Professional Documents
Culture Documents
Fonoloxía Galega
Fonoloxía Galega
1. Que a fonoloxa?
A fonoloxa estuda:
1) O modo en que os fonos contriben a transmitir significados, non os fonos
en si mesmos. As, a lingua est composta por fonos que combinamos coa
finalidade de comunicarnos e hai xestos articulatorios que distinguen
significados e outros non.
2) Que elementos dos fonos teen mis importancia para a comunicacin, xa
que os fonos posen moitas caractersticas, pero non todas son relevantes para
o significado.
3) Que fonos poden aparecer nunha determinada posicin e cales non (regras).
4) Que restricins gobernan as combinacins dos sons ou fonos.
Exemplo:
operacins e rganos que interveen na sa producin
(articulatoria)
Fontica
[ ] caractersticas acsticas (formantes, intensidade, frecuencia...)
percepcin
[ ]
razns polas que un mesmo significado responde a sons
[ ] diferentes
[ ] Fonoloxa elementos importantes para a comunicacin: punto de
articulacin
Posicin e restricins: [] s aparece ante [], etc.
2. Os trazos fonolxicos
Trazos fonticos Trazos fonolxicos
Son trazos mis xerais cs fonticos.
Cada unha das posicins ou xestos que os
Permiten agrupar elementos que
articuladores adoptan para emitir un son.
funcionan do mesmo xeito.
1 Lingua Galega I
2008/2009
USC
Bloque III: a fonoloxa
2 Lingua Galega I
2008/2009
USC
Bloque III: a fonoloxa
Con estes trazos podemos clasificar tdolos sons do galego. Dicimos que
cando un grupo de segmentos comparte un ou varios trazos forma unha clase natural
(por exemplo, as nasais).
3. Regras de asimilacin
3.1. Nasais implosivas
1) A nasal implosiva asimlase ao punto de articulacin da consoante seguinte
nalgns casos, pero noutros non:
Non
Asimilacin
Asimilacin
2) Trazos que comparten, por unha banda, as consoantes ante as que se asimila
e, por outra banda, as consoantes antes as que non se asimila:
[consoante] + + + + + + + + +
[soante] - - - - - - + - +
[voz] + - + - - - + - +
[nasal] - - - - - - - - -
[lateral] - - - - - - + - -
[continuo] - + - - + + - + +
[Radical]
[Dorsal] [posterior] +
[anterior] + + - + + +
[Coronal] [distribudo] + + + - - -
[estridente] - + +
[Labial]
1
Cmpre ter en conta que non un trazo pertinente para as fricativas non coronais, como acontece coa
faringal [].
3 Lingua Galega I
2008/2009
USC
Bloque III: a fonoloxa
4 Lingua Galega I
2008/2009
USC
Bloque III: a fonoloxa
Non hai oposicin entre [+voz] e [-voz] en posicin implosiva, polo que
teriamos que referirnos a tres arquifonemas nesta posicin: //, // e //:
3) Imos ver agora os trazos que comparten, por unha banda, os segmentos que
asimilan o trazo [+voz] en posicin implosiva e, por outra, os que non:
[consoante] + + + + + + + + +
[soante] - - + - - - - - -
[voz] - - + + - + - + -
[nasal] - - - - - - - - -
[lateral] - - + - - - - - -
[continuo] + + - - - - - - -
[Radical]
[Dorsal] [posterior] + +
[anterior] + + + + +
[Coronal] [distribudo] - + - - -
[estridente] + - -
[Labial] + +
4. Fonemas e alfonos
a) Fonema: unha unidade que representa os segmentos:
a) Tendo en conta s os trazos distintivos ou redundantes.
b) mis abstracta.
c) Represntase entre barras, por exemplo /s/.
b) Alfono: unha unidade que representa os segmentos:
a) Tendo en conta os trazos distintivos e os non distintivos.
b) Represntanse entre corchetes, por exemplo [].
c) Dise que estn en distribucin complementaria, xa que dependendo do
contexto pode aparecer un ou outro alfono correspondente a un
determinado fonema sen que iso altere o significado do conxunto no que
aparece. o caso de [] e [], mais non de [] e [], como podemos
observar na ilustracin seguinte.
5 Lingua Galega I
2008/2009
USC
Bloque III: a fonoloxa
6 Lingua Galega I
2008/2009
USC
Bloque III: a fonoloxa
4.1.1. Conclusins
Alfonos Fonemas
Nunca aparecen nos mesmos contextos
Poden aparecer nos mesmos contextos.
(distribucin complementaria)
Non hai palabras que se opoan pola Hai palabras que se opoen se
aparicin dun ou doutro. cambiamos un s fonema.
Unha mesma palabra pode presentar das Unha mesma palabra non pode presentar
realizacins diferentes dependendo do fonemas diferentes, xa que entn
contexto. estariamos perante palabras diferentes.
7 Lingua Galega I
2008/2009
USC
Bloque III: a fonoloxa
Variedade B:
Variedade C:
Variedade D:
3) Exemplo2:
A B
8 Lingua Galega I
2008/2009
USC
Bloque III: a fonoloxa
9 Lingua Galega I
2008/2009
USC
Bloque III: a fonoloxa
6. A estrutura da slaba
6.1. Definicin
1) A definicin tradicional de slaba a de golpe de voz, unha definicin
relacionada con parmetros acsticos, especialmente coa intensidade
(unidades mis intensas e perfectibles). Porn, ao medirmos a intensidade non
posible definir a slaba do punto de vista acstico.
2) A slaba mis unha unidade relacionada coa funcin e agrupacin dos sons
na cadea sonora, dicir, unha unidade fonolxica, sendo a unidade
suprasegmental bsica. Desde este punto de vista a funcin da slaba a de
agrupar os segmentos segundo a sa sonoridade, para o que se establece unha
escala de sonoridade universal:
1. Vogais baixas (, , )
[-cons, +soante]
2. Vogais altas (, )
3. Lquidas e nasais [+cons, +soante]
4. Fricativas
[-cons, -soante]
5. Oclusivas
6.2. Estrutura
1) Ncleo: elemento imprescindible, que en galego ten que ser un segmento do
nivel 1 ou 2 (nalgunhas linguas pode ser no nivel 3, coma no caso do ingls
botle).
2) Coda: est constituda polos elementos que se sitan dereita do N forma
con este a rima.
3) Ataque: elementos situados esquerda do N.
10 Lingua Galega I
2008/2009
USC
Bloque III: a fonoloxa
- [] e [] estn no mesmo nivel de
A R A R A R sonoridade, polo que deben adscribirse a
| slabas diferentes para non violar a escala
N C N de sonoridade.
| | | - Non existe en galego ningn ataque []
- [] menos sonora ca [], polo que o
A R A R ataque [] cumpre a escala de
| sonoridade.
N C N - [] un ataque posible en posicin
| | | inicial absoluta.
- Cumpre tdalas regras, pero no existe en
A R A R
galego ningn ataque en [] en posicin
| |
N N inicial absoluta, o cal supn un problema
| | para a explicacin desta silabacin
11 Lingua Galega I
2008/2009
USC