Professional Documents
Culture Documents
Tiến Trình Điều Trị Bấm Huyệt
Tiến Trình Điều Trị Bấm Huyệt
1. Xem mch
2. Khai thng
2. Tr bnh
Hng iu tr:
1- Khai thng kinh kh.
Khai thng (ton thn + Kinh lc) a kinh kh n chn (kha KK1 +
bm cc Ng bi chn.
2- Dn mu xung bn chn:
Kha KK 1 + day huyt nh t (day hng ln, xung) dn mu
vo bn chn.
3- iu chnh phn b ri lon (qup vo trong).
Kha KK 1 + bm mc huyt nh t (mc ngn tay vo hng ngn
chn 5, chnh bn chn khng qup vo trong na.
Kha KK 1 + bm Thn 2, hng ngn tay ra pha ngoi ngn chn
5.
Kha KK 1 + bm Thn 1, hng ngn tay bm v pha ngn chn
2.
BN CHN SNG
B TIU
a- Theo YHH:
- Ti bng quang v niu o, c th do:
+ Tin lit tuyn sng to gy chn niu o.
+ Khi u tiu khung (ung th c hoc thn t cung, ung th trc
trng...) vo c bng quang gy b tiu.
- Do tn thng thn kinh trung ng:
+ Bnh tuy sng: gy xng sng, lao ct sng...
+ Bnh no, mng no: no vim, p xe no...
b- Theo YHCT:
B tiu c th do 4 nguyn nhn sau:
. Thn kh b thng tn (thn h), tinh huyt hao tn, mnh mn
ha suy khng kh ha c bng quang gy ra b tiu (thng gp
ni ngi ln tui b b tiu).
. Do thp nhit h tiu khng ha c, dn xung bng quang
lm cho kh c ca bng quang b tr ngi gy ra b tiu (th nhim
trng ng tit niu).
. Do si ng tit niu gy cn tr nc tiu.
. Do chn thng sau khi m lm cho kh c ca bng quang b
thng tn gy ra b tiu.
iu tr
BONG GN
Phn loi
Khi b chn thng lm toc m khe khp 1 pha no th
dy chng s b cng mnh, c th b dn di ra 1cht, b rch 1 phn
hoc t hon ton. Da trn cc mc b thng tn khc nhau,
ngi ta chia bong gn theo 3 mc :
- Bong gn I : dy chng ch b dn di mt t, c coi l
nh.
- Bong gn II : dy chng b rch mt phn, du hiu nng.
- Bong gn III: dy chng b t hon ton, du hiu rt
nng.
Triu chng
Khi b chn thng, ngi bnh cm thy au nhi nh l in
git vng khp b tro, sau khp t di, khng cn bit au na
khong trn di 1 gi, ri cm gic au nhc dn dn tr li. Nu
nh nhng lt khp li ging nh lc b chn thng th s thy au
nhi nh b in git.
Khi gp cc du hiu trn, nn ngh n bong gn.
Cc khp d b bong gn nht l:
. Khp c chn, mt c chn.
. Khp gi.
. Khp ngn tay.
D b bong gn vi mc no ngi bnh cng rt kh chu v
au. D khp nm yn vn b au. l v cc tn cng thn kinh
cm gic hin din rt nhiu dy chng. Khi dy chng b tn
thng lm kch thch thn kinh cm gic, gy ra au.
YHCT cho l do kinh lc mch vng tn thng b tr ngi lm
cho kinh kh khng lu thng c gy ra au (thng tc bt thng).
iu tr
- Cch chung:
. i vi bong gn nh ( I): ch cn lm cho ht au v cho
khp ngh ngi t ngy l .
. i vi bong gn nng ( II v III): va phi lm ht au va
phi lm cho dy chng b rch hoc t lin li v bn chc, nu
khng th nn nhn s mang tt sut i, khp xng s b sng
thng xuyn v c ng s gy au.
a- Vng vai:
Dng huyt Thi lu lm chnh.
Vng trc vai: thm n sut, Hi sinh thn th.
Vng sau vai : thm kinh, Tr ct hi sinh.
Dn kinh kh n vai:
. Kha H khu bm cc Ng bi lin h (ty vng au m kch thch
ch trng tng Ng bi nhiu hn).
. Kha ngn + bm lng 1 (ni vi mu tay).
Dn mu n vai:
. Kha Cao thng bm huyt vng vai.
. Kha Cao thng + bm vo huyt V hi (phi) hoc huyt Ct
cng (tri), l vng tng ng vi vai.
. Bm Thi lu (mc vo trong vai).
e- Vng c tay:
g- Vng chn:
+ Vng u gi:
Khai thng, ch Ng bi 2.
tay: Kha H khu + bm V trng im (huyt c hiu tr ri
lon d dy, rut).
chn: Kha Kh khc 3 + bm Tinh ngheo, Mnh tc (huyt c
hiu tr ri lon d dy).
+ Do lnh: Ng kinh.
BNG Y TRNG HI
Nguyn nhn
a- Theo YHH:
Ch yu do thiu hormon tuyn gip.
Thiu iod (i t) trong thc n hoc thc vt cha cc cht sinh ra
bu c nh u nnh, c ci trng, bp ci, sp l, u ha lan...
Do 1 s thuc nh Sulfamide, PAS, Reserpine, Colchicine...
Do di truyn...
b- Theo YHCT:
Ch yu do m kh ut kt.
Ha ut lm tn thng phn m (Thn m h, Can ha
vng), tn dch kt li gy thnh bu.
Triu chng
Vng trc c (ch tuyn gip) 1 hoc 2 bn sng to, mm,
sc da khng thay i, n vo khng thy au.
xc nh to nh ca bu gip, T chc Y T Th Gii
(OMS - WHO ) ra 4 tiu chun sau:
1- Bu gip 1: nhn thng khng thy, ch nhn thy bu gip
khi ngi bnh nut (nht l khi ngc c thng ra sau) v s vo mi
r.
2- Bu gip 2: bu l r di da, c th nhn thy ngay khi
khm (ngay khi ngc c ln l thy ngay).
3- Bu gip 3: nhn thy bu gip khi ngi bnh nhn thng.
Bu to l hn ra khi vng c bnh thng, chim 1 din rng trc
c.
4- Bu gip 4: nhn t xa thy bu, bu to tr xung
pha trc chui xng c...
iu tr: S can, l kh, ha m, tn kt.
Khai thng.
Tay: Kha H khu + bm Ng bi 1 v 2 (ch nhiu Ng bi 2)
dn kh thng kinh.
Chn: Kha Kh khc 3, bm Ng bi 1, 2 (ch nhiu Ng bi 2)
dn kh thng kinh.
. Do m thp: thm Mnh i, Ng on (huyt c hiu tr m), Kh
lc 1 (tr m ti ch).
Thm huyt n d lm mm bu.
BU C LI MT (Bazedow)
Triu chng
1- Nhp tim nhanh: l triu chng trung thnh nht, bao gi cng c.
Thng l nhp xoang nhanh t 90-140/pht, u v lin tc.
2- Bu gip thng nh: y l loi bu mch, s vo i khi thy
rung miu tm thu hoc lin tc. Bu bao gi cng di ng theo nhp nut,
khng au, hi cng. Rt t khi khng s thy bu.
3- Gy st cn nhanh: gy nhanh v gy ton th d ngi bnh n rt
nhiu.
4- Mt li: thng c 2 bn, mt sng long lanh, mi mt thng co git,
khng lm c ng tc hi t 2 nhn cu.
5- Run tay: run u ngn v bn tay, run u, bin nh, run tng
ln khi b xc ng hoc lo s. C khi nhn ngoi thy run r, nhng
cng c khi phi bo ngi bnh dui thng tay, t giy ln mu bn
tay, thy t giy rung ng nhiu do tay run.
iu tr
Khai thng.
n nh thn kinh v tim mch (iu chnh cc bin chng do bu
chn p gy ra).
Kha H khu bm Ng bi 1 v 2 tay (dn kh thng kinh).
. Do thn m h: thm Kha Kh khc 2, bm Tam tinh 5 chn tri, bm
nh (lm mnh thn m).
. Do can ha vng ln: bm nh Tam tinh 4 chn (lm mnh can m
c ch can dng).
+ Chn phi: kha Kh khc 1, bm Ng bi 4, Tam tinh 5, Ng bi 2.
Khi bm cc Ng bi, dng m (ci) gan tay y c 5 ngn chn ln
u nhau.
Bm Ng bi 2 chn, c 3 nc bm nh sau: Kha Kh khc 1 - bm
lng 1. Kha Kh khc 2 - bm lng 2. Kha Kh khc 3 - bm lng 3.
CM CM
CNH TAY CO GP VO
CM IC
* ic cm bm sinh c hch m.
Lm tan hch m: chn phi kha Kh khc 2 bm Ng bi 4,2 v 5
(ngay trn t khp 2, hi chch ra ngoi 1 t, chm vo ng gn).
Sau , cha tr ging nh cha ic cm trn.
* Cm ic do tn thng, di chng
C th do giun.
Hoc di chng tai bin mch mu no gy lit mt.
Bnh lin h n ng kinh Ng bi 2.
iu tr: Lm mnh c vng mi ming.
Thng kinh kh Ng bi 2.
Khai thng.
Kha H khu + bm Ng bi 2 (khai thng kinh kh ng kinh Ng
bi 2).
Khi th 2 (huyt c hiu), c chung, Ch tn (s thng kinh kh vng
bnh).
CHN BNH
+ Chn au nhc:
+ Chn t mi
. Do chn thng:
Xem mc Cp lng.
CHN THNG VNG MT
CHONG
. Do thiu mu no:
ot th (Kh nai), Nht bch (a mu ln no).
Bm Cao thng, Ch cao, ot th (Kh nai), Hi sinh thn th, Ch th,
nh t, Tr ct hi sinh, Nht bch, Thin lu (hi sc, gip a mu ln
vng bnh).
. Do chn thng u:
Bm Cao thng, Ch cao, C th, Ung hng, Kh lc 1, Kh ngn
(Tam kha), Ng thn 1.
C CNG, VO C
Nguyn nhn
CT SNG BNH
CP LNG
Nguyn nhn:
Dng chn thng ny hu nh c tnh cch c a: 1 s
ngi, cc dy chng c nh t sng vn b yu sn, khi phi chu 1
lc nng hn (nh c sc vc nng...) hn bnh thng, cc t sng
c nhiu kh nng b trt.
C nhiu khi ch xoay lng, vn mnh cng c th gy ra au.
Do khing vc nng, lao ng sai t th... lm cho kinh lc mch
vng lng b tn thng, huyt b tr kinh kh khng lu thng c
gy ra au.
D DY AU
Huyt Bm Lm Dn C Vng
Kh minh, Khc k, Kim quy, Thn , Xch Chn.
tu.
Khin lu, Khi lu. Tay.
Tam phi. Bng.
DN MU
Huyt Bm Dn Mu n Vng
n tinh, Hong ngu. Ln mt
n sut, Dng hu, Kh lc 2, Hong Xung tay
ngu.
Nht bch, ot th (Kh nai), Tam kha Ln u
(Kh ngn).
Ch ng . Vo gan
B huyn 7, 8, c quan. Xung chn
Kh Kh khc 2 + Kha mc Achile. Dn mu sang chn i
bn.
Kha Kh khc, day n nh t. Dn mu ln hng, u
gi, bn chn ty thuc
kha.
I TIN B
Kha H khu + bm Ng bi 2.
Kha Kh khc 3 + Ng bi 2.
Kha Kh khc 2 + day nh huyt Ng thn 2 bn chn Phi.
Kha Ng bi 2 + va vut va y mnh huyt Mnh qua t di ln.
y l 2 huyt c hiu chuyn tr to bn
AU HM, MI HM
. au vng nh u
. au na u
. u c khi u
Nguyn tc:
. a kinh kh ln u thng kinh hot lc.
. Dn mu ln u lm tan khi u.
. u au do chn thng
. au u ng
. au vng trn
Kha H khu + bm Ng bi 2,
Kha Kh khc 3 + gn gt, bm Ng bi 2.
Thm V hi, n lm, Nh tu; Ct cng, Mnh khng, n khi.
. au vng sau gy
U GI BNH
. u gi sng au
Kha Kh khc 1, bm Ng bi 2.
Kha Kh khc 2, day huyt nh t.
Thm cc huyt B huyn, Ng kinh, T hu mn 2, T trch di 2,
T trch trn 2.
. u gi co cng, kh c ng
Nguyn nhn
a- Theo YHH
Do chn thng s no: cn ng kinh u tin thng xy
ra trong vng 5 nm sau chn thng, rt him gp sau 10 nm.
Do u no: phn ln cc u ny trn u.
Do tai bin mch mu no.
Do nhim khun ni s.
Do di truyn.
b- Theo YHCT
Do kinh s, n ung khng iu ha lm cho tng ph b ri
lon dn n m b tch t, ni phong gy ra bnh. Hoc do Can
v Thn bt tc, lm cho Can phong trong bng ln, m nghch
dn ln trn, kinh kh b xo trn, thanh khiu b che lp, gy ra
bnh.
Triu chng
Mt cn ng kinh thng xut hin vi 3 giai on:
1- Giai on cng: thng bt u bng 1 ting ku ri ng
ngay xung t bt tnh, chn tay cng , lng ngc v c honh
gi nguyn, khng th trong vi giy, mt thm tm do ngt, hm
cn cht, rng nghin li. Giai on ny trung bnh ko di 30 giy.
2- Giai on git: ngi bnh bt ng co git, nhp nhng, cn
git ngy cng mnh v tha hn, li th ra v d b cn mi, mt
trong m cng c th b cn chy mu. Cc c mt cng b co git,
nc ming tit ra nhiu di dng si bt. Cc c vng dn ra, v
vy hay i ra qun. Giai on ny ko di 2 - 3 pht v kt thc
bng 1 ting rn, th su v th gin.
3- Giai on hn m: nm yn, th gin, mt cm gic v
thc, mt tm dn. C cm gic nh l ngi bnh ng say. Giai
on ny di t 15 pht n vi gi. Sau , thc tr li dn. Lc
tnh, a s ngi bnh vn c thc u m, c th au nhc
khng nh g v cn va xy ra.
+ Sau cn: c th c nhng du hiu lit, bn lit, co cng, mt
hoc gim cm gic, nhn km, nghe gim, i ma, kh th, trng
thi tm thn u m, hay gin d, c th b nh ra i l sau cng
khng nh r s vic g.
+ Nhp cc cn: cn thng xy ra ban m nhiu hn cn ban
ngy th xut hin nhiu vo sng sm. Nhp cn thay i ty mc
nng nh. Lc u tha, 1 nm 2 - 3 cn sau dy dn: hng
thng hoc hng ngy, c nhng t ngh. Cn dy th ngi bnh
b lon thn.
iu tr
iu tr ngoi cn
- Khai thng, n nh thn kinh v tim mch.
- Kha H khu ng thi bin (truyn) in huyt Gic quan (c tc
dng lm dn thn kinh v c).
- Bp T th 3-4 ln (c tc dng tng mu v tim v chng co tht
c honh, lng ngc).
- Bm - bt ngang Ng bi 4 tay (c tc dng i vi h gn c -
Ng bi 4 tng ng vi Can, theo l lun ca ng y, Can ch gn c,
lm cho gn c khng b co qup).
Nhn xt :
Phng php bm Thp ch o dng ct cn ng kinh rt tt, hiu
qu c th ni l nhanh hn bt c loi tho dc v phng php no.
Ngoi ra, ngi bnh c cha tr bng bm Thp ch o rt mau tnh
v phc hi nhanh chng cc trng thi ri lon do bnh l gy ra: tnh
mau, khng u oi, khng mt sc... sinh hot li c ngay sau khi tnh.
Rt ng ch .
Nn phi hp thm kin thc bnh hc ca YHH v ng y trong
vic iu tr i vi gc bnh duy tr kt qu ca vic tr liu di v tt
hn.
M NHIU
GAN BNH
GII HUYT
HUYT P CAO
i cng
Theo T chc y t th gii (OMS - WHO),
mt ngi c coi l huyt p cao khi huyt p
ti a ln hn 140mm/Hg v huyt p ti thiu hn
90mm/Hg.
Tuy nhin, cng cn lu l i vo ngi
ln tui, huyt p bnh thng hi tng 1 t do sc
n hi ca mch mu b gim. mt ngi bnh
thng trn 50 tui, huyt p 160/90mmHg c
coi l bnh thng.
T s huyt p bnh thng l 120/80mmHg
(theo OMS) v 110/70mmHg (theo Vit Nam). Nn
dng my o theo di.
Nguyn nhn
a- Theo YHH :
1- Yu t thn kinh, tm l.
2- Do tng cc cht ni tit : nh s hi qu
lm tng ni tit khin mch mu co li, gy ra
huyt p cao.
3- Yu t dinh dng : n tha m, mui...
4- Yu t di truyn.
5- Mt s thuc : thuc nga thai, Cam tho...
6- Mt s bnh : hp ng mch ch, bnh v
thn, thng thn...
b- Theo ng y :
- Do Can dng bc ln trn (thng cang).
- Do m trc ngn tr trung tiu.
- Do Thn tinh khng (bt tc).
- Do kh huyt u h ( Tm T lng h ).
Triu chng
T chc y t th gii phn bnh huyt p cao
ra lm 3 giai on :
. Giai on 1 : Ngi bnh trng thi d b
kch thch, thng hay ku au u, au v bui
sng v sau khi lm vic cng thng, au tng
cn, cn ngn vi gi hoc c ngy, c th c cn
au vng tim (chng 30%). Ngi bnh mt mi,
hi hp, mt , hoc ti (do co tht mch mu).
S mch quay thy p cng, mm tim p mnh,
trng hp ny nn lm cc nghim php xem c
HA cao khng :
1- Nghim php ngng th : gy hin tng
thiu oxy, gy co mch, huyt p s cao (ngng
chng 1 pht s o).
2- Ngm chn vo nc lnh 4 oC chng 2 -
3 pht, gp lnh mch mu co li, huyt p s tng
ln (nu ng th huyt p s cao ln).
. Giai on 2 : HA cao thng xuyn, c cn
cao kch pht, au u d di, kh th, ph phi
cp do suy thp tri cp. Huyt p ti a c th ln
n 220/150mm/Hg, c th b xut huyt no, hn
m.
Du hiu ri lon tun hon no : chng mt,
tai , u au d di, mun i, c khi pht m
khng r, c khi c hi thong lit, c khi ngt lm.
- i vo vng mc : th lc gim, c du hiu
rui bay hoc sng m.
- i vo tim : c ting thi tm thu, nghe c
ting th 2 do ng mch x cng. C cn au
tht ngc, lon dng c tim, nhi mu c tim.
- i vo thn : b thiu mu nh thn gy ri
lon chc nng thn, nc tiu c hng cu hnh
tr.
. Giai on 3 : Triu chng lm sng ging
giai on 2 nhng nng hn. HA c nh, nu tt
xung l nguy v suy tun hon nng ri. Ngi
bnh au u, mt ng, tr nh gim, mt kh
nng lao ng. Cn au tht tim tng ln nhiu,
suy tim III, IV, e da nhi mo c tim, xut hin
ph n, gan to, c trng, tn thng tun hon
no, mun i, co git, bn hn m, xut huyt no.
- Mt b tn thng rt nng, c th b m.
- Thn : tn thng v vim thn r, ur huyt
cao.
giai on ny ngi bnh thng cht do
nhi mu c tim, xut huyt no v lng m
trong mu cao.
iu tr
1- Lm h p :
. Khai thng.
. n nh tim mch v thn kinh.
. H p : Kha H khu v Nhn tam, ko vut huyt Mch lc
xung 3 - 7 ln (cn thn : ngn ci ng chn vo mch mu kha H
khu, hi nhch tay sang mt bn mu mi chuyn xung c). Lm
tay no c mch mnh trc.
. Bm 12 Huyt cn bn v huyt an thn, d ng.
. Xem mch 2 tay li, nu 2 tay u th thi.
Nn dng my o HA theo di cho chnh xc hn.
Phi hp tr theo bin chng ng Y.
- Nu do Can Ha vng ln : thm Tam tinh 4 (Can m)
- Nu do Thn m h : thm Tam tinh 5 ( Thn m).
- Nu do m trc ngn tr trung tiu : Kha H khu, bm Mnh i
v Khi th ( tiu m).
- Nu do Kh huyt (Tm T) u suy : thm Kha H khu v truyn
nhn in h lo tay phi, v mm trm tay tri.
ng thi nn thm tc dng kin T ( b kh huyt): Kha Kh khc
2, bm B huyn 8 v 7.
KH NG, MT NG
Bm Thp ch o, ch nu ln 2 cp huyt tr mt ng l
Tam tuyn + Tuyt ng v Th quang + Ng hn.
iu tr bng bm huyt Thp ch o, c th dng
nhng huyt c hiu, ngoi ra, nn dng y l xc nh
bnh l lin quan n cc yu t gy bnh no, t c th
tm ra phng huyt iu tr cho thch hp.
Khai thng.
n nh thn kinh, n nh tim mch.
Ch cao (day y ln) (lm nh u, d ng).
Bp nh n khi, Ct cng, Mnh khng, V hi, n lm, Nh tu (lm
nh u, nh mt, d ng).
Kha Tam tuyn bm Tuyt ng v ngc li, ri day c 2 cng lc
(huyt c hiu).
Kha Th quang, day Ng hn v ngc li, ri day c 2 cng lc
(huyt c hiu).
Phi hp vi bin chng:
. Do Tm T huyt h : Kha H khu + bm Tam tinh 3, 2.
. Do m h Ha vng : Kha Kh khc 3 + Tam tinh 4, 5.
. Do Tm h m khip: Kha H khu + Nhn tam 3 + bm Tam tinh
3, Tam tinh 4.
. Do n ung khng iu , thp m che lp khiu : Kha H khu +
bm Ng bi 2, thm Ng on.
. Hng kh co dui:
+ Kha Kh khc 1 bm Tam tinh 2, 4 v 1.
+ Kha B huyn 2 + bm Ng bi 1, 4.
+ Kha huyt Nh mn 1, 2, bm Mc on.
+ Kha Kh khc 3 + bm huyt nh t.
Phi hp : Khu trung, Khu ch, Khu phong, Kheo 2, T trch trn 3, T
trch di 3, B huyn 2.
LIT MT
+ Cm di mo : Ch tn.
LIT NA NGI
Nguyn nhn
Theo YHH :
. Ni ngi ln tui: Chy mu no do tng huyt p, Nhn
no v ng mch tc.
. Ni ngi tr : Cc bnh tim : hp van 2 l, vim mng
trong tim cp. Vim ng mch do giang mai. Do nhn no hoc
xut huyt no do huyt p tng.
. Ni tr nh : ng mch b vim do vi rt. Mng no hoc
no b vim (do vi rt , vi khun hoc lao).
- Bin chng no ca bnh tai gia vim, xng chm tai vim.
Chung cho c 3 gii : U no, p xe no.
Theo ng y :
. Do ngoi t (h t tc phong), tc ng t ngt vo kinh
lc (phong trng kinh lc) hoc tng ph (phong trng tng ph)
gy ra, li cc di chng.
. Do Thn Thy suy yu, Tm ha bc mnh ln gy ra.
. Do Thn m h, Can dng vng lm cho phong kh
trong bc ln .
. Do thp nhit sinh ra m, m tr tr sinh nhit, nhit
thnh qu lm cho phong kh bc ln gy ra bnh.
Triu chng
- Vng mt : Mt khng nhm cht li c, nhn trung lch,
ming mo v 1 bn, nc ming chy ra theo kho ming, ni
ngng hoc khng ni c.
- tay (chi trn) :
. Nu nng 2 tay ln cao ri b ri xung s thy bn lit ri
ngay xung 1 cch nng n nh khng c sc chng .
. Khp vai c th b x (sa) xung (th lit mm).
. Khu tay c th r xung (lit mm) hoc co gp vo ngc (lit
cng).
. C tay c th r xung (lit mm) hoc qup vo trong bn tay
(lit cng).
. Ngn tay : c th yu, khng cm c vt g (lit mm) hoc
co qup hoc cng khng co dui c (lit cng).
. Ct sng : ct sng c yu, mm lm c lc no cng r xung
(thng gp ni tr nh).
Ct sng lng vo, li sang 1 bn (ni tr nh) hoc lng mm
yu khng ngi ln c (ngi ln)...
. Vng hng v chi di :
- Nu nng 2 chn ln khi mt ging ri b ri mt cch t
ngt, chn b lit s ri xung trc v nng n. thng cng chn
v bn chn b lit nhiu hn i, v vy, d b lit na ngi kh
nng, ngi bnh vn c th c ng t khp hng.
- Chn i kiu Vt tp : khi i ton b chi di nhc ln cng
, khng gp khp gi, bn chn dui thng v v 1 vng cung ri
li t xung nng n, c cm tng nh chn ri bch xung t.
- Chn c th qup vo trong hoc qup ra ngoi.
- Bn chn c th b dui thng kiu Chn nga.
Cc biu hin lm sng ca lit c th ch mt phn c th,
hoc mt chi no , nhng cng c th cng lc b nhiu phn.
Ty biu hin ca dng lit m c th chn phng thc x l cho
thch hp.
y, chng ti nu ra cch tr theo tng vng ...
Lm sng, khi gp, c th ni kt li thnh cch tr n vng
hoc tng th ...
y l nhng di chng sau chn thng, tai bin mch mu
no v vy cn c thi gian phc hi
1 2 3 4
Khai Kch Kch Phi
thng (Ton thch cc thch vng hp huyt
thn + Kinh ng kinh tng ng c hiu.
lc). lin h. ni lit.
+ C yu mm r khng nhc ln c
. Kha huyt T ng bm huyt Tn khng.
. Kha huyt T ng, bm cc huyt Mnh cng, Tn khng, Tc l,
Ung mn.
. Kha huyt Tc kinh, bm cc huyt Mnh cng, Tn khng, Tc
l, Ung mn.
. Kha huyt Lm quang, bm cc huyt Mnh cng, Tn khng, Tc
kinh, Tc l, Ung mn.
. Kha huyt Nh mn 1, bm huyt Kh hp, Lm quang, T ng,
Tc kinh, Tc l...).
+ CHI TRN
+ CHI DI
. Vng Hng :
Kha Kh khc 2 + bm Ng bi 2, Tam tinh 4 v 1.
Kha Kh khc 3 + bm nh t.
Kha huyt Nh mn 1, 2, bm huyt Mc on.
Kha huyt B huyn 2 + bm Ng bi 1, 4.
Phi hp : huyt Khu trung (Khu ch), Khu phong, Kheo 2, T trch trn
3, T trch di 3, B huyn 2.
Ct sng lng :
Ngoi ra c th phi hp :
. Kha Kh khc 2 + bm Ng bi 1 v 2 chn c tc dng dn kch
thch ln tc ng vo vng lng (D1-D12) v tht lng (L1-L5).
. Kha Kh khc 3 + bm Ng bi 4 v 5 chn, c tc dng a kch
thch ln tc ng vo vng xng ct (S1-S4).
Nhn xt :
- Trn thc t lm sng, phng php bm Thp ch o rt c hiu
qu trong vic iu tr cc di chng bi lit.
Tuy nhin, cn lu l vic iu tr bi lit thng i hi nhiu thi
gian, v vy, nn chia liu trnh ny ra lm nhiu giai on tng ng vi
tin trnh hi phc ca bnh :
i vi ngi lit phi nm, khng th ngi dy c, cn ch kch
thch tp trung vo vng ct sng lng cho lng cng ln mi ngi dy
c. Khi ngi c nn tp trung vo khp hng cho khp hng mnh
ln d ng c, k tip l i ri n c chn, bn chn ... cn tay,
theo thng k, bao gi cng phc hi chm hn cc phn kia, v th, c
th cha t t cng c ...
Khi kch thch, nn kch thch bn lnh (khng lit) chuyn kinh kh
qua bn lit, gip bn lit phc hi nhanh hn.
Nhng phn b teo, nn dng th php dn mu n nui cc phn
, cho gn c vng mau phc hi.
LOA LCH
Xem mc Lao hch.
LNG AU
Khai thng.
Kha Kh khc 3 + bm Ng bi 5 (theo ng vn hnh ca kinh lc).
Kha Kh khc 3 + bm huyt Kh lu (huyt c hiu tr lng au).
Thm huyt Tc l, Ung mn, Mnh ng (l cc huyt vng au
thng kinh hot lc, gim au).
LI BNH
Sau khi b chn thng, trng phong, hoc sau tai bin mch
mu no, di chng li c th nh hng n c ng ca li
(rt vo, l di ra, lch mt bn), nh hng n vic ni
Mn bm Thp ch o tng i c hiu qu trong mt s
trng hp li b ri lon do di chng chn thng hoc tai bin
mch mu no.
Trong mn bm Thp ch o, b Hunh th Lch, c mt
cch nhn c o v ri lon li do chn thng hoc do di
chng. B cho rng, mt s trng hp khng ni c, cm
mt s ri lon li (li rt vo, l di ra, li lch) c th l
do m, mu kt vng gc hm di (vng huyt Kh lc 1),
khin cho kh huyt khng chuyn c vo li gy ra bnh
Do , trong cc trng hp ny, khi iu tr, cn kim tra xem
vng huyt Kh lc 1 c khi u, cng,,, hay khng. Nu c, cn
day bm cho n khi tan i v khi bnh
y l cch nhn kh c o m ngi hc cn quan tm.
Bnh l vng li cng quan tm n ng kinh Ng bi 1
v 2 v 2 ng kinh ny c nhnh i qua vng c
MT NG (Xem mc Kh Ng).
MT C CHN SNG AU
MT SNG AU
MT LC (L)
+ Mt l vo trong:
. Kha Kh khc 3 + kha Achile, bm bt huyt i nhn vo m
trong ngn chn ci.
. Kh khc gia: Day bt ra ngoi
+ Mt l ra ngoi:
. Kha Kh khc 3 + kha Achile, bm huyt i nhn, bm bt huyt
i nhn v hng ngn chn th 2.
. Huyt Kh khc gia: Day bt vo trong
MT M
. Lin h vi ng kinh Ng bi 4.
. Thng do lng mu khng a ln mt c,
khin cho mt khng c nui dng gy nn.
. Cng c th do chn thng lm cho thn kinh th
gic b tn thng gy nn.
. Cng c th do c thy tinh th
Nguyn tc chung:
+ a kinh kh ln mt (ch Ng bi 4).
+ Dn mu vo nui dng mt.
+ Kch thch cc huyt cc b (6 huyt lng my).
MT SNG, AU
Tt c cc ng kinh Ng bi u i ln mt.
Nguyn tc chung:
. Dn kinh kh ln mt.
Khai thng.
m (huyt c hiu).
Tam gic ( vo (kha) huyt Tam gic + bm Ng bi chn 5).
MT T LNH MT CM GIC
MT MI, KHNG C SC
Khai thng.
n nh thn kinh, tim mch.
Chn cc huyt thuc nhm hi sinh nh Ch th, nh t, Hi sinh
thn th. C th thm huyt T th, 12 huyt cn bn.
MA VN
Khai thng.
n nh thn kinh.
Day n huyt Mnh th, n tinh, Huyn nhu (huyt c hiu).
MI NGHT
NGT
Ngt l trng thi cht trong chc lt. Sau 1 thi gian
ngn, ngi bnh li tr li bnh thng v tnh li.
ng y xp chng ny vo loi chng Quyt, chng
Thot hoc hin tng Vong m hoc Vong Dng.
Nguyn nhn . Thng thy ni ngi c th suy yu, lao
lc qu sc, tnh cm thay i t ngt.
. Vong m thng do dng phng php pht hn, th
hoc h lm cho tn dch hao tn qu nhiu hoc do th
huyt, tiu ra huyt nhiu qu lm m dch b hao tn gy ra.
. Do m Dng Kh Huyt lin h mt thit do , m
kit th dng cng theo m suy, huyt thot th kh cng
mt ch da, sinh ra vong Dng.
Triu Chng t nhin ng ra bt tnh, sc mt ti xanh,
m hi ra nhiu, chn tay lnh, huyt p tt h) xung.
. Nu km theo hi th yu, mi thm, cht li dy,
mch T, v lc l du hiu Kh thot, nng th gi l Vong
Dng. Nu km ming kht, bn chn vt v, mch Vi m
Sc l du hiu Huyt thot, nng th Vong m. Nu hn m,
h hp yu, ting tim yu, mch hu nh khng bt c l
du hiu Kh v Huyt u thot, thuc loi bnh nng.
Khai thng.
Day bm Ch c, Ch th ( kch thch h tun hon, h hp, thn
kinh hot ng tr li).
Day n Ch th (gip tun hon mu lu thng tt).
Day huyt Cao thng (gip tnh thn, thn tr nhanh phc hi).
NN MA
Khai thng.
Kha H khu + bm Ng bi 2 (khai thng kinh kh).
Kha Kh khc 3 + bm Ng bi 2 (khai thng kinh kh).
Thm kha H khu + bm huyt Ng on (huyt dc hiu tr nn
ma)
HI, CHUA
RNG AU
Kha H khu + bm Tam tinh 2 (thc chng) (thng kinh hot lc).
Kha H khu + bm Ng bi 5 (thng kinh hot lc).
Thm huyt m (huyt c hiu tr au rng).
SP MI MT
Khai thng.
n nh thn kinh, tim mch.
Kha Kh khu + bm Ng bi 4, 5 tay (a kinh kh ln u, no).
Kha Kh khc 3 + bm Ng bi 4, 5 chn (a kinh kh ln u, no).
Thm T th, Hi sinh thn th, ot th, Tam kha, T th, Ch th
(bm mu ln u, no).
Cao thng (lm tnh thn, nh u, tnh no).
Km mt ng: Tuyt ng + Tam tuyn, Th quang + Ng hn.
SUYN
Phn loi
C rt nhiu loi hen suyn khc nhau biu hin trn lm
sng, nhng trong mn bm Thp ch o, thng ch lu n 2
loi : Suyn lnh (hn) v Suyn nng (nhit).
Nguyn nhn
a- Theo YHH :
1- Do d ng : Phn hoa, lng th, bi...
2- Do thc n v thuc : 1 s thc n : c bin, tm... 1 s thuc
: Aspirin...
3- Do nhim trng h hp : Thng l yu t lm cho bnh tr
nn kch pht.
4- Thn kinh : Nhng sang chn v thn kinh, tm l... c th l
nguyn nhn gy ra cn hen.
5- Do hot ng th lc : Cn hen xy ra mi khi ngi bnh
vn ng gng sc.
b- Theo ng y :
Do ngoi t xm nhp, ch yu l phong hn (gy nn suyn
lnh) v phong nhit (gy nn suyn nng).
Do Ph Thn h yu. Do m trc bn trong nhiu qu.
i vi mn bm huyt Thp ch o, thng ch tp trung vo
2 nguyn nhn l Suyn do hn hay do nhit.
Gii quyt tt cn ri, c th dng y l bin chng xem ri
lon tng ph no kp hp iu tr tn gc s c hiu qu tt
hn.
- Phi hp :
B thn: kha Kh khc 3, bm Tam tinh 5 (Thn).
m nhiu : thm Mnh i, Khi th.
- Suyn nng : Kha H khu v Nhn tam, kt hp truyn nhn in
mn trm tr bn tay tri.
- Suyn lnh : Kha H khu v Nhn tam, kt hp truyn nhn in
mm tay quay bn tay phi (kha Ng bi 1).
Nu thc hin cc th php trn m cn suyn cha h th kha Kh
khc 3 - mc Achille vut ko huyt Mnh tit.
TAI IC
3- ic do tin thin suy yu: C hai l tai hon ton khng nghe
r, thng km khng ni c.
iu tr: Thng lc, khai khiu, tr ic lm chnh.
TAI
Nguyn nhn
TAY B BONG GN
Xem phn 2 mc Khy Tay Bnh v mc Lit Chi Trn trong phn
Lit Na Ngi.
TAY RUN
Gp trong bnh:
. Suy nhc.
. Nghin thuc, c ph
. Lit rung.
, Bu basedow.
. Bnh Parkinson
Theo cch l lun ca mn bm Thp ch o, chng
trng tay run thng do lng mu dn n tay khng ,
gn c tay thiu nui dng gy nn run, teo
Cch iu tr l dn mu xung nui dng cc c.
Dn mu xung tay:
. n sut, Hong ngu, T th, Dng hu, Kh lc 2.
. Kha huyt Cao thng, bp nh cc huyt n khi, Ct cng, Mnh
khng v huyt n lm, Nh tu, V hi.
Thm huyt Kh l, Mnh th, Huyn nhu, Lng tuyn (huyt c
hiu tr tay run).
TAY T, MI
. Do nghn mu:
+ Khai thng cc ng kinh tng ng: Kha H khu + day cc
Ng bi tng ng (khai thng kinh kh).
+ Bm, day n sut, Thi lu, Dng hu, Kh lc 2 (dn mu
xung tay).
. Do kch thch khi bm huyt tr bnh (gii kch thch vng tay):
+ Tay phi: V hi, n lm, Nh tu.
+ Tay tri: n khi, Mnh khng, Ct cng.
THN KINH TA au
Triu chng
Triu chng chc nng: ni bt nht l triu chng au.
Thng bt u bng au lng, sau au dy thn kinh
hng. Thng do mt gng sc nh ci xung bc vc mt
vt nng, bng nhin thy au nhi tht lng lm cho phi
ngng vic. t gi sau hoc t ngy sau lng tip tc au, au
tng ln v lan xung mng, chn, theo ng i ca dy thn
kinh hng.
Triu Nng Va Nh
chng
au Rt au, c vo Mnh, c th Nh, khng
ct sng vo ct sng vo ct sng
Lasgue 200 450 450
Vn ng Khng ci c, Khng ngi Vn ng
chn khng dui ng lu c khng b
thng c, ngi c hn ch
ng kh khn
Lao ng Khng lm Lm vic
vic hng c
ngy c
THIU MU NO
Xem Thiu nng tun hon no.
THIU NNG TUN HON NO
TIU KH
Xem thm mc B tiu)
T CUNG SA - SA T CUNG
Nguyn nhn
a- Theo YHH :
Do bm sinh : km pht trin bm sinh v t chc x c,
dy chng.
Thiu dinh dng lm nh hng n s co gin ca cc
th c, dy chng y chu, gy nn sa sinh dc.
Do hu qu ca vic sinh nhiu hoc do nhng sang
chn sn khoa gy ra : rch tng sinh mn, rch c tht hu mn ...
Do mt ni tit ni nhng ngi mn kinh lm cho cc t
chc x v dy chng b teo t, d gy ra sa sinh dc.
Do hu qu ca phu thut ct b t cung hon ton lm
cho tiu khung b trng rng, d b sa m o ...
b- Theo ng y :
Do kh h (th cht yu, lao ng nng, phng dc qu ,
lc dn qu sc, sau lao ng nng sm) lm cho t kh
km, khng nng c t cung v tr bnh thng.
Do thp nhit : thp kh lu ngy hm xung.
Triu chng
Trn lm sng, cc nh ph khoa chia sa sinh dc lm 3
nh sau :
- I : C t cung nm trong m o, cha sa ra ngoi c
cm gic nng, vng. lao ng mt nhc thy vng r hn, ngh
ngi th .
- II : C t cung thp th ca m h, thnh trc v
thnh sau m o sa xung 1 t. Nm ngh th c t cung co ln, i
li nhiu hoc lao ng nng th sa xung nhiu.
- III : C t cung li hn ra ngoi m h, thnh trc v
thnh sau m o sa xung nhiu ko theo bng quang v trc
trng sa xung. c t cung sng to, l lot. tiu khng ht, i tin
kh i, bng di cm thy nng, nm cng khng co ln.
iu tr
Nguyn tc chnh : Lm cho kh mnh nng phn b sa
xung ln (b kh thng ) - nu do kh h. Thanh nhit li thp
(nu do thp nhit).
ng thi nn kt hp vi dng thuc r cho sch trc khi
dng th php bm cho nng t cung ln.
Bnh lin h vi ng kinh Ng bi 4, 5, 1 v 2 (ch trng
nhiu 4, 5).
VAI AU
VAI MI
Ging nh vai au, do kinh kh qua vng vai b ngn tr
nh, lng mu dn n vai khng lu thng.
iu tr: Khai thng kinh kh.
Dn mu n vng bnh.
Ty vng bnh tng ng m chn ng kinh iu tr
cho thch hp.
VAI X XUNG
VIM XOANG MI
Triu chng
. St nh ( tr nh c th st cao), mt mi, km n, ng.
. au vng xoang (do nim mc b sng ty, do sng ty
trong xoang khng thot ra c).
. au d di tng cn hoc au c gi nht nh: bui
sng khng au nhng khong 9 10 gi bt u au (cng
nng cng au). n 15 16 gi th gim, gp vim xoang
trn.
. au r rt vng xoang b vim:
* au vng m, di h mt: xoang hm.
* au gc trong, trn h mt: xoang sng.
* au trc trn, pha trn lng my: xoang trn.
. au u:
+ au vng thi dng trc trn: xoang trc vim.
+ au vng nh u, chm: xoang sau vim.
. Chy nc mi: Lc u l mi nhy, trng, vng,
chy mt hoc hai bn mi, chy nhiu sau mi cn au, c
khi phi x mi lin tc (vim xoang trc) hoc phi kht m
xung hng (vim xoang sau).
. Nght mt hoc c hai bn mi.
. Khu gic c th gim.