodki finansowe powinny by kierowane do uczelni ju zapewniajcych najwysz

jako ksztacenia (jako rodzaj nagrody) czy te przeciwnie, do uczelni przed ktrymi stoi
zadanie podniesienia jakoci ksztacenia (jako rodzaj instrumentu wsparcia i inwestycji w
podniesienie jakoci). Kwestie te wymagaj dalszej dyskusji.
5. Propozycja oparcia finansowania uczelni (gwnie w ramach dziaalnoci

dydaktycznej) na 4-letnich kontraktach, w ktrych ustalona byaby sztywna kwota
finansowania, zasuguje na pozytywn opini, daje bowiem moliwo kilkuletniego
planowania dziaalnoci uczelni. Rosnca pula rodkw w tym okresie powinna by
przyznawana w oparciu o kryteria konkurencyjne.
6. Zaproponowane przez zesp H.Izdebskiego rozwizanie polegajce na przyznawaniu

dotacji na prowadzenie okrelonych kierunkw na podstawie przeprowadzanych konkursw
moe zagraa autonomii uczelni wyszych i nie jest rekomendowane przez zesp redakcyjny.
7. Propozycja zawarta w projekcie M.Kwieka, aby finansowanie studiw doktoranckich

zostao wczone do strumienia finansowego przeznaczonego na badania naukowe, a nie jak
dotd na ksztacenie, pozostaje w sprzecznoci z tez o statusie doktoranta jako studenta
studiw trzeciego stopnia. System finansowania zyskaby jednak wysz spjno gdyby status
doktoranta kwalifikowa go jednoczenie do grona pracownikw naukowych. Take z tych
wzgldw godny poparcia jest model hybrydowy statusu doktoranta.
8. Niezbdne jest czenie nakadw na utrzymanie infrastruktury i koszty stae w

ramach dotacji podstawowej, ze rodkami z grantw i dotacji celowych.
9. Dedykowanego strumienia finansowania wymagaj cele zwizane z utrzymaniem i

wykorzystaniem nowej, duej infrastruktury badawczej, a w tym niezbdne s rodki
stypendialne dla osb z zagranicy po uzyskaniu doktoratu oraz dla czonkw zespow
midzynarodowych zaproszonych do pracy naukowej w naszym kraju.
5.2. Polityka stypendialna dla studentw i doktorantw, oraz pomoc materialna
We wszystkich projektach przewiduje si stypendia doktoranckie przez okres studiw, a w

projekcie A.Radwana alternatywnie moliwo wynagrodzenia asystenckiego.
W projekcie A.Radwana i M.Kwieka przewiduje si, e stypendia mog pochodzi z rnych

rde take prywatnych oraz zakada si wczenie mechanizmw konkurencyjnych do
finansowania stypendiw.
Wedug projektw H.Izdebskiego i M.Kwieka stypendia dla doktorantw przewiduje si w

uczelniach publicznych i niepublicznych.
W projekcie H.Izdebskiego zakada si wyczenie z zakresu kompetencji uczelni pomoc

socjaln dla doktorantw, ktr miayby przej gminy.
S t r o n a | 54
W projektach H.Izdebskiego i M.Kwieka proponuje si wprowadzenie zacht podatkowych dla

podmiotw prywatnych fundujcych stypendia.
W opinii Komisji:
1. Na pozytywn ocen zasuguje propozycja, aby stypendium doktoranckie, na

poziomie co najmniej obowizujcej w gospodarce pacy minimalnej, byo zapewnione na cay
okres studiw doktoranckich.
2. Zasadnym jest propozycja zespou prof. H.Izdebskiego aby zadania zwizane z

pomoc opart o kryterium dochodowe (pomoc socjaln) zostay przekazane przez uczelnie
gminom. W zakresie kompetencji uczelni powinny pozosta natomiast kwestie zwizane z
prowadzeniem i finansowaniem domw studenckich i stowek.
5.3. Model finansowania bada naukowych, funkcjonowanie NCN i NCBiR
We wszystkich projektach przewiduje si pozostawienie NCN i NCBiR, przy czym ocena obu
instytucji jest zrnicowana.
NCN jest wysoko oceniane w projekcie M.Kwieka. W projektach H.Izdebskiego i A.Radwana

wskazuje si na potrzeb odbiurokratyzowania procedur konkursowych, co ma suy
skrceniu czasu oczekiwania na rodki.
W projekcie H.Izdebskiego zwraca si uwag na istnienie ziemi niczyjej w zakresie projektw

czcych ze sob badania podstawowe z poszukiwaniem aplikacji ich wynikw i postuluje si
ustalenia wsplnych zasad postpowania przez NCN i NCBiR.
W projekcie M.Kwieka postuluje si zwikszenie budetu NCN o co najmniej poow.
W projekcie M.Kwieka zwraca si uwag na niewspmiernie wysoki budet NCBiR (w

stosunku do NCN) oraz na to, e jego rol powinno by wspieranie bada stosowanych
prowadzonych w szkolnictwie wyszym we wsppracy z przedsibiorstwami (a nie jedynie
bada prowadzonych w przedsibiorstwach by moe z udziaem naukowcw).
W opinii Komisji:
1. Zasadne jest utrzymanie i doskonalenie systemu budetowego finansowania bada

naukowych, oprcz bazowej dotacji statutowej, na drodze postpowania konkursowego
realizowanego przez NCN oraz NCBiR.
2. Uzasadnione jest jednak systemowe okrelenie i wzmocnienie relacji obu tych

instytucji na rzecz finansowania przedaplikacyjnych bada stosowanych. Obecnie NCN
finansuje wycznie badania podstawowe, NCBiR - proinnowacyjne badania na rzecz i z
udziaem przedsibiorcw. Formua dziaania NCBiR powinna by skorygowana dla dania
moliwoci realizacji bada na poziomie niezbdnym do rozwoju kadr.
S t r o n a | 55
3. Uzasadnione jest znaczce zwikszenie budetu obu tych instytucji.
Komentarz: Sprawa finansowania bada, niezalenie od utrzymywania enujcego poziomu

nakadw budetowych, zostaa w ostatnich latach mocno wypaczona, szczeglnie w
odniesieniu do nauk technicznych, ale nie tylko, przez praktyczne wyeliminowanie
finansowania przedaplikacyjnych bada stosowanych. Jest to skutek bdnego zaoenia, e
bd one finansowane przez jednostki gospodarcze (gwnie przemys) ze rodkw UE.
Tymczasem firmy finansuj niemal wycznie wasne prace rozwojowe.
Stworzenie dychotomicznego podziau finansowania budetowego na badania finansowane

przez NCN oraz przez NCBiR pogbio ten problem, poniewa obecnie NCBiR finansuje ju
wycznie badania z partnerem przemysowym, czyli de facto (niezalenie od nazwy) nie
badania, tylko tzw. prace rozwojowe.
Dyskutowane trzy projekty zaoe do ustawy o szkolnictwie wyszym obejmuj model kariery
naukowej, ale zmiany w tym zakresie zostay zaproponowane bez uwzgldnienia koniecznoci
niezbdnych modyfikacji zasad finansowania nauki z tym zwizanych. Prace rozwojowe
(preferowane obecnie przez NCBiR) nie pomagaj wykonawcom w gromadzeniu osigni,
ktre stanowi mogyby podstaw uzyskania habilitacji lub uprawnie jej rwnowanych.
S t r o n a | 56
5. ANALIZA PORWNAWCZA PROJEKTW ZAOE TRZECH ZESPOW MNISW:

ZESTAWIENIE TABELARYCZNE Z UWAGAMI I KOMENTARZAMI KSPSW KRASP
Opracowali: czonkowie Zespou Redakcyjnego KSPSW KRASP: I. Degtyarova,

M. Dokowicz, T. Jdrzejewski, A. Mrozowska, P. Wojciechowski, J. Wonicki
str. Projekt zaoe do ustawy zespou str. Projekt zaoe do ustawy zespou str. Projekt zaoe do ustawy zespou
prof. H. Izdebskiego dr.hab. A. Radwana prof. M.Kwieka
1. SYSTEM SZKOLNICTWA WYSZEGO. KOMPETENCJ MINISTRA. AUTONOMIA
1.1. KOMPETENCJE WADCZE I NADZORCZE ORGANW PASTWA
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyszym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1842 ze zm.)
Dzia I, Rozdzia 3 , Art. 33-40
13 Nowa ustawa powinna ona zakrela Rola Pastwa i Ministra w projekcie 51 Wpyw pastwa na dziaalno odbywa
jedynie ramy prawne funkcjonowania zaoe do ustawy nie jest w peni si przez instytucj nadzoru, co w
szk wyszych, pozostawiajc bardzo jasna. praktyce oznacza prawn moliwo
szczegowe normowanie kwestii wadczej ingerencji organu
organizacyjnych statutom uczelni w 22 Nowa ustawa o szkolnictwie wyszym sprawujcego nadzr w dziaanie
ramach posiadanej przez nie autonomii. powinna skupi si przede wszystkim podmiotu nadzorowanego, cznie z
na rozwizaniach ustrojowych moliwoci zmiany kierunku
Autonomia szk wyszych nie jest (academic governance) oraz podjtego dziaania.
34
moliwa bez zapewnienia uregulowaniach dotyczcych kadr
pastwowego nadzoru nad jej (stanowiska, cieki kariery, konkursy, 56 Pozostawienie jedynym kryterium
funkcjonowaniem z punktu widzenia awanse, rozwizywanie stosunku nadzoru nad dziaalnoci uczelni
zgodnoci z prawem aktw organw pracy). zgodnoci ich dziaania z prawem
szk wyszych i z zachowaniem zasady (legalno).
proporcjonalnoci. 14 [Rnorodno i decentralizacja]
Modelem dla polskiej nauki nie jest Ograniczenie kompetencji organw
Skupienie kompetencji dotyczcych egalitarny model niemiecki, w ktrym pastwa zgodnie z przyznan uczelniom
S t r o n a | 57
34 szk wyszych, przede wszystkim gwarantem jakoci jest pastwo 55 autonomi poprzez uczynienie
kompetencji nadzorczych, w jednym (wadza publiczna), ale model przedmiotem nadzoru jedynie
organie administracji publicznej tj. w konkurencyjny, obejmujcy rne enumeratywnie wymienionych
zakresie dziaania ministra waciwego segmenty i nisze. rozstrzygni monokratycznych i
do spraw szkolnictwa wyszego. kolegialnych organw uczelni z
Pastwo powinno w mniejszym wyczeniem decyzji administracyjnych.
Dotychczasowe kompetencje zakresie by kreatorem przestrzeni
stanowice lub nadzorcze innych szkolnictwa wyszego, a w wikszym Instytucja pastwa powinna wyranie
34 15 51
ministrw (w stosunku do szk zakresie nadzorc i arbitrem okreli strategiczne cele w obszarze
wojskowych, szk sub pastwowych, czuwajcym nad przestrzeganiem nauki i w wikszym stopniu egzekwowa
szk artystycznych, szk medycznych i konkurencji i przejrzystoci. ich realizacj wobec uczelni
szk morskich) powinny by zastpione
przez kompetencje inicjatywne oraz Rozwizaniem problemw polskiego Powierzenie nadzoru nad dziaalnoci
opiniodawcze (lub dziaanie w 24 szkolnictwa wyszego stanie 55 uczelni jednemu organowi tylko
porozumieniu z ministrem waciwym zaprojektowanie nowego ustroju i ministrowi waciwemu ds. szkolnictwa
do spraw szkolnictwa wyszego). waciwego systemu bodcw, dla wyszego, ktry w razie potrzeby (np.
ktrych wymogi administracyjne i uczelnie medyczne, artystyczne) bdzie
Ze wzgldu na specyfik przedmiotu reglamentacja ustawowa pozostan wspdziaa z innymi organami, np.
dziaania uczelni dotychczas narzdziem subsydiarnym. ministrem waciwym ds. zdrowia,
35
nadzorowanych przez innych ministrem waciwym ds. kultury i
ministrw, naley zachowa Naley podda pod rozwag dziedzictwa narodowego czy ministrem
finansowanie tych uczelni z czci zastosowanie modelu konkurencji waciwym ds. Skarbu Pastwa (sprawy
budetu pastwa, ktrych ci 93 regulacyjnej - wspistnienie reimw majtkowe).
ministrowie s dysponentami; prawnych, ktre ich adresaci mog
dziaaliby oni w tym zakresie w wybra, jako obowizujce dla siebie. Przedmiotem nadzoru pastwa s co do
porozumieniu z ministrem waciwym Uczelnia mogaby w paradygmacie zasady uchway organw kolegialnych
do spraw szkolnictwa wyszego. konkurencji regulacyjnej 54 oraz decyzje organw monokratycznych
zadecydowa, czy chce podlega uczelni.
W szczeglnym zakresie ich dziaania, uregulowaniom dotychczasowym
uprawnienia nadzorcze, a take (PSW) czy nowym (Ustawa 2.0). Pogrupowanie podlegajcych nadzorowi
34 stanowice, powinny by powierzone Uczelnie mogyby te dokonywa rozstrzygni wedug ich przedmiotu na
S t r o n a | 58
innym organom (CK, KEJN, i innych). 174 migracji z jednego reimu do drugiego. 55 ustrojowo-organizacyjne, personalne i
ekonomiczno-majtkowe.
Minister okreli w drodze
rozporzdzenia wysoko udziau Obowizek niezwocznego dorczania
jednostki operacyjnej w dotacji 55 organowi nadzoru wszystkich podjtych
podstawowej (dotacji naukowej rozstrzygni podlegajcych nadzorowi.
podmiotowej, dotacji naukowej
administracyjnej i dotacji
administracyjnej).
Minister okreli w drodze

rozporzdzenia ujednolicony format
ogoszenia konkursowego na
stanowiska pracy na uczelni.
36 Ograniczenie ustawowych obowizkw 184, [Dua rola Ministra w systemie 52 Regulacje centralne powinny dotyczy
sprawozdawczych uczelni do zabezpieczenia jakoci nauki, dwch obszarw:
niezbdnych dla funkcjonowania 197 ksztacenia]
systemu. - oddziaywania na podmioty spoza
224 Minister okrela zasady ewaluacji na uczelni oraz wypeniania obowizkw
poziomie zdarze ewaluacyjnych uczelni wobec pastwa, co wie si z
moliwoci sdowej kontroli; oraz
Wyznaczenie profili jednostek
228 referencyjnych jest najwaniejszym - wewntrznych stosunkw
instrumentem polityki naukowej zakadowych dotyczcych podmiotw
pastwa oraz gwnym zadaniem KEJN. wewntrz uczelni, objtych wycznie
procedurami kontroli wewntrznej.
34 Nadzr o charakterze prewencyjnym 56 Ograniczenie rodkw nadzoru do

powinien by ograniczony w stosunku stwierdzenia niewanoci
do stanu obecnego przy zachowaniu rozstrzygnicia w przypadku istotnego
dotychczasowej konstrukcji nadzoru naruszenia prawa z moliwoci
S t r o n a | 59
represyjnego. wstrzymania jego wykonania do czasu

wydania aktu nadzoru.
Zastosowanie mechanizmu sygnalizacji

w przypadku stwierdzenia w wyniku
dziaa kontrolnych innych
nieprawidowoci.
56 Przypisanie poszczeglnym
podlegajcym nadzorowi
rozstrzygniciom organw uczelni, jako
gwarancj samodzielnoci uczelni,
odpowiedniego rodka kontroli
zewntrznej na drodze postpowania
sdowego, tj. skargi do sdu
administracyjnego w sprawach
ustrojowo-organizacyjnych; do sdu
pracy w sprawach personalnych oraz
do sdu cywilnego w sprawach
ekonomiczno-majtkowych, przy
jednoczesnym okreleniu katalogu
rozstrzygni wydawanych przez
waciwy sd.
Ograniczenie czasu, w ktrym organ

56
moe wyda rozstrzygnicie nadzorcze,
po upywie ktrego moliwe bdzie
zaskarenie rozstrzygnicia przez organ
nadzoru wycznie na drodze sdowej.
S t r o n a | 60
35 Jednym z warunkw funkcjonowania 219 Obowizkowa sprawozdawczo 56 Ograniczenie sprawozdawczoci

nadzoru jest wykonywanie przez systemie cigym do Systemu Informacji wycznie do spraw niezbdnych dla
uczelnie ustawowo naoonych na nie o Nauce i Szkolnictwie Wyszym (SINIS). funkcjonowania systemu szkolnictwa
obowizkw informacyjnych, w tym wyszego i nauki, objtych jednym
zwizanych ze statystyk publiczn. systemem (np. POL-on).
36 Pena spjno systemu informacji o Poszerzenie informacji objtych
nauce i szkolnictwie wyszym, opartego ostrzeeniami publicznymi.
na systemie POL-on.
Wprowadzenie obowizku wszystkich

szk wyszych poddawania rocznych
sprawozda finansowych badaniu
biegych rewidentw oraz ogaszania
tych sprawozda.
56 Przyznanie wszystkim podmiotom

wsppracujcym z ministrem w
zakresie sprawowania funkcji
nadzorczych statusu organu
administracji publicznej.
47 Wsppraca z organami administracji 277 Udzia Skarbu Pastwa w procesie 54 Wspdziaanie pastwowych organw
rzdowej zainteresowanymi wynikami komercjalizacji i wsplnych projektw nadzoru z krajowymi organami
prac szk wyszych oraz z jednostkami badawczo-rozwojowych. waciwymi w sprawach przestrzegania
samorzdu terytorialnego, na ktrych jakoci, doradczymi organami o
terenie dziaaj szkoy wysze. charakterze rodowiskowym oraz
organami skupiajcymi zarzdzajcych
uczelniami (konferencje lub rady
rektorw).
S t r o n a | 61
Uwagi i komentarze Komisji:
Projekty trzech zespow MNiSW (tj. zespou prof. H. Izdebskiego dalej projekt H.Izdebskiego lub Izdebski), zespou prof. M. Kwieka (dalej projekt
M. Kwieka lub Kwiek) oraz zespou dr.hab. A. Radwana dalej projekt A. Radwana lub Radwan) okrelaj oglne zasady odbiurokratyzowania i
decentralizacji szkolnictwa wyszego.
Projekt zespou prof. H. Izdebskiego charakteryzuje si systemow konsekwencj.
W projekcie zespou dr.hab. A. Radwana problematyka dot. kompetencji nadzorczych ministra nie jest dostatecznie rozwinita, stanowisko zespou
w zakresie wizji zarzdzania w systemie szkolnictwa wyszego nie zawsze jest jasne, a w wielu przypadkach pozostaje sprzeczne z utrwalon w
naszym kraju tradycj akademick.
Najbardziej szczegowe i konkretne zasady zarzdzania i kompetencji nadzorczych w rozumieniu prawa okrela projekt zespou prof. M. Kwieka
Pozytywnie ocenione przez Komisj Strategicznych Problemw Szkolnictwa Wyszego (dalej KSPSW KRASP lub Komisja) i rekomendowane do
umocowania w nowej Ustawie 2.0 s nastpujce zaoenia:
1. Propozycja jednolitoci systemu szkolnictwa wyszego i skupienia kompetencji nadzorczych pastwa dotyczcych szkolnictwa wyszego w
jednym organie MNiSW (Izdebski/Kwiek) jest godna poparcia. Sytuacja, kiedy nadzr w systemie szkolnictwa wyszego sprawuje 6 ministrw
powoduje brak spjnoci i jednolitoci w polityce naukowej i edukacyjnej, zasadach finansowania i w trybie dziaania. Taka propozycja jest te
zgodna z pozycj KRASP zawart w Strategii rozwoju szkolnictwa wyszego, projekt rodowiskowy z 2009 r.
2. Uzasadnione jest zaproponowane w projekcie H. Izdebskiego zachowanie charakteru nadzoru czcego moliwo dziaania
prewencyjnego z represyjnym (dziaania wobec uczelni, naruszajcych prawo).
3. Zasadne jest przychylenie si do propozycji utrzymania ograniczenia kompetencji nadzorczych pastwa/ministra. Minister ma jasne i
jednoznacznie okrelone w ustawie kompetencji nadzoru, ktre moe stosowa w systemie szkolnictwa wyszego i wobec uczelni. Takie
kompetencje powinny dotyczy przede wszystkim kategorii spraw ustrojowych i ekonomiczno-majtkowych.
4. Sprawozdawczo wymagana od uczelni powinna mc by realizowana w ramach jednego spjnego standardu informatycznego (Izdebski,
Kwiek).
5. Wprowadzenie zamknitego katalogu uchwa uczelni, ktre musz by wysyane do Ministra zasuguje na pozytywn ocen. Takie zasady
S t r o n a | 62
zwikszaj autonomi uczelni oraz jej rozliczalno.

6. Powinna istnie moliwo zaskarenia rozstrzygni nadzorczych Ministra do sdw waciwych dla charakteru sprawy (Kwiek).
7. Ograniczenie regulacji MNiSW na rzecz rozwiza statutowych(Kwiek) zasuguje na poparcie i byo wczeniej wnioskowane przez KRASP w
Programie z 2015 r.
1.2. AUTONOMIA UCZELNI
Konstytucja RP, art. 70 ust. 5

Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyszym, Art. 4 (i inne artykuy Ustawy o rnych zagadnieniach)
Gwne zagadnienia Gwne zagadnienia Gwne zagadnienia
13 Nowa ustawa powinna ona zakrela 18 Autonomia (w) akademii: rwnowaga Stopie autonomii uzaleniony od typu
jedynie ramy prawne funkcjonowania pomidzy dwoma kluczowymi uczelni.
szk wyszych, pozostawiajc bardzo czynnikami: (i) autonomi i 22
szczegowe normowanie kwestii samorzdnoci pracownikw Autonomia akademicka bdzie rosa
organizacyjnych statutom uczelni w akademickich niezbdn dla realizacji wraz z miejscem zajmowanym w
ramach posiadanej przez nie autonomii. wolnoci naukowej; (ii) centralizacj systemie, a najcenniejsze badania
procesw decyzyjnych niezbdn dla naukowe i najwikszy presti
Wszystkie szkoy wysze powinny mie, efektywnego zarzdzania. akademicki, podobnie jak w innych
33
zapewnion w art. 70 ust. 5 Konstytucji, krajach europejskich, bd stopniowo
autonomi. 23 Przy zaoeniu przyjcia nowych, koncentrowa si w grnych warstwach
niekiedy do drobiazgowych i systemu, w uczelniach badawczych.
34 W drodze ustawowej naley majcych charakter bezwzgldnie
uwzgldni zrnicowanie szk pod obowizujcy norm dotyczcych ustroju Wzrost autonomii wiodcych,
wzgldem zakresu autonomii, ale i obsadzania stanowisk w nauce 16 odnoszcych sukcesy instytucji
jedynie w granicach uzasadniajcych (uczciwe, przejrzyste i otwarte akademickich.
odstpienie od zasady rwnego
S t r o n a | 63
traktowania. konkursy), moliwe bdzie Model nowoczesnego ustroju uczelni

pozostawienie uczelniom szerszej zakada zwikszenie zakresu autonomii
autonomii w niektrych innych 51 instytucjonalnej w wymiarze (a)
obszarach. Uczelnie powinny zachowa personalnym, (b) zarzdczym oraz (c)
duy zakres autonomii przy ustalaniu finansowym.
programw studiw Zakres tej
autonomii powinien by zaleny od
posiadanej kategorii naukowej.
37 Zwikszenie autonomii uczelni przez

redukcj immanentnych inercji:
wewntrznych barier w
samostanowieniu.
34 Autonomia szk wyszych nie jest 36 Zwikszenie sterownoci uczelni i 38 Poszerzanie autonomii finansowej i
moliwa bez zapewnienia poprawa koordynacji zasobw zarzdczej uczelni: upodmiotowienie
pastwowego nadzoru nad jej kadrowych i infrastrukturalnych dla uczelni oraz wzmocnienie ich
funkcjonowaniem z punktu widzenia lepszej realizacji misji uczelni. sterownoci jako organizacji.
zgodnoci z prawem aktw organw
szk wyszych i z zachowaniem zasady Wiksza koordynacja tworzenie
70 podstawowych jednostek
proporcjonalnoci.
wewntrznych).
Wprowadzenie znacznie szerszej

autonomii - zrzeszanie si pracownikw
naukowych w zinstytucjonalizowane
zespoy wewntrzne jednostki,
komrki uczelni.
33 Autonomia jest podporzdkowaniem 18 Autonomia w nauce ma przede 53 Autonomia szk wyszych oznacza
si wasnemu prawu. wszystkim wymiar indywidualny. przyznanie im znacznego stopnia
S t r o n a | 64
[Samostanowienie uczelni] Idea samodzielnoci wyraajcej si przede

samorzdnej, autonomicznej uczelni wszystkim w moliwoci stanowienia o
19 jest korygowany przez praktyk wszystkich obszarach swojego
zarzdzania uczelni. dziaania..
33 Zasady deregulacji i 20 [Samoregulacja] Szereg kwestii 38 Przedmiotem nadzoru centralnego staj

odbiurokratyzowania: dodatkowych powinno znale si poza si jedynie enumeratywnie
ustaw jako materia samoregulacji wymienione rozstrzygnicia organw
Deregulacja i odbiurokratyzowanie rodowiskowej. Narzdziem takiej uczelni, ktre s obligatoryjnie
powodowa musi wzrost roli statutu samoregulacji moe by Kodeks dorczane MNiSW sprawujcemu
jako instrumentu autoregulacji w Dobrych Praktyk Akademickich, nadzr.
poszczeglnych szkoach wyszych. stanowicy zbir dobrych praktyk i
standardw etycznych, ktrego tre
Zachowa naley zasad byaby ustalana (i periodycznie
sformuowan w art. 17 obecnego aktualizowana) przez przedstawicieli
Prawa o szkolnictwie wyszym, tj. to, e rodowiska akademickiego oraz
rol statutu uczelni jest unormowanie otoczenia spoecznegospodarczego
spraw nieuregulowanych w ustawie i (review panel).
aktach wydanych na podstawie jej
upowanienia.
33 Autonomia czy si cile z 19 Samostanowienie uczelni - idea 37 Ograniczenie sprawozdawczoci uczelni

konstytucyjn wolnoci nauki i samorzdnej, autonomicznej uczelni wycznie do spraw niezbdnych dla
nauczania. Wyraa si ona: jest korygowany przez praktyk funkcjonowania systemu szkolnictwa
zarzdzania uczelni. wyszego i nauki, objtych jednym
- samodzielnoci prawn (w tym systemem (np. POL-on); jednoczenie
posiadaniem osobowoci prawnej), [Samoorganizacja pracownikw nastpuje poszerzenie dostpu do
20 akademickich] informacji objtych ostrzeeniami
- samorzdnoci w prawie do publicznymi i do informacji dla
podejmowania wasnych decyzji Szersza autonomia pracownikom studentw.
dotyczcych organizacji, zarzdzania, akademickim, by mogli tworzy
oddolnie jednostki operacyjne (katedry,
S t r o n a | 65
administracji, centra, instytutu). Odejcie od szczegowego

definiowania wydatkowania strumieni
- w prawie do okrelania polityki - Jednostki te powinny by samorzdne 26 finansowych
badawczej i dydaktycznej, i prowadzi w ramach posiadanych
rodkw autonomiczn gospodark
- uprawnienie do stanowienia prawa finansow, co oznacza, e decyzje o
wewntrznego regulujcego wydatkowaniu rodkw na nauk
funkcjonowanie szkoy wyszej (statutu, podejmowane s bezporednio przez
regulaminu studiw) zgodne z aktami ludzi realizujcych badania naukowe.
normatywnymi o mocy powszechnie
obowizujcej. Autonomia powinna rwnie dotyczy
23 elastycznoci w zakresie ustalania
Pozostawienie organom uczelni pensum dydaktycznego nauczycieli
rozstrzygni w zakresie utrzymania akademickich oraz oceny okresowej
porzdku i bezpieczestwa publicznego pracownikw.
na terenie uczelni.
38 Pierwszy statut szkoy publicznej 70 Autonomia akademii powinna zosta 51- Podstawowe jednostki systemu
nadawaby, jak dotychczas, minister ograniczona (cilej: zredefiniowana, 52 szkolnictwa wyszego funkcjonujce
waciwy do spraw szkolnictwa gdy obecnie podlega ona jako zakady administracyjne stanowi
wyszego. samoograniczeniu przez wadliwe jeden z podmiotw administracji
rozwizania ustrojowe) na poziomie zdecentralizowanej bdc wyposaone
Minister bdzie mg w drodze kolektywnym, instytucjonalnym, a w osobowo prawn, dziaaj we
65 rozporzdzenia okreli maksymalne rozszerzona tam, gdzie jest ona wasnymi imieniu i na wasn
ceny za usugi, za ktre szkoa wysza najwaniejsza dla wolnoci uprawiania odpowiedzialno, zarwno w
moe pobiera opaty od wszystkich nauki, czyli na poziomie stosunkach publicznoprawnych, jak i
studentw. indywidualnym na poziomie prywatnoprawnych.
poszczeglnych naukowcw.
Posiadanie przez szko wysz Odejcie od ustawowego regulowania
uprawnie do prowadzenia kierunku praw i obowizkw nauczycieli
regulowanego, uniwersyteckiego akademickich.
wymagaoby zgody organu wadzy
S t r o n a | 66
78 publicznej (ministra), wyraonej po Odejcie od centralnego, szczegowego

zasigniciu opinii organu katalogowania stanowisk naukowych,
akredytacyjnego. Minister bdzie naukowo-dydaktycznych i
okrela limity przyj na kady dydaktycznych i przekazania w
kierunek regulowany kompetencje uczelni spraw zwizanych
z ustalaniem wysokoci uposaenia i
pensum dydaktycznego (obecnie
regulowanych centralnie na poziomie
ustawowym albo w formie
rozporzdze).
Elastyczno w profilowaniu stanowisk

uczelnianych, definiowanie
instytucjonalnych oczekiwa oraz
zakresu obowizkw wobec
zatrudnianych na uczelni naukowcw
oraz personelu pomocniczego.
[W polityce kadrowej] MNiSW - ramowe

wytyczne. Wiksze zrnicowanie
stanowisk uczelnianych (badawcze i
dydaktyczne, obok dominujcych dzi
naukowo-dydaktycznych) podlegajcych
regularnie (raz na 4 lata) indywidualnej
ocenie w ramach uczelni.
Przy tym wewntrzne stosunki

zakadowe dotyczce podmiotw
wewntrz uczelni, powinny by objte
wycznie procedurami kontroli
S t r o n a | 67
wewntrznej.
137 Uwolni uczelnie ze cisych regulacji

dotyczcych gospodarki finansowej.
rodki, ktre uczelnia otrzymuje z
budetu (poza dotacjami celowymi)
powinny by traktowane jako ryczat, a
uczelnia nie miaaby obowizku
rozliczania si z wydatkowania tych
rodkw i mogaby samodzielnie
decydowa o ich wykorzystaniu.
241 Minister Nauki i Szkolnictwa Wyszego,

po uzyskaniu potwierdzenia zgodnoci z
wymogami, akredytuje pozarzdowe
instytucje, w tym przedsibiorstwa
prowadzce rankingi nauki (uczelni,
jednostek naukowych (dziedzin
wiedzy), naukowcw itp.).
Uwagi i komentarze Komisji :
Propozycje zespou A.Radwana prowadz do nietrafnego konfrontowania poj autonomii i samorzdnoci. Przywizywana jest nadmierna waga
do centralizacji dziaania uczelni oraz tzw. samoorganizacji pracownikw naukowych i samoregulacji rodowiskowej.
Komisja uwaa za nierealn propozycj oparcia procesw zarzdzania na periodycznie aktualizowanym instrumencie samoregulacji w postaci
Kodeksu Dobrych Praktyk Akademickich. Taki wasny dokument KRASP ogosia w 2007 r., ale jego rola jest inna.
Zdaniem Komisji niezrozumiay jest postulat zespou A.Radwana w sprawie ograniczenia autonomii akademickiej na poziomie kolektywnym, a
zwikszenie jej na poziomie indywidualnym.
Moliwo ograniczenia autonomii uczelni w sprawach kierunkw studiw jest bardzo kontrowersyjna (zespoy A.Radwana i H. Izdebskiego
S t r o n a | 68
proponuj pewne instrumenty regulacyjne i zgod ministra na prowadzenie kierunkw studiw).

Projekt A. Radwana w niektrych obszarach wprowadza reguy, ktre s sprzeczne z zasad autonomii uczelni, na przykad obowizek normatywny
(!) wsppracy z otoczeniem spoeczno-gospodarczym, ograniczenia w zatrudnieniu swojego wypromowanego doktoranta czyli modego doktora,
itd.
Zdaniem Komisji pozytywnie ocenione mog by nastpujce zaoenia (projekt zespou prof. M.Kwieka):
1) zrnicowanie zakresu autonomii w zalenoci od stopnia spenienia przez uczelni kryteriw kwalifikacyjnych do danej grupy uczelni,
2) odejcie od szczegowego definiowania sposobw wydatkowania rnych strumieni finansowych,
3) trafne wyodrbnienie dwch zasadniczych obszarw regulacji centralnych, sprowadzajcych si do oddziaywania na podmioty spoza
uczelni oraz wypeniania obowizkw uczelni wobec pastwa,
4) stosunki zakadowe objte procedurami regulacji wewntrznej uczelni.
KSPSW KRASP uwaa, e propozycja upowszechnienia konkursu w dostpie do dotacji dydaktycznej moe znacznie ogranicza autonomi i
uzalenia uczelnie od Ministra. Z tych wzgldw zakres tego finansowania nie powinien przekracza 10%.
1.3. UMOCOWANIE KRASP W USTAWIE
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyszym,
Dzia I, Rozdzia 7, Art. 54-55
p. Zrezygnowanie z ustawowego 294 Brak potrzeby oddzielnego 134 Zwikszenie roli oddolnie powstaych
3.1. unormowania statusu KRASP i KRZaSP. uregulowania bd umocowania konferencji rektorskich (KRUP, KRPUT)
5. ustawowego.
Umocowanie wszelkich konferencji Osabieniu ulega rola KRASP jako
rektorw jako szczeglnych Istnienie Konferencji Rektorw - organu przedstawicielskiego rodowiska
S t r o n a | 69
krajowych i regionalnych stowarzysze dziaanie prawdziwie oddolne w akademickiego.

szk wyszych. analogii do izb gospodarczych,
stowarzysze lub obecnej Fundacji Nie wymienia adnej z konferencji
Rektorw Polskich. rektorw.
Rola w Systemie Oceny Jakoci - rola

pomocnicza w systemie zapewnienia
jakoci zastpi Narodowa Rada
Doskonaoci Naukowej.
19 Uzupenienie [zmiana koncepcji]
- Rola KRASP jako organu

przedstawicielskiego rodowiska
akademickiego nie ulega zmianie.
- rodowiskowa rola konferencji

rektorw jest wana i umiejscowienie
ich w ustawie jest konieczne.
KRASP i KRZaSP w projektach zespow nie zostay umocowane w Ustawie 2.0, z wyjtkiem uzupenionej i uszczegowionej wersji suplementu
zespou prof. Kwieka, przekazanej Radzie NKN. Co wicej wprowadzono bdne tezy wynikajce z niezrozumienia potrzeby instytucjonalizacji
organw przedstawicielskich rodowiska akademickiego. W Europie, oglnokrajowe (narodowe) konferencje rektorw odgrywaj kluczow rol w
aktywnym wspdziaaniu z organami pastwa w ksztatowaniu polityki w szkolnictwie wyszym i nauce. Konferencje rektorw reprezentuj take
unikatowe kompetencje eksperckie i przedstawicielskie. KRASP odgrywa take bardzo wan role na forum europejskim, jako m. in. aktywny
czonek European University Association (EUA).
Umocowanie ustawowe konferencji rektorw analogiczne do regulacji obecnej ustawy jest niezbdne. Konferencje rektorw powinny pozosta
organami reprezentujcymi uczelnie. Nazwa wasna Konferencja Rektorw Akademickich Szk Polskich obecna w tradycji szkolnictwa wyszego od
S t r o n a | 70
20 lat powinna zosta zachowana na zasadzie cigoci instytucjonalnej.

KRASP stanowi jedyne forum komunikowania si ministra waciwego ds. szkolnictwa wyszego z uczelniami wszystkich typw, niezalenie od
sposobw uregulowania zasad nadzoru nad uczelniami, co stwarza moliwoci zapewnienia niezbdnej spjnoci polityki w szkolnictwie wyszym.
W propozycjach odstpienia od umocowania KRASP w ustawie nie zostaa uwzgldniona ani midzynarodowa pozycja KRASP i jej dziaania w
Europejskim Stowarzyszeniu Uniwersytetw (EUA) ani take rola poszczeglnych europejskich konferencji krajowych i European University
Association we wsppracy z Parlamentem Europejskim oraz Komisja Europejska i w tworzeniu Europejskiej Przestrzeni badawczej, Europejskiej
Przestrzeni Szkolnictwa Wyszego.
Komisja z zadowoleniem odnotowaa zmian pierwotnego stanowiska w sprawie umocowania KRASP w ustawie, przedoon przez prof. M.Kwieka
w suplemencie do zaoe pod tytuem Uszczegowienie wybranych elementw projektu zaoe do Ustawy 2.0 przygotowanego wraz z
Zespoem wykonane na prob prof. Jarosawa Grniaka, Przewodniczcego Rady Programowej Kongresu Nauki Polskiej z dnia 9 lutego 2017 r.
1.4. INNE CIAA PRZEDSTAWICIELSKIE
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyszym

Dzia I, Rozdzia 5, Art. 45 47
Parlament Studentw Rzeczpospolitej Polski
Dzia IV, Rozdzia 4, Art. 203
Krajowa Reprezentacja Doktorantw
Dzia IV, Rozdzia 5, Art. 209
S t r o n a | 71
48 Zachowujc co do zasady obecne 297 Ciao w takiej formie zbdne w nowej 66- RGNSW pozostaje gwnym wybieralnym
kompetencje Rady Gwnej Nauki i koncepcji (funkcj przejmuje 67 organem przedstawicielskim szkolnictwa
Szkolnictwa Wyszego, za celowe Narodowa Rada Doskonaoci wyszego. Jej skad nie ulega zamianie (poza
naley uzna przywrcenie jej Naukowej). wyczeniem studentw), ale reformy
rzeczywistej wybieralnoci, przyjmujc wymaga sposb wyboru czonkw RGNSW,
za wzr gosowanie elektroniczne w Rada Gwna Nauki i Szkolnictwa ktry w obecnej formie ma charakter
wyborach do Centralnej Komisji ds. Wyszego bdzie moga by w poredni, a przez to jest niewystarczajco
Stopni i Tytuw przy uwzgldnieniu przyszoci dobrowolnym, oddolnie transparentny.
faktu reprezentowania w niej rnych organizowanym gremium,
sektorw nauki oraz potrzeby dziaajcym na podstawie oglnych Wybory przeprowadza elektronicznie w
odrbnego unormowania trybu norm prawnych (np. prawa o sposb bezporedni.
powoywania przedstawicieli stowarzyszeniach), bez specjalnego
interesariuszy zewntrznych. umocowania w ustawie o
Inne organy z funkcjami RG/Nowe instytucje
285 Narodowa Rada Doskonaoci

Naukowej zapewnia konsultacji po
stronie MNiSW wyzwa i rozwiza
polityki edukacji wyszej i nauki.
Jeden z filarw otoczenia

instytucjonalnego nauki i szkolnictwa
wyszego wedug nowej koncepcji.
Nastpca zarwno Komitetu Polityki

Naukowej jak i Rady Gwnej
Szkolnictwa Wyszego, gwny,
apolityczny organ doradczy Ministra
S t r o n a | 72
Nauki i Szkolnictwa Wyszego w

zakresie opracowywania oraz
uaktualniania strategii rozwoju
polskiej nauki. Dziaa w zakresie
Systemu Oceny Jakoci w nauce i
szkolnictwie wyszym. Prawo
nominowania niezalenych czonkw
Rad Powierniczych.
Parlament Studentw Rzeczpospolitej Polski
49 Status oglnokrajowych reprezentacji 293 Nie ma bezporedniego zwizku z 66- Konieczne jest pozostawienie PSRP jako
samorzdu studentw i samorzdu now koncepcj, moe by 67 organu wyraajcego opini i
doktorantw powinien pozosta bez rodowiskowym zrzeszeniem w przedstawiajcego wnioski w sprawach
zmian. analogii do spoecznych stowarzysze zwizanych z ogem studentw, w tym do
zawodowych. opiniowania aktw normatywnych
dotyczcych studentw.
PSRP powinien posiada silniejsz

legitymizacj demokratyczn. Czonkowie
PSRP wybierani w bezporednich
wyborach prowadzonych w instytucjach
szkolnictwa wyszego (lub ich jednostkach
organizacyjnych) z uwzgldnieniem ich
wielkoci.
Nie istnieje potrzeba, aby studenci byli

dodatkowo reprezentowani w RGNSW.
S t r o n a | 73
Krajowa Reprezentacja Doktorantw
49 Status oglnokrajowych reprezentacji 293 Nie ma bezporedniego zwizku z 67 Krajowa Reprezentacja Doktorantw
samorzdu studentw i samorzdu now koncepcj, moe by pozostawaaby w obecnej formule (nie
doktorantw powinien pozosta bez rodowiskowym zrzeszeniem w wymieniona w ustawie z nazwy) jako
zmian. analogii do spoecznych stowarzysze reprezentacja rodowiska doktorantw na
zawodowych. poziomie systemowym.

Propozycja podtrzymania umocowania w ustawie Rady Gwnej Nauki i Szkolnictwa Wyszego jako organu przedstawicielskiego i opiniodawczego
jest godna poparcia (Izdebski, Kwiek), niezalenie od opinii zespou A. Radwana, ktra wprowadza w to miejsce inny organ Narodow Rad
Doskonaoci Naukowej.
Komisja uwaa, e nietrafna jest propozycja zmiany sposobw wyaniania czonkw Rady (w glosowaniu powszechnym, Izdebski). Propozycja
wyczenia studentw (doktorantw) ze skadu Rady Gwnej (Kwiek) powinna by odrzucona. Aktualny skad i sposb wyaniania Rady zapewnia
jej reprezentatywno, przedstawicielski charakter i spenienie niezbdnych wymogw kompetencyjnych.
Propozycja utworzenia Narodowej Rady Doskonaoci Naukowej (Radwan) jest mylna. Narodowa Rada Doskonaoci Naukowej z jej uprawnieniem
do nominowania niezalenych czonkw rad powierniczych pozostaje w kolizji z zasadami autonomii uczelni, zagraajc ponadto zasadzie jej
apolitycznoci.
PSRP i KRD
Organy uksztatowane ewolucyjnie po ich wpisaniu do ustawy 2005 r. dobrze wypeniaj swoje funkcje przedstawicielskie. Powinny one pozosta w
ustawie z zachowaniem aktualnych treci regulacji dotyczcych ich funkcjonowania (Izdebski).
PSRP oraz KRD s rozpoznawalne przez rodowisko studenckie i doktoranckie na poziomie Europejskim. Skutecznie dziaaj one w organizacjach
Europejskim Stowarzyszeniu Studentw (ESU) oraz Europejskiej Radzie Doktorantw i Modych Naukowcw (Eurodoc), w tym speniaj istotn rol
i maj pozycje zarzdcze w tych organizacjach.
S t r o n a | 74
2. USTRJ UCZELNI
2.1. TYP USTROJOWY UCZELNI
Dzia I, Rozdzia I, Art. 3-5, 9- 13; Dzia II , Rozdzia 3, Art. 84-88.
Ustrj wewntrzny uczelni
51 Rozstrzyganie o wewntrznej strukturze 71 Uczelnie bd skaday si z niewielkiej 34 Jednostk podstawow w ramach

szkoy powinno w peni nalee do (uniwersytety: 6-12, inne uczelnie proponowanych rozwiza staje si
szkoy, decydujcej w tej materii w wysze odpowiednio mniejszej) liczby uczelnia, a nie wydzia; uprawnienia do
statucie i aktach wydawanych przez jednostek podstawowych (wydziaw, nadawania stopnia naukowego doktora i
waciwe organy szkoy na podstawie szk, kolegiw), wydzielonych wedug prowadzenia studiw doktoranckich
statutu: klucza pokrywajcego si z systematyk rwnie otrzymuje uczelnia.
obszarw wiedzy bd zblionego. Unowoczenienie ustroju jednostek
a) Rozwizanie bezwydziaowe dla szkolnictwa wyszego; poszerzenie
72
mniejszych uczelni. Uczelnie zachowaj rwnie moliwo zakresu autonomii personalnej,
wyboru struktury bezwydziaowej. finansowej i zarzdczej uczelni.
b) Jeeli w szkole maj funkcjonowa
podstawowe jednostki organizacyjne, Wzmocnieniu ulegnie autonomia 38 Wzmocnienie uczelni jako caoci w
powinny by nimi, dla zachowania pracownikw naukowych i systemie szkolnictwa wyszego kosztem z
jednolitoci nazewnictwa, wycznie dydaktycznych, ktra bdzie moga jednej strony wydziaw, a z drugiej
wydziay. urzeczywistnia si poprzez znacznie regulacji centralnych.
wiksze ni dotychczas moliwoci
Jeeli dla danej szkoy wyszej nie stowarzyszania si w jednostki
53 przyjmuje si systemu wewntrzne operacyjne jednostki
bezwydziaowego, podstawowymi organizacyjne (katedry, centra,
S t r o n a | 75
jednostkami szkoy wyszej powinny 76- instytuty w ramach jednego wydziau

by wydziay (mog to by take 77 lub midzywydziaowe), tworzone
wydziay zamiejscowe), a ich oddolnie. rodki na badania trafiaj
kierownikami dziekani. bezporednio do jednostek
operacyjnych, wedug algorytmu
Wszelkie pozostae jednostki uwzgldniajcego z jednej strony rodzaj
organizacyjne szkoy wyszej (poza jednostki: im wiksza
ustawowo obligatoryjn bibliotek) (katedra<centrum<instytut), tym
powinny by tworzone wycznie w wikszy mnonik, z drugiej za (nade
oparciu o regulacje statutowe bez wszystko), jako i produktywno
dotyczcego ich unormowania naukowej jednostki (premia za
ustawowego. doskonao).
Jednostkami naukowymi i jednostkami Zapewniona zostanie moliwo w

uprawnionymi do nadawania stopni 83 zakresie i na warunkach okrelonych w
52 naukowych, jak rwnie jednostkami statucie tworzenia w obrbie uczelni
uprawnionymi do prowadzenia jednostek wyposaonych w
ksztacenia (z wyjtkiem ksztacenia podmiotowo prawn. Uczelnia moe
ustawicznego) powinny by, by byo tworzy rwnie jednostki pomocnicze
moliwe ksztatowanie i realizowanie (centra usug wsplnych, biura karier
jednolitej polityki naukowej i itd.)
dydaktycznej, cae szkoy wysze.
Podzia uczelni/szk wyszych
41 Konieczne jest wprowadzenie podziau Projekt napisany pod redakcj dr.hab. 57 Wyodrbnienie trzech typw instytucji,
szk wyszych na trzy rodzaje: uczelnie Radwana nie wprowadza podziau rnicych si od siebie profilem
badawcze (= research university), uczelni/ szk wyszych na poszczeglne dziaalnoci oraz posiadanym
uczelnie dydaktyczno-badawcze i rodzaje. Skupia si na przedstawieniu potencjaem: uczelnie badawcze (w tym z
wysze szkoy dydaktyczne konkretnych rozwiza legislacyjnych w czasem wyonione spord nich elitarne
(zawodowe). Okrelenie uczelnia zakresie ustroju wewntrznego uczelni. uczelnie flagowe); uczelnie badawczo-
S t r o n a | 76
zostaoby zawone w stosunku do Na stronach 81-97 odnajdziemy dydaktyczne oraz uczelnie dydaktyczne.
obecnego stanu, obejmujc jedynie dwa proponowane przez zesp przepisy Uczelnie bd si rni pod wzgldem
pierwsze rodzaje uczelni. Uzna naley dotyczce tworzenia, organizacji i zada ustroju i ze wzgldu na mechanizmy
za celowe wyonienie pewnej liczby wewntrznych jednostek finansowania.
czoowych uczelni, ktre bd si organizacyjnych i pomocniczych.
zajmowa przede wszystkim badaniami Uczelnie badawcze potrzebuj moliwie
57 - najszerszej autonomii. Priorytetowym
naukowymi (uczelnie badawcze), a
69 zadaniem uczelni badawczych bdzie
dydaktyka, w zakresie kierunkw
regulowanych i kierunkw akademickich prowadzenie bada naukowych na
oraz studiw trzeciego stopnia, bdzie najwyszym poziomie, co jednoczenie
stanowi uzupeniajcy obszar ich stanie si podstaw obliczania wysokoci
dziaalnoci realizowanej poprzez przekazywanych publicznych rodkw
podstawowe jednostki organizacyjne. finansowych. Drugim w kolejnoci
zadaniem bdzie ksztacenie studentw,
Uczelnia badawcza, w szczeglnoci, zwaszcza na poziomie studiw
powinna mie co najmniej 1/10 doktoranckich oraz magisterskich. Trzecim
najwyszych kategorii naukowych (A+) w zadaniem uczelni badawczych bdzie
42
stosunku do uzyskanych kategorii transfer wiedzy oraz innowacji do
naukowych i cznie ponad poow gospodarki, jak rwnie cisy kontakt z
kategorii A+ i A oraz nie mie kategorii otoczeniem spoecznym (czyli tak zwana
najniszej (C). Nie moe rwnie by trzecia misja). Uczelnie flagowe jako
uczelni badawcz uczelnia, wobec podzbir uczelni badawczych bd
ktrej w cigu piciu lat przez zoeniem koncentrowa si przede wszystkim na
wniosku nastpio zawieszenie z mocy badaniach na poziomie wiatowym.
prawa uprawnienia do nadawania stopni
naukowych, prawomocne zawieszenie O status uczelni badawczej bd mogy
takiego uprawnienia lub prawomocne ubiega si jedynie uczelnie
jego cofnicie. szerokoprofilowe, w ktrych przynamniej
2/3 jednostek uzyskao kategori
Zaliczenie do omawianej grupy naukow A (lub A+), a adna z nich nie
nastpowaoby w drodze decyzji uzyskaa kategorii C. Ponadto uczelnie te
S t r o n a | 77
42 ministra waciwego do spraw bd musiay nalee do grupy krajowych

szkolnictwa wyszego, podjtej po liderw w pozyskiwaniu zewntrznych
zasigniciu opinii odpowiednich oglnopolskich i midzynarodowych
reprezentatywnych cia doradczych rodkw finansowych na nauk.
(Rady Gwnej Nauki i Szkolnictwa
Wyszego oraz Komitetu Ewaluacji Uczelnie badawczo-dydaktyczne maj
68 dwa rwnowane zadania: badawcze oraz
Jednostek Naukowych).
69 dydaktyczne, ktre rwnorzdnie
Zaliczenie nastpuje na czas okrelony, wpywaj na wysoko przyznawanych
do czasu dokonania nastpnej oceny dotacji. Ponadto, zadaniem uczelni
parametrycznej (celowe byoby, aby badawczo-dydaktycznych jest
oceny takie odbyway si co pi lat), i zaangaowanie w rozwj regionu,
moe by na wniosek uczelni zarwno gospodarczy, jak i spoeczny.
przeduone na dalszy odpowiedni okres Uczelnie tego typu pozostaj w bliskim
po przeprowadzeniu oceny speniania kontakcie z regionalnymi partnerami
warunkw ustawowych, w trybie przemysowymi, odpowiadajc na ich
przyjtym dla zaliczenia. Niespenienie potrzeby z zakresu innowacji, jak rwnie
wymogw dotyczcych udziau kategorii ksztac wysokiej klasy specjalistw na
naukowych bd zawieszenie z mocy regionalny rynek pracy i reaguj na
prawa uprawnienia do nadawania stopni potrzeby lokalnych spoecznoci. Z tego
naukowych, prawomocne zawieszenie powodu uwaamy, e naleaoby udroni
uprawnienia lub jego cofnicie oznacza cieki dla istotniejszego dodatkowego
utrat statusu uczelni badawczej z mocy regionalnego finansowania tego rodzaju
prawa. uczelni. O status uczelni badawczo-
dydaktycznej bd mogy ubiega si te
Uczelnie dydaktyczno-badawcze uczelnie, ktrych przynamniej dwie
43 posiadajce uprawnienia do nadawania jednostki uzyskay kategori A (lub A+).
stopni naukowych, zajmujce si w Ponadto, ubiegajce si o ten status
rwnej mierze badaniami naukowymi i uczelnie musz regularnie pozyskiwa
dydaktyk, w ktrych udzia uzyskanych granty badawcze przyznawane w trybie
wyszych kategorii naukowych (A+ i A)
S t r o n a | 78
wynosiby co najmniej 1/3 caoci konkursowym.

uzyskanych kategorii, oraz nie byoby
kategorii C. 70 Uczelnie dydaktyczne - ich gwnym
zadaniem jest ksztacenie studentw, ze
Uczelnie te powinny mie, poprzez szczeglnym uwzgldnieniem kierunkw o
odpowiednie jednostki organizacyjne, profilu zawodowym, biorcych pod uwag
moliwo prowadzenia studiw potrzeby regionalnego rynku pracy. Istot
trzeciego stopnia zasadniczo na obecnie funkcjonowania uczelni dydaktycznych
obowizujcych zasadach (z jest tworzenie kapitau intelektualnego
uwzgldnieniem propozycji dotyczcych dla lokalnej gospodarki i wspieranie jej
habilitacji), jak rwnie moliwo rozwoju. S one niezwykle istotnym
prowadzenia studiw stopnia I i II oraz elementem powstajcego
jednolitych studiw magisterskich w zrnicowanego systemu inne
ramach niej przedstawionego nowego wymagania stawiane kadrze akademickiej
podziau kierunkw studiw. (absolutny priorytet pracy dydaktycznej)
cz si zarazem z osobn ciek kariery
Pozostae szkoy wysze - jako wysze zawodowej, ktra nie wymaga
szkoy dydaktyczne (zawodowe), zdobywania habilitacji i docenia
ktrych podstawowym zadaniem bdzie finansowo i prestiowo ksztacenie
43
ksztacenie na kierunkach studentw.
nieregulowanych I i II stopnia.
Uczelnie dydaktyczne to takie, ktre maj
Naley utrzyma rozwizanie mniej ni dwie jednostki z kategori A (lub
wyczajce w odniesieniu do tej grupy A+) i w marginalnym stopniu pozyskuj
obowizek prowadzenia bada granty badawcze przyznawane w trybie
naukowych. Szkoy nalece do tej grupy konkursowym.
mogyby otrzymywa dotacje na badania
wasne. Jednake, wobec wprowadzenia
dolnej granicy wysokoci tych dotacji
przypadajcych na szko wysz,
moliwo praktycznego uzyskania
S t r o n a | 79
dotacji byaby znacznie ograniczona.
Wysze szkoy zawodowe nie powinny

mie moliwoci uzyskania uprawnie
do ksztacenia na kierunkach
regulowanych i akademickich, chyba e
w danym zakresie prowadz badania
naukowe na odpowiednio wysokim
poziomie (czego miar jest kategoria
naukowa A) lub uzyskay uprawnienie do
nadawania stopnia doktora (naley
podkreli, e dalej proponuje si
wprowadzenie ostrzejszych ni
dotychczasowe przesanek uzyskania
uprawnienia).
Wysza szkoa zawodowa, ktra

uzyskuje uprawnienie do nadawania
stopnia doktora, jeeli spenia pozosta
przesank ustawow, tj.
odpowiedniego udziau wyszych
kategorii naukowych, staje si z mocy
prawa uczelni dydaktyczno-badawcz.
Wszystkie projekty zgodnie podnosz, i poprzez nadmiern demokratyzacj ustroju uczelni, w praktyce dochodzi do nadmiernego rozdrobnienia w
uczelni w kierunku lunej federacji wydziaw. Konieczne jest ustalenie relacji uczelnia jednostki podstawowe zapewniajcej moliwo
efektywnego zarzdzania uczelni.
Komentarz: demokracja uczelniana jest uyteczna jako mechanizm partycypacyjnego budowania strategii uczelni i ustalania np. regu etycznych.
S t r o n a | 80
Natomiast nie jest dobrym narzdziem do biecego zarzdzania i w tym znaczeniu mona mwi o "nadmiernej demokratyzacji".
KSPSW KRASP przychyla si do opinii zespou prof. H.Izdebskiego i zespou prof. M.Kwieka, i rozstrzyganie o wewntrznej strukturze powinno w
peni nalee do uczelni, decydujcej o tym w statucie, z zastrzeeniem pozostawienia swobody wyboru nazewnictwa poszczeglnych jednostek,
jak to ma miejsce w Ustawie PSW z 2005 r.
Obecnie obowizujce przepisy odnoszce si do szk wyszych publicznych i niepublicznych przewiduj istnienie uczelni akademickich oraz
zawodowych. Zesp przychyla si do pozostawienia obecnego rozwizania, jednake uzupenionego (za sugesti projektw H.Izdebskiego i
M.Kwieka) o subkategori uczelni akademickich w postaci akademickich uczelni badawczych. O status uczelni badawczej mogyby ubiega si
uczelnie speniajce warunki okrelone w ustawie. Za interesujce uznajemy kryteria przedstawione w projekcie M.Kwieka w tym zakresie.
Za pozostawieniem uczelni zawodowych (a nie dydaktycznych) przemawia fakt, i wpisuj si one w kontekst midzynarodowy za granic
odnajdujemy ich odpowiedniki (vocational HEIs). Projekt zespou A.Radwana susznie wskazuje, i potrzebne jest nowe otwarcie i nowa polityka
publiczna dla pastwowych wyszych szk zawodowych. Uczelnie zawodowe nie powinny by postrzegane ani traktowane jako szkoy wysze
drugiej kategorii, ale definiowa si przez wasn, dystynktywn misj, z realizacji ktrej powinny by rozliczane, i ktra powinna by rdem ich
dumy. Oprcz ksztacenia na poziomie studiw I stopnia, uczelnie zawodowe powinny zagospodarowa tzw. pity poziom (EQF - level 5).
2.2. TWORZENIE I LIKWIDACJA UCZELNI
Uczelnie publiczne:
Dzia I, Rozdzia I, Art. 18 19
Uczelnie niepubliczne:
Dzia I, Rozdzia I, Art. 20 24
Uczelnie publiczne
S t r o n a | 81
38 Konieczno ujednolicenia trybu 72 Ujednolicenie zasad, trybu i form

tworzenia publicznych szk wyszych tworzenia, przeksztacania (czenia,
ktre powinno nastpowa w drodze dzielenia) i likwidacji uczelni, a take
ustawy, jednake z moliwoci podjcia zmiany ich nazw; forma dziaania
inicjatywy ustawodawczej na wniosek ustawa lub rozporzdzenie, jednak
samorzdu wojewdztwa. jednolita dla wszystkich czynnoci
--------------------
tworzenie, czenie, podzia i likwidacja
oraz zmiana nazwy.
73 Przywrcenie moliwoci przeksztacania

uczelni poprzez ich podzia jako jeden z
przejaww ich autonomii. Zapewnienie
stanowczego wpywu na przeksztacenia
organizacyjne zainteresowanych
podmiotw poprzez jednoznaczne
wskazanie podmiotw uprawnionych do
wystpienia z inicjatyw oraz
obligatoryjne opinie podmiotw, ktrych
bd dotyczy przeksztacenia;
podniesienia znaczenia wymaga
stanowisko rodowiska (pracownicy i
studenci), a take jego otoczenia (Rada
Gowna Nauki i Szkolnictwa Wyszego,
Polska Komisja Akredytacyjna,
konferencje rektorw i inne) wyraanego
w obligatoryjnych opiniach, konsultacjach
i referendach. Enumeratywne wyliczenie
elementw bdcych czci waciwego
aktu prawnego, moc ktrego nastpuje
utworzenie, przeksztacenie lub likwidacja
uczelni, rozstrzygajcych najwaniejsze
S t r o n a | 82
kwestie, jak: nazwa, siedziba, statut i inne

niezbdne regulacje prawne, organy,
pracownicy, studenci, majtek itd.
Rezygnacja z rozbudowanej regulacji
powiconej nazwom uczelni, ktre
powinny by przejawem ich autonomii,
zwaszcza w kontekcie zmiany
podstawowej typologii uczelni na
badawcze, badawczo-dydaktyczne i
dydaktyczne.
Uczelnie niepubliczne
38 Tworzenie szk niepublicznych 72 Ujednolicenie zasad, trybu i form

nastpowaoby na dotychczasowych tworzenia, przeksztacania (czenia,
zasadach (w tym pierwszy statut dzielenia) i likwidacji uczelni, a take
nadawaby zaoyciel szkoy) z tym e zmiany ich nazw; forma dziaania
wysoko rodkw finansowych, ktre -------------------- milczca zgoda ministra waciwego do
zaoyciel jest obowizany przeznaczy spraw szkolnictwa wyszego jednolita dla
na utworzenie i funkcjonowanie szkoy, wszystkich czynnoci tworzenie,
nie powinna by mniejsza ni czenie, podzia i likwidacja oraz zmiana
rwnowarto 250.000 euro, zalec nazwy.
zarazem od proponowanej misji i
przedmiotu dziaalnoci (obszary wiedzy Ograniczenie bd cakowita rezygnacja z
nalecej do zakresu dziaania) 73 upowanienia do uznania
tworzonej szkoy. administracyjnego w sprawach odmowy
wydania i cofania pozwole na tworzenie
uczelni niepublicznych oraz likwidacji
uczelni publicznych.
S t r o n a | 83
Pomimo tego, i zdaniem autorw projektu H.Izdebskiego i M.Kwieka obecnie obowizujce przepisy odnoszce si do przeksztace
organizacyjnych uczelni maj charakter kazuistyczny, co powoduje brak ich przejrzystoci, Komisja rekomenduje pozostawienie obecnie
obowizujcych regulacji, jako utrwalonych w stosowanej praktyce i w oglnoci waciwych.
Susznym postulatem jest podwyszenie wysokoci rodkw finansowych, ktre zaoyciel jest zobowizany przeznaczy na utworzenie i
funkcjonowanie uczelni niepublicznej.
2.3. ORGANY UCZELNI
Przepisy oglne dotyczce organw kolegialnych:
Art. 19 ust. 4, 60 ust. 1-5, art. 69
Senat:
Art. 61 65, art. 8, 10a, 11, 16, 18 ust. 3, 19, 38, 40, 48, 56, 77, 78, 80, 81, 84, 86, 86a, 86c, 88, 90, 99, 100, 100a, 121 ust. 4, 130, 131, 133, 151,
160a, 161, 166, 167, 169, 170f, 178, 196, 199c, 202, 205, 229, 261a
Konwent:
Art. 63 64, Art. 11 ust.12, 60, 77 ust.2a
Rada podstawowej jednostki organizacyjnej:
Art. 67 68 , 195
Przepisy oglne dotyczce organw jednoosobowych:
Art. 60 ust. 6-7
Rektor:
Art. 61 ust.6 , art. 65 ust. 2-4, art. 66, art. 8, 11. 11a, 11b, 11d, 18, 19, 24, 31, 35, 36, 37a, 38, 43, 46a, 48, 54, 60, 65, 66, 70-75, 77-78, 81-82, 84,
86a, 98, 100a, 118, 121, 122, 124, 126-129a, 134, 135, 141, 147, 149, 155, 167, 170c, 173 179, 181, 186, 190, 195, 199, 199c, 200, 200a, 201a,
S t r o n a | 84
205, 206, 207, 214-2017, 227 -240, 262, 268

Kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej:
Art. 70, art. 46a, 60, 67, 68, 76, 77, 84, 127, 130, 132, 169, 171, 175, 177, 178, 190, 191a, 206
Organy elektorskie:
Art. 60 ust. 8-9, art. 71
Zaoenia oglne
51 Organy szk wyszych, z wyjtkiem 31 Nadmierna demokratyzacja ustroju 33 Kolegialny model zarzdzania uczelni, z
kanclerzy, powinny by wybierane uczelni jest modelem dysfunkcyjnym, centraln rol senatu, powinien
/powoywane na kadencje, z wpywajcym na obnienie stopniowo ulega zmianie na bardziej
zastrzeeniem dwukadencyjnoci efektywnoci funkcjonowania systemu korporacyjny model zarzdzania, ktry
organw jednoosobowych. szkolnictwa wyszego. pozwoli na lepsz efektywno
funkcjonowania uczelni, przy zachowaniu
Istnieje potrzeba wprowadzenia 32 Sabo przywdztwa wynika ze zbytniej peni wolnoci akademickiej w kwestiach
istotnych mechanizmw menederskich, zalenoci rektora od rodowiska ksztacenia i bada naukowych.
a tym samym ograniczenie obszaru akademickiego.
dziaania rektora i senatu, z wyjtkiem 35 Przeniesienie ciaru zarzdczego na
sytuacji zapewnienia menederskiego Nadmierny wpyw studentw na poziom wadz rektorskich (zarzdu
statusu rektora. zarzdzanie uczelni. uczelni) kosztem ograniczenia centralnych
regulacji oraz rozproszonej na rnych
34 Redefinicja struktury organw uczelni, poziomach uczelni wadzy organizacyjnej.
zmierzajca do wprowadzenia Wzmocnienie jednoosobowych organw
sprawnego zarzdzania (rektora i dziekanw) oraz nadanie ciaom
menederskiego, przy jednoczesnym kolegialnym (senatom, radom wydziaw)
pozostawieniu fasadowego senatu i charakteru organw doradczych.
S t r o n a | 85
rektora z uwagi na tradycj akademick.
Organy kolegialne
SENAT
52 Rola senatu powinna by stanowica, 62 Senat jest obligatoryjnym organem 35 W zakresie zarzdzania organ doradczy.
ale take opiniodawcza i inicjatywna w kolegialnym, organem
szczeglnoci w zakresie dydaktyki i przedstawicielskim wsplnoty uczonych 37 Powouje czonkw rady powierniczej.
bada naukowych. oraz innych czonkw spoecznoci
uczelni. Skad oraz tryb wyboru do 143 Uchwalanie programw studiw (wraz z
Senat powinien zajmowa si senatu okrela statut uczelni. Statut radami wydziau).
konkretyzowaniem misji i okrelaniem okrela rwnie tryb pracy, w tym
strategii szkoy oraz ocen ich realizacji. sposb podejmowania uchwa przez
senat. Przewodniczcym senatu uczelni
W skad senatu wchodziliby, obok jest rektor. Do kompetencji senatu
przedstawicieli kadry samodzielnej naley wyraanie opinii na temat
(stanowicych, w zalenoci od wszelkich zagadnie dotyczcych
postanowie statutu, od 51% do 60% uczelni.
skadu) w odpowiedniej proporcji
przedstawiciele modej kadry i grupy Uczelnie zachowuj daleko idc
nienauczycielskiej, jak rwnie 44 swobod ksztatowania w statucie
studentw i doktorantw. W skad skadu Senatu i trybu wyboru czonkw
senatu nie powinni wchodzi dziekani i Senatu.
prodziekani, a rektor, mimo e jest
45
przewodniczcym tego organu, i Senat wybiera rektora uczelni oraz 2/12
prorektorzy nie mieliby gosu czonkw rady powierniczej.
stanowczego.
S t r o n a | 86
KOLEGIALNY ORGAN REPREZENTUJCY INTERESARIUSZY ZEWNTRZNYCH
52 Kolegialny organ reprezentujcy 41 Rada powiernicza jest obligatoryjnym, 37 Rada powiernicza ma Funkcje
interesariuszy zewntrznych. najwaniejszym organem kolegialnym o strategiczne oraz nadzorcze (np. udzia w
kompetencjach stanowicych, projektowaniu planw strategicznych).
Powinien istnie obligatoryjnie w kadej nadzorczych oraz wyborczych.
szkole wyszej. Ze wzgldu na Organ zarzdczy, odpowiedzialny za
Rada Powiernicza skada si z 12, 24, 36
zrnicowane zadania, jakie maj konkurs na stanowisko rektora. Czonkw
bd 48 czonkw. Liczb czonkw
realizowa poszczeglne rodzaje szk, 53 powouje senat uczelni. W przypadku
Rady Powierniczej okrela Statut.
skad tego organu winien by uczelni badawczych zdecydowan
dostosowany do zada poprzez Czonkowie Rady Powierniczej wikszo skadu rad powierniczych
odpowiednie postanowienia statutu, 54 powoywani s w nastpujcy sposb: powinni tworzy przedstawiciele
reglamentowane w odniesieniu do rodowiska naukowego, w tym rwnie (a
1) 2/12 czonkw powouje Senat
wyszych szk zawodowych poprzez moe przede wszystkim) cenione postacie
uczelni;
wskazanie rodzajw interesariuszy ze wiata nauki (w tym rwnie spoza
uwzgldnianych w skadzie organu; w 2) 1/12 czonkw powouje Krajowa Izba Polski). Poza nimi powinni znale si w
kadej szkole wyszej, powinno si Gospodarcza; nich, gdy senat uzna to za waciwe,
zapewni udzia przedstawiciela 3) 1/12 czonkw powouje waciwa przedstawiciele sektora gospodarki,
odpowiedniej jednostki samorzdu wedug miejsca siedziby uczelni zwaszcza przemysu wykorzystujcego
wojewdztwa oraz samorzdu lokalnego Regionalna Izba Gospodarcza; wyniki bada naukowych prowadzonych
waciwego ze wzgldu na siedzib przez dan jednostk. W przypadku
szkoy wyszej. 4) 1/12 czonkw powouje minister uczelni badawczo-dydaktycznych
waciwy do spraw nauki; dostrzegamy potrzeb silniejszego
Organ ten winien uzyska kompetencje 5) 1/12 czonkw powouje rada gminy, zwizania uczelni z otoczeniem spoeczno-
inicjatywne i opiniodawcze w zakresie na terenie ktrej znajduje si siedziba gospodarczym, std konieczne jest
oferty dydaktycznej i badawczej uczelni, uczelni, uchwa podjt wikszoci wczenie do rad powierniczych osb
w zakresie transferu (komercjalizacji) 2/3 gosw; spoza wiata akademii, ktrych
wynikw bada naukowych i prac uczestnictwo pozwoli na przeamanie
rozwojowych oraz dziaalnoci 6) 1/12 czonkw powouje
hermetycznej kultury instytucji
popularyzujcej nauk, jak rwnie w Wojewdzka Rada Dziaalnoci Poytku
szkolnictwa wyszego. Wikszo w radzie
innych sprawach z zakresu wsppracy Publicznego ()
powierniczej bd mieli przedstawiciele
S t r o n a | 87
szkoy wyszej z otoczeniem 7) 1/12 czonkw powouje rodowiska akademickiego. W przypadku

zewntrznym. Statut szkoy wyszej stowarzyszenie absolwentw uczelni; uczelni o profilu dydaktycznym
moe przewidywa okrelone zaangaowanie przedstawicieli wiata
8) 1/12 czonkw powouje Narodowa
kompetencje stanowice. zewntrznego powinno odbywa si na
Rada Doskonaoci Naukowej;
poziomie budowania oferty dydaktycznej i
9) 3/12 czonkw powouje Rada nie ma potrzeby ich instytucjonalnego
Powiernicza (kooptacja). zaangaowania w struktur nadzorcz,
Kadencja czonka Rady Powierniczej dlatego nie przewidujemy tworzenia tam
trwa 9 lat i nie moe zosta odnowiona. rad powierniczych (cho takiej moliwoci
nie wykluczamy).
Do kompetencji Rady Powierniczej
naley Powoanie rad powierniczych zoonych z
1) uchwalanie Statutu uczelni oraz niezalenych od uczelni osb,
55 dokonywanie w nim zmian; nieuwikanych w potencjalne
wewntrzuczelniane konflikty interesu
2) powoywanie i odwoywanie oznacza profesjonalizacj w zarzdzaniu
Prezydenta; uczelniami przez zmian zasad doboru
59-
3) uchwalanie planw strategicznych osb na kluczowe stanowiska.
60
przedoonych przez Prezydenta;
Rada powiernicza powinna podejmowa
4) uchwalanie budetu; dugofalowe decyzje strategiczne i
5) udzielanie Prezydentowi decydowa o wyanianiu rektora w
absolutorium ze sprawowania funkcji; konkursie, jak rwnie nadzorowa go w
trakcie trwania kadencji i rozlicza po jej
6) zatwierdzanie decyzji o utworzeniu
zakoczeniu. Kluczowy jest dobr
bd likwidacji orodkw
pierwszych czonkw rady. Rada powinna
zamiejscowych;
mie prawo wyboru czci (np. 40%)
7) zatwierdzanie istotnych zmian kolejnych czonkw rady. Zastpowaliby
organizacyjnych, w szczeglnoci oni tych, ktrzy odchodziliby po
czenia i podziaw uczelni; zakoczeniu swojej kadencji, a nie byliby
8) zatwierdzanie umw o wartoci czonkami wybieranymi przez senat lub
S t r o n a | 88
przekraczajcej kwot okrelon w inny organ. Pierwszy skad rady powinien

Statucie. mie czonkw o zrnicowanym okresie
kadencji tak, aby kaskadowo mona byo
rozwija skad rady i zachowa jej
instytucjonaln pami. Kontrola
zewntrzna uczelni w postaci rad
powierniczych wpynie pozytywnie na
jako zarzdzania, jako ksztacenia i
nauki.
RADA WYDZIAU/INNE ORGANY KOLEGIALNE
53 Powinna by w odniesieniu do zakresu 60 Fakultatywnymi organami kolegialnymi 35 Osabienie kompetencji rady wydziau na
zada i kompetencji - odpowiednikiem uczelni s: rzecz dziekana.
senatu na poziomie wydziau.
1) Rady naukowe wydziaw; Ciao decyzyjne w zakresie spraw
Wprowadzenie zasady wyborw do rady 89 naukowych i dydaktycznych. W kwestiach
przedstawicieli wszystkich kategorii 2) Konwent; zarzdczych opiniodawcze.
czonkw spoecznoci akademickiej; co
najmniej poow powinni stanowi 3) inne organy przewidziane przez Naley zrezygnowa z ustawowego zapisu,
Statut. 149 i co najmniej 20% udziau przedstawicieli
nauczyciele akademiccy posiadajcy
stopie doktora habilitowanego lub studentw i doktorantw w organach
tytu profesora, a 20% skadu powinni kolegialnych uczelni i wydziau regulacje
stanowi studenci i doktoranci. te powinny zosta w gestii uczelni.
52 KOMITET NOMINACYJNY
Nie jest obligatoryjnym

organem/ciaem. Powoany wsplnie
przez senat i kolegialny organ
reprezentujcy interesariuszy
S t r o n a | 89
zewntrznych. Przedstawienie
kandydatw na rektora/ kanclerza +
udzia w procedurze odwoawczej. Brak
jakichkolwiek innych danych.
Organy jednoosobowe
REKTOR
52 Organ o charakterze wykonawczym. 45 Rektor jest najwyszym 89 Organ zarzdczy. Stoi na czele caego
przedstawicielem pracownikw pionu zarzdczego obejmujcego rwnie
Rola rektora co do ktrego naley naukowych, naukowo-dydaktycznych i zarzdzanie wydziaami.
ustawowo wymaga odpowiednich dydaktycznych uczelni.
kwalifikacji formalnych (rozwaenia 49 Ponosi odpowiedzialno za efekty.
Rektor powouje Prorektorw, w tym
wymaga czy musz to by kwalifikacje
Prorektora do spraw nauki i Prorektora 90
pracownika samodzielnego, czy te, 46 Wybiera prorektorw (wraz z nimi oraz
do spraw dydaktyki. Statut moe kanclerzem i kwestorem tworzy zarzd
gdyby nie zostaa przyjta propozycja
przewidywa moliwo powoania uczelni o bliej nieokrelonych
rezygnacji z habilitacji, wystarczy
innych Prorektorw. Powoanie kompetencjach)
naukowy stopie doktora), przy czym w
Prorektora wymaga dla swej
uczelniach badawczych wymaga naley
skutecznoci zatwierdzenia przez
kwalifikacji menederskich powinna
Prezydenta. Do obowizkw Rektora
by ograniczona do obszaru dydaktyki i
naley:
bada naukowych oraz funkcji
reprezentacyjnych w kontaktach 1) sprawowanie nadzoru nad
zewntrznych. dziaalnoci naukow uczelni;
2) sprawowanie nadzoru nad
dziaalnoci dydaktyczn;
3) opiniowanie planw i innych
dokumentw programowych
przedoonych przez Prezydenta, inne
S t r o n a | 90
organy albo jednostki wewntrzne

uczelni;
4) powoywanie i odwoywanie
Prorektorw oraz okrelanie zakresw
ich kompetencji z zastrzeeniem
zatwierdzenia
przez Prezydenta;
5) zwoywanie posiedze Senatu i
przewodniczenie jego obradom;
6) przewodniczenie uroczystociom
akademickim;
7) wystpowanie do Senatu z
wnioskiem o nadanie tytuu
honorowego doktoratu honoris causa
8) wystpowanie do Ministra
waciwego do spraw nauki oraz innych
organw i gremiw z wnioskiem o
przyznanie dla pracownikw naukowych
47
uczelni nagrd i wyrnie z
inicjatywy wasnej bd na wniosek
Dziekana;
9) nadawanie medali i odznacze za
osignicia naukowe i dydaktyczne
zgodnie z postanowieniami Statutu.
S t r o n a | 91
INNE ORGANY JEDNOOSOBOWE O KOMPETENCJACH ZARZDCZYCH
52- KANCLERZ 39 PREZYDENT

53 Prezydent sprawuje wadz
Organ o charakterze wykonawczym.
wykonawcz, jest odpowiedzialny za
Zdecydowanie naley wzmocni
realizacj celw uczelni i korzysta z
uprawnienia kanclerza, ktry winien
domniemania kompetencji. Prezydent
uzyska status drugiego organu
nie musi by naukowcem, ale powinien
jednoosobowego uczelni
posi specyficzn wiedz na temat
powoywanego w wyniku konkursu,
funkcjonowania nauki. Jego profil
odpowiedzialnego za pozostae obszary
kompetencyjny to manager z
dziaalnoci szkoy wyszej, take w
dowiadczeniem w zarzdzaniu
podstawowych jednostkach
uczelniami, administracj publiczn,
organizacyjnych.
spkami prawa handlowego, bd
Kanclerz byby kierownikiem jednostki w innymi podmiotami, zwaszcza
rozumieniu prawa finansowego oraz organizacjami pozarzdowymi
wykonywaby czynnoci pracodawcy w (fundacjami, stowarzyszeniami).
odniesieniu do wszystkich pracownikw Prezydent ma decydujcy wpyw na
niebdcych nauczycielami 40 obsad pozostaych kluczowych
akademickimi. stanowisk kierowniczych na uczelni, w
tym Wiceprezydentw oraz
Rola kanclerza mogaby by statutowo kierownikw podstawowych jednostek
ograniczona jedynie na rzecz rektora organizacyjnych (Dziekanw).
wybranego po przeprowadzeniu 62-
konkursu albo przedstawieniu 63 Prezydent odpowiada wobec uczelni za
kandydatw przez komitet nominacyjny. szkod wynik z niewykonania lub
nienaleytego wykonania swoich
obowizkw, chyba e nie ponosi winy.
Szkoda obejmuje szkod rzeczywist
oraz zysk utracony.
S t r o n a | 92
DZIEKAN
53 Powinien by w odniesieniu do zakresu 51 Powoywany przez Prezydenta. 35 Jest bezporednio odpowiedzialny przed
zada i kompetencji - odpowiednikiem wadzami uczelni.
Wraz z operacyjn jednostk
rektora na poziomie wydziau. -
organizacyjn ustala ofert Dziekan jest organem zarzdczym,
dydaktyczn, u ktrej dziekan zamawia
Dziekan byby nadal wybierany przez 77 zwiksza si jego kompetencje wzgldem
kursy (wykady, seminaria, warsztaty
rad wydziau, ale rektorowi rady wydziau.
54 etc.), a ktra ustala wewntrznie, w jaki
przysugiwaoby prawo jednorazowego
sposb oferta dydaktyczna zostanie Warte rozwaenia jest wprowadzenie na
sprzeciwu wobec osoby wybranej
zrealizowana. gruncie polskich uczelni funkcjonujcego
przez rad wydziau, a statut mgby
wprowadzi prawo powoania dziekana 83 Moe powoywa jednostki pomocnicze. 92 w uczelniach holenderskich mechanizmu
przez rektora spord kandydatw topplingu, to znaczy mianowania (po
Dziekan jest kierownikiem wydziau,
przedstawionych przez rad wydziau. uzyskaniu akceptacji odpowiedniej czci
decyduje o przyznawaniu rodkw czonkw rady wydziau) kandydatw na
finansowych itd. dziekanw przez rektora. W przeciwnym
razie uczelnie pozostan niesterowalnymi
organizacyjnie, hermetycznymi
federacjami autonomicznych wydziaw, z
ktrych kady moe realizowa wasn
wizj rozwoju.
W aktualnie obowizujcej ustawie organami uczelni s: rektor, senat, rady podstawowych jednostek organizacyjnych (zazwyczaj jakkolwiek
niekoniecznie wydziaw), kierownicy podstawowych jednostek organizacyjnych. Organami wyborczymi uczelni publicznej s kolegia elektorw.
Kierowniczymi stanowiskami pomocniczymi rektora s kanclerz i kwestor. Umocowanie kanclerza i kwestora nie ulegoby zmianie.
Wszystkie projekty wskazuj, i obecna struktura organw powoduje rozmycie odpowiedzialnoci oraz zbyt silne uzalenienie rektora od
rodowiska akademickiego. Dodatkowo stwierdzaj, i wadze rektorskie/dziekaskie powinny posiada wicej narzdzi zarzdczych do sterowania
uczelni/ wydziaem, ale powinna i za tym bezporednia odpowiedzialno. Kady z projektw przewiduje rwnie szersze wczenie rodowiska
S t r o n a | 93
zewntrznego (przedstawicieli otoczenia spoeczno gospodarczego) do skadu najwaniejszych organw uczelni.

W opinii Komisji, projekt A.Radwana przenoszcy wprost na grunt polski model amerykaski nie moe znale zastosowania. Pozostawaoby to
bowiem w kolizji z ustrojem uczelni w Polsce oraz zaprzeczaoby utrwalonej europejskiej tradycji akademickiej.
Projekty H.Izdebskiego i M.Kwieka proponuj zmian akcentw i relacji pomidzy istniejcymi organami oraz wprowadzenie nowego organu
kolegialnego jako organu wewntrznego uczelni (!) z udziaem przedstawicieli interesariuszy zewntrznych.
Komisja, nie odrzucajc propozycji dalszej dyskusji na temat moliwoci powoywania w uczelni organu kolegialnego dziaajcego z udziaem
interesariusz zewntrznych, przychyla si do wniosku o koniecznoci opcjonalnego dla uczelni charakteru takiego podmiotu, o czym powinien
przesdza jej statut. Odpowiada to treci Strategii rozwoju szkolnictwa wyszego 2010-2020, projektu rodowiskowego, ktry zyska szerokie
poparcie w latach 2010-2011, a take wynika to z treci Art. 60 ust. 1 pp.2-4 Ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyszym. W szczeglnoci , do
uprawnie takiego organu mogoby nalee wysuwanie kandydatw na stanowisko rektora, w tym zwaszcza tych spoza grona pracownikw
uczelni.
Odniesienie si do rozwiza o takim charakterze wymagaoby jednak zapoznania si z konkretnymi propozycjami MNiSW dotyczcymi sposobu,
zakresu dziaania i odpowiedzialnoci takiego dodatkowego organu.
2.4. WYANIANIE REKTORA
Uczelnie publiczne:
Art. 19. 2, art. 72-74, art. 78-79
Uczelnie niepubliczne:
Art. 24 ust. 2, art. 80
52 Rektor byby wybierany przez senat, w 38 Rozdzielenie funkcji wadczych w uczelni 90 Otwarty konkurs na stanowisko rektora
zalenoci od postanowie statutu, z t (warunek: minimum doktorat) bdzie
S t r o n a | 94
moliwoci, jeeli przewidziaby to na dwa organy: Rektora i Prezydenta. przeprowadzany przez rad powiernicz.
statut, e wybr nastpowaby Jego zwycizca bdzie peni funkcje przez
pomidzy kandydatami wyonionymi w 45 Rektora wybiera Senat bezwzgldn 4 lata. Zakadamy maksymalny limit
drodze konkursu. W uczelniach wikszoci gosw, w gosowaniu dwch nastpujcych po sobie kadencji.
badawczych istniaby ustawowy wymg tajnym, spord kandydatw Rektor wybrany w formule konkursowej
dokonywania wyboru pomidzy co pozytywnie zaopiniowanych przez Rad bdzie mia prawo dobra sobie
najmniej dwoma kandydatami Powiernicz. Kadencja nie dusza ni 3 prorektorw, ktrzy razem bd tworzyli
wyonionymi w drodze konkursu albo lata (okrela to statut) zarzd uczelni.
przedstawionymi przez komitet
nominacyjny, powoany wsplnie przez 50 Prezydenta wybiera Rada Powiernicza
senat i kolegialny organ reprezentujcy bezwzgldn wikszoci gosw w
interesariuszy zewntrznych. gosowaniu tajnym, spord
kandydatw przedstawionych przez
komitet nominacyjny, a w jego braku,
przez niezalenych czonkw Rady
Powierniczej. 5lrtnia kadencja. Rada
Powiernicza moe zadecydowa o
wyborze Prezydenta w drodze konkursu
otwartego dla kandydatw z uczelni i
spoza uczelni, w tym rwnie z
zagranicy.
W obecnym stanie prawnym rektor jest organem jednoosobowym uczelni. Powoywany jest w drodze wyborw lub konkursu, jednak w praktyce
tryb konkursowy nie jest stosowany. Tryb wyaniania zakada wybr rektora przez kolegium elektorw, do ktrych, oprcz nauczycieli
akademickich, zaliczaj si rwnie studenci i doktoranci a take pracownicy uczelni niebdcy pracownikami naukowymi.
Wszystkie projekty rezygnuj z wyborw i powoywania organw elektorskich. Projekty H.Izdebskiego oraz A.Radwana zakadaj powoanie rektora
przez senat. W projekcie prof. M.Kwieka rektor wybierany jest w procedurze konkursowej, za ktr odpowiedzialna jest rada powiernicza.
S t r o n a | 95
2.5. STATUT
Podstawy:
Art. 17, art. 19 ust. 3, art. 24 ust. 1, art. 56 - 59
Przepisy szczegowe:
Aart. 7, 16, 23a, 27, 28, 29, 29a, 33 38, 60 72, 75, 77-81, 83, 84, 86, 86a, 86c, 87, 88, 99, 100, 104, 111, 115, 116, 118, 118a, 120 212, 125, 129,
130, 132 135, 143, 155, 161, 164, 169 171, 191, 191a, 196a, 202, 203, 205, 213,268,273, 274
13 Ustawa powinna zakrela jedynie ramy 59 Statut uchwalany i zmieniany jest przez 97 - Proponowane rozwizania:
prawne funkcjonowania szk wyszych, rad powiernicz. 98
pozostawiajc bardzo szczegowe a) Ograniczenie liczby przepisw
normowanie kwestii organizacyjnych Uczelnie maj zatem szerok autonomi wykonawczych stanowionych przez
statutom uczelni w ramach posiadanej w okrelaniu wasnej struktury centralne organy administracji rzdowej
przez nie autonomii. organizacyjnej, kompetencji organw na rzecz przepisw stanowionych przez
itd. O tym wszystkim ma traktowa organy szk wyszych, w szczeglnoci
Pierwszy statut szkoy publicznej statut. statutu.
38
nadawaby, jak dotychczas, minister
waciwy do spraw szkolnictwa b) Zobowizanie uczelni do
wyszego. wprowadzenia precyzyjnej regulacji
33 kompetencyjnej w jej statucie poprzez
W statucie powinna by z mocy ustawy enumeratywn egzemplifikacj
okrelona misja danej szkoy wyszej kompetencji poszczeglnych organw
rozwijana nastpnie w wieloletnich wraz ze wskazaniem jednego (lub
strategiach rozwoju szkoy i w innych jednego na danym poziomie
dokumentach strategicznych i organizacyjnym) organu, ktremu
planistycznych. Proponowana przysuguje domniemanie kompetencji.
deregulacja i odbiurokratyzowanie
S t r o n a | 96
powodowa musi wzrost roli statutu

jako instrumentu autoregulacji w
poszczeglnych szkoach wyszych. We
wszystkich kategoriach szk wyszych
istnieje potrzeba przeniesienia szerszego
zakresu spraw na poziom regulacji
statutowej, a tym samym przyznania
moliwoci wyboru rozwiza
waciwych dla danej uczelni, szerszych
dla uczelni badawczych i dydaktyczno-
badawczych, bardziej ograniczonych dla
wyszych szk zawodowych z
uwzgldnieniem obligatoryjnych i
dyspozytywnych przepisw ustawy,
ograniczonych do niezbdnego
minimum.
Wszystkie projekty wskazuj, i istnieje potrzeba przeniesienia szerszego zakresu spraw na poziom regulacji statutowej, a tym samym przyznania
moliwoci wyboru rozwiza waciwych dla danej uczelni z uwzgldnieniem obligatoryjnych i dyspozytywnych przepisw ustawy, ograniczonych
do niezbdnego minimum. Komisja przychyla si do tego stanowiska dostrzegajc w tym instrument sprzyjajcy dywersyfikacji uczelni.
2.6. STOSUNKI UCZELNIA RODOWISKO ZEWNTRZNE

Art. 4, 13, 48a., 63, 86
S t r o n a | 97
45 Zwizki szk wyszych z otoczeniem 261 Uczelnia dziki odpowiedniemu 74 Obraz polskich uczelni w kontekcie
- zewntrznym powinny by umacniane zarzdzaniu przez wykwalifikowany funkcjonowania w otoczeniu spoeczno-
48 bd rozwijane poprzez: personel oraz otwarciu si na OSG gospodarczym mona przedstawi w
poprzez Rad Powiernicz bdzie moga nastpujcy, uproszczony sposb: rektor
1) dostosowywanie przez szkoy
zmieni model instytucjonalny de facto nie moe skutecznie zarzdza
tematyki bada i dydaktyki do
wsppracy z OSG. Obecny model uczelni, co w praktyce uniemoliwia
wyraanych potrzeb rodowiska
reaktywny (pull), ktry czyni z uczelni szersze otwarcie uczelni na gospodark, a
gospodarczego i innych rodowisk
biernego uczestnika interakcji ze zwaszcza na prywatne firmy. Uczelnie w
(kulturalnego, medycznego,
spoeczestwem, zostanie zastpiony swoim adzie zarzdczym s zamknite na
prawniczego itd. oraz rodowisk
modelem proaktywnym (push) to praktykw spoza akademii.
zainteresowanych okrelonymi
szkoy wysze i uczeni bd wychodzi z
obszarami, np. ochron rodowiska); Proponowane rozwizania:
263 wiedz, technologi oraz kapitaem 78 -
2) wspprac szk wyszych ze spoecznym i kulturowym do otoczenia 80 1. Zwikszenie autonomii rektora (oraz
szkoami rednimi pooonymi w ich spoeczno-gospodarczego. zarzdu uczelni) w zarzdzaniu relacjami
obszarze oddziaywania, w tym, bardzo uczelni z biznesem (skupienie wadzy w
Wsppraca szkoy wyszej z partnerami
podane, obejmowanie przez szkoy obszarze relacji z gospodark w zarzdzie
z otoczenia spoeczno-gospodarczego
wysze opieki nad wybranymi szkoami uczelni i ograniczenie roli senatu (i rad
powinna odbywa si w trzech
rednimi; wydziaw) w tym obszarze; przekazanie
obszarach: nauki, dydaktyki oraz rektorowi autonomii w ustalaniu pac i
3) wiadczenie, odpowiadajcych misji szeroko rozumianej kultury czasu pracy, znoszc przeszkody w
szkoy wyszej, usug badawczych i przedsibiorczoci. Finansowanie zakresie zatrudniania i wynagradzania,
dydaktycznych na potrzeby innych wsplnych projektw badawczych i dziki likwidacji roli senatu w tych
rodowisk, w szczeglnoci rodowiska badawczo-rozwojowych powinno si procesach; uproszczenie procesu
gospodarczego co moe stanowi odbywa na zasadzie potrjnej helisy. komercjalizacji m.in. dziki likwidacji roli
wany, cho oczywicie nie Jeli rodki wasne uczelni oraz partnera senatu w sprawach dotyczcych centrw
podstawowy, sposb finansowania 264 z OSG nie bd wystarczajce, pozostaa
transferu technologii i akademickich
szk wyszych; cz powinna by uzupeniana przez inkubatorw przedsibiorczoci).
4) zatrudnianie przez szkoy wysze w Skarb Pastwa.
2. Zwikszenie otwartoci uczelni na
celach prowadzenia dziaalnoci Przykady zaproponowanych przez wspprac z otoczeniem gospodarczym
naukowej lub dydaktycznej osb o zesp zmian: (umoliwienie odnoszcym sukces
odpowiednim dowiadczeniu i dorobku
S t r o n a | 98
praktycznym; 1) tworzenie wsplnych projektw praktykom na prowadzenie regularnych

badawczo-rozwojowych; zaj na uczelni, ograniczenie praktyki
5) tworzenie mechanizmw transferu
zaliczania podatku VAT do kosztw
(komercjalizacji) wynikw bada 2) konsultacje w obszarze nauki
inwestycji pod warunkiem wykluczenia
naukowych ze szk wyszych do nieprzyjmujce formy projektw
zastosowa komercyjnych umoliwi
praktyki gospodarczej i spoecznej, w badawczych czy badawczo-
patne wykorzystanie infrastruktury
tym tworzenie instytucji sucych temu rozwojowych;
badawczej na uczelniach; rozwj
transferowi; 3) obustronna wymiana wiedzy i kierunkw zamawianych ze zrewidowanej
6) tworzenie zacht dla kadry szk dowiadczenia poprzez stae badawcze listy w obszarach studiw technicznych i
wyszych do prowadzenia dziaalnoci naukowcw w sektorze przyrodniczych, niezbdnych dla
badawczej i rozwojowej na potrzeby przedsibiorstw; najbardziej innowacyjnych dziaw
zewntrzne, w tym przyznanie polskiej gospodarki; wzmocnienie
4) wsppraca z przedstawicielami OSG
pracownikom szk wyszych mechanizmw premiujcych kadr
(zwaszcza praktykami) przy tworzeniu
odpowiednich praw ze sfery wasnoci akademick za m.in. skuteczne
sylabusw i programw ksztacenia;
intelektualnej, w szczeglnoci komercjalizacj wynikw bada w
przemysowej; 5) Uzupenianie programw ksztacenia indywidualnych i instytucjonalnych
o biece dowiadczenia praktyki w procedurach oceny.
7) tworzenie mechanizmw, w danej dziedzinie;
szczeglnoci finansowych, zachty 3. Komercjalizacja wynikw bada
przedsibiorcw do uczestnictwa w 6) Uczestnictwo w staach u naukowych oraz inwestycje firm w
procesach badawczych i rozwojowych przedsibiorcw majcych na celu ksztacenie i dziaalno badawczo-
zwizanych z dziaalnoci szk rozwj wiedzy praktycznej; rozwojow na uczelniach (zmiana ustawy
wyszych; 7) wsppraca w obszarze kultury Prawo zamwie publicznych: naley
8) wprowadzenie przedstawicieli przedsibiorczoci, np. komercjalizacja umoliwi przetargi na nowe technologie
interesariuszy zewntrznych do wiedzy i technologii powstaej w w formuach przedkomercyjnych, co
organw szk; ramach uczelni w formie poredniej i zwikszy popyt ze strony firm na usugi
bezporedniej; komercyjne badawcze oferowane przez uczelnie; w
9) ustawowe zapewnienie ramach programu Bon na innowacje
udostpniania infrastruktury
organizacyjnego i doradczego (oraz naley rwnolegle umoliwi
zewntrznej podmiotom trzecim;
finansowego po stronie promocja przedsibiorczoci wrd wykorzystanie bonu na bezporednie
przedsibiorcw) wspierania realizacji zatrudnienie w firmie pracownikw
wasnych pracownikw oraz rodowiska
S t r o n a | 99
trzeciej misji przez istniejce lokalnego; organizacja uniwersytetw uczelni obok zlecania bada uczelniom;
instytucje pastwowe (w szczeglnoci trzeciego wieku; prowadzenie studiw naley wprowadzi jasne zasady
Polsk Agencj Rozwoju podyplomowych oraz kursw w ramach rozliczania kosztw i dochodw z
Przedsibiorczoci) i zwizane z realizacji postulatu life-long learning; komercjalizacji oraz prowadzenia bada i
jednostkami samorzdu terytorialnego organizacja i promocja wykadw korzystania z infrastruktury badawczej
(agencje rozwoju regionalnego); otwartych na wane dla spoeczestwa uczelni; naley stworzy przejrzysty
tematy; organizacja wydarze podzia praw do dysponowania
10) stworzenie podstaw do tworzenia
kulturalnych zwizanych ze wasnoci intelektualn (w przypadku
przez waciwych ministrw oraz
spoecznoci lokaln. pozostawania tych praw przy uczelni), co
jednostki samorzdu terytorialnego
zachci twrcw do szerszego ujawniania
instytucji wspierajcych kooperacj 8) promowanie najlepszych dziaa z
komercjalizowanych wynikw bada
midzy szkoami wyszymi a zakresu transferu wiedzy i technologii
naukowych i do szerszej komercjalizacji -
przedsibiorcami w zakresie realizacji poprzez przyznawanie nagrd i
wymaga to dopracowania reformy prawa
projektw badawczo-rozwojowych, wyrnie;
wasnoci intelektualnej w oparciu o
wdroeniowych i szkoleniowych; 9) zachcanie do tworzenia atmosfery model tzw. przywileju profesorskiego
11) umoliwienie udziau szk wyszych wsppracy, a nie rywalizacji w zwizku (uwaszczenia naukowcw); liberalizacja
w instytucjach o charakterze agencji z przyznawanymi grantami naukowymi wynagrodzenia brokerw technologii i
rozwoju regionalnego (ktre z reguy czy prowadzon komercjalizacj; uzalenienie ich wynagrodzenia od
maj form spek akcyjnych); wartoci komercjalizacji lub
10) zainicjowanie debaty dotyczcej
12) zapewnienie publicznym szkoom roli naukowca w XXI wieku ze pozostawienie tej kwestii stronom
wyszym moliwoci korzystania z szczeglnym naciskiem na kwesti umowy doprowadz do urealnienia
przepisw ustawy z 19 grudnia 2008 r. o otwartoci na otoczenie i roli otoczenia wartoci komercjalizacji, z korzyci dla
partnerstwie publiczno-prywatnym; uczelni w dostarczaniu informacji wacicieli praw i wsppracy z biznesem.;
zwrotnej na temat jakoci pracy naley umoliwi wnoszenie wasnoci
13) rozszerzenie moliwoci tworzenia intelektualnej do spki poprzez trwae
intelektualnej naukowca;
przez szkoy wysze spek uchylenie opodatkowania aportu
kapitaowych; 11) stworzenie mechanizmw wasnoci intelektualnej i przemysowej
wewntrz uczelni (np. na poziomie przez uczelnie; naley ograniczy udzia
14) przywrcenie moliwoci tworzenia
ksztacenia doktorantw), ktre rodkw unijnych w finansowaniu
czy zwaszcza wsptworzenia przez
pozwalayby na ksztatowanie akademickich inkubatorw
szkoy wyszej fundacji;
kompetencji i postaw sprzyjajcych przedsibiorczoci aby skupiy si one
S t r o n a | 100
15) systemowe, ustawowe ujcie ulg wsppracy z OSG (aktualnie wrd na wiadczeniu usug na zasadach
podatkowych dla podmiotw naukowcw zauwaalny jest deficyt komercyjnych; naley radykalnie
finansujcych badania naukowe; tych umiejtnoci oraz negatywne ograniczy finansowanie parkw
nastawienie do wsppracy z OSG). technologicznych ze rodkw publicznych
16) wspprac z organami
(i postawi na ich rosnc samodzielno
administracji rzdowej 12) wprowadzenie patnego urlopu na
finansow).
zainteresowanymi wynikami prac szk komercjalizacj wynikw prac B+R (w
wyszych oraz z jednostkami samorzdu tym stworzenie spki spin-off);
terytorialnego, na ktrych terenie uruchomienie programw wsparcia
dziaaj szkoy wysze; finansowego projektw B+R modych
naukowcw.
17) akademickie biura karier jako
instytucje suce wsppracy szk 13) dopuszczenie w przepisach nowej
wyszych z pracodawcami w zakresie ustawy o szkolnictwie wyszym udziau
zatrudniania studentw i absolwentw. inwestora prywatnego w spce
celowej uczelni.
14) sugeruje si wczenie w dziaania
Banku Gospodarstwa Krajowego.
15) BGK mgby przejmowa cz
ryzyka wynikajcego z komercjalizacji.
S t r o n a | 101
Wedug wszystkich zespow naley dy do jak najszerszej wsppracy uczelni z otoczeniem spoeczno-gospodarczym. Komisja przychyla si do
tego stanowiska.
Przypomnijmy, i dokumenty programowe KRASP, zarwno Strategia rozwoju szkolnictwa wyszego do r. 2020 jak i Program rozwoju szkolnictwa
wyszego w Polsce do r. 2020, postuloway realizacje przez uczelnie Nowej Spoecznej Odpowiedzialnoci, ktrej wanym elementem jest szeroko
rozumiana wsppraca z otoczeniem spoeczno-gospodarczym.
Ustawa nie powinna jednake regulowa tej kwestii w sposb kazuistyczny i wyczerpujcy. Wskazane jest pozostawienie duej swobody uczelniom,
ktre wpisayby zaoenia wsppracy ze rodowiskiem zewntrznym w statut. Za szczeglnie wartociowe i przydatne naley uzna propozycje
przedstawione przez zesp H.Izdebskiego.
Komentarz: Nie sdzimy, eby takie kwestie miay by regulowane w akcie wykonawczym, chyba, e mamy na myli rozporzdzenie ustalajce
algorytm podziau dotacji podstawowej, gdzie mogyby zosta uwzgldnione sparametryzowane zachty dla tego typu wsppracy. Dotyczyoby to
take rozporzdzenia o ocenie parametrycznej, gdzie takimi zachtami s np. punkty za patenty, wdroenia, wsplne granty z instytucjami OSG, etc.
3. KSZTACENIE,STUDENCI, DOKTORANCI
3.1 ORGANIZACJA STUDIW, RELACJE STUDENT UCZELNIA

Art. 2 ust. 1 pkt. 5, 7-9,-18g, 18i,18k-19, ust. 2 pkt. 1,2 i 4 (terminologia)
Art. 8- 11e (uprawnienia do prowadzenia studiw)
Art. 42-44 (umidzynarodowienie studiw)
Dzia IV (studia i studenci)
Rozdzia I Organizacja studiw art. 159-168b, 170-170g
S t r o n a | 102
Rozdzia II Prawa i obowizki studentw art. 171-172, 188-194

Rozdzia VI Odpowiedzialno dyscyplinarna studentw - art. 211-225
Akty wykonawcze:
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 10 lutego 2017 r. w sprawie tytuw zawodowych nadawanych absolwentom
studiw, warunkw wydawania oraz niezbdnych elementw dyplomw ukoczenia studiw i wiadectw ukoczenia studiw
podyplomowych oraz wzoru suplementu do dyplomu
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 26 wrzenia 2016 r. w sprawie warunkw prowadzenia studiw
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 16 wrzenia 2016 r. w sprawie dokumentacji przebiegu studiw
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 12 padziernika 2006 r. w sprawie podejmowania i odbywania przez
cudzoziemcw studiw i szkole oraz ich uczestniczenia w badaniach naukowych i pracach rozwojowych
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 24 sierpnia 2016 r. w sprawie standardw ksztacenia na kierunku analityka
medyczna/medycyna laboratoryjna
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 20 padziernika 2015 r. w sprawie warunkw realizacji Rzdowego programu udzielania pomocy
finansowej na pokrycie kosztw zwizanych z ksztaceniem w zagranicznych uczelniach pod nazw "Studia dla wybitnych"
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 19 sierpnia 2015 r. w sprawie nostryfikacji dyplomw ukoczenia studiw
wyszych uzyskanych za granic oraz w sprawie potwierdzenia ukoczenia studiw wyszych na okrelonym poziomie ksztacenia
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 25 wrzenia 2014 r. w sprawie warunkw, jakim musz odpowiada
postanowienia regulaminu studiw w uczelniach
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 25 wrzenia 2014 r. w sprawie oglnopolskiego wykazu studentw i
oglnopolskiego wykazu doktorantw
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardw ksztacenia dla kierunkw studiw:
lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji, pielgniarstwa i poonictwa
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardw ksztacenia przygotowujcego do
wykonywania zawodu nauczyciela
S t r o n a | 103
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 29 wrzenia 2011 r. w sprawie standardw ksztacenia dla kierunkw studiw
weterynarii i architektury
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 25 wrzenia 2007 r. w sprawie warunkw, jakie musz by spenione, aby
zajcia dydaktyczne na studiach mogy by prowadzone z wykorzystaniem metod i technik ksztacenia na odlego
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 6 grudnia 2006 r. w sprawie szczegowego trybu postpowania
wyjaniajcego i dyscyplinarnego wobec studentw
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 12 padziernika 2006 r. w sprawie warunkw kierowania osb za granic w
celach naukowych, dydaktycznych i szkoleniowych oraz szczeglnych uprawnie tych osb
70 Zesp postuluje utrzymanie - 105 Zesp proponuje pozostawienie systemu
trjstopniowego ksztacenia zgodnego studiw trjstopniowych zgodnie z
z zaoeniami Procesu Boloskiego. zaoeniami Procesu Boloskiego
Postuluje si stworzenie moliwoci do
szerszego zastosowania jednolitych
studiw magisterskich (kierunki
wskazane przez ministra oraz
speniajce kryteria wskazane w
ustawie).
72- Zesp proponuje zastpienie Zesp proponuje zachowanie 106 Zesp proponuje zachowa obecne profile
84 obecnych profili nowym modelem obecnych profili studiw. studiw przy wprowadzeniu wyranego
ksztacenia opartym na kierunkach podziau midzy nimi. Zwraca uwag na
regulowanych (praktycznych W przypadku studiw o profilu potrzeb wprowadzenia mechanizmw
podlegajcych szczegowemu praktycznym jednostka powinna motywujcych do tworzenia profili
reimowi prawnemu), uniwersyteckich zagwarantowa realizacj minimum praktycznych.
(oglnouniwersyteckich, czciowo 50% zaj prowadzonych przez
regulowanych) i nieregulowanych. praktykw lub poprzez uczestnictwo w Proponuje si pozostawienie standardw
staach u pracodawcw. Profil ksztacenia na kierunkach regulowanych.
Lista kierunkw regulowanych i oglnoakademicki powinien na I
uniwersyteckich powinna by stopniu przygotowywa do
S t r o n a | 104
okrelona w przepisach. Kierunkw prowadzenia bada, natomiast na II

regulowanych powinno by stopniu zapewnia udzia w badaniach.
stosunkowo niewiele (kierunki obecnie
objte standardami ksztacenia oraz
ksztacce nauczycieli). Powinny by
objte standami ksztacenia.
Jednostki powinny posiada 214 PKA powinna okrela minimaln liczb 105 Uczelnia powinna posiada autonomi w
autonomi w zakresie tworzenia 218 godzin na studiach z danej dziedziny zakresie tworzenia kierunkw studiw,
programw studiw dla kierunkw wiedzy (teoria, laboratoria, praktyki). definiowania efektw ksztacenia oraz
nieuregulowanych oraz sposobw ich realizacji.
uniwersyteckich, przy czym kierunki Poza powyszym, jednostki powinny
uniwersyteckie podlegayby pewnym posiada wolno w okrelaniu planw
rygorom prawnym. Kierunki i programw studiw. Plany i programy
uniwersyteckie powinny te podlega powinny podlega ocenie podczas
podwyszonemu rygorowi kontroli i kategoryzacji.
nadzoru ze strony organw wadzy
publicznej. W przypadku kierunkw
nieuregulowanych bd one podlega
pewnym rygorom, tylko jeli szkoa
wysza zdecyduje si uwzgldni w
minimum kadrowym osoby
nieposiadajce stopnia naukowego.
72- W przypadku kierunkw regulowanych 219 W przypadku wymogu uzyskania 105 Naley zrezygnowa z obowizku zgody
84 i uniwersyteckich uprawnienia do ich zgody NRDN na prowadzenie studiw ministra na prowadzenie studiw (wszystkie
prowadzenia powinien przyznawa 242 na danym kierunku plany i programy uczelnie), na rzecz rzetelnych informacji na
minister, po weryfikacji jakoci - studiw podlegaj ocenie ex ante przez temat uczelni i oferowanych przez ni
ksztacenia. Uprawnia do prowadzenia 244 PKA. studiw (m.in. obsady kadrowej) za
kierunkw uniwersyteckich powinny porednictwem bazy on-line albo na rzecz
by dodatkowo powizane z ocen Przed rozpoczciem rekrutacji uczelnia
S t r o n a | 105
dziaalnoci naukowo-badawczej. powinna zamieci w systemie SINIS preakredytacji na uruchomienie ksztacenia.

Uczelnie badawcze byyby zwolnione z peny opis programu studiw wraz z
wystpowania o zgod do ministra, sylabusami poszczeglnych kursw
jednake ministrowi przysugiwaoby oraz wskazaniem osb prowadzcych
prawo zgoszenia sprzeciwu zajcia.
uzasadnionego np. liczb dostpnych
miejsc na tym kierunku lub potrzebami Propozycja zespou opiera si o system
Pastwa. W przypadku kierunkw przedstawiajcy rzetelne informacje o
nieuregulowanych niewymagana ofercie dydaktycznej (w tym rankingi)
byaby zgoda ministra, jednak oraz egzekwowanie zgodnoci tej
posiadaby on prawo wniesienia oferty z realiami.
sprzeciwu do utworzenia kierunku.
86- Zesp proponuje skorelowanie 105 Zesp proponuje rezygnacj z minimum

87 minimw kadrowych z minimami dla kadrowego na rzecz systemu rzetelnych
uprawnie do nadawania stopnia informacji o uczelni i jej ofercie
naukowego doktora w odpowiednich dydaktycznej, uwzgldniajcych informacje
proporcjach. Projekt zawiera bardzo o zasobach kadrowych.
szczegowe wytyczne w zakresie
konstruowania mimw kadrowych dla
poszczeglnych rodzajw kierunkw.
Zesp przewiduje pewne odstpstwa

od proponowanych zasad zwizane ze
specyfik okrelonych kierunkw.
72 Prawa i obowizki studentw - -

powinny by, jak dotychczas,
unormowane w sposb oglny w
ustawie, a w sposb szczegowy w
S t r o n a | 106
regulaminie studiw.
Dodatkowo Zesp zwraca uwag na

wtpliwoci w zakresie zasadnoci
formalizacji relacji nauczyciel
akademicki student oraz silnie
rozbudowanych rozwiza
projakociowych.
72 Zdaniem Zespou celowe jest 214 Zesp proponuje zachowanie umw -

ucilenie przepisw dotyczcych student-uczelnia. Umowy powinny
umw w przedmiocie warunkw zawiera unormowania zgodne z
odpatnoci za studia, w celu minimami okrelonymi przez PKA
wyranego rozgraniczenia od siebie (liczba godzin, liczba etatw nauczycieli
podstawowych publicznoprawnych akademickich przypadajcych na n
obowizkw i praw szkoy wyszej oraz studentw). Spenienie minimw
obowizkw i praw o charakterze podlegaoby kontroli, ktra w
prywatnoprawnym. przypadku negatywnego wyniku
skutkowaaby uniewanieniem
dyplomw absolwentw.
- 125 Umidzynarodowienie studiw naley 106 Naley zwikszy umidzynarodowienie

zwikszy m.in. poprzez wymuszon studiw i studentw poprzez:
mobilno kadr.
1) umoliwienie prowadzenia studiw
wsplnie z jednostkami zagranicznymi
(likwidacja barier),
2) likwidacj barier zwizanych z

przyjmowaniem cudzoziemcw na studia,
3) uwzgldnienie umidzynarodowienia w
S t r o n a | 107
ocenie jakoci ksztacenia.
- - 106 Zesp proponuje zachowa system

potwierdzania efektw uczenia si
nieformalnego i pozaformalnego.
86 Zdaniem Zespou moliwo - -

stosowania sytemu ksztacenia na
odlego powinna by ograniczona
(nie wicej ni 1/3 godzin zaj)
85- Zesp proponuje by w przypadku - -

86 studentw pracujcych nie ogranicza
liczby godzin kontaktowych na rzecz
pracy wasnej (jak ma miejsce obecnie
w przypadku studiw
niestacjonarnych) tylko wydua tym
studentom czas trwania studiw.
W przypadku kierunkw regulowanych

i uniwersyteckich proporcja liczby
godzin zaj z bezporednim udziaem
nauczyciela akademickiego do liczby
godzin samodzielnej pracy studenta
powinna by uregulowana prawnie.
85 Rozporzdzenie powinno okrela - -

efekty na poziomie dziedzin, a nie
obszarw. Naley take zdefiniowa
sposb rozwinicia efektw
okrelonych rozporzdzeniem
S t r o n a | 108
(dziedzinowych), przez efekty

okrelone dla kierunku (kierunkowe),
efekty okrelone dla specjalnoci,
moduw i zaj. Chodzi przede
wszystkim o wskazanie poziomu
szczegowoci efektw wyszego
stopnia (np. kierunkowych) w
stosunku do efektw niszego
stopnia (np. moduowych).
265 Programy ksztacenie powinny by 106 Ksztacenie powinno by zorientowane na

dostosowane do potrzeb otoczenia studenta i potrzeby otoczenia spoeczno-
spoeczno-gospodarczego uczelni. gospodarczego przy poszanowaniu tradycji i
autonomii uczelni
Zakada si naoenie na nauczycieli
akademickich obowizku wsppracy z
instytucjami otoczenia spoeczno-
gospodarczego.
- - 107 Naley utrzyma system wsparcia

finansowego studentw oraz obecny system
kredytw studenckich
- - 107 Zesp postuluje utrzyma program

Diamentowy Grant przy zmianie formuy i
trybu aplikacji.
72 Ustawa nie powinna regulowa praw i - 107 Ustawa nie powinna odnosi si do kwestii
obowizkw absolwentw, z praw i obowizkw absolwentw
wyjtkiem pewnych oglnych regulacji
dotyczcych funkcjonowania biur
S t r o n a | 109
karier.
- - 107 Postuluje si usunicie funkcji Rzecznika

Praw Absolwenta na rzecz wpisania do
ustawy Rzecznika Praw Studenta i
Doktoranta dziaajcych obecnie przy PSRP i
KRD.
- - Uczelnie powinny obowizkowo zasiga

opinii absolwentw nt. prowadzonych
studiw oraz prowadzi badania potrzeb
rynku pracy i uwzgldnia te wyniki w
procesie doskonalenia programw
ksztacenia.
- - 107 MNiSW powinno koordynowa

oglnopolskie badania losw zawodowych
absolwentw oraz badania potrzeb i
prognoz rynku pracy i uwzgldnia je w
planowaniu polityki rozwoju pastwa, w tym
przekazywa te informacje wszystkim
uczelniom i wdraa mechanizmy
(pozaustawowe), ktre miayby na celu
rozwj kierunkw kluczowych z punktu
widzenia gospodarki.
72 Naley zachowa dotychczasowe 34 Zesp uzna, e obecny wpyw 108 Studenci powinni posiada moliwo
zasady dotyczce samorzdnoci studentw na zarzdzanie uczelni jest oddziaywania na decyzje podejmowane na
studenckiej i doktoranckiej oraz ich nadmierny zwaszcza w zakresie uczelni. Zesp proponuje jednak zniesienie
reprezentacji. wyboru rektorw oraz w senacie. obowizku 20% udziau przedstawicieli tych
S t r o n a | 110
grup w gremiach uczelni.
- 79 Zesp proponuje wprowadzenie -

bonw (voucherw) na lektoraty z
jzykw obcych, ktre mogyby by
zrealizowane w kilku
zakwalifikowanych do programu
szkoach jzykowych
(pozauczelnianych) bd w uczelnianym
centrum jzykw obcych.
71 Zesp sugeruje stworzenie 266 Zesp uzna prowadzenie studiw -

mechanizmw studiowania przez cae podyplomowych oraz kursw, jako
ycie oraz stworzenie ram prawnych form wsppracy w obszarze kultury
dla studiw podyplomowych, w przedsibiorczoci.
szczeglnoci zwizanych z uzyskaniem
uprawnie zawodowych. Studia
podyplomowe powinny by
prowadzone tylko w zakresie
dyscyplin charakterystycznych dla
kierunku studiw prowadzonego przez
dan szko.
Konieczne jest odpowiednie

rozbudowanie przepisw o studiach
podyplomowych w odniesieniu do
jednostek pozauczelnianych, w
szczeglnoci w ustawie o PAN.
S t r o n a | 111
Projekty prof. H.Izdebskiego i M.Kwieka zakadaj utrzymanie trzystopniowego podziau studiw w oparciu o System Boloski.
A.Radwan i M.Kwiek proponuj zachowanie obecnych profili studiw z pewnymi drobnymi ich modyfikacjami. Projekt prof. H.Izdebskiego zakada
natomiast nowy model polegajcy na zrnicowaniu kierunkw ze wzgldu na cel spoeczny.
W zakresie tworzenia kierunkw oraz projektowania programw ksztacenia zdania poszczeglnych zespow s podzielone. Zespoy H.Izdebskiego
i A.Radwana uwaaj, e autonomia powinna by ograniczona przez pewne ramowe wymogi, czasami bardzo rozbudowane (Izdebski). M.Kwiek
proponuje zwikszenie autonomii uczelni w tym wzgldzie.
W kwestii obowizku uzyskiwania zgody ministra na prowadzenie kierunku studiw poszczeglne projekty prezentuj odmienne pogldy.
Rozwizania w projektach M.Kwieka i A.Radwana oparte s o mechanizmy rynkowe, w oparciu o rzetelny system informowania o uczelni oraz jej
ofercie.
H.Izdebski i A.Radwan proponuj ucilenie przepisw dotyczcych umw student-uczelnia.
A.Radwan oraz M.Kwiek zwracaj uwag na potrzeb dostosowania programw ksztacenia do potrzeb otoczenia spoeczno-gospodarczego.
H-Izdebski oraz M.Kwiek jednomylnie postuluj by nie odnosi si w ustawie do praw i obowizkw absolwenta.
1. Komisja popiera zachowanie trzystopniowego ksztacenia na poziomie wyszym w oparciu o zaoenia Procesu Boloskiego.
2. Komisja pozytywnie ocenia obecne regulacje w zakresie kierunkw studiw, w tym podzia na profile oglnoakademicki i praktyczny.
Podzia kierunkw na regulowane, uniwersyteckie i nieregulowane zdaniem Zespou nie zasuguje na poparcie. Naley zauway, e
moe to przyczyni si do nadmiernej biurokratyzacji systemu szkolnictwa wyszego. Podobnie nie znalazy poparcia w Komisji
rozwizania wprowadzajce do porzdku prawnego nowe wymogi w zakresie opracowywania programw ksztacenia.
3. Zachowania wymaga poszanowanie autonomii uczelni w zakresie tworzenia kierunkw oraz okrelania treci i zakadanych efektw
ksztacenia. Zasadne wydaje si cakowite odstpienie od wymogu zgody ministra na utworzenie kierunku studiw, na rzecz lepszego
dostpu do informacji zwizanych z procesem ksztacenia oraz przede wszystkim rzetelnej oceny tego procesu dokonanej przez
zewntrzny organ akredytujcy (PKA).
4. Komisja popiera postulat ucilenia przepisw dotyczcych umw w przedmiocie warunkw odpatnoci za studia, w celu wyranego
rozgraniczenia od siebie podstawowych publicznoprawnych obowizkw i praw szkoy wyszej oraz obowizkw i praw o
S t r o n a | 112
charakterze prywatnoprawnym. Postulat odbierania dyplomw absolwentom w przypadku niezgodnoci oferowanego ksztacenia
(unormowanego umow student-uczelnia) z regulacjami prawnymi zdecydowanie nie zasuguje na poparcie.
5. Komisja nie widzi potrzeby wprowadzania zmian w zakresie dziaalnoci samorzdw studentw i doktorantw.
6. Komisja popiera postulat nie regulowania praw i obowizkw absolwenta w ustawie.
7. W projektach przedstawiono szereg propozycji nie majcych charakteru normatywnego. Komisja do nich si nie odnosi. Uznano, e
obecne regulacje w zakresie ksztacenia na studiach, po nowelizacji Ustawy z 2016 r., nie wymagaj gbszych zmian.
3.2 REKRUTACJA

Art. 8 ust. 3-11 limity miejsc na studia wysze
Art. 169 studia wysze
Art. 196 ust. 1-5 studia doktoranckie
Akty wykonawcze:
Rozporzdzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie limitw miejsc na kierunki studiw dla kandydatw na
onierzy zawodowych w poszczeglnych uczelniach wojskowych (Dz.U.2017.315)
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 26 wrzenia 2016 r. w sprawie maksymalnej wysokoci opaty za
postpowanie zwizane z przyjciem na studia w uczelni publicznej
ROZPORZDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie limitu przyj na kierunki lekarski i lekarsko-dentystyczny
ROZPORZDZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYSZEGO z dnia 9 maja 2016 r. w sprawie maksymalnej wysokoci opat za
postpowanie zwizane z przyjciem na studia w uczelni publicznej na rok akademicki 2016/2017
ROZPORZDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 8 marca 2016 r. w sprawie limitw miejsc na kierunki studiw dla kandydatw na
onierzy zawodowych w poszczeglnych uczelniach wojskowych
S t r o n a | 113
ROZPORZDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNTRZNYCH z dnia 2 stycznia 2015 r. w sprawie okrelenia limitu miejsc na kierunki studiw
straakw Pastwowej Stray Poarnej w subie kandydackiej oraz straakw Pastwowej Stray Poarnej w subie staej skierowanych na
studia przez waciwego przeoonego
ROZPORZDZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYSZEGO z dnia 24 wrzenia 2014 r. w sprawie podejmowania decyzji dotyczcej
zwikszenia oglnej liczby osb, ktre uczelnia publiczna moe przyj na studia stacjonarne na dany rok akademicki, powyej 2% liczby
studentw przyjtych na studia stacjonarne na poprzedni rok akademicki
31- Rekrutacja na studia I stopnia i - 105 Uczelnie powinny posiada moliwo
32 jednolite magisterskie powinna by elastycznego ksztatowania zasad
oparta o wyniki egzaminw rekrutacyjnych na studia (w tym posiada
maturalnych. Zesp jest przeciwny moliwo prowadzenia egzaminw
wprowadzaniu egzaminw wstpnych. wstpnych).
Przy rekrutacji na kolejny poziom
ksztacenia powinna by brana pod
uwag ocena efektw ksztacenia na
szczeblu niszym (zasada jednoci
systemu).
Zesp postuluje wprowadzenie

szerszego udziau rodowiska
akademickiego w procesie
przygotowania oraz oceny egzaminw
maturalnych.
69 Dostp do bezpatnych studiw w - 109 Dostp do studiw wyszych nie powinien

publicznych szkoach wyszych musi by limitowany (liczba studentw powinna
by z natury rzeczy limitowany i wynika z atrakcyjnoci studiw). Liczba
uwzgldnia realne moliwoci doktorantw powinna by limitowana
determinowane stanem finansw poprzez obowizek przyzwania im
publicznych Pastwa. stypendiw doktoranckich, tj. powinna by
zalena od posiadanych przez uczelni
S t r o n a | 114
funduszy na ten cel.
78, Rekrutacja powinna by zrnicowana 138 Rekrutacja do kolegiw doktoranckich 105 Zasady rekrutacji powinny by okrelone
81- w zalenoci od zaproponowanych powinna odbywa si na zasadach przez uczelnie.
83 rodzajw kierunkw: otwartego konkursu. Zesp nie
wypowiedzia si w zakresie rekrutacji
1) w przypadku kierunkw na studia wysze.
regulowanych i uniwersyteckich (w
tym doktoranckich) powinna
uwzgldnia wymagania zwizane ze
specyfik kierunku (m.in. oceny z
matury na poziomie rozszerzonym
wybranych przedmiotw),
2) w przypadku kierunkw
nieuregulowanych zasady rekrutacji
powinny by ustalone przez organy
szkoy wyszej.
78, Limity przyj powinny by - 105, Limity przyj na studia (rwnie

81- zrnicowana w zalenoci od 109 doktoranckie) powinny by okrelone przez
83 zaproponowanych rodzajw uczelnie z uwzgldnieniem bada losw
kierunkw: absolwentw, analizy rynku pracy oraz
analiz prowadzonych na poziomie
1)w przypadku kierunkw centralnym.
regulowanych powinny zosta ustalone
przez ministra, uwzgldniajc potrzeby
rynku pracy,
2) w przypadku kierunkw
uniwersyteckich (w tym doktoranckich)
i nieuregulowanych limity przyj bd
S t r o n a | 115
pozostawa w gestii szkoy wyszej.
Projekt A. Radwana praktycznie nie odnosi si do tematu rekrutacji.

W kwestii egzaminw na studia M.Kwiek proponuje pozostawienie uczelniom swobody natomiast H.Izdebski proponuje by uwzgldnia gwnie
osignicia z poprzednich etapw ksztacenia, przy zaoeniu reformy egzaminu maturalnego przy aktywnym udziale rodowiska akademickiego.
H.Izdebski uwaa, e dostp do studiw powinien by limitowany (limit determinowany stanem finansw publicznych.
Projekt M.Kwieka zakada limitowanie jedynie dostpu do studiw doktoranckich.
1. Komisja popiera zachowanie obecnych regulacji w zakresie rekrutacji na studia i studia doktoranckie. Zasad powinno by prowadzenie
otwartej rekrutacji na studia drugiego stopnia.
2. W przypadku rekrutacji na studia doktoranckie naley uelastyczni przepisy, dajc jednostkom prowadzcym te studia rwnie moliwo
rekrutacji powizanej bezporednio z rekrutacj do projektu, w szczeglnoci finansowanego ze rodkw grantowych. Zasady rekrutacji powinny
okrela wewntrzne przepisy jednostki.
3.3 MODEL KSZTACENIA DOKTORANTW, STATUS DOKTORANTA

Art. 2 ust. 1 pkt. 10, 18b -18d, 18h, 18l (terminologia)
Art. 195, 196 ust. 6, 196a-198 (prawa i obowizki)
Art. 201 i 201a (delegacje do wydania rozporzdze)
S t r o n a | 116
Art. 226 (odpowiedzialno dyscyplinarna doktorantw)

Przepisy ktre naley stosowa odpowiednio (art. 169 ust. 5, art. 161, art. 162, art. 164, art. 189 ust.2
Akty wykonawcze:
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 10 lutego 2017 r. w sprawie ksztacenia na studiach doktoranckich w
uczelniach i jednostkach naukowych
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie studiw doktoranckich i stypendiw
doktoranckich
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 25 wrzenia 2014 r. w sprawie warunkw, jakim musz odpowiada
postanowienia regulaminu studiw w uczelniach (stosowa odpowiednio)
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 25 wrzenia 2014 r. w sprawie oglnopolskiego wykazu studentw i
oglnopolskiego wykazu doktorantw
70- Zesp postuluje utrzymanie 120 Zesp proponuje likwidacj studiw 105 Zesp proponuje pozostawienie systemu
71, trjstopniowego ksztacenia na doktoranckich na rzecz nowych studiw trjstopniowych zgodnie z
poziomie wyszym, przy potrzebie rozwiza. Rozwizania nie zostay zaoeniami Procesu Boloskiego
89, unormowania materii studiw odniesione do Procesu Boloskiego.
90 trzeciego stopnia. Proponuje si
objcie studiw doktoranckich
regulacjami dotyczcymi studiw
wyszych (dot. proponowanego
kierunku uniwersyteckiego) z
zastrzeeniem uprawnie do
prowadzenia studiw doktoranckich,
ktre powinny by takie same jak
dotychczas.
71, Studia doktoranckie powinny 118 Propozycja zakada, e podstawow, 104, Zesp zakada, e obecne wymagania w
90, prowadzi tylko uczelnie. Jednostki - bd nawet jedyn zakresie prowadzenia studiw
naukowe nie powinny mie prawa do zinstytucjonalizowan form 117- doktoranckich s zbyt niskie. Postuluje w
S t r o n a | 117
91 samodzielnego prowadzenia studiw 120 ksztacenia doktorantw powinny by 118 zwizku z tym, aby uprawnienie do
doktoranckich. kolegia doktorskie, tworzone w trybie nadawania stopnia doktora posiaday tylko
konkursowym. Kolegia takie mogyby jednostki posiadajce kategorie A+, A oraz
Wskazuje si rwnie potrzeb by prowadzone przez jedn lub kilka B1.
ograniczenia liczby jednostek jednostek wsplnie. Poza kolegium
prowadzcych studia doktoranckie. stopie doktora mona by byo uzyska
w uczelniach posiadajcych co najmniej
Zesp wskazuje na moliwo now kategori naukow B w danej
odebrania jednostce uprawnie w dziedzinie oraz w ramach udziau w
nastpstwie negatywnej oceny PKA prestiowym grancie (zwaszcza ERC)
(NKA) lub uzyskania najniszej oceny bez realizacji studiw doktoranckich
kategorii naukowej (C). (cieka asystencka)
90, Proponuje si wprowadzenie dwch 120 Zesp nie zakada rnicowania 116 Zesp postuluje Zwikszenie moliwoci
kategorii doktoratw: naukowych stopnia doktora. Postuluje wrcz realizowania doktoratw
91 (akademickich) i zawodowych podniesienie rangi do puapu obecnej midzysektorowych: midzysektorowo
(realizowanych w znacznej czci z habilitacji, bd nawet w najlepszych rozumiana jako wsppraca jednostek
wolnej stopy). Zesp zakada, e uczelniach do poziomu wyszego. naukowych z przedsibiorcami i trzecim
studia doktoranckie niekoniecznie sektorem powinna by realizowana z
powinny koczy si uzyskaniem inicjatywy badaczy przy wsparciu
stopnia naukowego doktora. Uczestnik finansowania prywatnego, a nie na
studiw doktoranckich w ich poowie zamwienie firm (doktoraty
powinien podlega ocenie. Ocena wdroeniowe)
dostateczna, skutkowaaby
skierowania doktoranta na drog
doktoratu zawodowego, a
niedostateczna skreleniem z listy
doktorantw. Pozostae oceny
umoliwiaby dalsz realizacj
doktoratu naukowego.
S t r o n a | 118
71, Zesp proponuje likwidacj - 104, Proponuje si likwidacj niestacjonarnych

90 niestacjonarnych studiw 106 studiw doktoranckich. Zdaniem Zespou
doktoranckich. Zdaniem Zespou osoby niezainteresowane odbywaniem
uzyskanie kwalifikacji trzeciego regularnych studiw doktoranckich bd
stopnia moe i powinno nadal mogy przygotowa rozpraw i broni j z
nastpi take poza systemem studiw wolnej stopy
doktoranckich.
91- Status doktoranta powinien by 130 Zesp zakada dwie cieki realizacji 107 Zesp wskazuje na potrzeb dookrelenia
92 zbliony do statusu studenta. Zdaniem - doktoratu: asystenck i doktoranck. W statusu doktoranta, jednoczenie nie
zespou naley zastosowa identyczne 133 ramach pierwszej cieki doktorant jest wskazujc w ktr stron9.
zasady nagradzania za wyniki w pracownikiem. W przypadku drugim
ksztaceniu. zaklasyfikowano doktoranta rwnie do
grupy stanowisk naukowych i
naukowo-dydaktycznych, jednak cz
zapisw sugeruje, e doktorant nie
bdzie pozostawa w stosunku pracy z
uczelni (np. mwicych, e bdzie
stypendyst). Naley sdzi, e status
doktoranta bdzie statusem
mieszanym.
92 Zesp proponuje zniesienie obcie 136 Zakada si, e asystent bdzie w 106 Zesp proponuje zniesienie obcie
dydaktycznych doktorantw - mniejszym stopniu, ni obecnie, dydaktycznych doktorantw. Moliwo
139 obciony dydaktyk (dydaktyka ma oferowania praktyk dydaktycznych dla
stanowi jedynie obowizek dodatkowy ksztaconych doktorantw pozostawiona w
156 maksymalny wymiar to 360 godzin w gestii uczelni
okresie 3 lat) oraz powinien mie
moliwo czenia dydaktyki z
9 Podczas NKN w Katowicach prof. Kwiek opowiada si za zblieniem statusu doktoranta do statusu studenta
S t r o n a | 119
tematyk prowadzonych bada.

Wymiar pensum pozostawia si w
autonomii uczelni. W przypadku cieki
doktoranckiej Zesp nie poruszy
tematu obcie dydaktycznych.
90- Kady doktorant powinien otrzymywa 131 Zakada si, e w ciece asystenckiej 106- Zesp postuluje wprowadzenie obowizku
91 stypendium finansowane z budetu - osoba realizujca rozpraw doktorsk 107 przyznawania stypendium doktoranckiego
pastwa w wysokoci odniesionej do 132 bdzie otrzymywa wynagrodzenie wszystkim doktorantom na poziomie co
minimalnego wynagrodzenia za prac, 138 natomiast w ciece doktoranckiej 109 najmniej obowizujcej w gospodarce pacy
pod warunkiem uzyskania wszystkich stypendium doktoranckie minimalnej (waloryzowanej wraz z ni w
zalicze objtych programem studiw. administrowane bd fundowane przez trakcie studiw doktoranckich)..
Doktorant, ktrego praca oceniona uczelni. Stypendium powinno by przyznawane na 4
zostaaby na poziomie dostatecznym lata.
dostawaby stypendium pomniejszone Zesp zakada znaczne podwyszenie
o . Doktorant nie mgby pozostawa wynagrodze asystentw oraz
w stosunku pracy z innym podmiotem stypendiw doktoranckich.
ni szkoa wysza, z zastrzeeniem
stanowisk naukowo-badawczych.
88 Naley ujednolici uprawnienia - -

socjalne i komunikacyjne osb
uczcych si tj. uczniw, studentw i
doktorantw. Kwestie te powinny by
unormowane w odrbnym akcie
prawnym.
91 Zdaniem Zespou naley przewidzie 131 Zakada si, e w ramach kolegiw 106, Zakada si umidzynarodowienie studiw
mechanizm uznawania i przyznawania - doktoranckich zaangaowani bd 116 doktoranckich poprzez stworzenie
stopnia Doctor Europaeus 132 promotorzy i mentorzy z zagranicy, mechanizmw zachcajcych do (krtko- i
bd w nich brali udzia doktoranci z dugoterminowych) wyjazdw zagranicznych
S t r o n a | 120
zagranicy (3-5) oraz bd one oraz poprzez uatwienie przyjazdu

zintegrowane z prac doktorw zagranicznym doktorantom do Polski
rezydujcych (PostDoc). Kolegia (przystosowanie jednostek, w tym
otrzymaj rodki na zapraszanie dokumentacja w jzyku angielskim).
zagranicznych naukowcw, kwerendy
zagraniczne doktorantw etc.
- - 116 Zesp postuluje wprowadzenie

narodowego programu szk letnich dla
doktorantw
- - 116 Proponuje si zwikszenie roli opiekuna

naukowego oraz wprowadzenie opieki
kolektywnej
Projekty zespow H-Izdebskiego i M.Kwieka proponuj utrzymanie studiw doktoranckich w trzystopniowym systemie studiw. A.Radwan zakada
natomiast likwidacj studiw doktoranckich na rzecz asystentury oraz kolegiw doktorskich (nowa forma studiw doktoranckich).
Zdaniem H.Izdebskiego studia doktoranckie powinny prowadzi tylko uczelnie uprawnienia powinny by odbierane na skutek negatywnej oceny
PKA lub uzyskania najniszej oceny kategorii naukowej. A.Radwan proponuje prowadzenie kolegiw doktorskich przez jednostki wyonione w
konkursie, natomiast M.Kwiek widzi podobnie jak H.Izdebski potrzeb skorelowania uprawnie z kategori naukow.
H.Izdebski proponuje wprowadzenie nowej kategorii doktoratu (doktorat zawodowy). Pozostae Zespoy nie podzielaj tego pogldu. M.Kwiek
zauwaa jednak potrzeb realizacji doktoratw we wsppracy z instytucjami otocznia spoeczno-gospodarczego.
Zespoy H.Izdebskiego i M.Kwieka postuluj likwidacj niestacjonarnych studiw doktoranckich na rzecz realizacji doktoratu z tzw. wolnej stopy.
Projekty H.Izdebskiego i M.Kwieka zakadaj, e doktorant powinien posiada status zbliony do statusu studenta. Zesp A.Radwana proponuje
natomiast przywrcenie asystentury z zachowaniem mieszanego statusu uczestnikw kolegiw doktorskich.
S t r o n a | 121
Wszystkie zespoy postuluj zniesienie obowizkowych obcie dydaktycznych dla doktorantw lub praktyk zawodowych w formie prowadzenia
albo uczestnictwa w prowadzeniu zaj dydaktycznych.
Komentarz: obowizkowe obcienia dydaktyczne w tej chwili wynosz 15 godz. rocznie, czyli s marginalne. Opinie zespow MNiSW dotycz
praktyki (stosowanej w niektrych uczelniach) powierzania doktorantom wikszej liczby godzin dydaktycznych, co ju teraz nie znajduje
uzasadnienia w ustawie.
Wszystkie projekty s rwnie zgodne w zakresie obowizkowego przyznawania stypendiw doktoranckich wszystkim doktorantom. Rnice
polegaj gwnie na rdach stypendiw (tylko dotacja budetowa lub rwnie rodki zewntrzne, w tym granty). Wysoko stypendiw w
projektach H.Izdebskiego i M.Kwieka powinna by skorelowana z wysokoci minimalnego wynagrodzenia za prac, natomiast w projekcie IA
zakada si jedynie konieczno podniesienia wysokoci stypendiw doktoranckich.
1. Propozycja likwidacji stacjonarnych studiw doktoranckich nie uzyskaa poparcia Komisji. Warta poparcia jest jednak propozycja
likwidacji niestacjonarnych studiw doktoranckich na rzecz realizacji rozprawy doktorskiej z tzw. wolnej stopy.
2. Studia doktoranckie powinny by prowadzane zarwno samodzielnie przez uprawnione jednostki oraz wsplnie przez kilka takich
jednostek, w zakresie posiadanych przez nie uprawnie.
3. Na tle propozycji wynikajcych z trzech raportw Komisja postuluje rozwizania oparte na nastpujcych zaoeniach:
a) uwzgldnienie potrzeby harmonizacji rozwiza wynikajcych ze standardw przyjtych w ramach European Higher Education
Area i European Research Area;
b) uwzgldnienie w regulacjach ustawowych zalece Europejskiej Karty Naukowca i Kodeksu Postpowania przy Rekrutacji
Pracownikw Naukowych;
c) utrzymanie co do zasady aktualnego hybrydowego statusu doktoranta zapewniajcego doktorantom korzyci z harmonizacji obu
tych pozycji, co w szczeglnoci umoliwi postulowane podtrzymanie statusu KRD;
d) uwzgldnienie potrzeby rozwizania obecnych, szczegowych problemw wynikajcych z aktualnego statusu doktoranta,
majcych istotny wpyw na obnienie atrakcyjnoci podejmowania kariery naukowej.
S t r o n a | 122
4. Komisja popiera propozycje zwizane z zapewnieniem doktorantom stypendiw doktoranckich, w tym istotne jest umoliwienie
finansowania tych stypendiw rwnie ze rodkw nie pochodzcych z dotacji podstawowej. Konieczne jest stworzenie mechanizmw
umoliwiajcych przyznawanie stypendiw finansowanych z grantw opiekunw naukowych w formie stypendiw doktoranckich, a nie jedynie
dodatkowych stypendiw przyznawanych na podstawie umowy stypendialnej.
5. W zwizku z zamiarem przeniesienia uprawnie do nadawania stopni naukowych na poziom uczelni, prowadzenie studiw doktoranckich
powinno by realizowane na tym samym poziomie. Uprawnienie to powinno wprost wynika z posiadania przez uczelni uprawnienia do
nadawania stopnia doktora, z zastrzeeniem koniecznoci podniesienia wymogw do przyznawania tych uprawnie (wymagana korelacja
uprawnie z ocen aktywnoci naukowej uczelni w dyscyplinie, ktrej to uprawnienie dotyczy).
6. Zdecydowanie popieramy regulacje, ktre uatwiayby opracowywanie interdyscyplinarnych prac doktorskich, propozycje z p. 3.3, punkt
5 powyej powinny si do tego przyczyni.
3.4 SYSTEM OCENY JAKOCI KSZTACENIA, AKREDYTACJA I PKA

Dzia I System szkolnictwa wyszego
Rozdzia VI Polska Komisja Akredytacyjna art. 48-53a
Akty wykonawcze:
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 20 wrzenia 2016 r. w sprawie oglnych kryteriw oceny programowej
Rozporzdzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyszego z dnia 26 wrzenia 2016 r. w sprawie warunkw prowadzenia studiw
58 Zesp proponuje zmian nazwy - 77 Zesp postuluje by akredytacja bya
Polskiej Komisji Akredytacyjnej na prowadzona przez autonomiczne komisje
Narodow Komisj Akredytacyjn. akredytacyjne. PKA powinna reprezentowa
Organ ten powinien cechowa si interes narodowy. Akredytacja powinna by
S t r o n a | 123
niezalenoci. spjna z midzynarodowymi standardami.
58- Czonkowie PKA powinni by wybierani - 78 Zesp proponuje profesjonalizacj pracy

60 w drodze wyborw (podobnie jak PKA. Nie wypowiedzia si nt. sposobu
obecnie ma to miejsce w przypadku powoywania czonkw PKA, jednake
CK), w ktrych braliby udzia wskazuje potrzeb naoenia na czonkw i
przedstawiciele ich interesariuszy. ekspertw obowizku cigego doskonalenia
Wyboru powinno dokonywa si w si w zakresie oceny jakoci. Dodatkowo w
kuriach odpowiadajcych dziedzinom opracowaniu wskazuje si, e Ekspertem
nauki. Liczba czonkw danej kurii PKA moe by tylko osoba posiadajca
powinna by uzaleniona od kompetencje i wiedz w obszarze oceny
tworzonych i funkcjonujcych w danej jakoci w szkolnictwie wyszym
dziedzinie kierunkw studiw. powiadczone odpowiednim sposobem
Szczegowa procedura nie zostaa sprawdzenia tych kwalifikacji.
opisana. Zesp wskazuje rwnie na
potrzeb unifikacji trybu i terminw Aplikacje kandydatw na czonkw PKA
wyborw czonkw PKA, z trybem i powinny by jawne i podane do publicznej
terminem wyboru czonkw CK. wiadomoci wraz z informacj o instytucji
Kadencja czonkw PKA powinna by rekomendujcej.
zrwnana z kadencj czonkw CK.
Przewodniczcy PKA powinien by

wybierany przez ministra spord
kandydatw zgoszonych przez
czonkw PKA. Czonkowie PKA
powinni ustawowo posiada status
funkcjonariuszy publicznych.
60 Kryteria ocen dokonywanych przez 213 Ocena jakoci ksztacenia w gwnej 77, Szczegowe kryteria oceny powinny by
PKA powinny wynika wycznie z , mierze opiera si o system 79 i formuowane przez zespoy odpowiadajce
aktw prawa powszechnie przypominajcy obecny system 20(E za poszczeglne dyscypliny. Powinny by
S t r o n a | 124
obowizujcego (ustawy lub 231 parametryzacji jednostek naukowych, ) oparte bezporednio na wytycznych
rozporzdzenia). Statut PKA powinien - w oparciu o nowy system SINIS. Ocena zawartych w ESG (European Standards and
by uchwalany przez jej czonkw, przy 232 jakoci ksztacenia ma by powizana z Guidelines).
czym powinien podlega zatwierdzeniu procesem oceny dziaalnoci naukowej.
przez ministra w drodze Ocena ekspercka dokonywana przez Kontrola legalnoci dziaa powinna by
rozporzdzenia. PKA powinna posiada PKA miaaby by zrwnowaona z prowadzona przez MNiSW. Efektem
moliwo zaskarenia odmowy ocen uczestnikw zaj (obligatoryjn negatywnego rezultatu tej kontroli powinno
zatwierdzenia statutu do sdu dla nich). Dodatkowo w ocenie by odebranie uprawnie.
administracyjnego. podlegaaby skuteczno ksztacenia
ustalana na podstawie danych ZUS i US.
Decyzje o utrzymaniu finansowania ze
rodkw publicznych zalena byaby od
opinii sektora publicznego.
Dodatkowo Zesp wskazuje, e ocena

jest przeprowadzana tylko na wniosek
uczelni. Zasady oceny s publicznie
znane, podawane do wiadomoci
publicznej z wyprzedzeniem.
Dokumentacja skada si z dwch

czci: sentencji oceny i rekomendacji.
Sentencja oceny zawiera ocen stopnia
realizacji rekomendacji z poprzedniej
oceny i jest podawana do wiadomoci
publicznej.
58- NKA wykonywaaby zadania nalece 214 Poza ocen eksperck, PKA okrela: 77, PKA powinna przeprowadza oceny
59, obecnie do PKA ( z uwzgldnieniem 78 i instytucjonalne i programowe.
78, opiniowania wnioskw o nadanie 1) minimaln liczb godzin na studiach 19(E
uprawnie do prowadzenia kierunku zdanej dziedziny wiedzy (teoria, Procedura opiniowania przez PKA wnioskw
S t r o n a | 125
80, regulowanego oraz uniwersyteckiego laboratoria, praktyki), ) o uruchomienie nowych kierunkw powinna
(poza tworzonymi w uczelni obejmowa wywiad z dziekanem/rektorem
81, badawczej). Kierunki nieuregulowane 2) minimaln liczb przeliczeniowych wydziau/uczelni przeprowadzony przez
zwolnione byby z obowizku oceny etatw nauczycieli ze stopniem doktora zesp oceniajcy w siedzibie PKA. Ocena
83 jakoci ksztacenia (ocena na n studentw w danej dziedzinie powinna uwzgldnia zgodno ze strategi
przeprowadzana na wniosek szkoy wiedzy, rozwoju szkolnictwa wyszego.
wyszej albo ministra w zwizku z
podejrzeniem naruszenia prawa). 3) minimaln liczb przeliczeniowych PKA oprcz akredytowania powinna
Dodatkowo Zesp wskazuje etatw docentw praktyki na n prowadzi dziaalno doradcz i
przekazanie PKA (NKA) zada w studentw w danej dziedzinie - szkoleniow, a take badania w obszarze
zakresie oceny studiw doktoranckich i udowodnione niespenienie tych zarzdzania jakoci w szkolnictwie
podyplomowych. Zesp jednoznacznie minimw grozi absolwentom wyszym.
nie wskazuje rodzajw akredytacji, uniewanieniem dyplomw.
jednake w tekcie dwukrotnie Dodatkowo Zesp wskazuje na potrzeb
Dodatkowo PKA definiowaaby intensywnych dziaa PKA majcych na celu
wskazuje na moliwo dokonania
zdarzenia ewaluacyjne rejestrowane zwikszenie rozpoznawalnoci w otoczeniu
oceny programowej kierunku lub
obowizkowo w systemie SINIS oraz spoecznym.
instytucjonalnej (str. 80 i 83)
ustalaaby w porozumieniu z
PKA powinna mie zapewnion interesariuszami oraz instytucj ds.
moliwo wypowiadania si w ewaluacji punktacj zdarze
oglnych kwestiach funkcjonowania i ewaluacyjnych oraz wartoci
reformowania systemu edukacji, a nie referencyjne dla odpowiednich
tylko w materii nauki i szkolnictwa kategorii. Rozstrzygaaby rwnie
wyszego. zastrzeenia interesariuszy do zdarze
ewaluacyjnych w zakresie ksztacenia.
60 Opinie i oceny NKA powinny mie 215 Uczelniom przyznaje si kategori w 79, Rezultatem dokonania oceny przez PKA
form postanowienia w rozumieniu zakresie ksztacenia. Jednostki z 106 powinno by przyznanie akredytacji bd nie
art. 106 Kodeksu postpowania najwysz kategori mog (i powinny) i Zesp proponuje likwidacj
administracyjnego jako wynik oferowa edukacj na wszystkich 20(E dotychczasowych ocen.
swoistego postpowania
S t r o n a | 126
uzgodnieniowego. Szkole wyszej moliwych poziomach ksztacenia. ) Ocena jakoci i przyznanie akredytacji
bdzie przysugiwao w miejsce powinno mie okrelone konsekwencje
zaalenia skarga do sdu finansowe dla danej uczelni (element
administracyjnego po wezwaniu do algorytmu dotacyjnego uczelni na
usunicia naruszenia prawa. dziaalno dydaktyczn).
Czynnoci podejmowane przez PKA

powinny by dokonywane w oparciu o
standardowe rozwizania Kodeksu
postpowania administracyjnego
- 218 Zdaniem Zespou kontrola jakoci 78, PKA przede wszystkim powinna zajmowa
ksztacenia powinna nastpowa w 79 i si doskonaleniem jakoci, a nie kontrol
okresach parametryzacji w obszarze 20(E formaln. Proces akredytacji powinien by
ksztacenia lub na uzasadniony wniosek ) odpowiednio dugi i powinien uwzgldnia
MNiSW. W przypadku zaprzestania szereg wizyt przed wizyt oceniajc oraz
spenienia warunkw do prowadzenia szkolenia dla uczelni akredytowanej.
kierunku uprawnienie jednostki zostaje
zawieszone. Biuro PKA powinno odpowiada m.in.za
techniczne przygotowanie raportw oraz
przygotowanie projektw uchwa.
- 219 Zdaniem zespou fundamentem jakoci 78 Zdaniem zespou naley podnie

ma by przejrzysto, polegajca na transparentno dziaania PKA poprzez:
224 publicznym udostpnianiu informacji o
dziaalnoci jednostek w formie -intensywny dialog z interesariuszami,
234 reprezentacji zdarze ewaluacyjnych,
- sprawozdawanych obowizkowo po - publikowanie wynikw bada i
235 wystpieniu zdarzenia do Systemu informowanie o sposobie ich wykorzystania,
Informacji o Nauce i Szkolnictwie
241 - publikowanie listy ekspertw
Wyszym (SINIS). Zdarzenia maj
zewntrznych i kryteriw ich wyboru do
S t r o n a | 127
podlega spoecznej kontroli poszczeglnych wizytacji.

dokonywanej przez interesariuszy oraz
audytowi.
Dodatkowo Zesp proponuje

prowadzenie rankingw przez
akredytowane przez ministra instytucje
pozarzdowe w oparciu o te dane.
60 Ocena dokonana przez inn agencj 214 Zesp zakada, e uczelnie mog -
zarejestrowan w Europejskim uzyskiwa take zagraniczne lub
Rejestrze Agencji Akredytujcych midzynarodowe akredytacje jako
(EQUAR) powinna zastpowa ocen alternatyw dla ocen PKA
PKA.
108 Studenci i doktoranci powinni by wczani

w tworzenie i doskonalenia programw
ksztacenia oraz system zapewnienia jakoci
ksztacenia przynajmniej na obecnym
(prawnie okrelonym) poziomie.
Tylko jeden z projektw (M.Kwieka) zakada wprowadzenie rozwiza zgodnych z ESG (European Standards and Guidelines for Quality Assurance in
the European Higher Education Area). Implementacja rozwiza pozostaych zespow moe skutkowa usuniciem PKA z rejestru EQAR (European
Quality Assurance Register for Higher Education).
Zaoenia projektw H.Izdebskiego i M.Kwieka stanowi modyfikacj obecnie obowizujcych przepisw, natomiast rozwizania zawarte w
projekcie A.Radwana prezentuj zupenie now koncepcj polegajc na integracji oceny jakoci ksztacenia z ocen poziomu naukowego jednostki,
przez co nie jest moliwe odniesienie tej koncepcji bezporednio do obecnie obowizujcych przepisw.
S t r o n a | 128
Zespoy proponuj zupenie rne koncepcje. Projekty H.Izdebskiego i A.Radwana zakadaj kontroln i nadzorcz rol PKA. Projekt zespou prof.
M.Kwieka zakada natomiast, e PKA ma by organem odpowiedzianym za doskonalenie jakoci ksztacenia, a nie formaln kontrol, za ktr
odpowiedzialn ma by MNiSW (jak to ju dzi jest).
Projekt H.Izdebskiego zakada, e w skad PKA maj wchodzi osoby wybrane przez rodowisko akademickie w drodze wyborw, natomiast projekt
M.Kwieka kadzie nacisk na profesjonalizacj PKA (eksperci powinni posiada odpowiednie kwalifikacje oraz bra udzia w dedykowanym im
szkoleniach z zakresu oceny jakoci ksztacenia).
Wszystkie zespoy widz potrzeb naoenia na PKA nowych obowizkw wynikajcych bezporednio z przyjtego modelu.
Projekty H.Izdebskiego i A.Radwana zakadaj, e uzyskanie midzynarodowej akredytacji mogoby zwolni z obowizku uzyskania akredytacji PKA.
1. Przyjte rozwizania powinny by zgodne z European Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher
Education Area.
2. Potrzeba objcia studiw doktoranckich i podyplomowych ocen instytucjonaln PKA budzi kontrowersj, a przez wiele uczelni jest
nawet odrzucona. Ta sprawa moe wymaga dalszych dyskusji, KRASP jednak w przeszoci opiniowaa to negatywnie.
Komentarz: W swych stanowiskach KRASP oponowaa przeciwko akredytacji studiw podyplomowych, ktre nie stanowi elementu regularnej
oferty dydaktycznej uczelni i za ich jako, w ramach swojej autonomii, odpowiadaj poszczeglne uczelnie: jeli s sabe, nie bdzie na nich
chtnych; nie ma tez uzasadnienia dla akredytacji studiw doktoranckich te, ktre s dobre powinny uzyskiwa dodatkowe finansowanie w trybie
konkursowym, jak np. w ramach aktualnych konkursw PO WER, akredytacja studiw doktoranckich nie jest tez uzasadniona w kontekcie
postulatw, by studia doktoranckie mogy prowadzi tylko jednostki kategorii A+ i A, a take by studia doktoranckie byy prowadzone przez uczelnie
a nie przez wydziay.
S t r o n a | 129
4. NAUCZYCIELI AKADEMICCY. KARIERA NAUKOWA
4.1. ZATRUDNIENIE NAUCZYCIELI AKADEMICKICH
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyszym (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1842 ze zm.)
Dzia III Pracownicy uczelni
Rozdzia 1 przepisy oglne (art. 107 116)
Rozdzia 2 Stosunek pracy pracownikw uczelni (art. 118 136)
Rozdzia 3 Emerytury i renty nauczycieli akademickich (art. 137 138)
Rozdzia 4 Odpowiedzialno dyscyplinarna nauczycieli akademickich (art. 139 150)
Rozdzia 5 Wynagrodzenie i inne wiadczenia dla pracownikw uczelni (art. 151 158)
93 Za podstawowe kierunki podanych 146 Kluczowe znaczenie dla osignicia celw 16 Mobilno najlepszych naukowcw do
rozwiza ustawowych naley uzna: reformy w zakresie redukcji chowu najlepszych orodkw naukowych oraz
wsobnego, poprawy jakoci kadr naukowcw rednich do orodkw,
a) mobilno kadry szk wyszych akademickich oraz podniesienia standardw ktre w konkurencyjnej walce
ktrej nie mona ustawowo zawodowych i etycznych w nauce bd miay o fundusze na badania nie uczestnicz
wymusza, ale dla ktrej powinno si uregulowania dotyczce obsadzania z sukcesem, czyli bada de facto nie
wypracowa ustawowe zachty; stanowisk w formie konkursw, co uzupenia prowadz. Dla kadry niezajmujcej si
zasady mobilnoci. Konkursy powinny z sukcesem badaniami pozostan albo
b) autentyczno konkursw odbywa si z poszanowaniem zasad stanowiska dydaktyczne (o wikszym
dotyczcych zatrudniania i awansw uczciwoci i transparentnoci (ex ante, ex obcieniu godzinowym, po zniesieniu
w szkolnictwie wyszym; post). ustawowego pensum), albo przepyw
do badawczo-dydaktycznych lub
c) tworzenie mechanizmw
dydaktycznych czci systemu, albo
rzetelnoci opiniowania i
wreszcie rezygnacja z pracy
uwzgldniania w opiniowaniu
S t r o n a | 130
wszystkich przewidzianych kryteriw akademickiej w sektorze publicznym

oceny we wszelkich postpowaniach z uatwion moliwoci podjcia pracy
w zakresie stopni i tytuu oraz w w szkolnictwie rednim.
zakresie zatrudniania.
94 Polityka kadrowa w szkoach

wyszych winna by nakierowana na
tworzenie moliwoci do
zatrudniania pracownikw
naukowych z wysokimi
kwalifikacjami, w tym wybitnych
uczonych z zagranicy oraz
specjalistw z obszaru gospodarki.
94 Obok regulacji cile prawnej (hard 151 Opracowanie dodatkowych standardw

law) istotn rol powinny odgrywa rodowiskowych, dobrych praktyk
reguy etyki typu zawodowego, ktre rekrutacyjnych.
(cho nale do sfery soft law), maj
swoisty charakter prawny, bowiem
ich naruszenie stanowi przesank
odpowiedzialnoci dyscyplinarnej.
96 Ustawa powinna przyj zasad 154 Podstawow form zatrudnienia na uczelni 23 Staa kadra zatrudniana wycznie na
jednakowego statusu prawnego jest umowa o prac. podstawie umowy o prac na czas
nauczycieli akademickich nieokrelony.
zatrudnionych w szkoach
publicznych i szkoach
niepublicznych, co oznacza, w
szczeglnoci:
S t r o n a | 131
a) odejcie w szkoach publicznych

od stosunku pracy na podstawie
mianowania;
b) oglne wprowadzenie zasady

zawierania umw na czas
nieokrelony poza umowami na
czas wykonania okrelonej pracy
badawczej.
96 Przepisy ustawy maj stanowi lex

specialis w stosunku do oglnych
przepisw prawa pracy.
96 Rozwaenia wymaga zasada cieka naukowa bdzie, co do zasady, 20 Zlikwidowanie problemu

jednoetatowoci oraz sztywnego penoetatowa i jednoetatowa (eliminacja wieloetatowoci kadry, poniewa sektor
pensum dydaktycznego ktr zjawiska wieloetatowoci). niepubliczny w przewaajcej mierze
mona zastpi zadaniowym nie bdzie generowa zapotrzebowania
rozliczaniem dydaktyki na zasadach i cieka dydaktyczna bdzie moga by peno- na samodzieln kadr akademick.
w trybie okrelonych w statucie bd niepenoetatowa, nie bdzie
szkoy wyszej. obowizywa rygorystyczny zakaz
wieloetatowoci (cho uczelnie bd mogy
wprowadzi pewne ograniczenie w statucie
bd regulaminach wewntrznych, w ramach
wasnej polityki).
97 Nowa ustawa bdzie musiaa

zawiera okrelenie istotnych dla
uczelni, tak publicznych, jak i
niepublicznych, przyczyn rozwizania
stosunku pracy z nauczycielem
S t r o n a | 132
akademickim.
97 Naley na nowo okreli stanowiska 25 Odejcie od ustawowego regulowania

pracy i kwalifikacje niezbdne do ich praw i obowizkw kadry akademickiej.
zajmowania, take ze wzgldu na
nowe rozwizania w zakresie
cieki kariery. O ile powinno si
przewidywa, dla zachowania
porwnywalnoci w sferze
ksztacenia, jednakowy, dotyczcy
take szk niepublicznych, system
stanowisk i wymogw
kwalifikacyjnych dla stanowisk
wycznie dydaktycznych oraz
stanowisk naukowodydaktycznych,
o tyle okrelenie stanowisk wycznie
naukowych i wymogw
kwalifikacyjnych powinno si
pozostawi statutom szk wyszych.
97 Konieczne jest przyjcie, poza 134 W nowym systemie bd istniay dwie cieki 21 Szersze korzystanie z kategorii kadry
uczelniami badawczymi, - kariery: naukowa (obejmujca stanowiska naukowej i kadry dydaktycznej, obok
rwnolegoci cieki kariery 135 naukowe i naukowo-dydaktyczne) oraz dominujcej dzi kategorii kadry
naukowej (naukowo-dydaktycznej) i dydaktyczna. naukowo-dydaktycznej (rwnolegle
dydaktycznej, poprzez z likwidacj pensum, przy zachowaniu
dowartociowanie i stworzenie cieka dydaktyczna bdzie obejmowaa dwa ustawowo regulowanego
szerszych moliwoci awansu w podtypy pracownikw: naukowcy, ktrzy na maksymalnego limitu obcie
ciece dydaktycznej; oznaczaoby pewnym etapie zaniechali intensywnej pracy dydaktycznych i uwolnieniem systemu
to take powrt do stanowiska naukowej i zdecydowali si skupi na pensji akademickich od cisych
odpowiadajcego docentowi wedle dydaktyce (zasadniczo w formule centralnych rozwiza) w ramach
penoetatowej) oraz praktycy, ktrzy s
S t r o n a | 133
ostatniego jego rozumienia. wczani w proces dydaktyczny czy to do autonomii uczelni

prowadzenia pojedynczych, autorskich
kursw, czy te do wspprowadzenia zaj
dydaktycznych z pracownikami naukowymi.
97 Wrd stanowisk naukowo 136 Stanowiska naukowe i naukowo-dydaktyczne: 23 Likwidacja podziau na stanowiska
dydaktycznych nie budz wtpliwoci asystent (research assistant), doktorant profesora zwyczajnego i profesora
stanowiska asystenta, adiunkta i (Ph.D. student), doktor rezydujcy (PostDoc), nadzwyczajnego. Pozostaje jedynie tytu
profesora wizytujcego, natomiast modszy profesor (junior professor), profesor profesora, ktry daje prawo do
naley rozway ksztat pozostaych nadzwyczajny (associated professor), Profesor zatrudnienia na stanowisku profesora.
stanowisk profesorskich. Celowe zwyczajny (full professor).
moe by przyjcie, e najwyszym
stanowiskiem naukowo- Stanowiska dydaktyczne: wykadowca
dydaktycznym jest, na wzr (lecturer), docent (reader), profesor dydaktyki
anglosaski, stanowisko profesor (teaching professor).
jako odpowiednik obecnego
stanowiska profesor zwyczajny. Stanowiska wizytujce: wykadowca
gocinny (guest lecturer), rezydent naukowy
(visiting fellow), profesor wizytujcy (visiting
professor).
98 Naley pozostawi takie jak obecnie

stanowiska nauczycieli akademickich
bibliotekarzy oraz pracownikw
dokumentacji i informacji, z
naoeniem na szkoy wysze
obowizku okrelenia w statucie
kwalifikacji wymaganych do ich
zajmowania oraz okrelenia zasad i
trybu konkursw na te stanowiska.
S t r o n a | 134
98 Awans poziomy powinien by

dokonywany w ramach stanowiska,
poprzez zmiany stawek
zaszeregowania, przy czym rnice
midzy stawkami najniszymi na
wyszym stanowisku i najwyszymi
na stanowisku niszym powinny by
jednoznacznie odczuwalne.
151 Ustalenie ekwiwalentw czasu pracy dla

penienia poszczeglnych stanowisk w celu
uniknicia koncentracji funkcji penionych w
projektach naukowych, w jednostkach
naukowych, na uczelni, oraz w innych
instytucjach (towarzystwa naukowe, redakcje
czasopism naukowych, zespoy eksperckie
itp.), a take przy wykonywaniu dziaalnoci
gospodarczej czy pracy na zlecenie.
29 Niedopuszczalne w uczelniach
publicznych i niepublicznych staje si
wliczanie do minimum kadrowego osb,
ktre osigny wiek emerytalny oraz
osb, dla ktrych uczelnia nie jest
podstawowym miejscem pracy.
21 Radykalne zwikszenie wynagrodze

w formie nieopodatkowanego
stypendium w grantach NCN dla osb
ju zatrudnionych na uczelniach.
S t r o n a | 135
21 Wprowadzenie silnej, przeprowadzanej

co cztery lata oceny okresowej, ktrej
negatywny wynik skutkuje
rozwizaniem umowy o prac.
114 Cykliczne rozliczanie pracownikw

naukowych z efektw pracy musi
pozwala na realne ksztatowanie
polityki zatrudniania: zwalniania
nieefektywnych pracownikw
i nagradzania efektywnych.
28 Likwidacja profesury uczelnianej (w

cigu trzech lat od przyjcia nowej
ustawy).
32* Wprowadzenie statusu prawnego stanu

spoczynku (poczonego
z otrzymywaniem 75% redniej pensji
z trzech ostatnich lat pracy zamiast
emerytury) dla profesorw tytularnych,
ktrzy przepracowali na penym,
pierwszym etacie co najmniej 30 lat
w pastwowych uczelniach lub
instytutach PAN i osignli ustawowy
wiek emerytalny.
Status pracownikw uczelni, w tym take ich zatrudnianie, nie zosta objty zawartymi w umowach z trzema zespoami oczekiwaniami MNiSW jako
zleceniodawcy opracowania zaoe do Ustawy 2.0. Std te w projektach nie ma kompleksowych propozycji w tym zakresie. Podniesione zostay
S t r o n a | 136
tylko najistotniejsze kwestie.

Wiele propozycji dotyczy tych samych zagadnie, jak np. formy i trybu zatrudnienia, wieloetatowoci, mobilnoci kary naukowej, ksztatowania
stanowisk w ramach uczelni, czy okresowej oceny pracownikw. Rnice midzy projektami dotycz zasadniczo kwestii szczegowych i wynikaj z
przyjtej filozofii danego projektu.
1. Odrzucenie reguy powszechnej przymusowej mobilnoci po uzyskaniu stopnia naukowego doktora z pozostawieniem moliwoci
wprowadzenia statutowej regulacji powizania mobilnoci z okrelonymi stanowiskami naukowymi.
2. Rezygnacja z zatrudnienia na podstawie mianowania jako wymogu formalnego powizanego, z zajmowaniem okrelonego stanowiska,
co ma miejsce ju dzi; przypomnijmy, i aktualnie mianowanie jest moliwe w przypadku profesora tytularnego, podobnie jak w Niemczech.
3. Komisja popiera propozycj nawizywania stosunku pracy na podstawie umowy o prac zawieranej na czas nieokrelony (jest to ju
aktualnie obowizek) zgodnie z Kodeksem Pracy, jeli zatrudnienie przekracza 33 miesice, poczone z okresow ocen pracownikw, ktrej
ewentualne negatywne wyniki powinny stanowi podstaw rozwizania stosunku pracy.
4. Uwzgldniajc stanowisko wszystkich zespow Komisja proponuje wprowadzenie zasady jednoetatowoci w odniesieniu do kadry
akademickiej.
5. Obok regulacji prawnej stanowicej lex specialis w stosunku do oglnych regulacji prawa pracy, Komisja proponuje odwoanie si do
wewntrznych regu etyki zawodowej, w tym europejskich regulacji dotyczcych rekrutacji i statusu pracownikw nauki.
6. Komisja proponuje regulacj podstawowych praw i obowizkw nauczycieli akademickich w przepisach rangi ustawowej, stanowic
gwarancj ich statusu, poczon z moliwoci szczegowych regulacji statutowych.
7. Komisja proponuje umoliwienie szerszego korzystania z tworzenia stanowisk dydaktycznych i naukowych, obok naukowo-
dydaktycznych, take przez umoliwienie finansowania etatw naukowych, obok finansowania projektowego, z dotacji statutowej, co przyczynioby
si do stworzenia dwch cieek kariery zawodowej (naukowej i dydaktycznej).
8. W ustawie powinna zosta rozwinita przesanka wskazana w Art.125 aktualnie obowizujcej ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyszym.
Wrd innych wanych przyczyn powinna zosta wymieniona restrukturyzacja uczelni, np. zniesienie jednostki organizacyjnej, a sama tre regulacji
S t r o n a | 137
powinna zosta wzmocniona w kierunku zwikszenia moliwoci bardziej efektywnego ksztatowania kadr.
4.2. Model kariery naukowej
Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach naukowych i tytule naukowym w zakresie sztuki (t.j.
Dz.U. z 2016 r., poz. 882)
Rozdzia 1 Przepisy oglne (art. 1 - 2)
28 Model kariery i awansu naukowego, 117 Jedynym stopniem naukowym, jaki moe by 114 Zniesienie obowizku habilitacji. Brak
zwizany przede wszystkim z nadawany w nowym systemie, jest stopie otrzymania habilitacji w terminie 8-10
propozycj stworzenia dwch doktora. Nabyte uprzednio stopnie i tytuy lat nie bdzie eliminowa z systemu,
kategorii doktoratw: zawodowego naukowe zostaj zachowane i mog by nawet z uczelni badawczych, ale obniy
(trzeciego, najwyszego tytuu uywane, ale ich rang okrela rynek miejsce w hierarchii akademickiej.
zawodowego) i naukowego (jedyny akademicki (reputacja), a nie pastwo w
31* cieka kariery naukowej (w uczelniach
w perspektywie stopie naukowy), drodze ustawowej (reglamentacja)
prowadzcego do moliwoci badawczych i badawczo-dydaktycznych)
zrezygnowania z habilitacji jako zostaje uproszczona do: doktoratu,
ustawowego warunku uzyskania habilitacji, profesury tytularnej.
samodzielnoci naukowej i
dydaktycznej. Uznajemy sensowno pojawienia si
w systemie doktoratw zawodowych
23 (wdroeniowych), przyznawanych
w oparciu o wspprac uczelni
z gospodark. Zarazem nie uznajemy
skrtowych drg do habilitacji (przez
np. pomysy habilitacji wdroeniowej).
99 Celem, w jakim nadawane s stopnie 120 Ranga doktoratu, jako ostatniego 31* Wzmocnione zostaj wymagania na
naukowe oraz tytu naukowy, nadal (najwyszego) stopnia naukowego, poziomie doktoratu, habilitacji
S t r o n a | 138
powinno by wycznie uznanie stanowicego przepustk do kariery i profesury tytularnej, a profesura

odpowiedniego poziomu akademickiej, powinna zosta podniesiona do uczelniana zostaje zlikwidowana.
przeprowadzonych bada (prac puapu obecnej habilitacji, bd nawet na Uprawnienia habilitacyjne zostaj
twrczych). najlepszych uczelniach do poziomu ograniczone do wiodcych jednostek
wyszego. Gwnym mechanizmem kontroli w kraju oraz wzmocniona zostaje rola
jakoci powinna jednak by nie tyle (zreformowanej i cilej podlegajcej
reglamentacja dostpu do uzyskania stopnia MNiSW) CK w procedurach
doktora, ile fakt, e doktorat per se nie habilitacyjnych i profesorskich.
gwarantuje kariery w nauce, ani nie zapewnia
stanowiska na uczelni. Proponowana reforma Doskonao naukowa jest definiowana
wprowadza bowiem zasad przecicia bardziej przez jako osigni ni przez
ppowiny po uzyskaniu stopnia doktora, ich ilo. W kierunku silniej jakociowo
czego konsekwencj bdzie wypchnicie definiowanej doskonaoci naukowej
modego doktora na rynek akademicki kieruj si wymagania parametryzacji.
(mobilno).
99 Nadal powinno si traktowa

jednakowo co do zasady stopnie i
tytuy naukowe oraz stopnie i tytuy
w zakresie sztuki.
99 Stopie naukowy take powinien 117 Decentralizacja postpowa awansowych.

pozosta instytucj rangi Racj bytu traci Centralna Komisja ds. Stopni i
pastwowej, a nie tylko dystynkcj w Tytuw Naukowych. Nastpuje odwrt od
ramach danej jednostki dotychczas przyjmowanej filozofii, wedle
organizacyjnej. ktrej odpowiedzialno za jako w nauce
ponosi pastwo. To nie narzdzia
administracji pastwowej, ale renoma uczelni
decyduj o wartoci stopnia naukowego.
S t r o n a | 139
10 Biorc pod uwag aktualny stan w

0 sferze uprawnie do nadawania
stopni oraz skutkw korzystania z
tych uprawnie, naley przyj, e w
krtkim czasie obecny system: dwa
stopnie naukowe i jeden tytu
naukowy powinien zosta utrzymany
jednake z nastpujcymi
uzupenieniami:
a) naley zrezygnowa z
ustawowego wymogu uzyskania
habilitacji jako warunku
samodzielnoci naukowej i
dydaktycznej w stosunku do osb
posiadajcych doktorat naukowy,
b) o ile by nie doszo albo zanim by

doszo do rezygnacji z oglnego
wymogu habilitacji, konieczne jest
dokonanie istotnych zmian w
odniesieniu do habilitacji: ze
wzgldu na potrzeb odchodzenia
od poszufladkowania nauki,
powinna ona obejmowa dziedzin,
a nie tylko, jak obecnie, dyscyplin
naukow; nie mona jej
przeprowadza w jednostce, w
ktrej zatrudniony jest habilitant;
naley odej od modelu
postpowania pisemnego poprzez
S t r o n a | 140
wprowadzenie obowizku
wystpienia habilitanta przed rad
waciwej jednostki (w szkoach
wyszych rad wydziau
wyznaczonego przez szko) lub
komisj habilitacyjn, w tym z
referatem na temat jego
podstawowych osigni
naukowych; potrzebne jest
wzmocnienie pozycji komisji
habilitacyjnej w stosunku do rady
jednostki przeprowadzajcej
postpowanie habilitacyjne;
postpowanie nie moe dotyczy
pracownika danej szkoy wyszej lub
czonka danej rady.
118 Profesor przestaje by tytuem naukowym,

a staje si stanowiskiem pracy na uczelni. O
wartoci profesury, podobnie jak w
przypadku nadawania stopnia naukowego,
decyduje reputacja uczelni, na ktrej
zatrudniony jest profesor.
Projekty proponuj rne modele kariery naukowej od jednego stopnia naukowego (doktora), poprzez jego zrnicowanie (doktorat naukowy i
zawodowy) do pozostawienia dwch stopni naukowych (doktor i doktor habilitowany).
Wszystkie projekty akcentuj potrzeb podniesienia rangi stopnia naukowego (stopni naukowych), akcentujc w szczeglnoci, znaczenie kryteriw
doskonaoci naukowej opartych na jakoci osigni.
S t r o n a | 141

1. Pozostawienie stopnia doktora jako progu dojrzaoci badawczej, ktrego uzyskanie staje si podstaw samodzielnoci naukowej w
badaniach zespoowych, grantach i innych projektach.
2. Utrzymanie charakteru stopnia doktora jako stopnia naukowego (a nie zawodowego), zwaszcza w kontekcie proponowanej nowej
cieki jego uzyskania (tzw. doktorat wdroeniowy).
3. Utrzymanie habilitacji (nieobowizkowej), jednak niekoniecznie jako stopnia naukowego, ale jako uprawnienia do udziau w procedurze
nadawania stopnia naukowego, w szczeglnoci w charakterze promotora i recenzenta oraz jako ewentualnego wymogu statutowego w
ramach rnicowania zakresu autonomii uczelni, gdyby to miao nastpi.
4. Traktowanie habilitacji jako jednego, nieobowizkowego, elementu tenure track, i dopuszczenie, na wzr systemu niemieckiego,
innych moliwych jego elementw jak: bycie Liderem Zespou Modych Badaczy (utrzymujcym si z uzyskanych prestiowych grantw,
typu ERC, NCN, etc.) oraz wygranie konkursu na Junior Professorship (analiza stanu rzeczy w UE i argumenty na rzecz tej propozycji
zostay przedstawione w trakcie Konferencji w Katowicach).
Komentarz: Rozwizania tego typu ju teraz s moliwe w ramach aktualnie obowizujcych przepisw. Istnieje moliwo zatrudniania osoby ze
stopniem doktora na stanowisku profesora nadzwyczajnego, umoliwiajc realizacj jednego z gwnych postulatw: jak najszybszego, przy
zachowaniu kryteriw jakoci badan naukowych, uzyskiwania samodzielnoci naukowej. Ju teraz statut uczelni moe pozwala na wprowadzenie
rnych rozwiza w celu zapewnienia moliwoci realizacji postulatu osigania jak najszybciej samodzielnoci naukowej (takie rozwizanie jest np.
w Statucie Uniwersytetu lskiego).
4.3. STOPNIE NAUKOWE WYMOGI I PROCEDURA UZYSKIWANIA
Dz.U. z 2016 r., poz. 882)
Rozdzia 1 Przepisy oglne (art. 1)
S t r o n a | 142
Rozdzia 2 Stopnie naukowe i stopnie w zakresie sztuki (art. 5 24)

Rozporzdzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego z dnia 26 wrzenia 2016 r. w sprawie szczegowego trybu i warunkw przeprowadzania
czynnoci w przewodzie doktorskim, w postpowaniu habilitacyjnym oraz w postpowaniu o nadanie tytuu profesora (Dz.U. z 2016 r., poz. 1586)
Rozdzia 1 Szczegowy tryb przeprowadzania czynnoci w przewodzie doktorskim ( 18 22)
Rozdzia 2 Szczegowy tryb przeprowadzania czynnoci w postpowaniu habilitacyjnym ( 12 17)
10 Przesank nadania tytuu
1 zawodowego doktora byoby
przedstawienie oryginalnej i
innowacyjnej pracy projektowej,
konstrukcyjnej lub technologicznej,
w tym take np. projektu istotnego
aktu normatywnego z
uzasadnieniem, zdanie egzaminw
doktorskich, oraz publiczna obrona
opracowania dowodzcego
znaczenia tej pracy dla danej
dyscypliny (specjalnoci) w ramach
oglnej wiedzy teoretycznej
kandydata z tej dyscypliny
(specjalnoci).
10 Warunkiem wszczcia naukowego

1 (akademickiego) przewodu
doktorskiego byoby autorstwo lub
10 istotne wspautorstwo co najmniej
2 jednej publikacji naukowej
(recenzowanej monografii, pracy w
recenzowanym wydawnictwie
zbiorowym, artykuu w
S t r o n a | 143
kwalifikowanym czasopimie
naukowym), a przesank nadania
stopnia naukowego doktora przede
wszystkim przedstawienie rozprawy
doktorskiej stanowicej, jak obecnie,
oryginalne rozwizanie problemu
naukowego (lub oryginalne
dokonanie artystyczne) oraz
wykazujcej ogln wiedz
teoretyczn kandydata w danej
dziedzinie (dyscyplinie) naukowej
(lub artystycznej) oraz umiejtno
samodzielnego prowadzenia pracy
naukowej (lub artystycznej);
rozprawa, wraz z pozostaym
dorobkiem kandydata dowodzcym
aktywnoci naukowej (lub
artystycznej), powinna jednoczenie
stanowi jego wkad w rozwj danej
dziedziny (dyscypliny).
10 W obydwch przypadkach
2 zachowane byyby tradycyjne zasady
procedury doktorskiej z tym e
prace, ktrych przedstawienie
stanowioby podstawow przesank
nadania odpowiednio tytuu
zawodowego i stopnia doktora,
mona byoby przygotowa (i
wdroy lub opublikowa) take
S t r o n a | 144
przed wszczciem przewodu.
10 Doktoraty te powinny formalnie

2 wyranie rni si w nazewnictwie,
odpowiednio: doktor bez okrelenia
dziedziny nauki, lecz od razu
dyscypliny i ze wskazaniem
specjalnoci (a w razie dojcia do
proponowanej komasacji dyscyplin
tylko specjalnoci), np. doktor prawa
w zakresie prawa karnego
materialnego oraz doktor okrelonej
dziedziny nauki (w razie komasacji
dyscypliny), np. doktor nauk
prawnych.
10 Naley uatwi uzyskiwanie

2 naukowych doktoratw
interdyscyplinarnych.
10 Po wystpieniu doktoratw
2 akademickich, nastpiaby
rezygnacja z habilitacji jako drugiego
stopnia naukowego, koniecznego dla
uzyskania samodzielnoci naukowej.
Habilitacja mogaby pozosta

statutowym wymogiem uzyskania
takiej samodzielnoci w ramach
okrelonych stanowisk.
S t r o n a | 145
10 Ze wzgldu na wysze wymagania

2 wobec nowego doktoratu
naukowego ni wobec
dotychczasowego doktoratu (i w
praktyce habilitacji), osoby
posiadajce dotychczas uzyskany
stopie doktora dla uzyskania
samodzielnoci naukowej powinny
mc ubiega si, wedug swojego
wyboru: o habilitacj na
dotychczasowych zasadach (w ich
postaci zmodyfikowanej
odpowiednio do niniejszych zaoe),
co umoliwioby ich dalsze czasowe
stosowanie, albo o doktorat
naukowy.
124 Nadawanie stopnia doktora znajduje si w

gestii uczelni. Pastwowa instytucja (w
ksztacie obecnej Centralnej Komisji ds.
Stopni i Tytuw Naukowych) nadzorujca
bd koordynujca tre i procedur
nadawania stopni doktorskich traci racj
bytu.
124 Uczelnie zachowaj pewn swobod przy

ksztatowaniu procedur i treci wymaganych
w ramach ksztacenia doktorantw i
nadawania stopnia doktora, przy okreleniu
pewnych granic brzegowych przez pastwo
S t r o n a | 146
(ustawowo).
124 Brzegowe procedury gwarantowane

ustawowo powinny obejmowa: wymg co
najmniej czterech recenzji, w tym co najmniej
dwch spoza orodka przeprowadzajcego
postpowanie, a take jawno recenzji i
pozostaych dokumentw zwizanych z
merytoryczn ocen osigni naukowych
kandydata. Do rozwaenia pozostaj wymogi
ewaluacyjne i parametryczne zwizane z
uzalenieniem przyznania najwyszych
kategorii naukowych od okrelonego udziau
recenzentw zagranicznych, przy
dopuszczeniu uzasadnionych, specyficznych
dla danej dziedziny czy dyscypliny, odstpstw
od tego wymogu.
112 Wzmocnienie wymaga na poziomie

doktoratu i habilitacji opartych na
jakoci a nie iloci osigni oraz ich
umidzynarodowienia.
115 Nadawanie stopnia doktora

habilitowanego w dziedzinie naukowej
(rezygnacja z czenia dyscypliny
naukowej z minimami kadrowymi
kierunkw studiw) oraz ocenianie
dorobku habilitanta wedug kryteriw
dopasowanych do dziedziny.
S t r o n a | 147
115 Zwikszenie liczby recenzentw

dorobku w postpowaniach
habilitacyjnych oraz wymg
recenzentw midzynarodowych,
rezygnacja z czonkw komisji.
115 Promowanie oraz docenianie dugo-

i krtkoterminowej mobilnoci przy
ocenie dorobku kandydata.
115 Zakaz habilitowania si w jednostce,

w ktrej jest si zatrudnionym.
Procedura habilitacyjna bdzie
przeprowadzana poza jednostk
macierzyst, a jej nowym elementem
bdzie wykad habilitacyjny omawiajcy
podstawowe osignicia naukowe
stanowice podstaw uzyskania
stopnia, jednak niepodlegajcy ocenie
i sucy autoprezentacji kandydata.
118 W postpowaniach habilitacyjnych

zrnicowanie kryteriw oceny dla
rnych dziedzin. Kada dziedzina
naukowa powinna mie wasne kryteria
oceny dopasowane do rzeczywicie
istniejcych praktyk naukowych
i publikacyjnych charakteryzujcych
doskonao naukow. Obowizek
podawania wskanikw
bibliometrycznych powinien by
S t r o n a | 148
dopasowany do dziedziny naukowej

oraz zakresu indeksowania najlepszych
publikacji w midzynarodowych bazach
bibliometrycznych.
Zespoy prezentuj zagadnienie na rnym stopniu szczegowoci, od bardzo dokadnego opisu doktoratu naukowego i zawodowego na wzr
obecnych regulacji (Izdebski), a do pozostawienia wymogw i trybu nadawania stopni naukowych w gestii uczelni, ktra co do zasady bdzie j
wewntrznie ustala w ramach granic wyznaczonych przez ustawodawc (Radwan).
1. Minimalne wymogi uzyskiwania stopnia naukowego okrela pastwo aktami prawa powszechnie obowizujcego.
2. Podniesienie wymogw uzyskiwania stopnia doktora, ktre powinny by oparte na wysokiej jakoci osigniciach naukowych oraz
uwzgldnia wspprac z otoczeniem spoeczno-gospodarczym i eksperckim.
4.4. TYTUY NAUKOWE ZASADY I TRYB UZYSKIWANIA
Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach naukowych i tytule naukowym w zakresie sztuki
(t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 882)
Rozdzia 1 Przepisy oglne (art. 2)
Rozdzia 3 Tytu naukowy i tytu w zakresie sztuki (art. 25 28)
Rozporzdzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego z dnia 26 wrzenia 2016 r. w sprawie szczegowego trybu i warunkw przeprowadzania
czynnoci w przewodzie doktorskim, w postpowaniu habilitacyjnym oraz w postpowaniu o nadanie tytuu profesora (Dz.U. z 2016 r., poz. 1586)
Rozdzia 3 Szczegowy tryb przeprowadzania czynnoci w postpowaniu o nadanie tytuu profesora ( 18 22)
S t r o n a | 149
10 Tytu profesora nie moe pozosta, 145 Do rozwaenia pozostaje wprowadzenie 116 1. Umidzynarodowienie oceny
0 jak to jest obecnie w praktyce, profesury tytularnej (emeritus) dla osb, kandydatw na tytu profesora przez
trzecim kolejnym i zwykym etapem ktre odchodz na emerytur ze stanowiska obowizkowy udzia recenzentw
awansowym, lecz powinien sta si profesora zwyczajnego. Tytu profesora byby z prestiowych orodkw
wyrazem uznania szczeglnych wwczas tytuem jedynie honorowym, o midzynarodowej renomie oraz
osigni w sferze nauki i ksztacenia niezwizanym z adnymi dodatkowymi podwyszenie wymogw i zaostrzenie
kadry akademickiej, a wobec tego, uposaeniami ani uprawnieniami. kryteriw oceny w postpowaniach na
inaczej ni w odniesieniu do stopni tytu profesora.
naukowych, osoba wnioskujca o
nadanie jej tytuu nie moe mie 2. Brak obowizku recenzowania
publicznoprawnego roszczenia o w polskich procedurach awansowych.
pozytywne zakoczenie procedury w
razie spenienia ustawowych 3. Brak obowizku promocji
wymaga. doktorantw wymogi powinny
koncentrowa si na doskonaoci
naukowej.
Rne rozwizania s proponowane w zakresie tytuu naukowego, od jego zniesienia z ewentualnym utworzeniem tytuu honorowego dla
odchodzcych na emerytur (Radwan), przez wyraz uznania dla szczeglnych zasug, a nie trzeci stopie awansu (Izdebski), a do wzmocnienia
kryteriw uzyskiwania go na dotychczasowych zasadach, zwaszcza przez umidzynarodowienie (Kwiek).
Komisja rekomenduje pozostawienie tytuu profesora, ale wycznie jako wyrnienia potwierdzajcego uzyskanie szczeglnych osigni w sferze
nauki oraz ksztacenia kadr, bez wyjtkowych uprawnie z posiadania tego tytuu.
Komisja opowiada si, podobnie jak zesp prof. Kwieka, przynajmniej przez pewien czas, dopki system si nie ustabilizuje, tak za utrzymaniem
tytuu profesora jak i utrzymaniem CK, jako instancji zapobiegajcej dewaluacji tytuu poprzez zdecydowane podniesienie kryteriw dla
kandydatw do tytuu.
Komentarz: Rozstrzygnicia wymaga kwestia, czy jest to tytu naukowy, tak jak teraz, nadawany przez Prezydenta RP po przejciu procedury w CK,
S t r o n a | 150
czy te ma sta si stanowiskiem uczelnianym jak to jest w wikszoci krajw (UE i nie tylko); okrelenie wyrnienie nie przesadza jeszcze adnej
z drg ani nie bierze pod uwag braku wyjtkowych uprawnie z posiadania tego tytuu - kwestii hierarchii rnych pozycji profesora np. w
Niemczech czy Francji, co jest zwizane z rnymi stawkami wynagrodzenia.
4.5. UZYSKIWANIE UPRAWNIE DO NADAWANIA STOPNIA
Dz.U. z 2016 r., poz. 882)
Rozdzia 2 Stopnie naukowe i stopnie w zakresie sztuki (art. 5 10)
Rozporzdzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarw wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin
naukowych i artystycznych (Dz.U. Nr 179, poz. 1065)
Rozporzdzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego z dnia 8 sierpnia 2001 r. w sprawie trybu zgaszania wnioskw o przyznanie uprawnienia do
nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 485 ze zm.)
54 Podmiotami majcymi uprawnienia 118 Prawo do nadawania stopnia doktora w

w zakresie nadawania stopni danych dziedzinach przysugiwa bdzie
naukowych w systemie szkolnictwa jedynie uczelniom, ktre prowadz w tych
wyszego powinny by jedynie szkoy dziedzinach wartociowe badania.
wysze w caoci, bez wzgldu na to, Jednoczenie nie naley ogranicza prawa
czy ich statuty przewiduj nadawania stopnia naukowego doktora
wystpowanie podstawowych wycznie do najlepszych jednostek.
jednostek organizacyjnych.
54 Uprawnienia do nadawania stopni

naukowych s realizowane poprzez
S t r o n a | 151
podstawow jednostk
organizacyjn (wydzia) szkoy,
wskazan we wniosku o uzyskanie
tych uprawnie, a w razie posiadania
uprawnie w akcie organu szkoy
wyszej wskazanym w tym celu w
statucie.
55 Stopnie naukowe (oraz, jak 118 Stopie doktora jest nadawany w dziedzinie
dotychczas, tytu naukowy) powinny nauki, a nie w dyscyplinie.
by nadawane w dziedzinach, a nie w
dyscyplinach. W razie natomiast
dojcia do komasacji dziedzin i
dyscyplin, mona by zachowa
dotychczasow regu nadawania ich
w zakresie wyznaczonym przez
dyscypliny.
55 Do minimum kadrowego 37* Podniesienie wymaga do uprawie do

wymaganego dla celw nadawania nadawania stopnia doktora
stopni naukowych nie powinno si habilitowanego podniesienie
wlicza osb majcych uprawnienia wymaganej liczby samodzielnych
rwnowane habilitacji (art. 21a pracownikw naukowych
ustawy o stopniach naukowych i reprezentujcych dan dziedzin
tytule naukowym oraz o stopniach i naukow, ktrzy w danej dziedzinie
tytule w zakresie sztuki). nauki s aktywne badawczo.
Niezalenie od komasacji dziedzin i

dyscyplin, a tym bardziej w razie jej
dokonania, konieczne jest
odpowiednie podwyszenia
S t r o n a | 152
minimw kadrowych
umoliwiajcych uzyskanie i
utrzymanie uprawnie do nadawania
stopni naukowych (i proponowanego
trzeciego tytuu zawodowego) z
zachowaniem przez uprawnione
jednostki odpowiednio dugo (np. 5
lat) praw nabytych, tj. stosowaniem
do nich czasowo obecnych
minimw kadrowych.
55 Poza spenieniem wymogu 123 Pastwo reglamentuje dostp do stopnia 113 System przyznawania uprawnie do
minimum kadrowego, warunkiem doktora w ten sposb, e uczelnie posiadaj nadawania stopni naukowych powinien
przyznania uprawnie powinna by prawo nadawania stopnia doktora jedynie w by cilej powizany z systemem
nie, jak obecnie, oglna ocena tych dziedzinach, w ktrych s dostatecznie parametrycznej oceny dziaalnoci
poziomu dziaalnoci naukowej lub silne naukowo (kategoria B wedug nowej naukowej. Wyszy poziom uprawnie
artystycznej jednostki, lecz parametryzacji). Uprawnienie do nadawania powinien by bezporednio uzaleniony
spenienie przez szko wysz stopnia doktora nie powinno by zwizane z od nadawanej przez Komitet Ewaluacji
wymogu posiadania w danym minimami kadrowymi, ale z si naukow w Jednostek Naukowych (KEJN) kategorii.
zakresie (dyscyplinie) kategorii danej dziedzinie nauki. Jednoczenie
naukowej A+ lub A. Wymg ten kryterium siy nie powinno by nadmiernie 118 Ograniczenie liczby jednostek
naleao by inaczej okreli w wyrubowane nie tylko najlepsze (kategoria uprawionych do nadawania stopnia
odniesieniu do dyscyplin A), ale rwnie bardzo dobre (kategoria B) w doktora do jednostek posiadajcych
artystycznych, bowiem wysze szkoy danych dziedzinach wiedzy uczelnie bd kategori +A, A oraz dodatkowo
artystyczne powinny znale si poza miay prawo do doktoryzowania w tych proponowanej kategoria B1.
parametryzacj, dotyczc dziedzinach, a o wartoci stopnia zadecyduje
dziaalnoci naukowej. rynek akademicki. Dodatkowo niezalenie
od posiadanej kategorii naukowej stopie
doktora bdzie mg by nadawany przez
uczelnie, ktre samodzielnie, bd w
konsorcjum, uzyskay finansowanie kolegium
S t r o n a | 153
doktoranckiego.
37* Uprawnienia do nadawania stopni

naukowych powinny by przyznawane (i
cile kontrolowane) przez
zreformowan Centraln Komisj ds.
Stopni i Tytuw Naukowych (CK) na
podstawie odpowiedniego wniosku
zoonego przez uczelni
Przyznawanie uprawnie do nadawania stopni w ocenie zespow powinno by powizane z prowadzonymi na wysokim poziomie badaniami w
uczelni w danej dziedzinie, co potwierdza powinna przyznana kategoria naukowa.
1. Stopnie naukowe s przyznawane w dziedzinach, a nie dyscyplinach przez rady naukowe uczelni zoone z przedstawicieli danej dziedziny
naukowej, kwalifikowanych na podstawie uzyskanych osigni naukowych, a nie jedynie formalnie uzyskanych uprzednio stopni.
Wymaga rozwaenia potrzeba podziau dziedziny nauk technicznych.
2. Uprawnienia do nadawania stopni naukowych uzyskuj uczelnie posiadajce najwysze kategorie naukowe uzyskane w okresie ostatniej
parametryzacji oraz posiadajce niezbdne minimum kadrowe znaczco wysze ni obecnie zoone z osb legitymujcych si
znaczcym dorobkiem w ramach danej dziedziny nauk.
3. Uprawnienia do nadawania stopni naukowych przyznaje centralny organ pastwa, ktry nadzoruje przebieg postpowa o uzyskanie
stopni naukowych (tytuu profesora) oraz dokonuje weryfikacji posiadanych uprawnie, z zachowaniem kompetencji RGNiSW.
4.6. ORGANY ZEWNTRZNE: CK, KPN, KEJN
S t r o n a | 154
Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytuw (CK)

Dz.U. z 2016 r., poz. 882)
Rozdzia 5 Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytuw (art. 33 - 36)
Komitet Polityki Naukowej (KPN)
Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o finansowaniu nauki ( t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2045 ze zm.)
Rozdzia 4 Organy opiniodawczo-doradcze i zespoy Ministra (art. 50 51)
Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych (KEJN)
Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o finansowaniu nauki (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2045 ze zm.)
Rozdzia 4 Organy opiniodawczo-doradcze i zespoy Ministra (art. 36 49)
Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytuw
48 1. Organ przydatny dla 296 1. W nowym systemie instytucja zbdna. 118 1. Centralne finansowanie
funkcjonowania polskiego systemu W przypadku decydowania o prawie do postpowa awansowych
szkolnictwa wyszego po zmianach nadawanie doktoratw przez same uczelnie postpowania opacane przez fundusz
ukierunkowanych na zapewnienie oraz uzalenienie tej kwestii od ministerialny za porednictwem CK.
rzeczywistego wpywu na jako odpowiedniej jakoci (kategorie A i B w
funkcjonowania systemu. obszarze nauki, wedug nowych zasad 2. Zwikszenie roli CK
kategoryzacji), istnienie CK traci jej gwny w nadzorowaniu postpowa
2. Poczenie Centralnej Komisji ds. sens. z jednoczesnym zwikszeniem
Stopni i Tytuw i Komitetu transparentnoci jej dziaania.
58 Ewaluacji Jednostek Naukowych 2. Podobnie bdzie z innymi zadaniami
(przy usytuowaniu organu komisji, ktre zostan kompetencjami 3. Systematyczna kontrola przez CK
powstaego w wyniku poczenia wasnymi uczelni (dotyczy to take sposobu prowadzenia postpowa
przy ministrze waciwym ds. nauki) powoywania recenzentw czy dbanie o w jednostkach.
albo stworzenie mechanizmu jako stopni i tytuw).
wspdziaania KEJN i CK, 4. Dofinansowanie, zmiana trybu
wyaniania czonkw
S t r o n a | 155
polegajcego na obowizku i profesjonalizacja.

zasignicia przez waciwy z tych
organw opinii drugiego z organw 5. Funkcjonowanie CK powinno
w sprawach oceny jednostek podlega cyklicznej ewaluacji (na
naukowych. wniosek MNiSW) prowadzonej przez
midzynarodowy zesp ekspertw.
3. Nadawanie statutu w drodze aktu 112
o mocy powszechnie obowizujcej
(rozporzdzenie).
4. Kryteria ocen dokonywanych

przez CK wynikaj wycznie z
aktw prawa powszechnie
obowizujcego (ustawa lub
rozporzdzenie).
5. Przyznanie uprawnie organu

10 wyszego stopnia w
2 postpowaniach z zakresu stopni
naukowych i tytuu naukowego.
6. Zapewnienie kompetencji
wypowiadania si w oglnych
kwestiach funkcjonowania i
reformowania systemu edukacji.
7. CK powinna zatwierdza
doktoraty naukowe nadawane
przez mniej liczebne rady lub przez
rady, ktre wykonuj w danej
szkole wyszej uprawnienie do
S t r o n a | 156
nadawania stopnia doktora, w

cigu 3 lat po jego uzyskaniu.
Komitet Polityki Naukowej
Brak zaoe 285 1. Kompetencje Komitetu przejmuje Brak zaoe

Narodowa Rada Doskonaoci Naukowej, jako
jeden z filarw otoczenia instytucjonalnego
nauki i szkolnictwa wyszego.
2. NRDN to nastpca zarwno Komitetu

Polityki Naukowej jak i Rady Gwnej
Szkolnictwa Wyszego.
3. Gwny, apolityczny organ doradczy

Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego w
zakresie opracowywania oraz uaktualniania
strategii rozwoju polskiej nauki, w
szczeglnoci poprzez wskazywanie dyscyplin
(tematyki), w ktrych polskie jednostki
naukowe posiadaj zasoby wiedzy o
potencjale dajcym szans na zbudowanie
globalnej przewagi konkurencyjnej.
Komitet Ewaluacji jednostek Naukowych
58 1. Poczenie Centralnej Komisji ds. 287 W nowej koncepcji KEJN (instytucja ds. 18 1. Powizanie parametryzacji, a tym
Stopni i Tytuw i Komitetu ewaluacji w obszarze Nauka i samym rwnie KEJN z systemem
Ewaluacji Jednostek Naukowych odpowiadajcej mu czci obszaru Kultura przyznawania uprawnie do nadawania
(przy usytuowaniu organu Przedsibiorczoci) wymaga rozszerzenia o stopni naukowych. Zwiksza si liczba
powstaego w wyniku poczenia reprezentacj interesariuszy z OSG oraz przyznawanych przez KEJN.
S t r o n a | 157
przy ministrze waciwym ds. nauki) zmiany metodyki pracy w celu realizacji 2. Zwikszenie liczby kategorii
albo stworzenie mechanizmu nastpujcych zada: naukowych o dwie nowe subkategorie
wspdziaania KEJN i CK, (np. B-1, bdca przedsionkiem do
polegajcego na obowizku a) zapewnienie jednolitej systematyki w kategorii A, i B-2), poniewa aktualna
zasignicia przez waciwy z tych zakresie dziedzin wiedzy, grup wsplnej kategoria B w aden sposb
organw opinii drugiego z organw oceny oraz nazewnictwa jednostek obejmujc 56,24% wszystkich jednostek
w sprawach oceny jednostek naukowych, a take monitorowanie jej nie pozwala na odzwierciedlenie
naukowych. poprawnoci w aktach prawnych; zrnicowania nalecych do niej
jednostek.
b) ustalanie w porozumieniu z
interesariuszami, w tym z samorzdami 3. Kategoria A+ powinna zosta
branowymi uczelni oraz OSG zdarze zdefiniowana w sposb, ktry
ewaluacyjnych w obszarze Nauka oraz pozwalaby na transparentno
Kultura Przedsibiorczoci, a take zakresu w wyanianiu jednostek (cise warunki
danych opisowych (metadanych) brzegowe, okrelona liczba), najlepiej
sprawozdawanych obowizkowo do SINIS; spord jednostek o kategorii A w
trybie peer review.
288 c) ustalanie w porozumieniu z
interesariuszami, w tym z samorzdami 4. Ponadto parametryzacja ma
branowymi uczelni punktacji za zdarzenia promowa jako, a nie ilo osigni
ewaluacyjne w obszarze Nauka oraz naukowych czyli musi by cilej
Kultura przedsibiorczoci; powizana z doskonaoci naukow.
KEJN powinien promowa wycznie
d) ustalanie zasad prowadzenia oceny badania prowadzce do prestiowych
eksperckiej dla zdarze ewaluacyjnych, ktre publikacji w skali midzynarodowej.
wymagaj takiej oceny;
e) rekomendowanie profili (wartoci)

jednostek referencyjnych dla poszczeglnych
kategorii naukowych w grupach wsplnej
oceny nie pniej, ni na 6 miesicy przed
S t r o n a | 158
rozpoczciem kolejnego okresu

parametryzacji;
f) prowadzenie ewaluacji w celu

wyznaczenia kategorii naukowej;
g) rozstrzyganie zastrzee zgaszanych w

ramach spoecznej kontroli zdarze
ewaluacyjnych
Zespoy MNiSW rozstrzygny rne pomysy: od likwidacji CK (Radwan), przez poczenie jej z KEJN (Izdebski), a po wzmocnienie jej przez reformy
dotyczce jej skadu i zasad funkcjonowania (Kwiek).
Komitet Polityki Naukowej by przedmiotem zainteresowania tylko jednego zespou (Radwan), ktry zaplanowa przejcie jego zada i kompetencji
przez Narodow Rad Doskonaoci Naukowej.
KEJN ma dziaa na dotychczasowych zasadach, a jedynie zasady parametryzacji ulegn zmianie (Kwiek), lub zostanie poczony z CK (Izdebski),
zwikszy si jego zwizek z otoczeniem gospodarczym i interesariuszami zewntrznymi (Radwan).
1. Naley odoy przesdzenie zasadnoci konsolidacji CK i KEJN do czasu opracowania projektu zasad i trybu funkcjonowania nowej
instytucji; jednak ich cisa wsppraca zarwno w zakresie przyznawania uprawnie do nadawania stopni naukowych, jak i
parametryzacji jest w peni uzasadniona.
2. Nie naley zwiksza liczby kategorii naukowych.
3. Nie naley doprecyzowywa wymogw dla kategorii A+.
Komentarz: Doprecyzowanie wymogw bdzie uruchamiao kolejne tendencje do kolekcjonowania punktw i cigania si we wszystkich moliwych
kategoriach parametrw, zamiast koncentrowania si na unikalnych osigniciach budujcych doskonao naukow. W wielu dyskusjach
S t r o n a | 159
przewaaa opinia, e kwalifikacja do A+ powinna by oparta na opinii eksperckiej.

4. Przedstawiciele otoczenia spoeczno-gospodarczego jako interesariusze zewntrzni nie bdcy czynnikiem fachowym w postpowaniu
ewaluacyjnym, nie powinni wchodzi w skad KEJN.
5. FINANSOWANIE
5.1. ZASADY GOSPODARKI FINANSOWEJ I ZASADY FINANSOWANIA DZIAALNOCI JEDNOSTEK W SYSTEMIE SZKOLNICTWA WYSZEGO
Art. 98, 99, 99a, 100, 100a, 101, 102, 103, 103a, 104, 105, 106, 106a)
inne akty prawne w szczeglnoci :
Ustawa o zasadach finansowania nauki
Rozporzdzenie w sprawie szczegowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych
27 Zrnicowane zasady finansowanie 41 Finansowanie dziaalnoci dydaktycznej su. 3 Zrnicowane mechanizmy finansowania
uczelni uzalenione od typu uczelni su.21 szkolnictwa wyszego - inna struktura
przychodw w uczelniach:
badawczych,
dydaktycznych,
dydaktyczno-badawczych i
badawczo-dydaktycznych
dydaktycznych (zawodowych)
badawczych.
15 Konieczny wzrost nakadw na nauk i 41 Ustalenie wysokoci publicznych
szkolnictwo wysze rodkw finansowych przeznaczonych
35 117
na nauk w relacji do PKB w ustawie
gwarancja ustawowa (docelowo 1,5% w
2020 i 2% w 2025 r.)
S t r o n a | 160
22 Budet uczelni badawczych uzaleniony

od komponentu:
badawczego (rosncego)
dydaktycznego (z powodw
historycznych - najwiksze uczelnie
publiczne pooone w najwikszych
miastach Polski)
Budet uczelni badawczo-
dydaktycznych uzaleniony od
komponentu
badawczego (ale w mniejszej mierze)
dydaktycznego (liczby studentw).
Budet uczelni dydaktycznych
uzaleniony wycznie od liczby
studentw (uczelnia bdzie ustalaa w
drodze negocjacji z MNiSW liczb
studentw, ktrych ma ksztaci) - brak
dotacji na badania statutowe
75 Mechanizm elastycznego sterowania su.21 Utrzymanie podstawowej struktury
finansami uczelni. finansowania ze rodkw publicznych
(rodki dotacyjne i rodki zdobywane
rodki na dziaalno z dwch
konkurencyjnie), ale w finansowaniu
odrbnych dotacji:
akademickich bada naukowych
podstawowej finansowanie wprowadzamy trzeci filar
dziaalnoci naukowej z jej finansowanie doskonaociowe
zapleczem administracyjnym poczenie mechanizmw
(dotacja naukowa podmiotowa, finansowania:
dotacja naukowa administracyjna i
S t r o n a | 161
dotacja administracyjna) konkurencyjnych (tu: projektowych)

dydaktycznej finansowanie dotacyjnych
dziaalnoci dydaktycznej.
doskonaociowych
61 System finansowania szk wyszych 21 Wzrost dotacji na badania powinien 23 Silne dofinansowanie grantowego-
powinien zapewni osignicie m.in. premiowa jako i produktywno w projektowego elementu systemu nauki
wzmocnienie projakociowych funkcji badaniach naukowych, niezalenie od akademickiej (zwikszenie rodkw w
systemu finansowania szk wyszych; tego, czy s one prowadzone w przypadku NCN, rwnie kosztem
uczelniach publicznych czy finansowania przedsibiorstw przez
niepublicznych (obecnie jedynie NCBR: dzisiejszy stosunek publicznych
nieznaczna cz uczelni niepublicznych rodkw na badania podstawowe i
prowadzi badania naukowe). stosowane, jawnie dyskryminujcy
pierwsze, ktrego wyrazem jest rnica
w budecie NCN i NCBR, jest trudny do
zaakceptowania)
75 Minister Nauki ustala bdzie zarwno 41 cise powizanie strumieni
proporcj pomidzy obydwoma finansowania dotacyjnego z ocen
rodzajami dotacji, jak i stopie jakoci opart o mierzalne wyniki i peer
zwizania uczelni w zakresie review (parametryzacja i kategoryzacja
dysponowania dotacj naukow. KEJN).
Moe on przyj model obligatoryjnego Utrzymanie rwnowagi midzy
przekazywania przez uczelni wikszej finansowaniem dotacyjnym i
czci dotacji naukowej jednostkom projektowo-grantowym w systemie
operacyjnym w oparciu o wyniki ich nauki.
dziaalnoci naukowej lub model Wprowadzenie trzeciego filara do
przekazywania wikszej czci dotacji architektoniki finansowania szkolnictwa
naukowej do dyspozycji wadz uczelni, z wyszego (obok finansowania
zastrzeeniem obowizku dotacyjnego i projektowo-grantowego):
wydatkowania rodkw pochodzcych finansowania doskonaociowego
S t r o n a | 162
z okrelonej dotacji na zadania, rozdzielanego w drodze konkursw, co z

realizacji ktrych suy dotacja kolei bdzie prowadzi do wyonienia
uczelni flagowych spord najlepszych
uczelni badawczych
su.2 Silniejsze oparcie systemu na
finansowaniu konkurencyjnym w
bardziej zrnicowanym systemie, w
ktrym trzy typy instytucji bd
realizoway w rnym stopniu rne
misje.
Jednostki o wysokiej koncentracji kadry
o powyszym nastawieniu to miejsca
typowo dydaktyczne, ktre dotacji
statutowej na badania naukowe nie
powinny otrzymywa wcale.
su.26 Utrzymanie rwnowagi midzy
(stabilnym) finansowaniem dotacyjnym
na badania i finansowaniem
grantowym (z natury niestabilnym i
obcionym duym ryzykiem dla kadry i
instytucji), a zwaszcza ustalenie puli
finansowania dotacyjnego na badania
wyranie powyej poziomu 50%, co daje
wiksz stabilno i umoliwia
przewidywalno finansowania bada na
poziomie instytucjonalnym.
su.23 Dwa nowe mechanizmy, ktre pozwol
na wiksze zrnicowanie (oraz z
S t r o n a | 163
czasem polaryzacj) w systemie.

program Milion za milion (MZM)
przyspieszy wyanianie si uczelni
badawczych.
Wyanianie elitarnych uczelni flagowych
w ramach Narodowego Programu
Doskonaoci Naukowej (NPDN),
odpowiedzialnego za wspieranie
wybitnych bada naukowych w
uczelniach badawczych.
61 System finansowania szk wyszych 34 System dotacji na badania jest tak samo
powinien zapewni osignicie czterech istotny jak system grantw
podstawowych celw: badawczych, ale przy rnym stopniu
komplementarnoci w rnych typach
- wzmocnienie projakociowych funkcji
uczelni (studia akademickie i
systemu finansowania szk wyszych;
praktyczne).
- zrwnanie dostpu szk publicznych i
niepublicznych do rodkw
budetowych na dziaalno
dydaktyczn i na badania wasne;
- finansowanie budetowe szkolnictwa
wyszego i nauki w ramach programw
wieloletnich (uchwalanych na okresy
dziesicioletnie);
- wzmocnienie roli jednostek samorzdu
terytorialnego w finansowaniu
szkolnictwa wyszego.
62 Procedury i algorytmy przyznawania 21 Najlepsze uczelnie niepubliczne 111 Pastwo odpowiedzialne za
S t r o n a | 164
rodkw publicznych dla szk wyszych powinny w wikszym ni obecnie finansowanie publicznego szkolnictwa
powinny by identyczne dla szk zakresie korzysta ze rodkw wyszego i akademickiej nauki.
publicznych i niepublicznych a jedynie publicznych za cen poddania si Szkolnictwo niepubliczne: finansowanie
dotacje z budetu pastwa na czci uregulowa zaprojektowanych ze rodkw publicznych nie powinno
dofinansowanie kosztw utrzymania dla uczelni publicznych. wykracza poza drobne wyjtki
potencjau organizacyjnego i naukowo- (stypendia doktoranckie w wybranych
dydaktycznego przekazywane bd orodkach, dostp do konkurencyjnych
wycznie szkoom publicznym.
rodkow z krajowych agencji grantowych
i fundacji, takich jak Narodowe Centrum
Nauki(NCN), Narodowe Centrum Bada i
Rozwoju (NCBR), Fundacja na rzecz
Nauki Polskiej (FNP); pomoc materialna
dla studentw stacjonarnych itp.).
87 Dostp do dotacji finansujcych 36 Finansowanie uczelni - dydaktyka i
dziaalno dydaktyczn i naukowo- badania statutowe - w formie duych,
37
badawcz (szkoy publiczne i czteroletnich dotacji bez koniecznoci
niepubliczne), na zasadzie wieloletniego 42 szczegowego definiowania sposobw
kontraktu zawartego w wyniku 127 ich wydatkowania (na podstawie
konkursu (kierunki regulowane i kontraktu zawartego pomidzy MNiSW i
uniwersyteckie). su28 uczelni, z ew. przewidzianym
wskanikiem waloryzacji), co
pozwoli na peniejsze korzystanie z
posiadanej autonomii. (w miejsce
szczegowego definiowania
wydatkowania strumieni finansowych),
wzmacniajc stabilno
funkcjonowania i realizacji celw
statutowych.
S t r o n a | 165
38 Jednostki samorzdu terytorialnego 134 Zwikszenie formalno-prawnych

mog, jeli przewiduj to ich strategie, moliwoci finansowania uczelni (przede
63
uczestniczy w finansowaniu szk wszystkim badawczo-dydaktycznych) ze
103 wyszych poprzez: rodkw wadz regionalnych.
- dofinansowanie kosztw utrzymania
potencjau organizacyjnego i naukowo-
dydaktycznego;
- dofinansowanie inwestycji;
- tworzenie i finansowanie wasnych
systemw i funduszy stypendialnych;
- granty badawcze.
19 Finansowanie zewntrzne od
podmiotw niepublicznych, w
103
szczeglnoci od przedsibiorcw.
46 Ustawowe zapewnienie organizacyjnego
i doradczego (oraz finansowego po
stronie przedsibiorcw) wspierania
realizacji trzeciej misji przez istniejce
instytucje pastwowe (w szczeglnoci
Polsk Agencj Rozwoju
Przedsibiorczoci) i zwizane z
jednostkami samorzdu terytorialnego
(agencje rozwoju regionalnego).
88 System dotacji z budetu pastwa
powinien obejmowa, oprcz dotacji na
dziaalno dydaktyczn, take dotacje
na pomoc materialn dla studentw i
doktorantw, o ile nie zostanie przyjte
S t r o n a | 166
proponowane alternatywne rozwizanie

przekazanie zada zwizanych z
pomoc socjaln dla studentw (lecz nie
doktorantw) gminom.
88 Jednoczenie szkoy wysze powinny 91 Operacyjne jednostki organizacyjne 137 Naley uwolni uczelnie ze cisych
uzyska wiksze uprawnienia do uczelni prowadz samodzieln su.29 regulacji dotyczcych gospodarki
prowadzenia wasnej polityki gospodark finansow w ramach finansowej.
finansowej, szczeglnie w zakresie opat budetu uczelni. rodki, ktre uczelnia otrzymuje z
za studia na kierunkach Jednostka operacyjna samodzielnie budetu (poza dotacjami celowymi)
nieregulowanych. decyduje o sposobie wydatkowania powinny by traktowane jako ryczat, a
przychodw, z zastrzeeniem uczelnia nie miaaby obowizku
obowizku wydatkowania rodkw rozliczania si z wydatkowania tych
pochodzcych z okrelonej dotacji na rodkw i mogaby samodzielnie
zadania, realizacji ktrych suy decydowa o ich wykorzystaniu.
dotacja. Wariantowo: przy pozostawieniu
rozcznej ewidencji i obowizku
rozliczania dotacji (gorszym od
opisanego w punkcie poprzednim, ale
lepszym od aktualnych regulacji) byoby
uwolnienie na wzr regulacji
obowizujcych we Francji rodkw
finansowych otrzymywanych z innych
rde ni budetowe, ze statusu
rodkw publicznych
91 Przychodami jednostki operacyjnej s: 138 Szereg postulatw zmian
1) udziay w dotacji podstawowej:
a) na dziaalno naukow (dotacja
naukowa podmiotowa),
S t r o n a | 167
b) na koszty porednie dziaalnoci

naukowej (dotacja naukowa
administracyjna),
c) na koszty administracyjne (dotacja
administracyjna);
2) udzia w dotacji na dziaalno
dydaktyczn (dotacja dydaktyczna);
3) udzia w przychodach z odpatnego
wiadczenia usug edukacyjnych;
4) dochody z majtku wasnego;
5) spadki i darowizny.
5.1.1. Model finansowania studiw (dziaalnoci dydaktycznej)
Art. 15 ust. 1 oraz rozdzia 4 od art. 89 do art. 106a. (w szczeglnoci art. 94 -96b)
Rozporzdzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego z dnia 27 marca 2015 r. w sprawie sposobu podziau dotacji z budetu pastwa dla uczelni
publicznych i niepublicznych (Dz.U. z 2015 r., poz. 463).
64 Dziaalno dydaktyczna finansowana z: 41 Finansowanie dziaalnoci dydaktycznej 115 Rne zasady finansowania trzech
uzalenione od typu uczelni. typw uczelni (trzy typy algorytmw)
65 dotacji budetowych (na
finansowanie ksztacenia na Rone algorytmy podziau rodkw dla
kierunkach uniwersyteckich i trzech typw uczelni, uczelnie
kierunkach regulowanych ), dydaktyczne skadnik badawczy z
wag zero.
z opat pobieranych od studentw
S t r o n a | 168
64 Dotacje (na kierunkach uniwersyteckich) 115 Odejcie od cisego zwizku midzy

w wysokoci odpowiadajcej faktycznej liczb studentw i finansowaniem
65
liczbie studentw (finansowanych). otrzymywanym w ramach algorytmu,
zwaszcza w przypadku uczelni
badawczo-dydaktycznych i badawczych
(oraz flagowych).
64 Kierunki uniwersyteckie:
65 - dotacje ze rodkw budetowych
waciwych ministrw po konkursie na
prowadzenie studiw na okrelonych
kierunkach i poziomach
64 Dla kadego konkursu okrelane:
65 - kierunek i stopie studiw;
- limit miejsc na studiach;
- wysoko jednostkowej dotacji ;
- wymagania dotyczce programu
studiw;
- wymagania dotyczce systemu
zapewnienia jakoci w szkole wyszej;
- wymagania dotyczce kadry
nauczajcej i infrastruktury (warunkw
studiw).
Dla wybranych kierunkw studiw I i II
stopnia dopuszczalne konkursy dla
okrelonych regionw kraju.
Oferty oceniane pod wzgldem:
S t r o n a | 169
- osigni naukowych;
- oferowanych programw studiw;
- dotychczasowych ocen dziaalnoci
dydaktycznej szkoy wyszej na kierunku
bdcym przedmiotem konkursu;
- moliwoci zapewnienia obsady
kadrowej zaj bdcych przedmiotem
konkursu;
- osigni naukowych kadry
nauczajcej na danym kierunku;
- posiadanej infrastruktury
dydaktycznej;
- sytuacji finansowej.
Moliwe prowadzenie studiw
odpatnie przez szko wysz, ktra
uzyskaa dotacj ale liczba miejsc na
studiach odpatnych na danym kierunku
nie wysza ni 50% miejsc na studiach
finansowanych z dotacji, a opata za
studia wysza ni uzyskana z dotacji
Mona pobiera opaty:
- za studia na kierunkach, ktre nie
uzyskay dotacji w ramach konkursu na
realizacj zadania w postaci okrelonej
dziaalnoci dydaktycznej:
- za inne usugi dydaktyczne i czynnoci
S t r o n a | 170
zwizane z prowadzonymi studiami

64 Po wygraniu konkursu zawierana 115 Finansowanie dziaalnoci dydaktycznej-
wieloletnia umowa, okrelajca w ramach czteroletnich kontraktw
65 127
postanowienia, ktre na mocy art. 150 blokowych, powizanych z czteroletnim
ustawy o finansach publicznych powinny cyklem oceny KEJN i PKA.
by ujte w umowach o dotacje.
79 Kierunki regulowane finansowane z
dotacji na dziaalno dydaktyczn,
niezalenie od rodzaju szkoy wyszej, w
ktrej s prowadzone (publiczna,
niepubliczna).
Dotacja nie moe by wykorzystana
przez uczelni na finansowanie innego
kierunku studiw.
Dotacja w wyniku przeprowadzenia
konkursu na zasadzie wieloletniego
kontraktu, w wysokoci pozwalajcej na
pokrycie wszystkich kosztw
prowadzenia kierunku na studiach
stacjonarnych.
Warunkiem przystpienia do konkursu
bdzie uzyskanie zgody na utworzenie
kierunku mona prowadzi kierunek
odpatnie gdy nie dostao si dotacji
W przypadku kierunkw regulowanych,
szkoa wysza, ktra uzyskaa dotacj,
nie bdzie moga prowadzi studiw
odpatnie
S t r o n a | 171
90 Do finansowania studiw doktoranckich

stosowayby si odpowiednio zasady
ustalone dla studiw na kierunkach
uniwersyteckich co oznaczaoby
rwnie moliwo prowadzenia
systemu konkursowego na
prowadzenie tych studiw
5.1.2. MODEL FINANSOWANIA BADA NAUKOWYCH (DZIAALNOCI NAUKOWO-BADAWCZEJ)
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyszym, art. 97.
Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (w szczeglnoci art. 18-19)
65 Dziaalno naukowo-badawcza 4 rda 114 Finansowanie bada naukowych 3
finansowanie: rda publiczne:
118
1) wynagrodzenia za zlecone prace 1) tradycyjny komponent dotacyjny
naukowo-badawcze i wdroeniowe bada statutowych (zmieniony
(rdoki wasne); algorytm),
2) dotacje z budetu pastwa, w tym 2) komponent rodkw
dotacje na badania wasne (w formie konkurencyjnych ( z NCN),
dotacji celowych wedug jednolitych, 3) mechanizmy doskonaociowe-
zasad dla szk publicznych i komponent dodatkowych rodkw
niepublicznych) celowych z MNiSW i Ministerstwa
3) granty NCN i NCBiR; Rozwoju w ramach mechanizmu
programw MZM i NPDN (Narodowy
4) dotacje z midzynarodowych
Program Doskonaoci Naukowej -
projektw badawczych
funkcjonujce w miejscach o duej
intensywnoci bada naukowych
S t r o n a | 172
(kategoria A i A+).
127 Zwikszenie rodkw na statutow
dziaalno badawcz (przydzielan
wedug projakociowych kryteriw z
obszaru dziaalnoci badawczej).
66 Dotacje na badania wasne: 76 Dotacja podstawowa: 114 Finansowanie dotacyjne silniej
uzalenione od wynikw parametryzacji
- wysoko dotacji bdzie uzaleniona - finansowanie dziaalnoci naukowej
i kategoryzacji Komitetu Ewaluacji
od intensywnoci i jakoci dziaalnoci wraz z zapleczem administracyjnym
Jednostek Naukowych (KEJN) (osigni
naukowo-badawczej oraz od stanu i (dotacja naukowa podmiotowa,
naukowych i aktywnoci grantowej), a
wykorzystania infrastruktury badawczej dotacja naukowa administracyjna i
sabiej od nominalnego stanu
dotacja administracyjna).
- 3040% oglnej kwoty tych dotacji dla kadrowego, w tym przede wszystkim od
uczelni badawczych MNiSW moe przyj model nabytych uprawnie doktorskich i
obligatoryjnego przekazywania przez habilitacyjnych.
uczelni wikszej czci dotacji
naukowej jednostkom operacyjnym w
oparciu o wyniki ich dziaalnoci
naukowej lub model przekazywania
wikszej czci dotacji naukowej do
dyspozycji wadz uczelni, z
zastrzeeniem obowizku
wydatkowania rodkw pochodzcych
z okrelonej dotacji na zadania,
realizacji ktrych suy dotacja.
66 Odrbne zasady finansowania bada z
zakresu nauk przyrodniczych, cisych i
technicznych oraz dla bada z zakresu
szeroko rozumianej humanistyki i nauk
spoecznych.
S t r o n a | 173
66 Uzupeniajce dotacje przyznawane z

budetu pastwa w formie dotacji
celowych na zadania wspomagajce
dziaalno naukowo-badawcz oraz
wspprac midzynarodow takie
jak:
- dofinansowanie udziau w
konferencjach naukowych;
- stypendia zagraniczne;
- dofinansowanie publikacji;
- dofinansowanie kosztw postpowa
patentowych;
- popularyzacja nauki,
a take na dofinansowanie
przedsiwzi sucych studentom i
doktorantom niepenosprawnym.
Stanowi 1015% czci cznych
wydatkw na dotacje dla uczelni.
Przyznawanie tych dotacji powinno
nastpowa w formie konkursu
wnioskw.
115 Koncentracja finansowania bada
naukowych w wybranych pod wzgldem
doskonaoci naukowej (i w trybie
konkurencyjnym) miejscach systemu.
Mechanizmy promujce koncentracj: -
S t r o n a | 174
su.4 programy MZM, NPDN oraz

przynajmniej dwukrotne zwikszenie
rocznego budetu NCN.
Uczelnie badawcze wiksze dotacje na
su.5 badania ni uczelnie badawczo-
dydaktyczne.
Oba typy uczelni skorzystaj z programu
Milion za Milion (MZM)
podwajajcego w najwyej
kategoryzowanych jednostkach
zdobywane konkurencyjnie rodki na
nauk z NCN, NCBR oraz FNP,
Europejskiej Rady ds. Bada Naukowych
(ERC) i programu Horyzont 2020.
su. 3 Due szecioletnie dotacje na
wykreowanie doskonaoci naukowej w
oparciu o aktualny potencja i
zaproponowany program rozwoju
naukowego dla uczelni flagowych (np.
3-5).
76 rodki na badania bezporednio do
jednostek operacyjnych (katedr,
centrw, instytutw), wedug
algorytmu uwzgldniajcego :
1) rodzaj jednostki: im wiksza
(katedra<centrum<instytut), tym
wikszy mnonik,
2) jako i produktywno naukowej
S t r o n a | 175
jednostki (premia za doskonao).

rodki na badania finansuj koszty
porednie, umoliwiajce zatrudnienie
asystentw, asystentw projektowych i
modszych asystentw, zatrudnienie
personelu pomocniczego
(sekretarskiego), sfinansowanie
dodatkowych wyjazdw
konferencyjnych etc. Dziki
zatrudnianiu asystentw przez orodki.
66 Finansowanie wynagrodze w
okrelonych granicach z dotacji na
badania wasne ze rodkw
pochodzcych z NCN i NCBiR.
67 Zasady finansowania nauki ze rodkw
publicznych przekazywanych szkoom
wyszym w formie grantw badawczych
z NCN i NCBiR znajduj si w zasadzie
poza zakresem niniejszych zaoe.
67 Wieloletni program finansowania nauki
i szkolnictwa wyszego:
68
budetowe finansowanie nauki i
szkolnictwa wyszego w ramach
programu wieloletniego ustanawianego
w trybie okrelonym w art. 136 ustawy o
finansach publicznych.
Program powinien by uchwalany na
okres 10 lat, - koordynatorem (gwnym
S t r o n a | 176
wykonawc) minister waciwy do spraw

szkolnictwa wyszego.
Zakres rzeczowy wydatkw programu
powinien obejmowa:
- dotacje dla szk wyszych z budetu
pastwa, w tym z budetu rodkw
europejskich;
- granty przekazywane instytucjom
naukowym z NCN i NCBiR;
- dotacje na finansowanie dziaalnoci
Polskiej Akademii Nauk;
- zwizane ze szkolnictwem wyszym
wydatki administracyjne ministerstw
waciwych w sprawach okrelonych
typw szk wyszych;
- wydatki administracyjne NCN i NCBiR;
- wydatki jednostek podlegych
ministrowi waciwemu do spraw
szkolnictwa wyszego i ministrowi
waciwemu do spraw nauki.
115 Finansowanie studiw doktoranckich
wczone do strumienia finansowego
przeznaczonego na badania naukowe, a
nie na ksztacenie.
43 Uczelnie dydaktyczne (zawodowe)
mogyby otrzymywa dotacje na
S t r o n a | 177
badania wasne.
47 Trzecia misja
Brakuje systemowego ustawowego
ujcia ulg podatkowych dla podmiotw
finansujcych badania naukowe w
pastwach rozwinitych ulgi podatkowe
s podstawowym mechanizmem
rozwoju bada naukowych
W projekcie zespou prof. M.Kwieka wskazuje si, e warunkiem moliwoci efektywnego wdroenia zaproponowanych zmian jest znaczcy i
odczuwalny w uczelniach przyrost nakadw budetowych.
W projektach zespow prof. H.Izdebskiego i prof. M.Kwieka przewiduje si zrnicowane zasady finansowania trzech rodzajw uczelni.
We wszystkich projektach przewiduje si utrzymanie finansowania publicznego uczelni z dotacji i konkursw (granty z NCN), a w projekcie
M.Kwieka dodatkowo pojawia si finansowanie doskonaociowe (Milion za milion, Narodowy Program Doskonaoci Naukowej, Program
Profesur Pastwowych - co ma stanowi mechanizm koncentracji finansowania bada naukowych).
We wszystkich projektach wskazuje si na konieczno uzalenienia wysokoci dotacji na badania naukowe od jakoci bada naukowych (wynikw
parametryzacji i kategoryzacji, tj. osigni naukowych i aktywnoci grantowej).
W projekcie H.Izdebskiego proponuje si dostp do dotacji finansujcych dziaalno dydaktyczn i naukowo-badawcz na zasadzie wieloletniego
kontraktu, przy czym miaby on by zawierany w wyniku konkursu na prowadzenie okrelonego kierunku studiw.
W projekcie M.Kwieka proponuje si z kolei finansowanie zarwno dziaalnoci dydaktycznej jak i bada statutowych - w formie duych,
czteroletnich dotacji przyznawanych na podstawie umowy.
W dwch projektach zwraca si uwag, e ze rodkw publicznych w wikszym stopniu powinny korzysta uczelnie niepubliczne (H.Izdebski
sugeruje identyczne zasady finansowania, A.Radwan sugeruje zwikszenie finansowania).
W projekcie H.Izdebskiego wskazuje si na zasadno ustalenia odrbnych zasad finansowania bada z zakresu nauk przyrodniczych, cisych i
S t r o n a | 178
technicznych oraz dla bada z zakresu szeroko rozumianej humanistyki i nauk spoecznych.
W projekcie H.Izdebskiego zwraca si uwag na potrzeb wykorzystania mechanizmw ulg podatkowych dla podmiotw prywatnych, w celu
zachty do finansowania nauki.
W projektach H.Izdebskiego oraz M.Kwieka przewiduje si zwikszenie znaczenia finansowania szk wyszych przez organy samorzdu
terytorialnego.
W projektach H.Izdebskiego i M.Kwieka przewiduje si wiksz swobod dla uczelni do prowadzenia wasnej polityki finansowej, w projekcie
M.Kwieka wskazuje si, e rodki, ktre uczelnia otrzymuje z budetu (poza dotacjami celowymi) powinny by traktowane jako ryczat.
W opinii Komisji:
1. Postulat o koniecznoci znaczcego wzrostu nakadw z budetu pastwa na szkolnictwo wysze i nauk jako warunek konieczny
wdraania reformy zasuguje na pene poparcie.
2. Wyodrbnienie rnych strumieni finansowania uczelni jest zasadne.
3. Uzasadnione jest uzalenienie finansowania od przynalenoci uczelni do grupy instytucji okrelonego typu (akademickie, z wyrnieniem
badawczych, albo zawodowe).
Komentarz: Uczelnie nie powinny jednak by z gry przypisane do jakiejkolwiek grupy, poniewa w systemie trzech ich grup, wana jest moliwo
cyrkulacji uczelni pomidzy grupami, zapewniajca elastyczno niezbdn w celu reagowania na zmiany w otoczeniu. Jakiekolwiek sztywne
przypisanie instytucji do grup zamrozioby ukad uczelni w Polsce i uniemoliwio autonomiczne wybieranie przez nie wasnej strategii. Dodatkowo,
stae przypisanie mogoby przeksztaci si w pole politycznego sporu, bez szans na racjonalne rozstrzygnicia.
4. Finansowanie dotacyjne odwoujce si do kryteriw jakociowych nie pozwala na jednoznacznie i oczywiste rozstrzygnicie dylematu do
jakich uczelni w wikszym stopniu powinny by kierowane dodatkowe rodki finansowe. Pojawia si bowiem wtpliwo czy zwikszone rodki
finansowe powinny by kierowane do uczelni ju zapewniajcych najwysz jako ksztacenia (jako rodzaj nagrody) czy te przeciwnie, do uczelni
przed ktrymi stoi zadanie podniesienia jakoci ksztacenia (jako rodzaj instrumentu wsparcia i inwestycji w podniesienie jakoci). Kwestie te
wymagaj dalszej dyskusji.
5. Propozycja oparcia finansowania uczelni (gwnie w ramach dziaalnoci dydaktycznej) na 4-letnich kontraktach, w ktrych ustalona
S t r o n a | 179
byaby sztywna kwota finansowania, zasuguje na pozytywn opini, daje bowiem moliwo kilkuletniego planowania dziaalnoci uczelni. Rosnca
pula rodkw w tym okresie powinna by przyznawana w oparciu o kryteria konkurencyjne.
6. Zaproponowane przez zesp H.Izdebskiego rozwizanie polegajce na przyznawaniu dotacji na prowadzenie okrelonych kierunkw na
podstawie przeprowadzanych konkursw moe zagraa autonomii uczelni wyszych i nie jest rekomendowane przez zesp redakcyjny.
7. Propozycja zawarta w projekcie M.Kwieka, aby finansowanie studiw doktoranckich zostao wczone do strumienia finansowego
przeznaczonego na badania naukowe, a nie jak dotd na ksztacenie, pozostaje w sprzecznoci z tez o statusie doktoranta jako studenta
studiw trzeciego stopnia. System finansowania zyskaby jednak wysz spjno gdyby status doktoranta kwalifikowa go jednoczenie do grona
pracownikw naukowych. Take z tych wzgldw godny poparcia jest model hybrydowy statusu doktoranta.
8. Niezbdne jest czenie nakadw na utrzymanie infrastruktury i koszty stae w ramach dotacji podstawowej, ze rodkami z grantw i
dotacji celowych.
9. Dedykowanego strumienia finansowania wymagaj cele zwizane z utrzymaniem i wykorzystaniem nowej, duej infrastruktury
badawczej, a w tym niezbdne s rodki stypendialne dla osb z zagranicy po uzyskaniu doktoratu oraz dla czonkw zespow midzynarodowych
zaproszonych do pracy naukowej w naszym kraju.
5.2. POLITYKA STYPENDIALNA DLA STUDENTW I DOKTORANTW, ORAZ POMOC MATERIALNA
Art. 199 200a
90 Stypendia doktoranckie ze rodkw 101 Dwie cieki przygotowania doktoratu. 32 Obowizek przyznawania stypendium
budetowych, przez cay okres studiw 131 doktoranckiego wszystkim
W ciece asystenckiej 147
chyba e doktorant nie uzyskaby doktorantom na poziomie co najmniej
przygotowywanie doktoratu zbiega si 148
zalicze przewidzianych programem 132 obowizujcej w gospodarce pacy
z prac na stanowisku asystenta.
156 minimalnej (waloryzowanego wraz z ni
W ciece doktoranckiej doktoranci w trakcie studiw doktoranckich).
uzyskuj stypendia na czas
S t r o n a | 180
przygotowania doktoratu. Ze rodkw uczelni, przemysu,

regionw lub w ramach projektw
Stypendia indywidualne (z rnych
grantowych promotorw
rde, take prywatnych) bd
przyznawane w ramach kolegiw
doktoranckich finansowanych ze
rodkw publicznych.
Ustalenie wysokoci wynagrodze
asystenckich oraz stypendiw
doktoranckich na godnym poziomie
znacznie wyszym ni obecny
119 Konkurencyjny tryb wyaniania 115 Finansowanie studiw doktoranckich
projektw przeznaczonych do su26 wczone do strumienia finansowego
131
sfinansowania w ramach kolegiw przeznaczonego na badania naukowe
doktoranckich bdzie wystarczajc (konkurencyjno), a nie na ksztacenie.
gwarancj jakoci.
Kolegia doktoranckie powinny zakada
m.in. konkurencyjny tryb
przyznawania rodkw na projekt z
pooeniem nacisku na doskonao
naukow.
152 Finansowanie studiw doktoranckich
odbywa powinno si:
- z budetu pastwa w ramach dotacji, a
jego wysoko powinna by uzaleniona
od liczby doktorantw w stosunku do
liczby obronionych w terminie
doktoratw oraz do liczby
realizowanych wraz z doktorantami,
S t r o n a | 181
- oraz przez doktorantw projektw

badawczych finansowanych ze rodkw
pozauczelnianych.
90 Stypendia przyznawane na jednakowych 111 Ze rodkw publicznych take stypendia
zasadach przez szkoy publiczne i doktoranckie w wybranych orodkach
niepubliczne (ze rodkw niepublicznych, np. tych dzisiaj
budetowych). funkcjonujcych na prawach
uniwersytetu.
68 Dwa warianty
W wariancie pierwszym, oglne zasady
finansowania pomocy materialnej
pozostaj niezmienione wszystkie
szkoy wysze otrzymuj z budetu
pastwa dotacje przeznaczone na
finansowanie:
- nagrd i stypendiw naukowych;
- stypendiw i innych form pomocy
socjalnej;
- dziaalnoci socjalnej na rzecz
studentw (utrzymania domw
studenckich i stowek).
Dopuszczone zostaoby udzielanie
stypendiw fundowanych z budetw
jednostek samorzdu terytorialnego
W wariancie drugim, w gestii szk
wyszych pozostaoby finansowanie
nagrd i stypendiw naukowych oraz
S t r o n a | 182
utrzymanie domw studenckich i

stowek, natomiast sprawy pomocy
socjalnej dla studentw zostayby
przekazane waciwym gminom.
Szkoom wyszym przypadaby
dystrybucja stypendiw dla
doktorantw, przypadajcych wszystkim
doktorantom uczestnikom studiw
doktoranckich
88 System dotacji z budetu pastwa
powinien obejmowa, oprcz dotacji na
dziaalno dydaktyczn, take dotacje
na pomoc materialn dla studentw i
doktorantw, o ile nie zostanie przyjte
proponowane alternatywne rozwizanie
przekazanie zada zwizanych z
pomoc socjaln dla studentw (lecz nie
doktorantw) gminom i umoliwienia
jednostkom samorzdu terytorialnego
fundowania wasnych stypendiw dla
studentw.
Rola szk wyszych w zakresie
przyznawania i wypacania stypendiw
studenckich powinna w tej sytuacji
ograniczy si w perspektywie do
stypendiw za dobre wyniki w nauce.
68 Pastwo powinno wspiera gwnie 152 Zachty finansowe (np. poprzez system
przez rozwizania o charakterze ulg podatkowych) dla przedsibiorcw
podatkowym tworzenie funduszy do ponoszenia kosztw ksztacenia
S t r o n a | 183
stypendialnych ze rodkw prywatnych studentw, a zwaszcza doktorantw

(np. poprzez system tzw. doktoratw
wdroeniowych finansowanych przez
uczelnie i gospodark.
We wszystkich projektach przewiduje si stypendia doktoranckie przez okres studiw, a w projekcie A.Radwana alternatywnie moliwo
wynagrodzenia asystenckiego.
W projekcie A.Radwana i M.Kwieka przewiduje si, e stypendia mog pochodzi z rnych rde take prywatnych oraz zakada si wczenie
mechanizmw konkurencyjnych do finansowania stypendiw.
Wedug projektw H.Izdebskiego i M.Kwieka stypendia dla doktorantw przewiduje si w uczelniach publicznych i niepublicznych.
W projekcie H.Izdebskiego zakada si wyczenie z zakresu kompetencji uczelni pomoc socjaln dla doktorantw, ktr miayby przej gminy.
W projektach H.Izdebskiego i M.Kwieka proponuje si wprowadzenie zacht podatkowych dla podmiotw prywatnych fundujcych stypendia.
W opinii Komisji:
1. Na pozytywn ocen zasuguje propozycja, aby stypendium doktoranckie, na poziomie co najmniej obowizujcej w gospodarce pacy
minimalnej, byo zapewnione na cay okres studiw doktoranckich.
2. Zasadnym jest propozycja zespou prof. H.Izdebskiego aby zadania zwizane z pomoc opart o kryterium dochodowe (pomoc socjaln)
zostay przekazane przez uczelnie gminom. W zakresie kompetencji uczelni powinny pozosta natomiast kwestie zwizane z prowadzeniem i
finansowaniem domw studenckich i stowek.
5.3. Model finansowania bada i funkcjonowanie NCN i NCBiR
Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki, Dz.U. 2010 nr 96 poz. 617
Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Bada i Rozwoju, Dz.U. 2010 nr 96 poz. 616
S t r o n a | 184
44 Zasadno utrzymania obu instytucji 239 Instytucje ds. oceny grantw (NCBiR, 47 NCN - wysoka ocena dziaania.
NCN)] m.in. ewaluacja aplikacji
67 Odbiurokratyzowanie () obecny 240 63 Kluczowa rola w budowaniu coraz
grantowych, ewaluacja (wraz z
podzia zada midzy NCN oraz NCBiR bardziej rozpowszechnionej w nauce
podpisan recenzj) grantw w trakcie 115
powoduje istnienie ziemi niczyjej w globalnej kultury grantowej.
ich trwania i po zakoczeniu 119
zakresie projektw czcych ze sob Konieczne jest znacznie wysze (co
badania podstawowe z poszukiwaniem najmniej dwukrotne) finansowanie
aplikacji ich wynikw NCN.
67 Zmiany w zasadach dziaania NCN i

NCBiR, prowadzce w szczeglnoci do:
1) ustalenia wsplnych zasad
postpowania NCN i NCBiR z wnioskami
o granty na badania podstawowe,
stwarzajce przynajmniej potencjalnie
moliwoci wykorzystania w praktyce;
2) ustanowienia odrbnych regu
finansowania bada z zakresu nauk
humanistycznych i spoecznych;
3) usprawnienia i przyspieszenia procesu
opiniowania wnioskw o granty i
podejmowania decyzji w sprawie
przyznania (lub odmowy przyznania)
grantw
288 NCN
Instytucja pasujca do nowej koncepcji
z zastrzeeniem, e suszne s aktualnie
formuowane zastrzeenia do jej
S t r o n a | 185
dziaalnoci.
Musi by dugoterminowo jasno m.in.
co do zasad konkurowania jednostek
naukowych o rodki bez rozrniania
statusu uczelni (prymat naukowej
jakoci).
Zasady:
- odbiurokratyzowanie procedur
konkursowych suce skrceniu czasu
oczekiwania na rodki;
- zmiana uprzedzenia wobec kosztw
osobowych, ktre obecnie stanowi
pozycj dyskryminowan w stosunku
do wydatkw na namacalne dobra i
usugi;
- wprowadzenie finansowania
pocieszenia (celem zwrotu kosztw
przygotowania wniosku;
- prowadzenie recenzowanej oceny nie
tylko dla aplikacji grantowych, ale
rwnie oceny realizacji grantu w
trackie jego trwania (z moliwoci
zamknicia grantu), oceny grantu po
jego zakoczeniu oraz oceny po
zakoczeniu okresu trwaoci.
289 NBCR 48 NCBR - wymaga reformy
Instytucja pasujca do nowej koncepcji Rol jest wspieranie bada stosowanych
S t r o n a | 186
z zastrzeeniem, e suszne s aktualnie prowadzonych w szkolnictwie wyszym

formuowane zastrzeenia do jej we wsppracy z przedsibiorstwami (a
dziaalnoci. nie w przedsibiorstwach).
Przejrzyste i dugoterminowo stabilne Budet niewspmiernie wysoki w
powinny by: porwnaniu do NCN.
- zasady konkurowania o rodki;
- odbiurokratyzowanie procedur
konkursowych suce skrceniu czasu
oczekiwania na rodki - midzy innymi
poprzez przeniesienie caoci procesu
aplikacyjnego do SINIS oraz pobieranie
z SINIS kompletu informacji na
potrzeby oceny grantu;
- prowadzenie recenzowanej oceny
realizacji grantu w trackie jego trwania
(z moliwoci zamknicia grantu),
oceny grantu po jego zakoczeniu oraz
oceny po zakoczeniu okresu trwaoci.
285 NAWA - Instytucja pasujca do nowej
koncepcji.
Bdzie uzupenieniem zreformowanych
NCN i NCBiR w zakresie
umidzynarodowienia nauki i
szkolnictwa wyszego. (programy
stypendialne (przyjazdowe) dla
(modych) naukowcw z Europy
Wschodniej i z Azji).
S t r o n a | 187

We wszystkich projektach przewiduje si pozostawienie NCN i NCBiR, przy czym ocena obu instytucji jest zrnicowana.
NCN jest wysoko oceniane w projekcie M.Kwieka. W projektach H.Izdebskiego i A.Radwana wskazuje si na potrzeb odbiurokratyzowania
procedur konkursowych, co ma suy skrceniu czasu oczekiwania na rodki.
W projekcie H.Izdebskiego zwraca si uwag na istnienie ziemi niczyjej w zakresie projektw czcych ze sob badania podstawowe z
poszukiwaniem aplikacji ich wynikw i postuluje si ustalenia wsplnych zasad postpowania przez NCN i NCBiR.
W projekcie M.Kwieka postuluje si zwikszenie budetu NCN o co najmniej poow.
W projekcie M.Kwieka zwraca si uwag na niewspmiernie wysoki budet NCBiR (w stosunku do NCN) oraz na to, e jego rol powinno by
wspieranie bada stosowanych prowadzonych w szkolnictwie wyszym we wsppracy z przedsibiorstwami (a nie jedynie bada prowadzonych w
przedsibiorstwach by moe z udziaem naukowcw).
W opinii Komisji:
1. Zasadne jest utrzymanie i doskonalenie systemu budetowego finansowania bada naukowych, oprcz bazowej dotacji statutowej, na
drodze postpowania konkursowego realizowanego przez NCN oraz NCBiR.
2. Uzasadnione jest jednak systemowe okrelenie i wzmocnienie relacji obu tych instytucji na rzecz finansowania przedaplikacyjnych bada
stosowanych. Obecnie NCN finansuje wycznie badania podstawowe, NCBiR - proinnowacyjne badania na rzecz i z udziaem
przedsibiorcw. Formua dziaania NCBiR powinna by skorygowana dla dania moliwoci realizacji bada na poziomie niezbdnym do
rozwoju kadr.
3. Uzasadnione jest znaczce zwikszenie budetu obu tych instytucji.
Komentarz: Sprawa finansowania bada, niezalenie od utrzymywania enujcego poziomu nakadw budetowych, zostaa w ostatnich latach
mocno wypaczona, szczeglnie w odniesieniu do nauk technicznych, ale nie tylko, przez praktyczne wyeliminowanie finansowania
przedaplikacyjnych bada stosowanych. Jest to skutek bdnego zaoenia, e bd one finansowane przez jednostki gospodarcze (gwnie
przemys) ze rodkw UE. Tymczasem firmy finansuj niemal wycznie wasne prace rozwojowe.
Stworzenie dychotomicznego podziau finansowania budetowego na badania finansowane przez NCN oraz przez NCBiR pogbio ten problem,
S t r o n a | 188
poniewa obecnie NCBiR finansuje ju wycznie badania z partnerem przemysowym, czyli de facto (niezalenie od nazwy) nie badania, tylko tzw.
prace rozwojowe.
Dyskutowane trzy projekty zaoe do ustawy o szkolnictwie wyszym obejmuj model kariery naukowej, ale zmiany w tym zakresie zostay
zaproponowane bez uwzgldnienia koniecznoci niezbdnych modyfikacji zasad finansowania nauki z tym zwizanych. Prace rozwojowe
(preferowane obecnie przez NCBiR) nie pomagaj wykonawcom w gromadzeniu osigni, ktre stanowi mogyby podstaw uzyskania habilitacji
lub uprawnie jej rwnowanych.
S t r o n a | 189
6. UWAGI KOCOWE
Raport niniejszy jest pierwszym opracowaniem, przedoonym przez Komisj ds.

Strategicznych Problemw Szkolnictwa Wyszego KRASP. W kolejnych miesicach
biecego roku przedstawione zostan rektorom kolejne Raporty powicone przyszej
Ustawie. Komisja przyja plan swych prac do wrzenia br. Zesp Redakcyjny dziaa w
rytmie comiesicznych, trzydniowych roboczych sesji wyjazdowych. Zesp Konsultantw
zbiera si co dwa miesice obradujc wsplnie w gronie wszystkich czonkw Komisji na
posiedzeniach plenarnych. Staym Gociem uczestniczcym w obradach jest
Przewodniczcy KRASP, na rce ktrego kierowane s dokumenty opracowywane przez
Komisj.
Komisja dziaa zatem w sposb okrelony w dokumencie pt. Zadania przewidziane
do zrealizowania przez Komisj ds. Strategicznych Problemw Szkolnictwa Wyszego
(KSPSW) KRASP w kadencji 2016-2020, przyjtym przez Zgromadzenie Plenarne KRASP w
dniu 17 listopada 2016 r., realizujc cele wskazane przez rektorw10. W dokumencie tym,
wrd zada Komisji wskazano potrzeb opracowania m.in. wasnych propozycji tekstu
wybranych regulacji o strategicznym znaczeniu, do projektu nowej Ustawy 2.0, wraz z
uzasadnieniem merytorycznym brzmienia wnioskowanych przepisw. Najblisze plany
prac Komisji obejmuj realizacj tych zada.
10Posiedzenie Zgromadzenia Plenarnego KRASP, 18 listopada 2016 r.,

http://www.krasp.org.pl/pl/posiedzenia_organy_krasp/zgr_plen
S t r o n a | 190
7. BIBLIOGRAFIA
Zaoenia do Ustawy trzech zespow MNiSW
1. Izdebski, H. (red.), Ustawa 2.0. Zaoenia systemu szkolnictwa wyszego: Zaoenia do

projektu ustawy. Kierownik projektu: prof. dr hab. Hubert Izdebski, opracowane przez
zesp. Warszawa, stycze 2017.
2. Kwiek, M., Antonowicz, D., Brdulak, J, Hulicka, M., Jdrzejewski, T., Kowalski, R.,
Kulczycki, E., Szadkowski, K., Szot, A., Wolszczak-Derlacz, J. (2016). Projekt zaoe do
ustawy Prawo o szkolnictwie wyszym. Pozna: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
3. Radwan A. (red.), Plus ratio quam vis consuetudinis. Reforma nauki i akademii w Ustawie
2.0, Krakw 2017.
Akty prawne RP
4. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze
sprost. i pn. zm.
5. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyszym Dz.U. 2005 nr 164 poz. 1365
6. Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o

stopniach naukowych i tytule naukowym w zakresie sztuki, Dz.U. z 2016 r., poz. 882
7. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o finansowaniu nauki, Dz.U. z 2016 r., poz. 2045 ze zm.
8. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki, Dz.U. 2010 nr 96 poz.
617
9. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Bada i Rozwoju, Dz.U. 2010 nr
96 poz. 616
Akty wykonawcze i rozporzdzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego oraz innych

podmiotw
Dokumenty KRASP
10. Program rozwoju szkolnictwa wyszego do 2020, FRP, KRASP, Warszawa 2015.
11. Wonicki J., red. Deregulacja w systemie szkolnictwa wyszego. Program rozwoju
szkolnictwa wyszego do 2020 r. Cz V, FRP, KRASP, Warszawa 2015.
12. Strategia rozwoju szkolnictwa wyszego 2010-2020. Projekt rodowiskowy. Konferencja

Rektorw Akademickich Szk Polskich, Warszawa 2009.
S t r o n a | 191
Literatura naukowa
13. Bednarczyk-Pachta A. Status szkoy wyszej jako podmiotu administracji publicznej,

Wolters Kluwer Polska SA, Warszawa 2016.
14. Stachowiak-Kuda M. Autonomia szk wyszych a instytucjonalne mechanizmy

zapewnienia jakoci w Polsce i wybranych pastwach europejskich, Warszawa 2012.
15. Wonicki J. Uczelnie akademickie jako instytucje ycia publicznego, FRP, Warszawa 2007.
Dokumenty Europejskie
16. Europejska Karta Naukowca i Kodeks postpowania przy rekrutacji pracownikw

naukowych (Commission Recommendation of 11 March 2005 on the European Charter
for Researchers and on a Code of Conduct for the Recruitment of Researchers),
http://www.nauka.gov.pl/europejska-karta-naukowca/
17. Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area
(ESG). (2015). Brussels, Belgium, http://www.enqa.eu/wp-
content/uploads/2015/11/ESG_2015.pdf
18. University Autonomy in Europe II: The Scorecard. By Thomas Estermann, Terhi Nokkala
& Monika Steinel (2011), http://www.university-autonomy.eu/

Raport KSPSW PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Raport KSPSW PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Raport nr 1

Komisji ds. Strategicznych Problemw

Praca zbiorowa pod redakcj

Warszawa, marzec 2017

Czonkowie Zespou Konsultantw: Czonkowie Zespou Redakcyjnego:

Prof. Ewa Bagiska Prof. Jerzy Wonicki

Prof. Witold Stankowski Mgr Anna Mrozowska

Prof. Krzysztof Szaflarski

Prof. Marian Szczerek

Prof. Jerzy Wilkin

Wonicki, J. red. (2017). Raport nr 1: Wstpne analizy, komentarze, opinie i propozycje do

2. Wstpne wyniki badania ankietowego FRP Governance w szkolnictwie wyszym 6

3. Kanony, rekomendacje oraz zaoenia fundamentalne dotyczce wybranych

4. Zestawienie uwag, komentarzy i propozycji Komisji ds. Strategicznych Problemw

5. Analiza porwnawcza projektw zaoe trzech zespow MNiSW: zestawienie

6. Uwagi kocowe. 189

Przedkadamy rektorom reprezentujcym uczelnie czonkowskie KRASP (KRePSz)

Skadam podzikowanie czonkom Zespou Redakcyjnego Komisji ds. Strategicznych

2. WSTPNE WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO FRP GOVERNANCE W SZKOLNICTWIE WYSZYM

Opracowaa mgr Natalia Kraniewska, FRP, koordynatorka bada

okrelanie struktury organizacyjnej uczelni 100% 100%

wasno materialna mienia szkoy wyszej 92% 8% 100%

Zdaniem zdecydowanej wikszoci badanych autonomia uczelni jest wymagana w obszarach:

GWNE ZADANIA PASTWA W SYSTEMIE SZKOLNICTWA WYSZEGO

Do gwnych zada pastwa w systemie szkolnictwa wyszego wedug respondentw naley w

ZAKRES WADZTWA MINISTRA W SYSTEMIE SZKOLNICTWA WYSZEGO

prawo do dania informacji na temat dziaania 55% 35% 10% 100%

Respondenci uwaaj, i zakres wadztwa Ministra w systemie szkolnictwa wyszego powinien

Zdaniem wikszoci respondentw, zakres nadzoru i kontroli sprawowanej przez Ministra

RELACJE CZCE MINISTRA Z REPREZENTATYWNYMI PODMIOTAMI

Zdecydowana wikszo respondentw uwaa, e relacje czce Ministra z reprezentatywnymi

UZYSKIWANIE ZGODY MINISTRA PRZEZ UCZELNIE

na zatrudnianie i zwalnianie profesorw 98% 2% 100%

na podejmowanie inwestycji 21% 65% 14% 100%

Rektorzy/Prorektorzy biorcy udzia w badaniu w wikszoci popieraj obecnie praktykowany

POZYCJA USTROJOWA REKTORA

dziekanw powouje rektor 35% 53% 12% 100%

Wikszo badanych Rektorw/ Prorektorw sprzeciwia si propozycji, aby w szkoach wyszych

senat i rady wydziaw peni jedynie 44% 42% 14% 100%

rektor jest przewodniczcym senatu 89% 3% 8% 100%

senatowi przewodniczy jego czonek z 3% 74% 23% 100%

Zdaniem zdecydowanej wikszoci respondentw senatowi powinien przewodniczy rektor (89%),

CHARAKTER STOSUNKW UCZELNIA STUDENT

relacje uczelnia student maj czciowo 17% 41% 42% 100%

MODEL FINANSOWANIA STUDIW

Respondenci z jednej strony aprobuj propozycj, i w uczelniach publicznych powinna by

SYSTEM FINANSOWANIA BADA NAUKOWYCH

ZAKRES REGULACJI USTAWOWYCH

GWNY CEL NOWEJ USTAWY

Gwnym celem nowej ustawy zdaniem respondentw powinno by przede wszystkim

STAN SYSTEMU SZKOLNICTWA WYSZEGO

Z przeprowadzonych bada wynika, i entuzjastw stanu systemu szkolnictwa wyszego wrd

GOVERNANCE W SZKOLNICTWIE WYSZYM

3. KANONY, REKOMENDACJE ORAZ ZAOENIA FUNDAMENTALNE DOTYCZCE WYBRANYCH

Opracowali: Prof. Jerzy Wonicki, Przewodniczcy KSPSW KRASP,

W Art. 70 ust. 5 Konstytucji RP czytamy m.in.: Zapewnia si autonomi szk wyszych na

W Art. 73 Konstytucji RP znajdujemy nastpujce stwierdzenie: Kademu zapewnia si wolno

Pozytywnym przykadem waciwej regulacji z uwzgldnieniem gwarancji konstytucyjnych, jest art.

1. Uczelnia jest autonomiczna we wszystkich obszarach swojego dziaania na zasadach

2. Uczelnie kieruj si zasadami wolnoci nauczania, bada naukowych i twrczoci artystycznej.

3. Uczelnie, penic misj odkrywania i przekazywania prawdy poprzez prowadzenie bada i

4. Uczelnie wsppracuj z otoczeniem spoeczno-gospodarczym, w szczeglnoci w zakresie

5. Organy administracji rzdowej i organy jednostek samorzdu terytorialnego mog podejmowa