4-04 Elektrotehnicar Racunara PDF

OBRAZOVNI PROGRAM
ELEKTROTEHNIAR
RAUNARA
SADRAJ
OPTI DIO .................................................................................................. 3

1. NAZIV PROGRAMA: ELEKTROTEHNIAR RAUNARA ............................................. 3
2. NASTAVNI PLAN ........................................................................................ 3
POSEBNI DIO ................................................................................................ 6
1. PREDMETNI PROGRAMI ................................................................................ 6
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI ...................................................................... 6
1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................. 7
1.2.1. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE ...................................................................... 7
1.2.2. OSNOVI RAUNARSTVA ......................................................................... 15
1.2.3. OSNOVE ELEKTRONIKE .......................................................................... 22
1.2.4. OPERATIVNI SISTEMI ............................................................................. 29
1.2.5. DIGITALNA ELEKTRONIKA ...................................................................... 34
1.2.6. PRENOS PODATAKA .............................................................................. 40
1.2.7. APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJA ....................................................... 48
1.2.8. PROGRAMIRANJE ................................................................................. 63
1.2.8. RAUNARSKE MREE ............................................................................ 74
1.2.10. BAZE PODATAKA................................................................................ 82
1.2.11. PREDUZETNITVO .............................................................................. 88
1.2.12. PRAKTINA NASTAVA .......................................................................... 94
1.3. IZBORNA NASTAVA .............................................................................. 109
1.3.1. ENGLESKI (JEZIK STRUKE) .................................................................... 109
1.3.2. EKOLOGIJA I ZATITA IVOTNE SREDINE .................................................. 121
1.3.3. POSLOVNA KOMUNIKACIJA ................................................................... 126
1.3.4. RAUNARSKA GRAFIKA I INTERNET TEHNOLOGIJE ...................................... 131
1.3.5. AUTOMATSKO UPRAVLJANJE ................................................................ 145
1.3.6. OSNOVE ENERGETIKE I ENERGETSKA EFIKASNOST ...................................... 151
1.3.7. MEHATRONIKA .................................................................................. 161
1.3.8. OBJEKTNO PROGRAMIRANJE ................................................................ 173
2. STRUNI ISPIT ........................................................................................ 178
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO - TEORIJSKI DIO ISPITA .................................. 178
2.1.1. BAZE PODATAKA ............................................................................... 178
2.1.2. APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJE ..................................................... 181
2.1.2. PROGRAMIRANJE ............................................................................... 184
2.1.2. RAUNARSKE MREE .......................................................................... 189
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD ........................................................... 191
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA UENIKA ...................................... 195
4. USLOVI ZA ZAVRETAK OBRAZOVANJA ......................................................... 196
5. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA .......... 196
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH .......................... 196
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA .......................... 196
8. OBLIK ORGANIZACIJE I IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................. 198
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................... 198
9. PROFESIONALNA PRAKSA .......................................................................... 199
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI .......................................................................... 200
11. SPISAK UESNIKA KOJI SU UESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA ........ 201
2
OPTI DIO
1. Naziv programa: ELEKTROTEHNIAR RAUNARA

2. Nastavni plan
Redni Nastavni predmeti - I II III IV
Ukupno
broj grupe predmeta sed. god. sed. god. sed. god. sed. god.
A Opteobrazovni predmeti
1. Maternji jezik i knjievnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423
2. Matematika 3 108 3 108 3 108 3 99 423
3. Strani jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282
4. Fiziko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282
5. Informatika 2 72 72
Drutvena grupa predmeta
1. Istorija 2 72 72
2. Geografija 2 72 72
3. Sociologija 2 72 72
Prirodna grupa predmeta
1. Fizika 2 72 72
2. Hemija 2 72 72
UKUPNO A 18 648 14 504 10 360 10 330 1842
B Struno - teorijski predmeti
1. Osnove elektrotehnike 4 144 3 108 252
2. Osnovi raunarstva 3 108 108
3. Osnove elektronike 3 108 108
4. Operativni sistemi 2 72 72
5. Digitalna elektronika 3 108 108
6. Prenos podataka 2 72 72
Aplikativni softver i
7. 2 72 2 66 138
multimedija
8. Programiranje 3 108 3 99 207
9. Raunarske mree 2 72 2 66 138
10. Baze podataka 2 72 2 66 138
11. Preduzetnitvo 2 66 66
UKUPNO B 7 252 11 396 11 396 11 363 471
C Praktina nastava 4 144 4 144 6 216 6 198 702
UKUPNO B+C 11 396 15 540 17 612 17 561 2109
D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141
E Izborna nastava 2 72 2 72 4 144 4 132 420
1. Engleski (jezik struke) 2 72 2 72 2 72 2 66 282
Ekologija i zatita ivotne
2. 2 72 72
sredine
3. Poslovna komunikacija 2 72 72
Raunarska grafika i internet
4. 2 72 2 72 144
tehnologije
5. Automatsko upravljanje 2 72 2 66 138
Osnove energetike i
6. 2 72 2 66 138
energetska efikasnost
7. Mehatronika 2 72 2 66 138
8. Objektno programiranje 2 66 66
F Profesionalna praksa 10 dana 10 dana 10 dana 30 dana
G Sedmini broj asova 32 32 32 32
H Broj radnih sedmica 36 36 36 33 141
Ukupno (A+B+C+D) = 4512
3
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa
- Sticanje optih i osnovnih znanja za razumjevanje zakonitosti pojava u prirodi i
drutvu.
- Sticanje znanja i razvijanje vjetina za uspjean rad i struno usavravanje.
- Razvijanje motivacije za cjeloivotno obrazovanje i usavravanje i oblikovnje
trajnog sistema vrijednosti.
- Omoguavanje sticanja znanja za uspjenu upotrebu i praenje razvoja
savremenih tehnologija komunikacije.
- Upoznavanje osnovnih elemenata programske opreme, pravila za pisanje
programa i osnovnih znanja o sintaksi i semantici jednog programskog jezika.
- Razvijanje sposobnosti razumijevanja i stvaranja apstraktnih predstava o
pojavama koje se tee razumiju.
- Upoznavanje podruja elektrotehnike i informatike struke i utvrivanje
osnovnih strunih znanja za povezivanje teorije i prakse.
- Upoznavanje mjernih instrumenata i principa mjerenja elektrinih i drugih
fizikih veliina.
- Razvijanje svijesti i pozitivnog odnosa prema mjerama za smanjivanje zagaenja
i zatite ivotne sredine i prema racionalnoj upotrebi energije i materijala.
- Upoznavanje standarda, tehnikih propisa i regulative i razvijanje svijesti o
dosljednom potovanju propisa o zatiti na radu i zatiti okoline.
- Upoznavanje nekih osnovnih elektronskih ema povezivanja analogne i digitalne
tehnike.
- Upoznavanje osnovnih operacionih sistema i osposobljavanje za instaliranje i
prilagoavanje programske opreme zahtjevima korisnika, kao i korienje
standardne opreme.
- Upoznavanje sastavnih djelova raunara, njihovih karakteristika i funkcija,
tehnika i naina povezivanja u funkcionalne informatike sisteme i informatike
mree.
- Osposobljavanje za ugradnju i servisiranje komponenti.
- Upoznavanje osnovnih oblika informatikih mrea, metoda provjeravanja
djelovanja, ustanovljavanja i eliminisanja greaka u mreama.
- Osposobljavanje za sastavljanje i kombinovanje komponenti u funkcionalne
informatike sisteme i mree.
- Osposobljavanje za korienje softverskih paketa za izradu raznih dokumenata
(teksta, prorauna, grafike, obrade slika), za traenje i razmjenu podataka na
mreama itd.
- Upoznavanje sa karakteristikama algoritamskog pristupa u rjeavanju problema i
osposobljavanje za razvijanjem jednostavnih programa.
- Osposobljavanje za kreiranjem baze, web prezentacije, animacije itd.
4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih

- U kolu za sticanje srednjeg strunog obrazovanja u etvorogodinjem trajanju -
obrazovni program Elektrotehniar raunara, mogu se upisati lica koja su zavrila
osnovnu kolu ili dvogodinju strunu kolu i nijesu starija od 17 godina. Izuzetno,
u kolu se mogu upisati lica do 18-te godine uz odobrenje Nastavnikog vijea
kole.
- Lica koja su napunila 18 godina ivota ukljuuju se u program za obrazovanje
odraslih.
- Ako se za upis prijavio vei broj kandidata od broja raspisanih mjesta za upis,
upis se vri prema Pravilniku o upisu uenika u strunu kolu.
5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje traje etiri godine.
4
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta
tekue godine postigli prelaznu ocjenu i obavili profesionalnu praksu.
- Lica koja su zavrila dvogodinju strunu kolu mogu se ukljuiti u drugi ili trei
razred sa obzirom na vrstu programa prethodnog obrazovanja, uz polaganje
dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa Pravilnikom (planom) za izvoenje
obrazovnog programa za odrasle koji donosi nadlena institucija.
7. Obrazovanje koje se stie

- Zavretkom obrazovnog programa Elektrotehniar raunara, uenik stie struno
obrazovanje u etvorogodinjem trajanju ELEKTROTEHNIAR RAUNARA.
5
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST

1.1.2 MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. FIZIKO VASPITANJE
1.1.5. INFORMATIKA
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. GEOGRAFIJA
1.1.8. SOCIOLOGIJA
1.1.9.FIZIKA
1.1.10.HEMIJA
Napomena:
Katalozi opteobrazovnih predmeta su u nadlenosti Zavoda za kolstvo.
6
1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI
1.2.1. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE
1. Naziv predmeta: OSNOVE ELEKTROTEHNIKE
2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred Praktina Ukupno
Teorija Vjebe
nastava
I 108 36 144
II 72 36 108
III
IV
Ukupno 180 72 252
Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.
3. Opti ciljevi nastave

- Upoznavanje sa osnovnim zakonima elektrotehnike u kolima jednosmjerne i
naizmjenine struje.
- Upoznavanje zakonitosti elektrostatikog i elektromagnetnog polja.
- Upoznavanje uloge razliitih materijala, njihovih fizikih i hemijskih
karakteristika.
- Razvijanje sposobnosti rjeavanja elementarnih problemskih zadataka.
- Prepoznavanje i razumijevanje primjene osnovnih fizikih zakona kod elektrinih
instrumenata, maina i ureaja.
- Upoznavanje mjera zatite pri radu u laboratoriji.
- Primjenjivanje teorijskog znanja u praktinom / laboratorijskom radu.
- Upoznavanje naina rjeavanja problemskih zadataka kroz interdisciplinarni
pristup.
- Razumijevanje i pravilna upotreba strune terminologije.
7
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji ciljevi izvoenje nastave
uenik uenik uenik
Uvodni dio - Elektrina svojstva materije
- Objanjava - Uoava strukturu - Razvija sposobnost - Prikazati modele
strukturu materije. materije i njenu logikog razliitih atoma i
valentnost na razmiljanja. analizirati
- Opisuje elektrina primjerima atoma. strukturu.
svojstva - Razlikuje i - Razvija svijest o
materijala. uporeuje ureenosti u - Dati primjere
izolatore, sistemu prirodnih izvedenih jedinica i
- Navodi provodnike i nauka i nastoji da pretvaranja
meunarodni SI poluprovodnike. samostalno izvodi jedinica.
sistem jedinica. - Uporeuje mjerne analogije.
veliine i navodi
primjere.
Elektrostatika
- Opisuje - Na primjeru uoava - Razvija - Uraditi zadatke
elementarno probno odgovornost o sabiranja i
naelektrisanje. naelektrisanje. zatiti ivotne oduzimanja
- Definie vektorske - Primjenjuje sredine. vektora.
veliine. osnovne operacije
sa vektorima. - Praktino pokazati
- Navodi Kulonov - Na primjerima - Stie radne navike. primjere
zakon. odreuje silu koja manifestacije
djeluje izmeu elektrostatikog
- Objanjava naelektrisanja. - Razvija sposobnost polja.
elektrino polje i - Crta sile logikog
veliine koje ga elektrinog polja razmiljanja. - Crtati vektore
karakteriu. za razliite elektrostatikog
primjere polja
- Definie fluks naelektrisanja.
elekrinog polja. - Razlikuje - Uraditi raunske
- Definie potencijal homogeno od primjere
elektrinog polja i nehomogenog odreivanja
napon. elektrinog polja. potencijala i
- Odreuje fluks na razlike potencijala
- Definie osnovne primjerima. naelektrisanih
elektrine - Izraunava tijela.
karakteristike potencijal i napon
kondenzatora. na razliitim - Uraditi zadatke: za
- Navodi naine primjerima rednu, paralelnu i
vezivanja naelektrisanih mjeovitu vezu
kondenzatora. tijela. kondenzatora.
- Razlikuje vrste
- Objanjava kondenzatora i
ponaanje proraunava
dielektrika u kapacitivnost.
elektrostatikom - ematski prikazuje
polju. vezivanje
kondenzatora u
grupe i
8
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
proraunava
ekvivalentnu
kapacitivnost.
- Uporeuje
kapacitivnosti
kondenzatora koji
imaju razliite
dielektrike.
Jednosmjerna elektrina struja
- Objanjava pojam - Izraunava jainu i - Stie svijest o Vjebe:
jednosmjerne gustinu elektrine vanosti uvanja - Mjerenje otpora,
struje i definie struje na energetskih izvora. struje, napona i
njene parametre. primjerima. provjera Omovog
- Definie - Razlikuje realne - Razvija zakona.
elektromotornu izvore sistematinost u
silu. elektromotorne radu. Vjeba:
sile. - Provjera I
- Definie elektrinu - Izraunava - Razvija tanost i Kirhofovog zakona.
otpornost i elektrinu sposobnost
provodnost. otpornost i uporeivanja. Vjeba:
provodnost na - Izraunavati
- Definie Omov primjerima i - Razvija sposobnost nepoznati otpor
zakon. uoava uticaj za saradnju. pomou
temperature na ampermetra i
- Definie Dulov njihove vrijednosti. voltmetra.
zakon. - Radi zadatke za
prosto elektrino Vjeba:
- Definie Prvi i Drugi kolo s primjenom - Odreivanje pada
Kirhofov zakon. Omovog zakona. napona na
- Izraunava gubitke otporima vezanim
- Navodi naine snage pomou na red.
vezivanja Dulovog zakona.
otpornika. - Radi zadatke Vjeba:
koristei Prvi i - Odreivanje
- Navodi i objanjava Drugi Kirhofov napona na redno
metode rjeavanja zakon. vezanim
sloenih elektrinih - Crta eme kondenzatorima.
kola. vezivanja otpornika
i izraunava Vjeba:
ekvivalentnu - Mjerenje napona,
otpornost. struje i otpora
- Razumije principe multimetrom.
pojednostavljivanja
sloenih elektrinih Vjeba:
kola i upotrebljava - Mjerenje snage UI
ih prilikom metodom.
rjeavanja
zadataka.
Elektromagnetizam
- Objanjava - Uoava pojavu - Razvija sposobnost - Demonstrirati
magnetno polje, magnetnog polja opaanja. linije sila
9
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
njegove zakonitosti kao posljedicu - Razvija magnetnog polja
i veliine koje ga elektrine struje i odgovornost u pomou magneta i
karakteriu. proraunava radu. eljeznih opiljaka.
vrijednosti
- Opisuje magnetno magnetne - Razvija sposobnost - Koristei programe
polje u indukcije, za prepoznavanje za simulaciju (Tina,
materijalnoj magnetnog problema i Electronics
sredini. fluksa... nalaenje rjeenja. Workbench, Mentor
- Na razliitim OE i dr.), prikazati
- Definie magnetna primjerima djelovanje
kola i veliine koje odreuje silu na - Stie sposobnost elektrotehnikih
ga karakteriu. provodnik sa apstraktnog veza i zakonitosti.
strujom, pravilom razmiljanja i
- Definie veliine desnog zavrtnja. zakljuivanja.
koje karakteriu - Razlikuje vrste
vremenski magnetnih
promjenljivo materijala i
elektrino i grafiki prikazuje
magnetno polje. krivu magneenja.
- Na razliitim
- Objanjava princip primjerima
rada izraunava
transformatora. magnetne veliine
u jednostavnim
magnetnim kolima.
- Na razliitim
primjerima
izraunava veliine
koje su
karakteristine za
vremenski
promjenljivo
elektrino i
magnetno polje.
- Na primjeru
analizira rad
transformatora i
njegovu primjenu.
10
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Naizmjenina struja
- Definie - Grafiki - Stie sposobnost - Crtati pravougli
trigonometrijske predstavlja posmatranja, trougao i
funkcije i kompleksne analize i izraunavati
kompleksne brojeve u zakljuivanja. trigonometrijske
brojeve. kompleksnoj ravni. funkcije za uglove
- Objanjava - Razumije nastanak 30, 60 i 45 stepeni.
nastanak indukovane
prostoperiodine elektromotorne sile - Raditi jednostavne
elektromotorne sile i crta talasni oblik zadatke sa
(generator naizmjenine kompleksnim
naizmjenine struje. brojevima.
struje). - Na razliitim
- Definie parametre primjerima Vjeba:
naizmjeninih izraunava - Mjerenje
veliina. karakteristike naizmjeninog
naizmjeninih napona pomou
- Definie obrtni struja i napona. osciloskopa.
vektor. - Crta i analizira
zavisnost trenutne Vjeba:
- Objanjava vrijednosti - Koristei programe
elemente linearnih naizmjenine za simulaciju
kola naizmjenine veliine od prikazati
struje. poloaja obrtnog naizmjenine
vektora. veliine.
- Crta i analizira
fazne i vremenske
dijagrame.
Redna veza elemenata u kolu naizmjenine struje
- Objanjava redne - Crta emu za svaku - Razvija sposobnost - Rjeavati raunske
naine vezivanja rednu vezu, na za proraunavanje primjere rednih
elemenata u kolu emi oznaava i analiziranje. veza sa realnim
naizmjenine elektrine veliine podacima.
struje. i radi raunske
zadatke. Vjeba:
- Crta vremenski i - Uporeivanje
vektorski dijagram talasnih oblika
napona i struja. napona na
- Opisuje pojavu - Na primjerima elementima redne
redne(naponske) analizira uticaj veze pomou
rezonanse. frekvencije na osciloskopa ili
redno RLC kolo. simulacijom na
- Definie snagu i - Na primjerima raunaru.
faktor snage kod uoava uticaj
redne veze faktora snage na
elemenata. ukupnu snagu u
kolu i nain
popravke faktora
snage.
11
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Paralelna veza elemenata u naizmjeninim kolima
- Objanjava - Crta emu za svaku - Razvija sposobnost Vjeba:
paralelne naine paralelnu vezu, na da teorijsko znanje - Posmatranje
vezivanja emi oznaava povee sa rezonantnih pojava
elemenata. elektrine veliine. praktinim. na osciloskopu.
- Objanjava pojavu - Odreuje Vjeba:
paralelne (strujne) ekvivalentnu - Provjera I
rezonanse. admitansu. Kihofovog zakona u
- Definie snagu i - Crta vremenski i kolima
faktor snage kod vektorski dijagram naizmjenine
paralelne veze napona i struja. struje.
elemenata. - Analizira trougao Vjeba:
struja, admitansi i - Odreivanje
snaga. nepoznate
- Na primjeru otpornosti
paralelenog RLC Vitstonovim
kola, analizira mostom.
uticaj frekvencije. Vjeba:
- Uoava uticaj - Odreivanje
faktora snage na nepoznate
ukupnu snagu u kapacitivnosti UI
kolu i nain metodom.
popravke faktora
snage.
Sloena naizmjenina kola
- Opisuje - Izraunava - Razvija spremnost Vjeba:
kombinovane veze impedanse i za timski rad i - Odreivanje
elemenata u admitanse u pozitivnu nepoznate
naizmjeninim sloenim kolima i orijentaciju prema induktivnosti UI
kolima. crta fazorske zanimanju. metodom.
dijagrame. Vjeba:
- Vri minimiziranje - Mjerenje snage u
ekvivalentnih ema kolima
koristei naizmjenine
tranformaciju iz struje UI metodom.
trougla u zvijezdu i Vjeba:
obrnuto. - Mjerenje snage
- Objanjava - Izvodi jednaine za pomou watmetra.
rjeavanje sloenih sloeno kolo sa vie Vjeba:
kola razliitim kontura. - Mjerenje snage u
metodama. monofaznim kolima
pomou 3
ampermetra.
Spregnuta kola
- Definie elemente - Na primjerima - Podstie analitiku - Izraunavati
induktivno izraunava sposobnost. zadatke i
spregnutih karakteristine odreivati
kalemova. veliine. karakteristine
- Objanjava - Analizira princip veliine na
transformator rada i primjenu razliitim
transformatora i primjerima.
12
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
odreuje odnos
transformacije.
- Uoava primjenu
autotransformatora
u praksi.
Oscilatorna kola
- Definie redno i - Na primjerima - Stie preciznost pri
paralelno izraunava rjeavanju
oscilatorno kolo. odgovarajue primjera iz prakse.
elemente
oscilatornih kola.
Trofazni sistemi
- Upoznaje se sa - Razumije princip - Stie sposobnost Vjeba:
osnovnim rada trofaznog posmatranja, - Mjerenje snage u
pojmovima generatora i analize i monofaznim kolima
trofaznih sistema. motora. zakljuivanja. pomou 3
- Objanjava - Uporeuje voltmetra.
simetrini i karakteristike
nesimetrini trofaznih i Vjeba:
trofazni sistem. jednofaznih - Mjerenje snage u
sistema. trofaznom sistemu.
- Navodi naine - Uoava razliku - Razvija pozitivnu
vezivanja u izmeu linijskih i orijentaciju prema
trofaznim faznih napona, kao zanimanju.
sistemima. i linijskih i faznih
struja.
- Definie snage i - Izraunava snage
energije trofaznih trofaznog sistema:
sistema. aktivnu, reaktivnu i
prividnu, izraene
- Objanjava pojavu preko linijskih i
obrtnog magnetnog faznih napona i
polja. struja.
- Upoznaje se sa - Uoava princip
upotrebom rada asinhronog
trofaznih sistema u motora i zna
praksi. njegovu praktinu
primjenu.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- R. Opai: Osnove elektrotehnike za I razred trogodinjeg obrazovanja za
elektrotehnike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- M. Piroanac: Osnove elektrotehnike I, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2003.
- J. Menart: Zbirka zadataka iz osnova elektrotehnike I, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Z. Pendi, M. Pendi, J. Menart: Osnove elektrotehnike II, Zavod za udbenike i
- N. Nikoli, M. Miloevi: Zbirka zadataka iz osnova elektrotehnike II, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
13
6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave
- Mjerni instrumenti, ispitni stolovi, makete, osciloskopi, raunar sa odgovarajuim
softverom, projektor i projekciono platno.
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

- Provjera znanja vri se usmeno, pismeno i u toku vjebi.
- Usmena provjera znanja (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu).
- Pismeni zadaci (po jedan u polugoditu).
- Pismene vjebe.
- Vjebe (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
- Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

- Pozitivna ocjena na kraju kolske godine.
9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

- Diplomirani inenjer elektrotehnike;
- diplomirani inenjer elektronike;
- profesor elektrotehnike.
10. Povezanost predmeta

Povezanost sa drugim predmetima
Znanja
Predmet Znanja
- Elektrina svojstva materije - Osnove elektronike - Struktura materije
- Provodnici, poluprovodnici
- Elektromagnetizam - Osnove elektronike - Magnetni materijali
- Praktina nastava
- Naizmjenina struja - Praktina nastava - Uticaj struje na ovjeka
14
1.2.2. OSNOVI RAUNARSTVA
1. Naziv predmeta: OSNOVI RAUNARSTVA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I 72 36 108
II
III
IV
Ukupno 72 36 108

- Obuavanje za korienje informatikih znanja i praenje dostignua u svijetu iz
oblasti informatikih tehnologija.
- Razumijevanje uticaja informatikih dostignua u poslovnoj komunikaciji.
- Osposobljavanje za pravilnom i blagovremenom zatitom podataka.
- Sticanje sposobnosti nalaenja informacija iz razliitih izvora i njihovo kritiko
vrednovanje.
- Razvijanje sposobnosti logikog razmiljanja i povezivanja teorije sa praktinim
znanjem.
- Sticanje znanja o raunarskom hardveru i softveru i razvijanje osjeaja o vanosti
uvanja i odravanja opreme.
- Razvijanje sposobnosti za rad u grupi.
- Sticanje radnih navika i tehnoloke discipline.
- Razvijanje motivacije za usavravanje u struci.
- Razvijanje smisla i kompetencija za organizovan rad, tanost, inicijativnost,
snalaljivost, prilagodljivost, sistematinost, urednost, kritinost, preciznost i
efikasnost.
- Razvijanje sposobnosti algoritamskog i sistematskog rjeavanja problema.
15
4. Sadraj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Vrste podataka
- Pojanjava pojam - Uoava znaaj - Stie pozitivan Vjeba:
podatak i navodi podatka. odnos prema - Ispisuje primjere
vrste podataka. - Razlikuje analogni i zanimanju. numerikog ,
digitalni podatak. alfabetskog i
- Razlikuje - Razvija sposobnost alfanumerikog
numeriki, zapaanja. podatka.
alfabetski i
alfanumeriki
podatak.
Predstavljanje podataka
- Objanjava - Uoava ulogu - Razvija kreativnost Vjeba:
diskretno diskretnog i formira stav o - Kodiranje
predstavljanje predstavljanja vanosti dobijenih predznaka broja u
podataka i definie podataka. informacija. binarnom sistemu
pojmove: skup - Razlikuje i analizira na razlitim
znakova, znak, pojmove: skup primjerima.
niska, duina niske, znakova, znak,
prazna niska, niska, duina niske, Vjeba:
interna i eksterna prazna niska, - Ispisuje primjere
azbuka, kod, kodna interna i eksterna brojanih
rije, kodiranje i azbuka, kod, kodna podataka i skicira
dekodiranje. rije, kodiranje i njihove formate.
- Objanjava binarno dekodiranje.
kodiranje. - Uoava ulogu Vjeba:
- Nabraja i binarnog - Predstavlja
objanjava naine kodiranja. nebrojane podake
kodiranja - Razlikuje naine pomou ASCII ili
predznaka broja u kodiranja Unicoda uz pomo
binarnom sistemu. predznaka broja. kodne tabele.
- Definie pojam - Uoava raspored
formata. predstavljanja
- Upoznaje se sa komponenti
podjelom i podataka u
nainom memoriji (format).
predstavljanja - Razlikuje brojane
brojanih podatke i skicira
podataka. njihov format.
- Upoznaje se sa - Razlikuje i
podjelom i predstavlja
nainom nebrojane
predstavljanja podatake pomou
nebrojanih kodova.
podataka.
Matematike osnove raunara
- Pojanjava - Razumije osnovne - Razvija Vjeba:
pojmove: broj, pojmove vezane za sistematinost i - Predstavlja
brojni bistem bilo koji brojni preciznost u radu. dekadni broj preko
(osnova, cifre i sistem. teinskih
16
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
teinska vrijednost - Uoava vanost vrijednosti cifara
cifre u brojnom upotrebe brojnih na razliitim
zapisu). sistema. primjerima.
- Navodi podjelu - Uoava razliku i Vjeba:
brojnih sistema. osnovne - Pretvara dekadni u
karakteristike binarni broj i
- Opisuje nain brojnih sistema. obrnuto na
pretvaranja - Na primjerima razliitim
dekadnog u binarni pretvara dekadni u primjerima.
broj i obrnuto. binarni broj i Vjeba:
- Objanjava obrnuto. - Osnovne raunske
osnovne raunske - Vri osnovne operacije sa
operacije sa raunske operacije binarnim brojevima
binarnim sa binarnim na razliitim
brojevima. brojevima. primjerima.
- Opisuje nain Vjeba:
pretvaranja - Na primjerima - Pretvara dekadni u
dekadnog u oktalni pretvara dekadni u oktalni ili
i heksadecimalni oktalni ili heksadecimalni
broj i obrnuto heksadecimalni broj i obrnuto na
broj i obrnuto. razliitim
primjerima.
Raunarski sistem i arhitektura raunara
- Upoznaje pojam - Uoava znaaj - Razumije vanost Vjeba:
raunarskog raunarskog ouvanja zdrave - Skicira nain
sistema. sistema i razlikuje ivotne sredine. povezivanja
ga od ostalih osnovnih djelova
- Objanjava sistema. - Razvija raunarskog
pojmove: - Uoava razliku organizacione sistema.
instrukcija, izmeu instrukcije sposobnosti.
program i i programa. Vjeba:
programiranje. - Razlikuje podjele - Skicira emu Fon
- Navodi podjele sa stanovita: Nojmanove
raunarskog primjene, broja arhitekture
sistema. korisnika i broja raunara.
naredbi koje se
- Upoznaje izvravaju u Vjeba:
komponente jednom trenutku - Prikaz razliitih
raunarskog vremena. prezentacija o Fon
sistema. - Uoava razlike Nojmanovoj
- Objanjava Fon izmedju hardvera i arhitekturi
Nojmanovu softvera. raunara iz izvora
arhitekturu - Prepoznaje sa Interneta.
raunara. elemente Fon
Nojmanove
arhitekture
raunara kod
savremenog PC-a.
Hardver raunarskog sistema
- Upoznaje - Razlikuje i uoava - Razvija Vjeba:
organizaciju osnovne djelove preduzimljivost i - Rastavlja
17
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
raunarskog raunarskog samostalnost u raunarski hardver
hardvera. hardvera. radu. na osnovne
- Upoznaje i - Uoava ulogu i komponente.
objanjava znaaj svih - Razvija Vjeba:
strukturu centralne elemenata odgovornost za - Rastavlja centralne
jedinice. centralne jedinice. preuzetu obavezu u jedinicu na njegove
- Objanjava i navodi - Analizira i razlikuje grupnom radu. osnovne
tipove spoljanje tipove spoljanje komponente.
memorije. memorije.
- Uoava znaaj Vjeba:
- Definie pojam memorije u - Prikaz razliitih
bafera i virtuelne raunarskom prezentacija
memorije. sistemu. o hardveru
- Objanjava i navodi - Uoava ulogu raunarskog
ulazne jedinice. bafera i virtuelne sistema iz izvora sa
memorije. Interneta.
- Objanjava i navodi - Razlikuje ulazne
izlazne jedinice. jedinice sa aspekta
funkcije, naina
unoenja podataka
i komunikacije sa
korisnikom.
- Razlikuje izlazne
jedinice sa aspekta
funkcije, naina
prikazivanja
rezultata obrade
podataka i
komunikacije sa
korisnikom.
Softver raunarskog sistema
- Pojanjava pojam i - Uoava vanost - Razvija Vjeba:
navodi kategorije softvera u odgovornost u - Rad sa
softvere. raunarskom radu. operativnim
sistemu i razlikuje sistemom MS-DOS
kategorije (komande za rad sa
softvera. direktorijumima i
- Pojanjava pojam - Uoava ulogu i datotekama).
operativnog funkciju
sistema. operativnog Vjeba:
sistema u - Promijeniti
raunarskom raspored i ime
sistemu. ikona na desktopu,
- Definie pojam - Razlikuje vratiti sve u
korisnikog operativne sisteme prvobitni poloaj.
interfejsa. komandnog i
grafikog tipa. Vjeba:
- Pojanjava pojam i - Analizira ulogu - Pokrenuti program
navodi podjelu sistemskog Calculator i
sistemskog softvera. vjebati rad sa
softvera. - Uoava razliku miem.
18
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
izmeu izvornog - Razvija preciznost Vjeba:
programa, u radu. - Rad sa programima
kompajlera, Notepad i
interpretatora, Wordpad.
editora, programa Vjeba:
za povezivanje - Rad sa programom
(linker), izvrnog Paint.
programa,
programa za Vjeba:
punjenje (loader) i - Rad sa programima
programa za Paint i Wordpad.
otkljanjanje
greaka (debuger). Vjeba:
- Uoava funkciju i - Rad sa programom
znaaj drajvera i - Razvija Windows Media
uslunih programa. brzinu,rutinu i Player.
- Pojanjava pojam i - Analizira pojam tanost.
navodi podjelu aplikativnog Vjeba:
aplikativnog softvera. - Rad sa fajlovima i
softvera. - Uoava razlike folderima
izmeu programa (kreiranje i
za rad sa tekstom, postavljanje na
tabelom, crteom, Desktopu).
slikom, zvukom,
kao i programa za Vjeba:
upravljanje - Pokrenuti igru iz
bazama podataka i podmenija Games i
programa za vjebati rad sa
prezentacije i miem.
animacije.
- Pojanjava i - Razlikuje i koristi
opisuje osnovne osnovne elemente
elemente grafike grafike operativne
operativne sredine. sredine.
- Upoznaje se sa - Razlikuje
sadrajem elemente
podmenija podmenija
Accessories. Accessories i
pokree programe
Calculator, Paint,
- Upoznaje se sa Notepad, Wordpad
sadrajem i Windows Media
podmenija Games. Player.
- Razlikuje i koristi
sadraj podmenija
Games.
Algoritamsko rjeavanje zadataka
- Pojanjava korake - Uoava vanost - Navikava se na Vjeba:
za rjeavanje ispravno racionalno i - Koristei
problema definisanog paljivo izvoenje algoritamske
primjenom problema i njegovo pojedinih strukture rjeavati
19
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
raunara. pravilno zadataka. probleme iz osnova
predstavljanje elektrotehnike.
matematikim
modelom. Napomena:
- Sastavlja algoritam - Koristi za pisanje
i pie program. programa
- Uoava vanost programski jezik II
testiranja generacije (Turbo
programa. Basic).
- Pojanjava pojam - Zna ta je - Razvija smisao za
algoritma. algoritam. logiko
- Definie i - Razlikuje i skicira razmiljanje i
objanjava elemente rasuivanje.
strukturu dijagrama toka.
dijagrama toka.
- Navodi tipove - Razlikuje i skicira
algoritamskih dijagram toka
struktura. algoritamskih
struktura.

- N. Klem: Informatika - udbenik za I razred gimnazije, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Podgorica, 2008.
- N. Klem: Raunarstvo i informatika, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2002.
- N. Klem, N. Perin, N. Praevi: Raunarstvo i informatika, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva , Beograd, 2002.
- . Toi, M. Ranelovi: Raunari, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2002.
- Dr M. Stankovi: Primena raunara u elektrotehnici udbenik za II razred
srednje elektrotehnike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2003.
- N. Klem: Uvod u primenu raunara, Graevinska knjiga a.d., Beograd, 2007.

- Raunari sa odgovarajuim softverom, tampa, skener, projektor i projekciono
platno.

- Usmeno (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
- Pismene vjebe.
- Vjebe (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.

20
- Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer raunarske tehnike i informatike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer elektronike i telekomunikacija;
- diplomirani matematiar - smjer raunarske nauke.

Znanja
Predmet Znanja
- Matematike osnove - Digitalna elektronika - Raunske operacije u
raunara brojnim sistemima
- Matematike osnove - Digitalna elektronika - Binarno kodiranje
raunara
- Hardver raunarskog - Osnove elektrotehnike - Analiza elektrinih kola
sistema
- Hardver raunarskog - Osnovi elektronike - Integrisana elektina kola
sistema
- Algoritamsko - Programiranje - Osnove programiranja
rjeavanje zadataka
21
1.2.3. OSNOVE ELEKTRONIKE
1. Naziv predmeta: OSNOVE ELEKTRONIKE
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II 72 36 108
III
IV
Ukupno 72 36 108

- Uoavanje vanosti poluprovodnika u elektronici.
- Prepoznavanje i razumijevanje djelovanja aktivnih komponenti.
- Razlikovanje funkcije posebnih elektronskih elemenata.
- Upoznavanje sa primjenom filtara.
- Poznavanje i pravilno upotrebljavanje strune literature.
- Razvijanje radnih navika.
- Razvijanje sposobnosti za tanost i preciznost.
- Razvijanje pozitivnog odnosa prema istoj okolini.
22
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvodni dio
- Upoznaje - Razlikuje - Razvija svijest o - Prikazati modele
energetske nivoe provodnike ureenosti u razliitih atoma i
elektrona. poluprovodnike i sistemu prirodnih analizirati
izolatore na osnovu nauka. strukturu.
- Objanjava njihove kristalne
poluprovodnike P i strukture.
N tipa. - Crta kristalnu
- Navodi vrste reetku Si.
kretanja
naelektrisanih - Razumije proces
estica u nastajanja parova
poluprovodniku. elektron upljina.
- Objanjava
kretanje elektrona
pod dejstvom - Uoava razliku
elektrinog polja. izmeu haotinog i
difuznog kretanja
slobodnih
elektrona.
Diode
- Objanjava proces - Crta raspodjelu - Stie radne navike. Vjeba:
obrazovanja PN potencijala, - Snimanje
spoja. elektrinog karateristike diode.
naelektrisanja i
elektrinog polja.
- Objanjava - Analizira direktnu i
direktnu i inverznu inverznu
polarizaciju PN polarizaciju PN - Razvija sposobnost
spoja. spoja. logikog
- Objanjava - Crta razmiljanja.
dobijanje strujno-naponsku
strujno-naponske karakteristiku
karakteristike diode.
diode.
- Navodi vrste - Razlikuje vrste
proboja. proboja.
- Navodi vrste dioda. - Razlikuje vrste
dioda.
- Upoznaje se sa - Analizira navedene
osobinama i diode i crta njihove
primjenom strujno-naponske
Zenerove, karakteristike.
otkijeve i Varikap
diode.
Primjena dioda
- Upoznaje se sa - Crta jednostavnu - Razvija sposobnost Vjeba:
usmjeraima. emu usmjeraa. logikog - Usmjerai.
- Definie - Crta jednostrani i razmiljanja.
23
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
jednostrani i dvostrani
dvostrani usmjera.
usmjera.
- Objanjava ulogu - Crta talasne oblike
kondenzatora u napona.
usmjerau.
- Objanjava Grecov - Crta talasne oblike
spoj. napona.
Bipolarni tranzistor
- Upoznaje se sa - Shvata unutranju - Razvija Vjeba:
unutranjom strukturu sistematinost u - Snimanje
strukturom tranzistora. radu. karakteristika
tranzistora. bipolarnog
- Objanjava vrste - Uoava razliku tranzistora.
tranzistora. izmeu PNP i NPN
tranzistora.
- Objanjava simbole - Crta principsku - Razvija tanost i
i elektode emu tranzistora. sposobnost
tranzistora. uporeivanja
- Objanjava princip - Skicira tokove
rada tranzistora. naelektrisanja u
tranzistoru.
- Definie osnovne - Crta emu
komponente struja tranzistora sa - Razvija sposobnost
u tranzistoru i izvorima za saradnju.
koeficijent strujnog napajanja.
pojaanja.
- Navodi naine - Crta eme naina
vezivanja vezivanja.
tranzistora.
- Objanjave statike - Analizira podruja
karakteristike rada tranzistora na
tranzistora. statikim
karakteristikama.
- Definie - Crta hiperbolu
ogranienja u radu snage.
tranzistora.
- Navodi oznake - Odreuje vrstu
tranzistora. tranzistora na
osnovu zadate
oznake.
Unipolarni tranzistori
- Upoznaje pojmove - Razlikuje - Razvija sposobnost Vjeba:
i funkcije unipolarne i opaanja. - Statike
unipolarnih bipolarne karakteristike
tranzistora. tranzistore. FET-a.
- Objanjava princip - Crta statike i - Razvija
rada i statike izlazne odgovornost u
karakteristike. karakteristike radu.
FET-a.
- Definie parametre - Razlikuje
24
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
FET-a. parametre FET-a.
- Objanjava model - Crta ekvivalentnu
FET-a za male emu FET-a. - Razvija sposobnost
signale. za prepoznavanje
- Objanjava princip - Razlikuje vrste problema i
rada MOSFET-a. MOSFET-ova. nalaenje rjeenja.
Pojaavai sa bipolarnim tranzistorima
- Objanjava - Crta tranzistor kao - Razvija Vjeba:
pojaava kao linearni etvoropol odgovornost u - Pojaava sa
linearni etvoropol. i razumije radu. zajednikim
pretvaranje emitorom.
energije u njemu.
- Navodi mogua - Razlikuje
izoblienja u radu izoblienja u radu
tranzistora. tranzistora.
- Definie naponsko, - Odreuje i rauna
strujno pojaanje pojaanja.
kao i izlaznu i - Odreuje ulaznu i
ulaznu otpornost izlaznu otpornost.
na modelu
linearnog
etvoropola.
- Objanjava - Crta radnu pravu i
dobijanje radne radnu taku.
prave i radne take
na modelu
linearnog
etvoropola.
- Objanjava - Crta ekvivalentnu
hibridne parametre emu sa hibridnim
tranzistora i parametrima.
ekvivalentnu emu.
- Navodi uzroke - Uoava potrebu za - Razvija analitiko
nestabilnosti radne stabilizacijom miljenje.
take. radne take.
- Objanjava naine - Crta pojaava sa
stabilizacije radne stabilizovanom
take. radnom takom.
- Objanjava - Crta pojaava sa
pojaava sa zajednikim
zajednikim emitorom i
emitorom. odreuje njegovo
naponsko i strujno
pojaanje ulaznu i
izlaznu otpornost.
- Objanjava - Analizira pojaava
pojaava sa sa zajednikim
zajednikim kolektorom.
kolektorom.
- Objanjava - Analizira pojaava
pojaava sa sa zajednikom
25
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
zajednikom bazom.
bazom.
- Objanjava - Crta i analizira
Darlingtonov spoj. Darlingtonov spoj.
- Objanjava - Razumije tranzistor
tranzistor kao kao prekida.
prekida.
Pojaavai sa unipolarnim tranzistorima
- Objanjava - Crta pojaava sa - Razvija osjeaj za Vjeba:
pojaava sa zajednikim urednost radnog - Pojaava sa FET-
zajednikim sorsom. prostora. om.
sorsom.
- Upoznaje se sa - Crta radnu pravu i
ekvivalentnom radnu taku.
emom pojaavaa
sa FET-om.
- Definie naponsko, - Analitiki izvodi
strujno pojaanje i izraze za pojaanje
ulaznu i izlaznu i ulaznu i izlaznu
otpornost. otpornost.
Operacioni pojaavai
- Navodi - Razlikuje osnovne - Razvija analitiko Vjeba:
karakteristine parametre. miljenje. - Invertujui
veliine i pojaava.
parametre Kolo za sabiranje i
operacionog oduzimanje
pojaavaa. napona.
- Definie idealni - Crta simbol O.P. i
operacioni raspored izvoda. Vjeba:
pojaava i - Neinvertujui
njegove osobine. pojaava.
invertujui invertujui O.P.
operacioni
pojaava.
neinvertujui neinvertujui O. P.
operacioni
pojaava.
- Objanjava kolo za - Crta emu kola za
sabiranje i sabiranje i
oduzimanje oduzimanje
napona. napona.
Filtri
- Definie filtar kao - Uoava filtar kao - Razvija sposobnost - Prikazuje vrste
linearni etvoropol. linearni etvoropol. analiziranja filtara.
- Navodi vrste - Razlikuje vrste elektrinih ema.
filtara. filtara.
- Objanjava aktivne - Crta i analizira
filtre. aktivni filtar.
- Objanjava - Analizira propusnik
26
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
propusnik niskih niskih uestanosti.
uestanosti.
- Objanjava - Analizira propusnik
propusnik visokih visokih uestanosti.
uestanosti.
- Objanjava - Uoava granine
propusnik opsega i uestanosti i
nepropusnik opsega analizira propusnik
uestanosti. i nepropusnik
opsega uestanosti.
Optoelektronika
- Objanjava - Razumije grau i - Povezuje teorijska - U TINA softveru
fotodiode, princip rada i praktina znanja. vri simulacije sa
fototranzistore i fotodioda, fotodiodama i
fotootpornike. fototranzistora i fotootpornicima.
- Objanjava fotootpornika.
svijetlee diode. - Razumije rad
- Objanjava teni svijetleih dioda.
kristal. - Razlikuje osobine
- Objanjava tenog kristala.
razumije opto- - Analizira opto-
kapler. kapler i uoava
njegovu primjenu.

- R. Opai: Elektronika, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- R. Opai: Elektronika II, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- M. Filipovi: Osnove telekomunikacija, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- S. Stankovi, R. M. Lakovi: Elektronika, Podgorica, 1999.


- Provjera znanja vri se usmeno i pismeno.
periodu).
- Pismene vjebe.

27
- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer elektronike, telekomunikacija i
automatike.

Znanja
Predmet Znanja
- FET i MOSFET - Osnove elektrotehnike - Raunanje elektrinih
veliina
- Rjeavanje prostih kola
- Rjeavanje raunskih
primjera iz prakse
- Diode - Praktina nastava - Rjeavanje prostih kola
- Bipolarni tranzistori - Osnove elektrotehnike - Crtei, razumijevanje
- Praktina nastava jednostavnih ema
28
1.2.4. OPERATIVNI SISTEMI
1. Naziv predmeta: OPERATIVNI SISTEMI
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II 36 36 72
III
IV
Ukupno 36 36 72

znanjem.
- Sticanje sposobnosti za ocjenjivanje ugraenih programskih rjeenja.
- Sticanje znanja o raunarskom softveru i razvijanje osjeaja o vanosti uvanja i
odravanja opreme.
- Sticanje navika za korienjem strune literature.
- Razvijanje navika za upotrebu standarda i potovanja autorskih prava.
efikasnost.
29
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
MS - DOS
- Opisuje istorijski - Poznaje istorijski - Stie pozitivan Vjeba:
razvoj DOS-a. razvoj DOS-a. odnos prema - Podeavanje BIOS-a
- Upoznaje se sa - Uoava ulogu zanimanju. za podizanje
organizacijom organizacije DOS-a. sistema.
DOS-a.
- Upoznaje ulogu - Uoava razliku Vjeba:
fajlova tipa com, izmeu fajlova tipa - Rad sa diskovima,
exe, bat. com, exe, bat. direktorijumima i
- Upoznaje se sa - Razlikuje i koristi datotekama.
komandama DOS-a. komande DOS-a.
- Objanjava batch - Uoava ulogu batch
fajlove. fajlova.
- Opisuje aspekte - Sagledava aspekte
korienja DOS-a. korienja DOS-a.
WINDOWS
- Upoznaje se sa - Uoava prednost - Razvija pozitivan Vjeba:
prednostima grafike operativne stav prema novim - Organizacija
grafike operativne sredine u odnosu saznanjima. podataka u folderu
sredine. na prethodne. My Documents.
- Pojanjava i - Razlikuje i koristi
opisuje osnovne osnovne elemente Vjeba:
elemente grafike grafike operativne - Podeavanje
operativne sredine. sredine. parametara
- Pojanjava nain - Vri organizaciju desktopa.
organizacije podatka na disku. Vjeba:
podataka na disku. - Podeavanje
- Upoznaje se sa - Obiljeava taskbara i
nainom memorijske prilagoavanje
obiljeavanja medijume. - Razvija preciznost svom radu.
memorijskih u radu. Vjeba:
medijuma. - Rad sa vie
- Objanjava - Podeava otvorenih
podeavanje parametre aplikacija i
desktopa. desktopa. prilagoavanje
- Objanjava - Podeava i prozora aplikacije
podeavanje prilagoava radu svom radu.
taskbara. elemente taskbara.
- Upoznaje se sa - Analizira i razlikuje Vjeba:
osnovnim osnovne operacije - Zadavnje komandi
operacijama u u Windowsu. - Razvija preko alatke,
Windowsu. organizacione tastera i iz menija.
- Opisuje - Radi istovremeno sposobnosti. Vjeba:
manipulaciju sa vie otvorenih - Rad sa dijalog
aplikacijama. aplikacija. prozorima.
- Opisuje elemente - Razlikuje i uoava Vjeba:
prozora i njihovu ulogu elemenata - Rad sa Windows
osnovnu funkciju. prozora. Explorerom.
- Objanjava i - Razlikuje, Vjeba:
30
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
nabraja naine uporeuje i zna da - Rad sa WinRARom
zadavanja zada komandu na ili WinZIPom.
komandi. vie naina. Vjeba:
- Opisuje i - Uoava ulogu - Pronalaenje
objanjava elemenata dijalog fajlova i foldera
elemente dijalog prozora. - Razvija opcijom Search.
prozora. samostalnost. Vjeba:
- Upoznaje se sa - Koristi Windows - Kreiranje preice
elementima Explorer i razlikuje aplikacije i
Windows Explorera njegove elemente. dokumenta na
i nainom njegovog desktopu.
korienja. Vjeba:
- Upoznaje se - Koristi programe za - Podeavanje
ulogom programa kompresiju datuma i vremena
za kompresiju podataka. preko Control
podataka. Panela.
- Opisuje postupke - Pronalazi fajl i Vjeba:
pronalaenja folder na disku. - Prilagoavanje
fajlova i foldera na mia i tastature
disku. svom radu preko
- Opisuje postupak - Kreira preicu na - Pozitivno Control Panela.
kreiranja preice desktopu. procjenjuje Vjeba:
na desktopu. vanost saznanja - Instalacija novog
- Nabraja elemente - Razlikuje i koristi iz svog zanimanja. jezika tastature.
Control Panela. elemente Control Vjeba:
Panela. - Intalacija
- Objanjava - Instalira novi jezik aplikativnog
instalaciju novog tastature. sosftvera.
jezika tastature. Vjeba:
- Objanjava - Instalira aplikativni - Instalacija
instalaciju novog softver. tampaa.
aplikativnog Vjeba:
softvera. - Instalacija fontova.
- Objanjava - Instalira tampa. Vjeba:
instalaciju - Instalacija
tampaa. operativnog
- Objanjava - Instalira fontove. sistema Windows.
instalaciju novih
fontova. Vjeba:
- Objanjava - Instalira operativni - Razvija - Nadogradnja,
instalaciju sistem Windows. odgovornost za konfigurisanje i
operativnog preuzetu obavezu u podeavanje
sistema Windows. grupnom radu. Windows-a XP.
- Objanjava alate - Upotrebljava alate
za odravanje za odravanje Vjeba:
tvrdih diskova. tvrdih diskova. - Formatiranje i
- Navodi mogunosti - Uoava znaaj dijeljenje diska.
nadogradnje na nadogradnje na Vjeba:
postojei postojei - Pravljenje
operativni sistem. operativni sistem. rezervnih kopija.
- Nabraja nezavisne - Razlikuje programe Vjeba:
31
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
programe za za podizanje - Zatita podataka.
podizanje sistema i sistema i
korienje vie korienje vie
operativnih operativnih
sistema. sistema.
- Navodi savjete za - Razlikuje i koristi - Razvija rutinu,
instalaciju i savjete za brzinu i tanost.
deinstalaciju instalaciju i
aplikacija. deinstalaciju
aplikacija.
- Objanjava naine - Uoava znaaj
dijeljenja diskova. dijeljenja diska.
- Opisuje postupak - Pravi rezervne
pravljenja kopije.
rezervnih kopija.
- Opisuje postupak - Sprovodi postupak
zatite podataka. zatite podataka.
LINUX
- Upoznaje se sa - Razlikuje osnovne - Razvija sposobnost Vjeba:
osnovnim pojmove logikog - Instalacija i
pojmovima operativnog razmiljanja. podeavnje
operativnog sistema Linux. Linux-a.
sistema Linux. Vjeba:
- Objanjava - Razumije nain - Rad sa fajlovima i
funkcionisanje funkcionisanja folderima.
Linux-a. Linux-a.
- Objanjava osnove - Uoava osnove
komandnog reima. komandnog reima
i nain upravljanja
- Opisuje postupak korisnicima i
prikupljanja grupama.
podataka o - Prikuplja
sistemu. informacije o
veliini fajla,
- Objanjava rad sa sistemskom
memorijskim direktorijumu.
medijumima. - Vri rad sa
- Opisuje postupak memorijskim
dijeljenja diska. medijumima.
- Opisuje postupak - Vri dijeljenje
podeavanja diska.
tampaa. - Podeava tampa.

Beograd, 2002.
- D. Gookin: DOS za neupuene, IDG Books Worldwide, Inc., 1993.
- P. Norton: Vodi za Windows XP, Sams, 2002.
- J. Boyce: Windows XP napredni alati, SYBEX,
32
- A. Simpson: Windows XP Biblija, IDG Books Worldwide, Inc.
- R. Hat: Linux Red Hat - zvanini prirunik za korisnike, Wiley Publishing, Inc.,
2003.
- E. Nemeth, G.Snyder, T. R. Hein: Linux prirunik za administratore.
- Z. Uskokovi, B. Krstaji, R. Puzovi, D. Ojdani, A. Vuini: Operativni sistemi,
Via raunarska kola, Podgorica, 2003.

- Raunari sa odgovarajuim softverom, tampa, skener, projektor i projekciono
platno.

- Pismene vjebe.



Znanja
Predmet Znanja
- MS-DOS - Informatika - Organizacija podataka
- uvanje podataka
- Windows - Informatika - Organizacija podataka
- uvanje podataka
- Zatita podataka
- Linux - Raunarske mree - Lokalna mrea i Internet
33
1.2.5. DIGITALNA ELEKTRONIKA
1. Naziv predmeta: DIGITALNA ELEKTRONIKA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II 72 36 108
III
IV
Ukupno 72 36 108

- Sticanje osnovnih znanja iz podruja digitalne elektronike.
- Razvijanje logikog nain razmiljanja.
- Razvijanje sposobnosti rjeavanja elementarnih problemskih zadataka.
- Sticanje znanja za projektovanje i praktinu realizaciju odreenog logikog
ureaja.
- Pravilno korienje strune literature.
- Razvijanje svijesti i navike o neophodnosti primjene svih propisanih zatitnih
mjera.
- Upoznavanje sa tehnikim propisima i standardima.
- Razvijanje radnih navika i rada u grupi.
34
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Brojni sistemi
- Upoznaje brojne - Razlikuje brojne - Razvija tanost i - Pretvarati brojeve
sisteme. sisteme (decimalni, sposobnost iz jednog u drugi
binarni, oktalni, uporeivanja. brojni sistem.
heksadecimalni). - Obavljati
- Objanjava - Vri konverziju aritmetike
konverziju brojeva brojeva iz jednog u operacije sa
iz jednog u drugi drugi brojni sistem. binarnim
brojni sistem. brojevima.
- Definie osnovne - Obavlja
aritmetike aritmetike
operacije u operacije sa
binarnom sistemu. binarnim
brojevima.
Kodovi
- Definie kodovanje - Razlikuje vrste - Stie sposobnost - Vriti formiranje
i navodi vrste binarnih kodova. posmatranja, osnovnih BCD
binarnih kodova. analize i kodova.
- Opisuje BCD - Formira kodne zakljuivanja.
kodove sa grupe za razliite
tetradama. vrste kodova.
- Objanjava princip - Na primjerima
kontrole prepoznaje i
kodovanja. otklanja greke pri
pojavi nepostojeih
kodnih grupa.
Bulova prekidaka algebra
- Upoznaje - Primjenjuje zakone - Razvija sposobnost - Na primjerima
aksiomime, zakone i teoreme Bulove logikog pokazati prednosti
i teoreme Bulove algebre pri razmiljanja. i nedostatke
prekidake algebre rjeavanju logikih pojedinih metoda
i definie logike funkcija. minimizacije
operacije. prekidakih
- Upoznaje se sa - Tabelarno i funkcija.
prekidakim analitiki
funkcijama i predstavlja
nainima njihovog prekidake
predstavljanja. funkcije.
- Objanjava - Razlikuje pozitivnu
kodovanje logikih i negativnu logiku.
stanja.
- Objanjava metode - Vri minimizaciju
minimizacije i prekidakih
sinteze prekidakih funkcija analitiki i
funkcija. pomou
Vei-Karnoove
metode
minimizacije.
- Vri sintezu
35
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
prekidakih
funkcija.
Logika kola
- Upoznaje - Crta vremenske - Razvija sposobnost Vjeba:
elementarna dijagrame ulaza i da teorijsko znanje - Realizacija sloenih
logika kola (I, ILI, izlaza povee sa logikih funkcija
NI, NILI, NE, elementarnih praktinim. pomou
ekskluzivno ILI i logikih kola. elementarnih i
komparator) na - Crta kola koja univerzalnih
nivou grafikih realizuju logike logikih kola.
oznaka i logike funkcije zadate
rada. analitiki i
tabelerno.
- Upoznaje - Predstavlja
univerzalna logika prekidake
kola. funkcije pomou
univerzalnih kola.
- Objanjava rad i - Crta elektrine
osobine diodnih, eme logikih kola i
TTL, ECL I i MOS analizira njihov
logikih kola. rad.
- Uporeuje logika
kola.
Kombinacione mree
- Definie pojam i - Razlikuje - Razvija sposobnost Vjeba:
vrste prekidake prekidake matrice za prepoznavanje - Realizacija i
matrice. prema nainu problema i analiza rada kodera
realizacije. nalaenje rjeenja. i dekodera.
- Opisuje princip - Razlikuje koder i
koderske i dekoder. Vjeba:
dekoderske - Prema zadatoj - Realizacija i
matrice. kombinacionoj analiza rada
tabeli formira selektora i
kodersku i distributora.
dekodersku mreu.
- Opisuje princip - Prema zadatoj Vjebe:
selektora kombinacionoj - Konverizija NBCD
(multipleksera) i tabeli formira koda u kod "vie 3".
distributora selektorsku i - Konverzija
(demultipleksera). distributorsku Grejovog koda u
mreu. binarni i obrnuto.
- Definie konvertor - Vri konverziju
koda. jednog koda u
drugi.
- Definie generator i - Crta logiku
kontroler parnosti. strukturu za
generisanje bita
parnosti.
Memorijski elementi
- Objanjava princip - Razlikuje RS - Podstie analitiku Vjeba:
rada RS flip-flopa. flip-flop sa NI i sposobnost. - Realizacija RS
36
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
NILI kolima. flip-flopa pomou
- Objanjava princip - Uoava potrebu za NI i NILI kola.
rada taktovanog realizacijom vie
RS, D, T, RST, JK i razliitih Vjeba:
dvostrukog JK (MS) flip - flopova. - Mjerenje
flip-flopa. - Na osnovu logike vremenskih odziva
strukture flip-flopa kod RS, JK i D
formira tabelu flip-flopa.
prelaza.
- Uvia prednosti i
nedostatke
odreenih
flip-flopova.
Registri
- Definie pojam - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost Vjeba:
registra i nabraja registara. za proraunavanje - Realizacija
vrste registara. i analiziranje. stacionarnog
- Objanjava - Razlikuje naine za registra sa 4 RS
strukturu i princip upisivanje i itanje flip-flopa.
rada stacionarnih i sadraja registra.
pomjerakih - Crta vremenske Vjeba:
registara. dijagrame koji - Realizacija
ilustruju rad pomjerakog
pomjerakih registra sa 4 MS
registara. flip-flopa.
- Objanjava - Razlikuje
strukturu i princip dinamike i
rada MOS statike MOS
pomjerakih pomjerake
registara. registre.
- Crta vremenske
dijagrame koji
ilustruju rad
pomjerakih MOS
registara.
Brojai
- Definie pojam - Razlikuje brojae u - Razvija sposobnost Vjeba:
brojaa nabraja zavisnosti od za proraunavanje - Realizacija brojaa
vrste. naina brojanja. i analiziranje. unaprijed sa
- Objanjava princip - Crta vremenske T flip - flopovima.
rada asinhronog dijagrame napona
binarnog brojaa sa na izlazima Vjeba:
rednom pobudom. flip-flopova za - Projektovnje
asinhroni binarni brojaa sa
broja. povratnom
- Objanjava princip - Uporeuje sinhrone spregom odreenog
rada sinhronog brojae s modula.
binarnog brojaa sa paralelnom
paralelnom pobudom Vjeba:
pobudom. realizovane sa - Projektovanje
T i JK MS brojaa odreenog
37
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
flip-flopovima. modula koristei JK
- Objanjava princip - Crta vremenske MS flip-flopove sa
rada brojaa dijagrame napona asinhronim reset
unazad i na izlazima ulazima.
dvosmjernog flip-flopova za
brojaa. broja unazad.
- Objanjava rad - Crta emu krunog
krunih brojaa. brojaa sa
odreenim
modulom n i 2n.
- Upoznaje brojae - Projektuje broja
sa povratnom za proizvoljnu
spregom. osnovu brojanja.
- Upoznaje se sa - Skicira standardni
numerikom sedmo-segmentni
indikacijom indikatorski blok.
brojanja.
Aritmetika kola
- Definie - Razlikuje - Stie sposobnost - Pronalazti
aritmetika kola i aritmetika kola. apstraktnog komplemente
nabraja osnovna - Uoava razlike razmiljanja i jedinice i dvojke za
aritmetika kola. izmeu zakljuivanja. odreene binarne
- Objanjava metode komplementa brojeve.
za predstavljanje jedinice i
pozitivnih i komplementa - Sabirati negativne
negativnih brojeva dvojke. brojeve u kodu sa
pomou binarnih - Razlikuje binarni komplementom
cifara. polusabira od dvojke.
- Objanjava princip binarnog potpunog
rada binarnog sabiraa.
sabiraa. - Izvodi funkciju
komparacije dva
- Definie binarne binarna broja od po
komparatore. n cifara.
- Razlikuje
- Upoznaje binarne komplementor
komplementore. jedinice i
komplementor
- Objanjava rad dvojke.
mnoaa i vri - Uporeuje blok-
podjelu mnoaa dijagrame
prema principu akumulacionog i
realizacije. redno-paralelnog
- Objanjava rad mnoaa.
djelitelja. - Razumije princip
- Definie rada djelitelja.
aritmetiko-logiku - Crta blok-emu
jedinicu. jednostepene ALU
jedinice u
posmatranom i-tom
razredu.
38
- S. Zdravkovi, M. Topalovi, F. Presetnik: Digitalna elektronika, Zavod za
- S. Tei: Digitalna elektronika, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2003.


periodu).
- Pismene vjebe.


- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer elektronike, telekomunikacija ili
automatike.

Znanja
Predmet Znanja
- Logika kola, registri, - Elektronika - Elektronske komponente
brojai, memorijski - Praktina nastava - Programi za simulaciju
elementi elektrinih i elektronskih
elemenata u elektrinim
emama (Tina)
- Program za simulaciju i
primjenu upravljanja
(LOGO)
39
1.2.6. PRENOS PODATAKA
1. Naziv predmeta: PRENOS PODATAKA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III 72 72
IV
Ukupno 72 72

- Upoznavanje osnovnih pojmova iz oblasti telekomunikacija.
- Upoznavanje istorijskog razvoja telekomunikacionih tehnologija.
- Usvajanje znanja o pojmovima informacije, poruke i signala i razvijanje
sposobnosti logike analize i procjenjivanja pojedinih vrsta signala.
- Upoznavanje metoda obrade i prenosa signala.
- Upoznavanje glavnih sklopova koje sadri svaki prenosni sistem, prenosne
medijume i nain njihovog funkcionisanja.
- Sticanje znanja o osobenostima prenosa podataka u osnovnom i u transliranom
opsegu uestanosti.
- Upoznavanje problema na prenosnom putu i razvijanje sposobnosti analitikog
procjenjivanja potrebe da se na te negativne uticaje reaguje na odreeni nain.
- Upoznavanje sa informacijama o raunarskim mreama i protokolima, kao i o
vrstama telematskih usluga.
40
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvodni pojmovi
- Upoznaje pojam - Uoava znaaj - Razvija pozitivan
telekomunikacija i telekomunikacija. odnos prema
njegov istorijski - Razlikuje zanimanju.
razvoj. tehnologije koje
karakteriu - Stie radne navike.
pojedine faze u
razvoju
telekomunikacija.
- Upoznaje pojam - Shvata pojam
informacije i model sistema.
idealnog i realnog - Razlikuje
telekomunikacionog psiholoki,
sistema. lingvistiki i
tehniki aspekt
prouavanja
informacije i
njenog prenoenja.
- Razlikuje sklopove
u blok emama.
- Uoava ulogu
pojedinih
segmenata
prenosnog sistema.
Prenos informacija
- Upoznaje pojmove - Razlikuje pojmove - Razvija preciznost - Crtati analogne i
poruka i signal i poruka i signal. u radu. digitalne signale u
navodi razliite vremenskom i
kriterijume za - Uoava razlike - Razvija sposobnost frekventnom
podjelu signala. izmeu pojmova logikog domenu.
- Definie pojam analogno, razmiljanja.
digitalnog signala i diskretno,
navodi razliite digitalno.
vrste digitalnih - Razlikuje pojmove:
signala. domen vremena i
- Objanjava domen uestanosti.
postupke
opisivanja signala u - Shvata pojam
domenu vremena i spektra signala.
u domenu - Uoava mogunost
uestanosti. da jedan isti signal
- Definie pojam moe istovremeno
spektra signala. biti i analogan i
- Opisuje spektre diskretan i
nekih digitalan, ako se
karakteristinih posmatra kroz
signala: njegove razliite
- prostoperiodinih; parametre kao to
- periodinih; su amplituda
41
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- neperiodinih. trajanje, fazni
spektar, amplitudni
spektar itd.
- Uoava znaaj
irine spektra
signala.
Elektrini filtri
- Objanjava pojam - Povezuje potrebu - Razvija - Crtati dijagrame i
elektrinog filtra u za upotrebom sistematinost u predstaviti filtre
irem i uem smislu elektrinog filtra sa radu. prema
i njegovu ulogu. potrebom da se uestanostima
ogranii spektar signala koje treba
- Definie razliite prenoenog signala, da propuste: NF
tipove filtara u kao i sa potrebom filtre, VF filtre,
smislu njihove da se eliminie to filtre propusnike
konstrukcije. vei dio razliitih opsega uestanosti
parazitnih signala i filtre
- Definie razliite koji naruavaju nepropusnika
tipove filtara u kvalitet prenosa. opsega uestanosti.
smislu njihovog - Uoava razliku
propusnog opsega. izmeu aktivnih
pasivnih elektrinih
- Objanjava filtara i razlikuje
pojmove idealnog i situacije u kojima
realnog filtra. se koriste jedni ili
drugi.
- Uoava ulogu
propusnog opsega.
- Razlikuje pojmove
irina spektra
signala i irina
propusnog opsega
elekrinog filtra.
- Uoava razliku
izmeu idealnog i
realnog filtra.
Obrada signala
- Upoznaje pojmove: - Razlikuje osnovne - Razvija sposobnost - Grafiki predstaviti
modulacija, pojmove vezane za za saradnju. sluaj kada AM
demodulacija, obradu signala. modulaciju vri
modulator, - Uoava potrebu - Stie sigurnost. sloeni signal.
demodulator, obrade signala.
moduliui signal, - Razumije vanost - Grafiki predstaviti
nosioc, modulisani - Uoava razlike timskog rada. kolo za
signal. izmeu pojedinih odmjeravanje,
- Definie razliite tipova modulacija. talasni oblik i
tipove modulacija: praktinu
- analogne - Uoava linearnost realizaciju.
modulacije sa postupka
kontinualnim amplitudske - Crtati spektar
nosiocem modulacije. odmjeravanog
42
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
(amplitudsku, - Uoava signala.
frekvencijsku i nelinearnost
faznu modulaciju); postupka - Crtati
- analogne frekvencijske i karakteristiku
modulacije sa fazne modulacije. kvantovanja.
impulsnim
nosiocem (impulsnu - Uoava analogne i
modulaciju po diskretne
amplitudi, trajanju parametre kod
i poloaju); analognih
- digitalnu impulsnih
modulaciju. modulacija.
- Objanjava pojam
amplitudske - Uoava mogunost
modulacije, digitalizacije
definie irinu analognog signala.
spektra kod - Razlikuje tri
razliitih tipova osnovna koraka
amplitudskih (odmjeravanje,
modulacija (KAM, kvantovanje,
AM - 2BO, AM - kodiranje
1BO). analognog signala).
- Objanjava - Uoava prednosti i
pojmove mane razliitih
frekvencijske i kodova.
fazne modulacije
kao i momenat - Razlikuje greku
nelinearnosti kod usljed kvantizacije
ovih tipova od drugih sluajno
modulacije. nainjenih greaka.
- Definie pojam - Uoava mogunost
analogne impulsne umanjenja greke
modulacije, navodi kvantizacije
i objanjava tri postupkom
njena osnovna nelinearnog
vida (impulsna kvantovanja.
modulacija po - Zna nain
amplitudi, trajanju dobijanja
i poloaju). digitalnog signala
- Upoznaje teoremu od analognog u
o odabiranju. postupku IKM.
- Objanjava
pojmove
odmjeravanje,
kvantovanje i
kodovanje.
- Objanjava
postupak kodiranja
i navodi najee
43
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
koriene kodove.
- Upoznaje pojam
greke i postupke
kvantizacije
(uniformne i
neuniformne ).
- Upoznaje postupak
IKM.
Multipleksni prenos podataka
- Definie pojmove: - Uoava niz novih - Razvija sposobnost - Grafiki predstaviti
- multipleksiranje; mogunosti koje za saradnju. multipleksni prenos
- multiplekser; prua obrada sa vremenskom
- demultipleksiranje; signala. - Razvija sposobnost raspodjelom
- demultiplekser; logikog kanala.
- multipleksni prenos - Uoava znaaj razmiljanja.
sa vremenskom multipleksnog - Grafiki predstaviti
raspodjelom prenosa sa multipleksni prenos
kanala; vremenskom sa frekvencijskom
- multipleksni prenos raspodjelom raspodjelom kanala
sa frekvencijskom kanala. (prenos tri
raspodjelom - Uoava znaaj nezavisna signala).
kanala. multipleksnog
- Objanjava prenosa sa
multipleksni prenos frekvencijskom
sa vremenskom raspodjelom
raspodjelom kanala.
kanala. - Razlikuje metode
multipleksiranja.
- Objanjava - Razlikuje prednosti
multipleksni prenos i mane pojedinih
sa frekvencijskom vrsta multipleksnog
raspodjelom prenosa.
kanala.
- Navodi razlike
izmeu dva tipa
multipleksnog
prenosa.
Signalizacija i sinhronizacija
- Definie pojmove - Razlikuje paralelni - Razvija pozitivan - Nacrtati blok emu
paralelni i serijski i serijski prenos odnos prema novim paralelnog i
prenos podataka. podataka. saznanjima. serijskog prenosa
- Uoava podataka.
- Objanjava specifinosti
specifinosti situacija u kojima
sinhronog i se koristi paralelni
asinhronog ili serijski prenos
serijskog prenosa. podataka.
- Upoznaje pojmove - Uoava znaaj
brzina signalizacije sinhronizacije.
44
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
i kapacitet kanala. - Razlikuje pojmove
brzina prenosa i
kapacitet kanala.
Medijumi za prenos podataka
- Upoznaje pojam - Uoava znaaj - Razvija spremnost
medijuma za medijuma za za timski rad.
prenos signala i prenos podataka.
vodove kao vrste
prenosnih sistema. - Razlikuje pojedine
- Definie pojam medijume po
talasovoda i navodi konstrukciji i
njegove osnovne primjeni.
karakteristike. - Uoava specifinost
- Opisuje pojam pojedinih vrsta
svetlovoda. medijuma za
prenos podataka.
- Upoznaje pojam - Uoava fiziku
radio relejnog sutinu prenosa
prenosa i navodi kroz pojedine vrste
njegove medijuma.
specifinosti.
Parametri prenosa podataka
- Objanjava uticaj - Uoava tijesnu - Razvija - Grafiki predstaviti
irine propusnog zavisnost izmeu sistematinost u digitalnu
opsega sistema na irine propusnog radu. amplitudsku
kvalitet prenosa. opsega sistema i modulaciju i
kvaliteta prenosa. frekvencijsko
- Definie pojam - Uoava znaaj tastovanje.
intersimbolske intersimbolske
interferencije. interferencije.
- Upoznaje digitalni - Razlikuje
prenos u osnovnom kriterijume vezane
opsegu uestanosti. za irinu propusnog
opsega sistema.
- Objanjava - Razlikuje osnovni i
digitalni prenos u transponovani
transponovanom opseg uestanosti.
opsegu uestanosti
(ASK, FSK, PSK). - Uoava razliite
- Upoznaje tehnologije
mogunosti koje transponovanja
prua PSK za digitalnog signala
poveanje brzine iz svog osnovnog
signalizacije. opsega.
um
- Upoznaje pojam - Uoava nedostatke - Razvija tanost i
uma, podjele prenosnih preciznost u radu.
umova i izgled medijuma kao i
spektra signala samih sklopova koji
uma. uestvuju u
prenosu signala.
45
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Objanjava uticaj - Uoava - Razvija sposobnost
signala uma na neidealnosti koje logikog
prenos signala. se javljaju na razmiljanja.
prenosnom putu.
- Objanjava uticaj - Razlikuje uticaj
uma na digitalni uma na digitalni u
prenos. odnosu na analogni
prenos.
- Upoznaje pojmove - Uoava potrebu
pojaavake, postavljanja
obnavljake tj. regeneratorske
regeneratorske stanice.
stanice.
- Definie numerike - Uoava sutinsku
kriterijume za razliku izmeu dva
ocenu uticaja uma numerika
(odnos signal / um kriterijuma za
i vjerovatnoa ocjenu uticaja
greke). uma.
- Upoznaje - Uoava funkcije
strukture, funkciju prenosa sistema.
prenosa i ulogu - Razlikuje
kola za preemfazis mogunosti za
i deemfazis. limitiranje uticaja
uma na
odreenom
prenosnom putu uz
pomo kola za
preemfazis i
deemfazis.

- Z. Uroevi, M. Savi: Prenos podataka, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1996.
- I. S. Stojanovi: Osnovi telekomunikacija, Nauna knjiga, Beograd, 2000.

- Raunar, projektor i projekciono platno.

- Pismene vjebe.

46
- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer telekomunikacija i elektronike.

Znanja
Predmet Znanja
Informacija - Osnovi raunara sa - Osnove prenosa
vjebama informacija
Digitalni signal - Digitalna elektronika sa - Dobijanje i analiza
vjebama digitalnog signala
Elektrini filtri - Elektronika sa vjebama - Analiza elektrinih kola
Kodiranje i dekodiranje - Digitalna elektronika sa - Binarno kodiranje
vjebama
47
1.2.7. APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJA
1. Naziv predmeta: APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III 72 72
IV 33 33 66
Ukupno 33 105 138

znanjem.
- Sticanje znanja o raunarskom softveru i razvijanje osjeaja o vanosti uvanja i
odravanja opreme.
- Razvijanje sposobnosti korienja tabelarnih i grafikih prikaza u prezentaciji
svojih zamisli.
- Upoznavanje sa metodama predstavljanja informacija i razvijanje sposobnosti za
estetsko oblikovanje.
- Razvijanje sposobnosti da prilagodi aplikaciju svojim potrebama.
- Razvijanje sposobnosti da koristi grafikone kao analitiko sredstvo za pregled
rezultata razliitih scenarija.
- Sticanje sposobnosti izraavanja korienjem digitalnih multimedija.
- Osposobljavanje za pravilno korienje multimedijalne terminologije.
- Sticanje sposobnosti da ocijeni multimediju (zvuk, sliku, videosekvencu) prema
svojim estetskim zahtjevima.
- Razumjevanje za razlike i probleme u korienju multimedija u zavisnosti od
socijalnog statusa ovjeka, obrazovansti, hendikepiranosti.
efikasnost.
48
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Instalacija aplikativnog softvera
- Objanjava izbor - Vri izbor Vjeba:
aplikativnog aplikativnog - Instalacija
softvera. softvera. - Stie pozitivan odabranog
- Objanjava - Instalira odabrani odnos prema softvera.
instalaciju softver. zanimanju.
odabranog Vjeba:
softvera. - Prilagoavanje
- Opisuje - Prilagoava aplikativnog
prilagoavanje aplikativni softver softvera korisniku.
aplikativnog korisniku.
softvera korisniku.
Obrada i dizajniranje teksta
- Opisuje postupak - Prilagoava radno - Razvija sposobnost Vjeba:
podeavanja okruenje zapaanja. - Podeavanje
radnog okruenja aplikacije svojim radnog okruenja
aplikacije za potrebama. - Razvija preciznost aplikacije i
obradu i u radu. prilagoavanje
dizajniranje - Koristi template. korisniku.
teksta. - Razvija Vjeba:
- Objanjava pojam - Primjenjuje tab. samostalnost. - Izabrati template
template i njegovu za pismo i faks i
ulogu u ureivanju - Razlikuje - Razvija otkucati tekst.
teksta. numerisanu od odgovornost u Vjeba:
- Objanjava pojam nenumerisane liste radu. - Urediti tekst sa
tabulacije i i primjenjuje ih. razliitim
postupak tabovima.
podeavanja taba. - Koristi editor Vjeba:
- Upoznaje se sa formula. - Rad sa
pojmom numerisanim i
numerisana i - Vri unoenje nenumerisanim
nenumerisana lista fusnote i endnote listama.
i objanjava u tekst. Vjeba:
postupak njihovog - Na primjerima iz
izbora. - Vri ubacivanje osnova
- Upoznaje se sa simbola kojih nema elektrotehnike i
funkcijama editora na tastaturi. elektronike
formula i nainom - Postavlja heder i koristiti editor
rada. futer. formula.
- Definie pojmove Vjeba:
fusnota i endnota i - Vri numerisanje - Urediti tekst sa
upoznaje se sa stranice. fusnotama.
postupkom
njihovog izbora. - Kreira sadraj Vjeba:
- Opisuje postupak prethodno - Rad sa simbolima.
rada sa simbolima. otkucanog teksta.
- Razlikuje postupke Vjeba:
- Definie pojmove i vri unos grafikih - Ureenom tekstu
heder i futer i elemenata u tekst. postaviti heder,
49
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
objanjava rad sa odnosno futer i
njima. - tampa koverte i numerisati
- Objanjava naljepnice. stranice.
postupak
numerisanja
stranice. - Izrauje cirkularno Vjeba:
- Objanjava pismo. - Kreiranje sadraja
postupak kreiranja obraenog i
sadraja. dizajniranog
- Opisuje postupak teksta.
unoenja grafikih Vjeba:
elemenata u tekst - Implementacija
(slika iz Clip Arta, grafikih
gotova slika, elemenata u tekst.
oblikovanje
naslova, grafika
figura, crtanje
osnovnih grafikih
elemenata). Vjeba:
- Upoznaje se sa - tampanje koverti i
postupkom naljepnica.
tampanja koverti i
naljepnica. Vjeba:
- Opisuje postupak - Izrada cirkularnog
izrade cirkularnog pisma.
pisma.
Tabelarna obrada podataka sa grafikim predstavljanjem
- Upoznaje se sa - Razlikuje elemente Vjebe:
elementima osnovnog prozora - Podeavanje
osnovnog prozora za tabelarnu radnog okruenja
za tabelarnu obradu podataka i aplikacije i
obradu podataka. razumije njihovu prilagoavanje
ulogu. korisniku.
- Objanjava - Obavlja operacije Vjebe:
operacije sa radim sa radim listom i - Rad sa radnim
listom i radnom radnom sveskom. listom i radnom
sveskom. sveskom.
- Nabraja vrste - Razlikuje podatke
podataka koji mogu koji se mogu
biti element polja. unijeti u polje
radnog lista. - Navikava se na Vjebe:
- Opisuje postupak - Vri formatiranje racionalno i - Formatiranje
formatiranja teksta teksta u polje paljivo izvoenje teksta u polje
u polje radnog radnog lista. pojedinih radnog lista.
lista. zadataka. Vjebe:
- Opisuje postupak - Vri formatiranje - Formatiranje
formatiranja brojanih podataka brojanih
brojanih podataka u polje radnog podataka.
u polje radnog lista.
lista. Vjebe:
- Objanjava nain - Unosi i koristi - Rad sa formulama i
50
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
unoenja formula u formulu u polje funkcijama na
polje radnog lista. radnog lista. primjerima iz
- Nabraja funkcije i - Razlikuje i koristi struke (osnove
opisuje postupak funkcije u polje elektrotehnike,
njihovog korienja radnog lista. elektronike...).
u polje radnog Vjebe:
lista. - Sortiranje
- Opisuje postupak - Sortira podatke. - Formira pravilan podataka u
sortiranja odnos prema tabelama
podataka. grafikom napravljenim u
- Opisuje postupak - Vri izradu i izraavanju. prethodnim
izrade grafikona. formatira grafikon. primjerima.
Vjebe:
- Za rezultate
dobijene na
osnovu mjerenja u
laboratoriji
(osnove
elektrotehnike)
napraviti i
formatirati
grafikon.
Izrada crtea u izabranom softveru
- Upoznavanje sa - Podeava radno - Pozitivno Vjebe:
radnim okruenjem okruenje procjenjuje - Podeavanje
aplikacije za aplikacije za vanost saznanja radnog okruenja
crtanje. crtanje. iz svog zanimanja. aplikacije za
- Opisuje postupak - Vri pripreme za crtanje.
organizacije crtanje.
crtea. - Razvija Vjebe:
- Objanjava - Crta osnovne odgovornost za - Crtanje osnovnih
postupak crtanja grafike objekte. preuzetu obavezu u grafikih
osnovnih grafikih grupnom radu. elemenata.
objekata. - Mijenja osobine Vjebe:
- Upoznaje se sa grafikih objekata. - Mijenjanje osobina
postupkom prethodno
promjena osobina - Transformie nacrtanih objekata.
grafikih objekata. objekte. Vjebe:
- Objanjava - Transformacija i
postupak - Odreuje atribute odreivanje
transformacije objekata. atributa prethodno
objekata. nacrtanih objekata.
- Opisuje precizno - Vri unos teksta na
odreivanje crte.
atributa objekata. Vjebe:
- Objanjava - Podeava veliinu - Unoenje teksta na
postupak unoenja crtea. crte i obrnuto na
teksta na crte. primjerima.
- Upoznaje sa - Vri umetanje Vjebe:
postupkom crtea u tekst. - Podeavanje
podeavanja veliine crtea i
51
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
veliine crtea. - Vri rasporeivanje njegovo
- Objanjava i tampanje rasporeivanje
postupak umetanja crtea. prije tampanja.
crtea u tekst.
- Objanjava Vjebe:
rasporeivanje i - tampanje crtea.
tampanje crtea.
52
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Osnovni pojmovi multimedije
- Navodi vidove - Razlikuje vidove Razvija sposobnost Vjeba:
predstavljanja predstavljanja zapaanja. - Pokretanje i
informacija. informacija. komentari
- Definie pojam - Uoava razlike multimedijalnih
multimedijalnog izmeu online i sadraja: WEB
sadraja ili offline prenosa stranice, CD ili DVD
dokumenta. multimedijalnih prezentacije, radio
sadraja. i TV emisije...
- Objanjava - Uoava znaaj
proizvodnju mogunosti
digitalnih izraavanja putem
multimedija i multimedija.
pristup
multimedijima. - Razvija kreativnost
- Upoznaje - Razlikuje pojmove i formira stav o
multimedijalnu multimedijalnog vanosti dobijenih
terminologiju. prozvoda i informacija.
multimedijalnih
aplikacija.
interaktivnost interaktivnosti
multimedija multimedija.
(korisniki
interfejs).
Multimedijalni ulazno izlazni ureaji
- Opisuje princip - Uoava znaaj - Razvija preciznost Vjeba:
rada zvune i zvune i grafike u radu. - Prikaz razliitih
grafike kartice. kartice u obradi i prezentacija o
prenosu digitalnih grafikoj i zvunoj
- Navodi elemente multimedija. kartici iz izvora sa
zvune i grafike - Razlikuje i uoava Interneta.
kartice. elemente zvune i
- Navodi prikljuke grafike kartice. Vjeba:
na zvunoj kartici. - Razlikuje - Montaa i
prikljuke na demontaa grafike
- Nabraja vrste zvunoj kartici. i zvune kartice.
grafikih kartica. - Razlikuje vrste
- Objanjava grafikih kartica. Vjeba:
korienje video - Vri izbor zvune i - Prikljuenje
memorija u grafike kartice kamere i njena
grafikim prema svojim instalacija na
karticama. potrebama. raunar.
- Objanjava
principe rada - Razlikuje vrste Vjeba:
digitalne kamere. kamera u zavisnosti - Korienje
od toga kako se u digitalnog foto
- Opisuje postupak njima stvara slika aparata i prenos
prikljuenja (CCD i CID kamera). podataka na disk.
kamere i njene - Prikljuuje i
53
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
instalacije na instalira kameru na - Razvija Vjeba:
raunar. raunar. organizacione - Prikaz razliitih
- Objanjava princip sposobnosti. prezentacija o
rada, osobine i - Analizira princip principu rada i
nabraja vrste rada digitalnog osobinama
digitalnih foto aparata. monitora iz izvora
foto aparata. - Razlikuje i uoava sa Interneta.
osobine digitalnih
- Objanjava princip aparata. Vjeba:
rada, osobine i - Analizira princip - Prikljuivanje
nabraja vrste rada monitora. mikrofona i
monitora. - Razlikuje i uoava zvunika i putanje
- Objanjava princip osobine monitora. u rad.
rada, osobine i - Analizira princip
nabraja vrste rada mikrofona.
mikrofona. - Razlikuje i
uporeuje
osjetljivost i
efikasnost
- Objanjava princip mikrofona.
rada, karakteristike - Analizira princip
i nabraja vrste rada zvunika.
zvunika. - Razlikuje i uoava
osobine zvunika.
Izvori, parametri i obrada audio signala
- Definie pojam - Uoava razlike - Razvija Vjeba:
zvuka i zvunog izmeu zvuka i samostalnost. - Prikaz razliitih
talasa. zvunog talasa. prezentacija o
- Objanjava osobine - Rauna amplitudu, - Razvija zvuku i njegovim
i prostiranje frekvenciju i jainu odgovornost u osobinama iz izvora
zvuka. zvuka. radu. sa Interneta.
- Definie um. - Crta amplitudsko-
frekvencijsku - Razvija preciznost Vjeba:
karakteristiku u tehnikom - Prikaz razliitih
prenosnog sistema. oblikovanju. prezentacija o
- Razlikuje prost i osnovnim
sloen zvuk. psihoakustinim
- Nabraja oblasti u - Razlikuje fiziloku i pojmovima iz
akustici. psiholoku izvora sa Interneta.
akustiku.
- Definie zvuno - Uoava ulogu
polje. zvunog polja.
- Opisuje strukturu - Analizira strukturu
ula sluha. ula sluha.
rezoluciju ula rezoluciju ula
sluha. sluha po
frekvencijama i
nivoima.
- Objanjava prenos - Analizira
zvuka i vremensku izoblienja u
54
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
integraciju zvune prenosu zvuka i Vjeba:
pobude. subjektivni - Snimiti svoj glas,
doivljaj jaine kreirati i mijenjati
zvuka. zvuni zapis,
- Objanjava - Rauna glasnost dodavati efekat
glasnost. i uoava faktore (Cool Edit ili Sound
koji utiu na Forge).
promjenljivost
karakteristika ula Vjeba:
sluha, odnosno - Konverzija
granice ujnosti. analognog u
- Upoznaje se sa - Uoava ulogu - Pozitivno digitalni audio
pojmom audiometrije. procjenjuje zapis i obrnuto
audiometrije. vanost saznanja (Cool Edit ili Sound
- Upoznaje - Razlikuje iz svog zanimanja. Forge ).
psihoakustine psihoakustine
pojmove. pojmove. Vjeba:
- Definie percepciju - Uoava znaaj - Rad sa vie zvunih
zvuka. percepcije zvuka. fajlova,
- Objanjava pojam - Uoava ulogu prebacivanje
dimenzije zvune dimenzije zvune zvunih sekvenci,
slike. slike. zapis fajlova i
- Objanjava - Razlikuje miksovanje
subjektivne subjektivne (Cool Edit ili Sound
estetske estetske Forge).
preference. preference.
- Upoznaje - Razlikuje
standardne standardne
dimenzije kvaliteta dimenzije kvaliteta
reprodukovanog reprodukovanog
zvuka. zvuka. - Razvija
- Definie pojam - Razlikuje problem odgovornost za
razumljivost prenosa govora i preuzetu obavezu u
(logotom). problem prenosa grupnom radu.
muzike.
- Objanjava pojam - Skicira amplitudsko
irine frekventnog -frekvencijsku
opsega. karakteristiku
prenosnog sistema.
- Objanjava pojam - Razlikuje prosti

izoblienja, jaine ton, izoblieni ton i
zvuka i uticaj harmonike.
uma.
- Definie i nabraja - Razlikuje
vrste modulacija. vremenski
kontinuirane i
vremenski
diskretne
modulacije.
- Objanjava - Analizira teoremu
55
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
teoremu odabiranja i Vjeba:
odabiranja. potrebne uslove, - Snimanje vokala i
period i frekvenciju - Razvija rutinu, ostalih zvucnih
odabiranja. brzinu i tanost. segmenata,
- Objanjava - Uoava ulogu miksovanje(Cool
niskopropusni niskopropusnog Edit ili Sound
filtar. filtra u procesu Forge).
pretvaranja
analogne Vjeba:
informacije u - Snimiti svoj glas i
digitalni signal. miksovati ga sa
muzikom (Cool Edit
- Definie - Razlikuje dinamiku ili Sound Forge).
kvantizaciju signala signala i um
i kolebajui um. kvantizacije.
- Pojanjava pojam - Razlikuje analogni i
analognog i digitalni signal.
digitalnog signala. Vjeba:
- Objanjava - Razlikuje analogni i - Obrada zvunih
digitalizaciju digitalni sistem za efekata (Cool Edit
signala. snimanje / ili Sound Forge).
reprodukciju.
- Objanjava - Razlikuje faze
analogno i digitalno A/D konverzije.
snimanje i
reprodukciju.
- Upoznaje mogue - Razlikuje analogno Vjeba:
probleme i digitalno snimanje - Konverzija audio
digitalnog zvuka. formata (Cool Edit
snimanja. - Ocjenjuje znaaj i ili Sound Forge).
prednosti digitalne
tehnike.
- Razlikuje analogno
i digitalno
procesiranje zvuka.
- Nabraja naine - Razlikuje naine
obrade zvuka na obrade zvuka na
raunaru. raunaru.
postupak integracije vie
integracije vie ulaznih signala u
ulaznih signala u jedan.
jedan.
- Objanjava - Analizira postupak
postupak pojaavanja
pojaavanja ulaznog signala i - Razvija
ulaznog signala i promjene poloaja sistematinost i
promjene poloaja pojedinih kanala. preciznost u radu.
pojedinih kanala.
- Upoznaje se sa - Zna kako se moe
nainom promjene promijeniti
56
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
amplitude, amplituda, smanjiti
smanjenjem i i poveati
poveanjem frekvencijski
frekvencijskog odpseg.
opsega.
- Opisuje postupak - Uoava znaaj
uklanjanja uklanjanja
komponenti iz komponenti iz
zvunog sadraja. zvunog sadraja.
- Definie pojam - Uoava znaaj
binauralnog binauralnog
sluanja. sluanja.
- Upoznaje pojam - Razlikuje vrste
strereofonije. streofonskog
snimanja.
- Objanjava sisteme - Povezuje i
streofonskog postavlja pravilno
prenosa i snimanja. zvunike.
- Definie MIDI - Ocjenjuje znaaj
prikljuak. MIDI interfejsa.
- Objanjava - Prebacije muziku
primjenu MIDI- a sa raunara u
i MIDI kanale. muziki ureaj.
- Nabraja MIDI - Povezuje potrebnu
opremu i opremu u sistem.
objanjava njeno
povezivanje u
sistem.
- Nabraja naine - Razlikuje naine
sinteze MIDI sinteze MIDI zvuka.
muzike.
- Nabraja MIDI - Razlikuje MIDI
standarde i standarde i
formate. formate.
- Objanjava MIDI - Bira softver i
software i hardver potreban
hardware. za obradu i
reprodukciju MIDI
zapisa.
- Definie pojam - Uoava znaaj
kompresije signala. kompresije signala.
- Objanjava - Razumije
psihoakustini psihoakustini
model kompresije model kompresije
signala. signala.
- Upoznaje se sa - Razlikuje formate
podjelom formata prema nainu
prema nainu stvaranja zapisa i
stvaranja zapisa i reprodukciji
reprodukciji zvunog signala i
zvunog signala. upreuje ih po
57
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
kvalitetu i
vjerodostojnosti
originalnom
signalu.
Obrada digitalne slike
- Definie pojam - Ocjenjuje grafiku - Razvija kreativnost Vjeba:
grafike. kao osnovu i za i samostalnost. - Rad sa vektorskom
ostale komponente i bitmapiranom
- Upoznaje se sa multimedija. grafikom na
nainom - Razlikuje slike primjerima
nastajanja slike. prema nainu (Adobe Photoshop).
- Upozanje se sa nastajanja.
nainom kreiranja, - Razlikuje naine Vjeba:
prikaza i kreiranja, prikaza i - Rad sa tekstom,
distribucije distribucije efekti
grafike. grafike. (Adobe Photoshop).
- Objanjava
kombinovanje - Razlikuje vektorsku
vektorske i i bitmapiranu Vjeba:
bitmapirane grafiku kao dva - Oblikovanje i
grafike. razliita pristupa transformacija
grafikom krivih linija
- Objanjava modeliranju. (Corel DRAW).
uvoenje slojeva u - Uoava vanost
dizajniranju uvoenja slojeva u Vjeba:
grafike. dizajniranju - Korienje alata za
- Demonstrira model grafike. korekciju slike
(crte) oka. - Skicira i ita model (Adobe Photoshop).
- Objanjava osobine oka.
oka. - Razlikuje osobine Vjeba:
- Objanjava oka. - Kreiranje i obrada
projekciju slike u - Analizira proces slika za projektni
oku. stvaranja slike. zadatak
- Objanjava (Adobe Photoshop).
osjetljivost oka. - Rauna relativan
odnos osjetljivosti
- Opisuje dobijanje oka na boje. - Stie osjeaj za
slika u mozgu. - Uoava da displeji jasno tehniko
prate ljudski izraavanje.
- Objanjava vrste trikolorni model
modela boja (RGB, boja.
CMY i CMYK model - Skicira prikaz boja
boja). (RGB) u
pravougaonim
- Opisuje korienje koordinatama.
CMYK modela u - Dobija drugi model
tamparijama. (CMY, CMYK) kao
- Upoznaje se sa rezultat sabiranja
pojmom vektorske dvije od tri
grafike. osnovne boje.
- Objanjava - Skicira CMYK
58
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
postupak model.
modeliranja slika
kod vektorske - Uoava ulogu
grafike. vektorske grafike.
- Definie pojam
renderovanja. - Uoava nain
- Nabraja oblike modeliranja slika
vektorske grafike. kod vektorske
- Objanjava grafike.
transformacije i
filtre. - Uoava znaaj
- Objanjava razliku renderovanja.
izmeu izmeu - Razlikuje oblike
bitmapirane slike i vektorske grafike.
vektorske grafike. - Vri transformaciju
- Upoznaje se sa krivih i razlikuje
pojmom i nainima filtre.
specificiranja - Uoava razlike
rezolucije. izmeu
bitmapirane slike i
- Objanjava obradu vektorske grafike.
sadraja slike. - Rauna rezoluciju
po vaeoj formuli.
- Navodi postupke - Uoava naine
obrade specificiranja
pojedinanih rezolucije.
piksela i grupe - Koristi alate za
piksela. obradu
- Objanjava nain bitmapiranih slika.
nastajanja razlike - Razlikuje postupke
u formatima obrade
fajlova. pojedinanih - Razvija sposobnost
piksela i grupe logikog
- Definie kompresiju piksela. razmiljanja.
multimedijalne - Razlikuje formate
informacije. fajlova prema tome
koliko boja i koju
- Nabraja vrste kompresiju koriste
kompresija. i gdje se koriste.
- Uoava znaaj
- Objanjava kompresije
principe kreiranja multimedijalne
Hufmanovog koda. informacije.
- Opisuje algoritam - Razlikuje
RLE kompresije. kompresiju sa
- Upozanjes se sa gubicima i bez
pojmom LZW gubitaka.
kompresije. - Uoava principe
- Upoznaje principe kreiranja
DCT kompresije Hufmanovog koda.
JPEG. - Koristi algoritam
59
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
RLE kompresije.
- Uoava znaaj
LZW kompresije.
- Uoava i koristi
JPEG.
Obrada digitalnog video signala
- Upoznaje osnove - Razlikuje korake - Stie radne navike. Vjeba:
televizijske digitalizacije - Rad sa kanalima i
tehnike. signala. vremenskom osom.
- Montaa,
- Definie video i - Razlikuje video od dodavanje prelaza i
sinhronizacioni sinhronizacionog preklopljenih
signal. signala. isjeaka.
- Objanjava - Skicira i analizira - Kombinacija sa
formiranje video signal. Photoshopom.
digitalizovanog - Slaganje vie
televizijskog kanala
signala. (Adobe Premiere).
- Nabraja video - Ilustruje tabelarno,
standarde. uporeuje i
razlikuje video
standarde.
- Upoznaje sa sa - Uoava prednosti i
HDTV standardom. razlikuje HDTV
standarde.
- Upozaje se - Razlikuje sisteme
podjelom sistema prema tome koji
prema tome koji model boja koriste.
model boja koriste. - Ispisuje jednaine
za modele boja.
- Opisuje protok - Uoava ulogu
signala. protoka signala.
- Objanjava - Kombinuje digitalni - Razvija tanost i
postupak i kompozitno sposobnost
kombinacije crno bijeli signal. uporeivanja. Vjeba:
signala. - Izrada zvunih i
- Objanjava - Kombinuje video efekata,
postupak digitalizaciju i miksovanje zvuka
kombinacije komponentno (Adobe Premiere).
kodiranja. kodiranje.
- Objanjava kako se - Rauna potrebnu
rauna potrebna propusnu mo i
propusna mo i brzinu prenosa
brzina prenosa podataka.
podataka.
- Nabraja i navodi - Razlikuje video - Razvija sposobnost Vjeba:
osobine video formate i njihove za saradnju - Izrada video spota,
formata. osobine. nelinearna
- Upoznaje se sa - Koristi video montaa
primjenom video formate. (Adobe Premiere).
60
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
formata.
- Objanjava na - Uoava znaaj
emu se zasniva MPEG kompresije.
MPEG kompresija.
- Nabraja vrste MPEG - Razlikuje vrste
kompresije. MPEG kompresije.
Primjena multimedije u izabranom softveru
- Nabraja podruja - Uoava znaaj - Razumije znaaj Vjeba:
primjene primjene uticaja - Izrada
multimedije. multimedija. multimedije na multimedijalne
drutveni ivot. prezentacije u
izabranom
softveru.

- M. Filipovi, S. Polovina, J. Miloradov: Primena raunara u elektrotehnici
udbenik za II razred srednje elektrotehnike kole, Zavod za udbenike i
- N. Klem: Uvod u primenu raunara; Graevinska knjiga a.d., Beograd, 2007.
- M. Imamovi: Nauite da koristite Word 2007, Soho Graph, Beograd, 2009.
- M. Imamovi: Nauite da koristite Excel 2007, Soho Graph, Beograd,2009.
- G. Omura: AutoCAD 13 za Windows, Mikro knjiga, Beograd.
- G. Omura: AutoCad 2007, Mikro knjiga, Beograd.
- Prof. dr D. Jokanovi: Multimedijalno raunarstvo, Beograd, 2000.
- T. Vaughan: Majstor za multimediju, Kompjuter biblioteka, Beograd,
- M. Filipovi: Audio tehnika udbenik za III razred elektrotehnike kole, Zavod
za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1996.
- Grupa autora: Video ureaji udbenik za IV razred elektrotehnike kole, Zavod
- J. Cox, J. Preppernau: Office PowerPoint 2007, CET biblioteka, Beograd,
- R. Riley: Program za montau zvuka Cool Edit, CET biblioteka, Beograd,

- Raunari sa odgovarajuim softverom, tamapa, skener, mikrofon, zvunici,
projektor, projekciono platno, digitalna kamera i digitalni foto aparat.

- Pismene vjebe.
- Vjebe (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
61


Znanja
Predmet Znanja
- Tabelarna obrada - Preduzetnitvo - Biznis plan
podataka sa grafikim - Poslovanje preduzea
predstavljanjem - Finansije i raunovodstvo
- Izrada crtea u izabranom - Praktina nastava - Osnovi tehnikog crtanja
softveru
- Multimedijalni ulazno - Osnovi raunara - Hardver raunarskog
izlazni ureaji sistema
- Obrada digitalne slike - Prenos podataka - A / D konverzija
- Obrada digitalng video - Prenos podataka - A / D konverzija
signala
62
1.2.8. PROGRAMIRANJE
1. Naziv predmeta: PROGRAMIRANJE
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III 72 36 108
IV 66 33 99
Ukupno 138 69 207

- Formira realni okvir na koji e se nadovezati pisanje malih korisnih programa i
prilagoavanje steenog znanja programskim potrebama uenika.
- Primjenjuje standardne biblioteke za pisanje programa iz matematike, u obradi
teksta itd.
- Primjenjuje C u pisanju sistemskog softvera.
- Razvija programerske sposobnosti u pogledu discipline, prihvatanja pravila i
konvencije jezika.
- Kreira sopstvenu biblioteku i rjeava odreene probleme njihovom primjenom.
- Upoznaje tipove podataka vieg nivoa korienjem prethodnog znanja o skupu
osnovnih tipova podataka.
- Upoznaje naine kreiranja novih imena za tipove podataka.
- Upoznaje razvojni put od projektovanja programa do njegove realizacije.
- Objanjava korienje funkcija iz standardnih biblioteka prevodioca.
- Upoznaje osnovne programerske postupke i tehnike.
- Osposobljava se za analizu sloenih programa i korienje steenog iskustva za
pisanje sopstvenih.
- Vri analizu problema i otklanjanje greaka koje se javljaju u svim fazama
realizacije programa.
- Upoznaje strukture podataka i operacije nad njima.
- Upoznaje osnovne principe objektnog programiranja.
- Upoznavanje sa osnovama internet programiranja.
- Upoznavanje sa servisima i protokolima na Internetu.
- Razvijanje sposobnosti pisanja elementarnih skripti.
- Prepoznavanje i razumijevanje primjene strukture koda u internet
programiranju.
- Upoznavanje naina postavljanja i aktivaciju internet aplikacija.
- Primjenjivanje teorijskog znanja u praktinom radu.
63
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Osnovni pojmovi
- Opisuje osnovne - Upoznaje osnovne - Stie radne navike. Vjeba:
odlike C jezika. odlike jezika C. - Dati prikaz
- Upoznaje - Na primjerima - Razvija sposobnost osnovnih osobina
programerske uoava postupke i logikog kompajlera i
postupke i tehnike. tehnike. razmiljanja. linkera jezika C.
programiranja
- Objanjava - Shvata postupak
postupak projektovanja (kao
projektovanja. postupak koji - Razvija sposobnost
zahtijeva za saradnju.
razumijevanje
problema koji
treba rijeiti i
poznavanje - Razvija sposobnost
odgovarajue opaanja.
tehnike).
- Objanjava proces - Shvata kodiranje
kodiranja. kao proces pisanja
izvornog koda na
odreenom jeziku.
- Definie proces - Razlikuje izvorni i
pretvaranja izvrni program.
izvornog koda u
izvrni program.
pretvaranje interpretiranje i
ostvareno prevoenje.
interpretiranjem i - Shvata postupak
prevoenjem. dobijanja izvrnog
programa.
Osnovni sintaksni elementi
- Nabraja kljune - Razlikuje kljune - Razvija Vjeba:
rijei. rijei. sistematinost u - Primjeri pisanja
- Uporeuje kljune radu. kljunih rijei.
- Definie rijei sa ostalim
identifikatore rijeima u jeziku C. - Razvija tanost i Vjeba:
(imena - Uoava ispravno i sposobnost - Pisanje primjera sa
promjenjivih). neispravno zadate uporeivanja. identifikatorima i
- Upoznaje nain identifikatore. testiranje na
zadavanja - Razvija sposobnost racunaru.
promjenljivih. - Razumije definiciju opaanja,
i nain kreiranja uporeivanja, Vjeba:
- Objanjava promjenljivih i pie analize i - Primjeri definicija
pojmove definicije primjere. zakljuivanja. i deklaracija i
i deklaracije - Razumije testiranje na
promjenljivih. deklaraciju raunaru.
promjenljive i pie
primjere.
64
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Uoava razliku
izmeu pojmova
definicija i
deklaracija.
Pregled osnovnih tipova podataka
- Navodi osnovne - Uporeuje i - Razvija Vjeba:
tipove podataka. razlikuje osnovne odgovornost u - Dati primjere sa
- Upoznaje osnovne tipove podataka: radu. tipom char.
tipove i nain znakovni, Vjeba:
njihovog korienja cjelobrojni i realni. - Razvija sposobnost - Primjeri sa raznim
u programima na C - Razlikuje konstante za prepoznavanje tipovima
jeziku. od promjenljivih. problema i cjelobrojnog tipa.
- Uoava prednosti nalaenje rjeenja.
oznaavanja Vjeba:
realnog u - Stie sposobnost - Primjeri sa
pokretnom zarezu. apstraktnog realnim tipom
- Uoava znaaj razmiljanja i podataka.
zauzete veliine zakljuivanja.
memorije.
Operatori C jezika i izrazi
- Upoznaje pojam - Uoava razliku - Razvija sposobnost Vjeba:
operatora i izmeu operatora i za prepoznavanje - Primjeri sa
operanda. operanda. problema i operandima
- Upoznaje pojam - Razlikuje nalaenje rjeenja. razliitog tipa i
unarnih, binarnih i operatore. operatorima koji se
terarnih operatora. - Radi zadatke sa primjenjuju na
operatorima. odgovarajui tip.
- Nabraja - Razlikuje objekte i Vjeba:
aritmetike operacije za ulazno - Primjeri
operatore. - izlazne tokove. konverzija.
- Razlikuje operatore Vjeba:
i rezultate njihove - Primjeri sa
primjene. operatorima
- Nabraja i - Razlikuje poreenja.
objanjava konverzije. Vjeba:
konverziju - Primjeri sa
podataka. logikim
- Nabraja operatore - Razlikuje operatore operatorima.
poreenja i njihov poreenja. Vjeba:
opis. - Primjeri dodjele
- Nabraja logike - Razlikuje logike vrijednosti.
operatore. operatore. Vjeba:
- Nabraja operatore - Razlikuje dodatne - Operatori
nad bitovima. operatore dodjele inkrementiranja i
vrijednosti. dekrementiranja.
Pregled naredbi
- Objanjava tok - Analizira tok - Razvija sposobnost Vjeba:
izvravanja izvravanja za prepoznavanje - Primjeri
programa. programa. problema i jednostavnijih
- Objanjava - Razlikuje pravilnu nalaenje rjeenja. programa.
jednostavne primjenu naredbi u
65
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
(linijske) forme. zavisnosti od - Razvija sposobnost Vjeba:
programa i navodi prirode problema. opaanja. - Naredbe skoka.
naredbe koje ih Vjeba:
realizuju. - Naredba if-else.
- Objanjava uslovne - Razlikuje Vjeba:
naredbe. jednostavne forme - Naredba switch.
toka programa. Vjeba:
- Objanjava - Uoava razliite - Naredba default.
naredbe ciklusa oblike naredbi Vjeba:
(for, while, do). grananja. - Naredba while.
- Objanjava ostale - Daje izgled Vjeba:
naredbe koje dijagrama toka - Naredba continue.
mijenjaju tok konstrukcije if- Vjeba:
izvravanja else. - Naredbe ciklusa
programa - Daje opti oblik for, do i while.
(naredbe skoka: naredbe switch.
goto, break, - Uoava razliite
continue). oblike naredbi
ponavljanja.
Funkcije i organizacija programa
- Objanjava oblik i - Uoava namjenu - Razvija Vjeba:
namjenu funkcija. funkcija. sistematinost i - Primjeri programa
- Objanjava pojam - Ukazuje na potrebu odgovornost u sa funkcijama.
standardne kreiranja radu.
biblioteke. sopstvenih Vjeba:
- Objanjava pojam funkcija. - Razvija - Demonstrira
ulaznih i izlaznih - Uoava potrebe za sistematinost i program koji koristi
vrijednosti standardnim odgovornost u rekurziju.
funkcija. bibliotekama. radu.
- Objanjava pojam - Uoava ulazne i
lokalnih i globalnih izlazne vrijednosti
promjenljivih. funkcija.
- Upoznaje
deklaraciju i - Razlikuje lokalne i
definiciju funkcije. globalne
- Objanjava pojam promjenljive.
imena funkcije i - Razlikuje
pozivanje. deklaraciju i
- Objanjava definiciju.
formalne i stvarne - Uoava ime i
argumente. generisanje
- Objanjava funkcija.
problem predaje - Razlikuje formalne
parametara po i stvarne
vrijednosti i po parametre.
adresi. - Razlikuje predaju
- Objanjava parametara po
rekurziju i njenu vrijednosti i po
primjenu u adresi.
programima.
- Uoava potrebu za
66
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
korienjem
rekurzija u
programu.
Nizovi i pokazivai (pointeri)
- Upoznaje pojam - Uoava znaaj niza - Razvija Vjeba:
nizova. u programiranju. sistematinost i - Primjeri programa
- Objanjava - Uoava elemente odgovornost u sa nizovima.
elemente niza niza u jeziku C. radu.
(ime, tip i indeks). - Uoava nain Vjeba:
inicijalizacije niza. - Primjeri programa
- Uoava nain sa pokazivaima.
deklaracije niza.
- Razlikuje vrste
inicijalizacije niza.
- Uoava nain
pristupanja
elementima niza.
- Razlikuje dimenzije
- Upoznaje pojam nizova.
pokazivaa - Shvata sutinu i
(pointera). znaaj pokazivaa.
Strukture podataka
- Upoznaje pojam - Uoava strukturu - Razvija Vjeba:
struktura. na tip podataka i sistematinost i - Primjeri programa
ui da primijeni na odgovornost u sa strukturama.
primjeru iz linog radu.
iskustva.
- Daje opti oblik - Uoava strukturu.
deklaracije - Izrauje primjer
strukture. strukture koja
- Upoznaje korisniki predstavlja model
definisane tipove. strukture.
- Shvata znaaj
primjene strukture.
- Uoava niz
struktura.
Fajl kao tip podataka
- Objanjava - Uoava ulaz i izlaz - Razvija Vjeba:
problem ulaza i u jeziku C. sistematinost i - Primjeri programa
izlaza u C jeziku. odgovornost u sa fajlovima:
- Definie fajlove. - Uoava fajl. radu. kreiranje,
- Objanjava U/I - Uoava ulaz-izlaz otvaranja,
orijentisan na orijentisan na zatavaranje, upis i
fajlove. fajlove. itanje.
- Definie pokaziva - Uoava pokaziva
na fajl. na fajl.
- Objanjava - Uoava i radi
manipulaciju sa primjere pristupa
fajlom. fajlu, kreiranje,
otvaranje,
zatvaranje,
67
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Nabraja vrijednosti upisivanja i
argumenata mode i itanja.
objanjava njihovo - Razlikuje
znaenje. vrijednosti
- Objanjava binarnu argumenata mode.
datoteku i naine
rada sa istom. - Razlikuje binarnu i
- Objanjava tekstualnu
tekstualnu datoteku i uoava
datoteku i naine mjesta primjene.
rada sa istom.
Lociranje i alociranje memorije
- Upoznaje pojam - Uoava upravljanje - Razvija Vjeba:
upravljanja memorijom. sistematinost i - Primjeri programa
memorijom. odgovornost u za lociranje i
- Objanjava - Uoava nain radu. dealociranje
dinamiko dinamikog memorije.
dodjeljivanje upravljanja
memorije. memorijom.
- Nabraja funkcije - Razlikuje i na
za alociranje i primjerima koristi
dealociranje funkcije za
memorije. alociranje i
dealociranje
memorije.
Veza sa operativnim sistemima
- Objanjava vezu - Uoava vezu - Razvija Vjeba:
programa i izmeu programa i sistematinost i - Primjeri programa
operativnih operativnih odgovornost u za komunikaciju sa
sistema. sistema. radu. operativnim
- Upoznaje razvojno - Upotrebljava sistemom.
okruenje u kome razvojno
rade dananji okruenje.
programi.
- Objanjava - Odreuje
korienje generisanje
prevodilaca. funkcija.
- Objanjava - Odreuje
neophodnu definisanje klasa.
konfiguraciju - Razlikuje
potrebnu za rad. specijalizacije
- Ukazuje na izbor funkcije i klase.
ispravnih - Razlikuje uslove
instalacionih primjene generike
opcija. metode.
- Opisuje pregled - Razlikuje
mogunosti mogunosti
dananjih C/C++ prevodilaca.
prevodilaca.
Osnove vizuelnog programiranja
- Objanjava klase i - Uoava vezu Vjeba:
68
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
njihov interfejs. izmeu vizuelnog i - Raditi primjere
nevizuelnog naina projektovanja
- Opisuje programiranja. objekta sa kodom.
projektovanje - Upotrebljava klase
objekata sa kodom. i njihov interfejs. Vjeba:
- Na primjerima - Raditi primjere sa
- Objanjava forme, sagledava upotrebu formama,
datoteke, projektovanja datotekama.
tampanje. objekata sa kodom.
- Razlikuje i na
primjerima koristi
forme, datoteke.
69
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Osnove internet programiranja i web editori
- Objanjava osnove - Razlikuje osnovne - Razvija sposobnost Vjeba:
internet pojmove internet logikog - Prikazati razliite
programiranja. aplikacija. razmiljanja. vrste internet
aplikacija.
- Navodi serije i - Razlikuje i na Vjeba:
protokole internet primjerima koristi i - Dati primjere
aplikacija. uporeuje internet prednosti i mana
aplikacije. internet aplikacija.
- Navodi i objanjava - Razlikuje i na Vjeba:
web editore. primjerima koristi - Uraditi primjere u
web editore. web editorima.
HTML (HyperText Markup Language)
- Opisuje hipertekst. - Na primjeru uoava - Stie radne navike. Vjeba:
hipertekst. - Prikazati primer
- Objanjava pojam i - Primjenjuje hiperteksta.
vrstu taga. tagove. Vjeba:
- Objanjava - Razlikuje i na - Raditi primjere sa
strukturu HTML primjerima koristi tagovima.
stranice. djelove HTML Vjeba:
stranice. - Praktino pokazati
- Objanjava - Primjenjuje - Razvija sposobnost primjere HTML
formatiranje i formatiranje i logikog stranice.
prelom. prelom. razmiljanja. Vjeba:
- Objanjava pojam - Razlikuje i na - Dati primjere
listi. primjerima koristi formatiranja i
numerisane i preloma listi.
nenumerisane liste. Vjeba:
- Objanjava - Razlikuje i na - Uraditi primjere
definicione liste i primjerima koristi numerisanih i
liste unutar liste. definicione i liste nenumerisanih
unutar liste. listi.
- Objanjava boje u - Razlikuje i na Vjeba:
HTML-u. primjerima koristi - Uraditi primjer
boje u HTML-u. liste unutar liste.
- Objanjava body - Razlikuje i na Vjeba:
tag i img tag. primjerima koristi - Dati primjer
body tag i img tag. definisanja boja u
- Objanjava linkove. - Razlikuje i na HTML-u.
primjerima koristi Vjeba:
linkove. - Dati primjer body
- Objanjava tabele. - Razlikuje i na tag i img tag.
vrste i kolone. - Raditi primjere sa
- Objanjava frejm. - Razlikuje i na linkovima.
promjenu dijela - Raditi primjere sa
HTML stranice. tabelama.
- Objanjava formu. - Razlikuje i na Vjeba:
primjerima koristi - Raditi primjere sa
70
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
djelove forme. frejmovima.
Vjeba:
- Raditi primjere sa
fomama.
CSS (Cascading Style Sheets)
- Objanjava pojam - Razlikuje i na - Razvija tanost i Vjeba:
CSS-a. primjerima koristi sposobnost - Prikazati primjere
naine uporeivanja. formatiraja web
formatiranja web stranice.
stranice. Vjeba:
- Objanjava CSS - Razlikuje i na - Dati primjere CSS
element. primjerima koristi elementa.
vrste elemenata. Vjeba:
- Objanjava CSS - Radi primjere sa - Dati primjere CSS
klase. CSS klasama. klasa.
- Objanjava - Radi primjere sa Vjeba:
atribute CSS atributima CSS - Dati primjere za
elemenata. elemenata. atribute CSS
elemenata.
JavaScript
- Objanjava Java - Uoava potrebu - Razvija sposobnost Vjeba:
Script. koritenja opaanja. - Demonstrirati
JavaScript-a. primjere sa
upotrebom
- Objanjava - Uporeuje - Razvija JavaScript-a.
promjenjive. promjenjive u odgovornost u Vjeba:
JavaScript-u. radu. - Dati primjere
- Objanjava tipove - Razlikuje i na upotrebe
podataka. primjerima koristi promjenjivih.
vrste i tipove Vjeba:
podataka. - Dati primjere
- Objanjava - Razlikuje i na - Razvija sposobnost upotrebe tipova
kontrole toka. primjerima koristi za prepoznavanje podataka.
if, switch, while ... problema i Vjeba:
- Objanjava nizove. - Na primjeru nalaenje rjeenja. - Raditi primjere sa
analizira kontrolom toka.
formiranje nizova. Vjeba:
- Objanjava - Razlikuje i na - Raditi primjere sa
funkcije. primjerima koristi nizovoma (date,
definisanje i - Stie sposobnost string objekat).
pozivanje funkcija. apstraktnog Vjeba:
- Objanjava nain - Radi primjere sa razmiljanja i - Dati primjere
rada sa vie vie prozora. zakljuivanja. upotrebe funkcija.
prozora i cookie. - Radi primjere sa Vjeba:
upotrebom Cookie. - Raditi primjere
- Objanjava rad sa - Na primjerima rada sa vie
pauzama i koristi pauze i prozora.
intervalima. intervale. Vjeba:
- Raditi primjere sa
pauzama i
intervalima.
71
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Serverski skriptni jezici
- Objanjava - Na primjerima Vjeba:
PHP(Hypertext sagledava upotrebu - Dati primjere
Preprocessor). PHP-a. upotrebe PHP-a.
Vjeba:
- Objanjava PHP - Na primjerima - Dati primjere
promjenjive. sagledava upotrebu upotrebe PHP
PHP promjenjivih. promjenjivih.
Vjeba:
- Objanjava tipove - Razlikuje i na - Raditi primjer sa
podataka. primjerima koristi tipovima podataka.
tipove podataka. Vjeba:
- Objanjava - Na primjerima - Raditi primjer sa
promjenjive. sagledava upotrebu promjenjivima.
promjenjivih. Vjeba:
- Objanjava - Razlikuje i na - Raditi primjer sa
operatore i izraze. primjerima koristi operatorima i
operatore i izraze. izrazima.
Vjeba:
- Objanjava - Razlikuje i na - Radit primjere sa
Inkrement / primjerima koristi Inkrement /
Dekrement. Inkrement / Dekrement-om.
Dekrement. Vjeba:
- Objanjava - Razlikuje i na - Raditi primjer sa if
naredbe. primjerima koristi else ...
vrste naredbi. Vjeba:
- Objanjava petlje. - Razlikuje i na - Prikazati primjere
primjerima koristi sa petljom.
vrste petlji. Vjeba:
- Objanjava nizove. - Na primjerima - Raditi sa nizovima.
sagledava upotrebu
nizova. Vjeba:
- Objanjava - Pravi integraciju - Radi primjere sa
integraciju PHP i PHP i HTML. integracijom PHP i
HTML. HTML.
- Objanjava - Pravi funkcije u Vjeba:
funkcije. PHP-u. - Radi primjere sa
- Objanjava - Pravi globalne i funkcijama.
globalne i lokalne lokalne
promjenjive. promjenjive.
Vjeba:
- Objanjava bazu - Na primjerima - Raditi primjere sa
podataka (MySQL). sagledava upotrebu MySQL
MySQL. Vjeba:
- Objanjava PHP - Na primjerima - Raditi primjere sa
mySQL funkcije. sagledava upotrebu PHP mySQL
PHP mySQL funkcijama
funkcija.
72
- L. Kraus: Programski jezik C++ sa reenim zadacima, Akademska misao, 1992.
- L. Kraus: Reeni zadaci iz programskog jezika C++, Akademska misao, 2003.
- B. Stroustrup: C++, Mikro knjiga, Beograd, 2001.
- A. Hansen: Programiranje na jeziku C, Mikro knjiga, Beograd, 1991.
- J. Niederst Robbins: Web dizajn, Mikro knjiga, 2003.
- M. Holzschlag: HTML i CSS, Kompjuter biblioteka, 2008.
- B. McCarty: PHP 4 Osnove, Kompjuter biblioteka,

- Raunari sa odgovarajuim softverom, projektor i projekciono platno.

- Usmena provjera znanja (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu).
- Pismene vjebe.
klasifikacinom periodu.



Znanja
Predmet Znanja
- Pregled osnovnih tipova - Praktina nastava - Programiranje u jeziku C
tipova podataka
- Operatori C jezika i izrazi - Praktina nastava - Programiranje u jeziku C
- Naredbe - Praktina nastava - Programiranje u jeziku C
- Funkcije i organizacija - Praktina nastava - Programiranje u jeziku C
programa
- Nizovi i pokazivai - Praktina nastava - Programiranje u jeziku C
- Strukture podataka - Praktina nastava - Programiranje u jeziku C
- Fajlovi - Praktina nastava - Programiranje u jeziku C
- Lociranje i alociranje - Praktina nastava - Programiranje u jeziku C
memorije
- Komunikacija sa - Praktina nastava - Programiranje u jeziku C
operativnim sistemom
- Programerski postupci i - Osnove raunarstva sa - Dobijanje izvrnog
tehnike vjebama programa, algoritam
- Funkcije i organizacija - Aplikativni softver i - Programsko okruenje,
programa multimedijalni sistemi sa standardne biblioteke
vjebama
73
1.2.8. RAUNARSKE MREE
1. Naziv predmeta: RAUNARSKE MREE
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III 72 72
IV 66 66
Ukupno 138 138

- Upoznavanje raunarske mree kao i pojedinih komponenti raunarskih mrea.
- Upoznavanje terminologije raunarskih mrea.
- Poznavanje osnovnih komponenti raunarskih mrea i principa njihovog rada.
- Poznavanje strukture raunarskih mrea.
- Poznavanje osnovnih zahtjeva i problema u rjeavanju raunarskih mrea.
- Poznavanje standarda i protokola u meusobnom povezivanju raunara.
- Upoznavanje novih pravaca razvoja tehnologije raunarskih mrea.
- Osposobljava se za sastavljane raunarske mree od raspoloivih komponenti.
- Osposobljavanje za korienje potrebnog softvera za povezivanje raunarskih
mrea.
- Upoznavanje principa i naina traenja informacija, izvora, proizvoaa
komponenti raunarskih mrea.
- Praenje i pravilno vrednovanje novih dostignua u informatikoj tehnologji.
- Razvijanje osnovnih kompetencija za samostalan rad u struci.
- Osposobljavanje za savjetodavne usluge i komunikaciju sa korisnicima.
74
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod u mree za prenos podataka
- Definie raunarske - Shvata znaaj - Razvija sposobnost - Uporediti
mree. raunarskih mrea logikog konfiguracije i
u prenosu razmiljanja. elemente proste i
informacija. sloene raunarske
- Nabraja vrste - Razlikuje mree - Razvija sposobnost mree.
mrea prema prema sloenosti. za saradnju.
sloenosti. - Razlikuje
raunarsku od
ostalih tipova
mrea (kablovske,
telefonske).
- Skicira raunarsku
mreu.
- Definie prostu - Skicira proste i
mreu. sloene mree.
- Definie sloenu
mreu.
- Definie znaaj - Shvata znaaj
raunarskih raunarskih
komunikacija. komunikacija.
Klasifikacija raunarskih mrea
- Definie bitne - Uoava bitne - Stie radne navike. - Pripremiti
elemente naina karakteristike - Razvija sposobnost prezentaciju LAN
prenosa podataka. naina prenosa za saradnju. mree.
podataka (smjer, - Razvija sposobnost
broj kanala, opaanja.
usaglaenost rada,
tehnika prenosa). - Na primjerima
- Definie smjer - Razlikuje vrste analizirati
prenosa. veza (simpleksna, komutaciju paketa.
poludupleksna,
dupleksna). - Na primjerima
- Definie serijski i - Skicira vrste veza. analizirati ram.
paralelni nain - Razlikuje serijski i
prenosa podataka. paralelni prenos.
- Definie sinhroni i - Uoava prednosti - Na primjerima
asinhroni prenos serijskog i uporeivati vrste
paralelnog komutacija.
prenosa.
- Razlikuje sinhroni i
asinhroni prenos.
- Uoava "ram" i
njegove bitne
elemente.
- Skicira "ram".
- Nabraja mree - Razlikuje mree
prema tehnici prema tehnici
prenosa. prenosa.
75
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Uporeuje difuznu
i komutiranu
mreu.
- Nabraja komutacije - Razlikuje
(povezivanje). komutacije.
- Definie - Skicira komutaciju
komutaciju linija linija (kanala).
(kanala).
komutaciju poruka. poruka.
komutaciju paketa. paketa.
- Uporeuje
komutaciju linija,
poruka i paketa.
- Nabraja mree - Razlikuje
prema vrsti usluga konekcionu i
(konekcione i beskonekcionu
beskonekcione). mreu.
- Skicira konekcionu
i beskonekcionu
mreu.
- Analizira prednosti
i mane konekcionih
i beskonekcionih
mrea.
- Navodi podjelu - Razlikuje mree
mrea prema prema veliini
veliini. (lokalne, gradske i
globalne).
- Defnie lokalnu - Uporeuje mree
mreu. prema
- Definie gradsku karakteristikama.
mreu. - Skicira topologiju
- Definie globalnu mree.
raunarsku mreu. - Analizira znaaj
- Definie beinu navedenih mrea u
mreu. komunikaciji i
- Definie Internet. razmjeni
informacija.
Komunikacioni ureaji
- Upoznaje uloge - Razlikuje - Razvija - Na primjeru
komunikacionih komunikacione sistematinost u analizirati interfejs
ureaja. ureaje. radu. kao hardversko i /
- Objanjava - Analizira standarde ili softversko
karakteristike i u komunikaciji - Razvija sposobnost rjeenje koje
princip rada izmeu modema. opaanja, omoguava
modema. uporeivanja, povezivanje.
- Objanjava - Uoava prednosti i analize i
principe mane modulacionih zakljuivanja.
modulacione tehnika.
76
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
tehnike, - Razlikuje tipove
kompresije multipleksera.
podataka i - Analizira interfejs
korekcije greke. za povezivanje dva
- Definie: sistema razliitih
multiplekser, karakteristika.
koncentrator,
most, preklopnik, - Razlikuje oblike
ruter, vratnice, fiksnog prenosnog
interfejs. puta.
- Nabraja medijume - Uoava gdje se
za prenos koriste pojedini
podataka. fiksni prenosni
- Nabraja oblike putevi.
fiksnog prenosnog - Uoava prednosti
puta. optikog vlakna.
- Objanjava - Razlikuje vrste
korienje fiksnog optikih vlakana.
prenosnog puta.
- Objanjava
korienje
upredene parice,
koaksijalnog kabla i
optikog vlakna.
77
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Arhitektura raunarskih mrea
- Definie pojam - Razlikuje osnovne - Prikazati listu
mrene pojmove protokola: standarda.
arhitekture. entitet, sistem,
- Objanjava sastav protokol, PDU - Na primjerima
mrene arhitekture (protokolska objasniti
jedinica standardizaciju.
- Nabraja oblike podataka).
arhitektura. - Razlikuje
hijerarhijsku i
- Definie troslojni distribuiranu
model. arhitekturu.
- Objanjava - Razlikuje elemente
hijerarhiju i karakteristike
protokola. mrenog protokola.
- Definie pojam - Uoava funkcije
mrenog protokola. protokola.
- Nabraja i - Razlikuje nivoe
objanjava osobine mrene
i elemente komunikacije: nivo
mrenog protokola. mrenog pristupa,
- Navodi funkcije transportni nivo i
protokola. nivo aplikacije.
- Definie i nabraja - Skicira generalnu
nivoe organizacije mrenu
mrene arhitekturu.
komunikacije.
- Demonstrira - Skicira
generalnu mrenu komuniciranje u
arhitekturu i mrei na bazi
komuniciranje u protokola.
mrei na bazi - Razvija preciznost
protokola. - Skicira OSI model. u radu.
- Definie OSI model
(Open System - Analizira i razlikuje
Interconnection nivoe OSI modela.
otvoreni sistem - Razlikuje nivoe OSI
meupovezivanja). modela i njihove
- Nabraja nivoe funkcije.
modela. - Shvata znaaj
standardizacije
- Objanjava mrea.
standardizaciju - Ocjenjuje uticaj
mrea. organizacija za
- Objanjava standardizaciju.
standardizaciju u
oblasti - Uoava zbog ega
telekomunikacija. se protokol sloja
- Opisuje protokol veze najee
sloja veze HDLC koristi pri
78
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
(High-level Data sinhronom prenosu.
Link Control).
- Definie elemente - Uporeuje OSI
protokola HDLC. referentni model i
- Definie protokol protokol X.25.
sloja mree X.25. - Uoava
karakteristike
- Objanjava frame prenosa frame
relay tehniku relay tehnikom.
prenosa ramova.
Lokalne raunarske mree
- Definie lokalnu - Uoava znaaj - Na konkretnom
mreu. uvoenje LAN primjeru objasniti
mrea. funcionisanje LAN
- Nabraja medijume - Razlikuje osobine i mree (na primjer
koji se koriste u elemente LAN kolska LAN
lokalnim mreama. mrea. mrea).
- Nabraja topologije - Razlikuje nivoe
mrea. organizacije LAN
- Objanjava mree.
protokol za pristup - Razlikuje osnovne
medijumu. topologije mrene
- Objanjava Aloha arhitekture za LAN
protokol. mree.
- Objanjava CSMA - Skicira topologije
(Carrier Sense LAN mree.
Multiple Access - Razlikuje prenosne
Protocols) medijume i njihove
protokol. karakteristike.
- Objanjava klijent
- server model.
- Objanjava - Skicira povezivanje
povezivanje vie lokalnih mrea.
lokalnih mrea.
Internet
- Definie pojam - Odreuje osnovne - Razvija pozitivan - Uz pomo nastavih
globalne mree. komponente i stav prema sredstava
- Nabraja osnovne diskutuje tehnikoj kulturi. demonstrirati
komponente topologije pretragu Interneta.
globalne mree. podmrea.
- Objanjava - Shvata znaaj - Objasniti i izdvojiti
topologije korienja beinih elemente IP
podmrea. mrea. adrese, na zadatim
- Definie beine - Analizira funkcije primjerima.
mree. podmrea i
elemente koji je - Na primjerima
- Definie internet sainjavaju. registruje korisnika
usluge. - Navodi primjere na Internet.
- Objanjava fiziko mrea u naoj
povezivanje zemlji. - Na primjerima
raunara. - Razlikuje najee analizirati klase IP
79
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Objanjava koriene internet adresa.
postupak usluge.
registracije - Planira korienje
korisnika. internet usluga.
- Objanjava - Shvata znaaj
instaliranje internet usluga u
komunikacionih modernoj
programa. komunikaciji.
- Definie TCP/IP - Razlikuje naine
protokol povezivanja na
(Transmission Internet.
Control Protocol). - Razlikuje sluajeve
- Objanjava TCP/ IP registracije
okruenje. korisnika na
Internet.
- Nabraja slojeve - Instalira
TCP/IP protokola. komunikacioni
program.
- Definie IP protokol
(Internet protocol). - Skicira TCP/IP
okruenje.
- Definie - Analizira i razlikuje
organizaciju i nivoe TCP/IP
adresiranje na protokola.
Internetu. - Razlikuje slojeve
- Objanjava TCP/IP protokola.
programe za - Uoava
pretraivanje. karakteristike
pojedinih slojeva
TCP/IP protokola.
- Uoava znaaj IP
protokola u
meumrenom
radu.
- Razlikuje
simboliku i
numeriku adresu.
- Analizira
karaktersitike
programa za
pretraivanje.
- Koristi programe za
pretraivanje.

- Z. Uroevi: Raunarske mree za IV razred elektrotehnike kole, Zavod za
- Prof. dr M. Pejanovi-urii: Raunarske mree i komunikacije, Via
elektrotehnika kola, Podgorica, 1999.
- Dr R. Jankovi: Raunarske mree, Prevod sa engleskog
80
- Dr . Toi, M. Ranelovi: Raunari za III razred elektrotehnike kole
obrazovni profil elektrotehniar raunara, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2002.
Beograd, 2002.
- N. Klem, N. Perin, N. Praevi: Raunarstvo i informatika, Zavod za udbenike i
- .Toi, M. Ranelovi: Raunari, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2002.

- Raunari sa odgovarajuim softverom, mrene komponente, projektor i
projekciono platno.

- Pismene vjebe.
klasifikacionom periodu;


- diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer elektronike i telekomunikacija.

Znanja
Predmet Znanja
- Raunarski sistem - Osnovi raunarstva - Princip rada, komponente
- Praktina nastava
- Mrene kartice - Osnovi raunarstva - Princip rada, instalacija,
- Praktina nastava podeavanje parametara
- Operativni sistem - Operativni sistemi - Aplikacije operativnog
- Praktina nastava sistema zaduenih za
mree
- Magistrale - Digitalna elektronika - Vodovi
- Osnovi raunarstva - Matina ploa
- Praktina nastava
- Deponovanje i reciklaa - Ekologija i zatita ivotne - Zatita ivotne sredine
sredine
- Lokalne raunarske mree - Praktina nastava - Raunarske mree
- Internet - Praktina nastava - Raunarske mree
81
1.2.10. BAZE PODATAKA
1. Naziv predmeta: BAZE PODATAKA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III 72 72
IV 33 33 66
Ukupno 105 33 138

- Sticanje znanja sa podruja baza podataka, informatike i razvoja aplikativnog
softvera.
- Instaliranje softvera za baze podataka.
- Sticanje osnovnih znanja iz obrade podataka.
- Kreiranje baza podataka.
- Razvijanje osnovnih vjetina, zahtjeva, problema i rjeenja pri meusobnom
povezivanju datoteka u baze podataka.
- Osposobljavanje za samostalan rad sa bazama podataka.
- Upotrebljavanje strune literature i dobijanje informacija.
- Razumjevanje standarda iz oblasti informatike i baza podataka.
- Povezivanje steenih znanja i iskustava pri izradi baza podataka.
- Razvijanje sposobnosti kolektivnog i projektantskog rada.
- Prezentovanje programskih rjeenja.
- Pravilno upotrebljavanje elektronskih izvora podataka i informacija.
82
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Osnovni pojmovi o bazama podataka
- Upoznaje pojam IS - Shvata znaaj IS. - Razvija sposobnost - Prikazati
(informacionog logikog arhitekturu baze
sistema). razmiljanja. podataka po
- Nabraja - Razlikuje razliitim nivoima.
komponente komponente IS.
informacionog
sistema. - Razvija svijest o
- Nabraja vrste - Odreuje osnovne ureenosti u
informacionog funkcije IS. sistemu prirodnih
sistema. nauka.
- Definie pojam - Razlikuje osnovne
baze podataka, pojmove baze
DBMS (Data Base podataka.
Managment
System) i model
podataka.
- Upoznaje - Razlikuje nivoe
arhitekturu baze baze podataka.
podataka.
- Nabraja jezike za - Razlikuje jezike za
rad sa bazama rad sa bazama
podataka. podataka.
- Nabraja faze - Razlae ivotni
ivotnog ciklusa ciklus baze
baze podataka. podataka na faze.
Modeliranje podataka
- Upoznaje se sa - Razlikuje osnovne - Stie radne navike. - Pokazati E-R
pojmovima entitet, pojmove za dijagrame za
atribut i veza. modeliranje baze razliite baze
podataka. podataka.
- Definie razliite - Uporeuje i
tipove veza. razlikuje veze po
funkcionalnosti.
- Ilustruje E-R - Crta dijagram - Razvija sposobnost
(objekat - veza) modela baze logikog
dijagram. podataka. razmiljanja.
- Upoznaje sloene - Razlikuje i crta
veze. dijagrame za
sloene veze.
- Upoznaje se sa - Uoava relaciju i
relacijskim njene elemente.
modelom.
- Nabraja - Razlikuje
transformacijska transformacijska
pravila. pravila.
Relaciona algebra
- Definie pojam - Analizira algebru - Razvija - Kreirati upite za
relacione algebre. koja slui za sistematinost u razliite baze
83
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
pravljenje upita. radu. podataka.
- Nabraja i definie - Razlikuje operatore
operatore u u relacionoj - Razvija tanost i
relacionoj algebri. algebri. sposobnost
- Demonstrira - Radi primjere i uporeivanja.
primjere upita nad analizira upite za
bazama podataka. razliite baze - Razvija sposobnost
podataka. za saradnju.
Fizika graa baze podataka
- Nabraja elemente - Razlikuje elemente - Stie sposobnost - Prikazati razliite
fizike grae baze fizike grae posmatranja, organizacije
podataka. podataka. analize i datoteka.
- Definie pristup na - Razlikuje datoteke zakljuivanja.
osnovu primarnog na osnovu pristupa
kljua. pomou primarnog
kljua.
84
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Integritet podataka
- Definie pojam - Shvata znaaj - Razvija sposobnost Vjeba:
integriteta integriteta za proraunavanje - Objekti u MS
podataka. podataka. i analiziranje. Access-u.
- Nabraja integritete - Razlikuje Vjeba:
podataka. integritete - Kreiranje baze
podataka. podataka iz
ablona.
Vjeba:
- Kreiranje prazne
baze podataka.
Vjeba:
- Kreiranje tabele
upotrebom
arobnjaka.
Vjeba:
- Kreiranje tabela iz
pogleda (Designed
View).
Normalizacija podataka
- Upoznaje se sa - Radi primjere za - Razvija sposobnost Vjeba:
pojmom normalizaciju da teorijsko znanje - Dodavanje,
normalizacije baze podataka. povee sa promjena, i
podataka. praktinim. brisanje polja u
- Definie i nabraja - Razlikuje normalne tabeli.
normalne forme. forme. Vjeba:
- Analizira tabele po - Podeavanje tipova
normalnim podataka.
formama. Vjeba:
- Unos podataka.
Indeksiranje baze podataka
- Definie pojam - Uoava prednosti - Razvija spremnost Vjeba:
indeksiranja baze indeksiranja. za timski rad i - Povezivanje
podataka. pozitivnu tabela.
- Nabraja indekse. - Oblikuje indeks kao orijentaciju prema Vjeba:
pomonu tabelu. zanimanju. - Kreiranje forme
pomou
arobnjaka.
Vjeba:
- Korienje forme
za dodavanje,
prikazivanje i
obradu podataka.
SQL
- Definie tipove - Razlikuje tipove - Podstie analitiku Vjeba:
podataka u SQL-u. podataka. sposobnost. - Izrada upita.
- Objanjava - Formira tabelu Vjeba:
formiranje tabele. pomou naredbe - Zadavanje
CREATE TABLE. kriterijuma.
- Objanjava - Upotrebljava Vjeba:
85
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
promjenu strukture naredbu ALTER - Sortiranje rezultata
tabele. TABLE za promjenu upita.
strukture tabele. Vjeba:
- Objanjava unos - Upotrebljava - Kreiranje i
podataka. naredbu INSERT. auriranje
- Objanjava - Upotrebljava izvjetaja
selekciju podataka. naredbu SELECT.
- Nabraja uslovne - Na primjerima
izraze. kreira uslovne
izraze.
- Objanjava - Uoava mogunosti
oblikovanje SELECT naredbe.
izlaznih rezultata.
- Objanjava - Rjeava primjere
sortiranje. sortiranja
podataka.
- Objanjava - Rjeava primjere
ograniavanje za ograniavanje
izlaznih rezultata. izlaznih rezultata.

- R. Manger: Baze podataka skripta, Sveuilite u Zagrebu, Zagreb, 2008.
- S. Novalis, D. Jones: Access 2002 VBAI, Kompjuter biblioteka, Svetlost, aak,
2002.
- R. Vujnovi: SQL i relacijski model podataka, Znak, Zagreb, 1995.
- R Jennigs: Vodi kroz Micrsoft Access 2000, CET, Svetlost, aak, 2000.

- Raunar sa odgovarajuim softverom, projektor i projekciono platno.

periodu).
- Pismene vjebe.


86
Znanja
Predmet Znanja
- Elektrina svojstva materije - Ekektrotehniki materijali - Struktura materije
- Provodnici, poluprovodnici
- Elektromagnetizam - Elektrotehniki materijali - Magnetni materijali
- Praktina nastava
- Naizmjenina struja - Praktina nastava - Uticaj struje na ovjeka
87
1.2.11. PREDUZETNITVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNITVO
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III
IV 40 26 66
Ukupno 40 26 66

- Razvijanje preduzetnikih sposobnosti.
- Sticanje znanja o razvoju biznis ideje.
- Sticanje znanja o izradi biznis plana.
- Sticanje znanja i vjetina za osnivanje privrednog drutva.
- Sticanje znanja i vjetina za upravljanje malim privrednim drutvom.
- Osposobljavanje za rad u timu.
- Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije.
- Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomo savremenih
tehnologija.
88
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Biznis ideja i biznis plan
- Upoznaje pojam - Suoavajui - Razvija - Poeljno je
biznis ideja. argumente kritiki kreativnost. uenicima ukazati
- Opisuje nastanak procjenjuje na primjere.
biznis ideje. kvalitet poslovne - Razvija sposobnost
- Nabraja i ideje u skladu sa postizanja - Organizovati
opredjeljuje se za postulatima kompromisa. prisustvo
poslovnu ideju. trinog predstavnika
- Nabraja mogue poslovanja. realnog privrednog
vrste djelatnosti. - Uvia vanost drutva.
- Opisuje pojam izrade biznis plana - Razvija analitiko
biznis plan. u kontekstu miljenje.
obezbjeivanja - Primjena tehnika
- Upoznaje pojmove: podrke, kako za unapreenje
vizija, misija, unutar samog razmiljanja, npr.
strategija, ciljevi. privrednog drutva Eksperiment est
tako i od strane - Razvija eira.
- Upoznaje postupak eksternih partnera odgovornost u
istraivanja trita. (investitora, radu. - Kao model moe da
- Upoznaje pojmove: kreditora). poslui biznis plan
marketing plan i - Razlikuje pojmove: realnog privrednog
plan prodaje. vizija, misija, drutva.
strategija.
- Opisuje elemente - Kroz primjere - Pripremiti
finansijskog plana obrazlae ciljeve integralnu cjelinu
privrednog drutva. privrednog drutva. - Razvija marljivost i od elemenata
- Kroz primjere preciznost. biznis plana.
obrazlae postupak
- Objanjava istraivanja trita
neophodnost na novom
ouvanja ivotne primjeru.
sredine. - Izvodi zakljuke o
potencijalnoj
konkurenciji.
- Rezimira biznis - Izvodi zakljuak o
plan. potencijalnim
kupcima /
- Prezentuje biznis korisnicima usluga.
plan. - Vri opis
proizvoda / usluga.
- Uvia znaaj
sprovoenja
kontrole kvaliteta
proizvoda / usluga.
- Kroz primjere
obrazlae
elemente
finansijskog plana
privrednog drutva.
89
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Sarauje kod
izrade plana
ouvanja ivotne
sredine za
konkretno
privredno drutvo.
- Oblikuje dinamiku
realizacije biznis
plana.
- Kritiki procjenjuje
slabosti sainjenog
biznis plana.
Osnivanje privrednog drutva
Ime privrednog drutva
- Nabraja mogua - Opredjeljuje se za - Razvija logiko - Rad u grupama:
rjeenja za ime ime privrednog miljenje i uenici predlau
privrednog drutva. drutva u skladu sa sposobnost za mogua rjeenja a
propisima i pravilno nakon toga, kroz
potujui principe rasuivanje i diskusiju, donose
jednostavnosti i zakljuivanje. odluku.
jedinstvenosti.
Vizuelni identitet privrednog drutva
- Upoznaje elemente - Oblikuje vizuelni - Stie radne navike. - Rad na raunaru:
i znaaj identitet uenici koriste
oblikovanja privrednog drutva. programe za
vizuelnog obradu teksta i
identiteta slika.
privrednog drutva.
Registracija privrednog drutva
- Upoznaje postupak - Popunjava
registracije formulare za
privrednog drutva. registraciju
privrednog drutva.
- Opisuje mogue - Sprovodi aktivnosti
oblike na pribavljanju
organizovanja peata i tambilja.
privrednog drutva.
Otvaranje rauna kod poslovne banke
- Opisuje postupak - Popunjava - Izrada organograma
otvaranja rauna formulare za privrednog drutva.
kod poslovne otvaranje rauna
banke. kod poslovne
banke.
- Obavlja postupak
otvaranja rauna
kod poslovne
banke.
Poslovni kodeks preduzea
- Upoznaje pojam - Popunjava
poslovni kodeks formulare za
90
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
privrednog drutva. otvaranje rauna
- Nabraja elemente kod poslovne
poslovnog kodeksa banke.
- Obavlja postupak
otvaranja rauna
kod poslovne
banke.
Organizaciona struktura privrednog drutva
- Upoznaje tipove - Pronalazi slinosti i
organizacione razlike izmeu
strukture razliitih tipova
privrednog drutva. organizacionih
struktura
privrednog drutva.
Rad u sektorima i poslovanje privrednog drutva
- Upoznaje razliite - Pronalazi slinosti i - Razvija sposobnost - Kao model moe da
nivoe upravljanja razlike u nivoima snalaenja u poslui konkurs za
privrednim upravljanja hijerarhiji prijem u radni
drutvom. privrednim socijalnih odnosa. odnos objavljen u
drutvom. dnevnoj tampi.
- Upoznaje postupak - Popunjava prijavu
zasnivanja radnog o slobodnom
odnosa u radnom mjestu.
privrednom
drutvu.
- Upoznaje postupak - Uestvuje u izradi
izrade godinjeg jednostavnog
izvjetaja o radu. godinjeg
izvjetaja o radu.
Sluba optih poslova
- Nabraja i opisuje - Obavlja usmenu i - Razvija spremnost i - Rad u grupama od
aktivnosti u okviru pisanu sposobnost za tri do pet uenika.
slube optih komunikaciju saradnju. - Upotrebljavati
poslova. unutar privrednog kancelarijsku
drutva i sa - Razvija opremu (telefon,
eksternim odgovornost u faks, fotokopir
partnerima. radu. aparat, skener,
- Tehniki odrava tampa).
internet sajt
privrednog drutva.
- alje i prima potu
i druge slubene
materijale.
Sektor marketing
- Upoznaje pojam - Kroz primjere - Razvija - Rad na raunaru:
marketinga. obrazlae strukturu komunikativnost, uenici koriste
- Opisuje postupak asortimana efikasnost u radu, programe za
istraivanja trita. proizvoda / usluga. marljivost i obradu teksta i
- Upoznaje pojam i - Sprovodi postupak preciznost. slika, kao i
elemente formiranja cijene programe za
marketing miksa: proizvoda / usluga. elektronsku
91
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
proizvod, cijena, - Kroz primjere komunikaciju.
promocija i obrazlae vanost i
distribucija. naine promocije. - Dati uenicima da
- Uporeuje mogua urade reklamni
rjeenja za materijal.
reklamni slogan i
reklamnu poruku
privrednog drutva.
- Uporeuje mogue
forme i sadraje
reklamnog
materijala.
- Planira nain
reklamiranja
privrednog drutva,
odnosno
proizvoda / usluge.
- Kroz primjere
obrazlae mogue
naine distribucije.
Sektor komercijala
- Upoznaje vrste i - Izrauje ponudu, - Razvija analitiko
elemente porudbenicu, miljenje.
dokumentacije predraun, upit,
koja prati poslove raun i ostala
nabavke i prodaje. dokumenta iz
oblasti poslova
nabavke i prodaje.
Sektor finansija i raunovodstvo
- Opisuje postupak - Kroz primjere - Podstie razvoj
obrauna zarada i obrazlae nain tanosti,
obrauna poreza i obrauna zarada, preciznosti i
doprinosa. poreza i doprinosa. urednosti.
- Upoznaje - Obavlja
blagajnike blagajnike - Formira stav o
poslove. poslove. preuzimanju
- Upoznaje postupak - Obavlja poslove odgovornosti.
plaanja dospjelih plaanja dospjelih
obaveza i naplate obaveza i naplate
dospjelih dospjelih
potraivanja. potraivanja.

- V. Vukoti: Preduzetnitvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996.
- J. Manojlovi, S. Ignjatovi: Poslovna i slubena korespondencija za I razred,
Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- D. Bogdanovi, G. Ivanievi: Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udbenike i
- D. Dragii, B. Ili, B. Medojevi, M. Pavlovi: Osnovi ekonomije za II razred,
92
- R. Rajovi: Osnovi prava za I razred, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- Publikacija Moj Biznis, Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004.
- H. Potit: Kako zapoeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997.

- Raunari, projektor, projekciono platno, fax, telefon, skener, tampa i fotokopir
aparat.

periodu).
- Pismene vjebe.

- Pozitivna ocjena na kraju godine.

- Diplomirani ekonomista.

Znanja
Predmet Znanja
- Rad u sektorima i - Poslovna komunikacija - Korespondencija
poslovanje privrednog - Zasnivanje radnog odnosa
drutva u privrednom drutvu
- Postupak izrade godinjeg
izvjetaja o radu
93
1.2.12. PRAKTINA NASTAVA
1. Naziv predmeta: PRAKTINA NASTAVA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I 144 144
II 144 144
III 216 216
IV 198 198
Ukupno 702 702
Napomene
- Odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.
- Praktina nastava se obavlja u kolskim radionicama, kod poslodavca ili
kombinovano.
- Vjebe u okviru pojedinih tema mogu biti obraene problemski, korienjem
metodologije nastave orijentisane ka aktivnostima, tj. samostalnim radom
uenika u grupama, u sljedeim koracima: informisanje, planiranje, odluivanje,
realizacija, kontrola i procjena (evaluacija).

- Sticanje kompetencija za planiranje, pripremu i kontrolu procesa rada.
- Razvijanje onovnih kompetencija za samostalan rad u struci.
- Razvijanje smisla za organizovan praktian rad, tanost, sistematinost i
urednost.
- Osposobljavanje za rukovanje alatima, mjernim instrumentima, ureajima i
opremom.
- Osposobljavanje za ispitivanje i osnovno odravanje hardvera personalnog
raunara.
- Osposobljavanje za postavljanje, ispitivanje i odravanje raunarskih mrea.
- Poznavanje osnovnih principa i tehnika programiranja.
- Poznavanje osnovnih programerskih alata za izradu programa i rad sa njima.
- Poznavanje osnovnih tehnologija - skript jezika Web programiranja i rad u njima.
- Poznavanje osnovnih principa i alata za rad sa bazama podataka.
- Upoznavanje sa korienjem pratee dokumentacije i kataloga proizvoaa
opreme.
- Praktina obuenost za korienje informatikih znanja i praenje dostignua u
svijetu iz oblasti struke.
- Osposobljavanje za primjenu higijenskotehnikih mjera zatite ivotne i radne
sredine.
- Osposobljavanje za savjetodavne usluge i komunikaciju sa korisnicima.
- Praktino upoznavanje sa vanou organizacije rada i racionalnog korienja
energije.
94
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod
- Upoznaje se sa - Uvia vezu i razlike - Razvija osjeaj - Izvriti podjelu
kolskom izmeu teorije i odgovornosti. uenika po
radionicom i prakse. grupama.
radnim mjestom. - Objasniti prethodno
- Upoznaje se sa - Poznaje voenje definisanu strukturu
voenjem dnevnika dnevnika praktine dnevnika praktine
praktine nastave. nastave. nastave i nain
voenja.
Higijensko-tehnika zatita (HTZ), elektro zatita, prva pomo
- Upoznaje se sa - Shvata znaaj - Razvija i podstie Vjeba:
osnovnim ciljevima, primjene principa potrebu potovanja - Pokazivanje i
principima i HTZ i elektro zatite principa elektro demonstracija
sredstvima na radnom mjestu. zatite u radnom upotrebe linih
higijensko-tehnike okruenju. sredstava HTZ.
zatite. - Razvija osjeaj Vjeba:
- Upoznaje osnovne - U pretpostavljenim odgovornosti. - U pretpostavljenim
zahtjeve, zadatke i uslovima strujnog uslovima strujnog
lina i kolektivna udara, prua prvu udara pojedinca,
sredstva elektro pomo. uvjebati postupke
zatite. - Upotrebljava pruanja prve
sredstava line i pomoi.
kolektivne zatite.
Alati i rukovanje alatima
- Upoznaje osnovne - Upotrebljava alate - Razumije potrebu Vjeba:
mehaniarske alate pri radu. zatite na radu. - Izvriti spajanje
i rad sa njima pri: - Razlikuje ulogu - Razvija pravilan provodnika prostim
mjerenju, pojedinih alata i odnos prema vezivanjem, sa i bez
obiljeavanju, njihovih djelova. upotrebi i alata, i vriti
sjeenju, buenju, odravanju alata. poreenje.
bruenju itd. Vjeba:
- Mjerenje pominim - Mjeri metrom i - Na datim
mjerilom. pominim predmetima
mjerilom. izmjeriti dimenzije
- Nabraja i opisuje - Rukuje alatima za pominim
osnovne tipove obiljeavanje, mjerilom.
elektriarskih sjeenje, buenje i Vjeba:
runih alata, bruenje. - Koristei izolovana
osobine i naine - Koristi osnovne klijeta napraviti
njihovog rune elektriarske zavrne stopice
korienja. alate. provodnika.
Osnovni mainski elementi
- Nabraja i opisuje - Razlikuje i - Razvija osjeaj o Vjeba:
osnovne vrste upotrebljava potrebi zatite na - Odrezati, buiti i
mainskih mainske radu. obraditi komade
elemenata prema elemente: navoje, - Uvia potrebu i lima i povezivati ih
njihovoj upotrebi u matice, podloke, znaaj timskog odgovarajuim
elektrotehnici. leajeve, osovine, rada. navojima,
klinove, remene, maticama i
95
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Upoznaje maziva. remenice, podlokama, prema
zupanike, opruge, zadatim skicama.
zakovice i dr. Vjeba:
- Zna vrste, osobine i - Odrediti prenosne
ulogu maziva. odnose za date
parove remenica ili
zupanika.
Elektrotehniki materijali
- Upoznaje se sa - Razlikuje vrste i - Razvija sposobnost Vjeba:
osnovnim osobine osnovnih preciznost i - Testerom iskidati
podjelama, vrstama elektrotehnikih sigurnosti u radu. razne materijale
i osobinama materijala. prema skici: ice,
elektrotehnikih profile, cijevi i sl.
materijala. Vjeba:
- Upoznaje razliite - Vri uporeenje - Komade ice od
oblike i profile raznih materijala, raznih materijala
elektrotehnikih oblika i profila savijati prema
materijala. prema njihovim skicama i izvriti
osobinama. poreenje po
- Opisuje upotrebu - Upotrebljava osobinama
raznih vrsta elektrotehnike (tvrdoa,
elektrotehnikih materijale na elastinost i sl.).
materijala. osnovu njihovih
osobina.
Osnovni pojmovi tehnikog crtanja
- Upoznaje osnove - Upotrebljava - Razvija urednost i Vjeba:
tehnikog crtanja: koordinatni sistem sistematinost u - Ispisati na
sastavnice, vrste u ravni i u radu. sastavnici
linija, tehniko prostoru. tehnikim pismom
pismo, kotiranje, - Crta tehnike slova alfabeta i
koordinatni sistemi, crtee po zadatku. cifre.
projekcije i sl. - Crta projekcije Vjeba:
osnovnih - Prema zadatim
geometrijskih skicama nacrtati i
oblika i tijela u kotirati crtee.
izabranom Vjeba:
koordinatnom - Prema zadatim
sistemu. skicama ili
modelima tijela u
prostoru nacrtati
projekcije.
Izvori i potroai elektrine energije
- Upoznaje vrste i - Razlikuje galvanske - Stie osjeaj o Vjeba:
osobine pojedinih elektrine izvore potrebi poznavanja - Prema priloenoj
elektrinih izvora: po njihovim pravila elektro skici izvriti
elektro-hemijskih osobinama. zatite. povezivanje sijalice
(galvanskih izvora, - Razlikuje tipove i - Razumije potrebu i na odgovarajue
akumulatora) i karakteristike tenju ka tednji baterijsko
generatora. akumulatora. energije. napajanje.
- Razlikuje osnovne Vjeba:
- Upoznaje vrste generatora - Na radnom -
96
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
ispravljae i druge naizmjenine i probnom stolu
pretvarae jednosmjerne prikljuiti istu
elektrine energije struje. emu na ispravlja
u ulozi elektrinih - Razlikuje i umjesto baterije.
izvora. razumije rad Vjeba:
- Upoznaje se sa ispravljaa. - Prema priloenoj
razliitim vrstama emi prikljuuje na
potroaa, u - Razlikuje potroae radnom stolu
odnosu na tip po vrsti energije u razliite primjerke
pretvaranja koju se elektrina potroaa (sijalice,
elektrine energije energija pretvara. elektromagneti,
u radnom procesu - Uoava osobine mikromotori i dr.).
(termiki, motorski pojedinih tipova
i dr.). potroaa.
Elektrotehniki simboli i oznake
- Upoznaje - Upotrebljava - Navikava se na Vjeba:
standardne oznake elektrotehnike potovanje propisa - Prema zadatku
i simbole u simbole u i standarda. nacrtati elektrinu
elektrotehnici: za elektrinim i emu, koristei
razliite elemente, elektronskim elektrotehnike
komponente, emama. simbole.
ureaje i sl.
Elektrini provodnici i izolatori
- Upoznaje razliite - Uoava sve - Razvija pravilan Vjeba:
vrste provodnika, elemente presjeka odnos prema - Za razliite
njihove osobine i provodnika. ekonominoj primjerke
upotrebu. - Oblikuje i priprema upotrebi materijala provodnika odrediti
zavetke za rad. standardne oznake.
- Upoznaje provodnika za - Stie svijest o Vjeba:
standardne oznake upotrebu. znaaju elektro - Za zadate
provodnika (po - Uporeuje tipske zatite i zatite na standardne oznake
grupama oznaka). oznake razliitih radu. protumaiti
provodnika. osnovne
- Upoznaje osnovne - Izvodi i analizira karakteristike
vrste izolacionih oznake provodnika provodnika.
materijala, njihova prema priloenim Vjeba:
svojstva i primjercima - Za razne vrste
upotrebu. provodika i provodnika uoiti i
kablova. izdvojiti sve
- Razlikuje razne slojeve izolacije.
primjere upotrebe Vjeba:
izolacionih - Realizovati
materijala. elektrino kolo sa
sijalicom
napajanom
baterijom, i
demonstrirati
zamjenu jednog
provodnika
izolatorom i
obrnuto.
97
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Lemljenje
- Upoznaje osnovne - Poznaje postupak - Razumije zahtjeve Vjeba:
vrste lemljenja, mekog i tvrdog zatite na radu. - Mekim lemljenjem
karakteristike lemljenja. - Razvija pravilan spojiti
lemljenih spojeva, - Koristi osnovne odnos prema pripremljene
materijale, alate i materijale, aparate ekonominoj krajeve
postupke i alate za meko upotrebi materijala provodnika.
lemljenja. lemljenje. za rad. Vjeba:
- Mekim lemljenjem
spojiti krajeve
dvaju ploa od
bakra ili mesinga,
analizirati postupak
i rezultate.
Osnovi elektrinih mjerenja
- Definie osnovne - Rukuje - Razvija sposobnost Vjeba:
elektrine veliine univerzalnim povezivanja - Prikljuiti sijalicu
i jedinice. mjernim teorijskih znanja sa na mreni napon
- Upoznaje vrste, instrumentima, pri praksom. preko odvojnog
principe rada i mjerenju transformatora i
naine korienja jednosmjernih i prekidaa i mjeriti
univerzalnih naizmjeninih stuju i napon
mjernih elektrinih i "unimjerom";
instrumenata neelektrinih prethodno izmjeriti
("unimjera"). veliina (napona, otpor sijalice.
struja, otpora i
dr.).
98
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Mjerne metode i instrumenti
- Upoznaje se sa - Planira i mjeri - Razvija osjeaj Vjeba:
U - I metodom elektrine veliine preciznosti i - Koristei
mjerenja. U - I metodom. sistematinosti u univerzalne mjerne
- Upoznaje se sa - Planira, mjeri, radu. instrumente vriti
mosnim metodama ocjenjuje i mjerenje U - I
mjerenja (na uporeuje metodom.
primjeru mjerenja rezultate mjerenja Vjeba:
otpora Vitstonovim (Vitstonovim - Prema skici i
mostom i sl.). mostom i sl.). pripremljenom
- Upoznaje funkcije i - Koristi generator modelu Vitstonovog
nain korienja signala za mosta za
generatora dobijanje eljenog jednosmjernu
funkcija. oblika signala struju, koristei
napajanja. univerzalni mjerni
- Upoznaje funkcije - Koristi osciloskop instrument,
osciloskopa i pri mjerenju provjeriti
metode njegovog vrijednosti i oblika vrijednosti otpora
korienja. elektrinih korienih u emi,
veliina. izmjeriti napone i
struje u svim
granama mosta.
Vjeba:
- Koristei osciloskop
mjeriti amplitudu,
fazni pomak i
frekvenciju napona
i stuje, u
jednostavnijim
elektrinim kolima
naizmjenine stuje
sa generatorom
funkcija.
Osnovni elektronski elementi
- Upoznaje osnovne - Upotrebljava - Razvija pravilan Vjeba:
aktivne i pasivne elektronske odnos prema - Prema emi
elektronske komponente: diode, ekonominoj povezati potroa
komponente. tranzistore, LED upotrebi materijala (sijalicu ili sl.), na
diode, Zener diode, za rad. izvor naizmjeninog
analogna i digitalna napajanja (u dva
IC, tiristore, mjerenja): direktno
trijake, pasivne i preko diode;
elektronske uporediti napone
elemente na potroau, po
(otpornike, vrijednosti i po
kalemove, obliku,
kondenzatori) i dr. osciloskopom.
- Provjerava Vjeba:
ispravnost - Povezati etiri
komponenata diode u emu
99
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
direktnim ispravljanja
mjerenjem "Grecov spoj".
"unimjerom". Vjeba:
- Upoznaje naine - Povezuje - Povezati prema
povezivanja elektronske emi bipolarni
osnovnih komponente u tranzistor u spoj sa
elektronskih strujna kola. zajednikim
komponenata u emitorom, i mjeriti
elektrinim napone na izlazu,
emama. pri promjeni otpora
vezanog na bazu.
Brojni sistemi
- Definie vrste i - Razlikuje dekadni, - Razvija logiko Vjeba:
osobine brojnih binarni, zakljuivanje. - Raditi primjere
sistema. heksadecimalni i pretvaranja brojnih
oktalni brojni vrijednosti meu
sistem. brojnim sistemima.
- Vri pretvaranja
vrijednosti meu
brojnim sistemima.
Osnovna kola digitalne elektronike
- Upoznaje osnovna - Poznaje osnovne - Uvia vezu izmeu Vjeba:
kola digitalne logike eme realizacije teorije i prakse. - Prema emama
I, ILI i NE. digitalnih kola I, ILI realizovati
i NE. elementarna
digitalna kola I, ILI i
NE.
Elementi hardvera raunara
- Upoznaje osnovne - Razlikuje elemente - Razvija pravilan Vjeba:
hardverske hardvera i zna odnos prema - Otvoriti poklopac
elemente njihovu funkciju. ouvanju centralne jedinice i
personalnog - Koristi raunarske materijalnih opisati uoene
raunarskog periferije. dobara. elemente i njihovu
sistema. - Vri povezivanje ulogu.
razliitih ureaja. Vjeba:
- Instalie pojedine - Izvriti
ureaje prikljuenje,
raunarskog instalaciju i
sistema. podeavanje
tampaa.
Operativni sistemi
- Upoznaje elemente - Podeava Windows - Razvija pravilan Vjeba:
operativnog radno okruenje. odnos prema - Koristei funkcije i
sistema Windows. - Koristi programe iz zanimanju. sastavne programe
paketa operativnog Windows
sistema. operativnog sistema
- Vri instalisanje kreirati foldere i
operativnog razliite tipove
sistema Windows. datoteka.
Vjeba:
- Vriti razliita
100
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Upoznaje DOS (Disk - Kreira batch podeavanja u
Operating Szstem) fajlove i koristi Windows radnom
komandni procesor. komande DOS-a. okruenju.
- Upoznaje osnovne - Uoava osnovna Vjeba:
osobine Linux obiljeja Linux-a. - U DOS comandnom
operativnog procesoru kreirati
sistema. batch fajlove sa
osnovnim
komandama i
pokretati ih.
Kompjuterski programi za rad sa elektronskim emama
- Upoznaje - Primjenjuje TINA Vjeba:
kompjuterske softvera u - Stie preciznost u - Simulira osnovne
programe za rad sa rjeavanju radu. logike eme I, ILI,
elektronskim problemskih NE.
emama (Tina zadataka. Vjeba:
softver, Elektronic - U Tina softveru radi
Workbanch i sl.). problemske zadatke
- Demonstrira u vidu projekata,
probleme i npr. radi projekat
analizira rezultate punjenje rezervoara
dobijene u TINA tenosti sa
softveru. primjenom logikih
kola.
Elementi programskog logikog upravljanja
- Upoznaje Siemens - Upotrebljava Vjeba:
PLC LOGO i Siemens PLC LOGO - Stie sposobnost za - Pomou Siemens
demonstrira za realizaciju ema timski rad. PLC LOGO rjeava
simulaciju upravljanja. problemske zadatke
elektinih ema na - Analizira, u vidu projekata
PLC-u. uporeuje i osnova digitalne
prezentuje elektronike.
dobijene rezultate. Napomena:
- Izrauje PLC - programic
dokumentaciju logical control -
koja prati programska logika
projekat. kontrola.
101
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Programiranje u jeziku C
- Upoznaje postupke - Upotrebljava - Stie odgovornost u Vjeba:
i tehnike promjenjive, ispunjavanju radnih - U programskom
programiranja u operatore, naredbe obaveza. jeziku C raditi
jeziku C. i funkcije. problemske zadatke
- Koristi nizove, u vidu projekata
pokazivae, fajl (od jednostavnijih
kao tip podataka. ka sloenijima).
- Analizira lociranje i
alociranje
memorije, vezu sa
operativnim
sistemima.
Baze podataka
- Upoznaje osnove - Kreira baze, - Uvia potrebu i Vjeba:
programa Access. tabele, upite, znaaj timskog - U programu Access
relacije u rada. kreira primjere
programu Access. baza podataka.
- Upoznaje relacionu - Upotrebljava Vjeba:
algebru i analizu, - Pomou relacione
modelovanje modelovanje, algebre rjeava
podataka. implementaciju, problemske zadatke
testiranje i u vidu projekata.
odravanje baze
podataka.
Raunarske mree
- Upoznaje - Razlikuje elemente - Uvia vezu izmeu Vjeba:
komponente lokalnih teorije i prakse. - Vriti pripremu i
raunarskih mrea. raunarskih mrea. spajanje elemenata
- Upoznaje - Rukuje i podeava lokalnih raunarskih
komunikacione komunikacione mrea (kablova,
ureaje. ureaje. prikljunica,
utinica i dr.).
Vjeba:
- Vriti
prikljuivanje,
instalisanje i
podeavanje
modema.
Aplikativni softver i multimedija
- Upoznaje postupke - Instalira - Razvija mo Vjeba:
instalacije aplikativne zapaanja. - Vriti instalaciju
aplikativnih softvere. raznih softvera.
softvera. Vjeba:
- Upoznaje obradu i - Radi sa programima - Vriti obradu i
dizajniranje teksta. za editovanje i dizajniranje teksta.
dizajniranje teksta. Vjeba:
- Upoznaje programe - Koristi programe za - Raditi primjere u
za tabelarna rad sa tabelama. programima za
izraunavanja. tabelarna
102
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Upoznaje tehniku - Koristi programe za izraunavanja, sa
izrade crtea. bitmap i vektorsku povezivnajem
grafiku crtea. tabela i grafikim
prikazom podataka.
Vjeba:
- Praviti bitmap i
vektorske crtee u
izabranom
softveru.
103
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Elementi vizuelnog programiranja
- Upoznaje osnovne - Projektuje - Navikava se na Vjeba:
elemente vizuelnog jednostavne forme potovanje propisa - U vizuelnom alatu
programiranja. i interfejs i standarda. (npr. C++ Builder)
programa, koristei kreira forme i radi
vizuelne alate. elementarne
projektne zadatke -
npr. kviz.
WEB programiranje
- Upoznaje se sa - Projektuje Web - Razvija pozitivan Vjeba:
vrstama, nainima i stranice u HTML. stav prema novim - U HTML i drugim
tehnikama Web - Pie i prezentuje saznanjima. Web script jezicima
programiranja. CSS i JavaScript radi problemske
skripte. zadatke u vidu
- Poznaje osnovne projekata - npr.
principe serverskih radi projekte izrade
skript jezika (PHP). Web sajtova.
Baze podataka
- Upoznaje strukturu - Projektuje, kreira, - Uvia potrebu i Vjeba:
i elemente edituje i znaaj timskog - Na primjerima
standardnog SQL prezentuje bazu rada. analizirati funkciju
jezika upita. podataka, koristei i nain rada baze
- Upoznaje strukturu SQL jezik upita. podataka.
SQL baze podataka. Vjeba:
- Koristei SQL radi
problemske zadatke
u vidu projekata -
npr. radi projekat
izrade telefonskog
imenika.
- Upoznaje - Upotrebljava - Razvija mo Vjeba:
softverske alate za softvere za rad sa zapaanja. - Vriti editovanje
rad sa zvukom. zvukom. zvunih zapisa i
- Upoznaje programe - Upotrebljava muzike.
za rad sa programe za Vjeba:
animacijama. editovanje - Kreirati Gif
- Upoznaje osnovne animacija. animacije.
programe za rad sa - Upotrebljava Vjeba:
video materijalom. programe za izradu - Vriti montau
i montau video izabranih video
materijala. sekvenci.
Raunarske mree
- Upoznaje vrste, - Povezuje elemente - Uvia vezu izmeu Vjeba:
elemente i raunarske mree. teorije i prakse. - Analizirati
arhitekturu konfiguraciju mree
raunarskih mrea. - Upotrebljava u raunarskoj
- Nabraja osnovne programe za rad sa uionici.
elemente i Internetom. Vjeba:
karakteristike - Podeava sve - Vriti podeavanja
104
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Interneta. parametre internet parametara
veze. internet konekcije i
browsera.
Struna ekskurzija
- Grupna posjeta
firmi koja se u
tehnolokom
procesu bavi
informatikim
tehnologijama
(opisati uoene
tehnoloke
postupke i opisati
dokumentaciju koja
se vodi u
tehnolokom
procesu posjeene
firme).

- M. S. Brankovi: Praktina nastava, Ni, 1998.
- M. S. Brankovi: Prirunik - sa uputstvima za elektriarske radove, Ni,1995.
- R. Opai: Elektronika I, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- R. Opai: Elektronika II, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- A. Hansen: Programiranje na jeziku C, Mikro knjiga, Beograd, 1991.
- D. Miliev: Objektno orijentisano programiranje na jeziku C++, Mikro knjiga,
Beograd, 1995.
- J. N. Robbins: Web dizajn, Mikro knjiga, 2003.
- M. Holzschlag: HTML i CSS, Kompjuter biblioteka, Beograd, 2008.
- B. McCarty: PHP 4 Osnove, Kompjuter biblioteka,
- R. Manger: Baze podataka skripta, Sveuilite u Zagrebu, Zagreb, 2008.
- S. Novalis, D. Jones: Access 2002 VBAI, Kompjuter biblioteka, Svetlost, aak,
2002.
- R. Vujnovi: SQL i relacijski model podataka, Znak, Zagreb, 1995.
- R. Jennigs: Vodi kroz Micrsoft Access 2000, CET, Svetlost, aak, 2000.
- Prof. dr M. Pejanovi-urii: Raunarske mree i komunikacije, Via
elektrotehnika kola, Podgorica, 1999.
- Prof. dr D. Jokanovi: Multimedijalno raunarstvo, Beograd, 2002.
- T. Vaughan: Majstor za multimediju, Kompjuter biblioteka, Beograd, 2002.
- M. Filipovi: Audio tehnika udbenik za III razred elektrotehnike kole, Zavod
- Grupa autora: Video ureaji udbenik za IV razred elektrotehnike kole, Zavod
- D. Dimi: Elektrina mjerenja u energetici, Zavod za udbenike i nastavna
- Elektromonterski prirunik, Tehnika knjiga, Zagreb, 1987.
105
Redni
Opis alati, instrumenti i ureaji Oznaka Kom
Broj
1. Raunar sa opremom - 16
2. Projektor sa projekcionim platnom - 1
Softveri za crtanje elektrinih ema i

3. Tina ili sl. po 1
simulaciju
Ureaj za simulaciju i praktinu demostraciju
4. Siemens PLC LOGO 4
raznih elektrinih ema i procesa
Univerzalni radni - ispitni sto, za dva radna
mjesta, sa elementima: osigurai, utinice,
5. - 8
ispravljai, mjerni instrumenti, odvojni-
regulacioni trefo i dr.
6. Digitalni multimetar univerzalni (U, I, R,...) ~/= - 16
Ispravlja sa stabilizatorom za napone od 0-30
7. - 8
V i struje do 2 A
8. Osciloskop - 8
9. Generator sinala - 8
10. Lemilica stona sa regulacijom, 80-100 W - 8
11. Pitolj lemilice, 220V~, 100 W - 8
12. Fen za lemljenje zagrijanim vazduhom - 8
13. Pumpice za uklanjanje rastopljenog kalaja 16
Akumulatorska builica odvija, 14 mm,
14. - 4
01800 min-1, sa opremom
15. Runa builica, 220V~, sa opremom 2
16. Runa brusilica, 220V~, sa opremom - 2
17. Ubodna testera, 220V~, do 40mm - 2
18. Pitolj za vezice (za kablovske snopove) - 2
Kompleti runog elektro-mehaniarskog alata
19. (razna izolovana klijeta, razni odvijai, razni - 8
mehaniarski kljuevi, i sl.)
20. Runa testera za metal - 8
21. Kompleti turpija za metal, raznih profila - 8
22. Makaze za lim - 8
23. Pomino mjerilo ("ubler") - 2
Kompleti zatitne opreme: radni mantil,
24. - 16
rukavice, kaciga, zatitne naoari i dr.

Provjera znanja vri se usmeno i u toku praktinog rada.
- Usmeno (po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
- Praktian rad (po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu); ocjenjuje se:
kvalitet voenja dnevnika praktine nastave, razumijevanje zadataka i poslova,
urednost, preciznost, tanost, potovanje propisa zatite, odgovoran odnos prema
instrumentima, alatima).
106


- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer elektronike, telekomunikacija i
automatike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer raunarske tehnike i informatike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike smjer energetike (u I razredu);
- diplomirani inenjer elektrotehnike smjer elektronike (u I razredu).

Znanja
Predmet Znanja
- Elektrotehniki materijali - Osnovi elektrotehnike - Osnovne fizike i hemijske
- Elektronika osobine elektrotehnikih
materijala
- Elektrotehniki simboli - Osnovi elektrotehnike - Crtanje elektrinih ema
- Elektronika pomou grafikih simbola
- Elektrini provodnici - Osnovi elektrotehnike - Fizike, elektrine i
- Elektrini izolatori - Elektronika mehanike osobina
materijala za provodnike
- Lemljenje - Osnovi elektrotehnike - Osobine materijala za
- Elektronika lemljenje
- Elementi automatike - Automatsko upravljanje - Elektronski i
- Primijenjena elektronika elektromehaniki
elemenati sistema
automatske regulacije i
upravljanja
- Izvrni organi automatskog
upravljanja
- Osnovni elektronski - Osnovi elektronike - Osnovne elektronske
elementi komponente
- Kompjuterski programi za - Informatika - Softver
rad sa elektronskim emama - Primjena raunara u - Programi za crtanje i
elektrotehnici simulaciju elektrinih ema
- Elementi programskog - Osnovi elektronike - Elektrine eme i nain
logikog upravljanja - Primjena raunara u povezivanja elemenata
elektrotehnici - Korienje raunara u
- Automatsko upravljanje upravljanju procesima
- Programibilni logiki
kontroler
- Programiranje u jeziku C - Programiranje - Osnovni sintaksni elementi
- Pregled osnovnih tipova
podataka
- Operatori C jezika i izrazi
- Pregled naredbi
- Funkcije i organizacija
programa
107
Znanja
Predmet Znanja
- Nizovi i pokazivai
(pointeri)
- Strukture podataka
- Fajl kao tip podataka
- Lociranje i alociranje
memorije
- Veza sa operativnim
sistemima
- Baze podataka - Baze podataka - Relaciona algebra
- Fizika graa baze
podataka
- Indeksiranje baza podataka
- SQL
- Aplikativni softver i - Aplikativni softver i - Sve teme
multimedija multimedija
- Raunarske mree - Raunarske mree - Sve teme
- WEB programiranje - Programiranje - Osnove internet
programiranja i web editori
- HTML (HyperText Markup
Language)
- CSS (Cascading Style
Sheets)
- JavaScript
- Serverski skriptni jezici
- Elementi vizuelnog - Programiranje - Osnove vizuelnog
programiranja programiranja
108
1.3. IZBORNA NASTAVA
1.3.1. ENGLESKI (JEZIK STRUKE)
1. Naziv predmeta: ENGLESKI (JEZIK STRUKE)
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I 72 72
II 72 72
III 72 72
IV 66 66
Ukupno 282 282

- Razvijanje sklonosti ka uenju engleskog jezika.
- Razvijanje komunikativne sposobnosti.
- Upoznavanje i pripremanje za uspjeno korienje pojmova iz struno teorijskih
predmeta.
- Poveavanje povezanosti teorijskog i praktinog znanja.
- Motivisanje na aktivno uee u nastavi i upotrebu nauenog u konkretnim
situacijama.
- Razvijanje samostalnosti i kretivnosti.
- Podsticanje na pravilan razvoj linosti u intelektualnom, emocionalnom i
moralnom smislu.
- Podsticanje radoznalosti za korienje literature na stranom jeziku i upotrebu
Interneta.
- Ohrabrivanje za preuzimanje odgovornosti za vlastito uenje i znanje i
oblikovanje svojih linih ciljeva.
- Proirivanje svojih znanja o drugim narodima i kulturama.
- Sticanje pozitivnog odnosa prema prostoru i kulturi stanovanja.
109
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Fonoloki sistem jezika
- Upoznaje se sa - Pronalazi slinosti i - Podstie svijest o - Uvjebavati
fonolokim uoava razlike u uvaavanju drugih spelovanje na
sistemom jezika. izgovoru u odnosu kultura. nazivima poznatih
- Informie se o na maternji jezik. kompanija.
pravilima izgovora. - Pozdravljati i
odgovarati na
pozdrav.
- Izvinjavati se i
zahvaljivati.
- Pair work.
Plural of Nouns
- Upoznaje se sa - Razlikuje i koristi - Popunjavati
mnoinom imenica: jedninu i mnoinu - Podstie linu formulare.
regular & irregular, imenica, na motivaciju. - Povezivati tekst i
countable & primjerima iz slike.
uncountable nouns. stuke. - Pair work.
- Qestionnaire.
- Brainstorming.
- Uoavanje vrsta
alata.
Articles
- Nabraja lanove: - Upotrebljava - Stie sigurnost. - Uvjebavati sa
indefinite article A, lanove, na pojmovima iz
AN; definite article primjerima zadatog - Razvija pozitivan struke.
THE; zero article. teksta. odnos prema - Rjeavanje
zanimanju. zadataka
viestrukog izbora.
- Ispravljanje
greaka.
- Brainstorming.
- Ispunjavanje
praznine u tekstu.
Pronouns
- Nabraja zamjenice: - Koristi razliite - Podstie - Uvjebavati sa
personal, vrste zamjenica i inicijativnost. pojmovima iz
possessive, primjenjuje ih u struke.
demonstrative, zadatim - Razvija sklonost ka - Pair work.
reflexive, primjerima. uenju engleskog - Predstavljanje
interrogative, - Odreuje jezika. lanova porodice.
idefinite. pripadnost. - Razlikovanje
- Postavlja kratka elektrinih
pitanja. ureaja.
Verbs
- Upoznaje se sa - Razlikuje osnovne - Stie - Predstavljti sebe i
upotrebom glagola: oblike glagola i samopouzdanje. drugoga.
TO BE, TO DO, TO njihovu upotrebu u - Pisati krai email.
HAVE. svim vremenskim - Podstie na - Ispravljati greke u
oblicima. samostalan rad i kraem tekstu.
110
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
uenje. - Dopunjavati tekst
ili tabele.
- Raunar i Internet.
- Iznositi
karakteristike
osoba i predmeta.
Prepositions
- Upoznaje se sa - Koristi prijedloge - Razvija - Opisivati radno
upotrebom na zadatim komunikativnost. mjesto.
prijedloga: AT, IN, primjerima teksta. - Stie preciznost. - Povezivati tekst i
ON. - Zna da opisuje sliku.
poloaj elemenata - Pair work.
nekog sklopa (npr. - Povezivati sa
razvodne table). pojmovima iz
struke.
Vocabulary
- Upoznaje se sa - Na primjerima - Razvija svijest o - Uvjebavati sa
osnovnim upotrebljava buduem pojmovima iz
pojmovima iz osnovne veliine: zanimanju. struke.
struke. napon, struja,
snaga itd. i
jedinice iz struke.
Verb forms
- Upoznaje se sa - Razlikuje - Podstie ukljuenje - Razgovarati o
vremenskim vremenske oblike i u drutveni ivot. buduem
oblicima: Present njihovu upotrebu u zanimanju.
Simple, Present konkretnim - Ohrabruje timski - lati poruke putem
Continuous, Past situacijama. rad i donoenje e-maila i faksa.
Simple, Past - Zna da opisuje odluka. - Prevoditi strune
Continuous, raunar i njegove tekstove.
Present Perfect, osnovne funkcije. - Podspjeuje - Diskutovati o
Past Perfect, motivaciju za radnom okruenju.
Future Forms (will, uenje stranog - Role play.
going to), jezika. - Raunar i Internet.
Imperative. - Team work.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
Comparison of Adjectives
- Upoznaje se sa - Poznaje i koristi - Razvija sposobnost - Uporediti radni dan
komparacijom pravilne i povezivanja u koli i na praksi.
pridjeva: regular & nepravilne oblike teorijskog i - Uporeivati
Irregular. komparacije praktinog uenja materijale.
pridjeva. jezika. - Uporeivati
zanimanja.
- Izraava spremnost - Team work.
na saradnju. - Raunar i Internet.
Adverbs
- Nabraja priloge: - Zna da na - Stvara pogodnu - Ispunjavati upitnik.
manner, place, primjerima drutvenu klimu. - Opisati uslove na
time, degree, upotrebljava - Razvija radnom mjestu.
111
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
freqvency. priloge za nain, komunikativnost. - Praviti dijaloge i
mjesto, vrijeme i intervjue.
dr. - Questionnaire.
Numbers
- Nabraja brojeve: - Razlikuje i koristi - Razvija - Nabrojati
Cardinal Numbers, osnovne i redne snalaljivost. standardne niske i
Ordinal Numbers. brojeve na visoke napone.
razliitim - Stie - Opisati poslove u
primjerima. samopouzdanje. mjenjanici.
- Zna da pie - Traiti informacije
podatke o adresi, - Podstie o redu vonje.
broju telefona, komunikativnost. - Role play.
datumu roenja; - Povezivati sa
razlikuje sate, pojmovima iz
mjesece i godine. struke.
Modal Verbs
- Definie modalne - Razlikuje tipove - Istie spremnost i - Pisati radne naloge
glagole: can, modalnih glagola i sposobnost za i uputstva za rad.
could, must, have upotrebljava ih u saradnju. - Navoditi radne
to, need, may, konkretnim obaveze u
might. situacijama. - Stie sposobnost radionici.
- Zna da trai postizanja - Nabrajati dunosti i
informacije o sporazuma. obaveze u porodici.
raznim aparatima i - Uvjebavati sa
ureajima. pojmovima iz
struke.
Passive Voice
- Upoznaje se sa - Razlikuje pasiv u - Razvija smisao za - Objanjavati
pasivom: present, sadanjem i zajednitvo. upotrebu opremu,
past. prolom vremenu, sredstava za rad,
na primjerima iz - Izraava spremnost instrumente i
tekstova. za ispunjavanje ureaje u
radnih obaveza. kabinetu.
- Group work.
- Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
112
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Tense revision
- Rezimira glagolske - Pravilno - Stie preciznost u - Popuniti prijavu za
oblike. upotrebljava izraavanju. posao.
glagolske oblike, - Pisati e-mail.
predlae rjeenja - Istie spremnost i - Pripremati
za postavljene sposobnost za intervju.
probleme. saradnju. - Raunar i Internet.
- Pair work.
- Razvija Uvjebavati sa
komunikativnost. pojmovima iz
struke.
Nouns, Double genitive
- Rezimira imenice. - Razlikuje rod - Podspjeuje - Navoditi djelove
- Upoznaje Double imenica. motivisanost. radnog pribora.
genitive. - Razlikuje forme - Nabrajati vrste
imenica i - Razvija sklonost ka materijala za rad.
adekvatno ih timskom radu. - Povezati sadrajno
koristi. slike sa tekstom.
- Razlikuje Double - Pisati i slati
genitiv u pozivnice.
primjerima - Group work.
tekstova.
Prepositions
- Upoznaje se sa - Poznaje upotrebu - Razvija - Dati informacije o
upotrebom prijedloga, na snalaljivost. radnom okruenju.
prijedloga: konkretnim - Opisati radno
Position, direction, primjerima. - Razvija spremnost mjesto.
time. - Prepoznaje i na pomo. - Povezati slike sa
pronalazi slinosti i tekstom.
razlike u - Izraditi
maternjem jeziku. propagandni plakat
i poster.
- Team work.
Vocabulary
- Upoznaje se sa - Na primjerima - Podstie timski - Uvjebavati sa
novim pojmovima upotrebljava nove rad. pojmovima iz
iz struke. pojmove iz struke. struke.
Relative pronouns / Relative clauses
- Nabraja odnosne - Razlikuje i koristi - Podstie - Diskutovati o
zamjenice. odnosne komunikativnost. radnom okruenju i
- Upoznaje se sa zamjenice. opisati dogaaje sa
odnosnim - Oblikuje odnosne - Podspjeuje radnog mjesta.
reenicama: reenice na razumijevanje - Pair work.
Defining, non- konkretnim odnosa u skladu sa - Role play.
defining. primjerima. uslovima rada. - Raunar i Internet.
- Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
113
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Present / past habits
- Upoznaje se sa - Pravilno iskazuje - Podspjeuje - Opisati svoje
kazivanjem sadanje i prole razumijevanje uobiajeno
sadanjih i prolih navike. drutvenih odnosa. ponaanje u
navika. - Zna da opie radne radionici.
navike na radnom - Podstie - Group work.
mjestu i da inicijativnost. - Raunar i internet.
uporeuje prole i - Uvjebavati sa
sadanje navike pojmovima iz
ljudi iz okruenja. struke.
Infinitive, Gerund
- Upoznaje se sa - Pravilno - Stie - Diskutovati o
upotrebom upotrebljava samopouzdanje. buduem
infinitiva i infinitiv i glagolske zanimanju
glagolske imenice. imenice, na - Postie preciznost (likes / dislikes).
primjerima. u izraavanju. - Izraavati
- Izraava svoje osjeanja,
(ne)slaganje sa potrebe, elje.
dunostima i - Role play.
obavezama. - Debate.
- Navodi primjere - Povezivati sa
informacija o pojmovima iz
zabranama. struke.
Conditional Clauses
- Nabraja uslovne - Pravilno koristi - Planirati
reenice: Type 1, forme kondicionala - Podstie timski putovanje.
2, 3. u cilju izraavanja rad. - Govoriti o radnom
elje, kulturnog vremenu i
obraanja i slobodnim danima.
iskazivanja - Raunar i Internet.
miljenja. - Team work.
Passive Voice
- Rezimira pasiv: - Zna da primjenjuje - Podstie - Uvjebavati struni
with direct object pasiv u reenici. efikasnost. vokabular.
and indirect - Nabraja prole, - Pripremiti intervju.
object. sadanje i - Razvija kulturu - Pair work.
pretpostavljene ophoenja. - Raunar i Internet.
budue - Uvjebavati sa
tehnologije, pojmovima iz
koristei pasiv. struke.
Reported Speech
- Upoznaje se sa - Razlikuje i ispravno - Razvija - Diskutovati o
neupravnim upotrebljava komunikacijske osnovnim
govorom: upravni i neupravni sposobnosti. elektrinim
statements, govor. veliinama.
questions, - Ilustruje na - Stie - Role play.
commands. primjerima iz samopouzdanje. - Pair work.
struke upotrebu - Raunar i Internet.
upravnog i - Povezivati sa
neupravnog govora. pojmovima iz
- Pie o aktuelnim struke.
114
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
dogaajima.
Word Formation
- Upoznaje se sa - Pravilno vri - Podstie - Uporeivati srodna
graenjem rijei: promjenu imenica, preciznost. zanimanja.
derivation of glagola, pridjeva i - Razvija - Prevoditi strune
nouns, verbs, priloga u reenici. samopouzdanje. tekstove.
adjectives, - Ispravno odreuje - Definisati i opisati
adverbs. redoslijed rijei u faze i operacije
reenici. projekta elektrine
instalacije.
- Pair work.
- Koristiti pojmove iz
struke.
115
Razred: TREI
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi Socijalizacijski Preporuke za
uenik uenik uenik
Tenses
- Utemeljuje - Pravilno koristi - Razvija - Nabrajati i opisati
vremena: Verb vremenske oblike u komunikativne poslove iz domena
Forms, Present reenici. sposobnosti. zanimanja.
Continuous, Past - Pronalazi slinosti i - Pisati biografiju.
Simple, Past razlike u - Stie sigurnost u - Diskutovati o
Continuous, konstrukciji izraavanju. zanimanjima.
Present Perfect, vremenskih oblika - Pair work.
Past Perfect, u odnosu na - Group work.
Future Aspects: maternji jezik. Povezivati sa
will, going to, - Identifikuje pojmovima iz
present continious, vremenske oblike u struke.
present simple. autentinim
strunim
tekstovima.
Nouns / Double Genitive, Saxon Genitive
- Utemeljuje - Razlikuje rod i - Podstie - Nabrajati opremu u
imenice forme imenica i motivisanost. radionici ili
Double Genitive, adekvatno ih slae kabinetu.
Saxon Genitive. u rodu i broju. - Razvija sklonost ka - Sastavljati listu
- Poredi rod imenica uenju jezika. radnih zadataka.
sa rodom u - Prevoditi strune
maternjem jeziku. tekstove.
- Upotrebljava - Pripremati krae
genitive u izlaganje.
opisivanju - Group work.
pripadnosti. - Koristiti pojmove iz
struke.
Vocabulary
- Upoznaje se sa - Na primjerima - Razvija - Raunar i Internet.
novim pojmovima strunih tekstova snalaljivost. - Group work.
iz struke. uvjebava - Koristiti pojmove iz
korienje strunih struke.
pojmova.
Adjectives / Adverbs
- Rezimira upotrebu - Ilustruje na - Podstie pozitivnu - Uporeivati radni
pridjeva i priloga. primjerima i orijentaciju prema dan u koli i na
- Adverbs (word adekvatno koristi zanimanju. praksi.
order, forme pridjeva uz - Analizirati tok
comparison). imenice. dogaaja.
- Zna da uporeuje - Razvija pozitivnu - Role play.
rezultate u identifikaciju. - Pair work.
postupku mjerenja - Uvjebavati sa
elektrinih pojmovima iz
veliina. struke.
Word building
- Obrazlae graenje - Pravilno odreuje - Podstie - Rjeavati zadatke
rijei: Derivation of redoslijed rijei u marljivost. viestrukog izbora
Nouns, Adjectives, reenici. - Opisivati postupke
Verbs, Adverbs. - Ispravno vri - Podstie timski popravke ureaja
116
Informativni ciljevi i Formativni ciljevi Socijalizacijski Preporuke za
uenik uenik uenik
promjenu rijei u rad. - Pair work.
reenici. - Istie spremnost za - Koristiti pojmove iz
saradnju. struke.
Verbs
- Utemeljuje - Pravilno koristi - Stie - Komentarisati
glagole: Modal glagolske oblike u samopouzdanje. ilustrovane
Verbs, Multi Part izraavanju elja i dogaaje.
Verbs, Participles aljenja. - Razvija socijalnu - Govoriti o
(Present, Past), - Pravilno koristi sigurnost . obavezama i
Modals + Perfect modalne glagole i dunostima.
Infinitive, I wish na adekvatan nain - Razgovarati o
(Present, Past). ih kombinuje sa svojim ambicijama
infinitivom. u struci.
- Pravilno koristi - Planirati postupak
forme I wish, u odravanja maine.
cilju izraavanja - Brainstorming.
elje i kulturnog - Group work.
obraanja. - Uvjebavati sa
pojmovima iz
struke.
Passive
- Uvjebava pasiv - Pravilno - Podstie - Analizirati
(all tenses). prepoznaje i efikasnost. rezultate
upotrebljava sve praktinih vjebi.
oblike pasiva (sva - Podstie timski - Rjeavati zadatke
vremena), u rad. viestrukog izbora.
primjerima - Praviti uputsva za
tekstova. korienje ureaja.
- Team work.
- Koristiti pojmove iz
struke.
Linking Words
- Uvjebava veznike. - Ispravno koristi - Stie - Analizirati strune
veznike u samopouzdanje. tekstove.
reenicama. - Pair work.
- Postie preciznost - Uvjebavati sa
u izraavanju. pojmovima iz
struke.
117
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Nouns
Rezimira imenice: - Razlikuje forme - Razvija - Ispravljati greke u
foreign plural, plural imenica i snalaljivost. strunim
with different adekvatno ih koristi tekstovima.
meaning, u odgovarajuim - Podstie timski - Diskutovati na
compounds, situacijama. rad. temu iz struke.
derivates, conversion - Ispravno vri - Brainstorming.
(N V, V N, N konverzije imenica. - Group work.
adj.), Synonyms, - Pravilno koristi - Project work.
Antonyms, sinonime, antonime - Raunar i Internet.
Homonyms. i homonime.
- Zna da analizira Napomena:
objekte u N - noun
primjerima V - verb
grafikog dizajna. Adj. - adjective
Vocabulary
- Upoznaje se sa - Na primjerima - Stie - Raunar i Internet.
novim pojmovima upotrebljava samopouzdanje. - Group work.
iz struke. pojmove iz struke. - Koristiti pojmove iz
struke.
Future Tense
- Upoznaje se sa - Pravilno - Podstie - Time table.
buduim upotrebljava oblike sposobnost - Povezivati sa
vremenima: Future budueg vremena. samostalnog pojmovima iz
Continuous Tense, - Planira i predvia donoenja odluka. struke.
Future Perfect situacije u radnom
Tense. okruenju. - Stie
- Planira radne samopouzdanje.
zadatke za naredni
period.
- Planira odmor,
putovanje.
Adverbs & Adjectives
- Rezimira pridjeve i - Adekvatno koristi - Razvija - Analizirati primjere
priloge. forme pridjeva uz odgovornost. mjerenja veliina.
imenice u cilju - Brainstorming.
opisivanja i - Stie preciznost. - Koristiti pojmove iz
poreenja eljenih struke.
pojmova i ilustruje
primjerima.
- Pravilno
upotrebljava
priloge.
- Opisuje situacije sa
radnog mjesta.
- Daje opis
jednostavne
situacije.
Passive
- Utemeljuje pasiv: - Pravilno - Podspjeuje - Pripremati kratka
118
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Passive Infinitive / upotrebljava razumijevanje izlaganja o
Gerund, Passive razliite forme odnosa u skladu sa izumima iz oblasti
Construction whith pasiva. uslovima rada. elektrotehnike.
say / belive, - Izraava slaganje ili - Uporeivati uslove
Reported speech, neslaganje sa - Poboljava za rad.
verbs of reporting + svojim dunostima razumijevanje - Raunar i Internet.
gerund, infinitive. i obavezama. drutvenih odnosa. - Povezivati sa
pojmovima iz
struke.
Clauses
- Utemeljuje: - Izraava namjere i - Iskazuje - Identifikovati
Clauses of Purpose, sopstveno tolerantnost. namjenu
Result, Reason, miljenje. instrumenata, na
Comparison, - Pronalazi skriveno - Postie primjerima.
Contrast, znaenje u ekonominost. - Raunar i Internet.
Concession, primjerima - Group work.
Relative & tekstova. - Razvija - Povezivati sa
Participle Clauses. - Zna da logiki komunikacijske pojmovima iz
ispravno iskazuje sposobnosti. struke.
lini stav i razloge.
Conditional
- Rezimira: - Analizira i pravilno - Razvija - Raunar i Internet.
Conditional koristi uslovne odgovornost. - Role play.
Clauses, Mixed reenice. - Koristiti pojmove iz
Conditional. - Ugovara poslovne struke.
sastanke.
Prepositions
- Rezimira: - Poznaje i pravilno - Stie sposobnost - Group work.
Prepositions (of koristi razliite prevazilaenja - Time table.
time, place, vrste prepozicija. problema. - Povezivati sa
position, - Zna da trai i daje - Istie spremnost i pojmovima iz
direction). uputstva. sposobnost za struke.
saradnju.

- V. Hollett: Tech talk Elementary Student`s Book, Oxford University press, 2003.
- V. Hollett: Tech talk Pre-Intermediate Student`s Book, Oxford University press,
2003.
- S. S. Miljkovi, Lj. Nedeljkovi, I. Brkovi: Engleski jezik, Tekstovi za I, II, III i IV
razred elektrotehnike kole, Zavod za udbenike i nastavna sedstva, Beograd,
1996.
- U toku prvog razreda obavezno je obraditi tekstove ESP i to 10% ukupnog fonda
asova, u toku drugog razreda 15%, treeg 20% i etvrtog 25% .
- Autentini dokumenti (mape, posteri, razglednice), tampa, asopisi, novine i
Internet.
- Pored udbenika preporuenih i odobrenih od strane Ministarstva, nastavnici su
slobodni da u nastavi koriste i druge prirunike za ostvarivanje ciljeva
predvienih programom.
119
- Raunar, projektor, kasetofon, TV prijemnik, DVD plejer i projekciono platno.

periodu).
- Pismeni zadaci (po jedan u polugoditu).
- Pismene vjebe.


- Profesor engleskog jezika i knjievnosti;
- diplomirani filolog za engleski jezik i knjievnost.

Poveznost sa drugim predmetima
Znanja
Predmet Znanja
- Imenice, zamjenice, - Maternji jezik i knievnost - Imenice, zamjenice, glagoli,
glagoli, pridjevi, pridjevi, prilozi, brojevi
prilozi, brojevi
- Struna terminologija - Osnove elektrotehnike - Windows, Excel, Internet
- Praktina nastava - Osnovi elektrinih instalacija
- Osnovi elektrinih maina
120
1.3.2. EKOLOGIJA I ZATITA IVOTNE SREDINE
1. Naziv predmeta: EKOLOGIJA I ZATITA IVOTNE SREDINE
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I 58 14 72
II
III
IV
Ukupno 58 14 72

- Usvajanje znanja iz osnova ekologije.
- Razvijanje svijesti o znaaju zatite ivotne sredine.
- Usvajanje znanja o uzronoposljedinim odnosima ive i neive prirode.
- Usvajanje znanja o razliitim izvorima zagaivanja ivotne sredine.
- Razvijanje svijesti o ulozi ovjeka i njegovog uticaja na zagaenje ivotne
sredine.
- Usvajanje znanja i vjetina sa ciljem zatite ivotne sredine.
121
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Osnovni pojmovi u ekologiji
- Definie pojmove: - Ukazuje na - Navikava se da Vjebe:
ekologija, ivotna meusobnu povezuje uzroke i - Terenski rad:
sredina, ekoloki zavisnost ive i posljedice. - Posmatranje
faktori. neive prirode. razliitih stanita i
- Odreuje elemente zajednica.
ivotne sredine.
- Uoava na
konkretnim
primjerima osobine
biotopa i
biocenoze.
Ekologija populacije
- Definie pojmove: - Uoava osnovne
populacija i karakteristike
ekoloka populacije.
ravnotea. - Shvata pojam
- Upoznaje faktore optereenosti
koji odreuju populacije.
strukturu - Upotrebljava
populacije. pojam ekoloke
ravnotee i
obrazlae, na
primjeru,
meusobnu
zavisnost inilaca
sredine.
Kruenje materija i transformisanje energije u prirodi
- Definie pojmove: - Analizira na - Razvija analitiko Vjebe:
producent organske primjeru miljenje. - Predstavljanje
materije, potroa kompleksnost ilustracijom
organske materije, odnosa u ishrani. kruenje materije i
reducent organske - Interpretira proticanje energije
materije. kruenje materije i na odabranom
- Definie lanac proticanje energije primjeru lanca
ishrane. u ekosistemu. ishrane.
- Analizira odnose
meu lanovima
lanca ishrane na
primjeru
energetske
piramide.
Ekosistem
- Opisuje kopnene, - Odreuje - Razvija svijest o
vodene i zajednike i glavne znaaju ouvanja
antropogene razlike izmeu prirodnih
ekosisteme. ekosistema. ekosistema.
- Definie sukcesije u - Zakljuuje o
ekosistemu. raznovrsnosti
122
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
ekosistema kod nas
u odnosu na
geografski poloaj i
klimatske
karakteristike.
- Predvia posljedice
ljudske aktivnosti u
ivotnoj sredini.
Zagaivanje vazduha
- Upoznaje naine - Odreuje uzroke - Razvija sposobnost - Film o zagaivanju
zagaivanja zagaivanja sagledavanja i vazduha.
vazduha i otrovne vazduha. rjeavanja
materije u - Analizira posljedice problema.
vazduhu. previsokih
- Objanjava uticaj koncentracija
otrovnih materija otrovnih materija u
na iva bia (kisele vazduhu na
kie, ozonske rupe, ekosistem.
efekat staklene - Ocjenjuje znaaj
bate). stalne kontrole
kontaminiranosti
vazduha.
- Predlae naine
ienja otrovnih
materija (ureaji
za preiavanje,
industrijski filteri,
automobilski
katalizatori).
Zagaivanje voda - mora i slatke vode
- Definie izvore i - Odreuje glavne - Razvija analitiko Vjebe:
oblike zagaivanja izvore zagaivanja miljenje. - Zatita okoline.
vode. vode i objanjava
posljedice.
- Razlikuje metode
preiavanja.
- Analizira na koje
naine
prehrambena
industrija zagauje
okolinu.
Zagaivanja zemljita
- Opisuje izvore i - Ukazuju na - Razvija analitiko Vjebe:
oblike zagaivanja posljedice miljenje. - Zatita zemljita.
zemljita. savremene
intenzivne
poljoprivrede
proizvodnje.
- Interpretira
problem
prenaseljenosti
123
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
zemlje.
Nuklearna energija
- Definie izvore i - Identifikuje - Shvata vanost - Seminarski rad o
oblike problem ouvanja ivotne nuklearnim
radioaktivnog radioaktivnog sredine. eksplozijama
zagaenja. zraenja i njegove (Hiroima,
dalekosene ernobil, itd.).
posljedice.
- Uoava problem
nekontrolisanog
skladitenja
radioaktivnog
otpada i
neodgovornog
korienja
nuklearnog oruja.
Ugroene biljne i ivotinjske vrste
- Navodi glavne - Analizira znaaj - Navikava se na Vjebe:
uzroke izumiranja uma i razlog potovanje normi i - Analiziranje
uma i istrebljenja njihovog propisa. uzoraka izumiranja
nekih ivotinjskih izumiranja. uma i ivotinjskih
vrsta. - Ukazuje na znaaj vrsta.
poumljavanja
terena koji su
podloni eroziji.
- Pronalazi
najugroenije
ekosisteme i grupe
u Crnoj Gori i
svijetu.
- Predlae mogue
mjere za zatitu
prirodnog nasljea
za konkretan
primjer.
Mjere za zatitu ivotne sredine
- Navodi znaaj - Odreuje naine - Razvija svijest o Vjebe:
tednje energije i planske upotrebe znaaju zatite - Analiza nepovoljnih
vode u prirodnih izvora. ivotne sredine. uticaja za ivotnu
domainstvu i - Shvata znaaj sredinu.
industriji. pravilnog odnosa
- Navodi alternativne prema pitkoj vodi.
energetske izvore. - Analizira znaaj
traenja i
korienja novih
ekolokih izvora
energije.
- Ocjenjuje znaaj
globalizacije
nadzora deavanja
u ivotnoj sredini.
124
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Primjenjuje
propise kojima se
odreuju norme
uvanja zatienih
objekata prirode,
ugroenih,
endemskih biljnih i
ivotinjskih vrsta.

- M. Jablanovi, D. Roaja: Zatita i zagaivanje ivotne sredine, Zavod za
udbenike, Beograd, 1998.
- I. Savi, V. Terzija: Ekologija i zatita ivotne sredine, Zavod za udbenike,
Beograd, 2004.

- Raunar, projektor, TV prijemnik, DVD plejer i projekciono platno.

periodu).
- Pismene vjebe.


- Diplomirani biolog;
- diplomirani inenjer pejzane arhikteture.

Znanja
Predmet Znanja
- Zagaenje vode, vazduha i - Elektrotehniki materijali - Materijali koji se koriste u
zemljita elektrotehnici
- Zatita ivotne sredine - Elektrine instalacije i - Elektrotehniki standardi i
osvjetljenja propisi
- Elektrane i razvodna - Zatite u razvodnim
postrojenja postrojenjima
125
1.3.3. POSLOVNA KOMUNIKACIJA
1. Naziv predmeta: POSLOVNA KOMUNIKACIJA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II 60 12 72
III
IV
Ukupno 60 12 72

- Ovladavanje osnovama poslovne kulture.
- Shvatanje znaaja profesionalnog ponaanja.
- Ovladavanje znanjima i vjetinama poslovne komunikacije.
- Upoznavanje sa sredstvima komunikacije i nainom korienja.
- Usvajanje znanja iz oblasti korespondencije.
- Razvijanje osjeaja odgovornosti, objektivnosti i poslovne diskrecije.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
126
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod
- Definie pojam - Uoava znaaj - Stie sposobnost za
komunikacije. komunikacije. saradnju.
Poslovna kultura i poslovni bonton
- Upoznaje pojam - Razlikuje kulturu - Razvija Vjeba:
poslovne kulture i rada i kulturu komunikativnost. - Demonstrirati
poslovnog bontona. ponaanja. - Razvija sposobnost poslovni bonton.
- Upoznaje kulturu - Uoava znaaj postizanja
rada i kulturu poslovne kulture. kompromisa.
ponaanja.
- Opisuje odnos - Uporeuje i
prema pronalazi slinosti i
rukovodiocu, razlike u odnosu
ostalim zaposlenim prema
i strankama. rukovodiocu,
- Upoznaje se sa ostalim
radnom disciplinom zaposlenima i
i oslovljavanjem strankama.
meu zaposlenima. - Obavlja poslovne
razgovore.
Sredstva za komunikaciju
- Upoznaje tehnika - Razlikuje namjenu Vjeba:
sredstva (ureaje) i koristi tehnika - Korienje
za komunikaciju sredstva. telefona,
(telefon, telefaks, telefaksa, raunara
raunar, tampa, i fotokopir aparata.
skener i fotokopirni
aparat).
Komunikacija sa strankama
- Upoznaje pojam - Uspostavlja - Razvija Vjeba:
stranke i komunikaciju sa komunikativnost i - Pozivanje i prijem
objanjava odnos strankama i planira kulturu ponaanja. stranke.
prema strankama. prijem stranke. - Razvija spremnost i
- Objanjava sposobnost za
organizaciju, nain saradnju.
prijema i poziva
stranaka.
Korespondencija
- Upoznaje pojam, - Uoava znaaj - Razvija pozitivnu
znaaj, lica i vrste korespondencije i orijentaciju prema
korespondencije. razlikuje lica i zanimanju.
vrste
korespondencija.
- Objanjava i navodi - Razlikuje naelo
osnovna naela ekspeditivnosti, - Razvija
korespondencije. tanosti i tolerantnost.
zakonitosti, pisanja
slubenim i
poslovnim stilom,
127
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
uvanja poslovne
tajne, tehnike
obrade i dr.
Poslovna korespondencija
- Upoznaje pojam - Uoava znaaj - Razvija spremnost i Vjeba:
poslovne poslovne sposobnost za - Oblikovanje
korespodencije. korespondencije. saradnju. poslovnog pisma.
- Upoznaje stilove i - Razlikuje stilove i
fraze u poslovnoj fraze u poslovnoj
korespondenciji. korespondenciji.
- Upoznaje poslovno - Razlikuje obavezne - Razvija sposobnost
pismo i njegove i neobavezne pismenog
elemente. elemente komuniciranja.
poslovnog pisma i
vri njihovo
oblikovanje.
- Opisuje koverat i - Vri kovertiranje i
adresiranje pisanih adresiranje pote.
poiljki.
- Upoznaje kratka - Uoava razloge
poslovna pisma. korienja kratkih
poslovnih pisama.
- Upoznaje - Uoava znaaj
inkorospondenciju. inkorospondencije.
Slubena korespondencija
- Upoznaje vrste - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost
slubene slubene pisanog
korespondencije. korespondencije. izraavanja.
- Upoznaje vrste - Razlikuje pisane
pisanih sastava u sastave u slubenoj
slubenoj korespondenciji.
korespondenciji.
- Objanjava - Sastavlja i oblikuje
primjenu i djelove slubeni dopis.
slubenog dopisa.
Korepondencija u robnom prometu
- Upoznaje vrste i - Razlikuje vrste i - Razvija kreativnost Vjeba:
formu poslovnih formu poslovnih i snalaljivost. - Oblikovanje
pisama u robnom pisama u robnom ponude i
prometu. prometu (upiti, - Razvija smisao za porudbine.
ponude, saradnju. - Popunjavanje
porudbine). otpremnice.
- Navodi obrasce u - Uoava razliku
robnom prometu. izmeu
zakljunice,
otpremnice,
pretfakture i
fakture.
Korespondencija u vezi sa slubenim putovanjima

- Objanjava pojam i - Planira i organizuje - Razvija Vjeba:
128
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
vrste slubenih slubeno samostalnost, - Popunjavanje
putovanja. putovanje. samopouzdanje i putnog naloga i
- Objanjava - Priprema i kreativnost. putnog rauna.
sastavljanje i sastavlja putni
oblikovanje nalog i putni raun.
korespondentnih - Sastavlja izvjetaj
sastava u vezi sa o obavljenom
slubenim slubenom putu.
putovanjima.
- Upoznaje pojam - Razlikuje
akontacije i akontaciju i
dnevnice. dnevnicu.
Korespondencija u vezi sa zasnivanjem radnog odnosa
- Upoznaje - Sastavlja i oblikuje - Razvija sposobnost Vjeba:
korespondentne CV (Curriculum pismenog - Sastvalja i oblikuje
sastave u vezi sa Vitae). komuniciranja. CV (Curriculum
zasnivanjem - Popunjava prijavu Vitae.
radnog odnosa. o slobodnom
radnom mjestu.
- Upoznaje ugovor o - Uoava znaaj
radu. ugovora o radu.

- B. Suboti, S. Rajkovi: Kancelarijsko poslovanje, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva Beograd, 2006.
- J. Manojlovi, S. Ignjatovi: Poslovna i slubena korespondencija, Zavod za
- D. Spasi, J. Rakini: Korespondencija sa sekretarskim poslovanjem, Zavod za

- Raunar, tampa, faks, telefonski aparat, projektor i projekciono platno.

periodu).
- Pismene vjebe.
8.Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta


- Diplomrani pravnik;
- diplomirani ekonomista.
129
Znanja
Predmet Znanja
- Korespondencija - Preduzetnitvo - Rad u sektorima i
- Zasnivanje radnog odnosa u poslovanje privrednog
privrednom drutvu drutva
- Postupak izrade godinjeg
izvjetaja o radu
130
1.3.4. RAUNARSKA GRAFIKA I INTERNET TEHNOLOGIJE
1. Naziv predmeta: RAUNARSKA GRAFIKA I INTERNET TEHNOLOGIJE
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II 72 72
III 72 72
IV
Ukupno 144 144

- Usvajanje osnovnih znanja iz informatike i aplikativnog softvera.
- Razumijevanje uticaja informatikih tehnologija na drutvo.
- Sticanje osnovnih znanja, vjetina i navika za pravilno i uspjeno korienje
informacijske tehnologije za zadovoljavanje linih i drutvenih potreba.
- Sticanje osnovnih znanja u korienju softvera za dizajn, kompjutersku grafiku,
3D animaciju i izradu web prezentacija.
- Sticanje znanja za projektavanje i korienje kompjuterske grafike.
- Razumijevanje mjesta i uloge internet tehnolgija za razmjenu informacija u
drutvu.
- Primjenjivanje raznih programa za izradu web prezentacije.
- Sticanje sposobnosti za pretraitivanje i instaliranje softvera za grafiku,
animaciju i web prezentaciju.
- Prepoznavanje savremenih potreba i pravaca razvoja softvera na podruju
grafike, animacije i web prezentacije.
- Razvijanje samoinicijativnosti pri izboru rjeavanja postavljenih problema.
- Shvatanje znaaja timskog rada i njegove organizacije.
- Sticanje sposobnosti za prilagoavanje aplikacije svojim potrebama radi
udobnijeg i efikasnijeg korienja.
- Razvijanje sposobnosti i sticanje iskustava na podruju upotrebe strune
literature i dobijanja informacija.
- Razumijevanje pravila korienja elektronskih izvora podataka i informacija.
- Navikavanje na upotrebu standarda i potovanje autorskih prava.
- Razumijevanje moralnih i etikih pitanja koja su povezana sa upotrebom
softvera.
131
Razred: DRUGI
COREL DRAW
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod
- Upoznaje osnove - Savlauje vjetinu u - Razvija sposobnost - Podijeliti uenike na
Corel-a i objanjava radu sa komandnim za rad u grupi. grupe i upoznati ih
postupak rada na panelima. sa sa raunarima na
doradi crtea, - Prilagoava interfejs kojima e raditi po
logoa, grafika i svojim potrebama. principu jedan
njihove pripreme za - Primjenjuje osnovni - Razvija smisao za uenik jedan
tampu. radni prozor Corel estetiku. raunar, ukoliko je
- Objanjava Draw. mogue.
instalaciju i - Instalira program
pokretanje Corel Draw.
CorelDraw-a.
Rad sa fajlovima
- Objanjava postupak - Kreira dokument. - Razvija smisao za Vjeba:
rada sa fajlovima. logiko razmiljanje - Importovanje i
- Objanjava formate - Koristi filtre za uvoz i rasuivanje. exportovanje
zapisa i preuzimanje i izvoz fajlova drugih fajlova.
fajlova drugih formata.
formata (Import,
Export). - Koristi filtere za
- Objanjava filtere za uvoz i izvoz drugih
Corel-ove proizvode. tipova fajlova..
Podeavanje stranica
- Objanjava - Razlikuje i - Razvija vizionarsku Vjeba:
podeavanje primjenjuje razliite kreativnost. - Podeavanje i
stranica. formate i stilove formatiranje stranice
papira. po zadatim
vrijednostima.
Rad sa alatkama
- Objanjava palete sa - Analizira i koristi - Podsie svijest o Vjeba:
osnovnim alatkama palete sa alatkama. procjenjivanju - PrtSc ekrana i
(Toolbox). vlastitih potreba. pravljenje slike sa
tekstualnim opisom
alatki.
Rad sa objektima
- Objanjava - Koristi selektovanje - Podstie spretnost, Vjeba:
selektovanje, objekata, kreira ih i rukovanje i - Precizno
grupisanje i manipulie njima. povezivanje. selektovanje objekta
razgrupisavanje - Pravi grupe na fotografiji.
jednog i vie objekata.
objekta.
Crtanje geometrijskih i drugih oblika (shapes-a)
- Opisuje postupak - Kreira i oblikuje - Razvija osjeaj o Vjeba:
crtanja osnovnih razne geometrijske i vanosti i potrebi - Crtanje i
132
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
geometrijskih oblika. druge oblike. preciznosti pri radu. modifikacija
pravougaonika,
elipsi, poligona,
podeavanje
dimenzija, crtanje iz
centra, stavljanje
pravilnih poligona,
spirala i tabela...
Crtanje putanja i popuna
- Objanjava postupak - Bira postupak - Stie preciznost, Vjeba:
podeavanja atributa podeavanja sigurnost i upornost. - Crtati putanje raznih
jednog grafikog atributa. debljina, praviti ih
prikaza. nevidljivim, crtati
- Objanjava putanje - Crta vrstu linija - Razvija odgovornost linije, crtati
(otvorene i putanje. prema radu i radnom "slobodnom rukom".
zatvorene). prostoru. - Crtati poetak,
- Definie boju linije - Praktino zavretak,
selektovane putanje. primjenjuje izbor automatsko
boja, korienje zatvaranje otvorene
preliva. linije, rotiranje za
- Objanjava docker-e. - Praktino odreeni ugao.
primjenjuje - Crtati krive,
docker-e. oznaavanjem
- Objanjava alatke za - Primjenjuje vorova i
umjetniko crtanje kotiranje za djelovanjem na njih.
uz primjenu interaktivno - Kreirati prelive.
posebnih efekata. povezivanje
elemenata.
Dejstvo Shape Tool-a na geometrijske oblike
- Objanjava dejsto - Crta zaobljene forme - Razvija preciznost. Vjeba:
Shape Tool-a na (odsjeak, luk). - Shape tool.
osnovne - Primjenjuje
geometrijske oblike. odsijecanje.
Rad sa tekstom
- Objanjava rad na - Unosi tekst i vri - Razvija kreativnost. Vjeba:
tekstu (definisanje oblikovanje i - Rad sa tekstom,
popunjenosti i modifikaciju teksta. vektorski zapis
obvojnice). fontova, unos teksta
u pasusima, izbor
fonta, njegove
veliine, njegovog
stila, poravnanje,
uvlaenje i ostale
namjene, prelom
reda...
Rad sa vorovima
- Opisuje i objanjava - Kreira linije i radi sa - Razvija svijest o Vjeba:
rad sa vorovima. vorovima. vanosti Internet - Rad sa vorovima:
133
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
brisanje, spajanje,
tehnolgije u prenosu
informacija i razdvajanje vorova,
konvertovanje krive
komunikacije meu
ljudima. u pravu liniju i
obrnuto,
postavljanje vorova
i poluga.
- Rad sa tzv:
zaobljenim (mekim),
- Razvija kreativnost. otrim i simetrinim
vorovima.
- Crtati i mijenjati
smjer krive, iriti
krivu radi
- Razvija sposobnost zatvaranja,
za saradnju i timski automatski
rad. zatvarati otvorene
selektovane krive.
Rad sa noem i gumicom i slobodne transformacije
- Opisuje poetak i - Primjenjuje rezanje - Razvija odgovornost i Vjeba:
kraj reza. linije noem, stie radne navike. - Primjeniti rezanje i
- Objanjava slobodne rezanje objekta po Bezier-ova svojstva
transformacije. toj liniji, korienje linije reza.
noa slobodnom - Primjeniti akcije
rukom uz korienje gumice, brisanje u
Bezier-ovih takama, brisanje po
svojstava. pravim linijama...
Rad alatkama
- Opisuje i objanjava - Primjenjuje alatke - Razvija svijest o Vjeba:
rad sa alatkama. za pretapanje, potrebi preciznosti - Rad sa alatkama za:
distorziju, pri radu. pretapanje, konture,
eksturziju... distorziju, ovojnicu,
efekat eksturzije,
sjenku i providnost.
Podeavanje i rad sa menijem
- Objanjava: Edit, - Koristi i primjenjuje - Razvija sposobnost Vjeba:
View, Layout, Tools naredbe iz menija. za analitiko - Podeavati menije
meni. miljenje. - Na primjerima
- Objanjava - Analizira standardne koristiti menije Edit,
standardne i dodatne i dodatne opcije View, Layout,
opcije u CorelDraw. programa. Tools...
Arrange meni
- Objanjava meni - Primjenjuje Vjeba:
Arrange. transformacije. - Razvija svijest za - Transformacija i
tehnoloku disciplinu dupliciranje objekta
i tehniku kulturu. sa odgovarajuim
atributima, rotacija
134
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
objekta za
specificirani ugao i
izbor centra
rotacije, skaliranje i
omoguavanje lika u
ogledalu.
- Araniranje objekata
poravnanje, spajanje
putanja,
razdvajanje,
grupisanje ili
razgrupisavanje...
Bitmaps meni
- Objanjava 3D - Crta i na konkretnim - Podstie Vjeba:
Effects. primjerima samopouzdanje i - Nacrtati 3D izgled
primjenjuje 3D kreativnost. prostorije u stanu
Rorate, Cylinder,
Emboss, Page Curl,
Perspective, Sphere,
Blur, Camera, Color
Noise, Sharpen...
Text meni
- Objanjava rad sa - Unosi tekst i vri 2D i - Razvija svijest o Vjeba:
tekstom koji se 3D obradu savremenim - Izrada vizit karte,
obavlja u reimima - (skaliranje, potrebama i novim simbola, amblema,
Artistic Text i pomjeranje, tehnologijama grba i sl.
Paragraph text. selektovanje i proizvodnje ureaja
rotiranje...). za prenos
informacija.
135
PHOTOSHOP
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod
- Objanjava - Usvaja nain - Razvija smisao za Vjeba:
instalaciju i instalacije i timski rad i - Instalacija i
pokretanje pokretanje toleranciju. prilagodjavanje
Photoshop-a. Photoshop-a. Photoshop-a
- Upoznaje i - Prepoznaje i uoava korisniku.
objanjava radno elemente radnog - Razvija preciznost
okruenje okruenja pri radu.
Photoshop-a. Photoshop-a.
- Opisuje - Pojanjava
prilagodjavanje i podeavanje i
podeavanje prilagodjavanje
Photoshop-a Photoshop-a
korisniku. korisniku.
Rad sa selekcijama
- Objanjava i navodi - Razlikuje vrste - Stie orijentaciju u Vjeba:
vrste selekcija. selekcija i naine radnom okruenju. - Izbor pravougaone,
njihove upotrebe. okrugle, laso, Magic
- Opisuje i navodi - Analizira osnovne - Razvija kreativnost u Wand selekcije.
osnovne operacije sa operacije sa radu.
selekcijama. selekcijama.
Rad sa slikama
- Upoznaje i - Razlikuje i Vjeba:
objanjava postupke pojanjava postupke - Promjena veliine,
obrade slike. obrade slike. kontrasta i
osvjetljenja slike.
Vjeba:
- Promjena Levels,
Curve i Color slike.
Crtanje i bojenje
- Objanjava i opisuje - Pojanjava i usvaja Vjeba:
postupak crtanja postupak crtanja - Crtanje
osnovnih osnovnih pravougaonika,
geometrijskih oblika. geometrijskih oblika. kruga, mnogougla i
definisanih oblika.
Rad sa stilovima
- Upoznaje se sa - Usvaja i pojanjava - Razvija svijest o Vjeba:
nainom primjene naine primjene vanosti i potrebi - Definisanje stilova
razliitih stilova. razliitih stilova. preciznosti pri radu. (Drop Shadow, Inner
Shadow...).
Bojenje povrina
- Navodi i opisuje - Razlikuje i - Podstie kreativnost. Vjeba:
vrste bojenja sa preproznaje vrste - Bojanje sa prelivom
prelivom. bojenja sa prelivom. Gradient (Linear,
Radial, Angle,
Reflected i
136
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Diamond).
Rad sa tekstom
- Objanjava i opisuje - Usvaja postupak Vjeba:
unoenje teksta. unoenja teksta. - Unoenje i
- Objanjava i opisuje - Pojanjava postupak formatiranje teksta.
postupak formatiranja teksta. Vjeba:
formatiranja teksta. - Izrada vizit karte.
- Objanjava i opisuje - Analizira primjenu
primjenu stilova i stilova filtera na
filtera na tekst. tekst.
Rad sa slojevima
- Upoznaje se sa - Usvaja postupak - Razvija sposobnost Vjeba:
pravljenjem novog pravljenja novog povezivanja teorije i - Pravljenje slojeva,
sloja. sloja. prakse. podeavanje
- Objanjava pojmove: - Uoava razliku vidljivosti,
vidljivost i izmeu pojmova: providnosti i
providnost sloja. vidljivost i ravnanja sloja.
providnost sloja.
- Objanjava postupak - Usvaja postupak Vjeba:
ravnanja i promjene ravnanja i promjene - Stapanje povezanih i
meusobnog meusobnog vidljivih slojeva u
poloaja slojeva. poloaja slojeva. jedan.
- Objanjava i opisuje - Analizira postupak
postupak stapanja stapanja vie slojeva
vie slojeva u jedan. u jedan.
Rad sa filtrima
- Navodi i objanjava - Razlikuje i - Razvija Vjeba:
vrste filtra. prepoznaje vrste samopouzdanje. - Upotreba filtra po
filtra. izboru na
fotografiju.
Brisanje
- Navodi i objanjava - Razlikuje i analizira - Razlikuje nevano od Vjeba:
alate za brisanje. alate za brisanje. vanog. - Brisanje djelova slike
upotrebom Eraser
Tool, Background i
Magic Eraser.
137
3 DS MAX
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod i kreiranje slika pomou kompjuterske grafike
- Upoznaje istoriju i - Razlikuje 3D i 2D - Podstie kreativnost. Vjeba:
osnove 3D aplikaciju. - Pravljenje 2D i 3D
tehnologije i objekta (Potoshop,
objanjava kako i Corel Draw).
gdje se koristi
kompjuterska 3D
grafika.
Orijentacija u 3ds max-u
- Objanjava i nabraja - Shvata orijentaciju - Razvija svijest o Vjeba:
koordinatne sisteme geometrijskih oblika uticaju grafike na - Vriti uvoz objekata
koji se mogu koristiti u koordinatnim razvoj i pomou parametara
u 3ds max-u. sistemima. socijalizaciju i animacija kljunih
- Nabraja razliite - Razlikuje termine linosti. frejmova u 3D
tipove objekata koriene za objekte grafici.
korienih u 3ds i povrine: primitivi,
max-u. Bulovi objekti,
lofting, splajn, - Razvija kreativnost i
NURBS, kulturu tehnikog
modifikatore... izraavanja.
- Objanjava: - Analizira i priprema
skladitenje, animaciju u
transformaciju, 3ds max-u.
obradu, sjenenje - Analizira tok i vezu
objekata... podataka o objektu i
primjenjuje
transformaciju.
Interfejs 3ds max-a
- Nabraja i objanjava - Koristi komandne - Razvija svijest o Vjeba:
komandne panele: panele. vanosti Internet - Korienje kljunih
Create, Modify, tehnolgije u prenosu komandi sa linije
Hierarchy, Motion, informacija i menija i osnovnih
Display i Utilities. komunikacije meu alata za animaciju,
- Objanjava - Kreira objekte i ljudima. kretanje kroz
kreiranje, modifikuje ih kroz objekat i
modifikovanje rad u komandnim manipulacija njima u
objekata i panelima. prikazima.
manipulaciju njima, - Razumije postupak
glavnu paletu sa navigacije kroz
alatima, komande u prikaze i sjenke.
okviru menija.
Modeliranje
- Upoznaje Mesh - Bira metod - Razvija predstavu o Vjeba:
modeliranje. modeliranja. prostornoj - Naini realizacije
- Upoznaje i nabraja - Koristi modifikatore orijentaciji. modeliranja
naine modeliranja za modeliranje. objekata.
pomou primitiva,
138
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
modifikatora i
sloenih objekata.
- Objanjava Bezier - Modelira sloene
splajnove, forme od
modeliranje mrea jednostavnih.
od Bezier splajnova,
spajanje geometrije
iz razliitih fajlova,
modeliranje tipa
editable mesh.
Modeliranje isjeaka
- Upoznaje organsko - Pravi modele - Stie sposobnost Vjeba:
modeliranje bazirano korienjem ocjenjivanja vlastitih - Modeliranje ljudske
na splajnovima. razliitih tehnika potreba. glave korienjem
modeliranja. opcije Surface Tools.
- Objanjava i navodi - Koristi 3 ds max-ov
Bezier isjeke, nove Surface Tools za
osobine isjeaka i kreiranje patch
splajn kaveza, modela.
metode modeliranja
isjeaka.
- Objanjava splajn - Kreira sloeni
kavez i Surface organski model.
Tools, optimizaciju
low-poly modela.
Primjena teksturnih mapa i materijala
- Upoznaje osnove - Razumije strukturu - Stie sposobnost Vjeba:
materijala i materijala i modele opaanja, - Odmotavanje
mapiranja. boja, postupak razlikovanja i koordinata
sjenenja, uporeivanja. mapiranja za low-
materijale i mape. poly karaktere.
Napredni materijali
- Objanjava efekat: - Primjenjuje i - Stie sigurnost i Vjeba:
dinamike podeava napredne upornost. - Mrtva priroda - scena
karakteristike, materijale. sa lampom i stolom.
refleksije i refrakcije
putanje i zraka.
Animacija
- Upoznaje vremenski - Koristi Max-ove - Razvija smisao za Vjeba:
raspored animacije. alatke za animaciju. toleranciju i timski - Animacije sa
- Objanjava MAX-ove - Kreira jednostavne rad. primjerima za
alatke za animaciju, animacije razliite objekte.
Track View, transformacije
animiranje parametarske
transformacije, animacije, animira
parametarsku sa uvijanjem
animaciju, uvijanje prostora...
prostora...
139
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Usavravanje animatorskih vjetina
- Objanjava - Bira i koristi - Razvija Vjeba:
kontrolere detaljnije odgovornosti. - Izrada kratke
animacije, kreiranje mehanizme animacije.
i editovanje kljueva animacije.
u prikazu Track.
- Objanjava - Primjenjuje steena
jednostavno znanja na kratke
povezivanje animacije.
animacije.
Hijerarhijska animacija karaktera
- Upoznaje naprednu i - Razlikuje vrste - Stie sposobnost Vjeba:
inverznu kinematiku. inverzne kinematike. uoavanja, - Kompletiranje
- Objanjava nove IK - Razumije postupak razlikovanja i animcije.
razrijeivae, korenja zakljuivanja.
skeletne animacije, hijerarhije.
modifikatore.
Renderovanje i efekti okruenja
- Objanjava postavku - Razumije i koristi - Podstie kreativnost. Vjeba:
prozora max-ove alatke za - Simulacija razliitih
Environment, renderovanje. atmosferskih efekata
atmosferske efekte, (efekat poara,
max-ove alatke za magle...).
renderovanje...
140
Razred: TREI
WEB DIZAJN
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Planiranje web sajta
- Navodi alate za - Ocjenjuje i - Razvija preciznost u Vjeba:
kreiranje web primjenjuje alate za tehnikom - Upotreba programa
sajtova (Front Page, kreiranje web-a. oblikovanju i za kreiranje web
Microsoft Publisher sposobnost sajta.
Web Publication, - Primjenjuje interfejs kreativnog
Dreamweaver MX, programa. izraavanja.
notepad itd.).
- Opisuje interfejs
programa i navodi:
menije, palete,
panoe,
prilagoavanje
elemenata ekrana i
pomo.
Organizovanje web sajta
- Objanjava dizajn - Analizira web i - Razvija vizionarsku Vjeba:
web sajta: upotrebu weba. kreativnost. - Kreiranje web
tipografiju, boje, - Primjenjuje upotebu - Razvija sposobnost strana. Dodavanje
raspored, strukturu ablona za web sagledavanja direktorijuma i
web sajta. sajtove i ablone za potreba i realizacije datoteka.
- Navodi pripremne strane. zamisli.
postupke za izradu - Primjenjuje
web sajta. postupke planiranja
- Opisuje uvoz prilikom izrade web
direktorijuma, sajta.
datoteka i web
sajtova u web sajt.
Kreiranje web sajta
- Definie osnove - Poznaje osnove - Stie osjeaj o Vjeba:
HTML-a, php-a. HTML-a, php-a. razvoju i primjeni - Formatiranje teksta i
- Objanjava - Primjenjuje novih tehnologija u povezivanje preko
dodavanje teksta. formatiranje teksta. cilju zadovoljenja hiperlinkova.
- Objanjava - Primjenjuje individualnih i
hiperlinkove. hiperlinkove kolektvinih potreba.
(e-mail).
Dizajniranje i postavljanje web strane - osnove
- Upoznaje - Primjenjuje - Razvija sposobnost Vjeba:
hiperlinkove na umetanje, za analitiko - Ubacivanje slika.
slikama i kreiranje ureivanje i miljenje.
vruih taaka. pozicioniranje slika.
- Opisuje umetanje i - Primjenjuje
modifikaciju slika upotrebu i umetanje
kao pozadine. clip art sliica.
Dizajniranje i postavljanje web strane - multimedije
- Opisuje crtanje i - Primjenjuje crtanje i Vjeba:
141
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
upotrebu upotrebu alata za - Dodavanje zvuka i
multimedije. crtanje. videa na web sajt.
- Opisuje - Primjenjuje
prilagoavanje i dodavnje boje,
upotrebu specijalnih efekata, i
trodimenzionalnih konvertovanje 2-d i
oblika. 3-d oblika.
- Opisuje upotrebu - Dodaje i podeava
zvuka i videa. zvuk i video.
Dizajniranje i postavljanje web strane - tabele
- Opisuje upotrebu - Primjenjuje - Razvija osjeaj Vjeba:
tabela. kreiranje tabele. odgovornosti i radnih - Tabele i elije.
- Objanjava - Primjenjuje navika motivacije.
dodavanje, dodavanje ivica,
formatiranje boje, slika u
dimenzija tabele, pozadini i korisnikih
rad sa elijama. stilova u tabele.
Dizajniranje i postavljanje web strane - liste
- Opisuje kreiranje - Uoava ureene i - Razvija logiko Vjeba:
lista. neureene liste. miljenje i - Modifikacija liste.
- Obajnjava - Primjenjuje sposobnost za
nastavljanje formatiranje, pravilno rasuivanje
prekinute liste i promjene fonta i i zakljuivanje.
promjenu stavki u boje teksta, stila,
njoj. oznaavanje ureene
i neureene liste.
Dizajniranje i postavljanje web strane modifikovanje web stranice
- Opisuje modifikaciju - Vri modifikaciju - Razvija kreativnost. Vjeba:
i postavljanje preko web stranice. - Modifikacija i
mree. - Analizira izbor web publikovanje strana.
- Objanjava domaina,
publikovanje i postavljanje sajta na
modifikaciju web web server i uvoz
sajta. weba.
Interaktivni sajtovi - forme
- Opisuje i objanjava - Primjenjuje - Razvija svjest o Vjeba:
upotrebu formi. kreiranje formi, vanosti Internet - Upotreba formi.
polja za potvrdu, tehnolgije u prenosu
- Objanjava ubotrebu dugmadi, padajuih informacija i
objekata forme, listi... komunikacije meu
vrijednosti forme i - Primjenjuje ljudima.
zapisivanje zapisivanje rezultata
rezultata. u obliku datoteke,
korienjem
elektronske pote.
Interaktivni sajtovi - animacije
- Opisuje animaciju - Definie efekat - Razvija tehnoloku Vjeba:
sajta. marquee. disciplinu. - Primjena i
142
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Objanjava - Primjenjuje dhtml modifikacija
animaciju elemenata effects, lebdeu animacije.
strane prelaz strane, dugmad i pravi
lebdeu dugmad. prelaz stranice.
- Definie efekat - Primjenjuje
marquee. formatiranje teksta
koji se kree po
hodizontali.
Interaktivni sajtovi komponente
- Opisuje upotrebu - Primjenjuje teme, - Razvija sposobnost Vjeba:
web komponenata. banere za stranu, sagledavanja - Upotreba web
knjigu utisaka i web potreba i realizacije dinamiki efekat,
za diskusiju. zamisli. web search, broja
- Opisuje upotrebu - Primjenjuje web pogodaka, radne
tema i ablona. template. listove i dijagrame,
- Opisuje web - Primjenjuje web foto-galeriju,
komponente. komponente. ubaeni sadraj,
linije linkova, listu
top 10.
Interaktivni sajtovi java script
- Navodi Plug-inove, - Uoava softver za Vjeba:
activex kontrole, interaktivni rad na - Ubacivanje Plug-
Java Apleti i Java sajtu. inova, ActiveX
Script. kontrola, Java Apleti
i Java Script.
Programski jezici za Web
- Upoznaje i opisuje - Primjenjuje HTML, - Razvija svijest o Vjeba:
izradu atraktivnog php, java script ... savremenim - Primjena CSS stilova.
Web sajta. potrebama i novim Vjeba:
- Opisuje integraciju - Primjenjuje tehnologijama - Osnovna strukura
Microsoft Officea u ubacivanje radnog proizvodnje ureaja Web strane.
sajt. lista Worda, Excela, za prenos Vjeba:
Adobe Acrobat (pdf) informacija. Pravljenje web sajta
sa svim usvojenim
formama.

- S. Bain: Corel DRAW 12, Kompjuter biblioteka, aak, 2005.
- T. Boardman: 3DS MAX 5, New Riders Publishing,
- R. Polevoi: 3D Studio MAX R3, The Coriolis Group,
- M. Imamovi, D. osi: Adobe Photoshop 7.0, Soho Graph, Beograd, 2002.
- C. Rose: Nauite Adobe Photoshop CS2 za 24 asa, Sams, 2005.
- T. A. Powell: Web Design, Osborne / McGraw-Hill, 2001.
- D. Elderbrock i D. Karlins: FrontPage 2002 Biblija, Hungry Minds Inc., 2002.
- E. Castro: HTML za WWW, Peachpit Press;
- K. Jamsa, K. King, A. Anderson: HTML i Web dizajn kroz praktine primere,
Osborne / McGraw-Hill, 2002.
- M. Moncur: DHTML nauite za 24 asa, SAMS,
- K. Bartlett: CSS za 24 asa, SAMS,
143
- J. Jaworski: JavaScript i JScript - Detaljan izvornik, Sybex,
- K. Annwn Page: Macromedia Dreamweaver MX 2004: iz prve ruke, Macromedia Pr;
2004.
- B. Blake: Flash 5, Osborne / McGraw-Hill, 2001.

- Raunari sa odgovarajuim softverom, projektor, skener, tampa i projekciono
platno.
Za izvoenje nastave potreban je softver (2004.):

- CorelDRAW Graphic Suite (12) ili noviji.
- Adobe Photoshop 7.0 ili noviji.
- 3D Studio Max (5.0) ili noviji.
- Microsoft Office 2003: Front Page i Microsoft Publisher ili noviji.
- Macromedia Essentials MX 2004: Dreamweaver MX, Fireworks MX, Macromedia
Flash MX,... ili noviji.
- Mix 1 ACDSee (6.0), WinZip (8.0), Nero (6.0), Visual Studio 6.0, Internet Explorer
(6.0), Firefox Mozilla, Opera, CuteFTP, HTML Assistant, HTML Writer, Mapedit,
Adobe Illustrator 10, Illustrator 7, Adobe Acrobat (5.5), ili noviji...

periodu).
- Pismene vjebe.



Znanja
Predmet Znanja
- Grafika - Primjena raunara u - Linija, crte, slika
elektrotehnici
- Animacija - Primjena raunara u - Simulacija elektronskih kola i
elektrotehnici korienje raznih softvera u
elektrotehnici
144
1.3.5. AUTOMATSKO UPRAVLJANJE
1. Naziv predmeta: AUTOMATSKO UPRAVLJANJE
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III 72 72
IV 66 66
Ukupno 138 138

- Razumijevanje djelovanja elemenata sistema automatskog upravljanja.
- Opisivanje reima rada elemenata sistema automatskog upravljanja.
- Razlikovanje funkcije elemenata sistema automatskog upravljanja.
- Analiziranje sistema automatskog upravljanja i regulacije.
- Razumijevanje znaaja i uloge digitalnih raunara u upravljanju proizvodnim
procesima.
- Poznavanje i pravilno upotrebljavanje strune terminologije.
- Razvijanje sistematinosti, tanosti i dosljednosti u radu.
- Razvijanje interesa za praktinim ispitivanjem noviteta.
- Razvijanje svijesti o vanosti uvanja i zatiti ivotne sredine.
145
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod u sisteme automatskog upravljanja (SAU)
- Upoznaje se sa - Uoava mogunost - Razvija sposobnost - Na primjerima
znaajem i ulogom razvoja logikog opisati nain
automatizacije za automatizacije u razmiljanja kod funkcionisanja
razvoj drutva. raznim granama usvajanja novih SAU.
privrede. informacija.
- Definie pojam - Razlikuje osnovne Napomena:
sistema pojmove iz SAU Sistem
automatskog automatskog automatskog
upravljanja (SAU) i upravljanja: upravljanja;
automatske sistem, signal, SAR Sistem
regulacije (SAR). povratna automatske
sprega. regulacije.
Elementi SAU i SAR
- Objanjava - Crta i analizira - Stie sposobnost - Upotrebiti kataloge
klasifikaciju blok- emu sistema sistematinosti u i strunu
sistema automatike automatskog radu. literaturu.
prema karakteru upravljanja.
unutranjih - Upotrebiti poznate
dinamikih - Zna elemente i projekte objekata
procesa. strukturu SAU i automatizacije i
- Nabraja i regulacije. diskutovati.
objanjava - Crta i analizira
elemente sistema karakteristike
automatskog elemenata sistema
upravljanja i automatskog
regulacije. upravljanja i
regulacije.
Mjerni pretvarai
- Opisuje rad i - Shvata ulogu - Razvija analitiko - Pokazati razne
karakteristike pretvaraa i zna miljenje. vrste mjernih
mjernih nain rada i pretvaraa.
pretvaraa. primjenu.
- Razlikuje vrste
mjernih
pretvaraa:
otporni,
kapacitivni,
induktivni,
piezoelektrini,
fotoelektrini,
tahometrijski i
frekventni.
Detektori signala greke
- Opisuje detektore - Poznaje princip - Razvija sposobnost - Pokazati razne
signala greke. rada i primjenu opaanja i vrste detektora
detektora signala zakljuivanja. signala greke.
greke.
- Razlikuje vrste
146
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
detektora: strujni,
naponski, mosni,
fazni i dr.
Pojaavai u automatici
- Opisuje pojaavae - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost - Pokazati modele i
u automatici. pojaavaa, uporeivanja i eme raznih vrsta
poznaje princip analize. pojaavaa.
rada i primjenu.
Regulatori
- Opisuje i nabraja - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost - Pokazati modele i
regulatore u diskontinualnih i analize i eme raznih vrsta
automatici. kontinualnih zakljuivanja. pojaavaa.
regulatora,
poznaje princip Napomena:
rada i primjenu. P-proporcionalni;
- ematski I-integralni;
predstavlja D-diferencijalni.
regulatore i
objanjava.
- Razlikuje
kontinualne
regulatore P, I, D,
PI, PD, PID i crta i
analizira dijagrame
djelovanja.
Izvrni organi
- Objanjava ulogu - Razlikuje vrste - Stie sposobnost - Pokazati modele i
izvrnog organa u izvnih organa, sistematinosti u raznih vrsta
automatici. poznaje principe radu. izvrnih organa i
rada i primjenu. pogonskih ureaja.
- Opisuje ulogu - Razlikuje pogonske
pogonskog uredjaja ureaje izvrnog
u izvrnom organu. organa, poznaje
princip rada i
primjenu
(elektrini,
pneumatski,
hidraulini).
Komutacioni elementi
- Nabraja vrste i - Razlikuje vrste - Razvija smisao za - Pokazati modele
karakteristike komutacionih komunikaciju. raznih vrsta
komutacionih ureaja: tasteri, komutacionih
elemenata. prekidai, releji i ureaja.
kontaktori; poznaje
princip rada i
primjenu.
Ureaji za signalizaciju
- Upoznaje ureaje - Crta eme alarmne - Razvija smisao za - Prikazati razne
za signalizaciju. signalizacije. komunikaciju. eme alarmne
signalizacije.
147
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Analiza SAU i SAR
- Opisuje - Razlikuje postupke - Razvija osjeaj za - Upotrebiti gotove
karakteristike regulacije: sigurnost i projekte i
jednokonturnih regulacija preciznost u radu. diskutovati
SAU i SAR. kompenzacijom karakteristike
poremeaja, razliitih sistema
regulacija po - Razvija sposobnost SAU.
otklonu, povezivanja
kombinovana prethodno - Podjeliti grupama
regulacija i sloeni steenog znanja u uenika primjere
postupci cjelinu. jednostavnih
regulacije. sistema za
- Objanjava sistem - Razlikuje i analiziranje i
sa povratnom analizira diskusiju.
spregom. centralizovanu i
hijerarhijsku
organizaciju
upravljanja.
- Opisuje - Analizira primjere
organizaciju elektroenergetskog
sloenih sistema sistema: parametre
automatskog reima rada,
upravljanja i operativnu obradu,
regulacije. planiranje i
realizaciju za razne
sluajeve.
Upravljanje proizvodnim procesom primjenom raunara
- Upoznaje se sa - Shvata znaaj - Razvija sposobnost - Na konkretnim
znaajem i ulogom primjene logikog primjerima
informacione informacione razmiljanja i pokazati kako bi
tehnologije u tehnologije u povezivanja. raunar mogao da
upravljanju sistemima SAU i se ukljui u sistem
proizvodnim SAR. SAU.
procesima. - Stie sposobnost
- Objanjava - Poznaje osnovne sistematinosti u
osnovne karakteristike radu. - Prikazati slajdove
karakteristike raunara za industijskih robota.
procesnih upravljanje
raunara. proizvodnim
procesima.
- Obrazlae ulogu - Na primjeru
raunara u analizira
regulacionoj petlji. raunarsko voenje
procesa.
- Nabraja primjere - Crta i analizira
upotrebe raunara optu blok-emu
u procesnom upravljanja
upravljanju. procesom pomou
raunara.
- Upoznaje vrste - Uvia mogunosti
148
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
industrijskih primjene
robota. industrijskih
robota.
Programibilni logiki kontroler
- Upoznaje - Poznaje osnovne - Razvija smisao za - Demonstrirati
upravljanje principe i strukture primjenu novih jednostavne
procesima pomou upravljanja tehnologija. primjere
PLC (programibilni programibilnim upravljanja
logiki kontroler). logikim koristei Siemens
kontrolerima. PLC LOGO.
Numeriko upravljanje procesima
- Upoznaje principe i - Shvata principe i - Razvija smisao za - Prikazati blok eme
vrste numerikog razlikuje vrste primjenu novih numerikog
upravljanja numerikog tehnologija. upravljanja
procesima. upravljanja: NC procesima.
(numerika
kontrola) i CNC Napomena:
(cmos numerika NC - numeric
kontrola), DNC control;
(direktna CNC - cmos numeric
numerika control;
kontrola). DNC - direct numeric
- Analizira primjene control.
numerikog
upravljanja kod
obradnih maina.

- G. Nikoli, D. Martinovi, M. Petkovi, D. Peki, S. Obradovi: Automatsko
upravljanje razvodnim postrojenjem, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1999.
- Dipl. ing. F. Raji: Osnove automatike I i II dio, kolski centar Ruer Bokovi,
Zagreb, 1984.
- Mr M. Ljubi: Elementi automatike, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1989.
- S. Turajli: Raunari u sistemima upravljanja, Zavod za udbenike i nastavna

- Mjerni pretvarai, detektori signala greke, regulatori i dr., raunar sa
odgovarajuim softverom, projektor, projekciono platno i katalozi opreme.

Provjera znanja vri se usmeno i pismeno.
periodu).
- Pismene vjebe.
149

- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer automatike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike smjer elektronike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer energetike.

Znanja
Predmet Znanja
- Uvod u sisteme automatskog - Osnove elektrotehnike - Princip rada elektromotora
upravljanja - Praktina nastava jednosmjerne struje,
- Obrtni moment
- Elementi SAU i SAR - Elektronika - Mjerni pretvarai
- Mehatronika - Hidraulini i pneumatski
- Praktina nastava elementi
- Operacioni pojaavai
- Upravljanje proizvodnim - Osnovi raunarstva - Raunarsko upravljanje
procesom primjenom - Elektronika procesima
raunara - Praktina nastava - Programabilni automati -
PLC
150
1.3.6. OSNOVE ENERGETIKE I ENERGETSKA EFIKASNOST
1. Naziv predmeta: OSNOVE ENERGETIKE I ENERGETSKA EFIKASNOST
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III 72 72
IV 66 66
Ukupno 138 138

- Shvatanje potrebe za elektrinom energijom, njenim znaajem i ulogom za
razvoj drutva.
- Upoznavanje vrsta elektrana i naina proizvodnje elektrine energije.
- Shvatanje potrebe za nekonvencionalnim metodama proizvodnje elektrine
energije.
- Upoznavanje problema prenosa velikih snaga.
- Usvajanje strunih znanja o transformatorskim i razvodnim postrojenjima,
namjeni i sastavnim djelovima.
- Upoznavanje sa organizacijom elektroenergetskog sistema Crne Gore.
- Upoznavanje sa podjelom i vrstama elektrinih mrea.
- Upoznavanje i razumijevanje konstrukcijskih elemenata elektroenergetskih
vodova.
- Upoznavanje materijala, ureaja i tipova elektrinih instalacija kao i naina i
mjesta primjene.
- Sticanje osnovnih znanja o razliitim vrstama motora i poznavanje njihovih
principa rada.
- Upoznavanje sa znaajem elektroenergetske efikasnosti.
- Razumijevanje i pravilno upotrebljavanje strune terminologije.
- Upoznavanje sa opasnostima pri radu sa elektroenergetskim ureajima i
poznavanje propisa o sigurnosti na radu.
151
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvodni dio
- Upoznaje se sa - Uoava povezanost - Razvija pozitivan
znaajem i ulogom energetike sa svim odnos prema
energije za razvoj granama privrede. zanimanju.
drutva.
- Upoznaje se sa - Uoava potrebu za
savremenim planiranjem razvoja
energetskim elektroprivrede.
trendovima u
svijetu.
Elektrane
- Opisuje - Razlikuje - Razvija ekoloku - Posjetiti
karakteristike hidroloke od svijest. hidroelektranu ili
hidroelektrana. energetskih - Razvija pozitivan termoelektranu.
karakteristika odnos prema - Prikazati slajdove
- Objanjava glavne hidroelektrana. timskom radu. ili grafike
djelove - Razlikuje vrste prezentacije
hidroelektrana brana. principa rada
(sistem - Razumije ulogu pojedinih
akumulacije, zahvata, vodostana elektrana.
brana, zahvata, i ostalih - Prikazati slajdove
dovod vode, elemenata. ili grafike
vodostan i prezentacije
cjevovod). - Zna za koje padove skladitenja otpada
- Navodi vrste se koriste pojedine kod
vodenih turbina. turbine. termoelektrana i
- Razumije razliku nuklearnih
- Objanjava podjelu izmeu elektrana.
hidroelektrana. akumulacionih i - Zadatak: potraiti
protonih na internetu
- Upoznaje glavne hidroelektrana kao informacije o
karakteristike i razliku izmeu akcidentima kod
hidroelektrana u derivacionih i nuklearnih
Crnoj Gori. pribranskih. elektrana.
- Opisuje uticaj - Uporeuje - Zadatak: podijeliti
hidroelektrana na karakteristike HE uenike na grupe.
okolnu sredinu. Peruica, HE Piva. Zadati im
- Objanjava podjelu istraivanje o
termoelektrana i - Razumije uticaj alternativnim
navodi glavne hidroelektrana na izvorima energije.
djelove okolnu sredinu. Diskusija.
termoelektrana. - Analizira blok emu
termoelektrane I
- Opisuje princip na njoj pokazuje
rada nuklearne osnovne djelove.
elektrane. - Na primjeru TE
Pljevlja upoznaje
- Opisuje uticaj glavne
termoelektrana na karakteristike TE.
152
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
okolinu. - Objanjava princip
rada nuklearne
- Nabraja elektrane koristei
alternativne izvore blok emu.
energije. - Razumije
posljedice
zagaivanja
vazduha i probleme
smjetanja
nuklearnog otpada.
- Razlikuje naine
dobijanja
elektrine energije
iz alternativnih
izvora.
Elementi razvodnih postrojenja
- Upoznaje ulogu i - Zna na osnovu ega - Razvija analitinost - Prikazati slajdove
vrste sabirnica. se vri i logino elemenata
- Objanjava vrste dimenzionisanje razmiljanje. razvodnih
potpornih i sabirnica. - Pozitivno ocjenjuje postrojenja i
provodnih - Razlikuje vrste vanost novih kataloge
izolatora. izolatora na osnovu znanja iz svoje proizvoaa.
- Opisuje ulogu i oznaka. struke. - Posjetiti
nabraja vrste - Razlikuje razliite - Razvija sposobnost visokonaponsko
rastavljaa. vrste rastavljaa. povezivanja razvodno
- Upoznaje ulogu - Poznaje nain teorijskih znanja sa postrojenje.
visokonaponskih izbora praktinim
osiguraa. visokonaponskih primjerima.
- Upoznaje ulogu i osiguraa.
vrste - Opisuje naine
visokonaponskih rada razliitih vrsta
prekidaa. visokonaponskih
- Upoznaje ulogu i prekidaa.
vrste mjernih - Razlikuje naponske
transformatora. i strujne mjerne
transformatore.
Zatite u razvodnim postrojenjima
- Upoznaje uticaj - Razlikuje opasnosti - Razvija - Prikazati slajdove
struje na ovjeka i od strujnog udara i odgovornost u sa moguim
postupak mjere koje treba radu. posljedicama od
ukazivanja prve preduzeti prilikom strujnog udara i
pomoi. prve pomoi. - Razvija svijest o ukazati na vanost
- Opisuje zatitu od - Poznaje zatite od potovanju propisa. potovanja propisa
atmosferskog atmosferskog o zatiti.
pranjenja. pranjenja.
- Opisuje pogonsko i - Shvata ta je napon
zatitno dodira i napon
uzemljenje na koraka.
visokom i niskom
naponu. - Poznaje osnovna
- Opisuje ulogu svojstva relejne
153
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
zatitnih relejnih zatite.
ureaja. - Crta i analizira
- Upoznaje vrste i eme djelovanja
nain rada strujnih strujnih releja.
releja. - Razlikuje
- Upoznaje vrste i natnaponske i
nain rada potnaponske
naponskih releja. releje.
Elektrine mree
- Opisuje - Poznaje nain - Razvija analitinost - Crtati eme i
elektroenergetske predstavljanja i logino analizirati
nadzemne vodove. elektroenergetskih razmiljanje. najjednostavnije
vodova u najraspro-
- Upoznaje planovima. stranjenije
provodnike i - Uoava osnovne sisteme za
zatitnu uad. elemente koji raspodjelu
sainjavaju elektrine
- Opisuje stubove i nadzemni vod. energije.
njihovu funkciju u - Razlikuje
vodu. materijale koji se
koriste za izradu
- Opisuje ulogu i provodnika i
nabraja vrste zatitnih uadi.
izolatora. - Poznaje izbor
- Objanjava konstrukcije stuba,
konstrukciju raspored
energetskih provodnika na
kablova. stubu i temelje
stubova.
- Razlikuje izolatore
za niski, srednji i
visoki napon.
- Razlikuje
energetske kablove
prema naponu,
vrsti struje, broju
ila, materijalu
provodnika i vrsti
izolacije.
Elektrine instalacije
- Navodi vrste - Uporeuje vrste - Razvija pravilan - Upotrijebiti
materijala za materijala za odnos prema eksponate najee
izradu provodnika i izradu provodnika. ouvanju korienih vrsta
kablova. materijalnih energetski
- Poznaje - Razlikuje vrste dobara. izolovanih
konstrukciju izolovanih - Razvija svijest o provodnika i
energetski provodnika prema potovanju propisa. energetskih
izolovanog konstrukciji i kablova i omoguiti
provodnika. namjeni. uenicima da ih
- Upoznaje se sa - Razlikuje uporeuju.
nainom standardne - Upotrijebiti
154
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
oznaavanja presjeke demonstracioni
energetski provodnika i naine pano sa prikazanim
izolovanih oznaavanja po vezivanjem
provodnika. propisima. osiguraa.
- Poznaje dozvoljeno - Upotrebljava - Upotrijebiti
optereenje tabele za izbor demonstracioni
izolovanih energetski pano sa raznim
provodnika. izolovanih instalacionim
provodnika. prekidaima.
- Objanjava pojam - Prepoznaje
i ulogu elemente
instalacionih instalacionih
osiguraa. topljivih i
automatskih
- Nabraja osiguraa.
instalacione - Razlikuje topljive
prekidae. od automatskih
osiguraa.
- Objanjava ulogu - Uporeuje naine
prikljunih rada pojedinih
ureaja. vrsta instalacionih
prekidaa (pratei
- Objanjava princip tok struje na
rada sijalice sa emama
metalnim vlaknom instalacionih
i fluorescentnih prekidaa).
cijevi. - Razlikuje
nezatiene i
prikljune ureaje
sa zatitnim
uzemljenjem.
- Crta i analizira
emu vezivanja
fluorescentne
cijevi.
155
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Elektrine maine
- Upoznaje svrhu - Uoava znaaj - Razvija osjeaj za - Korstiti slajdove,
transformatora. elektromagnetne tehniku tanost i slike razliitih vrsta
- Upoznaje indukcije za rad odgovornost pri transformatora za
materijale koji se transformatora. radu. prezentaciju.
primjenjuju za - Razumije proces - Organizovati
izradu nastajanja - Povezuje posjetu
transformatora i naizmjeninog prethodno steeno transformatorskom
elektrinih maina. magnetnog fluksa u sa novim znanjem. postrojenju.
- Objanjava nain magnetnom kolu
rada transformatora. - Pokazivati
transformatora. - Razumije elemente
- Objanjava unutranju elektrinih maina
magnetno kolo strukturu na predavanjima.
elektrine maine. transformatora.
- Upoznaje vrste - Uoava da - Koristiti elemente
induktora i njihovu transformator radi asinhronih motora
primjenu. sa visokim za demonstraciju
- Objanjava nain stepenom tokom predavanja.
rada trofaznog iskorienja.
asihronog motora. - Razlikuje ulogu - Pokazivati
- Definie stepen statora i rotora kod elemente sinhronih
iskorienja snage obrtnih elektrinih elektrinih maina
u asihronom maina. na predavanjima.
motoru. - Razlikuje induktore
- Objanjava nain sa istaknutim - Pokazati primjere
rada jednofaznog polovima i pune upotrebe sinhronih
asihronog motora. induktore. motora, npr. kod
- Objanjava naine - Crta i analizira programatora
putanja u rad mehaniku kunih ureaja.
asihronih motora. karakteristiku
asihronog motora. - Koristiti elemente
- Objanjava naine - Izraunava stepen maina
promjene brzine iskorienja snage jednosmjerne
asihronog motora. asihronog motora i struje za
crta dijagram demonstraciju u
- Objanjava nain preobraja. toku predavanja.
rada sinhrone - Shvata obrtni
maine i njenu momenat asihronog
primjenu. motora.
- Zna koje zahtjeve
- Objanjava nain treba zadovoljiti
rada sinhronog pri putanja
generatora. motora u rad.
- Nabraja i - Poznaje putanje u
objanjava nain rad asihronog
rada i primjenu motora pomou
sinhronih motora. prebacaa
- Objanjava nain zvijezda trougao.
rada i primjenu - Izraunava brzinu
156
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
maina obrtanja rotora
jednosmjerne asihronog motora i
struje. analizira naine
- Pojanjava osnovne mijenjanja brzine.
pojmove i pravila - Uoava da su
namota indukta. brzine rotora i
magnetnog fluksa
- Objanjava princip statora iste.
rada motora - Poznaje
jedosmjerne konstrukciju
struje. sinhrone maine.
- Razlikuje
hidrogeneratore i
turbogeneratore.
- Zna koja su
svojstva sinhronih
motora.
- Poznaje
konstrukciju
maina
jednosmjerne
struje.
- Izvodi izraz
indukovanog
napona u induktu.
- Izvodi izraz
elektromagnetnog
momenta maine
jednosmjerne
struje.
- Skicira
principijelne eme
motora
jednosmjerne
struje u zavisnosti
od naina
pobuivanja.
- Crta i analizira
karakteristike
brzine, momenta i
mehanike
karakteristika
motora
jednosmjerne
struje.
Elektrini aparati i ureaji u domainstvu
- Upoznaje termike - Zna osnovne - Razvija sposobnost - Pripremiti modele
ureaje: grijae, principe rada i zna za timski rad. ureaja koji se
pegle, elektrine da ita elektrine obrauju, a za
bojlere, termo-pei eme termikih sloenije ureaje
i elektrine aparata i ureaja pripremiti panoe ili
157
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
porete. koja se koriste u prezentacije preko
- Upoznaje rashladne domainstvima. raunara.
ureaje: friidere, - Shvata principe - Pripremiti modele
zamrzivae i klima- rada rashladnih ureaja koji se
ureaje. ureaja. mogu rasklopiti da
- Razumije i uenik moe da
objanjava rad - Razlikuje ulogu vidi.
maine za ve, pojedinih djelova i
maine za sudove, cijelih ureaja.
maine za suenje
vea.
Energetska efikasnost
- Opisuje izvore - Prema namjeni - Razvija analitinost - Uporeivati
svjetlosti sa prostorije odabira i logino karakteristike
smanjenom odgovarajue razmiljanje. svjetlosnih izvora
potronjom tedne sijalice. koristei kataloge
elektrine - Poznaje osnovne proizvoaa.
energije. elemente potrebne
za regulaciju - Pronai na
- Objanjava fizike osvjetljenja javnih Internetu
osnove rashladnih i povrina. informacije o
termikih tehnika. - Vri proraun energetski
optereenja pasivnim kuama.
- Nabraja i opisuje ureaja za grijanje
komponente i hlaenje po - Zadatak: Analizirati
rashladnih i aktuelnim stanje potronje
termikih normama. elektrine energije
postrojenja. - Planira i u svojoj kui i
- Opisuje solarno dimenzionie predloiti rjeenja
termika povrine ureaja za za postizanje
postrojenja. grijanje i hlaenje. energetske
- Objanjava efikasnosti.
primjenu solarnih - Analizira solarno
kolektora za termika
domainstvo. postrojenja sa
aspekta energetske
- Objanjava efikasnosti.
primjenu - Procjenjuje
fotonaponskih potrebu za toplom
panela. vodom i grijanjem
za jedno
- Objanjava domainstvo i
primjenu proraunava
vjetrogeneratora potreban broj
za napajanje solarnih kolektora.
objekata. - Procjenjuje
potrebnu snagu
- Objanjava potroaa i
primjenu proraunava
kombinacije povrinu potrebnog
fotonaponskog panela.
158
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
panela i - Odreuje potrebne
vjetrogeneratora elemente za
za napajanje korienje snage
objekata. vjetra (generator,
akumulator,
invertor...).
- Procjenjuje
potrebnu snagu
potroaa i
proraunava snagu
vjetrogeneratora i
povrinu
fotonaponskog
panela kao i
pripadajue
elemente.

- Prof. dr S. kuleti: Osnovi elektroenergetike, Univerzitet Crne Gore -
Elektrotehniki fakultet, Podgorica, 2006.
- Prof. dr S. kuleti: Elektrane, Univerzitet Crne Gore - Elektrotehniki fakultet,
Podgorica, 2006.
- M. Popovi: Razvodna postrojenja i elektrane, Zavod za udbenike i nastavna
- D. Jankovi, A. Mati, M. Radivojevi: Elementi elektroenergetskih postrojenja,
- S. Brankovi: Elektrine mree i dalekovodi za III razred, Zavod za udbenike i
- M. Justinijanovi: Elektrine instalacije i osvetljenje - udbenik za drugi razred,
- V. V. Petrovi, M. P. Pendi: Elektrine maine, Beograd,1980.
- Dr V. Brajovi: Elektrotermiki ureaji - udbenik za trei razred, Zavod za
- M. Radosavljevi: Rashladni ureaji ubenik za trei i etvrti razred
elektrotehnike kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.
- J. Nikoli: Elektroenergetika - udbenik za trei razred elektrotehnike kole,

- Raunar, projektor i projekciono platno.

- Provjera znanja vri se usmeno i pismeno:
- Usmeno (po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
- Pismene vjebe.
159

- Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer energetike.

Znanja
Predmet Znanja
- Elektrane - Osnove elektrotehnike - Proizvodnja elektrine
energije
- Elementi razvodnih - Praktina nastava - Vrste izolacionih materijala
postrojenja
- Zatite u razvodnim - Praktina nastava - Opasnost od strujnog udara
postrojenjima
- Podjela i vrste elektrinih - Praktina nastava - Poznaje materijale koji se
mrea koriste za izradu vodova
- Elektrine instalacije - Osnove elektrotehnike - Odreivanje presjeka
- Praktina nastava provodnika
- Naini montae elemenata
elektrine instalacije
- Elektrine maine - Osnove elektrotehnike - Poznaje znaaj
- Praktina nastava transformatora za prenos i
disribuciju elektrine
energije
- Poznaje znaaj sinhronog
generatora za proizvodnju
elektrine energije
- Poznaje znaaj maina
jednosmjerne struje za rad
elektromotornog pogona
- Elektrini aparati i ureaji - Osnove elektrotehnike - Pretvaranje elektrine
u domainstvu energije u toplotnu
160
1.3.7. MEHATRONIKA
1. Naziv predmeta: MEHATRONIKA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III 72 72
IV 66 66
Ukupno 138 138

- Upoznavanje sa znaajem primjene mehatronike u industriji.
- Sticanje osnovnih znanja iz upravljanja.
- Usvajanje znanja iz pneumatike, hidraulike i elektrotehnike kao i mogunosti
primjene pneumatskih, hidraulikih i elektropneumatskih komponenti kod
izgradnje mehatronikih sistema;
- Upoznavanje i razumijevanje pneumatskog, hidraulikog i elektro - pneumatskog
upravljanja.
- Razvijanje sposobnosti razumijevanja i rjeavanja konkretnih problemskih
zadataka iz mehatronike.
- Korienje upravljakog i edukativnog softvera za simulaciju rada sistema.
- Ovladavanje strunom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci.
- Razvijanje osjeaja odgovornosti.
- Razvijanje radnih navika.
161
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Predmet i primjena mehatronike
- Definie pojam - Shvata znaaj - Razvija sposobnost - Prikazati slajdove
mehatronike. mehatronike. analiziranja i elemenata
- Navodi primjenu - Pronalazi primjere logikog mehatronikih
mehatronike. primjene zakljuivanja. sistema:
pneumatskih, hidraulike,
hidraulikih i pneumatske i
elektro - elektro
pneumatskih pneumatske.
sistema.
- Upoznaje osnovne - Shvata pojam
pojmove tehnike tehnike
upravljanja. upravljanja.
- Navodi i objanjava - Razlikuje i analizira
naine upravljanja. analogno, digitalno
i binarno
upravljanje.
- Uporeuje
sinhrono, asinhrono
i logiko
upravljanje.
- Analizira
upravljaki lanac.
- Razlikuje analogne,
diskretne, digitalne
i binarne signale.
Grafiki simboli i blok dijagrami
- Navodi mogunosti - Shvata potrebu - Razvija sposobnost - Crtanje dijagrama
prikazivanja prikazivanja orijentacije u put-korak i
kretanja radnih kretanja radnih prostoru. put-vrijeme za
elemenata. elemenata. konkretan primjer.
- Upoznaje elemente - Crta blok
blok dijagrama. dijagrame - Na konkretnim
mehatronikih primjerima
- Objanjava sistema. prikazivati
upravljaki i druge - Crta i analizira funkcijski plan.
dijagrame i dijagrame:
funkcijski plan. put-korak,
put-vrijeme i
- Nabraja i ilustruje upravljaki
grafike simbole. dijagram.
- Koristi funkcijski
plan kao sredstvo
sporazumijevanja.
- Poznaje simbole za
izradu funkcijskih
planova.
Mehanika
- Navodi i objanjava - Shvata pojam sile. - Razvija sposobnost Na primjerima:
162
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
podjelu mehanike i - Razlikuje analiziranja i - Izraunati silu
pojam sile. spoljanje i zakljuivanja. pritiska koja
unutranje sile djeluje na elo
- Objanjava - Odreuje moment klipa.
moment sile, spreg sile za taku.
sila i moment - Shvata pojam - Izraunati obrtni
sprega. sprega i odreuje moment na vratilu
moment sprega. hidromotora.
- Navodi i objanjava - Razumije pojam i - Izraunti teorijsku i
pojam, vrste i znaaj trenja. stvarnu snagu
znaaj trenja. - Razlikuje trenje radnog cilindra.
klizanja i trenje
- Definie i kotrljanja. - Izraunavati
objanjava - Odreuje intezitet, teorijsku i korisnu
pojmove: kretanje, pravac i smjer sile snagu pumpe.
put, brzina, trenja.
ubrzanje, srednja - Uoava znaaj - Izraunavati snagu
brzina, ugaono podmazivanja na obrtnog
ubrzanje. smanjenje sile pneumatskog
trenja. motora.
- Opisuje - Izraunava osnovne
pravolinijsko i veliine koje - Izraunavati stepen
kruno kretanje. opisuju kretanje na korisnog dejstva u
osnovu zadanih mehatronikom
- Definie i veliina. sistemu.
objanjava - Izraunava srednju
pojmove: rada, brzinu kretanja
snage i energije. klipa.
- Uoava i analizira
- Definie stepen pravolinijsko i
korisnog kruno kretanje
djelovanja. kod pneumatskih i
hidraulikih
elemenata.
- Izraunava rad sile
pri kretanju na
osnovu zadatih
podataka.
- Izraunava i
analizira rad
cilindara.
- Odreuje snagu
hidromotora na
osnovu zadanih
podataka.
- Odreuje stepen
korisnosti.
Hidraulika
- Nabraja fizika - Ovladava osnovnim - Razvija logiko - Prikazati slajdove
svojstva radne pojmovima miljenje i elemenata
tenosti hidraulike kroz sposobnost za hidraulikog
163
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
hidraulikih analizu pravilno sistema.
sistema. jednostavnih zakljuivanje.
- Objanjava i na primjera.
primjerima - Pronalazi primjere
analizira pojmove: primjene
pritisak, potisak, hidraulike.
protok, strujanje,
isticanje, stepen - Identifikuje
korisnosti. sastavne djelove
- Navodi i pumpi.
objanjava podjelu - Razlikuje i analizira
i princip rada princip rada
pojedinih pumpi. pojedinih vrsta
pumpi.
- Navodi i objanjava - Shvata princip rada
izvrne i klipnih, ploastih i
upravljake razvodnika sa
elemente i to: sjeditem.
translatorni izvrni - Poznaje i
elementi, rotacioni uporeuje naine
izvrni elementi, aktiviranje
ventili, razvodnici, razvodnika.
zatvarai. - Analizira princip
rada nepovratnih,
- Upoznaje i opisuje pritisnih i
vezivne elemente protonih ventila.
za: preiavanje - Shvata ulogu
radne tenosti, preistaa filtara.
smjetaj, hlaenje - Prepoznaje ulogu
i grijanje rezervoara i
akumuliranje akumulatora.
hidraulike - Shvata i analizira
energije. rad hidromotora
obrtnog kretanja.
- Bira i analizira rad
hidraulikih radnih
cilindara.
- Poznaje ulogu
vezivnih
elemenata.
- Pronalazi primjere
primjene
hidraulikih
motora.
Hidrauliko upravljanje
- Definie hidrauliko - Shvata osnovne - Razvija sposobnost - Izrada ema
upravljanje i logike funkcije i analiziranja i hidraulinih
navodi primjene poznaje naine zakljuivanja. sistema pomou
upravljanja. kako se one simbola za
- Obrazlae naine realizuju konkretne
realizovanja hidraulikim primjere.
164
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
logikih funkcija elementima. - Stie navike - Izrada ema i
hidraulikim - Crta i analizira tanosti i simulacija rada
elementima. hidraulike eme sistematinosti u hidraulikog
upravljanja za radu. sistema u FLUID
konkretne SIM-u.
primjere.
- Ilustruje - Pridrava se pravila
hidraulike eme i pri projektovanju - Realizacija ema
navodi metode hidraulikih na
reavanja sistema. demonstracionim
- Razlikuje naine stolovima za
ispitivanja hidrauliku.
hidraulikih
komponenti.
- Upoznaje - Crta i simulira
upravljaki i konkretne primjere
edukativni softver ema hidraulikog
FLUID SIM (Festo.) upravljanja,
koristei softver
FLUID SIM.
- Izrauje
hidraulike sisteme
na radnim
stolovima za
hidrauliku.
- Obrazlae postupke - Uoava znaaj i
zatite i odravanja razlikuje postupke
hidraulikih zatite i odravanja
sistema. hidraulikih
sistema.
165
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Pneumatika
- Navodi sastav i - Pravi razliku - Razvija sposobnost - Odrediti veliine
karakteristike izmeu analiziranja i stanja vazduha na
vazduha. atmosferskog zakljuivanja. primjerima.
potpritiska i
- Definie osnovne natpritiska.
veliine stanja: - Shvata i analizira - Prikazati na
pritisak, pritisak, slajdovima
zapremina, temperaturu i elemente
temperatura. specifinu pneumatskih
zapreminu. sistema.
- Koristi jednainu
stanja za
izraunavanje
veliina stanja na
osnovu zadanih
podataka.
- Uporeuje i
analizira
izobarske,izohorske
, izotermske,
adijabatske i
- Obrazlae osnovne politropske
zakone za vazduh. promjene stanja.
- Nabraja promjene - Analizira osobine
stanja vazduha. vlanog vazduha.
- Upoznaje, razumije - Razlikuje pojedine
i objanjava vrste kompresora.
osobine i - Identifikuje
komponente sastavne djelove
sistema za kompresora.
dobijanje i razvod - Uporeuje princip
komprimovanog rada pojedinih
vazduha: vrsta kompresora.
kompresori, - Uporeuje
rezervoari, apsorpcijski,
pripremna grupa, adsorpcijski i
cjevovodi, termiki postupak
vezivni elementi. hlaenja.
- Shvata ulogu
pripremne grupe za
vazduh.
- Navodi i objanjava - Razlikuje i
izvrne, uporeuje klipne,
upravljake i ploaste i
pomone razvodnike sa
elemente: sjeditem.
translatorni izvrni - Uporeuje i shvata
elementi, rotacioni nain rada
izvrni elementi, nepovratnih,
166
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
razvodnici, ventili, pritisnih i
zatvarai, protonih ventila.
priguivai i dr. - Pronalazi primjere
primjene
pneumatskih
motora.
- Uoava razliku
izmeu
pneumatskih
motora obrtnog i
translatornog
kretanja.
- Opisuje ulogu i
nain spajanja
cjevovoda.
Pneumatsko upravljanje
- Definie - Razlikuje analogne, - Razvija sposobnost - Izrada ema
pneumatsko diskretne, binarne i analiziranja i pneumatskih
upravljanje. digitalne signale. zakljuivanja. sistema pomou
- Navodi primjere - Razlikuje i analizira simbola za
primjene voeno, konkretne
pneumatskog programsko i - Stie navike primjere.
upravljanja. upravljanje sa tanosti i
- Navodi i objanjava samoodranjem. sistematinosti u - Izrada ema i
osnovne logike - Shvata osnovne radu. simulacija rada
funkcije i logike funkcije i pneumatskog
obrazlae nain zna kako se one sistema u FLUID
realizovanja realizuju SIM u.
logikih funkcija pneumatskim
pneumatskim elementima.
elementima. - Crta i analizira - Realizacija ema
- Objanjava pneumatske eme na
pneumatske eme upravljanja za demonstracionim
upravljanja i konkretne stolovima za
navodi metode primjere. pneumatiku.
reavanja. - Prepoznaje
elemente kojima se
mogu realizovati
vremenske i
pritisne funkcije.
- Uoava pojavu
blokirajueg
signala.
- Razlikuje
matematike i
inenjerijske
(praktine) metode
rjeavanja
blokirajueg
signala.
- Rjeava problem
167
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
blokirajueg
signala
funkcijskim,
- Objanjava kaskadnim i
upravljaki i koranim
edukativni softver metodama.
za simulaciju rada - Crta i analizira
pneumatskih funkcijski krug za
sistema (FLUID konkretne
SIM). primjere.
- Koristei FLUID SIM
softver simulira
konkretne primjere
pneumatskog
upravljanja.
- Izrauje
- Obrazlae postupke pneumatske
zatite i odravanja sisteme na radnim
pneumatskih stolovima za
sistema. pneumatiku.
- Shvata znaaj
zatite i odravanja
pneumatskih
sistema.
Osnovi elektro-pneumatike
- Definie elektrine - Razlikuje osnovne - Razvija - Povezivanje
i elektro- izvrne elemente odgovornost. osnovnih izvrnih
pneumatske izvrne upravljanja i elemenata
elemente poznaje njihovu - Razvija smisao za upravljanja u
automatike. funkciju, nain zajednitvo. elektrinim
rada i povezivanja emama.
u emama: tasteri,
krajnji prekidai,
beskontaktni - Demonstracija
davai signala upravljanja radom
(magnetni, elektro-ventila u
kapacitivni i opto- osnovnim emama
elektronski), releji, upravljanja.
vremenski releji,
sklopnici
(kontaktori) i dr.
- Definie i upoznaje - Poznaje i
elektro- uporeuje razne
pneumatske varijante elektro-
razvodnike pneumatskih
ventile. razvodnika -
ventila, sa
razliitim brojem
- Definie i upoznaje ulaza izlaza.
elektro - - Shvata princip rada
pneumatske i razlikuje tipove
168
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
pretvarae. elektro-
pneumatskih
pretvaraa: PE
pretvara, elektro-
pneumatski
pretvara niskog
pritiska, elektro-
pneumatski
pretvara signala
(pritisna sklopka).
Mjere i propisi elektro-zatite u elektro-pneumatici
- Definie osnovne - Poznaje osnovne - Razvija pozitivan
pojmove, metode i pojmove, sredstva i odnos prema
sredstva metode elektro- zdravlju.
elektro-zatite. zatite, zatitni
STOP taster, - Razvija svijest o
- Opisuje pomone zatitna glavna potrebi zatite na
strujne krugove i sklopka i dr. radu.
strujne krugove - Poznaje i pomone
blokade. strujne krugove i
- Upoznaje strujne krugove
signalno-dojavne blokade.
ureaje. - Razlikuje vrste
signalno-dojavnih
ureaja.
Elektrotehniki grafiki simboli i oznake u elektro-pneumatici
- Upoznaje - Zna crtati elektro- - Razvija urednost. - Koristiti primjere
elektro-pneumatske pneumatske ema.
grafike i slovne grafike simbole i
simbole i oznake slovne oznake.
zatite. - Koristi
slovno - brojane
oznake zatite.
Elektrine eme i sklopovi elektro-pneumatike
- Upoznaje vrste - Razlikuje vrste - Razvija logiko - Povezati elektro -
ema u ema u elektro- zakljuivanje. pneumatske eme
elektropneumatici. pneumatici i osnovnih logikih
- Upoznaje tabele njihovu ulogu. - Razvija pozitivan funkcija I, ILI, i NE.
istinitosti (U-I - Poznaje tabele stav prema novim
signala). istinistosti i njihovu saznanjima. - Povezati elektro-
primjenu na pneumatsku emu
- Upoznaje rjeenjima - Razvija upravljanja elektro
osnovne logike osnovnih elektro- snalaljivost. - ventilom 5 / 2, sa
elektro-pneumatske pneumatskih ema. samodranjem i
eme (logiko I, ILI i - Zna povezati blokadom.
NE). osnovne
- Upoznaje osnovne logike elektro - Povezati elektro-
eme i sklopove u pneumatske eme pneumatsku emu
elektro (logiko I, ILI i NE). upravljanja
pneumatici. - Crta i analizira elektro-ventilom 5
osnovne eme / 2, sa vremenskim
169
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
upravljanja u relejem i
elektro- samodranjem.
pneumatici:
upravljanje
jednorednim
cilindrom;
upravljanje
dvorednim
cilindrom;
paralelna veza;
redna (serijska)
veza; spoj blokade
i spoj samodranja;
upravljanje
jednosmjernim ili
dvosmjernim
cilindrom pomou
spoja samodranja;
indirektno
dvostrano
upravljanje;
automatsko
vraanje cilindra;
- Upoznaje osnovne oscilirajue
eme i sklopove kretanje
upravljanja dvosmjernog
vremenskim cilindra;
relejima. automatsko
vraanje pomou
graninog
prekidaa.
- Crta i analizira
osnovne eme i
sklopove
upravljanja
vremenskim
relejima.
Izrada ema spajanja mehatronikih sistema
- Upoznaje metode - Poznaje postupke - Razvija odgovoran - Izrada projekta
izrade spojne izrade finalne odnos prema radu. eme spajanja
eme: elektro- izabranom
- sistemske metode; pneumatske eme metodom, prema
- metoda pokuaja spajanja prema zadatim uslovima.
(intuitivna zadatim uslovima
iskustvena metodama:
metoda). - sistemskim;
- pokuaja
(intuitivna,
iskustvena).
170
- S. Nikoli: Hidraulike, pneumatske i elektrine komponente, Zavod za udbenike
i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- P. Mitrovi, Z. Radojevi: Hidraulika i pneumatika, Zavod za udbenike i nastavna
- G. Nikoli: Pneumatika i hidraulika, kolska knjiga, Zagreb, 2006.
- Festo Didactic, Elektropneumatika, Festo doo Zagreb, 1995.
- S. uri: Mehanika II, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- M. Plavi i drugi autori: Mehanika I, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- G. Nikoli: Upravljanje i regulacija, kolska knjiga, Zagreb, 2003.
- G. Nikoli: Pneumatsko upravljanje, Sveuilina naklada Liber, Zagreb,1990.
- Festo Didactic, Pneumatsko upravljanje, 2007.
- Festo katalozi, Festo Didactic, 2008.

- Raunar sa multimedijalnom opremom, projektor, projekciono platno,
demonstracione table za hidrauliku, pneumatiku i elektro-pneumatiku, uzorci i
modeli hidraulikih, pneumatskih i elektro-pneumatskih komponenti, eme
pneumatskih, hidraulikih i elektro-pneumatskih sistema.

periodu).
- Pismene vjebe.


- diplomirani inenjer mainstva.

Povazanost sa predmetom
Znanja
Predmet Znanja
- Grafiki signali i blok - Praktina nastava - Elektrotehniki grafiki
dijagrami simboli
- Blok dijagrami
- Mehanika - Praktina nastava - Osnovni mainski elementi
- Hidraulika - Praktina nastava - Elementi automatike
- Hidrauliko upravljanje - Izvrni elementi
- Pneumatika automatskog upravljanja
- Pneumatsko upravljanje
- Osnovi elektro - pneumatike
- Mjere i propisi - Praktina nastava - Elektro zatita
elektrozatite u - Zatitne mjere od visokog
elektro - pneumatici napona dodira
171
Povazanost sa predmetom
Znanja
Predmet Znanja
- Elektrotehniki grafiki - Praktina nastava - Elektrotehniki grafiki
simboli i oznake u simboli
elektro - pneumatici
- Elektrine eme i sklopovi - Osnove elektrotehnike - Elementi elektrinih ema
elektro - pneumatike - Praktina nastava - Crtanje i povezivanje
elemenata elektrinih ema
- Izrada ema spajanja - Praktina nastava - Povezivanje elemenata
elektrinih ema
172
1.3.8. OBJEKTNO PROGRAMIRANJE
1. Naziv predmeta: OBJEKTNO PROGRAMIRANJE
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III
IV 33 33 66
Ukupno 33 33 66

- Razumevanje koncepata objektnog programiranja.
- Razumijevanje problema i procesa kao meuzavisnosti i interakcija objekata, sa
odgovarajuim skupovima osobina, odnosno podataka i ponaanja.
- Uvoenje nove programske paradigme.
- Sticanje praktine vjetine objektnog programiranja u jeziku C++.
- Osnovni elementi programskog projektovanja i modeliranja.
- Razumijevanje znaaja i uloge digitalnih raunara u upravljanju, opsluivanju i
kontroli procesa.
- Razvijanje sistematinosti, tanosti i dosljednosti u radu.
- Razvijanje interesa za praktino istraivanje i ispitivanje noviteta.
- Poznavanje i pravilno upotrebljavanje strune terminologije.
173
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod u objektno programiranje
- Upoznaje sa - Upoznaje koncept - Stie radne navike. Vjeba:
istorijom i objektnog - Navesti primjere
motivima razvoja programiranja i objektnog pristupa
C++ jezika. navodi primjere. i analogije iz
- Definie osnovne - Upoznaje principe svakodnevnog
koncepte razlaganja ivota.
objektnog kompleksnih Vjeba:
programiranja na softverskih sistema - Objasniti aspekte
C++ jeziku. na prirodan nain u koje treba da
- Razumije potrebu cilju lakeg ispuni objektni
uvoenja odravanja i programski jezik
modularnosti u korienja. (po Stroustrupu).
programiranju.
Neobjektna proirenja jezika C
- Definie objekte. - Na primjerima - Razvija sposobnost Vjeba:
uoava i radi logikog - Navesti primjere za
- Definie lvrijednost objekte u uem i razmiljanja. vezane objekte.
(lvalue) izraza. irem smislu.
- Primjenjuje Vjeba:
- Navodi oblast osnovne izraze sa - Uraditi primjere za
vaenja objekata, lvrijednost - Razvija sposobnost vezane
klasa i funkcija. (lvalue). za saradnju. lvrijednosti.
- Objanjava statike - Razlikuje globalna, Vjeba:
i dinamike lokalna i skrivena - Navesti primjere sa
objekte. imena (objekte). upotrebom
- Razlikuje statike i - Razvija sposobnost razliitih
- Definie dinamike opaanja. specifinih
neposredno (automatske) operatora jezika
ugraivanje objekte. C++.
funkcija. - Razlikuje
- Upoznaje pojedine dinamike i
tipove konverzija. privremene
objekte.
- Upoznaje - Koristi inline
nove - specifine funkcije.
operatore C++
jezika. - Razlikuje vrste
konverzija:
statiku,
reintepretirajuu i
konstantnu.
- Upotrebljava
specifine
operatore C++
jezika.
Klase i objekti
- Upoznaje klase i - Razlikuje sekcije Vjeba:
njene elemente. public, protected i - Navesti primjere
174
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
private u definiciji - Razvija definicija klasa.
- Upoznaje pojmove klasa i razumije sistematinost u Vjeba:
apstrakcije i potrebu zatite radu. - Navesti primjere
uaurivanja podataka i koda. razliitih prava
(enkapsulacije), i - Povezuje - Razvija tanost i pristupa.
zatite podataka i pokazivae i sposobnost
koda. reference za datu uporeivanja. Vjeba:
klasu. - Primjeri upotrebe
- Definie - Razlikuje konstruktora.
konstruktore. povezivanje i - Razvija sposobnost
argumente opaanja, Vjeba:
- Definie konstruktora. uporeivanja, - Primjer upotrebe
destruktore. - Razlikuje poziv i analize i destruktora.
pristup zakljuivanja. Vjeba:
- Definie pokaziva destruktora. - Primjeri upotrebe
- objekat this. - Razlikuje pristup pokazivaa this.
preko pokazivaa Vjeba:
- Definie this i operatora. - Primjer upotrebe
prijateljske - Uporeuje globalne prijateljske
funkcije i metode. funkcije i lanice funkcije.
- Definie drugih klasa. Vjeba:
prijateljske klase i - Razlikuje - Primjer upotrebe
strukture. ugnjedene i lokalne klase.
lokalne klase.
Nasleivanje i polimorfizam
- Definie koncept - Uoava pojavu - Razvija Vjeba:
nasleivanja i nasleivanja odgovornost u - Navesti primjere
izvoenja klasa. karakteristika radu. izvoenja i
klase. nasljeivanja
- Upoznaje privatno i - Na primjerima - Razvija sposobnost osobina klasa
javno izvoenje. upotrebljava za prepoznavanje predaka.
- Definie mehanizam problema i
mehanizam nasleivanje nalaenje rjeenja. Vjeba:
polimorfizma. osobina klasa. - Primjeri
- Razlikuje vrste polimorfne
- Definie virtuelne izvoenja. - Stie sposobnost metode.
(polimorfne) - Na primjerima apstraktnog Vjeba:
metode i primjenjuje razmiljanja i - Uraditi primjere
implementaciju mehanizam zakljuivanja. korienja
virtuenih poziva. polimorfizma. virtuelnog
- Upotrebljava mehanizma.
virtualne metode.
- Razlikuje osobine
polimorfnih
metoda.
Preklapanje operatora
- Objanjava pojam - Uoava pojavu - Razvija sposobnost Vjeba:
preklapanja povzivanja za prepoznavanje - Primjeri
operatora. operatorskih problema i operatorskih
funkcija u nalaenje rjeenja. funkcija.
izrazima. Vjeba:
175
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Definie pravila i - Razlikuje bone - Primjeri metode -
vrste preklapanja efekte i veze globalne funkcije.
operatora. izmeu operatora. Vjeba:
- Definie - Razlikuje objekte i - Primjer korienja
standardne ulazno- operacije za operatora za
izlazne tokove. ulazno-izlazne ulazno-izlazne
tokove. tokove.
Izuzeci i obrada izuzetaka
- Definie pojam i - Razlikuje probleme - Razvija sposobnost Vjeba:
pojavu izuzetaka. izuzetaka. za prepoznavanje - Primjer migracije
- Definie otkrivanje - Poznaje vrste, tok i problema i udesno.
i obradu izuzetaka. mehanizam obrade nalaenje rjeenja. Vjeba:
izuzetaka. - Primjeri izuzetaka i
- Definie izazivanje - Razlikuje pravila njihove obrade.
i prihvatanje prihvatanja - Razvija sposobnost Vjeba:
izuzetaka. izuzetaka. opaanja. - Primjeri izazivanja
- Definie vrste - Razlikuje izuzetaka.
izuzetaka. neprihvaene,
neoekivane i
standardne
izuzetke.
abloni
- Definie ablone u - Razlikuje vrste - Razvija Vjeba:
C++ jeziku. ablona. sistematinost i - Primjer definisanja
- Definie - Odreuje odgovornost u ablona u C++
generisanje generisanje radu. jeziku.
funkcija. funkcija. Vjeba:
- Definie - Odreuje - Primjer generisanje
generisanje klasa. definisanje klasa. funkcija.
- Definie - Razlikuje Vjeba:
specijalizaciju specijalizacije - Primjer generisanje
ablona. funkcije i klase. klasa.
- Definie generike - Razlikuje uslove Vjeba:
metode. primjene generike - Navodi primjere
metode. specijalizacije.
Vjeba:
- Primjer generikih
metoda.

- L. Kraus: Programski jezik C++ sa reenim zadacima, Akademska misao, 2007.
- L. Kraus: Reeni zadaci iz programskog jezika C++, Akademska misao, 2006.
- B. Stroustrup: Programski jezik C++, Mikro knjiga, Beograd 1991.
- D. Miliev: Objektno orijentisano programiranje na jeziku C++, Mikro knjiga,
1995.
- D. Miliev, Lj. Lazarevi, J. Marui: Objektno orijentisano programiranje na
jeziku C++ - skripta sa praktikumom, Mikro knjiga, 2001.
- I.Tartalja: Objektno orijentisano programiranje 1, 2007.

- Raunari sa odgovarajuim softverom, projektor i projekciono platno.
176
periodu).
- Pismene vjebe.



Znanja
Predmet Znanja
- Neobjektna proirenja - Programiranje - Programiranje u jeziku C++
jezika C
- Klase i objekti - Programiranje - Programiranje u jeziku C++
- Preklapanje operatora - Programiranje - Programiranje u jeziku C++
177
2. STRUNI ISPIT
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO - TEORIJSKI DIO ISPITA
2.1.1. BAZE PODATAKA
1. Naziv ispitnog kataloga: BAZE PODATAKA
2. Cilj ispita
Na ispitu se ocjenjuje:
- Znanja o bazama podataka.
- Osposobljenost za rad sa bazama podataka.
- Sposobnost da ita tehniku dokumentaciju.
- Znanje o modeliranju baze podataka.
- Sposobnost da realizuje bazu podataka u MS Access-u.
- Sposobnost da koristi osnovne naredbe u jeziku SQL.
- Znanja da pronae informacije i podatke o bazama podataka.
- Sposobnost da kreira upite nad pripremljenom bazom podataka.
- Znanja o osnovnim elementima baza podataka.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na strunom ispitu
Osnovni pojmovi o bazama podataka

1. Objasniti ta je IS (informacioni sistem).
2. Navesti funkcije informacionih sistema.
3. Navesti komponente informacionog sistema.
4. Navesti vrste informacionog sistema.
5. Definisati bazu podataka.
6. Definisati DBMS.
7. Definisati model podataka.
8. Navesti vrste modela podataka.
9. Navesti nivoe arhitekture baze podataka.
10. Navesti jezike za rad sa bazama podataka.
11. Navesti faze ivotnog ciklusa baze podataka.
Modeliranje podataka
12. Definisati pojam entiteta.
13. Definisati pojam atributa.
14. Definisati opisne atribute i identifikatore.
15. Definisati klju.
16. Definisati razliite tipove veza.
17. Navesti primjer i osobine veze 1:1.
18. Navesti primjer i osobine veze 1:N.
19. Navesti primjer i osobine veze N:M.
20. Nacrtati E-R (objekat - veza) dijagram.
21. Navesti sloene veze.
22. Definisati relacijski model baze podataka.
23. Objasniti kako se vri transformacija veze 1:1.
24. Objasniti kako se vri transformacija veze 1:N.
25. Objasniti kako se vri transformacija veze N:M.
Relaciona algebra
26. Definisati pojam relacione algebre.
27. Navesti skupovne operatore.
178
28. Objasniti selekciju.
29. Objasniti projekcija.
30. Objasniti Kartezijev proizvod.
31. Objasniti prirodni spoj.
32. Objasniti dijeljenje.
33. Objasniti vanjski spoj.
Fizika graa baze podataka

34. Opisati spoljnu memoriju raunara.
35. Objasniti pojam datoteke.
36. Objasniti smjetanje datoteke u spoljnu memoriju raunara.
37. Definisati pointere (pokazivae.)
38. Definisati pristup na osnovu primarnog kljua.
39. Objasniti organizaciju jednostavne datoteke.
40. Objasniti organizaciju Hash datoteke.
41. Opisati indeks sekvencijalnu organizaciju.
42. Opisati indeks direktnu organizaciju.
Integritet podataka
43. Definisati integritet podataka.
44. Opisati integritet domena.
45. Opisati referencijalni integritet.
Normalizacija podataka
46. Objasniti normalizaciju baze podataka
47. Navesti normalne forme
Indeksiranje baze podataka

48. Objasniti indeksiranje baze podataka.
49. Navesti indekse.
SQL
50. Definisati tipove podataka u SQL-u.
51. Objasniti formiranje tabele CREATE TABLE.
52. Objasniti promjenu strukture tabele ALTER TABLE.
53. Objasniti unos podataka.
54. Objasniti selekciju podataka SELECT.
55. Navesti uslovne izraze.
56. Objasniti oblikovanje izlaznih rezultata.
57. Objasniti sortiranje.
58. Objasniti ograniavanje izlaznih rezultata.
4. Tip ispita
- Usmeno.
- Nastavnik /aktiv formulie pojedina pitanja i sastavlja detaljan spisak ispitnih
pitanja na osnovu okvirnog spiska pitanja, datih u Ispitnom katalogu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po sloenosti na
odgovarajui nain da budu iz razliitih taksonomskih kategorija i iz razliitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najvie 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivaa.
179
5. Dozvoljena pomagala
- Raunar sa odgovarajuim softverom.
6. Literatura i drugi izvori

- Literatura i drugi izvori dati su u katalogu znanja i godisnjem planu rada
nastavnika.
180
2.1.2. APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJE
1. Naziv ispitnog kataloga: APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJE
2. Cilj ispita
- Sposobnost uenika da povee praktina i odgovarajua teorijska znanja.
- Sposobnost da sam obradi i dizajnira tekst.
- Znanja o poznavanju osnovnih elemenata teksta.
- Sposobnost o pravilnom formatiranju teksta.
- Znanja o implementaciji grafikih elemenata u tekst.
- Sposobnost obrade tabelarnih podataka.
- Sposobnost korienja formula i funkcija u tabelarnom proraunu.
- Sposobnost izrade grafikona na osnovu tabelarnog prikaza podataka.
- Poznavanje postupka za crtanja grafikih elemenata uz pomo aplikacije za
crtanje.
- Poznavanje postupka za mijenjanja osobine grafikih objekata.
- Poznavanje postupka za transformaciju objekata.
- Sposobnost da sam odreuje atribute objekata.
- Poznavanje multimedijalne terminologije.
- Poznavanje uloge i osobina multimedijalnih ulazno - izlaznih ureaja.
- Znanja o izvorima i osobinama audio signala.
- Poznavanje postupka obrade zvuka na raunaru.
- Poznavanje osnovnih pojmova vezanih za obradu digitalne slike.
- Znanja o izvorima i osobinama digitalnog video signala.
- Poznavanje postupka obrade digitalnog video signala.
- Sposobnost da sam izradi multimedijalnu prezentaciju u izabranom softveru.
Instalacija aplikativnog softvera

1. Objasniti postupak instalacije izabranog softvera.
2. Opisati prilagoavanje aplikativnog softvera korisniku.
Obrada i dizajniranje izgleda teksta

3. Navesti elemente radnog okruenja izabrane aplikacije za obradu i dizajniranje
teksta.
4. Objasniti pojmove template i tab.
5. Objasniti na primjeru ulogu numerisane i nenumerisane liste.
6. Objasniti na primjeru ulogu editora formula.
7. Objasniti na primjeru unoenje fusnote odnosno endnote.
8. Opisati na primjeru postupak rada sa simbolima.
9. Objasniti na primjeru kako se numeriu stranice i postavlja heder i futer.
10. Objasniti na primjeru kako se unosi slika iz Clip Arta.
11. Objasniti na primjeru postupak oblikovanja naslova.
12. Opisati na primjeru nain unoenja gotovih slika u tekst.
13. Opisati na primjeru postupak tampanja koverti.
14. Izraditi cirkularno pismo i opisati postupak.
Tabelarna obrada podataka sa grafikim predstavljanjem

15. Navesti elemente radnog okruenja izabrane aplikacije za tabelarnu obradu
podataka.
16. Opisati na primjeru osnovne operacije sa radnim listom.
17. Nabrojati vrste podataka koji mogu biti element polja.
181
18. Opisati na primjeru postupak formatiranja teksta i brojanih podataka u polje
radnog lista.
19. Objasniti na primjeru nain unoenja formule u poje radnog lista.
20. Nabrojati i objasniti na primjeru ulogu funkcija koje se mogu koristiti kod
tabelarnog prorauna.
21. Navesti vrste sortiranja podataka i na primjeru objasniti postupak.
22. Opisati na primjeru postupak izrade grafikona.
Izrada crtea u izabranom softveru

23. Navesti elemente radnog okruenja izabrane aplikacije za crtanje.
24. Objasniti na primjeru postupak pripreme za crtanje.
25. Opisati na primjeru postupak crtanja osnovnih grafikih elemenata.
26. Objasniti na primjeru postupak mijenjanja osobina i transformacije grafikih
objekata.
27. Objasniti na primjeru kako se odreuju atributi objekata.
Osnovni pojmovi multimedije

28. Navesti vidove predstavljanja informacija.
29. Objasniti interaktivnost miltimedija.
Multimedijalni ulazno izlazni ureaji

30. Opisati princip rada grafike i zvune kartice.
31. Objasniti princip rada digitalne kamere i digitalnog fotoaparata.
32. Nabrojati vrste monitora i objasniti njihove osobine.
33. Objasniti osobine mikrofona i zvunika i nain njihovog prikljuivanja.
Izvori, parametri i obrada audio signala

34. Definisati pojam zvuka i zvunog talasa.
35. Objasniti osobine i prostiranje zvuka.
36. Definisati zvuno polje i nabrojati oblasti u akustici.
37. Objasniti pojam glasnosti i audiometrije.
38. Navesti i objasniti psihoakustine pojmove.
39. Definisati pojam razumljivost.
40. Objasniti digitalizaciju signala.
41. Nabrojati naine obrade zvuka na raunaru.
42. Definisati pojam binauralnog sluanja.
43. Objasniti pojam stereofonije i sisteme stereofonskog prenosa i snimanja.
44. Definisati MIDI prikljuak.
45. Nabrojati MIDI opremu i objasniti njeno povezivanje u sistem.
46. Nabrojati MIDI standarde i formate.
47. Definisati pojam kompresije signala.
48. Objasniti psihoakustini model kompresije signala.
Obrada digitalne slike

49. Objasniti nain nastajanja slike.
50. Objasniti osobine i projekciju slike u oku i opisati dobijanje slike u mozgu.
51. Objasniti vrste modela boja.
52. Definisati pojam grafike.
53. Objasniti pojmove vektorske i bitmapirane grafike.
54. Opisati postupak modeliranja slike kod vektorske grafike.
55. Definisati pojam renderovanja.
56. Opisati pojam i nain specificiranja rezolucije.
57. Objasniti nain nastajanja razlike u formatima fajlova.
58. Definisati kompresiju multimedijalne informacije i nabrojati vrste kompresija.
182
59. Objasniti principe kreiranja Hufmanovog koda.
60. Objasniti principe DCT kompresije JPEG.
Obrada digitalnog video signala

61. Definisati video i sinhronizacioni signal.
62. Objasniti formiranje digitalizovanog televizijskog signala.
63. Nabrojati video standarde.
64. Opisati podjelu sistema prema tome koji model boja koriste.
65. Opisati protok signala.
66. Objasniti postupak kombinacije signala i kodiranja.
67. Izraunati propusnu mo i brzinu prenosa podataka.
68. Nabrojati i navesti osobine video formata.
69. Objasniti na emu se zasniva MPEG kompresija.
4. Tip ispita
- Usmeno.
tematskih oblasti.
- Raunar sa odgovarajuim softverom i tampa.

- Literatura i drugi izvori su dati u katalogu znanja i godinjem planu nastavnika.
183
2.1.2. PROGRAMIRANJE
1. Naziv ispitnog kataloga: PROGRAMIRANJE
2. Cilj ispita
- Sposobnost uenika da povee praktina i odgovarajua teorijska znanja.
- Sposobnost da sam napie programski kod.
- Znanja o poznavanju osnovnih elemenata programiranja.
- Sposobnost o pravilnom formatiranju koda.
- Znanja o implementaciji podataka, promjenljivih , naredbi u programu.
- Sposobnost korienja nizova.
- Sposobnost korienja funkcija za proraun.
- Sposobnost izrade fajla kao tipa podataka.
- Poznavanje postupka za crtanja grafikih elemenata.
- Poznavanje osnove internet programiranja.
- Poznavanje postupka za transformaciju objekata.
- Sposobnost korienja web editora.
- Poznavanje strukture HTML-a.
- Sposobnost korienja HTML-a za pravljenje web prezentacije.
- Poznavanje strukture CSS-a.
- Sposobnost korienja CSS-a za pravljenje web prezentacije.
- Poznavanje strukture JavaScript-a.
- Sposobnost korienja JavaScript -a za pravljenje web prezentacije.
- Poznavanje strukture serverskih skriptnih jezika-a.
- Sposobnost korienja serverskih skriptnih jezika za pravljenje web prezentacije.
Osnovni pojmovi
1. Opisati osnovne odlike C jezika.
2. Definisati programerske postupke i tehnike.
3. Definisati proces pretvaranja izvornog koda u izvrni program.
4. Objasniti pretvaranje ostvareno interpretiranjem i prevoenjem.
5. Objasniti dobijanje izvrnog programa u postupku pretvaranja putem
prevoenja.
Osnovni sintaksni elementi

6. Nabrojati kljune rijei.
7. Nabrojati kljune rijei C jezika i nain njihovog pisanja.
8. Definisati identifikatore (imena promjenjivih).
9. Objasniti od ega se sastoje identifikatori i ogranienja vezana za nain
njihovog pisanja.
10. Navesti nain zadavanja promjenljivih.
Pregled osnovnih tipova podataka

11. Navesti svaki od osnovnih tipova i nain njihovog korienja u programima na
C jeziku.
12. Objasniti pojam konstantnog znakovnog niza i njegov prikaz.
13. Nabrojati komandne sekvence i objasniti njihovo znaenje.
14. Objasniti cjelobrojni tip.
15. Objasniti oznaene i neoznaene cjelobrojne tipove.
16. Objasniti opseg vrijednosti u zavisnosti od arhitekture raunara (short, long,
unsigned).
184
17. Objasniti tampanje cjelobrojnih podataka.
18. Objasniti cjelobrojne konstante.
19. Objasniti pojam preciznosti predstavljanja brojnih podataka realnog tipa.
20. Objasniti oznaavanje realnog broja u pokretnom zarezu (float).
21. Objasniti broj vaeih cifara i veliinu memorije koju zauzima.
22. Objasniti double tip realnog podatka.
Operatori C jezika i izrazi

23. Definisati pojam unarnih, binarnih i terarnih operatora.
24. Objasniti pojam naredbe i sloene naredbe (blok).
25. Objasniti prvijenstvo u redoslijedu primjene operatora.
26. Objasniti operator dodjele vrijednosti.
27. Nabrojati aritmetike operatore i daje primjere njihov primjene.
28. Nabrojati i objasniti konverziju podataka.
29. Objasniti tabelu istinitosti za date logike operatore.
30. Definie operatore nad bitovima.
31. Navesti dodatne operatore dodjele vrijednosti.
32. Obasniti pisanje kraeg oblika dodjele vrijednosti u C jeziku.
Pregled naredbi
33. Objasniti tok izvravanja programa.
34. Objasniti jednostavne (linijske) forme programa i navesti naredbe koje ih
realizuju.
35. Objasniti formu programa koji, na osnovu vrijednosti upravljakog izraza,
sadri grananje toka izvravanja.
36. Objasniti pojam naredbe izbora (donoenja odluke) koja vri grananje
unaprijed.
37. Objasniti naredbu ponavljanja (petlje) koja izaziva grananje unazad.
38. Objasniti ostale naredbe koje mijenjaje tok izvravanja programa (naredbe
skoka).
39. Navesti naredbe izbora.
40. Objasniti opti sintaksni oblik naredbe if.
41. Objasniti dodavanje lana else.
42. Objasniti ulogu uslovnog operatora.
43. Objasniti viesmjerno grananje pomou naredbe switch.
44. Objasniti naredbu break.
45. Objasniti grane default.
46. Objasniti petlju while.
47. Demonstrira program koji sadri upotrebu naredbe continue.
48. Objasniti petlju for.
49. Ilustruje sintaksni oblik naredbe for.
50. Objasniti pisanje ekvivalentnih petlji while i for.
Funkcije i organizacija programa

51. Objasniti namjenu funkcija.
52. Objasniti pojam standardne biblioteke.
53. Objasniti pojam ulaznih i izlaznih vrijednosti funkcija.
54. Definisati deklaraciju i definiciju funkcije.
55. Objasniti pojam imena funkcije i povezivanje.
56. Objasniti elemente zaglavlja funkcije.
57. Objasniti tijelo funkcije.
Parametri i argumenti funkcije

58. Objasniti formalne parametre funkcije.
185
59. Objasniti stvarne argumente funkcije.
60. Objasniti problem predaje parametara po vrijednosti.
61. Objasniti rekurziju i njenu primjenu u programima.
Nizovi i pokazivai (pointeri)

62. Definisati pojam nizova.
63. Demonstrira opti oblik deklaracije niza.
64. Objasniti inicijalizaciju elemenata niza i vrste inicijalizacije.
65. Objasniti nizove kao stringove.
66. Definisati pojam viedimenzionih nizova (matrica).
67. Objasniti inicijalizaciju i pristup elementima matrice.
68. Definisati pojam pokazivaa (pointera).
69. Navesti naine pristupa podacima pomou pokazivaa.
70. Objasniti razliku izmeu posredne i neposredne dodjele vrijednosti.
71. Definisati odnos pokazivaa i nizova u C jeziku.
72. Objasniti pojam znakovnog niza u C jeziku.
73. Objasniti odnos izmeu pokazivaa i funkcije.
74. Objasniti pokazivae na funkcije.
Strukture podataka
75. Definisati pojam struktura.
76. Daje opti oblik deklaracije strukture.
77. Navesti primjer strukture koja predstavlja model strukture.
78. Objasniti primjenu struktura.
79. Objasniti pojam nizova struktura.
80. Objasniti strukturu kao vraenu vrijednost.
81. Definisati pokaziva na strukturu i pokaziva na niz struktura.
82. Definisati korisniki definisane tipove.
Fajl kao tip podataka

83. Objasniti problem ulaza i izlaza u C jeziku.
84. Definisati fajlove.
85. Objasniti U/I orijentisan na fajlove.
86. Definisati pokaziva na fajl.
87. Objasniti pristup fajlu i postupak otvaranja fajla definisanjem funkcije za
otvaranje (kreiranje) fajla.
88. Nabrojati vrijednosti argumenata mode i objasniti njihovo znaenje.
89. Objasniti pojam auriranja .
90. Objasniti funkciju za upis, itanje I zatvaranje datoteke.
91. Nabrojati naine rada sa tekstualnom datotekom.
92. Objasniti obradu greaka.
Lociranje i akociranje memorije

93. Definisati pojam upravljanja memorijom.
94. Objasniti dinamiko dodjeljivanje memorije.
95. Nabrojati funkcije za dodjeljivanje memorije.
Komunikacija sa operativnim sistemima

96. Objasniti vezu programa i operativnih sistema.
97. Objasniti korienje prevodilaca.
98. Objasniti neophodnu konfiguraciju potrebnu za rad.
99. Opisati pregled mogunosti dananjih C/C++ prevodilaca.
186
Osnove vizuelnog programiranja
100. Opisati osnove programskog jezika C#.
101. Objasniti klase i njihov interfejs.
102. Objasniti projektovanje objekata sa kodom.

103. Objasniti osnove internet programiranja.
104. Navesti i objasniti web editore.

105. Objasniti hipertekst.
106. Objasniti pojam i vrstu taga.
107. Objasniti strukturu HTML stranice.
108. Objasniti formatiranje i prelom.
109. Objasniti pojam listi.
110. Objasniti definicione liste i liste unutar liste.
111. Objasniti boje u HTML-u.
112. Objasniti body tag i img tag.
113. Objasniti linkove,tabele i formu.
CSS (Cascading Style Sheets)

114. Objasniti CSS element.
115. Objasniti CSS klase.
116. Objasniti atribute CSS elemenata.
JavaScript
117. Navesti promjenljive.
118. Objasniti kontrole toka
119. Objasniti nizove i funkcije.
120. Objasniti nain rada sa vie prozora i cookie.
121. Objasniti rad sa pauzama i intervalima.
Serverski skriptni jezici

122. Objasniti PHP promjenjive.
123. Navesti promjenjive.
124. Objasniti operatore i izraze.
125. Objasniti naredbe.
126. Objasniti petlje.
127. Objasniti nizove.
128. Objasniti integraciju PHP i HTML.
129. Objasniti funkcije.
130. Objasniti globalne i lokalne promjenjive.
131. Objasniti bazu podataka (MySQL).
132. Objasniti PHP mySQL funkcije.
4. Tip ispita:
- Usmeno.
tematskih oblasti.
187
- Nijesu predviena.

- Literatura i drugi izvori su dati u katalogu znanja i godinjem planu nastavnika.
188
2.1.2. RAUNARSKE MREE
1. Naziv ispitnog kataloga: RAUNARSKE MREE
2. Cilj ispita
- Znanja o komponentama raunarskih mrea i principima njihovog rada.
- Prepoznavanje osnovnih zahtjeva i problema u rjeavanju raunarskih mrea.
- Povezivanje teorijskih znanja sa praktinim primjerima.
- Samostalno traenje informacija, izvora i proizviaa komponenti raunarskih
mrea.
Uvod u raunarske mree i podjela raunarskih mrea

1. Objasniti znaaj raunarskih mrea u prenosu informacija.
2. Definisati i skicirati raunarsku mreu.
3. Nabrojati podjele mrea.
4. Objasniti naine povezivanja.
5. Objasniti komutaciju kanala kod raunarskih mrea.
6. Objasniti komutaciju poruka kod raunarskih mrea.
7. Objasniti komutaciju linija kod raunarskih mrea.
Topologija raunarskih mrea

8. Objasniti pojam i znaaj topologije.
9. Nabrojati vrste topologija.
10. Objasniti tehniku difuznog prenosa kod svih toplogija.
Raunarske komunikacije
11. Objanjava osnovne pojmove tehnologije raunarskih komunikacija.
12. Navesti i objasniti osnovne elemenate modela sistema za raunarske
komunikacije (izvor poruka, predajnik, prenosni put, prijemnik, korisnik).
13. Objasniti analogni i digitalni prenos.
14. Objasniti funkciju modulatora i demodulatora, odnosno kodera i dekodera.
15. Skicirati i objasniti oblike prenosa poruka.
16. Definisati i objasniti serijski i paralelni prenos.
17. Definisati i objasniti sinhroni i asinhroni prenos.
Komunikacioni ureaji
18. Objasniti ulogu i princip rada komunikacionih ureaja.
19. Objasniti principe modulacione tehnike, kompresije podataka i korekcije
greke.
20. Navesti i objasniti tipove multipleksera.
Arhitekture i protokoli
21. Objasniti sastav mrene arhitekture.
22. Nabrojati oblike arhitekture.
23. Definisati i objasniti mreni protokol.
24. Objasniti i nabrojati nivoe organizacije mrene komunikacije.
25. Objasniti funkciju OSI modela.
26. Objasniti fiziki sloj i sloj veze.
27. Objasniti sloj mree.
28. Objasniti transportni sloj.
29. Objasniti sloj sesije.
189
30. Objasniti sloj prezentacije.
31. Objasniti korisniki sloj.
32. Objasniti prenos podataka u OSI modelu.
33. Objasniti standardizaciju.
34. Objasniti protokol sloja veze HDLC.
35. Objasniti protokol sloja mree X.25.
36. Objasniti frame relay tehniku.
37. Objasniti TCP/IP referentni model.
LAN mree
38. Objasniti osobine i elemente LAN mrea.
39. Objasniti organizaciju LAN mrea.
40. Objasniti probleme kod LAN topologije i kako se rjeavaju.
41. Objasniti prenosne medijume u LAN mreama.
42. Objasniti topologiju u obliku prstena.
43. Objasniti topologiju u obliku magistrale.
44. Objasniti topologiju u obliku zvijezde i stabla.
45. Objsaniti Aloha protokol.
46. Objasniti CSMA protokol.
47. Objasniti klijent-server model.
48. Objasniti pojam sloja logike kontrole veze podataka.
Internet
49. Objasniti pojam globalne mree.
50. Nabrojati i objasniti osnovne komponente.
51. Napraviti analizu topologije podmrea i elemente koji je sainjavaju.
52. Objasniti Internet usluge i njihov znaaj u modernoj komunikaciji.
53. Objasniti postupak povezivanja raunara na Internet.
54. Nabrojati naine povezivanja.
55. Objasniti postupak registracije korisnika i korienja komunikacionih programa i
opreme.
4. Tip ispita:
- Usmeno.
tematskih oblasti.
- Nijesu predviena.

- Za kandidate je preporuena literatura data u katalogu znanja i godinjem planu
rada nastavnika.
190
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD
2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTINOG DIJELA STRUNOG ISPITA STRUNI RAD
1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG PRAKTINOG DIJELA STRUNOG

ISPITA STRUNI RAD
2. Cilj ispita
Na praktinom dijelu strunog ispita kandidat treba da pokae:
- Poznavanje gradiva, principa i zakonitosti, vezanih za zadatu temu.
- Struno i kvalifikovano prezentiranje obraene teme.
- Povezanost struno - teorijskih i praktinih znanja.
- Stepen osposobljenosti 2 rjeavanje praktinih zadataka.
- Odgovarajui pristup i izbor postupaka kod obavljanja zadataka.
- Pravilnu upotrebu strune terminologije.
- Samostalnost u odabiru i upotrebi aplikacija za rjeavanje praktinih zadataka.
- Stepen osposobljenosti za primjenu gotovih programa (softvera) za rjeavanje
zadataka.
- Odgovornost za kvalitet vlastitog rada.
3. Spisak tema/zdataka
Osnovi raunarstva
ARHITEKTURA RAUNARSKOG SISTEMA
- Struktura raunarskog sistema i nain povezivanja.
ARHITEKTURA MATINE PLOE

- Struktura matine ploe.
ARHITEKTURA PROCESORA
- Struktura procesora i uloga u raunarskom sistemu.
MEMORIJE
- Klasifikacija memorija i uloga u raunarskom sistemu.
ULAZNI UREAJI RAUNARSKOG SISTEMA

- Princip rada i uloga u raunarskom sistemu.
IZLAZNI UREAJI RAUNARSKOG SISTEM

- Princip rada i uloga u raunarskom sistemu.
SISTEMSKI SOFTVER
- Komponente sistemskog softvera i njihova uloga u raunarskom sistemu.
Prenos podataka
ELEKTRINI FILTRI
- Princip rada i njihova primjena.
OBRADA SIGNALA
- Princip rada modulatora i demodulatora i njihova primjena.
MULTIPLEKSNI PRENOS PODATAKA

- Nain prenosa signala korienjem vremenskog o frekvencijskog multipleksa.
191
SKLOPOVI ZA PRENOS PODATAKA
- Prenos podataka razliitim sistemima prenosa.
Raunarske mree
INTERFEJSI RAUNARA
- Princip rada i funkcionisanje interfejsa raunara.
KOMUNIKACIONI UREAJI
- Princip rada i funkcionisanje komunikacionih ureaja.
LAN
- Princip rada i konfiguracija LAN-a.
WAN
- Princip rada i konfiguracija WAN-a.
ARHITEKTURA RAUNARSKIH MREA

- Princip rada i konfiguracija strukture raunarskih mrea.
ETHERNET I MRENI SLOJEVI

- Princip rada i konfiguracija mrenih slojeva.
INTERNET
- Princip rada, naini konekcije i korienja Interneta.
BEZBJEDNOST RAUNARSKIH MREA

- Naini konfiguracije bezbjednosti raunarskih mrea.
Operativni sistemi
MS DOS
- Nain organizacije i primjena komandi u DOS-u.
WINDOWS 1.
- Instalacija Windows-a.
WINDOWS 2.
- Nadogradnja, konfigurisanje i podeavanje Windows-a.
WINDOWS 3.
- Organizacija rada pod Windows-om.
WINDOWS 4.
- Zatita i backup Windowsa-a.
LINUX 1.
- Instalacija Linux-a.
LINUX 2.
- Konfigurisanje i podeavanje Linux-a.
LINUX 3.
- Organizacija rada pod Linux-om.
192
OBRADA I DIZAJNIRANJE TEKSTA
- Korienje templatea i formatiranje teksta.
TABELARNA OBRADA PODATAKA SA GRAFIKIM PREDSTAVLJANJEM 1.

- Korienje formula i ugraenih funkcija.
TABELARNA OBRADA PODATAKA SA GRAFIKIM PREDSTAVLJANJEM 2.

- Predstavljanje tabelarnih podataka grafikonom.
IZRADA CRTEA
- Nain izrade crtea u izabranoj aplikaciji.
IZRADA MULTIMEDIJALNE PREZENTACIJE

- Nain izrade multimedijalne prezentacije u izabranoj aplikaciji.
OBRADA DIGITALNE SLIKE

- Nain izrade i modifikacija digitalne slike u izabranoj aplikaciji.
OBRADA DIGITALNOG VIDEO SIGNALA

- Nain izrade digitalnog video signala u izabranoj aplikaciji.
Programiranje
JEZIK C U ARITMETICI I ALGEBRI
- Primjena jezika C u aritmetici i algebri.
RAD SA NIZOVIMA I MATRICAMA U JEZIKU C

- Primjena jezika C u radu sa nizovima i matricama.
PISANJE SISTEMSKOG SOFTVERA U C-u

- Primjena jezika C u oblasti pisanja sistemskog softvera.
PROGRAMSKI JEZIK C U OBLASTI KOMPJUTERSKE GRAFIKE

- Primjena jezika C u oblasti kompjuterske grafike.
RJEAVANJE NESTANDARDNIH PROBLEMA U C-u

- Primjena jezika C u rjeavanju nestandardnih problema.
HTML
- Izrada web stranica primjenom HTML-a.
CSS
- Izrada web stranica primjenom CSS-a.
JAVA SCRIPT
- Izrada web stranica primjenom Java Sript-a.
SERVERSKI SKRIPTNI JEZICI

- Izrada web stranica primjenom serverskih skriptnih jezika.
Baze podataka
MODEL OBJEKAT - VEZE
- Modeliranje date baze podataka.
193
FIZIKA GRAA BAZE PODATAKA
- Elementi grae baze podataka i njihova struktura.
RELACIJSKA ALGEBRA
- Kreira upite za datu bazu podataka.
REALIZACIJA BAZE PODATAKA U ACCESS-U

- Primjena MS Access-a.
4. Uputstvo za sprovoenje strunog rada

- Kandidat za struni rad priprema teorijsko objanjenje zadate teme u vidu
pismenog rada ili praktian zadatak sa odgovarajuom tehniko tehnolokom
dokumentacijom.
- Odbrana teorijskog objanjenja zadate teme u vidu pismenog rada obuhvata
prezentaciju, a praktinog zadatka demonstraciju i prezentaciju rada.
- Kandidat izrauje struni rad po planu koji je uskladio sa mentorom.
- Teme, odnosno zadatke za struni rad predlau nastavnici / aktivi struno
teorijskih predmeta i praktine nastave.
- Kandidat u zavrnoj godini kolovanja bira temu odnosno zadatak i obrauje ga
individualno.
- Ispitni odbor pismeno izdaje teme odnosno zadatke sa nazivom, datumom
izvlaenja i odbrane, mjestom izvoenja ispita, podacima o imenovanju
nastavnika (mentora), o eventualnim potrebnim prethodnim radnjama i drugim
obavezama i uslovima.
- Raunar sa odgovarajuim softverom.

- Za kandidate je preporuena literatura data u katalogu znanja i godinjem planu
rada nastavnika.
194
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA UENIKA
Redni Obvezni naini provjeravanja i
Nastavni predmet
broj ocjenjivanja znanja uenika
- Usmeni odgovori;
- Pismeni zadaci;
1. Osnove elektrotehnike
- Rad na vjebama;
- Pismene vjebe.
- Usmeni odgovori;
2. Osnove raunarstva - Pismene vjebe;
- Rad na vjebama.
- Usmeni odgovori;
3. Osnove elektronike
- Pismene vjebe.
- Usmeni odgovori;
4. Operativni sistemi - Pismene vjebe;
- Rad na vjebama.
- Usmeni odgovori;
5. Digitalna elektronika - Rad na vjebama;
- Pismene vjebe.
- Usmeni odgovori;
6. Prenos podataka
- Pismene vjebe.
- Usmeni odgovori;
7. Aplikatvni softver i multimedija - Pismene vjebe;
- Rad na vjebama.
- Usmeni odgovori;
8. Programiranje - Pismene vjebe;
- Rad na vjebama.
- Usmeni odgovori;
9. Raunarske mree
- Pismene vjebe.
- Usmeni odgovori;
10. Baze podataka - Pismene vjebe;
- Rad na vjebama.
- Usmeni odgovori;
11. Preduzetnitvo
- Pismene vjebe.
- Usmeni odgovori;
12. Praktina nastava
- Praktian rad.
IZBORNA NASTAVA
- Usmeni odgovori;
1. Engleski (jezik struke) - Pismeni zadaci;
- Pismene vjebe.
- Usmeni odgovori;
2. Ekologija i zatita ivotne sredine
- Pismene vjebe.
- Usmeni odgovori;
3. Poslovna komunikacija
- Pismene vjebe.
- Usmeni odgovori;
4. Raunarska grafika i Internet tehnolgije - Pismene vjebe;
- Rad na vjebama.
- Usmeni odgovori;
5. Automatsko upravljanje
- Pismene vjebe.
Osnovi energetike i energetska - Usmeni odgovori;
6.
efikasnost - Pismene vjebe.
- Usmeni odgovori;
7. Mehatronika
- Pismene vjebe.
8. Objektno programiranje - Usmeni odgovori;
195
Redni Obvezni naini provjeravanja i
Nastavni predmet
broj ocjenjivanja znanja uenika
- Pismene vjebe;
- Rad na vjebama.
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

Struno obrazovanje u etvorogodinjem trajanju za obrazovni program
Elektrotehniar raunara zavrava se nakon poloenog strunog ispita koji se sastoji
iz:
- Pismenog ispita iz maternjeg jezika i knjievnosti;
- Pismenog ispita iz matematike ili stranog jezika;
- Usmenog ispita iz jednog struno - teorijskog predmeta (po izboru uenika) i to:
aplikativni softver i multimedija, programiranje, raunarske mree i baze
podataka;
- Strunog rada.
5. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA

- U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama, kola je
obavezna da na osnovu vaeeg programa izradi poseban program. Posebni
program omoguava prilagoeno izvoenje nastave kako bi uenici dostigli
propisani struni standard u svim predmetima, a time i strune kompetencije.
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH

- Programi strunog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za
odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagoavanje izvoenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih tako da:
- iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fiziko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za zavretak obrazovanja. kola je
obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se oni mogu
dobrovoljno prikljuiti;
- kola izradi prilagoen program praktinog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke koje obavlja uesnik obrazovanja;
- za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su odreeni u programima,
nego uslovi koje utvrdi kola u nacrtu izvoenja obrazovnog programa za
odrasle;
- se provjeravanje znanja izvodi putem ispita, pri emu se uzimaju u obzir naini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vjebe, praktini rad), odreeni
obrazovnim programom;
- odrasli ne polau meuispit iz uspjenosti praktinog obrazovanja.
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA

Redni Profil strune spreme nastavnika
Nastavni predmet
broj i strunih saradnika
1. Osnove elektrotehnike - Diplomirani inenjer elektronike;
- Profesor elektrotehnike.
- Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer
raunarske tehnike i informatike;
2. Osnovi raunarstva
elektronike i telekomunikacija;
- Diplomirani matematiar - smjer raunarske
nauke.
196
Nastavni predmet
- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer
3. Osnove elektronike elektronike, telekomunikacija ili
automatike.
4. Operativni sistemi
nauke.
5. Digitalna elektronika
elektronike, telekomunikacija i automatike.
6. Prenos podataka
telekomunikacija i elektronike.
7. Aplikatvni softver i multimedija
nauke.
8. Programiranje
nauke.
9. Raunarske mree
elektronike i telekomunikacija.
10. Baze podataka
nauke.
11. Preduzetnitvo - Diplomirani ekonomista.
elektronike, telekomunikacija i automatike;
energetike (u I razredu);
- Inenjer elektrotehnike smjer elektronike
(u I razredu).
IZBORNA NASTAVA
- Profesor engleskog jezika i knjievnosti;
1. Engleski (jezik struke) - Diplomirani filolog za engleski jezik i
knjievnost.
- Diplomirani biolog;
2. Ekologija i zatita ivotne sredine
- Diplomirani inzenjer pejzane arhikteture.
197
Nastavni predmet
- Diplomrani pravnik;
3. Poslovna komunikacija
- Diplomirani ekonomista.
Raunarska grafika i Internet - Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer
4.
tehnolgije elektronike i telekomunikacija;
nauke.
automatike;
elektronike;
energetike.
Osnovi energetike i energetska - Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer
6.
efikasnost energetike.
7. Mehatronika
- Diplomirani inenjer mainstva.
8. Objektno programiranje
nauke.
Saradnik u nastavi laborant iz oblasti raunara (za odravanje opreme):

- diplomirani matematiar - smjer raunarske nauke;
- inenjer raunarstva i informacionih tehnologija;
- inenjer elektrotehnike;
- V stepen elektrotehniar specijalista za raunarsku opremu.
Saradnik u nastavi - laborant iz oblasti elektronike (za odravanje opreme i

pripremu vjebi):
- Diplomirani inenjer elektrotehnike - smjer elektronike, telekomunikacija i
automatike;
- inenjer elektrotehnike smjer elektronike, telekomunikacija i automatika;
- V stepen elektrotehniar specijalista za elektroniku.
8. OBLIK ORGANIZACIJE I IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Obrazovni program se organizuje i izvodi u kolskom obliku.
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Broj asova kod
kojih se
Ukupno
Razred
asova
Redni Vrsta nastave

Nastavni predmet odjeljenje dijeli
broj na grupe
T V P T V P
I 144 108 36 36
1. Osnove elektrotehnike
II 108 72 36 36
198
Broj asova kod
kojih se
Ukupno
Razred
asova
Redni Vrsta nastave
Nastavni predmet odjeljenje dijeli
broj na grupe
T V P T V P
2. Osnovi raunarstva I 108 72 36 36
3. Osnove elektronike II 108 72 36 36
4. Operativni sistemi II 72 36 36 36
5. Digitalna elektronika II 108 72 36 36
6. Prenos podataka III 72 72
Aplikativni softver i III 72 72 72
7.
multimedija IV 66 33 33 33
III 108 72 36 36
8. Programiranje
IV 99 66 33 33
III 72 72
9. Raunarske mree
IV 66 66
III 72 36 36 36
10. Baze podataka
IV 66 33 33 33
11. Preduzetnitvo IV 66 40 26
I 144 144 144
II 144 144 144
III 216 216 216
IV 198 198 198
IZBORNA NASTAVA
I 72 72
II 72 72
1. Engleski (jezik struke)
II 72 72
IV 66 66
Ekologija i zatita ivotne
2. I 72 58 14
sredine
3. Poslovna komunikacija II 72 60 12
4. Raunarska grafika i II 72 72 72
Internet tehnolgije III 72 72 72
III 72 72
IV 66 66
Osnovi energetike i III 72 72
6. energetska efikasnost IV 66 66
III 72 72
7. Mehatronika
IV 66 66
8. Objektno programiranje IV 66 33 33 33
T Teorija
V - Vjebe
P Praktina nastava
9. PROFESIONALNA PRAKSA
Opti ciljevi nastave
- Uenici I, II i III razreda nakon zavretka nastavne godine obavljaju profesinalnu
praksu u skladu sa nastavnim planom.
- Profesinalna praksa se izvodi u odgovarajuim preduzeima ili objektima kole.
199
- Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zaduena je kola.
- Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom struno-
teorijskih predmeta.
- U realizaciji programa profesionalne prakse uenik je obavezan da vodi dnevnik
profesionalne prakse. U dnevniku uenik po danima upisuje sadraje rada, a
potrebno je priloiti skice, eme ili neke druge elmente tehnoloko-tehnike
dokumentacije. Dnevnik profesinalne prakse potpisuje lice zadueno za
realizaciju programa.
- Podatke o profesionalnoj praksi (ime i prezime uenika, mjesto i vrijeme
izvoenja) evedintiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenjskim knjigama.
Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za zavretak razreda.
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI

- Slobodne aktivnosti uenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog
programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome, da sa jedne strane
doprinose rekreaciji i optekulturnom uzdizanju uenika, a sa druge strane
upotpunjavanju strunog znanja. Slobodne aktivnosti sadre obavezne sadraje i
sadraje po izboru uenika.
- Program slobodnih aktivnosti radi kola, polazei od utvrenog broja asova u
nastavnom planu (u I, II, III razredu po 36 asova, a u IV - 33 asa godinje).
Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godinjeg plana rada kole a sastoji
se iz tri cjeline:
Obavezni sadraji vezani za opteobrazovno podruje:
- dani sporta,
- ekoloke aktivnosti,
- filmske, pozorine, muzike predstave i likovne izlobe,
- posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.;
Obavezni sadraji vezani za struno - teorijsko podruje:
- posjete institucijama i preduzeima koje su struno vezane sa obrazovnim
programom koji se realizuje,
- posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije,
- uee na strunim predavanjima i takmienjima u poznavanju odreenih oblasti;
Sadraji po izboru uenika:
- uee u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzika, likovna,
informatika, prva pomo, saobraajni propisi, tehniki i Internet klub i dr.),
- socijalni rad uenika i dr.
- Uspjenost uenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su uenici

obavezni da realizuju sadraje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za
napredovanje iz jednog u slijedei razred kao i za zavretak obrazovnog
programa.
200
11. SPISAK UESNIKA KOJI SU UESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Gordana Tasi, dipl. elektroing., SE Vaso Aligrudi Podgorica
- Igor Draga, dipl. elektroing., SE Vaso Aligrudi Podgorica
- Radmila oguri, dipl. elektroing., SE Vaso Aligrudi Podgorica
- Melanija alasan, dipl. elektroing., SE Vaso Aligrudi Podgorica
- Milanka Brajkovi, dipl. elektroing., SM Mladost Tivat
- Ana Grgurevi, dipl. elektroing., SS - Niki
- Milisav Kosovi, dipl. elektroing., SS Niki
- Dubravka Deli, dipl. elektroing., SS Niki
- Veselinka Barovi, dipl. elektroing., SS Niki
- Marjan Drakovi, dipl. elektroing., SS Niki
- Sran Obradovi, dipl. pravnik, CSO - Podgorica
Koordinatori:
- Sandra Brkanovi, dipl. elektroing., CSO Podgorica
- Sran Obradovi, dipl.pravnik, CSO - Podgorica
Obrazovni program je uraen uz strunu i tehniku pomo GTZ-a.
201

4-04 Elektrotehnicar Racunara PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

4-04 Elektrotehnicar Racunara PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

OPTI DIO .................................................................................................. 3

1. Naziv programa: ELEKTROTEHNIAR RAUNARA

4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih

7. Obrazovanje koje se stie

1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI

1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST

1.2.1. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE

1. Naziv predmeta: OSNOVE ELEKTROTEHNIKE

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

3. Opti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: OSNOVI RAUNARSTVA

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

3. Opti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: OSNOVE ELEKTRONIKE

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

3. Opti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: OPERATIVNI SISTEMI

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

3. Opti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: DIGITALNA ELEKTRONIKA

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

3. Opti ciljevi nastave

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: PRENOS PODATAKA

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: APLIKATIVNI SOFTVER I MULTIMEDIJA