Otel Yangnlar ve Nedenleri
Prof. Dr. Abdurrahman KILI
1. Giri
Otel yangnlar; uluslararas nitelik ta-
dklarndan ve turizm sektrne nemli
etkisi olduundan zerinde ciddi olarak
durulmas gereken nemli bir konudur.
Konfor ve mteri ihtiyalar iin ok farkl
tesisatlar bulunduundan yangn riski
byktr. Farkl kltrden ve deiik fiziksel
zelliklere sahip kiiler bulunabilecein-
den zarar fazla olabilmektedir.
Otel yangnlar, genellikle ok lmle so-
nulanr ve uluslararas bir yank uyandrr.
Otel yangnlar; lkenin turizm gelirini de
etkiler. Gnmzde birok turizm acentas
yeterli yangn gvenlii olmayan otellere
mterilerini gndermemektedir. nce-
den otelde inceleme yaparak otomatik
alglama ve sprinkler sistemleri olmayan
otellerle balantya girmemektedir. Avru-
pa Konseyi otellerde yangn gvenliini
salamak iin nemli bir karar alm ve
youn alma balatmtr.
Avrupadaki kltrlerin ve geleneklerin zen-
ginlii, Avrupa Birlii (AB)ni dnya turizm
potansiyelinin %53yle en byk turizm
blgesi yapmtr. Avrupa Komisyonu, bu
potansiyeli koruyabilmek ve ye lkelerde
konaklayan kiilerin gvenliklerini sala-
mak iin mterilerin maruz kalabilecekleri
iki nemli riskin yangnlar ve lokantalarda
kabilecek yiyeceklerle ilgili sorunlar
olduunu vurgulam, otellerde yangn
gvenlii hakknda tedbirleri kabul etmi,
YANGIN ve GVENLK SAYI 151
2
T Makina Fakltesi
tatil paketleri ve tur paketleri ile ilgili yasa-
larda asgari standartlar belirlemitir.
Avrupa Komisyonu 27 Haziran 2001
tarihinde hazrlad raporda 22 Aralk
1986 tarihli Mevcut Otellerde Yangn
Gvenlii hakkndaki Konsey nerisinin
( 86/666/ EC) uygulanmasn kararlatr-
mtr. Avrupa Konseyi bu neriden baka
Yaplarda Kullanlacak Malzemelere
likin ye lkelerin Yasa, Dzenleme ve
dari Ynetmeliklerini Dzenleyen Ynerge
(21.12.1988), Yerlerinde Gvenlik ve
Salk Konularn Dzenleyen Ynerge
(89/654/EEC4 30.11.1989), Gezi Paket-
leri, Paket Tatiller ve Paket Turlar Ynergesi
(90/314/EEC 13.06.1990) isimli direktifleri
yaynlamtr.
ISO (Uluslararas Standartlatrma rgt)
Tketici Politikalar Komitesi (COPOLCO)
araclyla turizm hizmetlerine ilikin stan-
dartlarn gelitirilmesini planlanm ve 8
Ekim 2003te Avrupa Komisyonu CENe
(Avrupa Standartlatrma Komitesi) hizmet
sektrlerine ilikin standartlatrma alann-
da bir alma program gelitirmesi iin
yetki vermitir. Verilen yetki kapsamnda
CEN hizmet sektrnde olas Avrupa stan-
dartlar iin ncelikli alanlar belirlemek
iin bir alma balatmtr.
Avrupa Komisyonu raporunda esnek bir
yaklam benimsenmi ve bu alanda
balayc nitelikli yasal ynetmeliklerin
arzu edilir veya etkileyici olmadna
deinilmitir. Her eye ramen komisyon
otellerdeki yangn gvenlii alannda
daha fazla gayret gsterilmesinin doru
olacan dndklerini belirtmi ve aa-
daki hususlarn Avrupa Parlamentosu ile
ye lkelerde tartlmasn nermitir.
a) Avrupa Konseyinin 86/666/EEC refe-
ransl nerisinde yer alan ynergelerin
uygulamaya alnamayaca durum
ve yerlerde mevcut oteller iin daha
ayrntl, uygun ve somut artlarn yer
alaca yeni bir nerinin arzu edilirlii;
b) Tm otellerde yangn gvenliin gittik-
e artan oranda gzetimi ve izlenirli-
inin nerilebilirlii;
c) Teknik ynergelerin gncellenmesi ve
gelitirilmesi;
d) nerinin oteller benzeri dier yerleim
birimlerine uygulanmas;
e) Yangn gvenlik ynetimi ve izlenmesi
srecindeki en iyi uygulamalarn belir-
lenmesi ve yaygnlatrlmas.
Bu neri Karar ekonomik, teknik ve
mimari kstlamalara ramen, yeterli
zaman tannd takdirde, tm mevcut
otellerde asgari gvenlik standartlarna
uygunluun salanabildiini gstermitir.
Ayn zamanda, ye lkelerden yukarda
belirtilen hususlar erevesinde, son iki
yl ierisinde uygulanm ve gelecek be
yl ierisinde uygulanmas ngrlen g-
venlik nlemleri hakknda rapor vermeleri
istenmitir.
Komisyon raporu, neri Karar ereve-
sinde alnan gvenlik nlemlerinin yasal
dzenleyici sistemler zerindeki etkilerini
ve ye lkelerde pratikte nasl uygulan-
dn aklamakta ve bu alanda ileride
gerekletirilmesi planlanan etkinlikleri
anlatmaktadr. Bu rapor esasen, ye l-
kelerin neri Kararnda yer alan gerekleri
ne ekilde yorumladklarn ve bu kararlarn
uygulanmas iin hangi nlemlerin uygu-
lamaya sokulduunu da aklamak zere
hazrlanmtr. Ayn zamanda, ye lkelerin
yetkili temsilcilerinden oluan bir komisyon
tarafndan yrtlen inceleme raporlar
ve turizm sektrnde etkinlik gsteren
iletmecilerden gelen yorum ve bilgileri
de dikkate esas almtr.
Mevcut bilgi birikimini gz nnde bu-
lundurarak, kararda belirtilen hedeflere
ne derece ulaldnn ve dier baka
nlemlerin alnmasnn gerekli olup ol-
madnn anlalabilmesi iin bir alma
balatlmtr. Avrupa Birlii Komisyonunun
hazrlad neriye, Avrupa Parlamentosu
ile Ekonomik ve Sosyal Komitenin gr-
ne istinaden tm otellerdeki yangn
gvenlik konusunu kapsayan kurallar
gzden geirilmi, tm oteller iin ge-
erli olacak asgari dzeyde nlemlerin
belirtildii bir standartta yangn gvenlii
tanmnn yaplmas, standarda gre tm
otellerin nlem almas ve otellerin periyo-
Tablo 1. Otellerde Yangn Kaynaklar
Yangn k Nedeni
Sigara
Yatakta
Dier yerlerde
Elektrik
Tesisatta
Motorlu ve elektrikli el aletleri
Istma ve piirme cihazlar
Kundaklama
Istma Sistemi
Ya lstc
Baca
Gazl lstc
Komurlu lstc
Davlumbazlarda biriken yalar
Kvlcm, ani parlama, gaz tesisat vs.
dik olarak denetlenmeye tabi tutulmas Ocak ve ubat aynda, Cumartesi ve
kararlatrlmtr. Pazar gnleri leden nce ve akamlar
meydana gelmektedir. ok lml yan-
2. Otel Yangnlarnn Nedenleri gnlarn tamam ise sabahleyin erken sa-
Otellerde kacak yangnlarn says- atlerde herkes uygkudayken olumutur.
nn azaltlabilmesi iin ncelikle hangi Cumartesi ve Pazar gnleri ok olmasnn
nedenlerle yangnn kabileceinin iyi nedeni olarak mterilerin saysnn fazla
incelenmesi gerekir. Otelin zelliine gre olmas, Ocak, ubat aynda ok olmas-
yangn nedeni deimekle beraber, ge- nn ise stma mevsimi nedeniyle olduu
nellikle mteri ve personel hatas, mutfak, sylenebilir.
kazan dairesi ve havalandrma sistemleri
ile elektrik sistemindeki arzalar, bakm Otellerde yangn kaynaklarnn banda
srasndaki hatalar ve sabotaj nedeniyle elektrik tesisat ve elektrikli cihazlar gel-
yangn kt sylenebilir. mektedir. kinci srada yer alan sigarann
neden olduu yangnlarn says her
Otellerdeki yangnlar daha ok, mte- geen gn azalmasna ramen yine de
rilerin yataa sigara drmesi, kllkte nemli bir oran tutmaktadr. Yllk otellerde
yanar sigara braklmas, otel personelinin kundaklama ve elektrik tesisat en yksek
dikkatsizlii, tedbirsizlii ve mutfak, stma oran tutarken mevsimlik otellerde sigara-
sistemi ile havalandrma sistemlerindeki dan kaynaklanan yanglar n plana k-
arzalar, bakm almalar srasndaki maktadr. Yaz aylarnda darda geirilen
hatalar, elektrik arzalar veya sabotaj zamann daha fazla olmas ve scakln
nedeniyle kmaktadr. artmas sezonluk otellerde kvlcm ve
parlama nedeniyle oluan yangnlarn
Otellerde 2000 ylndan nce ylda yak- says fazla olmaktadr.
lak 10 bin yangn meydana gelirken
gnmzde her yl yaklak 5 bin yangn Otellerde en ok yangn kan mahal-
olumakta ve her yl alnan nlemler ler yatak odalar ve mutfaklardr. Yllk
sayesinde yangn saysnda azalma ol- otellerde toplam yangnlarn drtte bir
maktadr. Son yllarda yangn saysnda yatak odalarnda mteri hatalarndan
azalmaya parelel olarak l ve yaral sa- kaynaklanmaktadr. Istma sistemleri ve
ysndaki azalma daha ok olmaktadr. depolarda oluan yangnlarn says da
Kuzey yarmkrede yangnlar en ok ok fazladr.
Tablo 2. Otellerde Yangn kan Mahaller
Yangnlarn Servis Alanlar Yllk Sezonluk
Yzdesi Mutfaklar 10 13
(%)
Istma Santralleri 9 7
Yllk Sezonluk
Depolar 10 5
Oteller Oteller
Koridorlar, Merdivenler 6 3
Personel Mahalleri 2 8
13 8
22 21 t, amar Odalar 3 2
Teknik Odalar 3 2
15 4 Asansr aftlar 1 0
4 2
Ofisler 4 2
8 1
12 1 Yatak Odalar 23 10
Barlar 4 6
3 4 Lobiler 3 7
3 2 Tuvaletler 3 2
3 1
Lokantalar 2 2
1 1
Oturma ve Toplant Mahalleri 2 3
7 5
8 14 Dier 15 28
YANGIN ve GVENLK SAYI 151
3
 Personel mahallerinde, amarhaneler-
de, aftlarda, lokantalarda, saunalarda
ve toplant mahallerinde yangnlara
rastlanlmaktadr.
2.1 Personel Hatalar
Otelde alan personelin yeterli eitimi
almamas nedeniyle kk saylabilecek
ihmali, dikkatsizlii ve tedbirsizlii byk
yangnlarn balangc olabilmektedir. Bir-
ok otel yangn, odalar temizlenirken p
kutusuna snd zannedilen kl tablasnn
p torbasna boaltlmas veya amar yaylmadan sndrlmtr.
toplanrken temizlikinin azndaki sigaray
amar torbas iine drmesi nedeniy-
le meydana gelmitir.
Personel sk aralklarla eitilmeli, yangna
sebep olacak faktrler anlatlmal ve k-
k ihmallerin hangi boyutta felaketlere
sebep olabilecei aklanmal, yangn
durumunda ne yapmas gerektii ve nasl
sndrecei nceden retilmelidir.
2.2 Mteri Hatalar
Otel mterileri farkl kltrde yetimi,
yorgun, uykusuz, ar ikili veya ok z-
gn olabilir. Bunlarn yannda fazla yal,
zrl veya hasta olmas da mmkndr.
MGM Oteli Yangn
YANGIN ve GVENLK SAYI 151
4
Bu zelliklerin hepsi de dikkat melekesini biriken yalarn tutumasna sk rastlan-
zayflattndan yangna neden olma maktadr. Uygun tasarlanmam otellerde
olasln artrr. Aznda yanar vaziyette mutfakta oluan duman havalandrma
sigara varken uyuyabilir, kllkte yanar kanallar ile dier blmlere yaylmakta
sigara unutabilr veya yere sigara dre- ve panie sebep olmaktadr. Mutfaklarda
bilir. stabulda iyi tannan bir otelin oda- otomatik sndrme tesisatnn mutlaka
snda 1994 yl banda meydana gelen olmas ve ocaklarn otomatik gazl sn-
yangn mterinin sigarasn banyodaki drclerle korunmas gerekir. Svlatrlm
plastikten yaplm ampuan setinin ze- petrol gazlarnn kullanld otellerde tp-
rine brakmas sonucu meydana gelmi ler darda uygun bir hacmda olmal ve
ve duman dedektrleri yardmyla ksa mutfaa bakr borular iiresinde getirilme-
srede haber alnarak yangn odadan lidir. Mutfaklarda ocak st davlumbazlar
ayr bir havalandrmaya balanmal ve
otomatik gazl sndrme sistemi yapl-
Mteri hatalarndan kaynaklanan yan- maldr. Havalandrma kanallar peryodik
gnlar azaltmak iin ncelikli olarak olarak temizlenmelidir.
mterileri uyaran bilgiler kolay grlebilir
ekilde odalarda bulundurulmal ve yan- Yakn gemite, 1990 ylnda Kahirede
gn durumunda ne yapaca odann Sheraton otelinde meydana gelen yan-
konumuna gre bir plan zerinde gste- gn bahede barbek yaplrken rzgarn
rilmelidir. Yangnn abuk haber alnabil- atei savurmas ve fark edilmeyen kvlc-
mesi iin de odalara duman dedektr mn bir oday tututurmas ile balamtr.
yerletirilmelidir. Darda yaklan ateler iin uygun yer ha-
zrlanmas, rzgarn ynnn gz nne
2.3 Otel Hizmet Birimlerindeki Hatalar alnmas ve atein srekli kontrol altnda
Otellerde yanglarn en ok kt yerler; tutulmas gerekir.
mutfak, kalorifer dairesi, havalandrma Kazan dairelerinde biriken yaktlarn tu-
fanlar ve amarhanedir. zellikle, kzart- tumas veya biriken pisliklerin alev alma-
ma yaplan mutfaklarda davlumbazlara syla balayan yangnlarn says zellikle
stanbulda ok fazladr. Kk hacmlara
yerletirilen kazanlarn emniyet cihazlarnn
arzalarndan ve brlrden szan yaktlarn
yangna sebebiyetleri nlenmelidir. Kazan
dairesi ile dier blmler arsnda koruyucu
blmenin olmad otellerde yangnn
dier blmlere de sirayet ettiine rastla-
nlmaktadr. Kazan dairelerinin ok temiz
tutulmasna, yakt deposu ile kaza ara-
snda yanmaz bir duvarn bulunmasna
ve brlrn srekli bakmnn yaplmasna
dikkat edilmelidir. Herhangi bir yangn
durumunda kazan dairesinde oluacak
dumann yatlan blmlere gememesi
iin aktif havalandrma tesisat ve uygun
blmeler dnlmelidir.
Kazan dairelerinin k kaplar olabildii
kadar birbirinin ters ynnde ve darya
doru alan ve kendiliinden kapanabi-
lecek biimde yerletirilmeli, biri normal
dieri ka kaps olmak zere, en az iki
kaps bulunmaldr. Kaplardan biri do-
rudan doruya kesinlikle bina dna ve
dar doruya almaldr. Kaplar hem
k aasndan ve hem de itfaiyenin
mdahalesi bakmndan nemlidir.
Her kazan iin tercihen ayr bir baca kul-
lanlmal, ofben borular vb. gibi kazan
bacalarna balanmamal, kazan dairesi
iin ayrca havalandrma bacas yapl-
maldr. Kazan bacalar havalandrma ka-
nal ve havalandrma kanallar da kazan
bacas olarak kullanlmamaldr. Bacalar
ylda en az iki kez yetkili kiilere temizletiril-
melidir. Baca iersine aspiratr ve benzeri
tertibat kurulduu takdirde bunlar kurum
toplamayacak ve ekii engellemeyecek
ekilde yerletirilmelidir.
2.4 Bakm almalar Srasndaki
Yangnlar
Oteller bir ehir gibidir. Her trl ihtiyacn
karland ve ok deiik tesisatn bu-
lunduu mekanlardr. Teknik mdrlkleri
srekli bakm ve onarm iindedir. Kaynak,
lehim ve boyama gibi almalar sk
aralklarla yaplr. zellikle kaynak al-
malar srasnda kvlcmlar byk tehlike
oluturmaktadr. Yenileme almalar
srasnda, zellikle de kaynak ya da lehim
almalaryla balantl olarak meydana
gelen balang yangnlar ok ksa bir
sre iinde byk hasarlara yol aan b-
yk yangnlara dnebilmektedir. Yanc
maddelerle denmi objeler ve kolay
alevlenen dekorasyonlar taan kvlcmlarn
veya kaynak paralarnn dalmasyla
isabet almakta ve yangn genellikle kuv-
vetli duman oluumuyla birlikte ksa bir
zaman iinde tm yanc malzemeleri
kaplayarak kurtarlmas mmkn olmayan
byk hasarlara yol aabilmektedir. Bu gibi
durumlarda yangn yerinde genellikle az
sayda bulunan insanlar tarafndan yeterli
olmayan aralarlarla yaplan sndrme
giriimleri de sonusuz kalmaktadr. Bu
nedenden dolay oksijen kayna, elekt-
rikli kaynak, kesme ve lehim almalar
kolay tutuabilen maddelerin ve svlarn
bulunduu blmlerde yaplmasndan
kanmak temel prensiptir.
zerinde allacak paralar, mmkn
olduu takdirde ana paradan sklmeli
Paris Opera Oteli Yangn
ya da tehlike oluturmayan baka bir
alana alnarak tamir edilmelidir. Bunlarn
zorunlu nedenlerden dolay gereklee-
memesi durumunda kaynak, kesme ve
lehim almalarn sadece bu konuda
tecrbeli olan kiilerce yapmna izin
verilmelidir. almalardan nce gerekli
sndrme aralar ve yeterli ekip al-
maya balamadan nce hazr bulun-
durulmaldr.
2.5 Tesisat Arzalarndan Oluan
Yangnlar
Otellerdeki yangnlarn ounluu tesisat
arzalar ve elektrik konta sebebiyle
olmaktadr. Prizlere srekli takl bulunan
elektrikli cihazlardaki ksa devre, lam-
balarn ar snmas ve havalandrma
cihazlarnda kan yangnlar abuk farke-
dilmedii takdirde genileyebilmektedir.
Tesisatlarda biriken tozlar ve bakmszlk
nedeniyle motorlu cihazlarda yanma
olabilecei gz nnde tutulmal, sk
aralklarla bakm yaplmal ve yanc
maddelerin civarnda olmamasna dikkat
etmelidir.
Elektrik aydnlatmas srasnda sadece k
deil, byk oranda s enerjisi de aa
ktndan dolay bunlarn olas bir yangn
tehlikesi kayna olduu her zaman he-
saba katlmaldr. Aydnlatma cihazlarnn
yerletirilmesi srasnda o blgede bir s
birikimi meydana gelmemesine ve kolay
tutuabilen nes nelerle, rnein perde ya
da benzerleriyle temasta olmamasna
dikkat edilmelidir. Eskimi, hatal elektrik
tesisatlar ve elektrikli alet lerin hatal kul-
lanmlar nedeniyle otellerde ve benzeri
yaplarda ar sonular douran yangn-
lar meydana gelmitir. Bu yaplardaki
elektrik tesisatlarndan bugn maalesef
rktc sonular ortaya kmakta ve
neredeyse tamamen paslanm tesisat
lar, izolasyonsuz borular, hasar grm
dme ve datm kutular ve dier eksik-
likler yangn tehlikesini srekli gndemde
tutmaktadr. Bu tr hatal tesisatlar biran
nce iyiletirilmeli ve hi bir zaman bir
sonraki yenileme almalarna kadar
ertelenmemelidir.
2.6 Sabotaj ve Kundaklama
Otellerde meydana gelen yangnlarn
bir sebebi de sabotaj ve kundaklamadr.
Sabotaja kar kontrol sistemi iyiletirilmeli,
kamera kontrol sistemleri nemli yerlere
konulmal ve kritik birimlere kontrolsz giri
yaptrlmamaldr.
3. Sonu
Yzlerce yangnda binlerce insann
lmyle neticelenen otel yangnlarnn
ounluu basit bir nlemin alnmamas
veya kk bir tedbirsizliktir. Yangnlarda
hasarn ve lm saysnn byk olma-
snn sebebi, yeterli yangn nlemlerinin
olmamas ve otel personelinin nceden
eitilmemeleridir. Otellerde yangn says-
nn azaltlmas ve yangna neden olacak
faktrlerin ortadan kaldrmas iin ka
yollar uygun olmal, personel eitilmeli,
otomatik alglama sistemleri ve otomatik
yamurlama sistemi olmal, yangn ko-
runum sistemleri bakm yaplarak srekli
alr durumda bulundurulmaldr.
YANGIN ve GVENLK SAYI 151
5