UNIVERZITET CRNE GORE

POMORSKI FAKULTET KOTOR

STUDIJSKI PROGRAM: POMORSKE NAUKE-
SPECIJALISTIKE STUDIJE

DOMAI RAD

CRUISING SHIPPING LOGISTICS

Predmet: Pomorske tehnologije transporta i logistika I

Student: Boris Buva Mentor:

Broj indeksa: 4/16 Prof. dr Branislav Dragovi

Kotor, jun 2017.

SADRAJ:

UVOD ............................................................................................................................................. 3

1. LOGISTIKI SISTEMI U TRANSPORTU ........................................................................... 4

1.1 Karakteristike pomorskog transporta ............................................................................... 4

2. OSNOVNE KARAKTERISTIKE KRUZINGA ..................................................................... 5

2.1 Brodovi za krstarenja ....................................................................................................... 5

2.2 Geografska podjela kruzing destinacija ........................................................................... 6

3. KRETANJA I RAZVOJ KRUZING TRITA ..................................................................... 8

ZAKLJUAK ................................................................................................................................. 9

LITERATURA: ............................................................................................................................ 10

2
UVOD

Dananje drutvo se ne moe zamisliti bez dobro razvijenog i organizovanog transporta,

zbog ega se transport svrstava u jednu od najvanijih aktivnosti u drutvu. Uloga saobraaja u
privrednom ivotu svake zemlje jeste mnogostruka i vrlo znaajna. Postoji vrsta uzajamna
zavisnost izmeu stepena razvitka saobraaja u jednoj zemlji i razvoja privrede. Transport je
rezultat odreenog nivoa razvitka privrede sa jedne strane, dok je sa druge strane on sam vrilac
razvoja privrede svake zemlje. Saobraaj ima cilj da povee sferu proizvodnje sa sferom
potronje. On takoe utie i na teritorijalnu podjelu rada, kako u okviru jedne zemlje, tako i u
svjetskim razmjerama, kako bi se to bolje iskoristili prirodni uslovi koji postoje u pogledu
izvora sirovina, energetskih goriva, racionalnog i boljeg korienja radne snage u pojedinim
podrukima itd. Veliki znaaj transporta se pokazuje i kroz spajanje raznih podruja i odvijanju
proizvodnje saobraajnih usluga [1].
Uloga pomorskog i ostalih vidova transporta je da preveze putnike i terete. Pod pojmom
vodeni transport se podrazumjeva cjelokupan transport koji se odvija na svim vodenim
povrinama. Daleko najznaajniji u okviru vodnog transporta je pomorski transport, koji
obezbeuje oko 80% ili 4/5 ukupnog transporta u meunarodnog trgovini [3].
Kao dio nautikog turizma kruzing predstavlja jedan od vodeih svjetskih biznisa sa
velikim brojem samostalnih ili udruenih multinacionalnih kompanija sa flotama
specijalizovanih brodova za krstarenja, tzv. kruzerima. Kruzing je oblik pomorske i turistike
usluge i predstavlja vaan dio svjetskog turizma na koga utie na vie naina. Ti se uticaji
pronalaze u drutvu, privredi i morskoj i priobalnoj ivotnoj sredini. Uticaj kruzinga na
destinaciju mogu biti pozitivni i negativni. Treba napomenuti da se 77% svjetskih kapaciteta
kruzera obavlja plovidbu u toplim i sunanim predjelima.

3
 1. LOGISTIKI SISTEMI U TRANSPORTU

Transportno-uslune mree su zasnovane na komercijalnoj osnovi. Njihova osnova misija

je transport tereta i putnika. Da bi obavile svoju misiju transportno-uslune mree moraju da
raspolau:
Velikim brojem posebnih objekata;
Lukama, putevima, prugama, aerodromima;
Posebno obuenim kadrovima;
Postrojenjima za manipulaciju i transport;
Automatizovanim transportnim ureajima;
Automatizovanim informacionim sistemom za prikupljanje i obradu podataka;
Sigurnosnim ureajima itd. [2]

1.1 Karakteristike pomorskog transporta

Pomorski saobraaj je oduvjek imao znaajnu ulogu u saobraajnom sistemu, posebno kod
meunarodne trgovine.
U pomorskom transportu je karakterisnina velika nosivost brodova i njihova
specijalizacija za neke vrste robe i oblike prevoza. Danas oko 75% svih prevoza morem ini
masovni teret (nafra, ugalj, itarice, rude i sl.) [2]
Brodovi se mogu podjeliti na razliite naine i to prema namjeni, vrsti pogona, materijalu
gradnje i sl. Prema namjeni brodove moemo podjeliti na: brodove za prevoz tenih tereta
(tankere), brodove za generalni teret, brodove za rasuti teret, kruzere itd. [3]

4
 2. OSNOVNE KARAKTERISTIKE KRUZINGA
Kruzing podrazumjeva prevoz ljudi prema unaprijed utvrenom redu plovidbe koji je
vemenski i prostorno prilagoen raznovrsnim aktivnostima odmora i razonode tokom plovidbe.
Putovanja kruzerima prema trejanju moemo podjeliti na mini i uobiajena kruna putovanja od
dva i vie dana. Mini kruzing podrazumjeva dnevni izlet iz luke u luku, pri emu se prednost
daje trgovakoj i ugostiteljskoj funkciji u odnosu prema prevoznoj [4].

2.1 Brodovi za krstarenja

Brodovi za krstarenje ili kruzeri su putniki brodovi, ija namjena nije prevoz putnika od
jedne do druge take odredita, ve je namjenjen za uivanje u putovanju i sadrajima na brodu
[5]. Brodovi za krstarenje se mogu podjeliti na temelju podruja njihove namjene i to na morska
i rijena plovila.

Slika 1. Kruzer Harmony of the Seas [6]

Krstarenje je istovremeno prevozna i turistika usluga. Kruna putovanja mogu imati

meunarodni karakter ili se mogu odvijati unutar teritorijalnih voda neke drave. Pomorsko
prevozne usluge putnika u linijskom primetu i na krunim putovanjima obiljeene su slijedeim
procesima:
Intezivan porast potranje
Koncentracija brodskih linija na manji broj luka
Uvoenje raznovrsnih usluga namjenjenih putnicima
Smanjenje broja brodara na nekoliko velikih

5
 Izgradnja savremenih putnikih luka
Proirenje sadraja i organizacija dodatnih sadraja u luci i izvan nje.

2.2 Geografska podjela kruzing destinacija

Za veinu putnika destinaciju ine brodovi za krstarenja, a ne luke pristajanja [7]. Bez
obzira na to brodovi za krstarenja ne mogu bez luka pristajanja jer one ine sastavnice itinerara.
Vanost geografskog podruja se posmatra tako da putnici esto biraju krstarenje prema
itineraru, a ne prema brodu ili kruzing kompaniji. Odreene destinacije je najbolje posjetiti u
okviru krstarenja, jer brod prua sigurnost u svakom pogledu.
Uz geografsku podjelu destinacija krstarenja idu i klimatski faktori koji imaju ulogu u
odreivanju rasporeda itinerara. Sve se podreuje sigurnosti i udobnosti putnika pa brodovi
obino izbjegavaju podruja gdje se pojavljuju tei vremenski uslovi.
U skladu sa dananjim trendovima kruzing turizma se sve vie obraa panja na
geografska podruja [8].
Tabela 1. Glavne kruzing destinacije u svijetu prema rasporedu svjetske flote kruzera (2009) [8]

Iz detaljnog opisa pojedinih regiona u razdoblju od 1987 do 2008 godine zapaa se

tedencija rasta, posebno poetkom 21 vjeka.

6
 Tabela 2 Kruzing-destinacije i njihovi odnosi prema omjeru postelje/dani, od 1987 do 2008.
godine. [8]

7
 3. KRETANJA I RAZVOJ KRUZING TRITA

Jedan od glavnih pokazatelja razvoja kruzing turizma su stope rasta ponude, tj. potreba za
naruivanjem novih brodova iji se kapaciteti konstantno poveavaju. Najvei broj brodova
krstari na podruju Sjeverne Amerike, za kojom slijedi Evropa.

Slika 2. Broj putnika kruzera u 2013 godini [9]

300
300
250 262
228 250
200 202
200
150 154 156 150
116 128
100 100 100 100
88
50 50
0 0

Slika 3. Ostvareni promet putnika u luci Kotor (2000-2009) [10][11]

8
ZAKLJUAK

U zadnjih 30 godina vie od 185 miliona putnika u svijetu sudjelovalo je u nekoj vrsti
kruzinga brodom u trajanju duem od dva dana. Od tog broja ak 70% ostvarilo je putovanje u
zadnjih deset godina, a ak 38% u zadnjih pet godina.
Vanost geografskog podruja se posmatra tako da putnici esto biraju krstarenje prema
itineraru, a ne prema brodu ili kruzing kompaniji.
Odreene destinacije je najbolje posjetiti u okviru krstarenja, jer brod prua sigurnost u
svakom pogledu. Posmatrajui po geografskom poloaju, najvei udio u prometu kruzinga ima
Sjeverna i Srednja Amerika, a zatim slijedi Evropa.
Kada je rje o kruzing turizmu kod nas, zapaa se trend rasta dolazaka brodova za
krstarenje u luku Kotor.

9
LITERATURA:
[1] Kolaric N., Menadment u saobracaju, The College of Tourism, Beograd, 2007
[2] Bulatovic M., Logistika, Inenjerska komora Crne Gore, Podgorica, 2013
[3] Dragovic B., Pomorske tehnologije transporta i logistika, Pomorski fakultet Kotor, 2015,
Univerzitet Crne Gore
[4] Kesic, B., Jugovic, A. Pomorsko putnicki promet, Pomorski fakultet Rijeka, Sveucilite u
Rijeci, 2005
[5] hr.wikipedia.org
[6] centrotours.ba
[7] N. Douglas and N. Douglas, (2004), The Cruise Experience: Global and regional issues in
cruising, Pearson Education Austarlia, Frenchs Forest
[8] Benic I., Analiza najpoznatijih kruzing destinacija u svijetu, Dubrovnik, 2009
[9] Andrea Cavallucci, Cruise ships, 2015
[10] Bauk S., Harmonizacija luckih operacija - sa osvrtom na luku Kotor, Fakulteta za
pomorstvo u Kotoru, Univerziteta Crne Gore, Kotor 2010
[11] portofkotor.co.me

10