C FORMLLER VE FONKSYONLAR

Konuya Hazrlk
1. Excelde forml kullanmann faydalarn aklaynz.

Formller, bir sayfadaki verileri kullanarak ilem yapan denklemlerdir. Bir formlde, ayn sayfadaki dier
hcreler, ayn kitabn dier sayfalarndaki hcreler veya dier kitaplarn sayfalarndaki hcrelerde kaytl
deerler ya da metinler kullanlabilir.
Forml yazarken dikkat edilmesi gereken hususlar:
Her forml = eittir iareti ile balar.
Formlde karakter dizileri ve boluklar trnak iinde yazlr.
Formlde matematiksel ifadeler doru ve eksiksiz yazlmaldr.
Fonksiyon, bamsz deiken olarak adlandrlan zel deerleri belli bir srada veya yapda kullanarak
hesaplamalar gerekletiren nceden tannm formllerdir.

1. ARITMETIK VE MANTIK FORMLLERI

a. Temel aritmetik ve mantk formllerini kullanma: Excel alma sayfasnda formller oluturulurken
ilemlerin ncelik srasnn bilinmesi doru sonuca varlmas bakmndan ok nemlidir. Aksi taktirde
bulunacak sonular yanl olacaktr. Formllerdeki balca ilemlerin ncelik sras aada belirtildii
ekildedir:
1. ncelik : Parantez ileri
2. ncelik : s alma
3. ncelik : Blme (/) ve arpma (*) ilemleri
4.ncelik : Toplama (+) ve karma (-) ilemleri
Eer bir eitlikte ayn ncelik srasna sahip birden fazla ilem varsa soldan itibaren ilemler yapl-
maya balanr. Formlde, i ie birden fazla parantez kullanld zaman ise ncelik sras en iteki pa-
rantezden balar. Excel alma sayfasna girilmi bilgiler kullanlarak sadece matematiksel ilemler deil
mantksal karlatrmalar da yaptrlabilir.
Temel matematiksel ilemler yapmak, saylar birletirmek ve saysal sonular retmek iin aada-
ki aritmetik operatrler kullanr.

OPERATR AIKLAMA
+ (art iareti) Toplama
- (eksi iareti) karma
* (yldz iareti) arpma
/ (ileri eri iareti) Blme
% (yzde iareti) Yzde
^ (apka iareti) s

ki deerin karlatrlarak sonuta doru ya da yanl sonu retilmesi iin aadaki mantk operatr-
leri kullanlr.
OPERATR AIKLAMA
= (eit iareti) Eittir
> (byktr iareti) Byktr
< (kktr iareti) Kktr
>= (byktr veya eittir iareti) Byktr veya eittir
<= (kktr veya eitti iareti) Kktr veya eittir
<> (eit deildir iareti) Eit deildir

113
b. Standart hata iletileri: alma sayfamzda hcrelere girilen formllerde hata varsa aadaki iletiler
gelir:

#SAYI/0! : Herhangi bir saynn sfra bldrlmesi durumunda ekranda grntlenir.

#AD! : Excel, formlde kullanlan bir ad tanmad zaman grntlenir.
#DEER! : Genellikle matematiksel bir forml oluturulurken saysal olmayan bilgilerin bu-
lunduu hcrelerin adresleri kullanlmsa grntlenir.
#REF! : Formlde kullanlan bir adresteki bilginin silinmi olduunu gsterir.
#YOK! : Yaplmak istenen bir ilem ile ilgili bilgilerin olmadn gsterir.
#SAYI! : Uygulanmak istenen bir ilev iin kullanlacak deerin uygun olmadn gsterir.
#BO! : Tanmlanan diziler arasnda boluk olduunu gsterir.
#BAV! : Bir hcre bavurusunun geerli olmad durumlarda ortaya kar.

c. Otomatik doldur-kopyala aralarn kullanma: Excelde dizi oluturmann en ksa yolu otomatik dol-
durma yntemidir. Otomatik doldurma yntemiyle, aylar, yllar, haftann gnleri vb. ok ksa bir ekilde
istenilen sayda yazdrlabilir. Otomatik doldurma seenekleri ile hafann gnlerini yazdrmak iin hcre-
ye haftann herhangi bir gn yazlr (Resim 4.27).

Resim 4.27:Otomatik doldurma ile veri girme

Hcrenin sa alt kesine gelindiinde hcrenin iaretisi siyah art halini aldnda farenin sol tuu
ile aaya doru istenilen miktarda srklenir (Resim 4.28).

Resim 4.28: Otomatik veri doldurma ilemi

Otomatik doldurma ilemi bitince en son hcrenin sa alt kesine Otomatik Doldurma Seenek-
leri dmesi gelmektedir (Resim 4.29).
114
 Resim 4.29: Otomatik doldurma seenekleri

Otomatik doldurma seenekleri dmesi ile doldurma seenekleri deitirilebilir. Bu dme yar-
dmyla haftann btn gnleri, i gnleri doldurulabilecei gibi hcre kopyalama ilemi de yaplabilir.
Otomatik doldurma ilemi Giri sekmesi Dzenle grubunda Dolgu dmesiyle de yaplabilmektedir.
Otomatik doldurma ile ilgili birtakm listeler Excelde varsaylan olarak tanmlanmtr. Bu listelere
yeni listeler eklenebilir. Yeni liste eklemek iin Ofis dmesinden Excel seenekleri seildiinde Popler
seenei altnda zel Listeleri Dzenle seenei ile yeni listeler eklenebilir (Resim 4.30).

Resim 4.30: Otomatik doldurma listeleri ekleme

. Hcre referansl formlleri ve fonksiyonlar kullanma: Excelde forml ve fonksiyon oluturulurken

yazlan formllere hcre iindeki deerler deil hcrelerin adresleri yazlmaldr. Hcre ii deerler ya-
zlarak forml oluturulduunda doru sonu elde edilebilir fakat hcre ierikleri deitirildiinde for-
mldeki deerler deimeyeceinden sonu yanl olur. Bu bakmdan forml veya fonksiyon yazlrken
hcre ieriindeki deer deiikliinde formln sonucunun da deimesi iin hcre referansl forml
kullanmak nemlidir.

d. Mutlak hcre referanslarn kullanma: Hcre referansl kullanlan formller ok kolay kopyalanabi-
lir. Bir stun iinde bir dizi toplam alnrken forml bir kez yazmak yeterlidir. Alt ksmdaki hcrelere
otomatik doldurma ile formller kopyalanr ve alt satra doru inildike hcre adresleri gncellenir. Baz
durumlarda forml kopyalanrken hcre adreslerinin deimemesi gerekebilir. Bu durumda mutlak hc-
re referansl forml yazmak gerekir. A1+A2 eklinde olan bir hcre referansl formln mutlak hcre re-
feransl hli $A$1+$A$1 eklindedir. Mutlak hcre referansl formller kopyalandnda hcre adresleri
deimez.
115
2. FONKSIYONLARLA ALIMA
Excelde birok alanda fonksiyonlar yazlabilir. Bu fonksiyonlar; finansal, tarih ve saat, matematik ve
trigonometri, istatistiksel, arama ve bavuru, veritaban, metin, mantksal, bilgi, mhendislik ve kp alann-
da olabilir. Forml ve fonksiyonlar forml ubuuna yazlmaktadr. Forml ve fonksiyonlar dorudan yaz-
labilecei gibi Giri sekmesi Dzenleme grubu iinde Otomatik Toplam dmesi kullanlarak da yazlabilir
(Resim 4.31).

Resim 4.31: Fonksiyonlarla

alma

Excelde fonksiyonlarn farkl kullanm biimleri vardr. Fonksiyon ismi yazldnda, fonksiyon yazm ile
ilgili forml ubuundan yardm alnabilir (Resim 4.32).

Resim 4.32: Forml ubuu

Excelde kullanlan yzlerce forml ve fonksiyon vardr. Bunlardan bazlar ve kullanmlar yledir:

TOPLA : Verilen hcre veya hcre aralklarndaki saylar toplar.

rnek: =Topla(A1+A2), =Topla(A1;A2), =Topla(A1:A10)
Hcreler tek tek belirtirken ; iareti, aralk belirtirken : iareti kullanlr.
MN : Belirtilen aralktaki en kk deeri bulur.
rnek: =MN(A1:A5)
MAK : Belirtilen aralktaki en byk deeri bulur.
rnek: =MAK(A1:A5)
ORTALAMA : Belirtilen aralktaki saylarn ortalamasn alr.
rnek: =ORTALAMA(A1:A10)
EER : Verilen art veya artlar deerlendirerek sonucun doru ya da yanl olmas duru-
muna gre istenilen ilemin yaplmasn salar.
Forml kalb: EER(art; eer_doruysa_deer; eer_yanlsa_deer)
rnek: =EER(A1<45;KALDI;GET)
BUGN : Gnn tarihini gn, ay ve yl olarak verir.
rnek: =BUGN( )
YUVARLA : Ondalk saylar tam sayya evirmek iin kullanlr.
Forml kalb: =YUVARLA(Say; Say_rakamlar) ilk ksm sayy ikinci ksm vir-
glden sonraki basamak saysn ifade etmektedir.
rnek: =Yuvarla(14,45;0)

etkinlik

Etkinlikler Excel dosyasn aarak formlleri uygulaynz.

116
...
Deerlendirme Sorular

Aadaki tmcelerin noktal yerlerini doru szcklerle doldurunuz.

1. Mutlak hcre referansl forml yazarken hcre ad girerken . iareti kullanlr.

2. Excelin girilen bilgiyi forml olarak deerlendirmesi iin iareti ile balanmaldr.

Aadaki sorular yantlaynz.

3. Aadakilerden hangisi forml ve fonksiyon yazmnda kullanlan karlatrma operatrlerinden biri

deildir?
A) >< B) < C) > D) <> E) =

4. Aadakilerden hangisi A1 ve A5 hcreleri arasndaki deerlerden en byn bulmak iin kullanlan

fonksiyonunun doru yazmdr?
A) =MN(A1:A5) B) =MAK(A1:A5) C) =MN(A1;A5) D) =MAK(A1;A5) E) =MAKS(A1;A5)

5. Excelde otomatik doldurma ilemi iin yeni liste nasl dzenlenir?

..
..
..
..
..
..
..
..
..

6. 20 kiilik bir snfta btn rencilerin yabanc dili ngilizcedir. lk hcreye ngilizce yazldktan sonra di-
er hcrelere hcre kopyala yntemi ile ngilizce yazmak iin gerekli admlar nelerdir?
..
..
..
..
..
..
..
..
..

117