You are on page 1of 106

PHNG PHP TC NG U V CT SNG

Nguyn Tham Tn - Cng Kim Thng

(Ti liu phc hi t trang tutamdao.com ca c Phm Th Minh Yn).

MC LC
14-8- 2008 - TH NG.................................................................................................................................. 5
KNH GI THY CNG KIM THNG ...................................................................................................... 6
Thay li ni u .............................................................................................................................................. 7
Tm hiu v tc ng u v ct sng ........................................................................................................................ 8
C IM CA PHNG PHP TC NG U V CT SNG ........................................................ 8
TNH KHOA HC ca PHNG PHP TC NG U v CT SNG . ............................................... 9
I .TC NG U V CT SNG L G ? ........................................................................................... 10
II. CH NH V CHNG CH NH CA TC NG CT SNG L G ? .................................... 11
* CH NH : .......................................................................................................................................... 11
CHNG CH NH HAY CC HN CH CA PHUNG PHP TC NG CT SNG :...... 12
PHN I: GII THIU PHNG PHP TC NG U & CT SNG ...................................................... 13
I. NH NGHA : ............................................................................................................................................... 13
II. NGHA CA TC NG ........................................................................................................................ 14
III NGHA PHNG PHP C GI L TRNG PHI : ............................................................... 14
IV MC CH TC NG U V CT SNG :...................................................................................... 15
V.NI DUNG PHNG PHP TC NG U V CT SNG :.......................................................... 15
VI. KT HP DNG THUC H TR TC NG : .................................................................................. 17
PHN II: C IM SINH L V BNH L CA 4 C TRNG .............................................................. 18
bi 1 : PHN U ............................................................................................................................................. 18
I. NH NGHA :.......................................................................................................................................... 18
II. HNH THI SINH L :........................................................................................................................... 18
1. Hp s v no b : ............................................................................................................................... 18
2. B mt :................................................................................................................................................ 19
III. HNH THI BNH L :........................................................................................................................ 19
bi s 2 : PHN CT SNG ............................................................................................................................. 20
I. XNG SNG . ....................................................................................................................................... 20
II . HNH THI SINH L :.......................................................................................................................... 20
1. Ct sng v tn gi : ............................................................................................................................ 20
2.Cu to chung ca mt t xng sng :............................................................................................. 20
III. C IM CA TNG T SNG :................................................................................................ 21
1. Cc t sng c :.................................................................................................................................. 21
2 . Cc t sng lng : ............................................................................................................................. 21
3 . Cc t sng tht lng :...................................................................................................................... 21
4. Cc t sng hng : ............................................................................................................................. 21
5. Xng ct : .......................................................................................................................................... 22

1
IV. T SNG LIN QUAN :.................................................................................................................... 22
V. HNH THI T SNG BNH L :.................................................................................................... 22
1. t sng li :........................................................................................................................................ 22
2. t sng li lch :................................................................................................................................ 22
3. t sng lch : ..................................................................................................................................... 22
4. t sng lm lch ............................................................................................................................... 22
5. t sng lm :...................................................................................................................................... 22
bi s 3 : LP C . ............................................................................................................................................. 23
I.C IM V HNH THI LP C TRN CT SNG KHNG BNH THNG : ..................... 23
1. Hnh thi lp c trn t sng li :...................................................................................................... 23
2. Hnh thi lp c trn t sng li lch :.............................................................................................. 23
.3. Hnh thi lp sng c trn t sng lch : ......................................................................................... 23
4. Hnh thi lp c trn t sng lm lch ............................................................................................. 24
Ch :...................................................................................................................................................... 24
II.C IM CA LP C :..................................................................................................................... 25
Bi s 4 : NHIT DA .................................................................................................................................. 25
I. NHIT DA CA C TH KHO MNH : ..................................................................................... 25
II. NHIT DA THAY I DO TNH TRNG BNH L : ............................................................... 26
III. C TNH CA NHIT DA : ....................................................................................................... 27
bi s 5 : CM GIC ......................................................................................................................................... 27
I. CON NGI C NHIU CM GIC KHC NHAU : ........................................................................ 27
II. NG DNG CM GIC AU TRONG CHN V TR BNH :...................................................... 28
III. C TNH V CM GIC : ................................................................................................................ 28
PHN III : PHN BIT LOI V TH ................................................................................................................ 30
bi s 1 : HNH THI LOI V TH T SNG LI ................................................................................ 30
I.HNH THI LOI V TH T SNG LI......................................................................................... 30
bi s 2 :HNH THI LOI V TH T SNG LI LCH ...................................................................... 31
bi s 3 :HNH THI LOI V TH T SNG LCH .............................................................................. 33
bi s 4 :HNH THI LOI V TH T SNG LM LCH ................................................................... 35
I. HNH THI LOI N LM LCH :................................................................................................... 36
II. HNH THI LOI LIN LM LCH : ................................................................................................ 36
III. HNH THI LOI LM LCH TRN : .............................................................................................. 36
IV. HNH THI LM LCH DI : ......................................................................................................... 37
V. S PHN BIT HNH THI CC TH THUC LM LCH : ........................................................ 37
bi s 5 : HNH THI T SNG LM ......................................................................................................... 37
I. HNH THI LOI N LM :............................................................................................................... 37
II. HNH THI LOI LIN LM :............................................................................................................. 38
III. HNH THI LOI LM TRN : .......................................................................................................... 38
IV. HNH THI LOI LM DI : .......................................................................................................... 38
V. S PHN BIT V V TR CC TH THUC LOI LM : ........................................................... 38
bi s 6 : PHN BIT CC TH ...................................................................................................................... 38
I. CHIU SU : ............................................................................................................................................ 38
II. B RNG : ............................................................................................................................................... 39
PHN IV : CC NGUYN TC CHN V TR BNH .................................................................................... 40
bi s 1 : NGUYN TC I XNG :............................................................................................................ 40
I.C TRNG SINH L V BNH L :................................................................................................. 40
II. C S SO SNH THEO QUY NH CA NGUYN TC I XNG :........................................ 41
III. S I XNG V I LP CC C TRNG BNH L : ........................................................ 41
IV. NGUYN TC I XNG TRONG CHN BNH : ........................................................................ 42
V. NGUYN TC I XNG TRONG TR BNH : .............................................................................. 43
VI.TM TT : .............................................................................................................................................. 43
bi 2 : NGUYN TC HNG PHN............................................................................................................... 44
bi 3 :NGUYN TC NH KHU NH IM . ........................................................................................... 44
bi s 4 : NGUYN TC TO SNG CM GIC ........................................................................................ 45
I. PHN NG DNG TNH : .................................................................................................................. 45
II. PHN NG M TNH : ......................................................................................................................... 46
bi 5 : NGUYN TC NH LC THAO TC.............................................................................................. 46
I.SC MNH CA MT NGN TAY :.................................................................................................... 46
II.SC MNH CA MT BN TAY : ..................................................................................................... 46
III. SC MNH CA MT CNH TAY CO :.......................................................................................... 46
IV. SC MNH CA MT CNH TAY THNG :................................................................................. 46
V. SC MNH CA TON THN :......................................................................................................... 46
bi 6 :NGUYN TC NH HNG ............................................................................................................. 47

2
bi 7 : NGUYN TC NH LNG . ........................................................................................................... 47
I. THI GIAN THAO TC :........................................................................................................................ 47
II. THI GIAN CA QU TRNH IU TR :......................................................................................... 48
bi 8 : NGUYN TC IU NHIT ............................................................................................................... 48
PHN V : CC TH THUT CHN V TR BNH ......................................................................................... 50
CC TH THUT CHN BNH :........................................................................................................................ 50
bi 1 : TH THUT P..................................................................................................................................... 50
I. TH THUT P NNG :........................................................................................................................ 50
II. TH TC P R :................................................................................................................................... 51
bi 2 : TH THUT VUT............................................................................................................................... 51
I. TH THUT VUT C BN TAY : ..................................................................................................... 51
II. TH THUT VUT MT NGN TAY THNG :.............................................................................. 52
III. TH THUT VUT BA NGN TAY THNG :................................................................................ 52
IV. TH THUT VUT BA U NGN TAY : ..................................................................................... 52
V. TH THUT VUT MT U NGN TAY : ................................................................................... 52
bi 3 : TH THUT N . .................................................................................................................................. 53
I. TH THUT N BNG 1 HOC 2 NGN TAY :............................................................................... 53
II. TH THUT N BNG MT NGN TAY : ...................................................................................... 53
bi s 4 : TH THUT V ............................................................................................................................... 53
I. TH THUT V DI DI :.......................................................................................................................... 54
II. TH THUT V DAY DAY : ............................................................................................................... 54
III. TH THUT V Y Y : .............................................................................................................. 54
IV. TH THUT V XOAY XOAY : ........................................................................................................ 54
CC TH THUT TR BNH .............................................................................................................................. 55
bi s 1 : TH THUT Y ............................................................................................................................ 55
I. TH THUT Y : ................................................................................................................................. 55
II. TH THUT Y 1 NGN TAY :....................................................................................................... 55
III. TH THUT Y 2 NGN TAY : ..................................................................................................... 56
IV. TH THUT Y BNG GAN BN TAY :..................................................................................... 56
bi 2 : TH THUT XOAY . ............................................................................................................................ 56
I.TH THUT XOAY THEO CHIU KIM NG H : ......................................................................... 56
II. TH THUT XOAY NGC CHIU KIM NG H : ................................................................... 57
bi 3 : TH THUT BT ................................................................................................................................. 57
MC CH : ................................................................................................................................................. 57
GHI CH :..................................................................................................................................................... 57
bi 4 :TH THUT RUNG . ............................................................................................................................. 57
I.MC CH :............................................................................................................................................... 57
II. HNH THC : .......................................................................................................................................... 58
III. GHI CH : .............................................................................................................................................. 58
bi 5 : TH THUT B ..................................................................................................................................... 58
I.MC CH :............................................................................................................................................... 58
II. HNH THC : .......................................................................................................................................... 58
III. GHI CH : .............................................................................................................................................. 58
bi 6 : TH THUT LCH .............................................................................................................................. 59
I.MC CH :............................................................................................................................................... 59
II. CH : .................................................................................................................................................... 59
bi s 7 : TH THUT MIT ( KIM TRA ) .................................................................................................. 59
I.TH THUT MIT, XOAY PHI HP TH THUT P SONG CHNH : ....................................... 59
II. TH THUT MIT, BT PHI HP TH THUT P SONG CHNH : ........................................ 59
III. TH THUT MIT, RUNG, PHI HP VI TH THUT P SONG CHNH : .......................... 60
IV .TH THUT MIT, Y, RUNG PHI HP VI TH THUT P: ........................................... 60
PHN VI : CC PHNG THC CHN V TR BNH . ............................................................................... 61
CC PHNG THC CHN BNH ................................................................................................................... 62
bi 1 : PHNG THC TM NHIT . ...................................................................................................... 62
I. XC NH V SINH L V BNH L BNG TH THUT P:.................................................... 62
II. XC NH TRNG IM BNG TH THUT P V MIT :...................................................... 62
III. THM D TIN LNG BNH BNG TH THUT P V MIT :......................................... 62
IV. THEO DI S TIN TRIN CA BNH BNG TH THUT P :.............................................. 62
V. AN TON BNG TH THUT P : ................................................................................................... 62
bi 2 :PHNG THC CO C ........................................................................................................................ 63
bi 3 : PHNG THC NG HNH............................................................................................................. 63
bi s 4 :PHNG THC I NG . .......................................................................................................... 63
I. MI LIN QUAN CA TRNG IM VI T SNG . ................................................................. 64

3
II.MI LIN QUAN CA TRNG IM VI NGOI VI : ................................................................... 64
bi 5 : PHNG THC CHUYN T TH . ................................................................................................. 65
I.XC NH V VNG C B BIN I :.............................................................................................. 65
II. XC NH V VNG THN MNH BIN I:................................................................................ 65
CC PHNG THC TR BNH . ...................................................................................................................... 66
1. PHNG THC NN .................................................................................................................................. 66
bi 1 : phng thc nn ko.......................................................................................................................... 66
bi 2 : NN NNG . ..................................................................................................................................... 68
bi 3: PHNG THC NN VT............................................................................................................... 69
bi 4 : PHNG THC NN TNH .......................................................................................................... 70
2. PHNG THC SNG ............................................................................................................................... 72
bi 1 : PHN C .......................................................................................................................................... 73
bi 2 : PHN LNG TRN ( D1- D7 ) ....................................................................................................... 74
bi 3 :PHN LNG DI (D8-D12) ......................................................................................................... 74
bi 4 :VNG THT LNG (S1- S5)........................................................................................................... 76
bi 5: VNG CNG +CT.......................................................................................................................... 76
3.- PHNG THC N CHNH................................................................................................................... 77
4 .PHNG THC SONG CHNH ................................................................................................................. 78
5.PHNG THC VI CHNH ......................................................................................................................... 79
PHN VII. XNG U RI LON .................................................................................................................. 80
PHN VII: T SNG & TIT C RI LAN.................................................................................................. 81
bi 1 : VNG C................................................................................................................................................ 81
Bi 2 : VNG D.................................................................................................................................................. 82
bi 3: VNG L ................................................................................................................................................... 83
bi 4 : VNG S . ................................................................................................................................................. 84
Thay li kt lun . ..................................................................................................................................................... 85
PHN VIII - PH LC: Hng dn tr bnh - cha theo chc phn .................................................................... 86
bi 1 : U . ....................................................................................................................................................... 86
bi 2: MT - HUYT P .................................................................................................................................. 87
bi 3 : MT - TAI - MI ................................................................................................................................... 87
bi 4 : MING,MI- RNG LI-LI-HNG-NI. .................................................................................... 88
bi 5 : C + GY . ............................................................................................................................................. 89
bi 6 : NGC + V - TIM . ............................................................................................................................... 90
bi 7 : PHI ........................................................................................................................................................ 90
bi 8 : D DY. ................................................................................................................................................. 91
bi 9: HNH T TRNG-GAN-MT-L LCH . ........................................................................................ 92
bi 10: THN-TUYN THNG THN-TY-TUYN GIP TRNG-TUYN YN-BNG QUANG. 92
bi 11: RUT NON-RUT GI- RUT THA ............................................................................................. 93
bi 12 : BNG TIU HA . .............................................................................................................................. 93
bi 13 : TR-LNG-THN KINH TA- HNG,MNG-TIU TIN. .......................................................... 94
bi 14 : TAY ....................................................................................................................................................... 95
bi 15 : CHN . .................................................................................................................................................. 96
bi 16: TUYN NC MT-TUYN NC BT-TUYN M HI-TUYN BCTOLIN-TUYN TIN
LIT-MCH-SINH DC NAM. ....................................................................................................................... 97
bi 18. VIM - U X ......................................................................................................................................... 98
bi 19 : TM THN KINH - NG. .................................................................................................................. 99
bi 20: SUY NHC C TH-TRNG PHONG-DA-CC M RI...................................................... 100
bi 21 :CC TRUNG TM THN KINH T CH ..................................................................................... 101
bi 22 : H C. ................................................................................................................................................. 101
bi 23 : IU NHIT . ..................................................................................................................................... 101
bi 24 : NGNG . .......................................................................................................................................... 101
14-8-2009 : CHC MNG SINH NHT TRN MT TUI................................................................. 103
2O.11.2010 - K NIM HIN CHNG NH GIO VIET NAM....................................................... 104

4
14-8- 2008 - TH NG
******

" CT SNG CON NGI L CUC SNG CON NGI .


YU CUC SNG PHI GI GN CT SNG MI MI ."

Knh tha cc bn thn thit gn xa

Vi ci tui ng tun ny, ti khng bit l ti lm c g cho ai ! L mt Pht t, ti xin


ghi li li Pht dy : LM LI CH CHNG SANH L CNG DNG CH PHT .
Thi gian cn li ca ti qu tht l qu ngn , nhng khng v th m ti ngng i mi s tm
kim em li ch cho bao ngi.
Knh tha qu v , ti hn hoan cho n qu c gi n vi trang web ny. Ti lun lun
c m v hi vng cc bn cng ti nghin cu v ng dng TC NG U V CT
SNG. y l th mnh ca mn Y Hc c truyn: CHA BNH KHNG DNG THUC,
c cch y 5.000 nm, dng CT SNG chn on v iu tr, l b mn c o,
thin nhin , c tnh khoa hc v ton din , m kt qu tht bt ng c sc thuyt phc cao
Trong 10 nm va hc va thc hnh cha tr t thin khp mi ni,t H Ni n C Mau
nht l vng su vng xa ,dn tc thiu s cao nguyn ,ni rng...Vi l tng phc v cho
bnh nhn bng tri tim nhn i nht l bnh nhn ngho,cm khng n o khng mc
,c u tin cha bnh .Chng ti ht sc quan tm v cu gip h bng tt c tm
lng...Ngoi vic chm sc sc khe cho bnh nhn ,y cng l gp phn pht trin Y HC
C TRUYN VIT NAM . Ti cng c mt s kinh nghim qu bu v trng phi ny.Sau
nhng ngy i i y ,hin nay ti tr li ,v cng tc t thin ti hai c s : cha Thi
Bnh v phng khm Tu m thnh ph H Ch Minh Qun Bnh Thnh. Ti c thn, c
m, li l ngi n b yu ui,cao tui ,y vy m cng c sc vi kin thc nh nhoi, s
hiu bit hn ch , thuyt phc bn b t hi giai huynh , mun tm hiu v b mn
ny. Ti cng khn thit mi gi s tham gia ca cc bn, trao i kinh nghim cha tr
hon chnh hn, v chm sc tt sc khe cho bnh nhn. S tn ti v pht trin ca TC
NG U V CT SNG, khng nhng cho ring ti , m cng l vinh d ln cho qu
bn, v gia sn v gi ca Cha ng chng ta c gi gn v lu truyn t th h ny n th
h sau
Knh mi qu bn hy gh thm chng ti ti CU LC B DACOSOVINA , hay l n vi
chng ti TRUNG TM H TR PHT TRIN DN TC . l cch tt nht qu bn
khm ph s k diu, b n v m nhim ca trng phi TC NG U V CT
SNG ...
Khi thc hin thnh cng trang web ny, xin chn thnh ,
TRI N :
- Qu hng VIT NAM, mt Quc bnh an hin lnh, ni ti cho i.
- Cha M sinh ra ti.
- Nhng v Thy cng nh Thy Cng Kim Thng truyn th kin thc cho ti.
- Nhng bn b thn thit gn xa, ng vin, gip ti...

PHM TH MINH YN - PHP DANH T TM O


- IN THOI DI NG : 0903782814 - T: 35081451
- EMAIL : minhyen1408@yahoo.com.
- A CH : 104 L P Bn o Thanh a, Phng 27, Qun Bnh Thnh, TP.H Ch
Minh.Vit Nam .
K NIM MA THU 14-8- 2008

5
KNH GI THY CNG KIM THNG

By gi... th Thy mm ci ...

.Hoi bo to ln ca Thy tr thc hin , ang thc hin , s mi mi thc hin n hi th


cui cng !D c ng gc , tr cng phi t ng dy m i cho ht qung ng cn li ...!
Mi nm tri ln n.. , nh bo git hoa tri , chm ni , lnh nh trong sng c cuc i
...Cho n by gi , nhng c m v hy vng , d cha t , nhng cng c ch i n ..
" Mt cy lm chng nn non , ba cy chm li nn hn ni cao " Vng ! Kinh tha Thy ! tr
s cng cc bn chung mt trng phi , c gng bng mi kh nng sn c , bng con tim
nng bng kht khao ; lm cho sng li, gi vng , v pht trin trng phi TC NG
U V CT SNG .

By gi ...chc l Thy p lng...

Tr khng lm kinh t , khng v danh cng chng v li .Tht vy, t khi theo hc n nay
,tr khng nhn ca ai mt ng xu cc bc no c , hon ton min ph, cng nh khng h
m phng mch t .Tr thnh lp trang web ny ch c mt mc ch duy nht m thi ! .D
l : lm sao, lm th no cc bn mnh , gia nh mnh, t nc mnh , xa hn na l c
th gii bit v TC NG U V CT SNG .

By gi... Thy bnh an , thanh thn ...

Th h ngy nay c bn phn v trch nhim, phi chung vai gnh vc, v tip ni ng i
cn li ca nhng bc tin bi , bng nhit huyt ca tui thanh xun , xy dng nn MT
TRNG PHI CHA BNH KHNG DNG THUC : n gin ( u cha cng c
, bt c ni no , thm ch trn phi c cng cha c) , khoa hc ( dng ct sng , chn v
cha bnh ) , hin i ,hiu qu tc th , hiu qu bt ng ( bn th n cc chuyn gia ct
sng ca cu lc b DACOSOVINA )

By gi .. vng t...xa xi kia ...

Thy i! xin Thy hy gip cho chng em ...vng mt nim tin , c sc phn u tt m vt
qua nhng sng gi cuc i , nhng kh khn , gian kh ... hon thnh s mng thing
ling. Tt c cc chuyn-gia-ct-sng , ri rc khp ni ging nh ngi Do Thi ...Hin
ti , vi trang web ny , cng nh l mt mnh t hin ho , y cy thm tri ngt ...Chng
em s cng nh con mt nh ,tm li vi nhau...".lp quc " , cng chung lo xy dng , pht
trin trng phi ny tht vng mnh , cng ch phc v, cng hin cho qun chng cho
nhn dn , cho tt c nhng ai trn tri t ny mun cha tr KHNG DNG THUC
BNG PHNG PHP TC NG U V CT SNG .

Chng em xin cu nguyn ... th gii thn tin trn kia ...Thy vn vui, an tm , hnh din v
mm ci ..

Ton th chuyn- gia -ct sng v Minh Yn.

6
Thay li ni u ...

Tha qu bn thn thng !

Ngi xa c cu :" cy c ci , nc c ngun " ." Trng Thy mi c lm Thy ". Vi


truyn thng Tn S Trng o, trc khi i vo nhng lot bi Tc ng u v ct sng,
xin mi qu bn tm hiu v ngi sng lp ra trng phi ny.

Lng Y NGUYN THAM TN sinh ngy rm thng ging nm t Mo tc l ngy 28/2 /


1915 ti Hong x , huyn Tam Thanh , tnh Vnh Phc .

Ngay t u cuc khng chin , Lng Y t lc , t cng , kh cng nghin cu ng


y,nam y c truyn v y hc hin i , xy dng hnh thnh phung php tc ng ct sng
chn bnh v tr bnh . Mt phng php khng dng thuc , ch dng phn mm ca u
ngn tay tc ng nhu thut pht hin nhng im mt cn bng , phc hi s cn bng
cha khi bnh . Lng y Nguyn Tham Tn c B Y T mi v Bnh vin Bch Mai
H Ni , t chc nghin cu nh gi mt cch khoa hc t 1977 v khng nh kt qu tt
t t 83% n 96% , c t chc ging dy o to cn b cha tr bng phng php
tc ng ct sng trng Y Hc Tu Tnh H Ni . TRUNG TM TC NG CT
SNG do Lng Y Nguyn Tham Tn lm Gim c c B Y T v B KHOA HC
CNG NGH MI TRNG thnh lp v TNG HI cc ngnh sinh hc bo tr .

Hc tr ca Thy Tham Tn l Thy Cng Kim Thng, sau 20 nm nghin cu v cha tr


bng phng php tc ng ct sng. Thy Thng khng nh y l mt phng php khoa
hc v hiu qu cao , m ch yu l tc ng n ct sng m h thn kinh t ch ch huy mi
chc nng , chc phn .Thy ch nghin cu , b sung tc ng n u l hp s v mt
l h thng thn kinh trung ng , b phn quan trng nht ca con ngi nhn thc , t
duy v ch huy th nhn thy hiu qu nhanh v ton din hn, nn Thy Thng chnh thc gi
y l : PHNG PHP TC NG U V CT SNG , chn v tr bnh cho y
. KHNG DNG THUC M HT BNH .

Cc hc tr ca Thy Thng c mt khp ni ti Vit Nam v trn th gii , dng


phng php ny va p ng xu th cha bnh ca th gii hin nay, ng thi m ra trin
vng mt phng php tr bnh hiu nghim , c o , l th m Vit Nam ng gp vo y
hc nhn loi rt c trn trng .

Nn y hc ca nc Vit Nam rt t ho v c mt phng php Tc ng u v Ct


Sng ca Lng Y Nguyn Tham Tn v Thy Cng Kim Thng , mt tm gng tn tu ,
sng to, say m ngh nghip , mt ngh mang tnh nhn o v nhn vn ...

Chng con ghi n su sc Thy knh mn, li kho tng qu bu cho chng con ...

Phm th Minh Yn son theo bi hc ca Thy Cng Kim Thng .

***

7
Tm hiu v tc ng u v ct sng

Thu xa kia 5.000 nm trc Ty lch mn: Tc ng u v ct sng c t , pht xut


t nc TY TNG. Ni y, cc Thin s ngi thin , bt buc ct sng lng phi thng
nu sai lch th bui Thin khng t kt qu , c khi cn b bnh v..v...Do nguyn nhn
ny m Thin s nghin cu t ct sng tr cc bnh con ngi m khng dng thuc .

Nh vy, PHNG PHP TC NG U V CT SNG C T LU , my ngn


nm v trc , ri rc khp a cu , nht l cc nc cha bnh theo ng y nh chu :
gm Trung Hoa , Nht Bn, Thi Lan, Min in, n , Tch Lan , Ty Tng...

Trong chuyn cng du Hoa K, Thy Thng c bit rng y cng c rt nhiu ngi
thn phc v cha bnh theo phng php ny.Quc Hi Hoa K chp thun tc ng ct
sng c tn l CHIROPRATIC, cc tiu bang c cp giy php hnh ngh nh Bc s
Nguyn Th Th , Bc s Nguyn Xun Thuyn v Bc s Ng Xun Phng CALI .a ch
7891Westminister Blvd,CA 92683-4043 USA cha bnh v vit sch bng ting Vit ta
l : ".

Chiropratic CHA BNH AU LNG KHNG DNG THUC " .

Hin nay, Nga , cng nh H Lan , c , Php , Cali , Trung Quc , Thi Lan ...u c cc
chuyn gia Ct Sng l hc tr ca Thy Thng , ph bin rng ri mn TVCS v thnh
cng m mn .Vo ngy 18/9/1995 thng k c 165 nc trn th gii p dng hu hiu
mn TCS hp danh thnh World Federation of Chiropractic.

Vit Nam, c bnh vin Bch Mai H Ni , Lng Y Nguyn Tham Tn cng tc ti y ,
nghin cu , ng dng , m lp dy hc tr sut 50 nm cho n ngy nhm mt , kt qu rt
kh quan. Ngi k tc s nghip ca Thy Tn , l Thy Cng Kim Thng , vi 21 kho hc
,o to hng ngn hc tr ri rc cc nc trn th gii CHA BNH KHNG DNG
THUC BNG PHNG PHP TC NG U V CT SNG .

C IM CA PHNG PHP TC NG U V CT SNG

1. Chn v tr bnh bng TC NG U V CT SNG

2. TC NG VO U V CT SNG thy s bt bnh thng m bit c bnh .Ta


tc ng lm cho ht mt bnh thng , tc l khi bnh.

3. u l thn kinh trung ng , lm nhim v nhn thc (nhn bit ), t duy (suy ngh ) . ch
huy (iu khin ) , tip nhn ,ng ph , hnh ng , ni, ci ...

4. CT SNG l thn kinh t ch ( thn kinh thc vt), lm nhim v t ng , ch ng duy


tr cc hot ng ca cc chc phn duy tr bo m s sng .

5. Y hc C truyn Dn tc Vit Nam v Y hc hin i , Vit ho thnh PHNG PHP


TC NG U V CT SNG chn v tr bnh .

6. Cha bnh khng dng thuc : khng em ho cht (Ty y v ho dc), tho dc (ng
nam dc) vo c th con ngi (tim hay ung ).

8
7. Tc ng nhu thut bng tay (nh nhng) , vo Thn kinh trung ng v Thn kinh t ch
bng da , c, xng v cm gic .

8. c trng ca phng php l thy c :

* Da nhit ( nhit da cao hay thp ) *

*Gn c ( co cm , cng hay nhc ) *

*Xng ( li, li lch , lch , lch , lm )

* Cm gic ( au , thn , t , but... )

9. Tc ng ni : nng , co cm, li+li lch , lch lm , au+but...tr li bnh thng l


khi bnh .

10. Tc ng nh nhng v ng quy nh tng khu vc , t 1 ngn tay n mt bn tay , hay


1 cnh tay co , mt cnh tay thng , n sc mnh ton thn , to sng cm gic t iu
chnh , phc hi s cn bng ca c th .

***

TNH KHOA HC ca PHNG PHP TC NG U v CT SNG .

Phng php tc ng ct sng chnh xc v hiu qu v c cn c khoa hc , da vo :

BN YU T :

1. Nhit da : pht hin nhng vng da nhit cao hoc thp hn bnh thng. Tc ng
da nhit tr li bnh thng .

2. Lp c : pht hin nhng lp c co cm, cng hoc nho .Tc ng phc hi th nhun
.

3. Ct sng : pht hin nhng t sng khng bnh thng : li , li lch , lch lm , lm . Tc
ng phc hi th cn bng .

4. Cm gic : pht hin nhng vng, nhng im au t but ... trn ct sng v cc vng lin
quan .Tc ng cc ch au . bt au , ri ht au .

C bn yu t b sung cho nhau trong sut qu trnh chn v tr bnh .

Hu ht cc loi bnh mc phi l do nhng ri lon ph v trng thi cn bng .Nguyn l


cha bnh chnh l : thit lp s cn bng ca c th .

TRONG QU TRNH CHA BNH PHI NM VNG 8 NGUYN TC :

1. I XNG : tm s mt i xng .

2. NH KHU : nh im tm ri lon .

3. NH LC : tc ng lc ph hp .

9
4. NH HNG : ly trung tm l ct sng .

5. NH LNG : tc ng n ngng phi dng .

6. HNG PHN : tc ng hn ch hng phn., gip c ch c hot ng .

7. TO SNG CM GIC : c th t iu chnh

8. IU NHIT : cao , thp u tr v bnh thng .

Cc chuyn gia ct sng nn lu 4 yu t v nm vng 8 nguyn tc trn , trao di k


nng cha tr ngy mt kt qu tt hn.

I .TC NG U V CT SNG L G ?

Tc ng ct sng l dng mt s th thut nh : p , vut , n , v, mit...tc ng vo xng


sng . Ct sng l phn ni tip t xng s n xng cng ct , gm :

- 7 t sng c ( C1, 2, 3, 4, 5 , 6 , 7 )

- 12 t sng lng ( D1, 2, 3, 4, 5, 6 , 7 , 8 , 9 , 10, 11, 12 )

- 5 t sng tht lng (L1 , 2 , 3 , 4, 5 )

- 5 t sng xng cng ( S1,2, 3, 4, 5 )

- 1 t ct .

Trong hp s c i no , tiu no v hnh tu , tip theo hnh tu l tu sng , ni mt cch


khi qut th :

- i no : iu khin ton b vn ng , cm gic , tnh cm .

- Tiu no : iu khin qu trnh gi thng bng .

- Hnh tu : iu khin hot ng ca tim mch v h hp .

Trong hp s l cc t bo no. Ty sng bao gm cc t bo thn kinh iu khin vn ng


cc b , r sau iu khin tip nhn cm gic t bn ngoi dn vo nh : cm gic s m ,
cm gic nng lnh ,cm gic au ...t ngoi dn vo thn kinh trung ng phn tch v
cho cc lnh dy thn kinh thc hin. Mi t sng cho ra mt dy thn kinh c tc dng
iu khin vng tng ng vi t sng .

Th d : t sng c iu khin hot ng ca tay .

t sng tht lng iu khin hot ng ca chn .

Bn cnh ct sng c hai chui hch l giao cm v ph giao cm .

- Thn kinh giao cm v ph giao cm cn gi l thn kinh thc vt. Nh vy , iu khin


mi hot ng ca c th c hai loi thn kinh : thn kinh thc vt v thn kinh ng vt .

10
- Thn kinh ng vt iu khin hnh vi , ng tc theo mun ca c th .

th d : nm tay , bc i ...

- Thn kinh thc vt iu khin hot ng khng theo mun c th :

th d : vic tit m hi , co bp c quan tiu ho , co bp ca tim .

Tuy vy, iu khin ca thn kinh thc vt , cng chu tc ng ca v no _ iu ny th


hin s luyn tp ca c th , c kh nng iu khin h thn kinh thc vt .

Nh vy, chng ta thy PHNG PHP TC NG U V CT SNG vi cc ng


tc nh p, day, n, mit ...s gy mt kch thch vo vng thn kinh ca ct sng lm cho h
thn kinh ng vt v thc vt u tng hot ng .

Chng ta dng phn mm ca u ngn tay t ti t sng b lch, b li , dng th thut


(day, n , mit ...) to sng cm gic thch hp nht , c th t iu chnh gii to bnh ,
bi n c tc dng lm tng lu thng kh huyt .

th d :

* Khi mt cnh tay b yu , kh nng vn ng km , ta tc ng ct sng c (C3, C4, C5, C7


), c th phc hi li chc nng vn ng ca cnh tay .

* Khi sn ph b tt sa , tuyn v km tit sa , thuc ty , thuc ta , chm cu ...b tay ! Ch


phng php tc ng Ct Sng , chng ta tc ng vo vng lng (D5, 6, 7, 12 - L1 ) , i
xng vi vng ngc th thng tia sa , tuyn sa thng , tit sa ngay.

* Bnh nhn b hen, c cn kh th , tc ng ct sng ( C4 - D1,2 , 3, 4, 5 , 6 , 7 - L1 ) c th


gim hay ct hn cn kh th ...

Tm li, Tc ng ct sng l tc ng vo h thng thn kinh bao nhiu nm nm yn , c


nh, theo lp trnh c sn ca c th , mc tnh cho bnh lan trn .Chng ta pht bnh l do
nhng t xng ct sng sai trt , li, lch , lm ... ln tu sng , ln thn kinh ngoi vi
lm cho mi hot ng ca c th , do h thng thn kinh iu khin b ri lon sinh ra bnh .

Phng php tc ng ct sng l : iu chnh xng , gn , c, ct sng ... vn hi mch


thn kinh , lm tng lu thng kh huyt th th bnh nhn kho li , ht bnh .

II. CH NH V CHNG CH NH CA TC NG CT SNG L G ?

* CH NH :

hay l ni phng php tc ng ct snh hiu qu bt ng , v h thn kinh ca ct sng v


cnh ct sng iu khin mi hot ng t u n chn. bn trong c th l cc c quan :
h hp, tun hon , tiu ho , tit niu , sinh dc ...Khi cc c quan ny , ri lon hot ng, b
yu i th ta u c th p dng tc ng ct sng iu tr nh : ngi b au u , cng
gy , t bi tay chn , mt ng ,suy nhc, bing n , au lng , gai ct sng ,mi t khp gi ,
thn kinh to , ri lon tin nh ...v..v...Qu v khng phi dng thuc , khi tc ng xong ,
qu v cm nhn tc th c th mnh d chu , hng phn. Tht l mt s k du , l th ca c
th con ngi i vi phng php tc ng ct sng ...

11
Th d : d nhc u bng l do g , nhng sau khi tc ng u khng b nhc na .

Khi mt ng , sau khi tc ng , ti hm bn s ng ngon.

CHNG CH NH HAY CC HN CH CA PHUNG PHP TC NG CT


SNG :

* Theo ng y, trn gia ct sng c mch c , cch 0,5 thn c chui huyt Hoa gip
tch , cch ct sng 1.5 thn c kinh Bng quang .trn kinh Bng quang vng lng v tht
lng c cc Du huyt tng ng vi cc tng ph trong c th .Mch c c tc dng iu
khin cc kinh Dng . Huyt Hoa gip tch v Du huyt c tc dng iu khin cc hot
ng ca tng ph bn trong v vng tng ng bn ngoi. V vy m chm cu ri th khng
nn tc ng ct sng ! Hai s vic cng mt lc nh th ny , khng thy c phn ng gi
.Nhng chng mt thng sau , mt nm sau , hay vi nm na ..., bnh nhn s suy tim, tai
bin mch mu no , hay ng kinh ...do s ri lon kinh mch , v cng nguy him n tnh
mng .Theo thng k, chu Phi ,gnh chu rt nhiu hu qu tai hi va chm cu li va tc
ng ct sng ...Nguy him khng lng c v s km hiu bit ny .V vy m chuyn gia
ct sng hy ni khng vi chm cu .

* khi bnh nhn b l lot , mn nht vng ct sng th khng tc ng s gy nhim trng v
l lot thm.

* Khi b gy xng, chn thng ng dp c v dy chng khp .

* Cc trng hp bnh nhn b nhim trng , hoc mc cc bnh ly do tip xc , ly qua


ng mu , khng dng phng php ny .

V bnh tt ca con ngi ngy cng a dng , phc tp hn, mt ngi c th mc nhiu
bnh .Mt bnh li c nhiu triu chng. Chuyn gia ct sng cn hi han , khm k v c ch
nh ng , cn phi luyn tp 10 ngn tay mn cm , s vo cc ct sng tht chnh xc ,
phi bin t k nng thnh k xo mi t hiu qu mong mun .

Qu v t lu cha chy thuc Ty , thuc Tu ... ht cch , xin mi :" trm nghe khng
bng mt thy " , qu v hy n vi trng phi TC NG U V CT SNG , qu v
khng phi dng thuc v mm ci hi lng .

12
PHN I: GII THIU PHNG PHP TC NG U & CT SNG .

I. NH NGHA :

Phng php tc ng u v ct sng, l c kt kinh nghim c truyn dn tc Vit Nam


cha bnh khng dng thuc a vo c th , ch dng u bng ngn tay , xc gic , tc
ng nhu thut pht hin s khng bnh thng ca u v ct sng m chn bnh . sau
vn dng cc th thut thch hp tr bnh , phng bnh , thm d tin lng bnh v theo
di s tin trin khi bnh.

Tc ng ca tay (ch yu l u , bng ngn ci , gia v tr hoc l mu bn tay) to sng


cm gic cho c th t iu chnh , gy hiu qu trn u v ct sng khng bnh thng, tr
li bnh thng l khi bnh .

c im :

Phng php tc ng u v ct sng l mt trng phi cn c vo u ( no , thn kinh


trung ng ) v ct sng (thn kinh t ch) chn bnh, tr bnh , phng bnh v tin lng
bnh .

PPTVCS l cch tc ng nhu thut, to sng cm gic cho c th t iu chnh, phc hi


s cn bng ca u v ct sng m khi bnh , khng dng thuc .

PPTVCS l cch tc ng nhu thut, to sng cm gic (thn kinh ) c th t iu


chnh, phc hi s cn bng ca u v ct sng m khi bnh, khng dng thuc .

PPTVCS KHC VI CC PHNG PHP KHC :

- BM HUYT : dng tay bm cc huyt khp cc huyt trn khp c th .

- XOA BP : dng tay xoa v bp c c th .

- CH CHM : dng u ngn tay v mng tay n ht sc mnh trn cc im ch nh .

- CHM CU : dng kim chm vo cc huyt .

- THU CHM : dng thuc tim vo cc huyt .

- DIN CHN : n huyt , n cc im trn mt cha bnh .

- NH CHM : chm vo cc huyt v tai cha bnh .

- CHA BNG BN TAY : bm cc huyt v tay cha bnh

Ch : PPTVCS : trong khi cha c y c thay th c bn tay th thy cha bnh bng
phng php ny phi :

- gi gn v luyn tp cho hai bn tay mn cm .

13
- trnh tip xc nhit qu cao , hoc qu thp ., nht l nhng ho cht nh x bng , acide
...lm mn vn tay.

Phn loi :- Cam th : mm mi , dy c .

- Kh th : kh, cng , mnh .

II. NGHA CA TC NG

Tn ca phng php : tc ng u v ct sng .

ngha chnh l thy c s quyt nh ca u v ct sng i vi s sng . Tm c mi


quan h tc ng vo u v ct sng duy tr v pht trin s sng .

Tc ng ch yu l th thut nhu thut ln da c lin quan n h thng thn kinh trung


ng v h thng thn kinh t ch cho c th ngi bnh t iu chnh c th , t phc hi
cc chc nng chc phn .

Tc ng ch yu bng tay v c th dng vt dc , in , c, cc dng c ph hp thay tay


m gi tr tc ng vn khng thay i .

Lu : TVCS to ra hiu qu cha bnh thng qua nhng kch thch trn u v ct sng
,nu tc ng khng ng s khng kt qu nn phi hc , hiu , nm vng , tc ng chnh
xc mi cha c bnh .

III NGHA PHNG PHP C GI L TRNG PHI :

TVCS c gi l mt phng php, mt trng phi gii quyt y nhng nguyn


nhn gy bnh .

1.Nguyn nhn bn trong : do thn kinh ri lon ..

- Khi vui , bun , lo s, ut c qu , u phn x ln ct sng , thy nh hnh D9

- Khi suy ngh nhiu , gin d , au u, u b nng ,ngi kh chu ,

khng bnh thng u nh hnh gy nng v D11

- Ngi mc bnh ht-t-ri khi ln cn u thy nh hnh D12. L1;

- Khi bun bc ,lo u th th ngon cng khng n c. khi vui mng thch th th n ngon .

2. Nguyn nhn bn ngoi :l do tc ng l, ho, c, in, mi trng t nhin , hay x hi ...


vo c th qu ngng cn bng u in du trn u v ct sng nhng ri lon .

- V l : gp lnh t ngt hay say sng , say xe u c ri lon C1 , vng chm nng cao
.

- V ho : n phi cht c , tri vi yu cu ca c th , sinh au bng ( trng thc ) hoc


ung nhm thuc b au bng...u thy ri lon D11, D12 .Ngi au qun i kit cn thy
ri lon vng S .

14
- V c : ngi lao ng nng, lm ng tc tri vi t th b co c, khng tr li bnh thng
, u li du n trn ct sng tng ng .

- V mi trng v x hi : khng kh m thp , mi trng bn thu , ting n ln trong tay ,


nh sng qu chi vo mt , mi hi thi xng vo mi , khi, gi , nng ...u c nh hng
n u v ct sng .

Ni chung , c tm c nguyn nhn gy bnh mi c phng php phng v cha chnh xc


, hiu qu .

Ch : khi thm khm cn bit nhng nguyn nhn k trn , nh hnh u , tc ng


ng cc im u v ct sng

IV MC CH TC NG U V CT SNG :

Khi thm khm u v ct sng ngi bnh , yu cu tm c s khng bnh thng , mt


cn i , khng i xng , s mn cm u v ct sng vi 4 yu t khch quan : da nhit ,
gn c ,xng hay t sng ,cm gic .

Mc ch ca tc ng vo u v ct sng nhm phc hi li bn yu t trn , lm cho mi


chc nng chc phn hot ng tr li bnh thng l ht bnh.

V.NI DUNG PHNG PHP TC NG U V CT SNG :

A. CC TH THUT CHN V TR BNH .

A1.Cc th thut chn .

1. p : xc nh s bin i v nhit da cao , thp .

2. Vut : xc nh hnh thi lp c trn u v t sng bnh l : cng , mm .

3. n : xc nh v tr khu tr : ngoi , gia , trong , hp, rng .

4. V : xc nh hnh thi khng bnh thng ca xng u v xng sng ( cng chi tit
cng chnh xc )

5. Mit : thm d , tm phng php ( th thut) v cch x l v tin lng

Qu trnh thm khm cn hi ngi bnh phn bit , nh C2 c th lin quan n : mi ,


phi , tim, gan .

Ch : luyn th thut tht tinh t , mn cm mi chn bnh chnh xc v l iu kin tin


quyt cho tr bnh ng v hiu qu

A2 .Cc th thut tr :

1.y : ng dng vi hnh thi b dnh cng .

2. Xoay : ng dng vi lp c dy , mng, co, cng ,mm , s , ri .

3. Bt : ng dng vi lp c : s, si cng .

15
4. Rung : ng dng vi lp c mm, mng , to sng cm gic c th t iu chnh v b .

5. B : ng dng vi hnh thi teo , nhc , t sng b lm .

6. Lch : tm trng im mi .

Ch : trong qu trnh cha bnh , cc th thut thng kt hp vi nhau nhm gii to cc


trng im

B. CC NGUYN TC CHN BNH :

B1 . Cc nguyn tc chn bnh :

1. i xng quy nh v cn bng ca u ( hp s v mt ) v h ct sng .

2. Hng phn quy nh v khu vc bnh l .

3. Trng khu trng im : quy nh v khu v f9im bnh l :

4. Thm d tin lng quy nh v hng iu tr nhm xc nh ng trng im .

B2 .Cc nguyn tc tr bnh :

1. To sng cm gic : quy nh v tc tc ng .

2. nh lc : quy nh v lc tc ng .

3. nh hng : quy nh v hng tc ng .

4. inh lng : quy nh v th gian tc ng .

5. iu nhit :quy nh v theo di s tin trin ca vic cha bnh nhm gii to trng im .

C. CC PHNG THC CHN V TR BNH .

C1. Cc phng thc chn .

1.ng hnh : xc nh im au tng ng vi u v ct sng .

2.Co c :xc nh s hn ch vn ng vi u v ct sng .

3. i ng :xc nh s lin quan cua trng im vi ngoi trng im.

4. Chyn t th : Xc nh hnh thi u v t sng bnh l nhm xc nh ng trng im .

C2 .Cc phng thc tr bnh :

1.Nn : quy nh v t th thao tc cho ch b dnh cng , chuyn ng c .

2.Sng : quy nh t th thao tc gii to lp c bnh l .

3.n chnh :quy nh v t th thao tc ti trng im .

16
4. Song chnh :quy nh v t th thao tc ti hai im cng lc.

5. Vi chnh : quy nh khng b st mi khuyt tt nhm gii to hnh thi trng im .

VI. KT HP DNG THUC H TR TC NG :

1. Dn cao : sau khi tc ng t ngng . dng cao dn ti nhng ni cn thit duy tr tc


ng

2. p bt hay cua ng : gii to th nhun nhanh .

3. Xng hi : Tc ng lan to tng vng hoc c c th .

17
PHN II: C IM SINH L V BNH L CA 4 C TRNG

C 5 bi tt c :

bi 1 : Phn u

bi 2 : phn ct sng : xng sng

bi 3 : lp c

bi 4 : nhit da .

bi 5 : cm gic .

==================

bi 1 : PHN U

I. NH NGHA :

u l b phn quan trng nht ca con ngi v mi ng vt : gm hp s v b mt .

Hp s l nhng mng xng cng gn lin (rp ni) nhau bao ph bo v b no ,l h


thng thn kinh trung ng lm nhim v : nhn thc , t duy v ch huy mi thng tin , suy
ngh , tnh cm , pht kin v hnh ng .

B mt l din mo ca con ngi v mi ng vt c y h thng tip nhn v x


l do h thng thn kinh t ch ch huy hot ng .

II. HNH THI SINH L :

1. Hp s v no b :

Hp s gm nhng mng xng cng bo v thu trn, thu nh , thu thi dng v
thu chm .

Thu trn c hi trn trn , hi trn gia , v hi trn di .

Thy nh c thy nh trn v thu nh di ,

Thu thi dng c hi thi dng trn, hi thi dng gia v hi thi dng di .

Thu chm c ng gy trn ca s v cc chm .

18
Rnh Rolando (Rnh trung tm ca no b) l ranh gii thu trn v thu nh. u v
Khu vc thn kinh trung ng ch huy tay chn .

Rnh Sylvius l ranh gii thu trn v thu thi dng , tip theo l ranh gii Thu thi dng
vi thu nh , khu vc thn kinh trung ng ch huy ng thi lin i n thn kinh t ch
hot ng duy tr s sng ca mt , tay , mt , mi , mm , li , hm c nhai v thanh
qun .

Hp s bo v b no , b no l h thng thn kinh trung ng lm nhim v nhn bit ,


phn tch, suy xt , tip thu hay phn ng bng ngn ng , c ch , hnh ng ... c th tn
ti v khng ngng pht trin thch nghi vi mi hon cnh .

H thng thn kinh trung ng cng hon b , tinh nhanh, minh mn tip thu , t duy , i
ng kp thi l ngi kho mnh , sng sut .

No b v h thng dy thn kinh t trung ng n khp c s trong c th u cn i


.Dy thn kinh cu to bi nhng n ron t bo , trong t bo c nhng cht d tr gi l thn
kinh dch dinh dng cho c th .

Nhng si dy thn kinh rt nh ri rc trong t bo c nhim v dn truyn lung thn


kinh. Lung thn kinh dn tryn ly tm v hng tm. Hng tm l dn truyn t ngoi
bin thn th v c

c trung khu , tc l lung cm gic thn kinh .Ly tm l dn truyn t trung khu ra cc c
quan ngoi bin , tc l lung vn ng thn kinh .

No b trong xng s, h ty trong ng tu xng sng , hai h giao tip vi nhau , ch


giao thoa l hnh tu .

2. B mt :

B mt bng din mo , bao gm da mt , tai, mt, mi , mm , li , thanh qun v c nhai


, chu s ch huy trc tip

ca h thn kinh trung ng v phn nh ca lc ph ng tng , cng cc chc nng , chc


phn trong c th ln

din mo. Mt khc h thn kinh trung ng ngh , ng, v thc , h thn kinh t ch vn
hot ng duy tr s

sng : ht th u u (h hp), tim p bnh htng (tun hon ) ,d dy v rut , gan,thn,


tu v bng quang

vn chuyn ho (tiu ho , bi tit) ...

III. HNH THI BNH L :

Ngi c sc kho tt , bao gi u (hp s v mt) cng c da nhit bnh thng , c gn


, c th nhun, cc hnh

19
xng cn i v khi tc ng bnh thng khng c cm gic khc l .

KHI C HIN TNG KHNG BNH THNG :u c da nhit cao hay thp , gn , c,
c hin tng co , cng , cm , hay mm . nho. Cc hnh xng b cong , vnh hay lm, bp,
khi tc ng bnh thng thy au, nhi, tc , t , but hay mt cm gic l u c bnh .

Cn c vo bn c trng :da nhit, gn c, xng v cm gic khc thng nh v mt


im hay mt vng trn u (hp s v mt) , ta bit r : im khc thng lin quan n
chc nng , chc phn g ang c bnh hay phm vi thn kinh trung ng no ang c s c
cn gii to . Khi phc hi c bn c trng trn , tr li bnh thng th tt ht, bnh lnh
.

bi s 2 : PHN CT SNG

I. XNG SNG .
nh ngha : Ct sng l nhiu t xng ni lin nhau ,ko di , un hi cong nh t xng
chm n xng ct , l xng rng ct ca c th. Ct sng bao bc v bo v ty sng ,
h thn kinh t ch v ch huy mi chc nng chc phn hot ng, chuyn ho, tun hon,
bi tit .
Ct sng l trung tm ca h xng, lm ct tr, quyt nh s sng v s vn ng, ca
mi ng vt c xng sng .

II . HNH THI SINH L :

1. Ct sng v tn gi :
Ct sng do 33 t sng hp thnh ,chia ra :
- 7 t sng c : C1 n C7 ( C: Cervicalis )
- 12 t sng lng D! - D12 ( D : Dozsalis )
- 5 t sng tht lng :L1 - L5 ( L :Lombalis )
- 5 t sng hng S1 - S5 ( S : Sacrilis )
- 4 t sng ct : Ct ui Coccyx ..Cc t xng hng dung hp li thnh mt lin
tng ln , cc t xng ct cng dung hp li thnh mt lin tng nh. Gia cc t sng
u c a m.

2.Cu to chung ca mt t xng sng :


Thn t sng :
hnh tr , c mt trn v mt di , hi lm gia v c vnh xng c xung quanh. t
sng c hai mnh cung v hai cung cung , cng vi thn t to thnh l t sng .
Hai b trn v di ca mi cung c khuyt sng trn v khuyt sng di .Khi hai t sng
khp nhau , th cc khuyt to thnh l gian cc dy thn kinh gai sng chui ra ...
Cc mm t sng :
* mm gai t gia mt sau ca ct sng chy ra sau v xung di .
* mm ngang ni gia cung v nhnh i ngang qua pha ngoi .
* mm khp : hai mm khp trn v hai mm khp di mi mm c 1 din khp ni t
sng lin nhau .
* L t sng : c gii hn pha trc bi thn t sng, hai bn v pha sau bi cung t
sng , khi cc t khp li thnh ct sng th cc l sng to thnh ng sng .

20
III. C IM CA TNG T SNG :

1. Cc t sng c :
Thn dp , b ngang pha trc dy hn pha sau , nh ca mm gai tch thnh hai c , mm
gai ngang dnh vo thn , vo cung , c mt l ngang mch t sng chui qua , mch trn
ca mm ngang c rnh thn kinh gai sng .
- L t sng hnh tam gic v rng hn cc l t sng khc , cha on phnh c
ca tu gai v thch ng vi tin di ng ln ca on sng c .
- u gai v thn t ngang nhau .
c im ring :
- C1 : nng hp s , c hnh trn dp , thn t khng r v l t rt rng , m bo
cho hp s c th quay chuyn c d dng .C1 l t i (Atlat ) , s kh thy .
- C2 : c hnh khuyn trn , pha trn v trc khuyn ny li ln mt mm gi l mm
xng kh l mm rng ca t trc (Axis) : dy , kho nht , s thy r .
t trc C2 khp vi t trc C1 gip cho hp s chuyn ng : quay phi , quay tri , ci,
nga d dng ,
- C3 : a v pha trc .
- C4 : a v pha trc su nht.
- C5 : chuyn ra sau .
- C6 : l t li trn ( ng mch ch )
- C7 : l t li di,cao nht v mm khng ch i .

2 . Cc t sng lng :
Cc t sng lng do cn tip xc vi cc u xng sn nn mi t xng c bn din
khp .Thn t kh dy .Mm gai dy v thng su ui gai t trn ngang thn t di .
- D1 nm di C7 , khi quay u, t ng l C7, t khng ng l D1 .
- D2 : di D1.
- D3 : nm trn ng thng ni hai b trong,pha trn ca hai xng b vai hp t D1
tr xung ct sng c xu th cong v pha sau .
- D4 : l im nh cao ln ra pha sau.
- D4 n D7 , cc t thng .
- D7 ngang ng ni hai gc di xng b vai .
- T D8 tr xung ct sng c hnh cong v D10 l im nh ln .Khi ci th D10 nh cao,
khi on lng th D10 da ra pha trc nht .
- Tip xung D11 v D12 .

3 . Cc t sng tht lng :


Cc t sng tht lng so vi cc t sng lng th to, kho hn nhiu chu ton b sc
nng ca con ngi gia trng ln n. Cc mm gai ngn, rng v ngang .Thn t sng
to,khng tip khp vi xng , nn cc mm ngang di v nhn . L t hnh tam gic .
- L1 di D12 .
- L2 nm trn ng thng ni hai u xng sn ct ( ni c eo lng bt u tht
li ).
- L4 nm trn ng thng ni hai b trn xng hng .
Ch : * Nam gii : L4 v L5 a v pha trc (lm )
* N gii : L4 v L5 thng , u ( bng ) .

4. Cc t sng hng :
T S1 n S5 ct sng dung hp bng mt lin tng ln c xu hng a v pha sau
.im cao nht l S5 .

21
5. Xng ct :
Cc xng ct thnh mt lin tng nh a v pha trc.
Ch : cn c vo mm gai t sng , xc nh s bnh thng hay khng bnh thng
ca t sng .

IV. T SNG LIN QUAN :


Cn c vo ng cong sinh l ca ct sng chia h ct sng thnh 9 khu :
1 . C1 n C3 : khu c trn = lin quan :mt, mi , tai , thn kinh ph v ,
honh cch , ph giao cm .
2 . C4 n C7 : khu c di = lin quan : Thn kinh honh cch , phn x ca gn c .
trung tm tng nhp tim .
3 D1 n D3 : khu trn lng trn = lin quan : tun hon h hp .
4. D4 n D7 : khu di lng trn = lin quan : tun hon , h hp , tiu ho .
5. D8 v D 9 : khu gia lng = lin quan : tiu ho .
6. D10 n D12 :khu lng di = lin quan : tun hon , tiu ho , thn .
7. L1 n L5 : khu tht lng = lin quan : thn , tit niu , sinh dc .
8. S1 n S5 : khu cng = lin quan : thn , sinh dc , trc trng .
9. Ct : khc ui = lin quan : hu mn

V. HNH THI T SNG BNH L :

1. t sng li :
- t sng li ra pha sau ton phn .
- u gai sng li cn phn di ra pha sau .
- u gai sng li cn phn di ra pha sau .
- Nhiu t sng lin nhau li ra pha sau .

2. t sng li lch :
- u gai sng li ra pha sau v lch cn v phi hoc tri .
- u gai sng c 1 gc trn li ra, lch v phi hoc tri .
- u gai sng c 1 gc di li v lch , v phi hoc tri .
- Nhiu t sng lin nhau li v lch v phi hoc tri .

3. t sng lch :
- u gai sng lch cn v phi hay tri .
- u gai sng lch gc trn cn v phi hoc tri .
- u gai sng lch gc di cn v phi hay tri .
- Nhiu t sng lin nhau lch v phi hay tri .

4. t sng lm lch .
- u gai sng lm v pha trc v lch cn v phi hay tri .
- u gai sng lm v pha trc v mt gc trn lch cn v phi hay tri
- u gai sng lm v pha di v mt gc di lch cn v phi hay tri .
- Nhiu t sng lin nhau lm v lch v phi hay tri .

5. t sng lm :
- t sng lm ra pha trc ton phn .
- u gai sng lm cn phn trn ra pha trc .
- u gai sng lm cn phn di ra pha trc .
- Nhiu t sng lin nhau lm ra pha trc .

22
Hnh thi u gai sng khng bnh thng :
1. u gai ca t sng li c hnh thi to hn cc u gai sng bnh thng .
2. u gai ca t sng li lch c hnh thi to v a lch v pha phi hoc tri .
3. u gai sng ca t sng lch c hnh thi bnh thng nhng lch v phi hoc tri
4. u gai sng ca t sng lm lch c hnh thi nh hn m lch phi hoc tri.
5. u gai sng ca t sng lm c hnh thi nh hn v c nhng hnh dng nh sau :
- u gai sn si nh nhng mu xng .
- u gai sng (lng) nhn nhi nh bnh thng .
- u gai sng (lng) c nhng gai rng c bn phi hoc tri gai sng .
- u gai ct sng lm xung t trn v t di ca t sng lm ni ln thnh
2 g trn v di .
Ch : Khi Chuyn- gia- ct- sng tun theo cc nguyn tc, ng dng ng cc
phng php v th thut tc ng ti trng im , th cc t sng bnh l mi c khc
phc , v phc hi nguyn trng bnh lnh, tt khi .

bi s 3 : LP C .

I.C IM V HNH THI LP C TRN CT SNG KHNG BNH THNG


:
Khi cc t sng c biu hin khng bnh thng th lp c trn u gai ct sng cng thay
i hnh thi khc thng tu thuc vo 5 hin tng ca ct sng khng bnh thng, lp
c u gai c th dy cm hay teo mng .

1. Hnh thi lp c trn t sng li :


a. u gai sng li ra pha sau ton phn th lp c trn t sng dy cm hn ln
khc cc lp c trn t sng bnh thng .
b. u gai sng li cn phn trn ra pha sau th lp c trn phn li dy cm hay
khc khu vc bnh thng .
c. u gai ct sng cn phn di ra pha sau th lp c trn phn li dy cm hn
cc khu vc bnh thng .
d. u gai ca nhiu t sng lin nhau li ra pha sau th lp c trn phn li , dy
cm hn cc khu vc binh thng

2. Hnh thi lp c trn t sng li lch :


a. u gai sng li v lch cn v mt bn th lp c bn li lch dy cm hn cc khu
vc bnh thng , cc lp c bn i xng b khuyt mng .
b. u gai sng c mt gc trn li v lch th lp c gc li dy cm hn cc khu vc
bnh thng v bn i xng b khuyt mng .
c. u gai sng c mt gc di li v lch, th lp c gc li dy cm hn cc khu vc
bnh thng. v bn i xng b khuyt mng .
d. u gai sng ca nhiu t sng lin nhau li ra sau v lch mt bn th lp c khu
li lch dy cm hn khu vc bnh thng,v lp c bn i xng b khuyt mng

.3. Hnh thi lp sng c trn t sng lch :


a. u gai sng lch cn v 1 bn th lp c bn dy cm hn cc khu vc bnh thng ,
cn lp c bn i xng b khuyt mng.
b. u gai sng lch 1 gc trn v mt bn ,th lp c gc lch dy cm hn, v lp c
bn i xng b khuyt mng.
c. u gai sng lch mt gc trn , v mt bn , th lp gc lch dy cm hn, v lp c
bn i xng b khuyt mong ..

23
d. u gai sng ca nhiu t sng lin nhau , lch v mt bn th lp c bn khu vc
dy cm , v bn i xng b khuyt mng .

4. Hnh thi lp c trn t sng lm lch .


a. u gai sng lm v pha trc v lch cn v 1 bn th lp c u gai sng b teo mng ,
c bit l pha bn lch lp c b cng bn i xng b khuyt lm .
b. u gai sng lm v pha trc v lch mt gc trn v mt bn th lp c u gai sng
b teo mng , lp c u gai sng b teo mng , lp c gc trn lch b co cng , bn i
xng b khuyt lm .
c. Nhiu gai sng lm v pha trc v lch mt gc di v mt bn th lp c u gai
sng b teo mng , lp c u gai sng b teo mng , lp c gc di lch b co cng , bn
i xng b khuyt lm .
. Nhiu t sng lin nhau lm v pha trc v lch v mt bn th lp c u gai sng b
teo mng , lp c bn lch b co cng , bn i xng b khuyt lm .
5. Hnh thi lp c trn t sng lm :
a. u sng lm cn v pha trc th lp c u t sng lm b teo mng.
b. t sng lm phn trn a v pha trc th lp c ch lm b teo mng .
c. t sng lm phn di a v pha trc th lp c ch lm b teo mng .
d. Nhiu t sng lm lin nhau a v pha trc th lp c c khu vc lm u b teo
mng .

Ch :
1. Hnh thi lp c dy cm:
a. Hnh thi c th nhun : khi n , mit,v trn lp c cm, cm thy lp c c v th
nhun bnh thng. phi tm tm c im lp c b cm : cm t l mng, cm dy l
cm nhiu , hnh thi ny y khng chuyn ng .
b. Hnh thi c cng : Khi n, mit,v trn lp c cm thy lp c b cng , phi tm
ch c cm nhiu l dy : hnh thi ny y cng khng di chuyn .
c. Hnh thi c mm :khi n,mit, v trn lp c cm, thy mm v nt hn bnh thng ,
phi tm ch cm t l mng , cm nhiu l dy ; hnh thi ny y cng khng chuyn ng .
2.Hnh thi lp c thnh s, thnh si :
a. Hnh thi thnh si trn to ( nh dy thng ). khi mit ta cm thy chuyn ng, trt tro
nh si thng cng, n khng tan v dai chc .
b. Hnh thi s si cng ln tn, khi mit ta cm thy nhng si s nh cng v cng, n
khng tan v dai chc, c trng hp th hin thnh m ( rng , hp khc nhau ) nhng xp
theo mt chiu nh nhng nm tm, hnh thi ny ln tn v chuyn ng.
c. Hnh thi s si ri nh ri tc, khi mit v v thy ri ln tn nh nh cm tc ri bm
chc u gai sng .
d. Hnh thi si dp dy to , khi mit v v thy nh dp, dai chc, mit trt thy chuyn
ng nhiu si dp di ngn khc nhau .
e. Hnh thi si dp, mng, khi mit v v thy nhiu lp mng co cng xp chng ln nhau
khng thnh si di ; khi mit trt ta thy chuyn ng v thnh lp ln tn co cng .
Cn nhng hnh thi si di ni trn c nhiu trng hp khc nhau ; si di bt cho t ct
sng sang c lng, t c lng nm ngang ln u gai sng v nm dc ct sng di hay
ngn, to hay nh khc nhau .
3. Hnh thi lp c teo mng :
a. Hnh thi teo mng : khi mit v v trn t sng khng bnh thng thy lp c u gai b
teo mng, t ngn tay trn u gai sng ch cm thy c mt lp c m ph trn u gai
sng m khng cm thy lp c m .
b. Hnh thi khuyt lm : khi mit v v thy u gai t sng nh b khuyt i , lp c b lm
su khc thng .

24
II.C IM CA LP C :
1. Dng cc th thut tr ph hp, ng dng theo cc nguyn tc, cc phng thc ca
phng php tc ng u v ct sng lm thay i hnh thi lp c .
Trong khi tr bnh cn tp trung theo di cm gic trn u cc ngn tay tr bnh bit lp
c thay i trong lc thao tc nh lp c cng, dy s bt cng ri mm tr li th nhun
bnh thng, lp c nhc s phc hi dn, ht nhc tr li th nhun .
2. Khi lp c th nhun bnh thng l bnh gii to thao tc ti ngng , phi
ngng tay .
Nu thao tc qu ngng th c th c phn v co li, hiu qu va t s b xo hon ton,
lp c b tc ng qu nhiu c th sng au, ngi bnh li c cm gic kh chu nh ban
u.
3. Lp c co cng, cng nhng mt trng, phi p cua ng phi hp vi th thut, mi phc
hi c s th nhun ca lp c .
4. Lp c dy gy cm gic rt au nhng kh nng phc hi rt nhanh .Phi tm ng trng
im , iu tr mt ln l khi .
5. Lp c co mng phi iu tr lu di mi hi phc c. Nhng lp c ny tng ng vi
nhng bnh nhn mn tnh vi nhng bnh c tn thng thc th .
6. Lp c mm dy tng ng vi cc dng nhim trng v vy phi kt hp dng thuc
chng lao trong qu trnh iu tr mi gii to c .
7.Lp c mm mng, khng gp trong hnh thi bnh l m chnh l hu qu bin i t ngt
ca s tc ng qu lc, nu khng iu chnh li s gy s ri lon, mi gp trng hp ny
phi lp tc tc ng bn i xng ca trng im cho lp c mm mng c phc
hi li .
8. Lp c si :ch gp trong cc lp c su ca cc t xng sng b khuyt lm .t gp trong
cc t sng lch v khng gp trong cc t sng lm bnh l .
9. Lp c teo nhc , ch phc hi khi gii to c nhng lp cm pha trn ca ch c
lp c teo nhc ./.

Bi s 4 : NHIT DA .

I. NHIT DA CA C TH KHO MNH :


Nhit da ca c th kho mnh, bnh thng c sp xp theo th t thp n cao theo
tng vng nh sau :
1. Vch mi, ui tai, ngn chn ci, trung bnh t 25 n 28 C .
2. Ngn tay tr 3. Mu bn chn
4. C chn 5. Mu bn tay , tht lng .
6. Bp chn 7. Cng tay
8. C mng 9. C tay
10. Lng , vai ,cnh tay . 11. Ngc , bng
12. Trn, g m 13. C ,gy .
14. Vng nch, di li, hu mn, trung bnh 36,9 C.

Nhit da ca c th kho mnh c th thay i tm thi trong cc trng hp lao ng ,


ngh ngi lm thay i v tm l (vui, bun, lo s, tc gin, xc ng...) tu theo tnh trng c
th ( i , no ) tu theo thi gian ( sng sm, tra , chiu , ti , m khuya) , tu theo ma (
xun, h, thu, ng ) tu theo cao ni ( ven bin , ng bng , nng thn, thnh th, i,
ni, nh ni cao...) m c th c nhng thay i khc nhau tng c th con ngi, tu theo
v tr v cc b phn c th .
Nhng trng hp thay i da nhit tc thi nh nu trn, thng nhit y khng
ko di v vn c coi l nhit sinh l bnh thng .

25
Phng php tc ng u v ct sng coi nhit da l c s c bn chn bnh v
theo di trong khi tr bnh. Ta phi chia nhit da tnh trng bnh l thnh ba lnh vc .
1. Nhit trong khu trng im :
L nhit trn phm vi u v ct sng c ri lon (ni phi tc ng da nhit tr li
bnh thng)
2. Nhit vng tng ng vi ni tng :
a. Vng c, vai, ngc tri, lin quan chc nng tim mch .

b. Vng c phi, lin quan chc nng h hp


c. Vng di v phi lin quan chc nng gan .
d. Vng vai phi lin quan chc nng mt.
e. Vng m c lin quan chc nng d dy
f. Vng gia lng lin quan chc nng : l lch, ty, gip trng, thng thn .
g. Vng d con, lin quan chc nng bng quang , tit niu.
h. Vng rn, lin quan chc nng rut non .
i. Vng chm, lin quan chc nng : rut gi , trc trng .
3. Nhit a phng :
l nhit trong c th c xc nh, khi c th kho mnh, th t theo 14 vng nu
nhit a phng thay i l nhit bnh l .

II. NHIT DA THAY I DO TNH TRNG BNH L :


1. Nhit da cao hn bnh thng :
a. Nhit ton thn cao :
Khng c vng no nhit bnh thng l st cao .
b. Nhit da cao tng vng nht nh :
Nhit da cao hoc khng n nh thng biu hin :
- trn ct sng gn t sng li .
- c lng c hin tng co , cm, ph .
- c th. u, mt , c , chn , tay .
2. Nhit da thp hn bnh thng :
a. Nhit ton thn thp :
C th lnh hay lnh ngt .
b. Nhit da thp tng vng nht nh :
Nhit da cao hoc khng n nh thng biu hin :
- Trn ct sng vng c t sng lm
- c lng c cc c mm dui
- tng vng nhit da thp c lin quan n bnh tt thuc ni tng v cc b phn
c th tng ng .
Hin tng nhit da thp c th rng hp tu theo din tch khuyt tt ca ct sng v
din tch ca cc c mm dui trn c lng.
3. Nhit da ri lon :
a. Nhit da ri lon 2 bn ct sng :
Mt bn c nhit cao, bn kia c nhit thp , c lin quan n hnh thi ct sng, c t
sng li lch, vng c c cng th nhit da cao, bn t sng b khuyt, vng c mm dui
th nhit da thp .
b. Thn nhit da i xng trn di :
Thng khi vng trn c nhit da cao, th vng di c nhit da thp. Hin tng da
nhit cao cc t sng li v c co cng, da nhit thp cc t sng lm v vng c mm
dui .
KT LUN :Hin tng thay i nhit da c lin quan cht ch ti :
- Tn thng ct sng

26
- Tnh trng cng , mm ca lp c .
- Tt bnh cc ph tng v cc b phn c th cng c nh hng n nhit da ca
tng vng tng ng .

III. C TNH CA NHIT DA :


Nhit da gi vai tr quan trng trong chn v tr bnh theo phng php tc ng u v
ct sng .
Th thut u tin l th thut p ct tm nhit trng khu v trng im nhit tng
ng ni tng, qua ng dng cc th thut khc tm trng im iu tr cho ngi bnh .
1. Ch khi c th c bnh th nhit mi thay i :
Phng php TVCS phn bit nhit a phng, nhit trong khu trng im v nhit
vng tng ng ni tng. Cn c vo c tnh ny, PPTVCS chn bnh nhanh v chnh
xc. V bit c s l nhit da kim tra li k ca bnh nhn, m nu khng c li k
bnh, ta cn c nhit da bin i vn chn bnh chnh xc .
2. Nhit da bin i rt nhy trn c th ngi bnh trong khi thao tc tr bnh:
Cng l ngi bnh c ln ch tc ng 2- 3 giy, nhit c th thay i nhng c ln
phi tc ng 10- 30 giy mi c phn x n ngng nh lng m c th ngi bnh
mi thay i .
3. Nhit da bin i khng ph thuc vo ngng tip nhn nh lng ca c th ngi
bnh :
Khi tc ng ng trng im, nhit da bin i nhng cha n ngng ca nh lng
th phi chn tm trng im mi, tip tc iu tr n ngng ca nh lng mi ngng
thao tc .
Mc d nhit da bin i nhng cha gii to c hon ton bnh m c th ngi
bnh c phn x n ngng nh lng th vn phi ngng thao tc, ln sau iu tr
tip .
4. Nhit da bin i thun chiu khi thao tc tr bnh ng trng im :
Trong khi thao tc tr bnh, ta phi thm d nhit ti nhng vng c nhit bnh l.
Nhit bin i thun chiu chng minh rng ta tc ng ng trng im, ng nguyn tc,
ng phng thc v th thut .
5. Nhit ch tr li bnh thng khi ri lon c gii to hon ton :
Sau khi thao tc thy nhit sinh l tr li bnh thng l cc ri lon ht ri lon. Cn
c vo nhng c tnh ca nhit da, PPTVCS quy nh thnh mt nguyn tc quan
trng khi tr bnh .
Khi tc ng tr bnh m nhit bnh l khng thay i th tuyt i khng c tc ng
na , v mi vng da nhit khng ch lin quan n mt t sng, m lin quan n nhiu t
sng. Do ,khi iu tr phi lun lun theo di s bin i ca nhit da. Thy nhit
bnh l khng thay i l tc ng cha ng trng im phi xc nh li trng im tht
chnh xc mi c tc ng s kt qu . /.

bi s 5 : CM GIC

I. CON NGI C NHIU CM GIC KHC NHAU :


Phng php TVCS ch cn c vo cm gic au tng hoc gim trn h thng u v ct
sng lm c s chn on v tr bnh .
S bnh thng v mt bnh thng v cm gic u v ct sng l mt trong bn c trng
xc nh v sinh l v bnh l .Cn phn bit cm gic :
1. Cm gic au bnh l : l cm gic au khu tr mt vng nht nh trn u v ct sng,
m bnh nhn t nhn bit c l bnh au u v au ct sng .

27
2. Cm gic au ca hin tng bnh l: l cm gic au trn u v ct sng m bnh nhn
ch nhn bit c, khi c tc ng ng v tr , mi bit au. l bnh ca ni tng v
cc b phn ca c th.
- Cm gic au bnh l l cm gic au thuc v bnh u do va chm...bnh ct sng : gai
i, vi ho, trt a m, trt khp ...l cm gic ngi bnh t bit c .
- Cm gic au ca hin tng bnh l : l hin tng khi tc ng ti, ngi bnh mi thy
au, v c tc ng th au c gim dn v ht au l cc bnh ca ni tng v cc b
phn ca c th ht bnh nh tim, phi, gan, d dy...hoc th gic, khu gic, thnh gic,
thanh qun .
Trong khi chn bnh PPTVCS cn ch n mi lin quan ca cm gic au, hoc cm
gic gim vi cc c trng bnh l
Cc c trng bnh l gm c s bin i v cc t sng, lp c m, nhit v cm gic .
a. Trn cc t sng li, li lch, v lch th cc ni cao nht hoc lch nht, trn u gai
sng v xng u, biu hin lp c co cm, nhit nng cao. Khi tc ng ng im
th ngi bnh c cm gic au tng, c th thut tc ng ph hp th cm gic au thy
sng khoi, bt au ri ht au .
b. Trn t sng lm, lch lm th ni lm su nht trn u gai sng v xng u, biu
hin lp c teo nhc, nhit thp v cm gic gim. Khi dng th thut tc ng ti ch
th ngi bnh cng khng nhn bit c v cm gic au .

II. NG DNG CM GIC AU TRONG CHN V TR BNH :


Cm gic au ca hin tng bnh l thng khu tr trn mt din rng, c th t 1 n
nhiu t lin nhau nhng trong bao gi cng phi c mt im nh, c cm gic au nht
.
im au nht ny ta c th nhn bit c bng s phn ng ca c th ngi bnh nh :
git tht mnh hoc phn ng ca h ct sng nh on ln lng, cong g lng, hoc vn vo
qua phi hay tri ...
im nhc ny c coi l trung tm ca hin tng bnh l khu tr trn h ct sng
c quy nh l trng im .
Trng im c coi l cn c chn on quy np mi lin quan ca cc b phn ca c
th b ri lon v c lin quan vi cc c trng bnh l : lp c co dy nht, nhit cao
nht, ch xng li hay lch nht v l im au nht .
im au ca hin tng bnh l l mt c im khng ch lu tr v tr khc nhau
theo ngang, chch, cho xung, c trng hp chy ln vng quanh thn mnh ra pha
trc tn cng b xng c, xng mu hoc xng chu pha bn kia . Nhng im i
ng ny l thng lin quan vi lp c co dai chc v cng l c s quy np chn on
bnh theo phng thc i ng .

III. C TNH V CM GIC :


PPTVCS cn c vo cm gic au hoc cm gic gim ca ngi bnh chn v tr
bnh. Ch yu l cm gic au ca hin tng bnh l ngha l cm gic au khi ta tc ng
bng th thut ti trng im.
c tnh cm gic trong qu trnh iu tr :
1. Khi iu tr tc ng ng trng im th ngi bnh thy au nhng d chu v trong
qu trnh thao tc tr bnh, ngi bnh cm thy r, bt au dn, t au nhiu n au t, v
khi ht au th bnh c gii to .
2. Cm gic au cng vi nhit cao biu hin bnh l v im au lin quan trn hoc
di trng im.
3. Cm gic au cng vi nhit cao biu hin trn t sng li, li lch hoc lch bnh l
v im i ng gn hoc xa trng im.
4. Cm gic t biu hin khc bn vi trng im .

28
5. Cm gic gim cng vi nhit thp biu hin trn t sng lm, lm lch. Cn c vo
c tnh ca cm gic ni trn, PPTVCS quy nh trong qu trnh thao tc, nu ngi bnh
cm thy au tng v kh chu th phi ngng thao tc. V thao tc cha ng trng im,
phi tm trng im khc tc ng t tc ng ng im au s gim dn v ht au,
nhit tr li bnh thng, gn c th nhun th bnh mi ht, tt mi lnh ./ .

29
PHN III : PHN BIT LOI V TH

Tt c gm c 5 bi .
bi s 1 :Hnh thi loi v th t sng li
bi s 2 :Hnh thi loi v th t sng li-lch
bi s 3 :Hnh thi loi v th t sng lch
bi s 4 :Hnh thi loi v th t sng lm- lch
bi s 5 :Hnh thi t sng lm
bi s 6 :Phn bit cc th .

=================

LOI V TH T SNG LI .

bi s 1 : HNH THI LOI V TH T SNG LI .

Cc loi v th l c s cho chn on bnh, kt lun bnh, tin lng bnh v ra phng
hng iu tr ca phng php tc ng u v ct sng .
Cc loi l s phn bit v hnh thi ca t sng mt bnh thng nh :t sng li, t
sng li lch, t sng lch, t sng lch lm, t sng lm .
V hnh thi lp c m th phn bit lp c trn u gai sng mt bnh thng nh: lp
c dy, lp c mng,lp co c, lp c cng, lp c mm, lp c s, lp c si, lp c teo...
Cc th loi l s phn bit v v tr ca lp c bnh l khu tr nng hay su lp ngoi lp
ca hay lp trong, v b mt pht trin th hp, th rng hay th ln. Ngoi cc th n cn
c nhng th lin hp .
Vi hnh thi v t sng v lp c ni trn cng vi khu vc c nhit cao hay thp,
cm gic khi c tc ng thy au hay gim l cc yu t khch quan v trung thc ta
chn v tr bnh cho chnh xc .
Hnh thi cc loi v th ca ct sng v lp c mt bnh thng gm c :

I.HNH THI LOI V TH T SNG LI.


Loi t sng li l hnh thi ca t sng cong li ra pha sau, nh hng n ng cong
sinh l ca ct sng biu hin bng cc hnh thi nh :n li, lin li, li trn, li di .
Hnh thi lp c m trn u gai sng li gm: co, cng, mm, dy, mng, s, ri chia ra
nhiu th :
- Th hp ngoi (HN)
- Th rng ngoi (RN)
- Th ln ngoi ( LN )
Ngoi cc hnh thi ni trn cng vi trng thi nhit da v cm gic trn u cc t
sng bnh l l c s chn v tr
1. Hnh thi loi n li :
n li l biu hin ca mt t sng li ra pha sau, trn u gai sng li lp c m biu
hin co, cng, mm, dy, mng, s, ri, nhit da tng, cm gic au phn thnh cc loi ;
1. Loi n li co dy
2. Loi n li cng dy
3. Loi n li mm dy
4. Loi n li co mng
5. Loi n li cng mng

30
6. Loi n li mm mng
7. Loi n li s ri .
2. Hnh thi loi lin li :
Lin li l biu hin ca nhiu t sng lin nhau b dnh cng li ra pha sau, trn u gai
sng ca t sng li, lp c m biu hin :co, cng, mm, dy, mng, s, ri, nhit da
tng, cm gic au chia thnh :
1. Loi lin li co dy
2. Loi lin li cng dy
3. Loi lin li mm dy
4. Loi lin li co mng
5. Loi lin li cng mng
6. Loi lin li mm mng
7. Loi lin li s ri
3. Hnh thi loi li trn :
Li trn l biu hin ca phn trn mt t sng li ra pha sau, trn u gai sng li trn
c lp c m biu hin: co, cng, mm, dy, mng, s, ri, nhit da tng, cm gic au,
chia thnh :
1. Loi li trn co dy
2. Loi li trn cng dy
3. Loi li trn mm dy
4. Loi li trn co mng
5. Loi li trn cng mng
6. Loi li trn mm mng
7. Loi li trn s ri .
4. Hnh thi loi li di :
Li di l biu hin ca phn di mt t sng li ra pha sau, trn u gai sng li di
lp c m biu hin co, cng, mm, di, mng, s, ri, nhit da tng, cm gic au, phn
thnh :
1. Loi li di co dy
2. Loi li di cng dy
3. Loi li di mm dy
4. Loi li di co mng
5. Loi li di cng mng
6. Loi li di mm mng
7. Loi li di s ri . / .

bi s 2 :HNH THI LOI V TH T SNG LI LCH

t sng li lch l hnh thi ca t sng mt bnh thng li ra pha sau v lch v mt bn
phi hoc tri, nh hng n ng cong v ng thng sinh l ca h ct sng, biu hin
bng nhiu hnh thi khc nhau. Lp c m trn t sng li lch cng biu hin thnh nhiu
hnh thi mt bnh thng khc nhau .
Ngoi cc hnh thi ni trn, ni ny c nhit cao hn bnh thng, v khi tc ng
c cm gic au, c biu hin bng cc hnh thi :

T SNG LI
1. Hnh thi n li lch :
n li lch l biu hin mt t sng li ra pha sau v lch v mt bn phi hay tri, bn i
xng b khuyt, lp c m biu hin cc hnh thi :co, cng, mm, dy, mng, s, si...bn
i xng b teo nhc, phn chia thnh :
1. Loi n li lch co dy

31
2. Loi n li lch cng dy
3. Loi n li lch mm dy
4. Loi n li lch co mng
5. Loi n li lch cng mng
6. Loi n li lch mm mng
7. Loi n li lch s ri
8. Loi n li lch s dc
9. Loi n li lch si trn dc
10. Loi n li lch si dp dc
11. Loi n li lch s ngang
12. Loi n li lch si trn ngang
13. Loi n li lch si dp ngang
14. Loi n li lch s cho
15. Loi n li lch si trn cho
16. Loi n li lch si dp cho .
2. Hnh thi loi lin li lch
Lin li lch l biu hin ca nhiu t sng b dnh cng li ra pha sau v lch mt bn phi
hay tri, bn i xng b khuyt lp c m bn khuyt b teo nhc, cm gic gim, nhit
thp. Pha bn li lch biu hin cc hnh thi : co, cng, dy, mng, s, si, cm gic au,
nhit cao, phn chia thnh :
1. Loi lin li lch co dy
2. Loi lin li lch cng dy
3. Loi lin li lch mm dy
4. Loi lin li lch co mng
5. Loi lin li lch cng mng
6. Loi lin li lch mm mng
7. Loi lin li lch s ri
8. Loi lin li lch s dc
9. Loi lin li lch si trn dc
10. Loi lin li lch si dp dc
11. Loi lin li lch s ngang
12. Loi lin li lch si trn ngang
13. Loi lin li lch si dp ngang
14. Loi lin li lch s cho
15. Loi lin li lch si trn cho
16. Loi lin li lch si dp cho .
3. Hnh thi loi li lch trn .
Li lch trn l biu hin ca phn trn t sng li ra sau v lch v mt bn phi hoc tri.
Bn i xng b khuyt, lp c bn khuyt b teo nhc, cm gic gim nhit thp .
Bn li lch c hnh thi co, cng, mm, dy, mng, x, si, cm gic au, nhit cao,chia
thnh :
1. Loai li lch trn co dy
2. Loi li lch trn cng dy
3. Loi li lch trn mm dy
4. Loi li lch trn co cng
5. Loi li lch trn cng mng
6. Loi li lch trn mm mng
7. Loi li lch trn s ri
8. Loi li lch trn s dc
9. Loi li lch trn si trn dc
10. Loi li lch trn si dp dc
11. Loi li lch trn s ngang

32
12. Loi li lch trn si trn ngang
13. Loi li lch trn si dp ngang
14. Loi li lch trn s cho
15. Loi li lch trn si trn cho
16. Loi li lch trn si dp cho .
4. Hnh thi loi li lch di
Li lch di l biu hin ca phn di t sng li ra pha sau v lch v mt bn phi hoc
bn tri. Bn i xng b khuyt, lp c m trn u gai sng bn li lch b : co cng, mm,
dy, mng x ,si. Nhit tng, cm gic au, lp c m bn khuyt b teo nhc, nhit
thp, cm gic gim phn thnh :
1. Loi li lch di co dy
2. Loi li lch di cng dy
3. Loi li lch di mm dy
4. Loi li lch di co mng
5. Loi li lch di cng mng
6. Loi li lch di mm mng
7. Loi li lch di x ri
8. Loi li lch di x dc
9. Loi li lch di si trn dc
10. Loi li lch di si dp dc
11. Loi li lch di x ngang
12. Loi li lch di si trn ngang
13. Loi li lch di si dp ngang
14. Loi li lch di x cho
15, Loi li lch di si trn cho
16. Loi li lch di si dp cho .
5. Phn bit hnh thi cc th ca cc loi li lch :
Th l s phn bit v v tr ca lp c bnh l khu tr nng hay su, lp ngoi, gia hay
trong v b mt pht trin hp rng hay ln sang c lng .
1. Th ngoi hp (NH) l hnh thi khu tr trng im lp ngoi v hp, khng pht trin
ra rnh sng.
2. Th ngoi gia hp (NGH) l hnh thi khu tr ca trng im lp ngoi v lp gia
nhng khng pht trin ra rnh sng .
3. Th ngoi rng (NR) l hnh thi khu tr ca trng im lp ngoi nhng pht trin ra
rnh sng .
4. Th ngoi gia rng (NGR) l hnh thi khu tr ca trng im lp c ngoi v c
gia, pht trin ra rnh sng .
5. Th ngoi ln (NL) l hnh thi khu tr trng im lp c gia lan rng ra ngoi c
thng lng .
6. Th ngoi gia ln (NGL) l hnh thi khu tr m trng im lp c ngoi v lp c
gia, lan rng ra c thng lng .

bi s 3 :HNH THI LOI V TH T SNG LCH

t sng lch l hnh thi ca t sng khng li khng lm nhng lch v mt bn tri hay
phi, nh hng n ng sinh l ca h ct sng, biu hin cc hnh thi .

HNH TH T SNG LCH .

33
1. Hnh thi loi n lch :
n lch l hnh thi ca mt t sng lch v mt bn phi hoc tri v khuyt bn i
xng. Lp c m bn u gai sng bn lch biu hin: co, cng, mm, dy, mng, s, si,
nhit gia tng, cm gic au, bn khuyt lp c m biu hin nhit thp, cm gic
gim, phn ra :
1.Loi n lch co dy
2.Loi n lch cng dy
3.Loi n lch mm dy
4.Loi n lch co mng
5.Loi n lch cng mng
6.Loi n lch mm mng
7.Loi n lch s ri
8.Loi n lch s dc
9.Loi n lch si trn dc
10.Loi n lch si dp dc
11.Loi n lch si ngang
12.Loi n lch si trn ngang
13.Loi n lch si dp ngang
14.Loi n lch si s cho
15.Loi n lch si trn cho
16.Loi n lch si dp cho .
2. Hnh thi loi lin lch :
Loi lin lch l hnh thi ca nhiu t sng lin nhau b dnh cng, lch v mt bn phi
hoc tri. Bn i xng b khuyt, lp c m biu hin teo nhc, nhit thp, cm gic
gim, bn u gai sng lin lch biu hin lp c co, cng, mm, dy, mng, s, si, nhit
da tng, cm gic au,c chia thnh:
1. Loi lin lch co dy
2. Loi lin lch cng dy
3. Loi lin lch mm dy
4. Loi lin lch co mng
5. Loi lin lch cng mng
6. Loi lin lch mm mng
7. Loi lin lch s ri
8. Loi lin lch s dc
9. Loi lin lch si trn dc
10. Loi lin lch si dp dc
11. Loi lin lch s ngang
12. Loi lin lch si trn ngang
13. Loi lin lch si dp ngang
14. Loi lin lch s cho
15. Loi lin lch si trn cho
16. Loi lin lch si dp cho
3. Hnh tri loi lch trn :
Lch trn l biu hin ca phn trn mt t sng b lch v mt bn phi hoc tri. Bn i
xng b khuyt, u gai sng bn khuyt lp c m biu hin teo nhc, nhit thp, cm
gic gim. Bn u gai sng bn lch, lp c m biu hin : co, cng, mm, dy, mng, s,
si, nhit tng, cm gic au, phn thnh:
1. Loi lch trn co dy
2. Loi lch trn cng dy
3. Loi lch trn mm dy
4. Loi lch trn co mng
5. Loi lch trn cng mng

34
6. Loi lch trn mm mng
7. Loi lch trn s ri
8. Loi lch trn s dc
9. Loi lch trn si trn dc
10. Loi lch trn si dp dc
11. Loi lch trn s ngang
12. Loi lch trn si trn ngang
13. Loi lch trn si dp ngang
14. Loi lch trn s cho
15. Loi lch trn si trn cho
16. Loi lch trn si dp cho .
4. Hnh thi loi lch di :
Loi lch di l hnh thi ca t sng phn di b lch v mt bn. Bn i xng b
khuyt, lp c m b teo nhc, nhit thp, cm gic gim. Bn u gai sng bn lch lp
c m biu hin : co, cng, mm, dy, mng, s, si, nhit tng, cm gic au, phn
thnh :
1. Loi lch di co dy
2. Loi lch di cng dy
3. Loi lch dui mm dy
4. Loi lch co mng
5. Loi lch di cng mng
6. Loi lch di mm mng
7. Loi lch di s ri
8. Loi lch di s dc
9. Loi lch di si trn dc
10. Loi lch di si dp dc
11. Loi lch di s ngang
12. Loi lch di si trn ngang
13. Loi lch di si dp ngang
14. Loi lch di s cho
15. Loi lch di si trn cho
16. Loi lch di si dp cho .
5. S phn bit v hnh thi cc th thuc cc loi t sng lch :
Cc th l s phn bit v v tr khu tr ca trng im v s pht trin ca lp c bnh l
trn u gai sng lch, gm cc th :
1. Th gia hp (GH)
2. Th gia ngoi hp (GNH)
3. Th gia trong hp (GTH)
4. Th gia ngoi trong hp (GNTH)
5. Th gia rng (GR)
6. Th gia ngoi rng (GNR)
7. Th gia trong rng (GTR)
8. Th gia trong ngoi rng )
9. Th gia ln (GL)
10. Th gia ngoi ln (GNL)
11. Th gia trong ln (GTL)
12. Th gia trong ngoi ln (GTNL)

bi s 4 :HNH THI LOI V TH T SNG LM LCH .


======

35
t sng lm lch l hnh thi ca t sng lm lch v mt pha phi hoc tri, nh hng
n ng cong sinh l ca ct sng, phn thnh :

I. HNH THI LOI N LM LCH :

n lm lch l hnh thi ca t sng lm v lch v mt bn. Bn i xng b khuyt, lp


c m biu hin teo nhc, nhit thp, cm gic gim. Bn t sng lm lch, lp c m
biu hin: s, si, nhit cao, cm gic au , phn thnh :
1. Loi n lm lch s ri
2. Loi n lm lch s dc
3. Loi n lm lch si trn dc
4. Loi n lm lch si dp dc
5. Loi n lm lch s ngang
6. Loi n lm lch si trn ngang
7. Loi n lm lch si dp ngang
8. Loi n lm lch s cho
9. Loi n lm lch si trn cho
10. Loi n lm lch si dp cho
11. Loi n lm lch teo sn si
12. Loi n lm lch teo rng c
13. Loi n lm lch teo nhn
14. Loi n lm lch teo g
15. Loi n lm lch teo h

II. HNH THI LOI LIN LM LCH :


Lin lm lch l hnh thi ca nhiu lp gai sng lin nhau b dnh cng, lm v lch v mt
bn. Bn i xng b khuyt, trn u gai sng lm lch lp c m s si, nhit cao, cm
gic au, phn thnh :
1. Loi lin lm lch s ri.
2. Loi lin lm lch s dc
3. Loi lin lm lch si trn dc
4. Loi lin lm lch si dp dc
5. Loi lin lm lch s ngang
6. Loi lin lm lch si trn ngang
7. Loi lin lm lch si dp ngang
8. Loi lin lm lch s cho
9. Loi lin lm lch si trn cho
10. Loi lin lm lch si dp cho
11. Loi lin lm lch teo sn si
12. Loi lin lm lch teo rng c
13. Loi lin lm lch teo nhn
14. Loi lin lm lch teo g
15. Loi lin lm lch teo h

III. HNH THI LOI LM LCH TRN :


Lm lch trn l hnh thi phn trn ca t sng b lm v lch mt bn. Bn i xng b
khuyt, u gai sng bn khuyt lp c m b teo nhc, nhit thp, cm gic gim. Trn
u gai sng lm lch trn lp c m biu hin s si, nhit cao, cm gic au, phn
thnh :
1. Loi lm lch trn s ri
2. Loi lm lch trn s dc
3. Loi lm lch trn si trn dc

36
4. Loi lm lch trn si dp dc
5. Loi lm lch trn s ngang
6. Loi lm lch trn si trn ngang
7. Loi lm lch trn si dp ngang
8. Loi lm lch trn s cho
9. Loi lm lch trn si trn cho
10. Loi lm lch trn si dp cho
11. Loi lm lch trn teo sn si
12. Loi lm lch trn teo rng c
13. Loi lm lch trn teo nhn
14. Loi lm lch trn teo g
15. Loi lm lch trn teo h .

IV. HNH THI LM LCH DI :


Lm lch di l hnh thi phn di u gai sng b lm lch v mt bn. Bn i xng b
khuyt, lp c m b teo nhc, nhit thp, cm gic gim. Trn u gai sng lm lch
di c lp c m b s, si, nhit cao, cm gic au , phn thnh :
1. Loi lm lch di s ri .
2. Loi lm lch di s dc
3. Loi lm lch di si trn dc
4. Loi lm lch di si dp dc
5. Loi lm lch di s ngang
6. Loi lm lch di si trn ngang
7. Loi lm lch di si dp ngang
8. Loi lm lch di s cho
9. Loi lm lch di si trn cho
10. Loi lm lch di si dp cho
11. Loi lm lch di teo sn si
12. Loi lm lch di teo rng c
13. Loi lm lch di teo nhn
14. Loi lm lch di teo g
15. Loi lm lch di teo h .

V. S PHN BIT HNH THI CC TH THUC LM LCH :


Th l h phn bit v v tr khu tr ca trng im lp c ngoi, gia hay trong do s
pht trin ca s, si b hp hay rng bm u gai ct sng bnh l.
1. Th trong hp (TH)
2. Th gia trong hp (GTH)
3. Th trong rng (TR)
4. Th gia trong rng (GTR)
5. Th trong ln (TL)
6. Th gia trong ln (GTL)

bi s 5 : HNH THI T SNG LM

t sng lm l hnh thi m t sng lm a v pha trc, nh hng n ng cong sinh


l ca ct sng, biu hin :

I. HNH THI LOI N LM :

37
T SNG LM CT NGANG

n lm l hnh thi mt t sng b lm a trc, trn u gai sng lm, lp c b teo


nhc, nhit thp, cm gic gim, phn thnh :
1. Loi n lm sn si .
2. Loi n lm rng c
3. Loi n lm nhn
4. Loi n lm g
5. Loi n lm h .

II. HNH THI LOI LIN LM :


Lin lm ny l hnh thi ca nhiu t sng lin nhau b lm a ra trc, trn u nhng gai
t sng lin lm, lp c m biu hin teo nhc, nhit thp, cm gic gim phn thnh :
1.Loi lin lm sn si
2. Loi lin lm rng c
3. Loi lin lm nhn .
4. Loi lin lm g
5. Loi lin lm h .

III. HNH THI LOI LM TRN :


Lm trn l hnh thi phn trn ca t sng a ra trc, trn u gai sng , lp c b teo
nhc, nhit thp, cm gic gim, phn thnh :
1. Loi lm di nhn
2. Loi lm di h

IV. HNH THI LOI LM DI :


Lm di l hnh thi phn di ca t sng b lm a ra trc, lp c m trn u gai
lm di b teo nhc, nhit thp, cm gic gim phn thnh :
1. Loi lm di nhn
2. Loi lm di h .

V. S PHN BIT V V TR CC TH THUC LOI LM :


S phn bit v v tr khu tr ca trng im v s pht trin s bnh l trn u gai sng
lm, gm :
1. Th trong hp (TH)
2. Th trong rng (TR)
3. Th trong ln (TL)

bi s 6 : PHN BIT CC TH

Th l s phn bit v chiu su v b rng v tr khu tr ca trng im, c th l lp c bnh


l ti t sng bnh l .

PHN BIT CC TH .

I. CHIU SU :
- Lp ngoi : Lp s bnh l bm trn u gai sng
- Lp gia : lp s bnh l bm su hn t sng
- Lp trong : lp s bnh l bm su pha trong t sng .

38
II. B RNG :
- Hp l b mt pht trin ca lp s ch bm u gai ct sng
- Rng l lp s bm u gai sng v lan rng sang rnh sng
- Ln l lp s bm u gai sng v lan rng n c lng .
Tm li : Loi v Th ca cc t sng bnh l, chnh l s xc nh v tr lp s bnh l cn
gii to, da vo chiu su v b rng khu tr .
Chnh v vy PPTVCS cn c vo cc loi v th ra phng hng iu tr v
tin lng sau khi ng dng cc nguyn tc, cc phng thc v cc th thut ph hp
chn, tr tng loi v tng th.
A. Th ngoi : lp s bnh l bm nng u gai sng, chia thnh :
1. Th ngoi hp (NH) u gai sng .
2. Th ngoi rng (NR) lan ra rnh sng
3. Th ngoi ln (NL) lan ra n c lng .
B. Th gia : lp s bnh l bm gia lp c nng v lp c su ca t sng bnh l, phn
thnh :
1. Th gia hp (GH) u gai sng .
2. Th gia rng (GR) lan ra rnh sng .
3. Th gia ln (GL) lan ra n c lng
C. Th trong :Lp s bnh l bm rt su trong t sng bnh l .
1. Th trong hp (TH) bm t sng bnh l .
2. Th trong rng (TR) lan ra rnh sng
3. Th trong ln (TL) lan ra n c lng .
D. Cc th lin : lp s bnh l bm nhiu t sng, phn thnh :
1. Th lin ngoi gia hp (LNGH)
2. Th lin ngoi gia trong hp (LNGTH)
3. Th lin gia trong hp (LGTH)
4. Th lin ngoi gia rng (LNGR)
5. Th lin ngoi gia trong rng.(LNGTR)
6. Th lin ngoi gia ln (LNGL)
7. Th lin ngoi gia trong ln (LNGTL)
8. Th lin gia trong ln (LGTL)

39
PHN IV : CC NGUYN TC CHN V TR BNH .

C 8 bi tt c :
Bi s 1 : Nguyn tc i xng
Bi s 2 : Nguyn tc hng phn
Bi s 3 : Nguyn tc nh khu, nh im
Bi s 4 : Nguyn tc to sng cm gic
Bi s 5 : Nguyn tc nh lc thao tc .
Bi s 6 : Nguyn tc nh hng
Bi s 7 : Nguyn tc nh lng
Bi s 8 : Nguyn tc iu nhit.
=============

bi s 1 : NGUYN TC I XNG :

PHNG PHP TC NG U V CT SNG cn c vo cc nguyn tc chn


bnh v tr bnh .

I.C TRNG SINH L V BNH L :


C s xy dng phng php chn bnh tr bnh v phng bnh ca PPTVCS l cn
c vo s thng nht v i lp cc c trng trn u v ct sng cng ngoi vi .
1. c trng xng u v xng sng :
- Thng nht cc xng khp thng ngay, kn kht.
- i lp: cc xng khp li, lm, lch lc, tha ro .
2. c trng gn c :
- Thng nht: th nhun, k c u, ct sng v ngoi vi .
- i lp :cng- nhc- cng- mm- dy- mng k c u ct sng v ngoi vi .
3. c trng v da nhit :
- Thng nht :c u, ct sng v ngoi vi bnh thng.
- i lp :qu cao, qu thp c u, ct sng v ngoi vi .
4. c trng v cm gic :
- Thng nht :khng xut hin khc thng v cm gic .
- i lp :cm gic au, t khi c tc ng khch quan vo u ct sng v ngoi vi .
Phng php TVCS quy nh nhng c trng thng nht ghi trn l nhng c trng sinh
l v nhng c trng i lp, l nhng c trng bnh l, tm tt nh sau :
a. c trng sinh l :
- H u v ct sng ngay thng, t khp kn kht, bnh thng.
- Nhit da : ton thn bnh thng .
- Cm gic nhy cm , bnh thng
- Gn c u, ct sng v c th : th nhun
b- c trng bnh l :
- H u v ct sng : khuyt tt
- Nhit da : u, ct sng cao, thp
- Cm gic u, ct sng, ngoi vi, : cng, nhc.

40
II. C S SO SNH THEO QUY NH CA NGUYN TC I XNG :
Khi chn bnh v tr bnh theo PPTVCS, trc tin phi cn c vo nguyn tc i
xng .
Nguyn tc i xng cn c vo s phn b i xng ca u v ct sng, so snh cc c
trng sinh l v bnh l khu tr ti im v khu vc i xng, hoc so snh gia h u v ct
sng vi ngoi vi c c trng sinh l v bnh l i xng
1. So snh khu vc i xng gia hai bn phi v tri :
- hai bn vng u i xng
- hai c thang i xng
- hai c vai i xng
- hai chi trn i xng
- hai c lng i xng
- hai bn c tht lng i xng
- hai bn c mng i xng
- hai bn c ngc i xng
- hai bn h sn i xng
- hai bn bng trn i xng
- hai bn bng di i xng
- hai chi di i xng
2 .So snh c trng i xng gia u, t sng vi ngoi vi :
- t sng vi t sng
- cm gic u, t sng vi ngoi vi
- gn, c u, t sng vi gn c ngoi vi .

III. S I XNG V I LP CC C TRNG BNH L :


1. i xng cc c trng bnh l :
Trn ngi bao gi cng xut hin nhng hin tng bnh l th nht thit ngoi vi cng c
cc hin tng bnh l i xng.
- H u v ct sng c lp c co cm th ngoi vi cng c lp c co cm.
- H u v ct sng c da nhit cao th ngoi vi cng c da nhit cao .
- H u v ct sng c cm gic t th ngoi vi cng c cm gic t
- H u v ct sng c lp c mm nhc th ngoi vi cng c lp c mm nhc
- H u v ct sng c da nhit thp th ngoi vi cng c da nhit thp.
Nhng c iu c bit l cc hin tng trn y th khu tr c nh cng c hin tng khu
tr khng c nh.
a. Khu tr c nh :
- Cc hin tng c cm gic au, nhit cao, gn c co cng, cng, khu tr ti mt im
trn t sng li v lch .
- Cc hin tng c cm gic gim, nhit da thp, gn c mm nhc, khu tr ti mt im
trn t sng lm.
b. Khu tr khng c nh :
- ngoi vi v cc hin tng bnh l khng tp trung khu tr ti mt im nh trn h u
v ct sng, m khu tr ri rc ngoi vi mi ni mt hin tng khc nhau .
- Do m cc hin tng bnh l trn h u v ct sng gi l ri lon v cc hin
tng bnh l ngoi vi gi l hin tng bnh l i xng.
2. i lp cc c trng bnh l :
a. Trn h ct sng :
- t sng lch i lp vi t sng khuyt
- t sng li i lp vi t lm .
Hai hin tng i lp khu tr trn mt khu vc i xng t sng l :
- Bn phi t sng c hin tng lch, bn tri c hin tng khuyt
b. Trn h gn c :

41
- Hai hin tng bnh l i lp trn h u v ct sng vi ngoi vi :
- Gn c cng i lp vi gn c nhc
- Gn c dy i lp vi gn c mng
- Gn c cng i lp vi gn c mm
- Gn c teo i lp vi gn c s.
Hai hin tng i lp khu tr i xng trn h ct sng v ngoi vi nh sau :
= gn c trn t sng :
- Bn phi t sng c lp c cng th bn tri t sng c lp c nhc. Bn trn t sng
c lp c cng th bn di t sng c lp c nhc .
- Bn phi t sng c lp c dy th bn tri t sng c lp c mng .
- Bn phi t sng c lp c cng th bn tri t sng c lp c mm.
- Bn trn t sng c lp c cng th bn di t sng c lp c mm
- Bn phi t sng c lp c s th bn tri t sng c lp c teo
- Bn trn t sng c lp c s th bn di t sng c lp c teo .
= gn c thuc ngoi vi :
Gn c thuc ngoi vi l gn c ngoi phm vi ca h ct sng nh : u, vai, lng, ngc ...
- C thang bn phi cng th c thang bn tri nhc .
- C thang bn tri cng th c thang bn phi nhc
- C thang bn trn cng th c thang di nhc
- C thang bn phi co dy th c thang tri mng mm
- C thang bn trn co dy th c thang di co mng
- C thang bn phi co s th c thang tri teo ...
c. V cm gic :
Hai mt i lp v bnh l l cm gic au nhiu vi cm gic t, cm gic gim th hin :
= Cm gic trn h ct sng :
- Bn phi t sng c cm gic au nhiu th bn tri c cm gic t .
- Bn trn t sng c cm gic au nhiu th bn di c cm gic t.
- Bn phi t sng c cm gic au t th bn tri c cm gic gim
- Bn trn t sng c cm gic au th bn di c cm gic gim .
= Cm gic ngoi vi :
- Bn phi lng trn au nhiu th bn tri lng trn t.
- Bn trn lng trn au nhiu th bn di lng trn t
- Bn trn lng trn au t th bn di lng trn gim.
d. Nhit da :
Hai hin tng i lp v bnh l l nhit da cao v thp thng lu tr i xng trn h
u v ct sng cng nh ngoi vi .
= Trn h u v ct sng :
- Bn phi t sng da nhit cao th bn tri t sng da nhit thp .
- Bn trn t sng da nhit cao th bn di t sng da nhit thp
= Ngoi vi :
- Bn phi vai c nhit cao th vai tri c nhit thp
- Bn di vai c nhit thp th bn trn vai phi c nhit da cao
3. So snh i xng v i lp v c trng bnh l :
- C s so snh s i xng cc c trng bnh l l h ct sng vi ngoi vi .
- C s so snh i lp cc c trng bnh l l cc khu vc i xng theo nguyn tc
phn b i xng ca h u v ct sng m PPTVCS quy nh .

IV. NGUYN TC I XNG TRONG CHN BNH :


PPTVCS quy nh trong chn bnh, nguyn tc i xng l c s so snh cc hin
tng hot ng thng nht v i lp ca h gn c, thn nhit, cm gic trn u v ct
sng cng cc vng ngoi vi.

42
Cn c vo , pht biu cc nh hnh bnh l, khu tr trn h u v ct sng c nh
hng n chc nng dn truyn v chi phi mi chc nng hot ng thng nht ca cc b
phn c th m thnh bnh .
Nguyn tc gi vai tr quan trng trong cc nguyn tc chn bnh nh nguyn tc hng
phn, nguyn tc nh khu nh im.
PPTVCS quy nh :chn bnh phi da vo nguyn tc i xng, khng c b st
mt hin tng no i lp trong cc c trng bnh l. Do chn bnh ra phng thc :
- Nu c iu kin dng my mc, ta nn dng loi my o thch hp so snh s chnh
lch ca cc hin tng i lp bng cc ch s c th nh my o s hot ng ca gn c,
my o nhit da , my v phim chp cc vng cm gic au - Nu khng c my ta nn p
dng th thut ca PPTVCS cng c th phn bit c, nhng khng ghi c cc ch s
c th m ch c th phn bit c s chnh lch ca hai mt i lp nh : gn, c cng so
snh vi gn c nhc, nhit cao so snh vi nhit thp, t sng lch so vi t sng
khuyt ...
Trong iu kin hin nay cha c thit b theo yu cu, ta phi luyn tp th thut thnh
tho .

V. NGUYN TC I XNG TRONG TR BNH :


1. Theo di s thay i chnh lch ca hin tng i lp :
Trong tr bnh cc hin tng i lp thng thay i ngay trong khi thao tc.
a. Trn h gn c : c nhng hin tng i lp l:
- Gn c co vi gn c dui .
- Gn c cng vi gn c mm
- Gn c dy vi gn c mng .
Trong khi thao tc khu vc gn c co s tr thnh th nhun, khu vc gn c dui i xng s
tr thnh lc c tng. Khu vc gn c cng i xng khu vc gn c mm s thay i : cng
tr thnh th nhun, mm nhc s tng lc c .
Nh vy chc nng hot ng ca gn c s tr li cn bng, ngha l xo c hai hin
tng i lp v ht bnh .
b. Nhit da :
Hai hin tng i lp l nhit da qu cao v qu thp s c iu chnh tr li cn
bng. Trong khi thao tc khu vc nhit qu cao s gim dn xung bnh thng, nhit
khu vc qu thp s tng dn tr li nhit bnh thng, ht bnh.
c. Cm gic :
Hai hin tng i lp l cm gic au v cm gic t. Khi thao tc tr bnh th khu vc au
nhiu s gim au n ht au; khu vc i xng b t nhiu n t t, ri ht t tr li c cm
gic nhanh nhy bnh thng , ht bnh .
Do vy, nguyn tc i xng l c s so snh s tin trin ca bnh .
2. C s ca song chnh :
Song chnh l tc ng ng thi ti hai khu vc cng mt lc :mt tay tc ng ti khu vc
ct sng, v mt tay tc ng ti khu vc ngoi vi l i xng c trng .
bn phi t sng c ri lon, (gn c co cm, tc ng c cm gic au ) th bn
c lng bn tri t sng, nht thit c khu vc c cm gic au - tc l hai im i xng .
Hai im i xng au c c lin quan tng ng vi nhau : nu tc ng im au
trn ct sng th im au ngoi vi gm au v thay i hnh thi. Nu hai im au c
tc ng cng mt lc, th ri lon hai im au c gii to nhanh, cng ht au v ht
bnh .
Do , nguyn tc i xng l c s ca phng thc song chnh trong tr bnh .

VI.TM TT :
Nguyn tc i xng l c s so snh s i lp v thng nht mi hot ng ca khu vc
v c trng theo quy nh ca phng thc, l c s xy dng v pht trin PPTVCS

43
ngy mt phong ph, v chnh nguyn tc i xng trong PPTVCS li l trng tm kt
hp c vi cc trng phi v cc ngnh trong y hc .
Bnh tt lm c th b mt cn bng .
- ng y : 7000 gi thuyt m dng .
- Ty y : tm hiu s mt cn bng : dung dch mu, nc tiu .
- PPTVCS :t sng, gn c, da nhit, cm gic cn bng l kho mnh .../.

bi 2 : NGUYN TC HNG PHN

******
Theo quy nh ca nguyn tc i xng th hng phn v c ch l hai mt thng nht v i
lp c th xut hin mt khu vc rng ln hoc ch mt phn nh trn ct sng .

C s so snh nhng hin tng hng phn v c ch vi cc c trng :


- Hng phn :xng li, lch, lp c m co cng, nhit da cao, cm gic au tng.
- c ch : xng lm, lp c teo nhc, nhit da thp, cm gic gim .
PPTVCS da vo nguyn l tc ng c th t iu chnh c ch, s pht trin hng
phn ti im hng phn, to iu kin cho phc hi s cn bng gia hng phn v c ch.
Ch tc ng ti khu vc hng phn, tuyt i khng tc ng khu vc c ch.
Da vo nguyn l trn, PPTVCS cn c vo iu hng phn lm c s cho chn
on, phn bit loi v xc nh trng im . Do nguyn tc hng phn l mt trong
nhng c s chn bnh theo PPTVCS.
phn bit c khu vc hng phn v c ch PPTVCS, dng th thut p xc
nh s bin i v nhit da qu cao v qu thp, ni nhit cao hn bnh thng l khu
vc hng phn. Sau dng th thut vut xc nh hnh thi xng li, lch v bit c
m co cng dy, ni c cm gic au tng. l khu vc hng phn, l trng im cn tc
ng c th t iu chnh cn bng :i lp thnh iu ho thng nht l ht bnh .
Vy nguyn tc hng phn l c s xc nh nguyn tc nh im sau ny.

bi 3 :NGUYN TC NH KHU NH IM .

C s xc nh bnh l nhit . Nhit u v ct sng b bin i l mt hin tng


ca c th bnh l. Mt khi c quan ni tng hay mt b phn no ca c th b bnh, th
s bin i v nhit u v ct sng biu hin cc khu vc tng ng .

- Bnh huyt p thng biu hin mt v vng c .


- Bnh v h hp thng biu hin hc mi, m v vng lng .
- Bnh v tiu ho thng biu hin quanh mm v vng gia lng
- Bnh v thn thng biu hin ( chn rng) li v vng tht lng .
Nhng trn mt c th bnh t gp trng hp ch c s bin i v nhit mt vng, m
thng thy nhiu vng c bin i v nhit .
Ri lon trn mt t sng gi l N , ri lon trn nhiu t sng lin nhau gi l LIN ,
im ri lan c gi l RI LON , nhiu ri lon c gi l KHU VC RI
LON .
Trong ri lon bao gi cng c ri lon ln nht gi l ngun gc ca hin tng ri
lon, v gi l gc bnh.
Do , nh khu l tm ra khu vc tp trung cc ri lon, trong khu vc c ri lon
ln nht gi l trng khu, nh im l im gc bnh, im ri lon ln nht trong trng khu.

44
Nu x l ng im gc bnh tc trng im lm cho trng khu thay i, cc ri lon
khc b tiu tan.
Cn nu x l cha ng trng khu v trng im th hin nhng bnh c th gim nh,
nhng khng ht c bnh, mt thi gian sau bnh li ti pht hoc mc gim bnh rt
chm, ko di thi gian iu tr v ch .
c im: Trng khu v trng im d x dch trong khi tr bnh, khi tc ng ti trng im
th trng khu thay i tc thi. Ngha l: nhit gim, lp c co cng, cm gic au.
Ta cn tm trng im mi tip tc tr bnh n khi gii to c ri lon, bnh mi ht.
PPTVCS cn c vo nguyn tc hng phn xc nh trng khu v trng im nm
trong khu vc hng phn .

bi s 4 : NGUYN TC TO SNG CM GIC

Cm gic au u v ct sng gm c :
- Cm gic au do bn thn ni au : au ti ch, khng tc ng au .
- Cm gic au do bnh cc bnh khc trong c th, bnh thng ngi bnh khng thy au,
ch khi c tc ng khch quan ng bnh mi bit au .
Hnh thc tc ng l nhu thut (nh nhng) nn ch c gi tr to c cm gic au i vi
trng im trong ri lon, ngoi ra hnh thc tc ng ny khng c gi tr to c cm
gic au i vi khu vc bnh thng.
c tnh cm gic au trng im, l khi tc ng ng trng im th c cm gic au
n ht au hon ton.
Cm gic au vi phn ng co c : khi tc ng ti, lin c s phn ng ca gn c gy co,
khi ngng tc ng th gn c bung chng li.
PPTVCS ly cm gic au ti trng im gy s phn ng ca gn c co chng
xen k nhp nhng vi lp sng ( do phn x ca tc ng ) thch hp nht gii to ri
lon khu tr ti trng im qua phc hi ti s cn bng ca c th, t hnh thnh tn
gi: to sng cm gic .
Khi tc ng tr bnh, to cm gic au ti trng im, bao gi c th ngi bnh cng
c nhng phn ng nht nh, chia thnh:

I. PHN NG DNG TNH :


1. Th phn ng dng tnh ton thn :
Khi tc ng ti trng im th ngi bnh c lin s phn ng co git ton thn, gn c cng
li, khng tc ng th gn c trng li.
2. Th phn ng dng tnh cc b :
Khi tc ng ti trng im th ngi bnh c lin s phn ng co git gn c t vng trng
im lan to sang ti cc khu vc nht nh, khi ngng tc ng th gn c chng li ( chc
nng vn ng )
3. Th phn ng dng tnh h ct sng :
Khi tc ng ti trng im lin c s phn ng co li trn h ct sng, khi ngng tc
ng th gn c chng li, h ct sng tr li bnh thng (thch hp vi bnh trn cc t
sng lm).
4. Th phn ng dng tnh trn trng im :
Khi tc ng trng im th ngi bnh c phn ng co c my ng trng im, khi
ngng tc ng th lp co c trng im mi ngng my ng (thch hp vi cc t sng
lch) .

45
II. PHN NG M TNH :
1. Phn ng m tnh h ct sng :
Khi tc ng trng im th ngi bnh lin c s co on ct sng, ti ct sng khng c
hin tng my ng, khi ngng tc ng th s phn ng cng ngng li.
Ch : Khi iu tr gp phn ng ny l biu hin s iu tr gn n ngng, gn gii to
ht ri lon. Ta cn nhanh chng tc ng tip gii to bnh, khng c b l c hi .
2. Phn ng m tnh ti trng im :
Khi tc ng trng im th ngi bnh lin c phn ng co lm ti trng im, khng c
s lan to. Trng hp ny thch hp vi t sng li.
T c s trn PPTVCS xy dng cc nguyn tc, cc phng thc, cc t th v cc
th thut tr liu ring ../...

bi 5 : NGUYN TC NH LC THAO TC

nh lc thao tc l s quy nh sc mnh c php dn vo ngn tay thao tc tr bnh,


sc mnh ny t nh nht n mnh nht, quy nh nh sau:

I.SC MNH CA MT NGN TAY :


t nghing bn tay trn lng ngi bnh, ngn t v ngn tr co vo lng bn tay, dng
ngn tay gia thao tc ti trng im, tu theo loi th ri loi m dng lc nh nht n
mnh nht ca mt ngn tay.
ng dng cho cc trng im t D1 n D7 v cng ct.

II.SC MNH CA MT BN TAY :


t p bn tay trn lng ngi bnh, dng gang bn tay (pha gn c tay) lm im t, ly
ngn tay gia hoc ngn ci tc ng ti trng im. Ty theo loi th ri lon m dng lc t
nh nht ca mt ngn tay v lc ti a l ca c bn tay .
ng dng cho cc trng im t C1 n C7 .

III. SC MNH CA MT CNH TAY CO :


Co cnh tay bng gc thc th, cnh tay trn khp st thn mnh theo phng ri, dng ngn
ci gia thao tc ti trng im. Tu theo cc loi th ri lon m dng lc t nh nht ca
mt ngn tay n lc mnh nht ca 1 cnh tay co .
ng dng cho cc trng im khu tr t D8 n D12 .

IV. SC MNH CA MT CNH TAY THNG :


Dui thng cnh tay, dng mt ngn tay tc ng, hay nhiu ngn tay tc ng hoc dng
gang bn tay hay mu bn tay thao tc cng t lc nh nht ca mt ngn tay ,n lc mnh
nht ca mt cnh tay thng .
ng dng cho cc trng im ri lon t L1 n L5 .

V. SC MNH CA TON THN :


Tc ng ti trng im t lc nh nht ca mt ngn tay n mnh nht l sc mnh ca
ton thn chuyn gia CS, vi cc trng im khu tr ti vng hng: S1 n S5 .
Cc trng hp ngoi l :
- Loi mng, mm th ngoi ti bt c khu vc no cng ch p dng lc ca mt ngn tay
thao tc nh nhng .
- Loi s cng bt c th no cng ch p dng lc ca cnh tay co .
- Loi co cng dy th ngoi m ngn tay khng n ti u gai sng c ,th phi p cua
ng cho dn c ,ri mi dng lc thao tc ph hp .

46
bi 6 :NGUYN TC NH HNG .

Khi tc ng tr bnh phi c mt hng nht nh.


PPTVCS cn c tr ct sng lm ch da tin ti cc th thut tr thch hp, ng thi
dng tr ct sng lm c s hng mi kch thch nh gn c, t sng (da nhit v cm
gic) tr li cn bng.
TRC - theo PPTVCS quan nim l ng ty. Ci hin tng co cng c, cc bin i
hnh thnh ca t sng, cc ri lon v nhit v cm gic trn u v ct sng u ly
ng Ty lm trc l ng i xng so snh hai bn.

ng dng cho cc hng thch hp vi cc th v loi ri lon c th, PPTVCS quy


nh hng tc ng nh sau :
1. t sng li: tc ng theo hng t ngoi vo trong .
2. Li phn trn, di khuyt : tc ng theo hng trn xung .Li phn di, trn khuyt
:tc ng theo hng di xung.
3. Phn trn li, di khng khuyt : tc ng thng vo trong .Phn di li, trn khng
khuyt: tc ng thng vo trong .
4. t sng lch mt phn (trn hoc di) hay li lch c t: tc ng theo hng chch 45
, t ngoi vo trong, y ch li lch sang pha khuyt.
5. t sng lch (lch trn, lch di hoc lch c t) tc ng theo hng ngang t ngoi
vo trc.
6. t sng lch lm ( mt phn hoc c t ) tc ng theo hng trc a ngang t ngoi
vo, ri a t trong ra theo ng cun trn ( th thut B) .
7. t sng lm :Tc ng song chnh bng th thut b hai bn cng mt lc, a lc t hai
bn hng trc, ri li tip tc t trc tip ra ngoi theo ng cun trn.
Ch : Khi ng dng hng thao tc tr bnh cn ch n nguyn tc iu nhit nh
hng thao tc cho chnh xc.../.

bi 7 : NGUYN TC NH LNG .
******

nh lng l mt nguyn tc quy nh v lng thi gian tc ng di hay ngn.


Thi gian tc ng ti trng im c tnh quyt nh thi gian tc ng, p ng ng vi
ni tip nhn ca c th ngi bnh, th hiu qu cao, cha ng vi mc tip nhn th hiu
qu thp, hoc qu mc tip nhn, th c th c s phn ng ngc li, v kt qu iu tr ban
u li mt ht.
Do , PPTVCS quy nh thi gian thao tc cho tng bui cha v thi gian l qu
trnh iu tr thnh mt nguyn tc.

I. THI GIAN THAO TC :


Thi gian thao tc l mt quy nh cho vic dng th thut tc ng ti trng im di hay
ngn .
Thi gian cho mt ln iu tr khng xut pht t s p t ch quan ca ngi cha bnh
, m phi cn c vo s phn ng ca c th ngi bnh, ng dng cho thch hp .
S phn ng biu hin bng hin tng kh ca mt da, chuyn sang m t ti trng
im , m ta c th nhn bit ngay trn u ngn tay ang thao tc.
PPTVCS nh ngha mc ny l ngng thao tc .
Trong khi tc ng cha bnh phi tp trung ch theo di.
- Khi trng khu, trng im cn kh, l thi gian tc ng cha ng yu cu, cha n
ngng. Ngng thao tc th hiu qu t.

47
- Khi trng im m t , l hiu qu tc ng cao nht v t ngng thao tc, p
ng ng mc tip thu ca c th ngi bnh, v vy phi ngng ngay thao tc .
- Khi mt da ti trng im m t, m vn tip tc thao tc l qu ngng, qu mc
tip nhn ca c th, to nn mt phn x ngc li, do b kch thch qu mc, nn nhng kt
qu ban u b xo ht .
Trong khi iu tr, ta cn tp trung theo di v phn ng c th ca ngi bnh: n
ngng phi dng.
Thng trng hp c ri lon qu ln ta tp trung thao tc gii to tc thi th ri lon
thng b qu ngng .
Khi gp nhng trng hp c ri lon qu ln ny ta cn xc nh mc d cn ri lon ln,
nhng khi trng im m t th phi ngng thao tc, trnh tc ng phn ng ngc
li ca c th bnh nhn .
- C th c kh nng t iu chnh gii to bnh v ch tip thu n mc nht nh
trong tng ln iu tr.Ngng thao tc ny c th rt khc nhau. C ln, c th bnh nhn
tip nhn thao tc c lu mi t ngng, c ln c th tip nhn rt mau n ngng .
TM LI : Trong vic iu tr, ta khng nhng phi ch n hnh thi v v tr khu tr ca
trng im, triu chng c nng ca con ngi c th m cn phi ch trng n nguyn tc
nh lng p dng th thut thao tc trong thi gian thch hp nht cho c th ngi bnh
,t kt qu cao nht (thi tr), chnh l t ti ngng thao tc thch hp tr bnh .

II. THI GIAN CA QU TRNH IU TR :


c im v hnh thi ca trng im bao gi cng biu hin trn lp c m b s, co, to
nn s dnh cng gia cc t sng gi l khe t. C trng hp ch tc ng u tr mt
ln,th cc t b dnh cng, chuyn ng .
S chuyn ng ca cc t sng b dnh cng, l c s tip xc thi gian ca qu trnh
iu tr.
Khi tc ng bng th thut sng, m t sng chuyn ng, th phi ngng v t
ngng .
Nhng khi tc ng bng th thut nn,m t sng chuyn ng th phi tip tc p dng
th thut sng, cho n khi s chuyn ng tr li bnh thng hn mi hon thnh qu trnh
iu tr .
CH :
1. Khi iu tr m cc khe t ca trng im cn dnh cng l cha gii to c bnh, cn
tip tc iu tr, mc d triu chng c nng ht. Lc ny nu ngng iu tr, th bnh c
kh nng ti pht.
2. Khi cc khe t ca trng im chuyn ng bnh thng, m cc triu chng c nng
cha ht, cng ngng iu tr. V mt thi gian sau, triu chng c nng cng dn dn tan
bin do kh nng t iu chnh ca c th.
3. Khi cc khe t ca trng im chuyn ng m vn tip tc thao tc tr bnh th s dnh
cng s tr li ; cc triu chng c nng s tr li, lc n lc hin tht thng, bnh dy da
khng ht.
TM LI :Khi thao tc tch c s dnh cng ca ct sng l ngng, kt thc qu trnh
iu tr ../..

bi 8 : NGUYN TC IU NHIT .
******
Phng php TVCS quy nh s bin i nhit da, trn c th ngi bnh l c s
chn bnh, tr bnh v phng bnh. Do , iu ha nhit da trn c th ngi bnh tr
bnh, c nu thnh mt nguyn tc trong khi thm d, tin lng theo di s tin trin ca
bnh .
C IM :

48
1. Cc vng trn c th ngi bnh, c nhit da thay i qu cao hay qu thp ,u bin
chuyn sau khi p dng th thut p xc nh ng trng im xc nh tc ng trong phm
vi 20 giy.
2. Nhit da thay i thun chiu - ngha l vng c nhit cao th s gim xung, qu
thp s c nng ln. S thay i ny c th nhn bit c qua cm gic bn tay ca
chuyn gia Ct Sng, hoc dng my o nhit da .
3. Nu gp trng hp thao tc m nhit da khng thay i, th c th do mt trong nhng
nguyn nhn :
- tc ng cha ng trng im .
- thao tc cha ng th thut
- Cha tun th ng cc nguyn tc quy nh .
- Do c th ngi bnh v mt nguyn nhn no , khng cn thch nghi c vi tc
ng na: nh c th qu suy nhc hoc nhim c.
V vy khi thao tc tr bnh, ta phi lun lun thm d ti vng tng ng, kim tra thao tc
tr bnh.
CH : tc ng m khng iu ho c nhit th tuyt i khng c thao tc .
4. Trong qu trnh c iu tr, nhit da vng qu cao hoc qu thp, cng u tin trin
theo chiu thun, trong c qu trnh iu tr, ngy mt tt dn ln. Nhng cng c trng hp
nhit ch thay i ngay khi thao tc hoc tc dng ch ko di mt thi gian ngn l do :
- Ngi bnh cha nhn c mt liu lng tc ng thch hp. C th thi gian cn qu t,
hoc c th do th thut thiu chnh xc, cha ng quy nh ca phng php .
- Cng c trng hp nhit thay i thun chiu, nhng cha tr li bnh thng, dng li
trng thi bnh l trong mt thi gian di. Trng hp ny phn ln l do c im i ng
,ngoi phm vi ct sng, c lin quan n trng im cha c gii to .
PPTVCS tr bnh cn c vo c im trn, ra phng thc theo di s tin trin
ca bnh. Do cn phi cn c ch yu vo s thay i ca nhit nh gi s tin
trin ca bnh. Cn cc triu chng c nng ch l phi hp nh gi ../..

49
PHN V : CC TH THUT CHN V TR BNH

cc th thut chn bnh :

Gm c 4 bi :
- bi 1 : Th thut p .
- bi 2 : Th thut vut
- bi 3 : Th thut n
- bi 4 : Th thut v
=======
Cc th thut tr bnh:
- bi 1 : th thut y
- bi 2 : th thut xoay
- bi 3 : th thut bt
- bi 4 : th thut rung
- bi 5 : th thut B
- bi 6 : th thut lch .
- bi 7 : th thut mit ( kim tra )

NH NGHA :
Th thut l k thut s dng cc ngn tay thao tc trn u v ct sng cng cc v tr
c lin quan thc hin ni dung ca PPTVCS v chn bnh, tr bnh v phng bnh .

CC TH THUT CHN BNH :

bi 1 : TH THUT P
Th thut p l th thut chn bnh c tin hnh trc tin ca phng php TVCS,
nhm pht hin, s bin i v da nhit cao hoc thp hn bnh thng, trn u v ct sng
vng ngoi vi lm c s chn on, tin lng v theo di s tin trin ca cha bnh
trong iu tr n khi kt thc .
Hnh thc ca th thut P l dng lng bn tay hay mu bn tay, t nh nhng trn da
nhng vng cn xem xt trn ngi bnh, thao tc theo trnh t ca th thut, xc nh y
nhng yu cu ca phng php. C th dng my o nhit thay th th thut P .
Cc hnh thc th thut p :

I. TH THUT P NNG :
1. Mc ch yu cu : pht hin hai mt i lp :cao, thp hn bnh thng v v tr khu tr
ca nhit da bin i xc nh nhit bnh l, thuc h a phng hay h tng ng
ni tng .
2. Hnh thc ca th thut : dng lng bn tay t nh st mt da t 5 n 10 giy ng h,
ri nng ln h mt da 5 giy li nh trn 3 n 5 ln, xc nh vng nhit da bin i
3. V tr thao tc : Thao tc p trn cc vng c im au, ch quan khu tr xc nh v
nhit bin i thuc v h a phng .
- Thao tc p cc vng tng ng ni tng xc nh nhit vng ni tng bin i.
- Bit vng cm gic gim .
4. Hng thao tc : nng ln t xung thng trn mt da .

50
5. Thi gian thao tc :khng quy nh - xc nh ng .
6. Tc thao tc : nhanh nhp nhng.
7. Cng thao tc : nh nhng.
. Ghi ch : xc nh bin i hai mt i lp tng gim v v tr khu tr, phi thc hin
y nguyn tc i xng quy nh.

II. TH TC P R :
1. Mc ch yu cu : pht hin cc vng c nhit tng, hoc gim khu tr trn h u
v ct sng cng hai bn c lng, xc nh nhit thuc h trng khu .
2. Hnh thc ca th thut : t bn tay st mt da ca ngi bnh ,a lt nhanh st mt da
t vng ny sang vng khc.
3. V tr thao tc : thao tc trn u v ct sng cng hai bn c thng lng xc nh
trng khu ti vng c nhit cao .
4. Hng thao tc : p thng trn mt da, r thng t trn xung, t di trn, t gia qua
phi qua tri, xc nh vng nhit bin i.
5. Thi gian thao tc : t 10 n 20 giy.
6. Tc thao tc : nhanh
7. Cng thao tc : rt nh .
. Ghi ch : ly nguyn tc i xng, nh gi s bin i, v v tr khu tr ca tng vng.
Ch : Ty thuc vo hn ch ca mi ngi bnh, m ng dng cc t th ng, ngi hay
nm cho thch hp vi vic chn bnh.
- Trc khi thao tc, bao gi Chuyn gia ct sng cng nh c hai bn tay tht sch, hai tay
ch xt, xoa u cc ngn tay theo cc chiu bn tay m v kht.../ .

bi 2 : TH THUT VUT.

Th thut vut l th thut xc nh h thng gn c, b s co khu tr trn u v u gai


sng, rnh sng, c thng lng, cng nh ngoi vi. ng thi xc nh s bin i ca cc t
sng trn h ct sng, lm c s cho xc nh trng im, sau khi c xc nh bng
th thut p.
Hnh thc ca th thut vut : dng lng bn tay v cc bng ngn tay ( t 3 ngn n 1
ngn ) t thng vut n cong ngn tay, thao tc ti khu vc trng khu thc hin ni dung
trn.

I. TH THUT VUT C BN TAY :


1. Mc ch yu cu : Xc nh h gn c, b s co, cng, nhc biu hin rnh sng, c
thng lng v ngoi vi theo trnh t.
2. Hnh thc ca th thut : thao tc bng c bn tay t st mt da, vut ko vo lng bn
tay, on nng dn ln t bn tay n cc ngn tay, v kt thc bng cc u ngn tay lp
ngoi, lp gia v lp trong xc nh cc si gn c b s co khu tr .
3. V tr thao tc : hai bn rnh sng, v hai bn c lng to, c xc nh l trng khu v
nhng vng ngoi vi c lin quan.
4. Hng thao tc: hng dc xung, dc ln, ngang, chch, cho, hng vo v hng ra
nhm pht hin cc si c b s co.
5. Thi gian thao tc : khng quy nh .
6. Tc thao tc : t nhanh n chm .
7. Cng thao tc : t nh lp ngoi, n mnh lp trong .
Ghi ch :Khi thao tc cn phi thc hin y cc nguyn tc i xng theo quy nh ca
phng php chn bnh :PPTVCS , t pht hin 2 mt i lp v v tr khu tr ca
h gn c b s co ,lm c s cho xc nh trng im.

51
II. TH THUT VUT MT NGN TAY THNG :
1. Mc ch yu cu :xc nh u gai sng lch v li lch .
2. Hnh thc th thut : dng mt ngn gia hoc ngn tr hay ngn eo nhn, t thng
nm st mt da vut t nh, nng n mnh, su.
3. V tr thao tc :
- b trong c thng lng v rnh sng .
- Rnh sng
- Cnh cc t sng xc nh cc vng c b s, co v hnh thi li lch v lch ca cc
t sng.
4. Hng thao tc: vut theo hng dc xung v ln, xc nh cc si c s, c ngang
v cc t sng li, li lch v lch .
5. Thi gian thao tc : khng quy nh ( xc nh chnh xc )
6. Tc thao tc : chm
7. Cng tc ng : t nh n mnh dn t ngoi vo trong .
Ghi ch : Khi thao tc cn thc hin theo quy nh ca nguyn tc hng phn.

III. TH THUT VUT BA NGN TAY THNG :


1. Mc ch yu cu :Xc nh lp c trn u gai sng li,lch, lm.
2. Hnh thc th thut : ngn gia t trn ngnh gai sng, ngn tr v ngn eo nhn t
hai bn cnh sng vut ng lc .
3. V tr thao tc : ti trng khu
4. Hng thao tc : dc theo ct sng (xung v ln)
5. Thi gian thao tc : khng quy nh ( nhn bit )
6. Tc thao tc : t nhanh n chm
7. Cng thao tc : t nh n va, t lp ngoi n lp trong .
Ghi ch : khi thao tc cn thc hin quy nh ca nguyn tc hng phn .

IV. TH THUT VUT BA U NGN TAY :


1. Mc ch yu cu: xc nh lp c bnh l c hnh thi: cng, mm, s, si , teo trn
u gai sng v lan to ra rnh sng v c thng lng .
2. Hnh thc th thut : chm 3 u ngn tay st v bng, VUT tm cc hnh thi ca lp
c bnh l khu tr.
3. V tr thao tc : trn u gai sng v hai bn rnh sng cng lp c lng thuc cng trng
khu .
4. Hng thao tc : dc theo ct sng v cc v tr lan to, VUT nhanh cc ngn tay vo
lng bn tay.
5. Thi gian thao tc : khng quy nh
6. Tc thao tc : t nhanh n chm
7. Cng tc ng : nh n va t lp ngoi n lp trong.
. Ghi ch : khi thao tc cn thc hin nhng quy nh ca nguyn tc hng phn.

V. TH THUT VUT MT U NGN TAY :


1. Mc ch yu cu :xc nh lp c bnh l khu tr trn u gai sng b co , cm, s, si
nhiu nht.
2. Hnh thc th thut: dng phn mm u mt ngn tay, vut ngn trn u gai sng,
xc nh v t sng c trng im khu tr .
3. V tr thao tc: trn u gai sng ti trng khu bit r gia u gai sng cnh t
sng v cc khe t .
4. Hng thao tc : vut mt ngn theo hng dc, ngang, chch, cho ln xung trong
phm vi t sng.
5. Thi gian thao tc : khng quy nh .
6. Tc thao tc : t nhanh n chm .

52
7. Cng tc ng :t nh n nng, t lp ngoi n lp trong .
GHI CH :Khi thao tc vut u mt ngn tay, cn xc nh c lp c co, cm, s, si,
nhiu nht v pht hin im c cm gic au, nhng au d chu nht, theo nhng quy nh
ca phng php .../..

bi 3 : TH THUT N .
******
Th thut n l xc nh lp c b s, co v cm gic khu tr lp ngoi, lp gia v lp
trong, phm vi rnh sng v u gai sng, c th thut vut, xc nh lm im c
trng im khu tr .
Hnh thc ca th thut dng phn mm u ngn tay gia, t tnh trn u gai sng b
bin i v lp co c, lan to hai bn rnh sng, xc nh v tr khu tr ca lp co c, lan
to ra hai bn rnh sng, xc nh v tr khu tr ca lp c co v cm gic lp ngoi, lp
gia v lp trong lm c s cho xc nh trng im.

I. TH THUT N BNG 1 HOC 2 NGN TAY :


1. Mc ch yu cu : xc nh cc si c co v cm gic biu hin hai bn rnh sng .
2. Hnh thc : n bng 1 hoc 2 u ngn tay :
- Thao tc nh xc nh lp c ngoi bin i
- Thao tc va xc nh lp c gia bin i
- Thao tc mnh xc nh lp c trong bin i.
3. V tr : hai bn rnh sng
4. Hng thao tc : t tnh ti im c th thut vut xc nh tm lp c ngoi, gia
hay trong xc nh v tr khu tr ca th rng.
5. Thi gian : khng quy nh
6. Tc : chm t t
7. Cng :
- nh lp ngoi
- mnh va lp gia
- mnh hn lp trong
GHI CH : khi thao tc phi thc hin quy nh ca nguyn tc hng phn v nguyn tc
trng khu.

II. TH THUT N BNG MT NGN TAY :


1. Mc ch : xc nh lp c m, v ch quan bin i khu tr trn cc t sng trng
im.
2. Hnh thc :dng mt ngn tr hay gia, t nh st mt da trn u gai sng b bin i,
xc nh lp c m bin i khu tr ti lp c ngoi, gia hay trong .
3. V tr: thao tc trn u gai sng v khe t.
4. Hng thao tc :hng thng t ngoi vo trong
5. Thi gian thao tc : khng quy nh
6. Tc :n t t v chm.
7. Cng :
- nh :xc nh lp c ngoi bin i .
- va : xc nh lp c gia bin i
- mnh, su :xc nh lp c trong bin i.
GHI CH : cc lp c bin i l c s xc nh trng im.../..

bi s 4 : TH THUT V .
******

53
Th thut v l xc nh hnh thi h gn c ,v cm gic bin i khu tr trn u cc
gai sng, bin i phn thnh cc loi co cm, dy mng, s, si v teo.
Dng phn mm u ngn tay thao tc ti u gai t, khe t, v cnh t xc nh
hnh thi t sng trng im.

I. TH THUT V DI DI :
1. Mc ch : V di di l xc nh hnh thi lp c m bin i : co, cng, mm v v tr khu
tr trn t sng bin i .
2. Hnh thc : dng phn mm u ngn, t trn v tr c th thut n xc nh .Thao
tc phm vi hp xc nh hnh thi lp c co, cng, mm.
3. V tr :thn gai t, khe t v cnh t.
4. Hng thao tc : hng trc
5. Thi gian : khng quy nh
6. Tc : t nhanh n chm, chm n nhanh .
7. Cng : - nh lp ngoi
- Mnh hn lp gia
- Mnh hn na lp trong .
GHI CH : thao tc xoay nh xui chiu v ngc chiu vi chiu kim ng h, cng vi cc
hng thng, ngang nhiu ln xc nh hnh thi .

II. TH THUT V DAY DAY :


1. Mc ch: v day day xc nh v hnh thi lp c bnh l : dy, mng, s, si, teo khu
tr trn u gai sng, sau t sng, bin i c th thut n xc nh .
2. Hnh thc : dng phn mm u ngn gia t trn v tr th thut n, xc nh thao
tc mt din rng, gia gai sng.
3. V tr : u gai t, khe t v cnh t trong phm vi ct sng.
4. Hng thao tc : hng trc .
5. Thi gian : khng quy nh
6. Tc : t nhanh n chm, hoc t chm n nhanh .
7. Cng :lc va xc nh lp gia, lc mnh xc nh lp trong, lc nh xc
nh lp ngoi .
GHI CH : dng lc tnh, hng dc, ngang, xc nh hnh thi .

III. TH THUT V Y Y :
1. Mc ch :v y y xc nh hnh thi lp c m bnh l khu tr trn u gai sng
bin i di ng, hoc khng di ng .
2. Hnh thc : dng phn mm u ngn gia t tnh trn lp c m bnh l, thao tc
theo hnh thc y y dc, ngang, cho xc nh hnh thi loi c bnh l.
3. V tr : u gai t, khe t v cnh t.
4. Hng thao tc :hng trc
5. Thi gian : khng quy nh
6. Tc : t chm n nhanh, hoc t nhanh n chm
7. Cng : t nh n mnh
GHI CH : t tay trn lp c bnh l thao tc theo hng dc, ngang, chch, cho xc
nh lp c di ng hoc khng di ng .

IV. TH THUT V XOAY XOAY :


1. Mc ch : v xoay xoay xc nh im c cm gic au d chu trong trng khu
c cc th thut p, vut, n, v. xc nh lm c s cho xc nh trng im .
2. Hnh thc : v xoay xoay l dng phn mm u ngn tay t tnh ti lp c bnh l
thao tc, xc nh im c cm gic au nh nht v d chu nht .
3. V tr : c xc nh ca th thut v y.

54
4. Hng thao tc : hng trc
5. Thi gian :khng quy nh
6. Tc : t nhanh n chm hoc t chm n nhanh
7. Cng : t nh nht n nng nht ca mt ngn tay, xc nh v tr khu tr ca cm
gic au d chu, lm c s xc nh trng im.
GHI CH :v di di, day day, y y, v xoay xoay xem xt khng b st mt v tr hp
trn trng im.

CC TH THUT TR BNH .

Tt c c 7 bi :
1. Th thut y
2. Th thut xoay
3. Th thut bt
4. Th thut rung
5. Th thut b
6. Th thut lch
7. Th thut mit .
=====

bi s 1 : TH THUT Y
Ni dung v tr bnh bng phng php TVCS l gii to trng im phc hi s cn bng
u v ct sng. C s gii to trng im cn c vo nguyn tc to sng cm gic thch
hp ti trng im, ng vin kh nng t iu chnh phc hi li s cn bng ca 4 c
trng bin i tr bnh bng th thut thch hp .

I. TH THUT Y :
Ni dung ca th thut y l gii to hnh thi trng im thuc loi co dy th ln khu tr
trn cc t sng, bin i c hnh thi li lch, b dnh cng bng phng thc nn. ng
thi th thut y cn phi hp vi cc th thut rung, xoay to sng cm gic thch hp tr
bnh .
Hnh thc ca th thut l dng phn mm u ngn tay gia, ngn ci, c trng hp
dng c gan bn tay thao tc bng phng thc nn gii to trng im .

II. TH THUT Y 1 NGN TAY :


1. Mc ch : gii to trng im loi co cng, dy khu tr trn u gai sng li, li lch v
lch b dnh cng.
2. Hnh thc : dng mt ngn t tnh ti trng im.
- p dng phng thc nn tnh phi hp vi th thut run.
- p dng phng thc nn ko to cho t sng chuyn ng
3. V tr : trn u gai sng bin i
4. Hng thao tc : hng trc
5. Thi gian :theo quy nh ca nguyn tc nh hng.
6. Tc : rung mau (nhanh)
7. Cng : t nh n mnh, t lp ngoi vo su lp trong theo nguyn tc nh lc quy
nh.
GHI CH : trng hp nn ko khng phi thc hin nguyn tc nh hng

55
III. TH THUT Y 2 NGN TAY :
1. Mc ch : to cho t sng li b dnh cng chuyn ng c .
2. Hnh thc : dng 2 ngn t ngang, gip 2 u ngn trn u gai sng, t 2 ngn 2 rnh
sng, t 2 ngn chng ln nhau gia u gai sng, thao tc nhm cho t sng li dnh
cng chuyn ng c .
3. V tr : 2 cnh sng, 2 rnh sng, v u gai sng.
4. Hng thao tc :t ngoi vo trong
5. Thi gian :khng quy nh
6. Tc :t nh n mnh dn
7. Cng : theo quy nh ca nguyn tc nh lc.
GHI CH : p dng phng thc nn tnh.

IV. TH THUT Y BNG GAN BN TAY :


1. Mc ch :dng gan bn tay l p dng bn loi hnh thi ca trng im lin li dnh
cng, chuyn ng bng phng thc nn nng .
2. Hnh thc :y bng gan bn tay t tnh trn cc t sng lin hi, dnh cng p dng
phng thc nn nng chn, nn nng tay, nn ngi xm nng tay.
3. V tr : phm vi ct sng
4. Hng thao tc :t sau y ra trc
5. Thi gian :khng quy nh.
6. Tc : nhanh
7. Cng : khng quy nh
GHI CH : sau khi to c t sng b dnh cng, chuyn ng c, th li phi p dng
phng thc sng, gii to lp c bnh l .../..

bi 2 : TH THUT XOAY .
******

Ni dung th thut xoay, l to sng cm gic thch hp gii to trng im c hnh thi co
dy, co mng, mm dy, mm mng, cng dy, cng mng, khng di ng (khng c gi tr
vi loi s, si, teo) .
Hnh thc ca th thut l dng phn mm u ngn tay (ci, tr hoc gia) t ti trng
im to sng cm gic bng hnh thc xoay trn theo chiu kim ng h, hoc ngc li
hoc xoay hai chiu phm vi rng hoc hp, t lp ngoi n lp trong, t nh n mnh, t
chm n nhanh ... thc hin ni dung trn.

I.TH THUT XOAY THEO CHIU KIM NG H :


1. Mc ch :xoay theo kim ng h to sng cm gic gii to trng im c hnh thi
khng di ng, khu tr phn di t sng lch phi v phn trn t sng lch tri.
2. Hnh thc: dng phn mm u ngn tay t ti trng im thao tc xoay trn theo
chiu kim ng h, tp trung ti im c cm gic thch hp nht ln trong khi c co dy
nht, to kh nng t iu chnh gii to bnh.
3. V tr: phn di t sng lch phi v phn trn t sng lch tri.
4. Hng thao tc :t rng n hp, t nng n su, hng trc.
5. Thi gian : theo quy nh ca nguyn tc nh lng .
6. Tc :chm.
7. Cng : t nh n mnh dn, theo quy nh ca nguyn tc nh lc .
GHI CH : th thut xoay l mt th thut to sng cm gic thch hp nht c th t iu
chnh gii to bnh.

56
II. TH THUT XOAY NGC CHIU KIM NG H :
1.Mc ch : th thut xoay ngc chiu kim ng h l to sng cm gic thch hp ti
trng im c hnh thi khng di dng, khu tr phn di t sng lch tri , v phn trn
t sng lch phi .
2.Hnh thc :dng phn mm u cc ngn tay t ti trng im thao tc xoay trn, tp
trung ti im c cm gic au thch hp nht ln trong lp c co dy nht.
3. V tr :tp trung ti u gai sng v khe t sng.
4. Hng thao tc : t rng n hp, t nng n su, hng trc.
5. Thi gian :theo quy nh ca nguyn tc nh lng .
6. Tc :chm
7. Cng : t nh n nhanh dn, to cho ngi c cm gic au, nhng rt d chu (theo
quy nh ca nguyn tc nh lc )
GHI CH : khi ta thao tc thy ct sng ngi bnh nm xung ( tr li bnh thng )l du
hiu thun, phi thao tc lin tc gii to trng im....

bi 3 : TH THUT BT .
******

MC CH :
Th thut bt l mt trong nhng th thut tr bnh theo phng thc sng, ng dng c th
vi nhng loi trng im c hnh thi lp c bnh l s, si c th ngi i t iu
chnh gii to cc hnh thi ca trng im v iu ho thn nhit, phc hi li s cn bng
tr bnh.
Th thut bt nhm to cho ngi bnh c mt cm gic au n t ngt, vi nhng
trng hp lp c bnh l c hnh thi si trn hoc si dp.
1. Hnh thc :dng phn mm u ngn ci hoc gia, hay dng nhiu ngn tay bt, trt
trn c bnh l bng mt lc thch hp thao tc .
2. V tr: khng k si c bnh l nm theo hng dc, ngang, cho, ni cn x l .
3. Hng thao tc: hng bt ct ngang si c.
4. Thi gian: nhanh, mt ln.
5. Tc : nhanh
6. Cng :mnh theo nguyn tc nh lc.

GHI CH :
Khi dng th thut bt, tr bnh cn phi hp vi th thut y theo quy nh ca nguyn tc
nh lc t ti thiu ti ti a .

bi 4 :TH THUT RUNG .


******

I.MC CH :
Th thut rung l mt trong nhng th thut tr bnh theo phng thc sng tch cc nht,
ng dng c th vi nhng trng im c hnh thi mm dy, mm mng, co dy, co
mng.To cho ngi bnh mt cm gic thoi mi, d chu, c th ngi bnh t iu
chnh, t gii to trng im, phc hi li s cn bng tr bnh.

57
II. HNH THC :
dng phn mm u ngn, t tnh ti trng im thao tc bng mt lc rung tay lin tc,
cho ngn tay c s rung chuyn nh nhng ti u ngn tay trn trng im.
1. Rung nh : l ng tc bn tay lc ngang hp, nh nhng, i vi trng hp trng im
thuc loi mm dy, co dy.
2. Rung mnh: l ng tc bn tay lc ngang rng, mnh hn, i vi trng hp trng im
thuc loi mm mng, co mng.
3. Phi hp :
* va rung , va y thao tc ng nguyn tc nh lc
* va rung, va lch khi trng im thay i truy tm trng im mi
* va rung, va b khi cn gii to trng im lp c trong
4. V tr :ti trng im mm mng, mm dy, co mng, co dy.
5. Hng thao tc : hng trc.
6. Thi gian :theo quy nh ca nguyn tc nh lng
7. Tc :t nh n mnh dn, phi hp nguyn tc nh lc, nh lng.
8. Cng :theo nguyn tc nh lc .

III. GHI CH :
Th thut rung thch hp nhng trng hp suy nhc thn kinh, suy nhc c th../.

bi 5 : TH THUT B .

******

I.MC CH :
Th thut b l trong nhng th thut tr bnh theo phng thc sng, ng dng c th trong
nhng trng hp trng im, khu tr trong lp c trong. Th thut b to cho ngi bnh
mt cm gic au thch hp ti trng im lp c trong. Cm gic au nhc ny, ta c th
nhn bit c bng cc hin tng un cong v vn vo ct sng. T nhng cm gic trn,
ngi bnh c th t iu chnh gii to cc hnh thi ca trng im, phc hi li s cn bng
tr bnh.

II. HNH THC :


Dng phn mm u ngn gia t tnh ti trng im, n su vo lp c bn trong. Nu
trng im bn phi ct sng, th ta dng ngn gia bn tay phi. Nu trng im bn tri
ct sng th ta dng ngn gia bn tay tri thao tc .
Nu gp trng hp trng im c hai bn (lm) th ta dng c hai tay thao tc song chnh
b : t st vi gai ct sng, n cho lp c bnh l mit vo gai ct sng v ln gia ngn
tay, va lm va mit theo hng vng trn. Lc u a lc t ngoi vo hng trc v tip
tc a lc t trong tr ra ngoi .
1. V tr :ti trng im lm lch hay lm.
2. Hng thao tc :hng trc - b ln.
3. Thi gian :theo quy nh ca nguyn tc nh lng
4. Tc :chm
5. Cng :Mnh - st.

III. GHI CH :
Th thut b n chnh nhng trng hp t sng b lm. Trn loi c co mm dy,mm
mng.../.

58
bi 6 : TH THUT LCH .

I.MC CH :
Th thut lch khng c hnh thc ring bit m khi thao tc bng cc th thut khc ng
dng phng thc sng, lun lun theo di hnh thi ca trng im, thy khng cn trng
im th thao tc rng ra cc ch cao ca lp c bnh l kp thi xc nh trng im mi .

II. CH :
Khi thao tc vi cc th thut thch hp, c khi ch vi giy ng h m hnh thi trng im
thay i, bi kh nng t iu chnh ca c th gii to trng im.Ngi bnh c th
cm nhn c : ch au bt au ri ht au. Nhng trng im bao gi cng khu tr mt
im rt nh, khi im nh ny tan i th chung quanh hnh thnh mt b cao, ti c im
co c nht, v cm gic au nht, im mi ny c gi l trng im mi.

bi s 7 : TH THUT MIT ( KIM TRA )

Th thut mit l xc nh trng im khu tr trn gai t sng b bin i. Sau khi a cc
th thut p, vut, n, v xc nh, lm c s quy np, chn on bnh, thm d, tin lng
bnh v tm phng php iu tr ph hp nht.
Dng phn mm u ngn t tnh trn v tr c th thut v xc nh cha bng cc
hnh thc : y, xoay, bt, rung ti trng im.

I.TH THUT MIT, XOAY PHI HP TH THUT P SONG CHNH :


1. Mc ch :Th thut mit, xoay phi hp vi th thut p l xc nh, trng im thuc
loi co, mng khng di ng
2. Hnh thc: dng phn mm u ngn gia t trn v tr c th thut v xc nh,
thao tc nh, nhn thy hnh thi co mng th va mit va xoay, trong khi thao tc ch theo
di s bin i ca nhit da bng th thut p .
3. V tr : lp c bin i trn u gai sng bin i.
4. Hng thao tc : hng trc .
5. Thi gian : khng quy nh
6. Tc : chm
7. Cng : nh
GHI CH: Khi thao tc cn theo di s thay i thun, ca vng nhit bin i th im
thao tc trn t sng c gi l trng im. Trng im l c s quy np chn on bnh
v phng hng gii to trng im tr bnh .

II. TH THUT MIT, BT PHI HP TH THUT P SONG CHNH :


1. Mc ch : Th thut mit , bt l xc nh v hnh thi ca trng im thuc s si (loi
di ng )
2. Hnh thc : th thut mit, bt phi hp vi th thut p l dng phn mm u ngn tay
gia t v tr c xc nh, mit thy hnh thi s si th dng th thut bt phi hp.
Khi thao tc cn theo di s thay i vng nhit da bng th thut p .
3. V tr : lp c bn i trn u gai sng bin i .
4. Hng thao tc : hng trc
5. Thi gian : khng quy nh
6. Tc : t chm n nhanh
7. Cng : t nh n mnh dn.
GHI CH : Khi thao tc ct sng ,nu nhit thay i thun im, l trng im, l c s
quy np, chn on v phng hng u tr .

59
III. TH THUT MIT, RUNG, PHI HP VI TH THUT P SONG CHNH :
1. Mc ch :Th thut mit, rung, l xc nh trng im thuc loi teo nhc khng di
ng .
2. Hnh thc :dng phn mm u ngn tay gia t v tr th thut v xc nh, thao tc
nh lp ngoi bng th thut mit. Nu thy hnh thi teo, nhc th p dng th tht rung,
v theo di nhit bin i bng th thut p .
3. V tr : trn vng lp c bin i trn u gai ct sng bin i .
4. Hng thao tc : hng trc .
5. Thi gian : khng quy nh .
6. Tc :t chm n nhanh
7. Cng : t nh n mnh dn .
GHI CH : Khi thao tc trn ct sng, cn theo di nhit da vng bin i xc nh
trng im. Nu nhit gim thun vi tc ng, th c coi l trng im. Nu nhit
gim thun vi tc ng, th c coi l trng im v l c s quy np chn on v
phng hng iu tr .

IV .TH THUT MIT, Y, RUNG PHI HP VI TH THUT P:


1. Mc ch : xc nh trng im thuc loi, cm, dy, v khng di dng .
2. Hnh thc : dng phn mm u ngn tay ga, t ln v tr c xc nh bng th
thut v. Thao tc t nh n mnh,nu thy hnh thi lp c bin i th p dng th thut
y, theo di s bin i nhit da bng th thut p .
3.V tr : lp c bin i, trn u gai sng bin i .
4. Hng thao tc : hng trc
5. Thi gian: khng quy nh
6. Tc : t chm n nhanh
7. Cng : Mnh t ngoi n trong cho ngn tay n thu u gai sng .
GHI CH : Khi thao tc trn ct sng cn theo di s din bin ca vng bin i :
- Nu nhit gim th im tc ng c coi l trng im .
- Nu nhit khng gim th im tc ng khng phi l trng im.

60
PHN VI : CC PHNG THC CHN V TR BNH .

Cc phng thc chn bnh


Tt c c 5 bi :
bi 1 : Phng thc tm nhit
bi 2 : Phng thc co c
bi 3 : Phng thc ng hnh
bi 4 : Phng thc i ng
bi 5 : Phng thc chuyn t th .
=========
Cc phng thc tr bnh .
Ni dung ca phng php TVCS v tr bnh, l gii to trng im khu tr trn cc t
sng bin i .
C s nh gi kt qu gii to trng im l s lp li cn bng ca hai mt i lp ca 4
c trng khu tr trn h ct sng v u, cng ngoi vi. gii to trng im gm c cc
phng thc sau :
PHNG THC NN :
bi s 1 : Phng thc nn ko
bi s 2 : Phng thc nn nng
bi s 3 : Phng thc nn vt
bi s 4 : Phng thc nn tnh
PHNG THC SNG :
bi s 1 : PHN C :
: Gii to cc trng im t C1 n C3
: Gii to cc trng im t C4 n C7
bi s 2 : PHN TRN CA LNG :
Gii to trng im t D1 n D3
: Gii to vng di lng trn t D4 n D7
bi s 3 : PHN GIA LNG :
Gii to trng im trn lng di t D8 n D9
: Gii to trng im t D10 n D12
bi s 4 : VNG THT LNG :
Gii to trng im khu tr vng tht lng
bi s 5 : Gii to trng im khu tr vng cng .
bi s 6 : Gii to trng im khu tr vng ct .
PHNG THC N CHNH
PHNG THC SONG CHNH
PHNG THC VI CHNH .
(Phng php ny c t lu i, nhng i vi chng ti v cc bn cng cn mi m
lm, tin vic tham kho , ti mn php Thy, c h thng nh trn d dng tip
thu bi. Knh mi cc bn c tip ln lt cc bi sau y .) Minh Yn.
======

Cn c vo tnh hnh c th v c im ca h u v ct sng ,lin quan n sinh l v bnh


l ca c th, thc hin mc tiu ca phng php TVCS : xc nh v gii to trng im
nng cao hiu qu cha bnh .
xc nh v gii to trng im, chn v tr bnh c chnh xc phng php
TVCS, khng p dng cng thc ho i vi mi ngi bnh, m ch p dng phng
thc ho chn v tr bnh cho tng ngi bnh c th.

61
CC PHNG THC CHN BNH

Ni dung ca PPTVCS v chn bnh v thm khm v xc nh cc bnh tt c lin quan


n u v cc t sng b bin i c trng im khu tr .
C s xc nh trng im l s bin i 2 mt i lp ca 4 c trng khu tr trn h ct
sng v ngoi vi.

bi 1 : PHNG THC TM NHIT .

Phng thc tm nhit nhm mc ch thy r quan h thn nhit vi cc t sng lin
i trn c th ngi bnh .

I. XC NH V SINH L V BNH L BNG TH THUT P:


1. T th ngi bnh : t do .
2. V tr thao tc : ngoi da
3. Xc nh kt qu :
- Nu khng c vng nhit da bin i l c th sinh l .
- Nu c vng nhit da bin i l c th bnh l .

II. XC NH TRNG IM BNG TH THUT P V MIT :


1.T th ngi bnh : ngi hoc nm
2. V tr thao tc :
- p nng vng nhit a phng .
- p r vng nhit tng ng ni tng
- Mit t sng bin i
3. Xc nh kt qu :
- Nu tc ng nhit khng thay i l bnh thng
- Nu tc ng nhit khng thay i l vng trng im.

III. THM D TIN LNG BNH BNG TH THUT P V MIT :


1. T th ngi bnh: ngi ngay
2. V tr thao tc :
- p ti vng nhit bin i .
- Mit ti t sng bin i .
3. Xc nh kt qu :
- Nhit khng thay i th khng iu tr .
- Khi thao tc ti t sng bin i thy nhit thay i th khng nh iu tr thun li .

IV. THEO DI S TIN TRIN CA BNH BNG TH THUT P :


1. T th ngi bnh : ngi ngay
2. V tr thao tc : vng nhit bin i .
3. Xc nh kt qu : cn c vo s thay i nhit nh gi v qu trnh iu tr v v
phng thc iu tr.

V. AN TON BNG TH THUT P :


Trong khi thao tc iu tr cn bo m nhit da, thay i thun chiu (cao th xung,
thp th ln, t nhit da sinh l bnh thng ) th khng bao gi xy ra tai bin.../.

62
bi 2 :PHNG THC CO C

Phng thc co c tng ng, nhm mc ch xc nh hin tng ct sng , bin i lin
quan n chc nng vn ng b hn ch, biu hin ln bng hin tng co c trn c th
ngi bnh lm c s cho xc nh trng im .
Chng minh h ct sng bin i lin quan n gn c b ri lon in hnh l hin tng co
c , xc nh bng t th vn ng ti a m bnh nhn b hn ch .
1. Chun b :ngi bnh nn h lng quan st khi c sng c xut hin .
2. T th : ngi bnh ng hoc ngi.
3. Vn ng : hng dn ngi bnh gi cnh tay ln n mc ti a, gi ln gi xung lin
tc .
4. Quan st : trong lc ngi bnh gi cnh tay ln v bung xung ta quan st pha lng s
thy sng c ni ln , cm v bm tn trn t sng b bin i tng ng .
5. Thm d : hin tng bng mit trn t sng bin i s thy :
- nhit a phng thay i .
- du hiu hn ch c ci thin .
- Sng c cn gim hoc ht.
6. Xc nh v tr trng im:
t sng thm d c y bin i trn c xc nh l trng im tr bnh t ngng
th ngng .../.

bi 3 : PHNG THC NG HNH

Phng thc ng hnh nhm mc ch xc nh v hin tng ct sng bin i lin quan,
n cc cm gic au trn c th ngi bnh lm c s cho xc nh trng im.
Chng minh h ct sng bin i lin quan n cc cm gic ca c th. in hnh l cm
gic au biu hin trn c th ngi bnh c xc nh bng th thut bt ti im au khu
tr.
- V d : Cm gic au gn Asin trong bnh au dy thn kinh hng to .

1. Chun b : ngi bnh nm sp h ton b ct sng t c n ct, quan st khi c


sng cm gic v sng c ng hnh xut hin.
2. T th :ngi bnh nm sp bung trng gn c .
3. Thao tc : ngi cha bnh p dng th thut bt bng ngn ci bt trc trn gn Asin v
cm gic au t ngt cho ngi bnh .
4. Quan st : Trong khi thao tc to cm gic au t ngt ti bnh, ngi bnh git mnh
gn co v git .Lc , quan st trn ct sng v c lng s thy sng c gn ln c lng, v
bm tn cng t sng b bin i tng ng. Chnh t sng l t sng c trng im
khu tr lin quan n cm gic au ca bnh .
5. Thm d hin tng: dng th thut mit thao tc trn t sng b bin i s thy :
- Nhit bnh thay i : cao xung bnh thng.
- Cm gic bnh c ci thin : gim au n ht au ,
- Sng c gn ln c lng ht.
6. Xc nh v tr trng im :
t sng trn y c coi l v tr xc nh trng im bng cc th thut , cc nguyn tc
chn bnh, ca phng php Tc ng u v Ct Sng .../.

bi s 4 :PHNG THC I NG .

63
Phng thc i ng trong phng php chn bnh nhm mc ch xc nh v mi lin
quan ca trng im vi ngoi vi, v vi cc t sng lm c s cho quy np chn an
bnh, v phng hng iu tr .
Chng minh h gn c b s co khu tr t sng bin i khng ch khu tr phm vi t
sng m cn lan to rng ri n ton c th .
c trng ca hin tng ny l cc si gn c, b s co khu tr trn trng im v lan
to ra ngoi vi v cc t sng c lin quan.
C s xc nh v mi lin quan ny l my ng ca hai v tr lin quan, song song biu
hin ln, xc nh bng th thut mit khi thao tc song chnh .
V tr khu tr : Trng im thuc loi lch, li lch th v tr lin quan biu hin ln khc
bn , cng vi trng im khu tr c lng v h ct sng .
- Trng im thuc loi li th ch c lin quan n cc t sng, khng lan to ra ngoi vi .
Phng php ng dng :
1. Chun b : ngi bnh h lng
2. T th : nm sp trng gn c
3. V tr xc nh : - l trng im
- l ngoi vi hoc t sng lin quan
4. Thao tc : - th thut mit
- song chnh
5. Kt qu : Khi thao tc im A th thy im B c my ng. Khi thao tc im B
thy im A c my ng, nh th l i ng, im i ng c gp vi trng im
quy np, v ng thi p dng phng php song chnh bng cc nguyn tc, cc th thut,
cc phng thc ca phng php tr bnh gii to bnh .

I. MI LIN QUAN CA TRNG IM VI T SNG .


Trng im thuc loi li th im i ng lin quan khu tr gia t sng .
Trng im thuc loi lch, li lch th im i ng lin quan, khu tr cnh t sng
khc bn, vi trng im.
Trng im khu tr im i ng khu tr
1. Vng u v C1,C2 Vng cng v vng ct
2. C3 L5
3. C4 L4
4. C5 L3
5. C6 L2
6. C7 L1
7. D1 D12
8. D2 D11
9. D3 D10
10. D4 D9
11. D5 D8
12. D6 D7

II.MI LIN QUAN CA TRNG IM VI NGOI VI :


- Trng im thuc loi li, th khng c lin quan vi ngoi vi.
- Trng im thuc loi lch, th bao gi cng lin quan vi ngoi vi .
- Trng im thuc loi lch th bao gi cng lin quan, cng biu hin ln khc bn: nh l
trng im bn phi th im lin quan bn tri. Tu theo tng trng hp c th m im
i ng lin quan ny c th khu tr nh sau :
1.Ngang tit on trng im khu tr gn hoc xa
2.Chch ln trn = =
3.Cho ln trn = =

64
4.Chch xung di = =
5.Cho xung di = =
Trn y l c s quy np, chn on v xc nh phng hng iu tr .../.

bi 5 : PHNG THC CHUYN T TH .

Chuyn t th l mt phng thc p dng hnh thc chuyn ng thn th nh : ng, ngi,
nm, ci, nga, nghing(phi ,tri) nhm mc ch xc nh v s vn ng ca h ct sng b
hn ch, v s bin i ca lp c m lm c s cho phn loi v th ca trng im
quy np, chn on v c phng hng iu tr .
Cn c vo th nghim, h ct sng chia lm hai vng :

I.XC NH V VNG C B BIN I :


Vng c b bin i biu hin ln cc du hiu :
- V cc t sng c b hn ch vn ng .
- Lp c m trn t sng c b s c
- Lp c c lan to b s c
PHNG PHP VN DNG :
1. Chun b : t do
2. T th : ngi bnh ngi ngay, tay bung thng
3. Thao tc :
a.Hng ngi bnh ci gp u:
- Xc nh t sng bin i hng ra trc, bng th thut vut, v.
- Xc nh lp c m biu hin b s co bng th thut vut, v .
- Xc nh lp c s co lan to co ,bng th thut vut, v.
Trn :t khe b chm n vng u .
Di : T C7 lan sang hai c vai trc.
Ngang : T b ngoi c c n chm tr vo b trong c thang .
Tt c lp c thuc vng trn, di v ngang u p dng bng th thut vut, v.
b. Hng ngi bnh nga c ra trc :
- Xc nh t sng bin i hng sau bng th thut vut, v.
- Xc nh lp c m b s co cm dy bng th thut vut,v.
- Xc nh lp c lan to b co cm dy bng th thut vut, v.
Trn : T khe b xng chm vng u n gc chm .
Di : C7 ngang sang hai c vai trc.
Ngang: T b ngoi c c n chm n b trong c thang .
Tt c cc vng c lan to, u p dng cc th thut vut ,v.
c. Hng ngi bnh ngi nghing phi hoc tri :
- Xc nh t sng bin i hng phi hoc tri bng th tht vut, v.
- Xc nh lp c m b s co cm dy bng th thut vut v
- Xc nh lp c lan to b co cm dy bng th thut vut, v.
V tr xc nh v hin tng b mt i xng, gia bn phi v bn tri ca lp c c
:phn trn, phn gia, phn di, v ranh gii tng phn nh trn xc nh .
Tt c cc vng c lan to trn, u p dng th thut p vut, v.

II. XC NH V VNG THN MNH BIN I:


Vng thn mnh t 2 vai xung n vng hng, hng, khi b bin i thng biu hin ln
cc du hiu bng cc hin tng khng bnh thng. Bng phng thc chuyn t th, ta c
th quan st bng mt hoc bng cc th thut chn bnh xc nh.
Cc vng xc nh v s bnh thng v mt bnh thng bng phng thc chuyn t
th, gm c :

65
- H ct sng : xc nh v du hiu vn ng.
- Lp c m : xc nh v tnh trng lp c co .
- Lp c lan to : xc nh v hin tng s co mt thng bng
PHNG PHP NG DNG :
1. Chun b :ngi bnh h lng .
2. T th ngi bnh :Tu yu cu cn xc nh ng, ngi.
3. Thao tc theo th ngi bnh : ci, nga , nghing .
a. Hng ngi bnh ngi ci cong lng :
- Xc nh t sng t D1 n xng ct, c hnh thi hng ra trc (lm n hoc lm
lin), v s chuyn ng ca t sng b hn ch, s dng th thut vut, v.
- Xc nh lp c m trn u ct sng bin i, x dng th thut vut, v.
- Xc nh lp c lan to b co cm s si hoc teo nhc tng ng vi t sng bin i
khu tr hai bn c lng t vai cho n ht vng hng, bng th thut vut, n, v.
b. Hng ngi bnh ngi nga ngi :
- Xc nh t sng t D1 n xng ct c hnh thi hng ra sau(li n, hoc li lin) v
s chuyn ng ca t sng b hn ch, x dng th thut n, vut, v.
- Xc nh lp c m trn u gai sng b bin i bng th thut vut, n, v.
- Xc nh lp c lan to b co cm, s si b teo nhc, tng ng vi t sng bin i khu
tr t hai c vai, 2 bn c lng xung tn vng mng, bng th thut vut, n , v.
c. Hng ngi bnh ngi nghing ngi :
- Xc nh ct sng t D1 n ct c hnh thi hng sang phi hoc tri (lch n hay lin
lch) v s chuyn ng ca t sng b hn ch bng th thut vut, n, v.
- Xc nh lp c lan to b co cm, s si hoc teo nhc biu hin ln t c vai tr xung
n vng mng tng ng vi t sng bin i, bng th thut vut, n, v.

CC PHNG THC TR BNH .

1. PHNG THC NN
******
C tt c 4 bi :
bi 1 : phng thc nn ko
bi 2 : phng thc nn nng .
bi 3 : phng thc nn vt
bi 4 : phng thc nn tnh
=====
Mc ch ca phng thc nn l to cho cc t sng bnh l b dnh cng, chuyn ng
c. Phng thc ny khng da vo kh nng t iu chnh ca c th m tu thuc vo s
kho lo ca Chuyn- gia- ct- sng.Tu thuc vo cc trng im khu tr cc vng m p
dng cc phng thc thch hp nh nn ko, nn nng, nn vt, nn tnh...

bi 1 : phng thc nn ko

I. T TH NGI NN KO NGA (hnh 1 ).

1. Mc ch : gii to cc t sng b dnh cng khu tr trong phm vi t D6 n D12, c hnh


thi lin li v gi tnh cc t sng t D12 tr xung .
2. T th : bnh nhn ngi gh, hai u gi vung gc, bn chn t bng, u c ngay, hai
tay a vng ra sau gy, cc ngn tay ci kho cht, hai cnh tay p st mang tai.
Bnh nhn ngi gh pha sau, mt tay dng ngn ci t tnh ti trng im, tay kia cm chc
hai bn tay bnh nhn an kho sau gy.

66
3. Thao tc :
* Tay pha trn, ko tay ngi bnh, cho ng ngi ra pha sau ri i v t th c, tay kia t
nn tnh ti trng im y ra pha trc, khng cho phn thn di chuyn ng ra pha sau .
* Khi y bnh nhn tr li t th c, th tay kia bung khng nn .
* Tip tc lp li trnh t trn nhiu ln t tha n mau theo tc yu cu, n ngng th
ngng .
II. T TH NG KO NGA (hnh 2 )
1. Mc ch :
- Gii to cc t sng b dnh cng, khu tr trong phm vi vng tht lng t L1 n L5 c
hnh thi lin li, to cho h ct sng ngi bnh t L5 tr ln chuyn ng theo hng t sau
ra trc v gi thnh phn thn di t L5 tr xung .
2. T th :
* bnh nhn ng thng, da hai i trc vo mt im ta vng chc (nh thnh ging )
hai tay a ln gy, cc ngn an kho cht hai tay p st mang tai.
* Bnh nhn ng pha sau, mt tay nm chc hai bn tay kho ca bnh nhn sau gy, mt
tay dng ngn ci t tnh ti trng im trong phm vi t L1 n L5 .
3. Thao tc :
* Tay pha trn ko cho bnh nhn nga ngi ra pha sau ri y tr v t th c, tay kia t
tnh ti trng im y ra pha trc, gi khng cho phn thn di chuyn ng ra pha sau.
* Khi mt tay y bnh nhn tr li t th ng thng th tay kia bung khng nn.
Tip tc lp li thao tc nh trn nhiu ln t tha n mau theo tc yu cu n ngng
th ngng .
III. T TH NGI KO VN :
1. Mc ch : gii to cc t sng b dnh cng, khu tr trong phm vi t D8 n L5, c hnh
thi lin li lch hoc hoc lin lch, to cho trng im trong phm vi D8 n L5 chuyn
ng c, v gi tnh t L5 tr xung .
2. T th :
* Bnh nhn ngi, u gi vung gc, lng thng, u c ngay, mt tay bung thng mt tay
a cho qua ngc v bng, cha bn tay qua mn sn bn kia cho chuyn-gia-ct-sng nm
c tay .
* Chuyn- gia- ct- sng ngi pha sau, mt tay t trc ti trng im, tay kia nm c tay
bnh nhn thao tc .
3. Thao tc :
* Mt tay t trc ti trng im pha b lch, tay kia ko vn bnh nhn xoay ra pha sau,
ngc chiu b li lch .
* Thao tc nhp nhng, ko vn ngi bnh ra pha sau ri tr li t th c nhiu ln t tha
n mau cho n ngng th ngng .
IV.T TH KO VN (hnh 4 )
1. Mc ch :gii to cc t sng b dnh cng khu tr vng tht lng v vng cng L4 n
S3, c hnh thi lin li lch, to cho trng im trn ct sng t L4 n S3 chuyn ng c
.
2. T th: bnh nhn ng thng, hai bn chn t bng, cch nhau 30 cm, u c ngay, 1 tay
bung thng, 1 tay cho pha trn ngang qua bng, bn tay mn sn cho Chuyn-gia-
ct-sng nn.
* Chuyn-gia-ct-sng ngi gh pha sau, u gi vo di mng bnh nhn, 1 tay gh
chc vo xng chu ca bnh nhn, bn lch tay kia nm c tay bnh nhn ko vn.
3. Thao tc :
* Mt tay dng lc ko vn bnh nhn ra pha sau, ri bung tr v t th c, nhp nhng t
nh n nng, v cui cng ko git mnh t ngt.
* tay kia gi xng chu ca bnh nhn, ko git li pha sau .

67
CH :t sng lch v pha no th ngi cha bnh mng bn t vo u gi. Hai
tay ngi cha bnh cng ko mnh ra sau, u gi gi li, vn thy khp c th ku rng
rc l t yu cu tt.

bi 2 : NN NNG .

I. T TH NGI NNG TAY (hnh 5 )


1. Mc ch : gii to cc t sng b dnh cng khu tr trong phm vi t D6 n D10 c hnh
thi lin li, to cho trng im t D6 n D10 chuyn ng theo hnh thng t ngoi vo
trong .
2. T th:
- bnh nhn ngi xm, lng thng, u c ngay, hai tay p st mang tai gi ln trn, cc ngn
tay an kho li cht .
- Chuyn- gia-ct- sng ng ci chch 45 pha sau, 2 bn chn cch nhau 40 cm. Mt tay
gi cnh tay ngi bnh gt y ra sau, mt tay t ci tay vo i lm im ta, t ngn
tay hoc n bn tay tnh ti trng im.
3 .Thao tc : cng mt lc mt tay gt hai cnh tay bnh nhn ra pha sau, tay kia nn tnh ti
trng im y ra pha trc, sau li tr v t th c .
Thao tc nh nhng nh th cho n ngng th ngng .
Ch : Khi thao tc, chuyn-gia-ct-sng phi gi t th cho vng khi thao tc : mt tay
gt tay bnh nhn v pha sau, tay kia t vo i mnh lm ch ta nn, phi vng chc.
II. T TH NM NNG TAY (hnh 6)
1. Mc ch : gii to cc t sng b dnh cng khu tr trn lng t D8 n D12 c hnh
thi li, to cho trng im trong phm vi D8 n D12 chuyn ng c theo hng thng
t ngoi vo trong .
2. T th : bnh nhn nm sp, hai chn dui song hnh, u ngng, hai cnh tay a thng
ln u, hai bn tay kho chc cc ngn .
Chuyn-gia-ct-sng ng ci ngang vng c trng im.Mt tay lun xung di hai cnh
tay ni bp tay, tay kia chun b nn.
3. Thao tc :Chuyn-gia-ct-sng dng mt tay nng bng na ngi ca bnh nhn t vng
L tr ln ri t v t th c, thao tc nh nhng nhiu ln quan st t sng li nht, ca
trng im. Khi thy lng ngi bnh bt cng th to mt s t ngt : mt tay nng cao
bnh nhn, cng lc dng tay kia nn nhanh v mnh ti trng im.
Thao tc ny thng ch lm mt ln, t khi phi lm li.
III. T TH NM NNG HAI CHN :( hnh 7 )
1. Mc ch :gii to cc t sng b dnh cng khu tr trong phm vi t L3 n S5 c hnh
thi lin li chuyn ng c theo hng t ngoi vo trong .
2. T th :bnh nhn nm sp, 2 chn dui thng, 2 tay khoanh trc trn .
Chuyn-gia-ct-sng ng ci ngang tm tht lng bnh nhn. Mt tay lun di 2 i trn
gi nhc, mt tay chun b nn.
3. Thao tc: Chuyn-gia-ct-sng nng 2 chn bnh nhn ln cho vng lng t L2 n S5 ln
khi mt ging, ri tr v t th c .Thao tc vi ln n khi nng thy vng lng bnh nhn
bt cng, cng lc mt tay nhc bng bnh nhn ln, tay kia nn mnh ti trng im n
xung.
Nu thao tc ng lc th ch cn thc hin 1 ln l ti ngng .
IV. T TH NM NNG 1 CHN (hnh 8)
1. Mc ch: gii to cc t sng b dnh cng khu tr trong phm vi t S1 n S5, c hnh
thi li lch v lin li lch, to cho trng im t S1 n S5 chuyn theo hng chch t
ngoi vo trong, t phi qua tri, t tri qua phi .
2. T th :bnh nhn nm dui hai chn, hai tay khoanh trc trn .

68
Chuyn-gia-ct-sng ng ci ngang vng tht lng bnh nhn, 1 tay lun xung di 1 i
bn b lch, 1 tay t tnh ti trng im chun b thao tc.
3. Thao tc :nng bng chn bnh nhn bn pha c c cng ln khi ging, ri tr v t
th c .
Thao tc nh vy vi ln, khi nng thy vng lng bt cng th to mt ng tc t ngt,
ng vo lc tay nng bng chn bnh nhn ln th tay kia n mnh ti trng im nn xung
mt ln n ngng th thi.../.

bi 3: PHNG THC NN VT
******

I. T TH NM VT 1 GI ( hnh 9 ):

1. Mc ch :gii to cc t sng b dnh cng khu tr S1 n S5 c hnh thi li lch n


v lin lch, to cho trng im t S1 n S5 chuyn ng c theo hng chch 45 , t
ngoi vo trong i vi hnh thi li lch, v hng ngang t phi qua tri hay ngc li vi
hnh thi lin lch .

2. T th :bnh nhn nm nga, 1 chn dui thng, 1 chn sng gi, gt chm mng pha c
trng im, hai tay gi u. Chuyn-gia-ct-sng ng ci theo chiu u gi bnh nhn
co, hai tay t ln u gi bnh nhn thao tc .

3. Thao tc : Chuyn-gia-ct-sng dng hai tay vt u gi bnh nhn n mc ti a xung


mt ging khin mng bn v lng ca bnh nhn phi bt bng khi mt ging, ri li
tr v t th c . Thao tc nhp nhng nh vy nhiu ln cho n ngng th ngng .

II.T TH NM VT HAI GI (h. 10 ):

1. Mc ch: gii to cc t ct sng b dnh cng khu tr S1 n S5 c hnh thi n li


hoc lin li, to cho trng im t S1 n S5 chuyn ng c theo hng thng t ngoi
vo trong .

2. T th : bnh nhn nm nga, hai chn chng gi gt chm mng, hay tay khoanh gi u.
Chuyn-gia-ct-sng ng ci pha di chn bnh nhn, hai tay gi hai u gi bnh nhn
thao tc.

3. Thao tc :Chuyn-gia-ct-sng dng hai tay vt mnh hai u gi bnh nhn n mc ti


a, khin hai mng v lng bnh nhn phi bt bng khi mt ging, ri tr v t th c
.Thao tc nhp nhng n ngng th ngng.

III. T TH NG VT 1 MNG (hnh 11)

1. Mc ch : gii to cc t sng b dnh cng khu tr trong vng lng v hng t L1 n


S5, c hnh thi li lch v lch, to cho trng im t L1 n S5 chuyn ng c t pha
trc

2. T th : bnh nhn ng thng hai chn giang rng 40cm dng bn tay cng pha c c co
lch, t t trn xng hng cng bn , tay kia bung thng .

Chuyn-gia-ct-sng dng cnh tay cng bn tay bnh nhn, chng trn xng hng ; nm
chc khyu tay bnh nhn thao tc, tay kia nm chc vai bn kia ca bnh nhn .

69
3. Thao tc :Ko vt cnh tay chng trn hng ca bnh nhn theo hng t trn xung di
theo chch hng trc. cho mng ngi bnh chuyn ng t sau ra trc. Thao tc
nhp nhng n ngng th ngng .

IV. T TH NG VT HAI MNG (HNH 12)

1. Mc ch :gii to cc t sng b dnh cng khu tr trong vng t L1 n S5, c hnh thi
lin li, to cho trng im t L1 n S5 chuyn ng c theo hng sau ra trc .

2. T th :Bnh nhn ng thng, hai chn giang rng 40 cm, hai bn tay t trc tip trn hai
bn hng, lm im t cho thao tc.

3. Thao tc :ko vt hai cnh tay ca bnh nhn ang chng trn hng, theo hng t trn
xung di, chnh hai bn tay bnh nhn, y ra hai mng ca mnh t pha sau ra trc.
Sau khi vt mnh, tr li t th c. Thao tc nhp nhng n ngng th ngng.

bi 4 : PHNG THC NN TNH .


******

I .T TH NM SP :
1. T th nm sp chn co chn dui (hnh 13)
- Mc ch :gii to cc t sng b dnh cng khu tr ti vng L3 n S5 v t ct, c hnh
thi lin li lch, lch v lin lm lch, to cho trng im trong phm vi t L3 n t ct
chuyn ng c .
- T th: bnh nhn nm sp mt chn dui thng, mt chn co gp di bng, gt chm
mng bn c trng im, hai tay trn .
Chuyn-gia-ct-sng ng ci ngang vng tht lng ca bnh nhn, hai bn tay xo rng p
lng bnh nhn, t hai ngn ci ti trng im, cnh tay thng .
- Thao tc: Bnh nhn dng lc t ti thiu n ti a ca nguyn tc nh lng, thao tc
bng th thut y nhp nhng chch t ngoi vo trong n khi hnh thi lin lm lch, v
theo hng ngang qua phi hoc tri theo hnh thi lch, i vi hnh thi lin li lch th p
dng th thut b nhp nhng theo hng t trong chch ra ngoi .Thao tc n khi thy t
sng b dnh cng chuyn ng c th ngng thao tc.
2. T th nm sp tay vng tai trn (hnh 14):
- Mc ch :gii ta cc t sng b dnh cng khu tr ti vng tht lng t L4 n S5 c hnh
thi lin li lch v lin lch, to cho trng im t L4 n S5 chuyn ng c .
- T th: bnh nhn nm sp, hai chn dui thng .
Chuyn-gia-ct-sng ng ci, hai cnh tay thng, t hai ngn ci ti trng im.
- Thao tc : nn tnh hai ngn ci ti trng im, tc ng theo hng chch t ngoi vo i
vi hnh thi li lch v hng ngang vo i vi hnh thi lin lch. Thao tc nhp nhng n
ngng th ngng .
3.T th nm nm sp trn ngi (hnh 15)
- Mc ch :gii to cc t sng b dnh cng khu tr t D8 n S5 , c hnh thi lin li lch.
hoc lch, to cho trng im t D8 n S5 chuyn ng c .
- T th : bnh nhn nm sp ngang ging hay trn ci bn thp, thn mnh trn trn mt
ging hay bn, chn tay bung chng. Chuyn-gia-ct-sng ng ci ngay trng im, hai
cnh tay xo rng, t hai ngn ci ti trng im thao tc.
- Thao tc : nn tnh ti trng im bng lc ca hai ngn tay ci, t ti thiu n ti a lm
cho t sng chuyn ng c t pha sau ra trc, i vi hnh thi lin li hoc ngang vo
trc i vi hnh thi lin lch. Thao tc t ngng th ngng.

70
II.T TH NM NGHING :
1. T th nm nghing chn cho (hnh 16 ) .
- Mc ch : Gii to cc t sng b dnh cng khu tr L4 n S5 c hnh thi lin -li -lch
v lin- lch hoc lin- lm, to s chuyn ng cho trng im vng tht lng tr xung
chuyn ng t sau ra trc vi hnh thi lin li lch, t phi sang tri hay ngc li vi hnh
thi lin lch, v t trong ra ngoi vi hnh thi lin lm p dng th thut b.
- T th : bnh nhn nm nghing, mt cnh tay gi u tay kia t do, hai chn u dui
thng, chn trn t cho ra pha trc. Chuyn-gia-ct-sng ng ci ngang trng im, 2
cnh tay thng, 2 bn tay xo rng t 2 ngn ci ti trng im .
- Thao tc : Nn tnh ti hai ngn tay ti trng im, p dng lc t ti thiu n ti a theo
hng chch t sau ra trc, i vi hnh thi lin li lch, t phi sang tri, hoc ngc li
i vi hnh thi lin lch v t trong ra ngoi, i vi hnh thi lin lm.
Sau khi nn, li bung trng tay, ngng thao tc bnh nhn tr li t th c. Thao tc nhp
nhng n ngng th ngng .
2. T th nm nghing 1 chn co i a ( hnh 17) .
- Mc ch : gii to cc t sng b dnh cng khu tr vng tht lng L1 n L5 v vng S1
n S5 c hnh thi lin li lch, lin lch, lin lm, to s chuyn ng vng L1 n S5
- T th : Bnh nhn nm nghing ngc chiu vi t sng nghing, tay st ging co gp
ngang vai, tay kia dui thng nm chc ngn chn ci ca chn co. Chuyn-gia-ct-sng ng
ci ngang trng im, t tay ti trng im .
- Thao tc :Nn tnh c hai tay ti trng im, p dng t ti thiu n ti a theo nh hng
quy nh, lm cho t sng chuyn ng. Sau khi nn li, bung trng thao tc nhp nhng
n ngng th ngng .
3. T th nm nghing chn co ( hnh 18) :
- Mc ch :gii to cc t sng b dnh cng khu tr t D8 n S5 b lin li lch, lin lm .
- T th : Bnh nhn nm nghing, chn di dui thng, chn trn co vung gc , cnh tay
di di u, tay trn t do. Chuyn-gia-ct sng ng ngang trng im bnh nhn.
- Thao tc : Nn tnh ti trng im t lc ti thiu n ti a theo nguyn tc nh lc, hng
chch t ngoi vo trong i vi hnh thi lin li lch, ngang t phi qua tri hay ngc li,
i vi hnh thi lin lch, v hng t trong ra ngoi vi hnh thi lin lm.
Thao tc nhp nhng n ngng th ngng.
III. T TH NN NG LT :
1.T th nn ng lt on lng ( hnh 19 )
- Mc ch : Gii to cc t sng b dnh cng t D8 n D12 lin li.
- T th : bnh nhn ng giang 2 chn cch nhau 40 cm, 2 tay chng thng vo tng ngang
tm vai, u ngng cao, on cong lng.
Chuyn-gia-ct-sng ng thng pha sau bnh nhn, 2 ngn ci t trn trng im thao
tc .
- Thao tc : nn theo chch 15 n 45 t trn xung theo hng thng t ngoi vo
trong t nh n nng cho t sng chuyn ng nhp nhng, n ngng th ngng.
2. T th ng lt cong lng (hnh 20 )
- Mc ch : gii to cc t sng dnh cng khu tr t D8 n L3 c hnh thi n lm .
- T th : bnh nhn ng giang hai chn cch nhau 40 cm, hai tay chng thng vo tng
ngang tm vai, cong g lng, u ci lt theo ng cong ct sng .
Chuyn-gia-ct-sng ng sau, 2 cnh tay co thc th t tay trn trng im .
- Thao tc :Nn theo chch 15 n 45 t di ln trn b t trong ra ngoi. Thao
tc n ngng th ngng.
3. T th ng ci on lng (hnh 21 )
- Mc ch : gii to cc t sng dnh cng vng L1 n L3 c hnh thi lin li hay lin
li lch .
- T th :ngi bnh ng giang hai chn cch nhau 40 cm, 2 tay chng trn im t 30cm-
40cm, u ngng cao, lng on xung .

71
Chuyn-gia-ct-sng ng sau ngay trng im.
- Thao tc : dng hai ngn tay nn thng t ngoi vo trong i vi hnh thi lin li v theo
hng chch t ngoi vo trong, i vi hnh thi lin li lch. Thao tc nhp nhng n
ngng th ngng.
4. T th nn ci gp (hnh 22).
- Mc ch :Gii to cc t sng b dnh cng khu tr khng quy nh vng c hnh thi li
lch, lch hoc lm, ch yu p dng cho ngi bnh ci b hn ch, lm cho ton b ct sng
chuyn ng c.
- T th : bnh nhn hai chn chm, thng gi, 2 tay dui thng, ci gp lng c gng cho
ngn tay gia chm t. Chuyn-gia-ct-sng ng sau t tay ln trng im .
- Thao tc : nn ti trng im theo hng thng t ngoi vo i vi hnh thi li, theo
hng chch t ngoi vo i vi hnh thi li lch hoc t trong ra i vi hnh thi lm
.Dng lc t ti thiu n ti a cho cc t sng chuyn ng.
Thao tc nhip nhng n ngng th ngng .
5. T th nn ng lt nghing:( hnh 23 )
- Mc ch : gii to cc t sng b dnh cng t D8 n D12 c hnh thi lin li lch .
- T th : Bnh nhn ng cnh gh tr trn 1chn c c co, nghing ngi chng tay cng
bn ln mt gh, chn kia gt ngang ln im t, cao t 30 n 40, tay kia gi thng ln .
Chuyn-gia-ct-sng 1 tay nng cnh tay bnh nhn, gi ln gi t th thch hp theo yu
cu, 1 tay nn ti trng im.
- Thao tc : p dng lc t ti thiu n ti a chch 45 t ngoi vo trong hoc theo
hng t phi qua tri hay ngc li tu theo t sng lch .Thao tc nhp nhng n ngng
th ngng .
6.T TH NN NGI CI GP (hnh 24 )
- Mc ch :Gii to cc t sng b dnh cng khu tr t D8 n S5 c hnh thi lin li, lin
lch, lin lm .
- T th : bnh nhn ngi trn gh, 2 chn giang rng, t trn trn hai cnh tay, lng thng
nh nm sp .Chuyn-gia-ct-sng ng ci, tay t trn trng im .
- Thao tc :Nn tnh ti trng im p dng lc t ti thiu n ti a t D8 n S5 theo
hng quy nh. Tc ng nhp nhng n ngng th ngng .
TM TT NHNG PHNG THC NN:
Cc phng thc nn trn y l : tc ng to cho cc t sng dnh cng mt s
chuyn ng vi yu cu ca ngi cha bnh .
Phng thc nn khng c gi tr trit trong hnh thi trng im tr bnh, v phng
thc nn ch mi gii to c hnh thi t sng b dnh cng, m khng c kh nng gii to
cc hnh thi bnh l ca cc lp c m.
Do sau khi p dng phng thc nn, li phi tip tc p dng phng thc sng th mi
gii to c ri lon mt cch trit .
Khi thao tc bao gi cng thc hin t lc ti thiu n lc ti a. Nhng khi p dng lc
ti a, th nn to mt ng tc t ngt th hiu qu mi cao .
Khi ko phi tu thuc vo s di chuyn ca trng im m ko theo chch c t 45
n 90 hoc c th hn na .

2. PHNG THC SNG .

C tt c 5 bi :

bi 1 : Phn c ( C1 - C7 )
bi 2 : Phn lng trn ( D1 - D7 )
bi 3 : Phn lng di ( D8 - D12 )
bi 4 : Vng tht lng ( L1 - L5 )

72
bi 5 : Vng cng ( S1 - S3 )

**********

bi 1 : PHN C .
*****

CT SNG C

Phng thc sng l mt phng thc tr bnh bng th thut tc ng trc tip ti trng
im to cho trng im trn h ct sng c mt cm gic au vi khang cch u n to
thnh sng cm gic mau tha hay lin tc .
Khi tc ng tr bnh to c mt cm gic thch hp nht cho c th ngi bnh t iu
chnh gii ta cc hnh thi ca trng im ph hp vi tng v tr c t th thun cho thao
tc .
I. GII TA CC TRNG IM T C1 N C3 :
1. T th ngi c ci gp (hnh 25):
- Mc ch : gii ta trng im c hnh thi lch n hay lin lch t C1 n C3 .
- T th : bnh nhn ngi, ngi ngay , 2 gi vung gc, 2 tay t do t trn trn bn .Chuyn-
gia-ct-sng tay trn trng im .
- Thao tc : dng th thut xoay t ti thiu n ti a ca mt ngn tay, theo hng ngang
vo trc t ngng th ngng .
2. T th nm nga c ( hnh 26 ):
- Mc ch : gii ta trng im c hnh thi n hoc lin li, li lch, lch co cng , s khu
tr C1 n C3 .
- T th : ngi bnh nm nga khng gi, u c ngang, 2 chn, 2 tay dui thng, chuyn-
gia-ct-sng ngi pha u bnh nhn tay di gy bnh nhn thao tc .
- Thao tc : p dng lc t ti thiu n ti a ca bn tay theo hng thng t ngai vo
trong i vi hnh thi li, hng chch bn lch v v trc , vi cc th thut xoay, y thch
hp n ngng th ngng .
II. GII TA TRNG IM T C4 N C7 :
1. T th ngi gc u ( hnh 27 )
- Mc ch : gii ta trng im c hnh thi lm ,lm lch, teo nhc .
- T th: bnh nhn ngi ci, gc u trn 2 tay t p, bnh nhn ng sau, tay trn trng
im .
- Thao tc: dng lc ca mt bn tay t ti thiu n ti a, b song chnh i vi hnh thi
lm, b n chnh vi hnh thi lm lch nhp nhng n ngng th ngng .
2. T th ngi nga c (hnh 28 )
- Mc ch : gii ta trng im c hnh thi n hoc lin li, li lch co cng t C4 n c7 .
- T th: bnh nhn ngi ngay c hi nga v pha sau, hai tay t do, 2 gi vung gc,
chuyn-gia-ct-sng ng hoc ngi pha sau, mt tay trn bnh nhn, tay kia thao tc ti
trng im.
- Thao tc : dng lc t ti thiu n ti a ca mt bn tay y t ngoi vo vi hnh thi li,
xoay t ngoi vo trong i vi li lch, t ngng th ngng.
3. T th nm sp p mt :(hnh 29) .
- Mc ch : gii ta trng im t C1 n C7 c hnh thi lm, lm lch, teo nhc , s.
- T th :ngi bnh nm sp, 2 tay 2 chn bung xui, chuyn-gia-ct-sng ng hoc ngi
ngay trng im.
- Thao tc : dng lc t ti thiu n ti a ca mt bn tay, b song chnh vi hnh thi lm,
b n chnh vi hnh thi lm lch, thao tc n ngng th ngng.

73
bi 2 : PHN LNG TRN ( D1- D7 )
******
I.GII TO TRNG IM T D1 N D3 :
1. T th ngi ngay (hnh 30) :
- Mc ch : gii to trng im khu tr vng lng trn D1-D3 c hnh thi li hoc li lch
.
- T th: bnh nhn ngi thng lng, 2 tay xui, u c ngay.
Chuyn-gia-ct-sng ng hoc ngi pha sau, mt tay theo di nhit da, tay kia co, bn
tay t st trn lng bnh nhn, dng ngn gia thao tc ti trng im.
- Thao tc: dng lc mt ngn tay t ti thiu n ti a v xoay theo hng thng t ngoi
vo trong i vi hnh thi li, theo hng chch vo i vi hnh thi li lch .
Thao tc nhp nhng n ngng th ngng .
2.T th ngi ngay lng, u gc (h.31) .
- Mc ch :gii to trng im D1 n D3 khu tr trong lp c su c hnh thi lm, lm lch
n hoc lin .
- T th :bnh nhn ngi ngay lng, u gc .Chuyn-gia-ct-sng ng pha sau, mt tay
theo di nhit da, mt tay thao tc ti trng im.
- Thao tc : dng lc t ti thiu n ti a ca mt ngn tay b song chnh i vi hnh
thi lm hoc n chnh vi hnh thi lm lch. Thao tc n ngng th ngng .
II.GII TA TRNG IM VNG DI LNG TRN T D4 N D7 :
1. T th ngi gc tay ngang vai (hnh 32)
- Mc ch :gii ta trng im li, li lch, co dy t D4 n D7 .
- T th : bnh nhn ngi, u, c, lng ngay.Chuyn-gia-ct-sng ngi pha sau thao tc.
- Thao tc: dng lc t ti thiu n ti a ca mt ngn tay ,p dng th thut y v xoay
ng hng thng t ngai vo trong i vi hnh thi li, chch t ngai vo trong , vi hnh
thi li lch. Thao tc nhp nhng t ngng th ngng.
2. T th ngi ci lt (hnh 33)
- Mc ch: gii ta trng im c hnh thi co dy .
- T th :bnh nhn ngi thng lng lt mnh t ngc vo bn, u c ngay thng, hai cnh
tay giang rng trn bn. Chuyn-gia-ct-sng ngi pha sau, mt tay theo di nhit da, tay
kia thao tc.
- Thao tc :dng th thut y theo nguyn tc nh lc thng t ngoi vo trong theo nguyn
tc iu nhit song chnh ti trng im v im i ng ti lp c trn ct sng .Thao tc
nhp nhng n ngng th dng.
3.T th ngi g lng (hnh 34 )
- Mc ch :gii ta trng im c hnh thi lm, lm lch, co cng lp c su.
- T th : bnh nhn ngi cong g lng vng 2 tay t trn bn t trn. Chuyn-gia-ct-
sng:ngi sau thao tc.
-Thao tc: p dng th thut b song chnh i vi hnh thi lm, b n chnh vi hnh thi
lm lch .Thao tc n ngng th ngng.

bi 3 :PHN LNG DI (D8-D12)


******

I. GII TA VNG TRNG IM TRN LNG DI T D8 N D9


1.T th nm sp tay vng trc trn (h.35)
- Mc ch :gia to trng im c hnh thi co dy, l lch, lch lm, lch n hay lin.
- T th : Bnh nhn nm sp, 2 chn du thng, 2 tay vng t trn .Chuyn-gia-ct-sng
ng sau trng im.

74
- Thao tc: p dng th thut xoay theo hng chch t ngoa va trong v hnh thi
l lch theo hng ngang v hnh thi lch, b n chnh v hnh thi lm lch theo
hng t trong ra ngoi .Thao tc nhp nhng n ngng th ngng .
2.T th ng ngay, gt bn tay (h.36)
- Mc ch:gia to trng im c hnh thi lch, lm lch n hoc lin, co,s, dy, mng
- T th: bnh nhn ngi ngay lng, 2 cnh tay p st sn, 2 bn tay t ln bn. Chuyn-
gia- ct- sng ngi pha sau thao tc.
- Thao tc :dng th thut xoay v y theo hng ngang t phi sang tri hay ngc li i
vi hnh thi lch, b n chnh theo hng chch t trong ra ngai i vi hnh thi lm lch
. Thao tc n ngng th ngng.
3. T th ng thng, tay thng (h. 37)
- Mc ch: gii ta trng im c hnh thi lch, lm- lch n hoc lin, co, s, dy, mng.
- T th: bnh nhn ng thng, 2 tay bung thng. Chuyn- gia- ct- sng mt tay vai
bnh nhn, 1 tay thao tc.
- Thao tc : dng th thut xoay v y theo hng ngang t phi sang tri, hay ngc li vi
hnh thi lch, b, n chnh vi hnh thi lm lch, t ngng th ngng.
4. T th ngi b gi (h. 38) .
- Mc ch: gii ta trng im t D4 n D9 c hnh thi lm, lm-lch n hoc lin .
- T th: bnh nhn ngi gh, hai bn chn t bng, hai u gi khp cht ci cho ngc st
i, hai cnh tay b gi cm hai c chn, u c ci gc. Chuyn-gia ct-sng ngi sau tc
ng.
- Thao tc: dng th thut b n chnh vi hnh thi lm lch, b song chnh vi hnh thi
lm, t ngng th ngng.
5.T th ngi vn lng (h.39)
- Mc ch: gii ta trng im t D8 n D12 c hnh thi lch, li- lch n hoc lin, co
,dy, x, si.
- T th: bnh nhn ngi trn ging, 2 chn dui , 1 tay vt cho nm cc ngn chn bn kia.
Chuyn-gia ct-sng ng hoc ngi pha sau.
- Thao tc: dng th thut xoay v y t ngoi vo trong i vi hnh thi li, theo hng
chch t ngoi vo vi hnh thi li lch. t ngng th ngng.
6.T th ng lt thng (h.40)
- Mc ch: gii ta trng im D8- D9 c hnh thi li lch, n hoc lin co dy .
- T th: bnh nhn ng thng, hai tay chng vo tng, lng on xung. Chuyn- gia ct-
sng ng sau thao tc.
- Thao tc: dng th thut xoay v y theo hng t ngoi vo i vi hnh thi li, chch t
ngai vo trong i vi hnh thi li lch, t ngng th ngng.
II. GII TA HNH THI TRNG IM T D10 N D12 .
1. T th ng ci cong lng (h. 41) :
- Mc ch: gii ta trng im co lm, hoc lm lch D10- D12 .
- T th : bnh nhn ng giang 2 chn, 2 tay chng trn im t cao 80 cm n 1m, u ci
lng g. Chuyn- gia ct sng ng ngay trng im.
- Thao tc: b n chnh vi hnh thi lm lch. B song chnh vi hnh thi lm. t ngng
th ngng.
2. T th ng nghing ( h.42) .
- Mc ch :gii ta trng im li, li-lch, co, dy D10-D12 .
- T th : bnh nhn ng tr 1 chn c c co, nghing sn chng tay cng bn ln mt
gh, chn kia gc ln im t, cao t 30 n 40cm, tay gi ln thng .Chuyn-gia-ct-sng
ng sau, 1 tay nm tay gi cao ca bnh nhn, 1 tay thao tc.
- Thao tc: dng xoay, y t ngai vo. n ngng th ngng.
3. T th ngi ci gp (h.43) .
- Mc ch :gii ta li, lm, lch n v lin t D8 n S5 .

75
- T th: bnh nhn ngi, 2 chn giang rng, gc u trn 1 gh khc trn 2 tay, lng bng.
Chuyn-gia ct- sng ng ci, thao tc.
- Thao tc: dng xoay, y, vi hnh thc li, lch, b vi hnh thi lm, t ngng th
ngng.
4. T th ng ci thng lng (h.44).
- Mc ch: gii ta trng im t D10 n L5 c hnh thi lch n hay lin, co, dy, mng,
s, si.
- T th: bnh nhn ng giang rng 2 chn, tay chng gh thp, lng thng.Chuyn gia ct-
sng ng ngang trng im thao tc.
- Thao tc:dng y v xoay thao tc, t ngng th ngng.../.

bi 4 :VNG THT LNG (S1- S5)


******
GII TA TRNG IM KHU TR VNG THT LNG
1. T th nm sp trng ngi ( h.45)
- Mc ch: gii ta trng im t L1 n S5, c hnh thi li, li- lch n hoc lin .
-T th :Bnh nhn nm sp, thn mnh trng trn ging, chn bung thng, hai chn dui
thng : mp p sp. Chuyn-gia ct-sng ng ci ngang trng im.
- Thao tc: dng y v xoay, t ngng th ngng.
2.T th ng on lng (h .46)
- Mc ch: gii ta trng im t L1 n L5 li v lch co dy .
- T th: Bnh nhn ng giang 2 chn cch nhau 40cm, hai tay chng trn im t cao t 30
n 60 cm, lng on, u ngc cao. Chuyn-gia ct-sng ng ngang trng im.
- Thao tc : dng y v xoay, t ngng th ngng.
3. T th ngi nga ngi (h.47)
- Mc ch:gii ta L1 n L5 li, li-lch v co, dy cm.
- T th : Bnh nhn ngi gh, u gi vung gc, 2 chn song hnh, 2 tay t do, lng on.
Chuyn-gia-ct-sng ngi sau thao tc.
- Thao tc: dng y v xoay t ngng th ngng.
4. T th nm sp tay vng trc trn (h.48)
- Mc ch: gii ta L1 n L5 b lch co, dy,mng, x.
- T th: bnh nhn nm sp, 2 tay khoanh trn t. Chuyn-gia-ct-sng ngi ngang trng
im.
- Thao tc: dng y v xoay t ngng th ngng.
5. T th nm nghing chn co (h.49).
- Mc ch: gii ta trng im t L1 n L5 b li- lch, lch, lm lch.
- T th: bnh nhn nm nghing chn di dui thng, chn trn co vung gc, tay di
k u, tay trn t do. Chuyn-gia-ct-sng ng ngang trng im .
- Thao tc: dng y v xoay t ngng th ngng.../.

bi 5: VNG CNG +CT.


******
I. GII TA KHU TR VNG CNG .
1.T th nm nghing, chn co ti a (h.50)
- Mc ch: gii ta trng im t S1 n S3 b li lch, lm-lch co dy hoc mng .
- T th : bnh nhn nm nghing, pha c c co st mt ging chn di thng, chn trn co
gp st bng,tay di u gi, tay trn dui thng nm ngn chn co .Chuyn-gia-ct-sng
ng ngang trng im.
- Thao tc: dng y v xoay vi li lch. li vi lm, t ngng th ngng.
2. T th nm nghing chn cho (h.51) .

76
- Mc ch: gii ta trng im t S1 n S5 c hnh thi li-lch, lch, lm-lch, co dy hoc
mng.
- T th: bnh nhn nm nghing, 1 cnh tay gi u, tay kia t do, chn di dui thng,
chn trn t cho ra trc chng 20cm. Chuyn-gia-ct-sng ng ci hoc ngi ngang
trng im.
- Thao tc: dng y v xoay vi li lch, b vi hnh thi lm, tc ng mnh, t ngng th
ngng .
3.T th nm sp gp chn (h.52).
- Mc ch: gii ta trng im t S1 n ct li , lm-lch, co, dy, mng, x.
- T th: Bnh nhn nm ph phc, 2 chn co di bng, hay tay vng trn. Chuyn-gia-
ct-sng ng ci tc ng .
- Thao tc: y xoay li, b vi lm. t ngng th ngng.
4. T th nm sp, chn co, chn di ( h.53) .
- Mc ch: gii ta trng im t S1 n Ct, c hnh thi lch, lm-lch co dy mng.
- T th: bnh nhn nm sp, vng tay u gc trn tay, bn c trng im th co chn di
bng, chn kia dui. Chuyn-gia-ct-sng ng ci thao tc.
- Thao tc: y, xoay, b, t ngng th ngng.
II.GII TA TRNG IM KHU TR VNG CT.
1.T th ng thng, giang chn (h.54)
- Mc ch: gii ta vng ct b lch .
- T th: bnh nhn ng thng hai chn giang rng .Chuyn-gia-ct-sng ng sau thao tc.
- Thao tc: y v xoay hng trc, t ngng th ngng.
2. T th nm sp giang chn (h.55)
- Mc ch :gii ta vng ct b li, li-lch, lch .
- T th: bnh nhn nm sp, 2 chn giang rng, u t trn tay. Chuyn-gia-ct-sng
ngi gh ngang trng im.
- Thao tc: dng y v xoay nh nhng, t ngng th ngng.
III. GII TA CT SNG B LI, LI-LCH, LM.
1. ng ci khng quy nh vng trng im (h.56).
- Mc ch: gii ta li, li-lch, lm, cng, dy, mng, x, si.
- T th : Bnh nhn ng thng, lng ci ti a .Chuyn-gia-ct-sng ng ngang trng
im.
- Thao tc: dng y, xoay, b n hoc song chnh, t ngng th ngng../..

3.- PHNG THC N CHNH


======

MC CH :
- Lm gii ta hnh thi ca trng im khu tr mt phn nh trn u gai ct sng .
Ty thuc vo hnh thi v v tr khu tr ca trng im, m p dng cc th thut thch hp
bng phn mm ca u ngn tay, gii ta hnh thi ca trng im m phc hi s cn
bng tr bnh .
N CHNH: khi ri lan gi l trng im khu tr ch trng phm vi u v ct sng, cn
gia phm vi u v ct sng khng c lin quan .
ri lon l th hp, th p dng phng thc n chnh, dng mt tay thao tc ti trng
im th ri lan c gii ta, ng thi cng gii ta cc bnh nh hng khc .
Tm li, phng thc n chnh s dng mt tay tc ng ti trng im v gii ta c
trng im phc hi s cn bng c th cha khi bnh. p dng trong qu trnh khc v
cha theo phng php Tc ng U V CT SNG.

77
4 .PHNG THC SONG CHNH .
******
Mc ch ca phng thc ny l dng hai tay thao tc ti hai v tr khc nhau. cng mt
lc: trng im trn u v ct sng, mt v tr lin quan gii ta trng im v im
lin quan .
Ty thuc vo v tr v trng thi ca trng im m p dng cc th thut thch hp.
- Th hp: trng im khu tr ch trong phm vi u v ct sng ch tc ng n chnh.
- Th rng : khi ri lan lan rng ra ngai rnh sng n b cao c thng lng phi tc ng
song chnh .
- Th ln :khi ri lan lan rng ra qu b cao c thng lng v xa hn na phi tc ng
song chnh .
I.TC NG SONG CHNH T C1 N C7 ( h. 57+h. 58 ).
Khi trng khu vng C, trng im khu tr t C1 n C7 c ng lan gn hoc xa vt ra
ngai c thng, xa hn dn ti vng u v lan xung hai chi trn phi tc ng song chnh
mi gii ta c trng im.
II. TC NG SONG CHNH T D1 N D8 (h. 59+h.60 ).
Khi trng im khu tr t D1 n D8, ng lan gn c th vt ra ngai c thng lng
ng lan xa c th chy vng na thn ngi v tn cng b xng c ,phi tc ng song
chnh mi gii ta c trng im.
III. TC NG SONG CHNH T D9 N D10 (h.61+H.62)
Khi trng im khu tr D9 n D10, ng lan gn c th vt ra ngai c thng lng,
ng lan xa c th chy vng qu na thn mnh v tn cng b xng mu hoc b xng
chu, phi tc ng song chnh mi gii ta c trng im .
IV. TC NG SONG CHNH T L1 N L5 (h.63+ h.64)
Khi trng im khu tr L1 n L5, ng lan c th n xng chu, phi tc ng song
chnh mi gii ta c trng im.
V. TC NG SONG CHNH T S1 N S5 V CT (h.65+h.66)
Khi trng im khu tr S1 n S5 v ct, ng lan ta c th n c mng v c i .
Trong qu trnh nghin cu, tc ng trc tip trng im gai ta ri lan phc hi s
cn bng u v ct sng gii ta ri lan, phc hi s cn bng tr bnh.
Phng php TVCS khng nh:
- Nu ri lan l th hp th p dng phng thc n chnh dng mt tay thao tc ti trng
im, th ri lan c gii ta ng thi cng gii ta bnh lin quan nh hng vi
trng im trn ct sng.
- Nu ri lan l th rng, tc l ri lan t u v ct sng lan rng ra th nht thit
ngai phm vi u v ct sng c im lin quan tng ng vi trng im hoc gn hoc xa
trng im gi l im i ng .
Trong nhng trng hp c im i ng m ch p dng n chnh th gii ta trng
im rt hn ch v s c hin tng :
* Tc ng lu ti trng im m cha gii ta c, gy cho trng im b sng, dy
cm.
* Cc triu chng ch quan ca ngi bnh c chuyn bin , nhng khng khi hn, nu
ngng tr, bnh ti pht.
* Thi gian iu tr ko di, bnh tt dy da .
Do cn p dng phng thc song chnh, tc l tc ng ti trng im v tay kia phi
tc ng ti im i ng: tc l im lin quan tng ng vi trng im th thi gian t rt
ngn v trng im mi c gii ta trit .
Tm li :
Phng thc song chnh cn p dng th thut bng hay tay cng lc tc ng ti trng im
v im i ng gn hay xa trng im ../..

78
5.PHNG THC VI CHNH .
******
I. NH NGHA :
Vi chnh chnh l phng thc sng, dng mt phn nh u ngn tay thao tc c ti cc
v tr nh trn u gai ct sng, v khe t sng , xc nh v gii ta trng im phng
thc ny, nhm mc ch trnh b st trng im , v bn c ko di khi hn.
II.MC CH CA PHNG THC VI CHNH :
l m bo s kht ca h ct sng,mun t iu cn phi xc nh c v gii ta c
trng im khu tr cc b ca khe t b so le, in hnh l lp c co b cao, v chn
ca b cao t sng b so le, khi to c sng thch hp th c th t iu chnh, khe t s
cn bng .
Phng thc vi chnh c p dng trn ngi bnh ,sau phng thc sng n chnh v
phng thc sng song chnh.
III.V TR THAO TC :
Phng thc vi chnh thao tc phm vi ct sng, u gai sau t sng v khe t sng,
khng p dng ra ngai phm vi ct sng nh phng thc song chnh .
IV. TH THUT TRONG PHNG THC VI CHNH :
l dng cc u ngn tay hoc cnh u tay phn st mng ca cc ngn thao tc trn mt
din hp, gm c :
1. dng 2 ngn ci t ngay hai cnh khe t bn phi v bn tri , thao tc theo hng
ln xung, loi hnh thi cao thp so le v khe lin t trn di .
2. dng hai ngn ci t ngay hai cnh khe t bn phi v bn tri thao tc theo hng
dc ln xung, hoc hng ngang cng chiu lai hnh thi so le lch ngay khe lin t
trn v di .
3. dng hai ngn tr hoc 2 ngn gia t song song trn u gai t sng thao tc theo hng
ln xung, lai hnh thi co dy khu tr trn u gai sng.
4. dng 1 hoc mt ngn tr, hoc 1 ngn gia bn phi thao tc khe t so le bn phi
gii ta trng im, c hnh thc so le lch, khe lin t bn phi .
5. dng mt ngn ci hoc mt ngn tr, hoc 1 ngn gia bn tri thao tc khe t so le
bn tri gai ta trng im hnh thi so le lch v khe lin t bn tri.../.

79
PHN VII. CC MI LIN QUAN

I. XNG U RI LON
XNG U RI LAN TNG NG VI CC CHNG BNH .
******

I.VNG NH :
Thy nh trn, vng A. lin quan n tuyn yn, (Bch hi), c xm, tuyn tng (tc ng
t nh u)
Cm gic tan thn, cm gic ngoi da .
Phi hp :tip nhn (nhn thc, suy ngh (t duy), phn ng kp thi bng ch huy ng s
thch hp ca Thn kinh trung ng v thn kinh t ch (thn kinh thc vt), cc chc nng
chc phn .
II. VNG RNH TRUNG TM ROLANDO :
Thn kinh trung ng dn truyn n nhng ni xa nht: t chi, ngn chn, ngn tay, cc
khp ngn, khy gi...hnh ng theo thn kinh trung ng ch huy.
III. VNG TRN :
Hi trn trn, hi trn gia v hi trn di n im cc trn tuyn yn, c xm, tuyn
tng (tc ng t pha trc) lm cho thn kinh trung ng lin quan n cm gic tan thn
v cm gic ngai da c cng c.
IV. VNG THI DNG :
Hi thi dng trn, hi thi dng gia v hi thi dng di, vng B lin quan n
vng nghe (thnh gic) tip nhn (nhn thc), suy ngh (t duy), phn ng kp thi bng ch
huy ng x thch hp ca thn kinh trung ng v thn kinh t ch (ng no, tnh cm, ngn
ng, c ch, hnh ng...)
V. VNG RNH SYLVIRUS:
Tc ng vng C1 lin quan n v gic(nm) v vng C2 lin quan n khu gic (ngi)
thn kinh trung ng nhn bit c ng x kip thi .
VI. VNG CHN MY, HC MT V MT :
Tc ng lin quan n chi trn (vai, cnh tay), mt (th gic) nhn bit th hin tnh
cm kp thi.
VII. VNG SNG MI, L MI :
Tc ng lin quan n: ct sng, s sng, ht th, tim, thn kinh t ch (thc vt) v thn
kinh trung ng v s sng: h hp v tun han.
VIII. VNG XOANG M:
Tc ng lin quan n: Phi (h hp) xoang, sn.
IV. VNG HM TRN + TRN MI TRN :
Tc ng lin quan n chn rng hm trn, thn, d dy, gan, rut non, gia rnh dc mi
trn l nhn trung v hai bn l dch han , hai i v chn.
X. VNG HM DI +DI MI DI.
Tc ng lin quan n: chn rng hm di, thn, d dy, gan, rut non, rut gi, hai cng
chn.
XI. VNG MC CN: GC HM DI :
Tc ng lin quan n :Thn kinh hm di v ng mch hm (bng m ngang ming) 2
u gi.
XII. VNG CM:
Tc ng lin quan n :Bng quang , bn chn .
XIII. VNG TAI:
Tc ng lin quan n : Thnh gic (thn kinh trung ng nhn bit ), phn nh c th hin
trng.

80
XIV. VNG CHM :
Hi chm trn ,hi chm di, ng gy trn ca s n cc chm lin quan n tiu no,
hnh ty, vng D : vng nhn ( th gic) .
Ch : * Khi thm khm v tc ng vo cc vng u (hp s v mt) phi ht sc nh
nhng pht hin s bnh thng hay khng bnh thng v nhit , gn, c , xng v
cm gic.
*Ta c php tc ng vo nhng vng, nhng im khng bnh thng cho tr li
bnh thng t lc ti thiu ca mt ngn tay n lc ti a ca mt bn tay.
* Ring hai hc mt ch c tc ng bng th thut vut nh ca mt ngn tay .
= Trc khi cha cn :
Quan st k sc mt bnh nhn bit h c bnh g .Nu cn th hi bnh nhn cho r bnh
hn .
= Trong khi cha cn :
Kim tra, theo di v cm gic, gn c, xng nhng ch yu l nhit thay i, nu thay
i thun chiu l c kt qu, tip tc tc ng t ngng th ngng. Nu khng thay i th
phi xc nh li trng khu, trng im tc ng ng th thut , ng nguyn tc ca
phng php Tc ng u v Ct sng.

II. T SNG & TIT C RI LAN


T SNG & TIT C RI LAN -TNG NG VI CC CHNG BNH .
******
Gm c 4 bi :
- bi 1 : Vng c
- bi 2 : Vng D
- bi 3 : vng Lng
- bi 4 : vng S

bi 1 : VNG C

I. C1 V TIT C VNG CHM B RI LAN :


C cng, cm mo, chn tay run ry, chng mt, co ng t, nn au sau gy, ng kinh,
ic, i lao v trc, u sau, huyt p thp, lnh vng gy, lit dy thn kinh 7, lit m ri
cnh tay,mm mo, mt lnh nh bn, mt b cng ,mt ng ko di, ng nhiu, ng bt tnh,
say sng, say xe. Tim c nhanh, tai , tht thanh, t chi lit cng, vng chm t b.
II. C2 V TIT C NGAY C1 RI LAN :
C mt b my git, chng mt, cm bm sinh, au thn kinh thm nin, au vng gy, u
li t, ho, huyt p h, lnh vng gy, li dy, li di qu, li co ct, mi chy nc
trong, mo mm, mt my git, ni ngng tc m, tim p chm, tht thanh.
III. C3 V TIT C NGANG C2 RI LAN:
Cm cm chn tay run ry, chn tay co cng, au u kinh nin,au na bn u, au bng,
gai rt, ho, hen suyn, kh th , mi chy th l, nng vng u, s mi, thn kinh suy nhc,
t tay, tai , th yu hi.
IV. C4 V TIT C NGANG C3 RI LAN :
Bi lit, chn tay t b, bnh li, au u kinh nin, au mn sn, au na u, au tc
m c, kh th, hen suyn, lit t chi , suy nhc thn kinh, suy nhc c th, th ngt hi,
vim hng.
V. C5 V TIT C NGANG C4 RI LAN :
Bi cnh tay, bun nn, cnh tay au nhc, au u kinh nin, au na u, u gy nn,
au thn kinh kinh nin, ho tht thanh, huyt p cao, ni b ngt an, nng gy, th l mi,
th ngt hi, ting ni khng nt, tay t b, thanh qun, vim hng .

81
VI. C6 V TIT C NGANG C5 RI LAN :
Bn tay nhiu m hi, bn chn lnh, bu c, cm bm sinh, cm do di chng , cm cm,
tr nh gam, c gy cng au, au u kinh nin, au nhc cng vai, au na u, au khp
vai, ho g, hi hp kh ng, huyt p cao, li t cng, lit chi trn, lit mt , mt kh nhm,
mt m, mt ln th, mo mm, ni ngng, ni hch c. suy sinh dc nam, st rt, suy
nhc thn kinh, ting ni th, vng trn nng.
VII. C7 V TIT C C5+C6 RI LAN:
Bn tay nhiu m hi, bu c, cm bm sinh, cm ic, cm mo, tr nh gim, chang
vng nh say sng, di mng ht , da xu, au u kinh nin, au u bun nn, au na u;
n n ngy ng, ng kinh, ng t m to, giao hp khng xut tinh. Huyt p cao, hai bn
chn lnh, t sa, khp hng mi, kinh nguyt khng u, lit na ngi, lit dng, mt ln
th, mt li, mt mt phn x, ni ngng, n thy dch kh ro, ni hch c, ngai tm thu,
suy nhc sinh dc nam, sp mi mt, st rt cn, tiu ha km, tm thn kinh, teo c, t li,
ting ni th, tm lan, nhp nhanh, tay run, tai , tuyn gip , tuyn nc bt tng can xi
huyt ../..

Bi 2 : VNG D.
******
I. D1 V TIT C C6+C7 RI LAN :
Bc nng trn mt, bu c, c tan thn co cng, cm bm sinh, cao huyt p, c gy c
co git, cm st, chng mt, chn tay co git, c vng, niu o, di mng tinh, ng kinh, au
u kinh nin, au hng, hi chng tin nh, au ngai tm thu, khng c m hi, lit tan
thn, lit chi trn, lit dng, lit na ngi, mt ng ko di, mt hoa (mu sc), mt li, mt
nng, ngi lo o, nhn s vt quay cung, ng m c mng, s ni ng ngi, s nh
sng, s gi la, s ting ng, st rt cn, xy sm mt my, suyn, tm thn kinh, tay run,
ting ni th, thn sc bc nhc, thang m, teo c, tin nh, thp khp, thn kinh suy
nhc, tan thn co cng, tai, xy xm mt my.
II. D2 V TIT C C7 RI LAN.
Cn co git tan thn, cn au b lng ngc, cm st, c my git, cm mo nh say sng,
di mng tinh, au bng khi gng sc, au tc ngc: au u do b cm, au t cnh tay, au
cng lng gy, huyt p cao, ho, hen suyn hay chng mt, kh th, lit dng, ng m c
mng, ngi mt l, nng tan thn.
S ting ng, s ni ng ngi, s nh sng, s gi la, s st v c, tim p lon nhp,
to bn, tiu tin , tiu khng thng, vim thn kinh lin sn.
III. D4 V TIT C NGANG D2 RI LAN :
Ci xng, cnh tay au nhc, au tc lng ngc, au rng, hn ch vn ng, ho, hen
suyn, t ng, kh th, lao phi, gy cm, khc m, kh mi, hen ph qun, tiu ha km,
tim lan nhp nhanh, thn kinh tim ri lan, tr em ng kinh git, tr em khc m: th huyt
tan thn, nhit thp, trng phong co git b ngc, m, vim hng, vim thn kinh lin
sn. vng da, da dy cm.
IV. D5 V TIT C NGANG D3 RI LAN :
Cc bnh v tinh thn, cc bnh kinh nin, c th suy nhc, chy mu d dy, di tinh, da
xanh d ng, au tc lng ngc, au bng lc i, gy yu, hi hp kh ng, lao phi, ngi
phin mun, tim lan nhp, sng cun phi, sng ti mt, vim d dy mn, vim gan, vim
thn kinh lin sn, vim hnh t trng, vng tim au.
V. D6 V TIT C NGANG D4 RI LAN :
Bn chn bn tay nng, chy mu d dy, di tinh, da xanh, dy da bng, au tc ngc tri,
au bng, in cung, ng kinh, au c hu, ng mch nh phi + no, hen ph qun, hen
suyn mn, hay qun, kh ng, t sa, lng au, c cng, nng ny kh th, nm hay tr
mnh, ngi mt mi, nn ma, nm m c mng, ngi mt l, nng rut, ph n, tr tr,
sng phi, tim au nhi.

82
VI. D7 V TIT C NGANG D5+D5 RI LAN:
Bng trn lnh, c th suy nhc, chn au t, da nhiu m hi, au bng qun, au khe
sn, ng kinh, au tc m c, i tin tan nc, hen ph qun, hen suyn, ho ra mu v
m, km n, lng ngc nng ran, mt ng ko di, na phn trn nng cao, st nh lin
min v chiu, ngi mt l, tht lng au cng, thn kinh suy nhc, tan thn nhit cao,
tm thn kinh, vng da.
VII. D8 V TIT C NGANG D5 RI LAN :
C my git, c th suy nhc, da nhiu m hi, da vng, au mn sn, au bng, au d
dy, au bng qun, kit mn, kit kinh nin, ho ra mu, a lng, mt ng ko di, mt vng,
nc, ri lan chuyn ha, suy nhc c th, ri lan huyt p, thn kinh suy nhc, tr em
ng kinh, th ngt hi, tm thn kinh.
VIII. D9 V TIT C NGANG RI LAN :
C th suy nhc, au nhc lng ngc, ng kinh, au trong tim kh th, lng cng, mt
trn ngc, mt ng ko di, ng khng yn gic, nng lng ngc, ph n, ngai tm thu, tim
lan nhp nhanh, tc ngc, thn kinh suy nhc, st rt.
IX. D10 V TIT C NGANG D7 RI LAN :
n khng tiu, b cn co khng ng c, bng huyt bng di au tc, bn chn, ng
chn t mi, bng chng, b i, bch cu cao, c th bc nhc, cm mo, co kht m o,
cn au si thn, cc chng pht nng, co git, da vng, mt vng, mt ng ko di, au mn
sn phi, au dng vt, au bn hng, i but, au that v, i c, au k sn phi, au
u, y bng, gan sng to, hang n (gan vng) , a lng, kinh nguyt khng u, kinh
nguyt qu nhiu, lc sng to, let hnh t trng, mt m, mt hoa, ni hch, bn nga, rut
phnh trng, ri lan tiu ha, sng bng i, sng tinh han, si bng, sng ti mt, st
thng hn, th lc km, tinh thn cng thng, thn kinh suy nhc, to bn, thin u thng,
t cung ra mu, vim gan, vim niu qun, vim thng thn, cai nghin .
X. D11 V TIT C NGANG D8 RI LAN :
Bng quang, b cong nh d dy, bi thi dng, bu, bng au a chy, c vng niu o,
cn au si mt, da, bng, d dy, m ri mc treo, m ri dng, gan, mt, niu o, ngc
hnh, ng dn trng, rut non, rut gi, rut tha, ty, thn, trung tm c ch tiu trng, tuyn
y d dy, t trng, xng bnh ch.
XI. D12 V TIT C NGANG D9 RI LAN :
B cong nh d dy, bung trng, da bng, d dy, m ri dng, m ri mc treo, gan,
mt, ngc hnh, ni tng, nc, ng dn trng, ty, tin lit tuyn, thn, t cung, trung tm c
ch tiu trng, xng bnh ch, c th tr tr, pht nng, chn b r, i tin tht thng, l
trc trng, m ay, t b../..

bi 3: VNG L .
******

I. L1 V TIT C NGANG D10 RI LAN :


Bung trng, bi thi dng, bu, bn chn, bng quang, vng niu o, i trng, m ri
mc treo, m ri dng, d dy, niu o, i trng, m ri mc treo, a`m ri dng, d
dy, niu o, ngc hnh, mng rut, mt, gan, rut, trc trng, thn, thn t cung, trung tm
c ch tiu trng, trung tm c ch phng tinh, t trng, tuyn y d dy. C gy, vai au, ho
lu ngy, hang ht, m sng, nhy mt, ngho c, tc th, sa, vim tuyn v, au na
u, i kh.
II. L2 V TIT C NGANG D11 RI LAN :
Bung trng, bi thi dng, c bng quang, c mng, ng mch nh phi, gan, no, gn
achille (a-sin), tuyn y d dy, t trng, trung tm c ch, i trng, thn, t cung, tuyn
bartholin (bac-t-lin), xng bnh ch .au nhi hai bn, vim no tr em, tuyn ty.
III. L3 V TiT C NGANG D12 RI LAN :

83
Bung trng, bu, bng quang, c quan sinh dc n, c vng niu o, cn au dng vt,
d dy, da bng, m ri mc treo, i trng, i dt, gan, mng rut, mt, ngc hnh, au gt
chn, ic, tai, ic + r r, ngy to, nng khng c m hi, c khng quay, kinh nguyt t,
sm da, tng khng sa, trung tm c ch i trng, trung tm phng tinh, t cung, tuyn
bc-t-lin, c ch co bp d dy, u, xng bnh ch, sigma.
IV. L4 V TIT C NGANG L1 RI LAN :
Bn chn, chi di, c bng quang, c mng, d dy, da bng, m ri mc treo, ng mch
nh no. phi, ni tng, gan, mt, gn asin, ng dn tinh, sinh dc nam, trung tm c ch i
trng, trc trng, thn, t trng, ty, thy thi dng, au khp gi.
V. L5 V TIT C NGANG L2 RI LAN:
Bn chn, bng quang, bu, chi di, c vng niu o, d dy, gan, mt, c ch, co bp
rut, tit niu, tiu trng, trc trng, thn, ty, xng bnh ch, bnh ng rut, cc kh ,
rut gi ./..

bi 4 : VNG S .
******

I. S1 V TIT C NGANG L3 RI LAN :


Bng quang, bn chn, chi di c mng, m ri h v, gn asin, sin dc, t trng, trung
tm tho phn, thn, trc trng, rut gi, xng bnh ch.
II. S2 V TIT C NGANG L4 RI LAN :
Bng quang, c quan sinh dc, c t cung, c vng niu o, d dy, hu mn, ri h v,
c ch c bp rut, niu o, mng rut, trung tm cng c, trung tm that phn, tiu tin,
tin lit tuyn, t cung, trc trng, sigma, xng bnh ch, hu mn.
III. S3 V TIT C NGANG L5 RI LAN:
Bng quang, bn chn, c quan sinh dc, c mng, co c h chi, m ri h v, niu o,
gn asin, trung tm tiu tin, tin lit tuyn, thn, t trng, sigma, xng bnh ch, hu mn.
IV. S4 V TIT C NGANG S1 RI LAN :
Bng quang, bn chn, m ri h v, sin dc, niu o, gn asin, tiu tin, t trng, trc
trng, t cung, sigma, hu mn, i ng kh khn, h nang, au mi, kinh mn.
V. S5 V TIT C NGANG S2 RI LAN :
Bng quang, bn chn, m ri h v, sin dc, niu o, gn asin, t trng, sigma, au mi
chn, ni kh.
VI. CT V TIT C NGANG S3 RI LAN:
Bng quang , hu mn, m ri h v, sinh dc. ./..

84
Thay li kt lun .

Knh tha cc bn .
Theo yu cu ca nhiu bn, chntg ti xin mnh dn vit li ti liu cc bn cng
nghin cu phng php Tc ng u v Ct sng, chn v tr bnh ca Lng Y
Nguyn Tham Tn .
y cng l c kt thnh qu ca t trung thnh ca Lng y Nguyn Tham Tn sau
hn 20 nm cha tr bng PPTVCS, xin knh dng ln hng hn Thy. Knh mong mi
ngi trong gia nh Thy cng ng mn cho php.
Sau khi cc bn nghin cu ti liu gii thiu s lc PHNG PHP TC NG U
V CT SNG chn v tr bnh khng dng thuc ca Y hc dn tc c truyn v hin
i ha ca Vit Nam. Cc bn c bt c nhn xt g cn b sung, b khuyt, chng ti mong
c s ch bo chn thnh, tham gia tch cc, khch quan nh gi ca cc bn. Nu cc bn
c qu trnh nghin cu v cha bnh bng PPTDVCS c kt qu c th.
Chng ti mong mun hn na , cc bn tng c cha bng PPTVCS , kt qu nh
th no th cho nh gi thc t.
Chng ti mong PPTVCS chn v tr bnh khng dng thuc ca Vit Nam, ngy
cng su tm c nhiu kinh nghim y hc dn tc c truyn, v hc tp c nhiu kt qu
y hc hin i, lm cho PPTVCS ca Vit Nam, ngy cng khoa hc, chnh xc, phong
ph, hiu qu cao, em li nhiu li ch cho nhn loi.
Xin chn thnh cm n cc bn.

TP. HCM, ngy 22/6/2010.

CNG KIM THNG.

85
PHN VIII - PH LC: Hng dn tr bnh - cha theo chc phn

GHI CH QUAN TRNG :


- Sau khi ghi mc lc v nhng ging ch : " Thay li an kt ", l quyn sch gio khoa
TC NG U V CT SNG lu hnh ni b, han tt .
THY CNG KIM THNG, lo lng cho hc tr mnh khng thuc lng v nhun nhuyn
trong thc hin cha tr cho ng trn cc t sng, nn thy ra cng son tho, tm lc :
PHN VIII: HNG DN TR BNH PHNG PHP TC NG U V CT
SNG - CHA THEO CHC PHN.
========
Gm cc bi:
1. u
2. Mt - Huyt p .
3. Mt - tai - mi .
4. Ming, mi - rng li - li - hng - ni .
5. C + gy.
6. Ngc + v - tim .
7. Phi
8. D dy
9. Hng t trng - gan - mt- l lch .
10. Thn - tuyn thng thn - ty - tuyn gip trng- tuyn yn - bng quang .
11. Rut non - rut gi - rut tha .
12. Bng tiu ha
13. Tr - lng - Thn kinh ta - hng mng - tiu tin.
14. Tay
15. Chn - lit
16. Tuyn nc mt - tuyn nc bt - tuyn m hi - tuyn Bectolin - tuyn tin
lit - mch - sinh dc nam .
17. Ph khoa
18. Vim
19. Tm thn kinh
20. Suy nhc c th - trng phong - da - cc m ri .
21. Cc trung tm thn kinh ( thc vt) t ch .
22. H c
23. iu nhit
24. Ngng
=======

bi 1 : U .

1. nh u ............................... D11 ........................ L1................. S3. S4, S5 .


2. C u ........................... C3 - D10, 11............... S5.
3. C vng u .................... C3, C4, C5, C7 ................................ L5 .
4. Chn au tht ................. D10, 11, 12 ................. L1
5. Chn nng ...................... C6, C7 ............................................ D11 .
6. au bn u trc ............. L1 .
7. au bn u sau ............... C1 .

8. au na bn u ............... C4, 5, 6, 7 ..................................... D11


9. au hai bn u ................ D6, 7, 8, 9, 10, 11, 12...................... L2,3 - S2 .

86
10.au u kinh nin ............. C1, 3, 5, 6, 7 ................................... D1 .
11.au u bun nn ............ C6, 7 .
12.au u do cm ............... C1 ................................................ D2 vng S.
13.au u chng mt ........... D2 .
14.au u nhc mt ............ D10 .
15.au bi thi dng .......... D5, 6, 7, 8, 9
16.au vng chm (gy) t b .. C1. 2
17.Chm nng ....................... S2, 3
18.Vng trn u au ............. C3, 4, 5, 6, 7 .................................D11-L2,3,4 -S2
19.Sau gy au ..................... C1 ............................................. D11
20.au u v mt bn
thi dng........ D10
21.au mng no ................... C1, 2 - D4 .................L2 ............. S1,2, 3, 4, 5.
22.Nhn no ......................... C1,2 .......................... S1,2,3,4,5.

bi 2: MT - HUYT P .
******
MT.

1. Mt tri git ................................... C2


2. Mt t b .....................................L1
3. Mt lnh (huyt p thp ) ................. C1
4. Mt nng (huyt p cao) ................. D1
5. Chng mt ..................................... C1, 2 ..............................D1, 2
6. Xy sm mt my ........................... D1 .

HUYT P
1. Huyt p cao ....................................C,6,7 - D1.2.3.12 ..............L1, 2 , 3 .
2. Huyt p thp .................................. c1. 2 + vng S ( song chnh )

bi 3 : MT - TAI - MI .
******
MT

1. Mt nhc au ................... C1 ..................... D11 .


2. Mt nhy ........................ L1 .
3. Mt m ........................... C6, 7 .
4. Mt hoa ........................... D1
5. Mt m, hoa mt ............... D10, 11.
6. Mt trn ngc ................. C1 ..................... D9 .
7. Mt li ............................. C7 ......................... D11.
8. M sp .............................. C7
9. Mt mt phn x ................ C7
10.Th lc gim .......................D10 ................. L1,3 .
11.Lan th ............................C6, 7
12.Chy nc mt ................... C1,2,7 .............. D1, 12 .................. L1.
13. Mt khng nhm kht ........... C1, 6
14. Mt m nh c bi ............. C7 .
15. Mt cn (khng nhn xa ) .... C1, 2, 7
16. Mt lc ............................ C1, 7

87
17. au mt (do tim) ........... C7 .................. D3, 4, 7, 10 .......... L1, 3, 5 .
18. Mt ............................. C1 .................. D10 .................... L1 .
19. Mt vng (do gan) .............. D5, 7 , 9, 10, 11 .
20. Chp chp mt ................... C1, 2 .............. D12 .................... L1 .
21. M mt nh nhm li (nng).... C7 ................. D1 .
22. Mt m ko di ................... C1, 6, 7........... D1,3,4,5,6,7,8,9,10,11- S1,2.
23. Mt hoa chng mt ............. D1,10 ............. L3 .
24. Co ng t ........................C1 .
25. C mt my git ................. C2 .
26. Mc lo .............................D3, 4 .
27. Tuyn nc mt...................C7 ................. D1
28. ng t m to ................... C7 .

TAI

1. Tai au ............................C3 ................. L3 .


2. Tai gia au ..................... D11 .
3. Tai ...............................C3, 7 .............. D1 .........................L1 .
4. Tai lng ........................... L2 ................. S2 .
5. ic bm sinh .................. L2 ................. S2 .
6. ic++tc cng .............. C1
7. ic+nh ng ku ........... D11 .
8. ic+ting re r ............... L3
9. ic tai gia .................... C3 .................. D10, 11 .
10.Tai lnh (suy ty) ............ C3 v vng S (song chnh ).

MI

1. Mi chy nc trong ......... C2


2. Mi chy th l .................... C3. 5
3. S mi ..........................C3
4. Ngt, tt mi ................. C2
5. Vim mi d ng .............. D2
6. Mi ngi khng bit mi .... C2, 3, 4, 5 ..........D2,3, 4, 5 ................ L5 .
7. Nght mi ......................D5 .................... L5 .
8. Mi chy mu cam .......... D5 ................... L 5 .

bi 4 : MING,MI- RNG LI-LI-HNG-NI.


******
MING, MI.

1. Mi kh .............................. D4 ........................... L 1 .
2. Mm mo ............................ C1, 2, 6 ................... D4, 6, 11, 12 - L3- S2 .
3. Ming mt mo lch .............. C1,2, 7 .
4. Mm mo, mt trn ............... D3
5. Ming, mi kh ..................... C1, 2, 3, 5 ................ D2, 3, 4, 5, 6.
6. Lit dy VII ......................... C1, 5 .

RNG LI .
1. au rng ............................. C5 ........................... L1, 3 (v gc t thn lm au)
2. Sng li .............................. C6, 7 ....................... L5 ................. S2.

88
3. Chy mu chn rng ............. L1 .......................... S2
4. au rng, au hm ...............Vng au+vng C+D4 .

LI

1. T li ..................................C7 .
2. Li t cng .......................... C6, 7.
3. u li t ............................ C2 .
4. Li dy ............................... C2 .
5. Li co rt ............................ C2 .
6. Li di qu .......................... C2 .
7. Bnh li .............................. C4 .

HNG

1. Hng au .................... C4, 5 .................... D4 .................. L3, 4, 5 .


2. Sng hng .................. L3 ....................... S2
3. T hng ..................... D6
4. Hng au nh nghn ..... L3, 4, 5 .
5. Hng sng, rt c ........ D4 ...................... L5 .
6. Vim hng ................... C4, 5 .................. D2, 3, 4, 5 ........ L3, 5 .
7. Kh qun ..................... C2, 3, 4 ............... D2, 3, 4, 5 .
8. Thanh qun ................ C5 .

NI

1. Ni ngng ...................... C2, 6, 7. ............................ D2, 2, 3, 4, 5


2. Ni ngt an .................... C5
3. Cm + ic ........................ C7 .
4. Cm bm sinh .................... C2, 6
5. Cm d chng .................... C6
6. Ting ni nh th ............... C5 .
7. Mt ting .......................... C1, 2, 3 ............................. L1
8. Kh ni ............................. S5 .
9. Cm+ic bm sinh ............. C2, 6 .............................. D5, 6, 11 - L2 - S2 .
10. Kh qun ......................... C2, 3, 4 .......................... D2, 3, 4, 5 .

bi 5 : C + GY .
******
C + GY .

1. Bu c .................................... C6, 7 ...................... D1 .


2. Cng c .................................... C1, 6 ...................... L1, 2, 3 .
3. C c vng gy co git ................ D1 .
4. C + gy + vai au ...................... L1 .
5. C + tay au .............................. C1, 6, 7 .................. D11.
6. au vng gy ............................. C1, 2 ..................... L1
7. C + gy au cng ..................... C6 .
8. Khng ci c c ....................... D10 .
9. Khng quay c c .................... L3
10.Ni hch c ................................ C6, 7

89
11.Ngoo .......................................L1
12.Quai b .......................................C2, 3, 4, 4, 5 ......... D2, 3, 4, 5, 6 .
13. Vng gy nng ........................... C5
14. Vng gy lnh ............................ C2 .

bi 6 : NGC + V - TIM .
******

NGC + V .

1. Ngc au nhc ......................... D2, 3, 4, 5, 6, 8, 10 ................ L3 .


2. Tuyn v au : vim ................... D5 , 6
3. Thn thc lng ngc ................... D6 .
4. Tc sa ................................. D5, 6, 7, 12 ........................... L1
5. Thng sa .............................. D12 .................................... L1
6. Tng s lng sa (t sa) ............ D12
7. Tng cht lng sa .................... D8, 9, 10 .
8. Tng Calci cho sa ........................ C6, C7 .
9. Tng khng sa (do yu thn) ..... L3 .
10.Sa chua ....................................D5, 6, 7 .
11. sa, vim tuyn v .................... L1 .
12.U s v ......................................D6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 .

TIM

1. Tim au nhi ............ D1, 2, 3, 4, 5, 6, 9 .


2. Tim hi hp ............. D11 ......................L1, 2, 3, 4, 5 ........... S1, 2, 3, 4, 5.
3. Tim p nhanh ............ D1, 2, 3, 4, 9 .
4. au tc ngc ......... D11 ..................... L1,2,3,4,5 ............... S1. 2, 3, 4, 5.
5. Bi hi kh chu ......... C1 ...................... D 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 .
6. Bi hi kinh s ............. C1, 2, 3, 4, 5 ........ D5, 6, 7, 8, 9, 10, 11.
7. Tim p nhanh hi hp..... D, 2, 3, 4, 6, 9 ................................ S2
8. Tim p chm .............. C1 .
9. Tim lan nhp ............... D2. 3, 5 .
10.Tim au ..................... D1, 2, 3, 4, 5, 6.
11.Tim au+ chng mt..... C1, 2, 7. .............. D12 ...................... L1
12.Trung tm tng nhp tim.. C1, 2, 3, 4 .
13.ng mch vnh .......... D1, 2 .
14.ng mch ch ........... C2, 3, 4, 5 .
15.ng mch nh ngai da.. C2, 3, 4, 5 .
16.ng mch nh ngai da.. D1, 2 .
17.ng mch nh phi,no.. D6.
18.Tm nh .......................D1, 2, 3 .
19.Bnh tim au ................ C7 ................... D1,2,3,4,5,6,9 ......... S1, 2 .
20.Ngoi tm thu .............. C7 .................. D1,2,3, 4, 5,6, 9 .
21.Mng bao tim ............... C4, 5, 6, 7 ....... D1 .
22.Vng tim au ............... D5 .

bi 7 : PHI .
*****

90
1. Ho ............................. C3 ...................... .... D5 ......................... S3 .
2. Ho ra mu ................... D1,7, 8, 12 ................ L1 .
3. Ho mt ting ............... C5 .
4. Ho lu ngy ................. C6, 7 .......................D4,12 ...................... L1.
5. Ho g ........................ C6.
6. Ho+vim ph qun ........ D3, 4, 5 .
7. Ho+vim hng ................C6, 7 ...................... D5, 12 ..................... L3.
8. Hen .............................C2, 3 ...................... D2,3, 4, 10, 11, 12 .
9. Hen ph qun ................ D4, 5 .
10.Hen suyn ....................C4 .......................... D1,2,3,4,5,6,7............ L4.
11.Kh th ........................C2,3,4,5................... D2,5,9 ..................... S2.
12.Kh ph thp ................. C2,3,4,5,7 ................ D2,3,4,5 ................... L3.
13.Sng cun phi ............. C2,3,4,5. .................. D3,4,5. .................... S2.
14.Th ngn ..................... C3,5 ........................ D8.
15.Tc th nhiu ln .......... L1 .
16.Ung th phi ............... D5, 19 ...................... L3 .
17.Vim mng phi ............ D11 .......................... L3 .
18.Vim ph qun .............. D4. 5 .
19.Suyn .........................C2,3,4 ..................... D2,3,4,5................... L5 .
20.Bnh phi .................... C2,3,4,5................... D1,2,3,4,5,6.
21.Kh qun ...................... C2,3,4 .....................D2,3,4,5 .
22.Thanh qun .................. C5 .
23. Ph qun .................... D5 .

bi 8 : D DY.
******

1. au d dy ......................... S3 ............... L1,2,3,4,5 .......... S1,2,3,4,5 .


2. Xut huyt d fy ................ S3 ............. L1, 5 ................. S1, 5 .
3. au d dy lin min .............. .D12 .................................... D5, L1.
4. D dy co rt ...................... D10, 12 ............................... L1 .
5. D dy nng but ................. D4 ...................................... L1 .
6. Sng d dy ......................... D4 ...................................... L1 .
7. D dy au nhi .................... D5 ...................................... L1 .
8. n khng tiu ....................... D10,11, 12 ............................ L1,2 .
9. Bng chng ........................ D10 .
10. B cong nh au ................... D5, 6, 7 .
11. B cong to au ..................... D10, 11, 12 .
12. Chy mu d dy .................. D5 .
13. D dy co rt au ................. L3 ........................................S2.
14. au d dy .......................... D4, 5, 6, 7, 8, 9 , 10, 11, 12 .
15. D dy au+ ....................... D11.
16. Thc qun .............................................. C6 .................... D4, 5, 6.
17. Vim d dy mn ................... D5 .
18. c ch co bp d dy ............. L1, 2, 3.
19. V toan .................................D10 .
20. Tuyn y d dy .................. D5, 6, 7, 8, 9, 10 .

91
bi 9: HNH T TRNG-GAN-MT-L LCH .
******

HNH T TRNG.

1. Let hnh t trng ............. D5, 7, 10, 12 .............. L4, 5. ................. S2, 3 .
2. Bnh t trng ....................D5,6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 .
3. Vim t trng .................... D5 .
4. T trng m c .................. D5,6,7,8,9,10,11.

GAN .
1. au vng gan .................... D5, 10 .
2. Vim gan lu ...................... C3, 4, 5 ...................... D5,6,7,8,9,10,11,12...L1
3. Gan sng to .......................D8, 10, 11.................... L3 .
4. Vim gan mi u ................ D5,10, 11, 12 .............. L3.

MT .

1. ng mt ........................... D5.
2. Cn au si mt ................ D10. 11 .
3. Mt t (tiu ha km) .......... C2, 3, 4, 5. .................. D5,6,7,8,9,10,11,12...L1
4. Vim ti mt ...................... D5, 10, 11.
5. Si mt .............................C3, 4, 5 ...................... D5,6,7,8,9,10,11,12...L1.

L LCH .

1. Lch to (sng) ................... D10, 11, 12 ................. L2, 3 .


2. Lch au ...........................D6, 7, 8, 9 .

bi 10: THN-TUYN THNG THN-TY-TUYN GIP TRNG-TUYN YN-


BNG QUANG
*****
THN .

1. Bnh thn ...........D10, 12 .............. L1, 2, 3, 4, 5 .


2. Cn au si thn... D11.
3. Vim thn............ D10, 12 .............. L1, 2, 3, 5 .
4. Vim+si thn ...... D10,11, 12 ......... L1, 4, 5 .
5. Ph n ............... D1, 10, 11.
6. Si thn ............. C2,3,4,5,6. ...........D5,6,7,8,9,10,11,12........ L1,2,3,4,5--S1,2.

TUYN THNG THN .


1.Tuyn thng thn.................... D7, 8, 9, 10 .
2.Thng thn ............................ D 10.

TY .
1. Tuyn ty ........... C2, 3, 4, 5 .......... D6,7,8,9,10,11,12 ......... L1 .
2. Bnh tiu ng ... C1 .....................D10,11,12. .................. L4 ....... S1,2,3,4.
3. Ty khng tit insolin ...................... Chm+c v vng S.

TUYN GIP TRNG .

92
Tuyn gip trng .......................... C7 .

TUYN YN .
Tuyn yn .................................. C1.

BNG QUANG
1. Co bp bng quang ............ D1 .......................... S1,2,3,4.
2. c ch co bp bng quang .. L3 .
3. Trung ng c ch co ..... .. L2,3,4 .
bp bng quang
4. Vvim bng quang .............. D11 ........................ L1,2,3,5 .............. S1,2,3,4,5.

bi 11: RUT NON-RUT GI- RUT THA .


******

RUT NON.
1. Rut non.......................... S2.
2. Mng rut ....................... D5, 6, 7, 8. 9. 10.
3. c ch co bp mng rut ... L1, 3 .
4 Rut non ......................... C3. 4. 5. ............... D7,8,9,10,11,12 ........... L2.3 .
5. Trung tm c ch tiu trng............................. D5,6,7,8.9.10,11,12 ...... L1.

RUT GI
1. Rut gi ....................... L5 .
2. Bnh rut gi ................ C3 ...................... D8,9,10,11,12 ............. L1,2 .
3. c ch co bp mng rut.... L1,2
4. Trung tm c ch i trng..L2,3,4
5. Trc trng .......................L1,4,5 ................. S1,2,3,4,5 .
6. Mng rut ....................... D5,6,7,8,9,10 .

RUT THA .
- Vim rut tha ................ D2,8,9,11, 12 ............ L1 ............................. S1

bi 12 : BNG TIU HA .
******

1. Tiu ha km ........ D9,10,11,12...... C2,3,4,5,6,7.


2. i tiu lng ........... D6,7,9 ............ L1,2,3,4 ........ S1, 2.
3. Si bng i lng ..... L5 ................. C3 ................ D8.9,10,11,12.... L1,2,3 .
4. Tr i tt ........... D9 ................. L1,2,3,4,5 ...... S1,2,3,4,5.
5. n khng tiu ....... D4,5,6,7,8,9,10,11,12 ..................................... L1.
6. Bing n .............. D12 ................ L1 ................. D4,5,6,7 .
7. Bng lnh i lng.... D10,11 ............ L1,2,3,4 .
8. Bng lnh ra mu.... D6,7,8,9,10,11,12 .
9. au bng mt dm ........................ C2,3,4,5,6...... D1,5,6. ........... S1,2,3.
10. Kit l ................. D12 ................ L1................. D4,5,6,7,8,9,10,11,12.
11. Dch t nn ma ..... D11 ............... L1,2,3,4,5 ...... S1,2,3,4,5 .
12. Bng chng tc y...................... D 10 .
13. Bng di y tc ......................... D10,11,12 ...... L1,2,3 .......... S2,3,4,5.

93
14. Bng trn lnh .............................. D7 .
15. Bun nn .............. C5 .
16. Da bng dy ......... D6,10,11,12 .
17. Chng nn ............ C1.
18. au bng lc i ..... D6,10,11,12.
19. au bng trn ....... C3 .................. D6, 7 .
20. au bng di ....... D10, 12 .
21. au d dy ........... D7, 8 .............. L1, 2 .
22. au bng dn mnh.......................... D11.
23. y bng ..............D10,11. ............ L1, 2, 3 .
24. y,khng tiu .......D5, 7, 11, 12 ..... L1 .
25. au qun ..............D7 .
26. i tin tht thng ....................... D12 .
27. Phn c mu ......... D12 ................. L1 .................................... S1, 2, 3 .
28. au bng giun ....... D5,7,10,12 ........ L1,2
29. Kit mn ...............D8 ............................................................ S2 .
30. L ...................... D11 .
31. L trc trng ........ D12 .................. L1,2,3. .............................. S1,2,3 .
32. Bng si+y ........ D1,5,6,7,8,9,10.11.12...L1,2,3.
33. To bn .............. C3..................... D2,10,11,12...... L1,2,3,5 ..... S1,2,3 .
34. Trung tm tho phn................................................................. S1,2.
35. Tiu chy ...............D11 .
38. Tiu ra nc .......... L2, 4 ......................................................... ct .
39. Tiu ha xu .......... C2,3,4. ............ D2,3,4,5 .
40. nc ................... D11.
41. Km n ................. D7
42. i tt ................. C3,7 ................ D8.9.10.11.12 ...................... L1,2,5.

bi 13 : TR-LNG-THN KINH TA- HNG,MNG-TIU TIN.


******

TR .
1. Li om ................................. D2,7,11 ......................................S1,2, 3.
2. Tr sng to au ...................... L2, 5, ........................................ Ct .
3. Tr sng ............................ D4 .............................................S3 .
4. Hu mn ................................S3 .

LNG .
1. au vng lng gy .................. D2 .
2. au vng tht lng ................. L1,2,3,4,5 .................................... S3, 5.
3. au lng cp .........................S1,2,3,4 .
4. au cong lng,cng lng .......... D3,6,9 .
5. Tht lng au lan ta ............... D7 .
6. m ri thn kinh tht lng ........ D12 .................... L1.2.3.4.5........ S2,3,4 .
7. Lnh lng ..............................L2, 3 .
8. Lng cng ............................ D3 .
9. Ct sng cong au ................. D3,6 ..................... L1,2,3,4,5....... S1.2.3.4.5.

THN KINH TA
- au lng+hng+chn ............... C7 ....... D2,10,11..... L4,5 .............. S1.2.3.4.

94
CHNG CH NH :Phng php TC NG U V CT SNG, khng can thip:
- u ty .
- hi chng ui nga
- khp hng vim .

HNG MNG .
1.au hng ............................... D1,10 ...................... L4 .
2.Khp hng mi ........................ C7 .
3.au hng mt bn ................... D10,11,12 ................ L1,2,3,4,5 ..... S1.
4.au xng chu+hng ............... D12 ........................ L1, 2 .
5.Mng .................................... S1
6.au nhc mng ................... D11 ......................... L1 ............... S3.
7.K sn au-vim hng ........... D3,5,6 .

TIU TIN .
1. B i ..................................D10.11.12 .
2. C vng niu o .................. D1 .
3. Tiu ng .......................... C1 ..........D10.11.12.... L4 .............. S1.2.3,4.
4. i but ............................. C3,7 .........................L1,2,4,5 ...... S1,2,3,4
5. i dm ............................... ..............................L1,2,4 ........ S1,2,3.
6. i kh ..............................................................L1 .
7. i sm ................................................................................. S4,5 .
8. i dt ..............................D9,10 ....................... L1,2,3,5 ....... S1,2,3,4,5.
9. i ra mu ......................... D12 ............................................. Ct
10.ng tit niu .................. D1,4,9,11 ................... L1,2,5 ....... S1,2,3,4,5.
11.i ng+tit niu ........... C2.3.4.5 ... D6,7,8,9,10,11,12..L1.
12. Niu qun ....................... D9 ............................ L1,2 ............ S3 .
13. Niu o ......................... D11 ............................................... S2,3,4,5 .
14. Tiu tin khng thng ........... D2 .
15. Tiu tin ........................ D2.
16. Tin lit tuyn .................... D10,12 ...................................... S2,3
17. c ch tiu tin .................................................................... S3, 4.
18. c ch c vng niu o ....................................... L1,3 .
19. Vim niu qun .................... D10 .
20. i but+c mu ................. C3 ......... D11........... L1.2.3.5....... S1,2,3,4.5
21. Tit niu ............................................................ L5 .............. S1.

bi 14 : TAY .
******
1. Bi cnh tay .............................C5,6,7 ................ D1 ................. L5 .
2. Cnh tay au nhc .....................C5 ..................... D1,4
3. C hai u ................................C5,6 .
4. Cnh tay co git ....................... C5,6,7 ................. D1 .................. L2 .
5. Cnh tay gi cao hn ch ............. C3,4,5,6,7 .
6. Cnh tay a vo ..................... C4,5,6,7 .............. D1 .
trong hn ch
7. Cnh tay dui ra sau hn ch....... C5,6,7 .................. D1
8. Cnh tay co v trc hn ch ..... C5,6,7 .................. D1 .
9. Cnh tay xoay ra ngai hn ch .. C5,6 .
10. C nng vai ............................ C4, 5 .
11. Dy chng vai ......................... C3,4,5,6 ................ D1 .

95
12. au t cnh tay ...................... D2 ........................ L1.
13. au nhc cnh tay .................. D3 .
14. m ri cnh tay ..................... C1
15. au hai vai ............................. D11.
16. au nhc khp vai ................... C6 ........................ D1 ................ L3,4,5.
17. au ci tay ............................ C5, 6, 7 ................. D1,4
18. Tay t ................................... C3,5 .
19. Tay run ..................................D1
20. Khp vai au ........................... C5, 6, 7 ................ D1 .
21. Khp c tay au ...................... C5, 7 .................... D1.
22. Vim khp chi trn ................... C3,4,5,6,7 .............. D1,2,3,4 ........ L5 .
23. Khp ngn tay .........................C6,7 ..................... D1 ................. L2 .
24. Vn ng bn tay ................... C6,7 .
25. Vn ng ngn tay .................. C6, 7 .................... D1 .
26. Vai + cnh tay au nhc .......... C5, 6, 7................. D1.................. L2 .
27. Nch sng au ....................... D 6 ....................... L3 .................. S2 .

bi 15 : CHN .
******.

1. Bn chn+ng chn t mi .... D10.11 .......... L1,5 ................ S1,2 .


2. Chn yu+teo ....................C7 ................. D1 .................. L3,4,5 - S1,2.
3. Chn au t ......................D7 .
4. Chn t ............................D12 ................. L1,5 ................. S1 .
5. Chn au ........................... .................... L1.3 .
6. Chn lnh ........................ L1 ........................................... S4.5 .
7. Chn b l ........................ D12
8. Sng chn ....................... L5 .
9. Chn tay co cng ............. C3
10. Chn tay run ry .............. C1.3 ........................................ S5 + ct
11. Chn tay co git .............. D1.2
12. Chut rt bp chn ........... D11 ........................................ S1,2,3 .
13. Co c h chi ................................................................... S2 .
14. au u gi .............................................. L3,4,5 ............ S5 .
15. au ni hai bn ......................................... L2 .
16. au gt chn ........................................... L3.5 ................ S1,2
17. au mi chn .................................................................. S5
18. i ng kh khn ............................................................. S4 .
19. au mt c chn ...................................... L4, 5 .
20. Khp hng ............................................... L2,3,4,5. ......... S1.
21. Khp gi .................................................. L3,4,5 ............. S1 .
22. Khp c chn ........................................... L1, 5 ............... S1,2 .
23. Teo c bp chn .............................................................. S1,2,3.
24. Teo chn ........................................................................ S1,2 .
25. Hch bn ....................... D10,11 .............. L3 ................... S1,2,3
26. Vim khp chi di .......... ......................... L4,5 ................ S1,2 .

LIT
1. Bi lit ............................ C4,5 .................. L4,5 + ct
2. Lit tay ........................... C1,2,3,4,5 .......... D1, 7 .

96
3. Lit cng t chi ................ C1,4 .
4. Lit mm chi di .............. D11,12 ............... .................... S1,2,2,4+ct .
5. Lit chi trn ..................... C6,7 .................. D1
6. Lit t cng ..................... C6,7
7. Lit mm ......................... C5 .................... D3,4 .............. S1 .
8. Chn t mi ..................... D10 .
9. Chn teo ......................... S1,2 .
10.C bp chn teo ............... S1,2,3 .

bi 16: TUYN NC MT-TUYN NC BT-TUYN M HI-TUYN


BCTOLIN-TUYN TIN LIT-MCH-SINH DC NAM.
******

TUYN NC MT .
1. Tuyn nc mt .................................C7 .................................. D11.
2. Nc mt sng ...................................C1 .

TUYN NC BT.
- Tuyn nc ming ............................... C7 .

TUYN M HI .
- Tuyn m hi .................... C1 ..............D1,2,3,11........................ S1,2,34,5.

TUYN BECTOLIN
- Tuyn Bectolin ..................................... L1,2 .

TUYN TIN LIT.


- Tuyn tin lit ...................................... D10,12 .......................... S1,2 .

MCH .
- X ng mch ................... D2,10,11.

SINH DC NAM .
1. Bu di ................... L1
2. Di hat tinh ............. C7.................... D10 ............... L3 .......... S1,2,3,4,5.
3. au dng vt ................................ D10,12 .
4. au u dng vt ......................... D6,7,8,9,11,12 .
5. Trung tm cng cng .......................................................... S2 .
6. Trung tm phng tinh ............................................ L1,2,3.
7. Lit dng
8. Ngc hnh ..................................... D10,11,12 ...... L1,2,3.
9. Sinh dc nam ....................................................... L4 ............ S1,2,3,4,5 .
10.ng dn tinh ...................................................... L4 .
11.Sng ng di ........... D10,11,12 ............................ L1,4 ......... S1,2,3,4,5.
12.Cng dng ........... L4,5 ..................................................... S2,3 .
13.Trung tm sinh tinh trng ................... D7.8.9.10 .
14.Vim thn ............... D10,11 ............. ................... L1,2,3,4,5 .
15.Di mng tinh ............ C7 ................... D1,6,12 ........ L1,2,3+ct .
16.Giao hp 0 xt tinh....C7 .
17. Quai b ...................C2,3,4,5,6......... D1,2,3 .

97
bi 17 : PH KHOA .
******

1. Bung trng ............... D10,12 ..................... L1.2.3.


2. B kinh ...................... D10,11,12 ................. L,2,3 ................ S1,2,3,4,5 .
3. Bng huyt ................ D10,11,12 ................. L1,2,3 ............... S2,3,4,5.
4. C t cung ................................................ L2 .................... S2 .
5. Co kht m o,
bng nng .......... D10,11,12 ................... L1,2,3 ............... S2.3.4.5.
6. Him con ................. D10,12 ..................... L1,2,3,4,5........... S1,2,3 .
7. iu kinh+tng
calci huyt .......... C7.
8. Kinh t ........................D10 ......................... L1,2,3,4,5 .......... S1,2,3,4,5.
9. Kinh mn............................................................................... S4
10. Kinh khng u ........... C7- D10,12 ............... L1,3 .................. S1,2,5 .
11. Kinh qu nhiu ............ D10.
12. Kh h ....................... D12 ......................... L1,2,3,4 ............. S4 .
13. Ri lan mn kinh ......... D10 ......................... L1,2,3,4 ............. S4.
14. Tr thng kinh .............. D10. ........................ L1,2,3,4 ............. S4.
15. T cung au ................D12 .........................L1,2,3 ................ S3,4,5.
16. T cung nh ................D10. ....................... L1,2.
17. Tuyn v ....................D4, 5, 6 .
18. Sa d con ................... D10,12 ................... L1,2,3,4,5 ........... S2,5 .
19. Vim t cung ................D12 ....................... L1,2,3 ................ S3,4,5.
20. sinh dc n ..................L3.
21. ng dn trng ..............D11,12.

bi 18. VIM - U X .
******

VIM

1. Vim hng (chm nng).... C4,5 ................... D2,3,4,5 ........... L3,5 ..... S3.
2. Vim ph qun ...............D2,3,4,5 .
3. Vim mi d ng ..............D2
4. Vim tai ...................... C1,2,3 ................ D3,11 ................. L2 ........ S2.
5. Vim li ....................... D12 ............................................. L3,4,5 .
6. Vim d dy mn ........... D5 .
7. Vim hnh t trng ........ D5.
8. Vim mng phi ............. D11 ............................................. L3 .
9. Vim gan ...................... D5,10,11,12 .................................. L3 .
10. Vim ti mt ................ D5,10,11
11. Vim mt ..................... D11.............................................. L2,3,5 .
12. Vim tuyn v .................................................................. L1 .
13. Vim rut tha .............. D11 .
14. Vim niu qun .............. D10.
15. Vim bng quang .......... D11 ............................................ L1,2,3 .
16. Vim tinh han ............. D10,11. ....................................... L1,3 .
17. Vim t cung ............... .................................................. L3 ........... S3.
18. Vim m o ................. D11 ............................................ L1,3 .
19. Vim khp chi trn ........ C3,4,5,6,7 ......... D1,2,3 ................ L5 .

98
20. Vim khp chi di ........................................................... L4,5......... S1,2
21. Vim mng no tr em .... L2
22. Vim mng no .............. C1,2................. D4 ...................... L2 .......... S1,5.
23. Vim xoang .................. C2,3,4,5 ........... D2,3,4,5 .
24. Vy nn ...................... C7 .

U X .
1. U .................................L2 ,3 .
2. U v .............................D5,6 ............................................ L2,3 .
3. U x v .........................D4,5,6,7,8,9,10,11,12 .
4. Ung th phi .................. D6,10,11....................................... L2,3
5. Ung th gan ...................D5,6,7,8,9,10 ................................ L2,3
6. Ung th ng rut ......... D10,11,12 ..................................... L1,2,3,4,5..S2,5.
7. Ung th vm hng ........... C3,4,5,6,7........... D1,2,3,4,5........... L2,3 .
8. Ung th d dy ............... C5,6 ..................D5,6,7,8.9,11,12,13..............L1,2,3,4.
9. Un vn ......................... D4,6............................................ L3 .......... S2.
10. c ch co bp:rut, bng quang, d dy ............................... L1,3.
11. c ch: mch, niu o, mng rut ...................................... L1,3 .

Ch : cc bnh trn, ch nn dng m thc vt th cha mau khi .

bi 19 : TM THN KINH - NG.


******.
1. Bnh tm thn .................... C1,2,6,7..........D1,,23,6,11,12........ L1,2,3,4,5.
2. in cung ........................ D3.6 .
3. ng kinh .......................... C1,7...............D1,6.10,12 ............ L1,3,5 + ct.
4. au thn kinh ........................................D 9 .
5. Hang ht ................................................D1,2,9,12 ............. L1 .
6. Hi hp ............................. C6 .................D3,5,6.
7. Kinh s ............................. D10,11 ............ . ..........................L3,4,5.
8. Kinh git ........................... D3,4,12 .
9. Lo s ................................ C6 ...................D6,11,12 .............. L1.........S2.
10. Lo lng u phin ................ D11,12
11. Lo ng cng thng .............. C6 ................... D8,9,10,11,12 ...... L1,3,4 .
12. Ngi phin mun ................ D5 .
13. Nh km,lm cm,di ........... C7 .................... D5,6 ................... L1,4....S2.
14. S hi, in cung................ C6..................... D1,2,5,6,8,9 ...................S2 .
15. Tm thn kinh .................... .C6 .................... D1,3,5,7,8 ...........L14.
16. Thn su bc nhc ............ D1 .
17. Thn kinh trn ri lan .......... D4.
18. Tin nh ............................D1 .
19. Thang m ..........................D1.
20. au thn kinh ......................C7 ...................D5,6 ..................... L1,4 .... S2 .

NG .
1. Ng bt tnh ........................................... C1 .
2. Ng qu nhiu ......................................... C1 .
3. Ng khng yn gic .................................. D 9 .
4. Ng t ..................................................... D10 .
5. Ng m c mng ....................................... D1,2,3,6 .
6. Ng hay git mnh ..................................... D2,5,8 ................................. S2.

99
7. Mt ng, c mng ..................................... C1, D12 ............L1 .
8. Nm hay tr mnh ...................................... D6 .
9. Mt ng ko di ........................................ D7,8,10 .
10. Ng ngy .......................................................................L3

bi 20: SUY NHC C TH-TRNG PHONG-DA-CC M RI.


******

SUY NHC C TH
1. Gy cm ......................... D4,5,6,7,8,9,10,11,12... ................L1.
2. Da xanh .......................... C7 ........................... D1,2,3,4,5..L3.4.5..S2.
3. Ci xng ........................ D4 .
4. Gy yu........................... D5............................ L5 ........... S1,2,3,4,5.
5. Mt mi ........................... D5 ........................... L2,4,5 ..... S1,2,3,4,5.
6. n km ............................D7,9 ........................ S2 .
7. C th h hao ................... D4,5,6,7,8,9,10,11,12.
8. Suy nhc c th .............. D5,6,7,8,9,10,11,12 .
9. Tr tr (li, bi hai) ......... L5 ........................... S1.

TRNG PHONG .
1. Co git - ngt ................... D4 .
2. Ng - hn m ....................C1,2,7 ......................D1,2,6....................S2 .
3. Mt-ming mo lch ............ C1,2 ........................ D4,6,11,12 .............S2 .
4. Cm khu ........................C6 ........................... D6 ........................S2
5. Co git- cm khu .............. C6 ............................D6,12 ....................L1.
6. Mt ting .........................C5,6 .........................D6,12 .................L1..S2 .
7. cm mo .........................D1,2,9,10,11.

DA .
1. Da .........................................D5,6 .
2. Da vng+dy cm ...................... D4 .............................L2.
3. Da vng, mt vng ......................D7,8,9,10,11,12 .
4. Da bng dy ............................. D6,10,11,12.
5. D ng .....................................D5 .
6. Mn nht-nga ............................................................L3,4,5.
7. Nga nhiu ................................D10,11........................ L2,3.
8. Chn lng ..................................D1,2 .
9. Ph n ......................................D1,10,11.
10.Gan yu, vy nn .......................D4,5,6,7,8,10,11,12.......L2.3.
11.Vy nn .....................C7...........D2,4,5,6,7,8,10,11.........L3,4.............S4,5.

CC M RI .
1. m ri mc treo di ........................................... L1.2.3 .
2. m ri mc h v ................................................ L1,2,3,4,5.....S1,2,3,4,5.
3. m ri mc dng ......................D7,8,9,10,11,12.
4. m ri mc cnh tay ....C1.
5. m ri mc thn kinh tht lng ........D12 ..................L1,2,3,4,5......S2,3,4.
6. Bi thi dng .............................D5,6,7,8.

100
bi 21 :CC TRUNG TM THN KINH T CH .
******
1. Trung tm tng nhp tim ..............C1,2,3.4.
2. Trung tm cc tng trung tht ......................................L3.4.
3. Trung tm ni tng di c hanh .............D5,6,7,8,9,10.
4. Trung tm chu hng ..............................D12 ...............L1,2.
5. Trung tm c ch tiu trng .....................D5,6.7.8.9.10,11,12 - L1.
6. Trung tm c ch i trng ...........................................L2,3,4.
7. Trung tm c ch bng quang ....................................... L2,3,4.
8. Trung tm c ch bng quang .........................................................S2,4.
9. Trung tm cng c ......................................................................S2.
10.Trung tm phng tinh ....................................................L1,2,3.
11.Trung tm thot phn ....................................................................S2.

bi 22 : H C.
******

1. C co bp bng quang ................................D1 .........................S1,2,3,4


2. C chn lng ............................................ D1,2 .
3. C vng niu o .......................................D1.
4. C hai u ...........................C5,6.
5. C c n chm co li ...........C3.
6. c ch co bp bng quang ........................................L1,3.
7. c ch co bp d dy ..............................................L1,3.
8. c ch co bp mch ................................................L1,3.
9. c ch co bp mng rut ..........................................L1,3.
10.c ch co bp niu o ............................................L1,3 .

bi 23 : IU NHIT .
******

1. Lnh lng ..................................................... L2.3.


2. Chn lnh .....................C7.
3. Thn lnh ............................................................................... Vng S
4. Pht nng .....................D6,7,11..................... L1,2,3,4............... S1,2 .
5. St khng ra m hi ........C1,2,7........ D1,4.
6. St ra m hi ..................................D2,3,8......L3.
7. M hi trm ....................................D11,12......L1,3.
8. Cm cm .......................C1,2...........D3.
9. St c+gy cng .............................D10,11......L3,4 .
10.Say sng .......................C7..............D1,5,8.................................S2 .
11.Nng ngi ......................................D5,8 ........L1.

bi 24 : NGNG .
******

Ngng l im dng = ngng = thng .


Cha ti = cha t = cha ti ch .
Vt qu = qu mc = tha = d = hng = chn ngn .

101
Phi dng ng lc = cn thm = cn mun = ngon ....> t yu cu tt.

Ch : * Vui qu = hi tim .
* Xt xa qu = hi phi .
* Tc gin qu = hi gan .
* No qu = hi d dy
* Ham qu = hi thn .
* ng mc, iu = khoe mnh, vui ti .

HT

102
14-8-2009 : CHC MNG SINH NHT TRN MT TUI
www.tutamdao .com

Knh tha Gim c Trung Tm H Tr Pht Trin Dn tc .


Knh tha Gim c Cu lc b DACOSOVINA
Knh tha Cc bn Chuyn Gia Ct Sng trn khp mi min t nc Vit Nam , trn th
gii thn thng ...
Knh tha qu v c gi thn thit .
Ti sng v ln ln trong mt gia nh ng ,Cha c truyn thng khoa bng ,S Phm. Ti l
gio vin S Phm cu ch c ,chuyn o to cc thy c gio trng lng .Sau ngy gi
phng, ti c iu dy dy mn Vn, S, i, sinh ng Php , trng PTCS Thanh a
Bn o Thanh a .Nhng ngy cng bn b i cha lm t thin vng qu ngho . Ti
thy ng dn qu bnh tt m au ,nh thi, m khng c tin thang thuc, dn n c cht
tht oan ung! Ti cht ny ra nh phi hc ngnh ng y ,nht l b mn KHNG
DNG THUC , may ra mi gip bnh tt cho h. L mt i gia nh ti khng c ai
trong ngnh Y! Vo nm 1995 ti bt u i hc Chm cu, n huyt , Cm X hc , Din
chn, Thch liu php, Bo ch ng dc ...v vi l tng phc v cho ng bo kh,
ngho. Mt nhn duyn ln a y cho ti n hc mn TC NG CT SNG vi Thy
Thng .T , ti bng say m mn hc ny, c mi ln ti gii thiu mt bn mi , ti li xin
php Thy cho ti cng hc v thc hnh vi bn ny. Thy ti rt tt , sn sng cho php ti
"hc la" v tn tnh ch dy.Ti c thun l nh lp hc cu thy cng l phng khm, ti
c th hc hi thm v phng php thc hnh . Lc ny, ti tr thnh mt thnh vin mi
trong gia nh Thy.
Knh tha qu v,
Qua nhng kinh nghim thc hnh , cha tr . Ti nhn thy b mn Tc ng u v Ct
Sng rt l tuyt vi , khng dng thuc m vn can thip bnh tht l tt, hiu qu thy trc
mt. Nht l nhng bnh nh au ct sng c ( that v a m, gai , vi ha gy cng gy
...) , ch cn tc ng t vng chm n C7 , nh chng 3 ln, nng th 6 ln n 10 ln l
khi hn . C nhng bnh nhn au ko di 2, 3 nm , i cha cc ni rt kh s sut ngy
c mi , ri au c nhc u, chng mt nu ung thuc vo th tm , nhng ht thuc th
u vo y ..., ch n vi TCS l c lnh bnh , ch tn thi gian trong vng 1 thng ( 1
tun 3 ln ) . VI THNH QU NY, NH MT LI KHN NGUYN , TI HA V
LNG L T Y N CUI , TI SNG CHT VI TRNG PHI NY. Nh
ti ni trn, ti hc cc b mn, mt l c cp bng cho y t cch php nhn ,
hai l lm giu thm kin thc ca mnh, ba l trang b cho mt tui gi sinh ng v c ch.
Ngai ra, ti ch chuyn v nghin cu v ng dng TC NG U V CT SNG m
thi. Nhng , ti khng th c mt mnh n phng lu tr , gn gi, v pht huy . l mt
hnh ng phn khoa hc. V vy, nh phng tin thng tin hin i , ti thnh lp Website
ny , tt c mi ngi , tt c nhng ai c ch hng mun tm ti hc hi v trng phi
ny , c c s , c d liu nghin cu.
Knh tha qu v,
Ti chun b mt thi gian kh di l 5 nm, tm ti thu thp ti liu tham kho , gp
nht tng kinh nghim nh nht , cng nh nhng thnh qu cao nht cng hin qu v, c
gng cp nht thng tin hng ngy. Nhng v...mi tp tnh tip cn vi cng ngh thng tin (
vn d cn qu xa l i vi ngi km hiu bit nh ti ), nn c nhng bi vit m ti cha
c th minh ha c hnh nh , m cn phi i c thi gian .Xin qu v nim tnh tha th .
Trang web www.tutamdao.com trn 1 tui , ngha l 365 ngy , tnh n nay, 14-8-2009 , s
lt khch c 5.665, s bi vit l 186 bi , ngoi TM HIU TC NG U V CT
SNG , cn c rt nhiu tiu cc th lai , cung ng cho c gi mi thnh phn,
khi c nhu cu .Ti cng cha bnh ti cha Thi Bnh trong mt nm trn 2000 ln tc ng

103
, t yu cu khim tn khang 70% . Sau ln tc ng u tin , bnh nhn t ra rt hi lng
.V xa nay, h thng chm cu hay bm huyt , hoc dng my mt-xa , ch cha h bit
g v tc ng ct sng . Khi dng cc ngn tay lt nh trn ct sng , bnh nhn tip nhn
mt cm gic tht mi m, hng phn v au nhc ngay. Bnh au u , mt ng tng
chng nh nh chu sut i , y vy m khi tc ng c hiu qu khng ng! .Theo kinh
nghim, y l mt bnh trng rt d cha bng PPTVCS ,v khng mt thi gian, ti rt
thnh cng khi cha nhng bnh ny.
Knh tha qu v , mt ln na , xin nghing mnh tri n cc bc Thy tin bi , li mt kho
tng v gi cho ng y Vit Nam , CHN THNH CM N qu v ng h trang Web :
www.tutamdao.com .Chng ti xin ha ngy cng n lc phn u vn ln , phc v
nhit tnh cng qu v.

Chuyn-gia-ct-sng .
PHM TH MINH YN.

20.11.2010 - K NIM HIN CHNG NH GIO VIET NAM.


******

Knh dng hng hn Thy Cng Kim Thng ...


Thn gi cc bn Chuyn-gia-ct-sng gn xa trong nc cng nh ngoi nc .

Nhn dp mt bn c hi thm Thy v Trng phi TVCS lm cho ti bi hi xc


ng ! Bn ny hon ton khng bit thy t gi chng ti , say sa k l v s ham thch
b mn ny v cn hn s v Vit nam cui nm nay ,thm Thy v cc bn ! Ni nh v mt
qu kh m m thn thin bng nhin tri dy , lm au n lng ti lm cho ti bt an
bun b... !
Qu kh sng li trong ti tht mnh lit, o v nh sng cun b , nh ging bo tht
go lm rai rt trong ti...Nh li ngy no...trong lc ti i hc Vin Y Dc Hc Dn
Tc chung lp vi bc Tr , bc y bo ti ,c mt ni dy mn Tc ng Ct Sng hay lm,
cha bnh tuyt vi v khng kh nh chm cu u. Tht s, lc ti chng hiu TCS l
g (v hin ti, d c trang web nhng cng t ngi bit n) , nghe sao mi m , nghe l
qu...Ti cha bit mn ny bao gi ! Nhng cng v t m nn c bn bn ngi :bc Tr,
ch Thnh, thy cha Hu Tn v ti, cng nhau ng k i hc. Sau bui hc, ti li ,
ngng ngng ni vi Thy :" Thy vui lng cho em ng hc ph cui thng v hin ti em
khng c tin " ! Thy vui v: "khng c chi ch , ai hc min ph cng c m , xin ch
ng quan tm". Ti th pho nh nhm, thm ngh Thy ny qu tt, nhng ni khc phi
ng hc ph trc , hc tnh sau.
Bn ! khi ng k hc, khng phi l tin hc ph u m trc tin l thy "kho st bn
tay". y l mt cch chiu sinh c o m khng mt trng lp no c. By gi mi lo
ca ti khng phi l hc ph na, m l hai bn tay! Ti khng bit hai bn tay ti c c
chn khng...hnh nh n khng nh bp mng, n trng xu x v lao ng, lm vic nhiu ,
bi con nh ngho. Bn i! c cht hy vng nh , tuy bn tay ti khng p nhng : mm v
mt ! .Mi ngn tay tt c cc hc vin u phi ln qua mc son ,ri in trn t giy trng.
Ba ngy sau, Thy nhn cc vn tay trn 10 ngn tay v kt lun tr no c theo hc, tr
no khng...Ti may mn c ph : "bn tay cam th ". Theo ti c bit l i bn tay
ngt ngo mm mi nh cam, c kh nng phc dc.
Lp hc v ni cha bnh, c thit lp ti nh, chng ti c ra vo tr chuyn vi v
thy, con thy, ( u l Chuyn-gia-ct-sng) v thc tp hc hi vi bnh nhn ti ch. Lp
hc c chn lc k v khng nhiu hc vin ch trn di 20 bn, nhng o to, thc tp
tht k lng, cc bn tng cp, tng cp, cha cho nhau, Thy kho st, sai thy sa ngay.

104
Ngoi ra, chng ti cn c tip cn vi bnh nhn, nhn, s , nn cc t xng, v
ghi li chi tit, do thy cha bnh cho h. Nhn , thy hng dn c th trn lm sng cho
chng ti .

- Mi kha hc ko di 3 thng, mt tun 3 bui, mi bui hc va l thuyt va thc hnh


3 ti 4 tit. Xong kha hc c thi ly bng.
- bi thi c Ban t chc chm thi nghim tc .
- Vn bng c Trung Tm H Tr Pht Trin Dn Tc v Hi Dn Tc Hc c ngh nh
chng nhn .
- Khi hc vin hnh ngh hp php c giy php do Quyt nh ca Trung Tm v Gim
c .

Gia nh Thy rt ci m , vui v vi hc vin. Ti v hc km, nhng li rt hp v thch


b mn ny nn , tuy l thi u, c bng. Nhng ti c xin theo hc li, hc v thc tp
cho nhun nhuyn, bng nhin ti tr thnh mt thnh vin rt thn thit vi gia nh thy
lc no ti khng hay !Ti thn thin nh ngi nh , thng n cm chung, thng i cng
tc t thin, tm s chia x nhng ni bun vui vi nhau ...Ti ngh y l mt duyn lnh ln
a y , nh mt nh mnh trong i theo hc ng Y ca ti, khin cho k Bc ngi
Nam gn kt nh quyn thuc nhiu i nhiu kip ?
Cc bn c bit khng, m ti ni tht, tht nht t y lng ti. Cc bn hy nghe y ...Ti
l gia nh ngi min Nam chnh tng, ngha l cha nam, m nam. Sau ngy gii phng gia
nh ti l nn nhn ca chin cuc, ly tn thm thng,mt s ngi thn yu di tn, vnh
bit Saigon v ti sn. T mt gia tc thng lu c ting tm Hc Mn, gia nh ti b
nh t sn, chy xung Saigon rt vo xm ngho lao ng. Th l ti i i t giu ha
ngho ! Trong t tng thin cn, mang thnh kin rt nng ca ti, vi mc cm "t giu ha
ngho".Ti khng th no gn gi c vi nhng ngi Bc k 75 ! Ti lun lun gi
khong cch vi h. Khi bc Tr gii thiu ng Thy dy TCS l Bc k 75 con nui ca
Bc H, mt nh Cng sn chuyn chnh ..., ti nghe ri, ngi qu., suy ngh phn vn, khng
bit c nn i hc chng? T nm 1975 n nm 2000 - l nm ghi tn hc, ti khng h tr
chuyn vi ngi bc, ch ng ni l thn thin ! Ti cm thy "mt hng", khng mn m
lm (ai tri m mn m vi ai?) , nhng v s t m thi thc qu mnh (ca nhn duyn
tin kip), c mt ci lc g v hnh khin ti :" th c i hc th xem sao."
Cc bn i! , khc nhng iu ti ngh, ti tht xu h cho mnh , ti n nn hi hn v
cng : ti sai ri! Thy ti l mt ng Vin Cng Sn cp cao, c rt nhiu Hun chng,
nhng rt khim tn, hin lnh, ci m ,tt bng , tn ty vi ngh nghip, khng mng danh
li, lun lun ngh cch ny , cch n nng cao dn tr, gip cho dn ngho thot khi s
lm than ..vn vn ...v vn vn ...Ti ngho vn chng qa, cho nn ti khng th c t no
tn dng, ca tng Ngi cho ng ngha ging nh ngi ci trn, nh l Tin , l Pht,
l B Tt ti th chng? C iu u tin l Thy khng h "k th" ngi min Nam nh ti.
Thy xem chng ti nh nhng ngi bn thn thit vi Thy , thy gi chng ti l "bn",
bn Yn, bn Thnh.., dy hc th sn sc tng ngi , im no khng thng th gii thch
chng no thu hiu mi thi ! Khi o to mt hc tr no th bn tay ngh rt vng chc
v cha bnh tht hiu qu. Ti l mt hc tr ln tui nht, hc d lm, nhng khi ng
phng khm cng can thip bnh mt cch ng tin cy, hung chi l cc bn ni ting nh
Qunh, Mai, Quyn, anh Bu Ha ...( c trn mng ).
Ngoi o to nhng Chuyn-gia-ct-sng, hu gip cho bnh nhn phng php cha
bnh khng dng thuc, Thy cn t chc mi thng i vng su, vng xa cha bnh min
ph v pht qu t thin. y l chuyn nh, Thy cn nhiu d n ln nh: ...to lp lng
Dng Lo chin khu D, ...to xng lm thc n chay, gp phn gii quyt cng n vic
lm cho ngi tht nghip, v thay i dinh dng bt m ng vt, tng cng sc khe,
...hnh thnh trng hc B tc Vn Ha vng ni, dy cho "dn tc t ngi "bit ting
Vit...cn nhiu lm, ton l nhng d n gp phn gip ch cho dn, cho nc ...

105
L tng, c m m p ca thy to ln nh th... m Thy vi b ra i ,cha kp mt
li trn tri ! Vi ci tui 67, Thy rt khe mnh , cao to, da trng hng , c nm, ti khng
h thy Thy bnh bao gi, mc d thy lm vic khong 15 gi trong ngy, bn ! Ngy
hay tin Thy tt th, l mt ngy tang tc ln nht ca i ti, ging nh ngy m ti mt!
Hai ngi thn nht ca ti l M v Thy ra i sm qu cho ti b v, l lng gia khung
tri cao rng ny. Cho n by gi ti vn khng tin thy qua i. M ti th ti tin chc, v
m nm 7 nm , ci cht dn mn c bo trc, kh m cu c, trong tinh thn chun
b nn khng c g ngc nhin ht hong. Con thy, khng c mt du hiu g c , hung tin
n tht t ngt, bt ng nh st nh ngang u ! bnh vin Thng Nht, thy vn tnh
to ni ci, cn bo con gi thy em cc vn bng thy k tn cho cc bn. Thy cn bo
mai thy v ,khe ri m, no c bnh g u, ch hi cao mu mt t thi ! ... Ti khng tin
m ! khng bao gi ti chu tin Thy ti khng cn trn ci i ny. Ti mi thy y, thy
cn khe m, rt bnh thng , thy cn ang son bi Tc ng hai cnh tay cha v ct
sng ... ti sao vy? by gi Thy nm tr , lnh, cng, nhng khun mt vn hin ha nh
trong gic ng . Hc tr ng vy quanh Thy, ai cng khc , c k st si, c k thnh ting
nc to ! Ti c nut nc mt nim Pht , v ti nh cc S dy khi ngi thn mnh cht ,
ng khc m hy nim Pht. Nhng tinh thn ti bn lon khng nim Pht lin tc c ,
d ti rt mun ting A Di rc hn Thy v cc lc. Ti mong Thy ra i thanh thn,
bung b ci i v thng gi tm ny ! Th gii bn kia chc l nh nhng, vui v, thanh
thot hn th gii ny trong ci cnh k ngi i , no lng chua xt bit bao nhiu .Lm
kip con ngi phi chu kh au vi t bit sinh ly nh th ny ..."Hy i thanh thn nghe
thy, ...hy i i, theo Pht nghe Thy "..Hnh nh ti nghe ting nim Pht ca ti b t
qung nghn ngo , c l no thy dc dc, quyn luyn khng chu xa ri chng ti ..T khi
c Diu Thanh c nhc n thy , mail c n trong khi min Trung ma bo ngp lt , lm
Saigon cng st si , t t v ti th bun khc min man...Vt thng bao nm ri cha
kp lnh m li r mu tip y ! Hnh nh ngy no bnh vin Thng Nht vn cn in m
trong tm tr ti nh mi hm qua ...!
NGY NH GIO VIT NAM nm nay , nhng k c quay v , nh cng n Thy to
bng tri bng b ...Thy khng cn na, nhng kho tng kin thc thy truyn th, vn
vi chng ti mi mi ...

Gio vin S Phm hu tr : Phm th Minh Yn.

106

You might also like